Tài liệu Vincent van Gogh ppt

Vincent van Gogh

Vincent Willem van Gogh (sinh ngày 30 tháng 3 năm 1853, mất ngày 29 tháng 7 năm
1890), thường ñược biết ñến với tên Vincent van Gogh ([vǺnsǫnt vǡn dzǤx]
(trợ giúp·chi tiết)
,
ñọc theo tiếng Việt là Van Gôc
[1]
) là một danh hoạ Hà Lan thuộc trường phái hậu ấn tượng
[2]
.
Nhiều bức tranh của ông nằm trong số những tác phẩm nổi tiếng nhất, ñược yêu thích nhất
và cũng ñắt nhất trên thế giới. Van Gogh là nghệ sĩ tiên phong của trường phái biểu hiện và
có ảnh hưởng rất lớn tới mỹ thuật hiện ñại, ñặc biệt là tới trường phái dã thú (Fauvism) và
trường phái biểu hiện tại ðức.
Thời thanh niên, Van Gogh làm việc trong một công ty buôn bán tranh, sau ñó là giáo viên và
nhà truyền giáo tại một vùng mỏ nghèo. Ông thực sự trở thành họa sĩ từ năm 1880 khi ñã 27
tuổi. Thoạt ñầu, Van Gogh chỉ sử dụng các gam màu tối, chỉ ñến khi ñược tiếp xúc với trường
phái ấn tượng (Impressionism) và Tân ấn tượng (Neo-Impressionism) ở Paris, ông mới bắt
ñầu thay ñổi phong cách vẽ của mình. Trong thời gian ở Arles miền Nam nước Pháp, Van
Gogh kết hợp các màu sắc tươi sáng của hai chủ nghĩa này với phong cách vẽ của mình ñể
tạo nên các bức tranh có phong cách rất riêng. Chỉ trong 10 năm cuối ñời, họa sĩ ñã sáng tác
hơn 2000 tác phẩm, trong ñó có khoảng 900 bức họa hoàn chỉnh và 1100 bức vẽ hoặc phác
thảo. Phần lớn các tác phẩm nổi tiếng nhất của Van Gogh ñược sáng tác vào hai năm cuối
ñời, thời gian ông lâm vào khủng hoảng tinh thần tới mức tự cắt bên tai trái vì tình bạn tan vỡ
với họa sĩ Paul Gauguin. Sau ñó Van Gogh liên tục phải chịu ñựng các cơn suy nhược thần
kinh và cuối cùng ông ñã tự kết liễu ñời mình.
Người quan trọng nhất trong cuộc ñời Van Gogh là em trai ông, Theo, người ñã luôn lo lắng
và hỗ trợ tài chính cho Van Gogh. Tình anh em giữa Vincent và Theo ñã ñược ghi lại qua rất
nhiều lá thư họ trao ñổi kể từ tháng 8 năm 1872.

TIểU Sử
Thời niên thiếu (1853-1869)
Vincent van Gogh sinh năm 1853 tại Groot-Zundert, một làng nhỏ gần thành phố Breda thuộc
tỉnh Bắc Brabant phía Nam Hà Lan
[3]
. Ông là con trai của bà Anna Cornelia Carbentus và ông
Theodorus van Gogh, một giáo sĩ của Giáo hội cải cách Hà Lan. Van Gogh ñược ñặt tên
giống với ông nội và người anh cả ñã chết non trước ñó một năm. Có ý kiến
[4]
cho rằng việc
có tên trùng với tên người anh chết sớm ñã có ảnh hưởng tâm lý sâu sắc tới người họa sĩ trẻ
và những tác phẩm của ông, tiêu biểu là các bức chân dung hai người ñàn ông. Thực ra thì
việc sử dụng tên Vincent là phổ biến trong dòng họ Van Gogh, ông nội của họa sĩ cũng tên là
Vincent van Gogh (1789-1874), một người tốt nghiệp khoa thần học tại ðại học Leiden và có
sáu người con, trong ñó ba người làm nghề buôn bán tranh, bao gồm một Vincent khác,
người thường ñược nhắc ñến trong các bức thư của Van Gogh như là "chú Cent". Dòng họ
Van Gogh vốn là một dòng họ chuyên hành nghề buôn bán tranh hoặc làm các công việc có
liên quan ñến nghệ thuật.
Khi Van Gogh lên bốn thì người em trai của ông, Theodorus (Theo) ra ñời ngày 1 tháng 5
năm 1857. Ông còn có một người em trai khác là Cor và ba người em gái là Elizabeth, Anna
và Wil. Khi còn bé, Van Gogh là một ñứa trẻ trầm tính, ít nói và sâu sắc. Năm 1860 ông theo
học ở trường làng Zundert ñến năm 1861 thì bắt ñầu học ở nhà cùng em gái Anna dưới sự
hướng dẫn của một nữ gia sư. Năm 1864, Van Gogh lên Zevenbergen ñể vào học tại một
trường nội trú, ông cảm thấy rất ñau khổ vì phải xa gia ñình và vẫn còn nhắc ñến nỗi buồn
này kể cả khi ñã trưởng thành. Ngày 15 tháng 9 năm 1866, Van Gogh vào học tại trường
Willem II College tại thành phố Tilburg, tại ñây ông ñược học vẽ dưới sự hướng dẫn của
Constantijn C. Huysmans, một họa sĩ ñã có ñôi chút thành công ở Paris. Tháng 3 năm 1868,
Van Gogh bất ngờ bỏ học ñể quay về nhà. Về sau ông nhắc lại thời niên thiếu của mình như
một giai ñoạn u tối, lạnh lẽo và cằn cỗi
[5]

.
Buôn bán tranh và truyền giáo (1869-1878)
Tháng 7 năm 1869, ở tuổi 15, Van Gogh bắt ñầu nghề buôn bán tranh tại công ty Goupil &
Cie ở Den Haag, ñến tháng 6 năm 1873 ông ñược phái ñến London. Trong thời gian ở thành
phố này ông trọ tại số 87 ñường Hackford, Brixton
[6]
. ðây là thời gian vui vẻ của Van Gogh
khi ông thành công trong việc buôn bán và ñã có thể kiếm nhiều tiền hơn cha mình dù mới ở
tuổi 20, vợ của Theo sau này ñã nhận xét rằng ñây có lẽ là giai ñoạn hạnh phúc nhất trong
cuộc ñời Vincent
[7]
. Ông còn có tình cảm với cô Eugénie Loyer, con gái của bà chủ nhà trọ
[7]

nhưng khi Van Gogh bày tỏ tình cảm với cô thì lại bị Eugénie từ chối với lí do cô ñã hẹn hò
với một người khác. Vincent van Gogh bắt ñầu trở nên cô ñộc và sùng ñạo.
Sau khi ñược bố và chú gửi ñến Paris, Van Gogh bắt ñầu biểu lộ sự không hài lòng với việc
coi nghệ thuật chỉ là những món hàng và bộc lộ quan ñiểm của mình với khách hàng. Vì thế
ñến ngày 1 tháng 4 năm 1876, Van Gogh quyết ñịnh chấm dứt công việc buôn bán tranh.
Tình cảm tôn giáo của Van Gogh bắt ñầu phát triển tới mức ông nghĩ rằng mình ñã tìm ñược
thiên hướng thực sự cho cuộc ñời, ông trở lại Anh làm việc không công, ñầu tiên là giáo viên
thay thế tại một trường nội trú nhỏ nhìn ra cảng Ramsgate nơi ông ñã thực hiện vài bức ký
họa. Sau khi ngôi trường chuyển về Isleworth, Middlesex, Vincent cũng chuyển ñi cùng
nhưng rồi nhanh chóng bỏ nghề giáo viên ñể trở thành trợ tá cho một giáo sĩ của Phong trào
Giám Lý với mục ñích ñưa sách phúc âm ñến khắp nơi.
Vào Giáng sinh năm 1876, Van Gogh trở về nhà và làm việc cho một hiệu sách ở Dordrecht
trong vòng sáu tháng, ông dành phần lớn thời gian ñể vẽ nguệch ngoạc hoặc dịch Kinh thánh
sang tiếng Anh, tiếng Pháp và tiếng ðức
[8]
. Bạn cùng phòng của Vincent trong thời kỳ này là

một giáo viên trẻ tên là Görlitz, ông này về sau ñã nhận xét rằng Vincent ăn uống rất ñạm bạc
và thường thích ăn chay
[9]
. Trong một cố gắng giúp ñỡ nguyện vọng trở thành mục sư của
Van Gogh, gia ñình ông gửi Van Gogh tới Amsterdam tháng 5 năm 1877. Tại thành phố này
ông sống cùng người chú Jan van Gogh, một phó ñô ñốc hải quân
[10]
, và học ôn ñể thi vào
khoa Thần học dưới sự hướng dẫn của Johannes Stricker, một nhà thần học có tiếng tăm.
Tuy vậy Vincent vẫn trượt kì thi ñầu vào và ông rời khỏi nhà chú Jan tháng 7 năm 1878 ñể
học một khóa ba tháng tại trường truyền giáo ñạo Tin Lành (Vlaamsche Opleidingsschool) tại
Laeken, gần Brussels.
Borinage và Brussels (1879-1880)
Ngôi nhà nơi Van Gogh sống trong thời gian ở Cuesmes năm 1880, tại nơi ñây Van Gogh ñã
quyết ñịnh trở thành một họa sĩ
Tháng 1 năm 1879, Van Gogh ñược giao chức vụ người truyền giáo tạm thời tại một làng ở
Petit Wasmes
[11][12]
thuộc vùng mỏ than Borinage của Bỉ với nhiệm vụ ñem lại niềm tin tôn
giáo cho những người có lẽ là bất hạnh và tuyệt vọng nhất châu Âu. Vincent ñã lựa chọn
cuộc sống giống như những con chiên của ông ñể chia sẻ sự khó khăn với họ, ông ngủ trên
chiếc nệm rơm trong một túp lều nhỏ phía sau căn nhà của người làm bánh mỳ ñã cho ông tá
túc
[7]
. Tuy vậy những người quản lý giáo phận cuối cùng lại thải hồi ông vì lý do "hạ thấp
phẩm cách của một giáo sĩ" vì ñã chọn cách sống nghèo khổ như vậy.
Van Gogh chuyển về Brussels rồi lại ñến làng Cuesmes ở Borinage trước khi phải quay về
"nhà" ở Etten dưới sức ép của gia ñình. Ông ở ñây cho ñến tháng 3 năm 1880. Trong thời
gian này nhiều mâu thuẫn ñã nảy sinh giữa Vincent và cha, cha của họa sĩ thậm chí còn yêu
cầu ông phải vào một nhà thương ñiên

[13]
tại Geel
[14]
. Cuối cùng Vincent phải trốn về
Cuesmes nơi ông trọ trong gia ñình người thợ mỏ Charles Decrucq
[15]
cho ñến tháng 10.
Càng ngày ông càng cảm thấy hứng thú với những con người bình thường và cảnh vật xung
quanh mình và bắt ñầu ghi lại những hình ảnh ñó bằng những bức vẽ.
Năm 1880, theo ñề nghị của người em trai Theo, Vincent bắt ñầu theo nghiệp hội họa một
cách nghiêm chỉnh. Mùa thu năm 1880, ông ñến Bruxelles ñể theo học họa sĩ Hà Lan nổi
tiếng Willem Roelofs, người ñã thuyết phục Van Gogh thi vào Trường mỹ thuật Hoàng gia.
Tại ñó họa sĩ không chỉ ñược học về giải phẫu, mà còn biết thêm những quy tắc chuẩn trong
việc dựng hình và phối cảnh.
Sự nghiệp
Etten (1881)
Tháng 4 năm 1881, Van Gogh tới sống tại vùng ñồng quê cùng gia ñình ở Etten và tiếp tục
vẽ, ông thường lấy những người hàng xóm làm mẫu cho mình. Trong suốt mùa hè, họa sĩ
dành phần lớn thời gian ñi dạo và nói chuyện với người chị họ Kee Vos-Stricker và Johannes
Stricker
[10]
. Kee hơn Vincent bảy tuổi và ñã có một ñứa con trai tám tuổi, tuy vậy ông vẫn tìm
cách cầu hôn và bị từ chối thẳng thừng: "Không, không bao giờ, không bao giờ" (tiếng Hà
Lan: niet, nooit, nimmer)
[16]
. Cuối năm 1881 ông ñến Amsterdam ñể xin gặp Kee nhưng một
lần nữa bị từ chối
[17]
. Trong tuyệt vọng, người họa sĩ ñã giơ bàn tay trái hơ lên ngọn lửa ñèn
và nói: "Hãy cho tôi nhìn thấy cô ấy chỉ trong thời gian tôi có thể ñể tay trên ngọn lửa này"

[17]
.
Bố của Van Gogh và cả Stricker phản ñối quyết liệt ý ñịnh cưới Kee của ông và quyết ñịnh
cắt trợ giúp tài chính. ðến Giáng sinh thì họa sĩ quyết ñịnh rời nhà ñi Den Haag
[18]
.
Drenthe và Den Haag (1882–1883)
Nhìn từ ban công ở Den Haag, màu nước
Tháng 1 năm 1882, Van Gogh ñến Den Haag và sống với người họ hàng Anton Mauve, một
họa sĩ và cũng là người khuyến khích Vincent tiếp tục nghề vẽ. Tuy vậy quan hệ của hai
người nhanh chóng trở nên lạnh nhạt, có lẽ vì Mauve phát hiện ra việc Vincent ñi lại như vợ
chồng với một cô gái ñiếm nghiện rượu tên là Clasina Maria Hoornik (thường ñược biết ñến
với tên Sien)
[8]
. Sien ñã có một ñứa con gái 5 tuổi và cô ta cũng ñang mang thai trong lúc làm
quen với Vincent. Ngày 2 tháng 7, Sien sinh thêm một bé trai lấy tên là Willem. Khi cha của
Van Gogh phát hiện ra mối quan hệ này, ông ñã liên tục gây sức ép buộc con mình phải bỏ
cô gái ñiếm và hai con của cô ta. Tuy vậy họa sĩ vẫn tiếp tục sống với Sien.
Một người chú khác của Van Gogh là Cornelis, cũng là một nhà buôn tranh, ñã ñặt hàng họa
sĩ 20 bức vẽ mực về Den Haag, chúng ñược hoàn thành vào cuối tháng 5
[19]
. Tháng 6 năm
1883, Van Gogh phải nằm viện ba tuần vì mắc bệnh lậu
[20]
. ðến mùa hè, họa sĩ bắt ñầu sáng
tác bằng sơn dầu.
Mùa thu năm 1883, sau một năm chung sống với Sien, Van Gogh bỏ cô và hai ñứa trẻ. Có
thể vì thiếu tiền nên Sien buộc phải quay trở lại nghề mãi dâm, cuộc sống của hai người trở
nên ít hạnh phúc hơn và Vincent cảm thấy nó không thể phù hợp cho sự phát triển về mặt
nghệ thuật của mình. Sau khi ông bỏ ñi, Sien trao ñứa con gái cho mẹ cô, còn cậu bé Willem

ñược gửi cho anh trai Sien, còn bản thân cô rời ñến Delft và sau ñó là Antwerp
[7]
. Sau này,
Willem còn nhớ ñược rằng trong lần cậu ñược thăm mẹ ở Rotterdam năm lên 12 tuổi, khi bác
của cậu cố khuyên Sien lấy chồng ñể Willem có cha, mẹ cậu ñã trả lời rằng: "Nhưng em biết
cha của nó là ai. Cha của nó là một họa sĩ em từng chung sống cách ñây gần 20 năm ở Den
Haag. Tên anh ấy là Van Gogh"
[7]
. Năm 1904 Sien gieo mình xuống sông Scheldt tự vẫn
[7]
.
Sau khi rời Den Haag, Van Gogh chuyển tới tỉnh Drenthe ở phía Bắc Hà Lan, ông sống một
mình ở ñây ñến tháng 12 thì chuyển về sống với bố mẹ lúc này ñang ở Nuenen, Bắc Brabant.
Nuenen (1883–1885)
Tại Nuenen, Van Gogh tập trung hết sức lực vào việc sáng tác. Mùa thu năm 1884, con một
người hàng xóm của họa sĩ là Margot Begemann, một cô gái hơn Vincent tới 10 tuổi, ñã phải
lòng ông và Vincent cũng ñáp lại tình cảm này. Hai người ñã hứa hôn với nhau nhưng chịu
sự phản ñối của cả hai gia ñình. Sau ñó Margot cố tự tử bằng strychnine và Van Gogh phải
vội ñưa cô ñến bệnh viện
[7]
.

Ngày 26 tháng 3 năm 1885, cha của Van Gogh qua ñời sau một cơn ñột quỵ, cái chết này ñã
gây ra nỗi buồn sâu sắc trong lòng họa sĩ. Cùng lúc ñó, giới nghệ thuật ở Paris lần ñầu tiên
ñã quan tâm tới các tác phẩm của Van Gogh, và chính họa sĩ trong mùa xuân năm 1885 ñã
hoàn thành tác phẩm ñược coi là sáng tác chính ñầu tay của ông, bức Những người ăn khoai
(tiếng Hà Lan: De Aardappeleters). Tháng 8 cùng năm, các tác phẩm của Van Gogh lần ñầu
tiên ñược triển lãm tại Den Haag. Tháng 9, họa sĩ bị buộc tội ñã làm một trong những mẫu
của mình có thai, và mặc dù về sau người này ñã thừa nhận cha của ñứa trẻ không phải là
Van Gogh

[7]
nhưng vị giáo sĩ của làng ñã cấm dân làng không ñược tiếp tục làm mẫu cho
Van Gogh.
Trong thời gian ở Nuenen, màu sắc ưa thích của Van Gogh là các tông màu ñất, ñặc biệt là
màu nâu tối, ông không cho thấy sự phát triển cách dùng màu tươi sáng, phong cách xuất
hiện ở các tác phẩm xuất sắc nhất của ông sau này. Khi Vincent phàn nàn với Theo khi cho
rằng em trai ñã không làm hết sức ñể có thể bán tranh của mình ở Paris, Theo ñã trả lời rằng
các tác phẩm của Van Gogh quá u tối và nằm ngoài phong cách phổ biến thời ñó là các bức
họa tươi vui của các họa sĩ theo trường phái Ấn tượng. Làm việc hai năm ở Nueen, họa sĩ ñã
sáng tác rất nhiều bức vẽ và màu nước, ngoài ra còn có gần 200 bức họa hoàn chỉnh.
Antwerp (1885–1886)
Tháng 11 năm 1885 Van Gogh chuyển tới Antwerp và thuê một căn buồng nhỏ phía trên một
cửa hiệu bán tranh ở phố Rue des Images
[8]
. Họa sĩ có rất ít tiền và ăn uống ñạm bạc, ông
dành phần lớn số tiền Theo gửi cho ñể mua vật liệu sáng tác và trả tiền cho người mẫu. Bánh
mỳ, cà phê và thuốc lá là những thứ Vincent dùng thường xuyên nhất. Tháng 2 năm 1886,
Van Gogh viết thư cho Theo kể lại chuyện ông nhớ mình ñược ăn thịt nóng lần cuối là từ
tháng 5 năm trước ñó và hàm răng của họa sĩ bắt ñầu yếu dần gây ra nhiều ñau ñớn
[8]
.
Ngoài thời gian sáng tác, Van Gogh nghiên cứu thêm về lý thuyết màu sắc và ñi chiêm
ngưỡng các tác phẩm tại bảo tàng thành phố, ñặc biệt là các bức tranh của Peter Paul
Rubens, những tác phẩm ñã khích lệ họa sĩ trong việc dùng các màu sắc tươi sáng hơn như
màu son, màu xanh cô ban và màu xanh lục. Ông cũng mua một số bức tranh khắc gỗ của
Nhật Bản (Ukiyo-e) và sử dụng nó làm nền cho một số tác phẩm của mình
[21]
. Trong thời gian
này ông cũng bắt ñầu nghiện rượu absinthe
[8]

và còn phải chữa bệnh (rất có thể là giang
mai
[22][7]
) dưới sự ñiều trị của bác sĩ Cavenaile.
Tháng 1 năm 1886, Van Gogh trúng tuyển vào Trường Mỹ thuật Antwerp (Ecole des Beaux-
Arts d'Antwerp). Trong phần lớn tháng 2 họa sĩ bị ốm, phần lớn là do lao lực, ăn uống kém và
hút quá nhiều thuốc.
Paris (1886–1888)
Tháng 3 năm 1886, họa sĩ chuyển tới Paris ñể học tại xưởng vẽ của Fernand Cormon. Ban
ñầu ông và Theo ở tại ñường Rue Laval trong khu ñồi Montmartre. ðến tháng 6 thì hai anh
em chuyển về một căn hộ rộng hơn ở số 54 phố Rue Lepic, nằm ở phía trên ñồi. Vì thời gian
này hai anh em ở gần nhau, các bức thư liên lạc giữa hai người không còn và người ta
không biết rõ những hoạt ñộng của họa sĩ trong thời gian ông ở Paris.
Vincent làm việc vài tháng trong xưởng vẽ của Cormon nơi ông thường tiếp xúc với họa sĩ
người Úc John Peter Russell cũng như hai họa sĩ người Pháp là Émile Bernard và ñặc biệt là
Henri de Toulouse-Lautrec.
Trong thời gian này ở Paris, không khó ñể chiêm ngưỡng và nghiên cứu tác phẩm của các
họa sĩ theo trường phái Ấn tượng. Ví dụ năm 1886, hai triển lãm lớn của các họa sĩ tiên
phong trong trường phái này ñã ñược tổ chức ở thủ ñô nước Pháp, ñó là Triển lãm lần thứ 8
và cuối cùng của các họa sĩ Ấn tượng và Triển lãm của các họa sĩ ñộc lập (Artistes
Indépendants). Trong hai cuộc trưng bày này, lần ñầu tiên chủ nghĩa Tân ấn tượng (Neo-
Impressionism) ra mắt công chúng với các bức tranh của Georges Seurat và Paul Signac.
Bản thân Theo van Gogh cũng buôn bán rất nhiều bức tranh thuộc trường phái Ấn tượng của
các họa sĩ nổi danh như Claude Monet, Alfred Sisley, Edgar Degas và Camille Pissarro, tuy
vậy Vincent rõ ràng là gặp khó khăn trong việc nắm bắt tinh thần của các tác phẩm ñang
ñược ưa chuộng này. Bắt ñầu có những mâu thuẫn giữa hai anh em và ñến cuối năm 1886
thì hai người bắt ñầu sống riêng nhưng rồi lại nhanh chóng làm lành vào mùa xuân năm
1887.
Sau ñó Van Gogh ñến Asnières và làm quen với Paul Signac. Tại ñây Vincent cùng người
bạn của ông là Emile Bernard ñã thử nghiệm một số bức tranh theo trường phái ðiểm họa

("pointillé").
Tháng 11 năm 1887, Theo và Vincent ñã gặp và kết bạn với họa sĩ Paul Gauguin, người vừa
mới quay lại Paris sau thời gian sống ở nước ngoài
[23]
. Cuối năm này, Van Gogh ñã tổ chức
một buổi triển lãm chung với Bernard, Anquetin và Toulouse-Lautrec ở nhà hàng Restaurant
du Chalet trên ñồi Montmartre. Tại buổi triển lãm này, Bernard và Anquetin ñã bán ñược các
tác phẩm ñầu tiên, còn Vincent thì trao ñổi ñược tác phẩm với Gauguin, người ngay sau ñó
ñã rời ñi Pont-Aven.
Tháng 2 năm 1888, cuối cùng Van Gogh cũng cảm thấy chán ngán cuộc sống ở Paris, ông
rời Kinh ñô Ánh sáng sau khi ñã hoàn thành hơn 200 bức họa trong 2 năm ở ñây. Chỉ vài giờ
trước khi rời thành phố, ông cùng Theo ñã có chuyến thăm lần ñầu tiên và cũng là duy nhất
ñến nhà của họa sĩ Seurat
[24]
.
Arles (tháng 2 năm 1888–tháng 5 năm 1889)
Ngày 21 tháng 2 năm 1888, Van Gogh ñến Arles. Trong hai tháng, ông làm việc cùng họa sĩ
người ðan Mạch Christian Mourier-Petersen. Ngày 1 tháng 5, họa sĩ ký hợp ñồng thuê một
căn hộ bốn buồng với giá 15 franc một tháng nằm bên phải của Nhà Vàng tại số 2 Quảng
trường Lamartine. Tháng 6, Van Gogh ñi thăm thị trấn ven biển Saintes-Maries-de-la-Mer. Tại
ñây ông nhận dạy vẽ cho một sĩ quan tên là Paul-Eugène Milliet, người sau ñó cũng trở thành
bạn của họa sĩ. Từ tháng 8, ông bắt ñầu sáng tác về ñề tài hoa hướng dương.
Ngày 23 tháng 10, Gauguin ñến Arles theo lời mời của Van Gogh. Trong suốt tháng 11 hai
họa sĩ làm việc cùng nhau, cũng trong tháng này Van Gogh ñã sáng tác bức tranh nổi tiếng
Cánh ñồng nho ñỏ. Tháng 12 cả hai họa sĩ ñi thăm Montpellier và chiêm ngưỡng các tác
phẩm của Courbet và Delacroix trong bảo tàng Museé Fabre. Tuy nhiên sau ñó tình bạn của
hai người trở nên xấu ñi vì những xung ñột về nghệ thuật. Van Gogh sợ rằng Gauguin sẽ rời
bỏ ông, căng thẳng lên ñến ñỉnh ñiểm vào ngày 23 tháng 12 năm 1888 khi Vincent ñuổi theo
Gauguin với một lưỡi dao cạo trong tay và sau ñó lại tự cắt phần dưới tai trái của chính mình,
gói nó vào một tờ báo, ñưa cho cô gái ñiếm Rachel ở nhà thổ trong vùng và yêu cầu cô này

giữ cẩn thận. Cuối cùng thì Gauguin vẫn rời Arles và không bao giờ gặp lại Van Gogh một lần
nữa. Vincent phải nhập viện trong tình trạng nguy kịch, ông ngay lập tức ñược Theo ñến
thăm nom. Tháng 1 năm 1889, Van Gogh trở lại "Nhà Vàng" nhưng liên tục phải ñến bệnh
viện vì gặp ảo giác, ông còn mắc chứng hoang tưởng khi nghĩ mình bị ñầu ñộc. ðến tháng 3,
sau khi nhận ñược yêu cầu từ những người hàng xóm, cảnh sát ñã quyết ñịnh ñóng cửa ngôi
nhà của Van Gogh. ðến tháng 4 thì ông dọn về căn phòng của bác sĩ Rey sau khi những trận
lụt làm hư hại các tác phẩm của ông.
Saint-Rémy (tháng 5 năm 1889–tháng 5 năm 1890)
Ngày 8 tháng 5 năm 1889 Van Gogh phải nhập viện tại bệnh viện tâm thần Saint-Paul-de-
Mausole nằm trong một tu viện cũ ở Saint Rémy de Provence không xa Arles. Tu viện nằm
cách biệt với thị trấn và ở giữa những cánh ñồng ngô, nho và ô liu. Theo van Gogh sắp xếp
cho anh trai có hai buồng nhỏ trong bệnh viện, một buồng giành riêng làm xưởng vẽ. Trong
thời gian chữa trị tại ñây, phòng khám và khu vườn của bệnh viện ñã trở thành những ñề tài
chính của họa sĩ. Một số tác phẩm của Van Gogh trong thời kỳ này có ñặc trưng là các xoáy
ốc, tiêu biểu là bức tranh nổi tiếng ðêm ñầy sao. Trong tháng 9, họa sĩ thực hiện hai phiên
bản mới của bức Phòng ngủ ở Arles và ñến tháng 2 năm 1890 thì ông vẽ bốn bức chân dung
có tên L'Arlésienne (Người Arles, chỉ bà Ginoux), dựa trên những phác thảo bằng chì than
của Gauguin.
Tháng 1 năm 1890, tác phẩm của Van Gogh ñược Albert Aurier ca ngợi tại trên tạp chí
Mercure de France, nhà phê bình này ñã gọi Vincent là một thiên tài. Trong tháng 2, Van
Gogh ñược nhóm Les XX, một tập hợp các họa sĩ tiên phong ở Brussels, mời tham gia triển
lãm tranh thường niên của nhóm. Sau ñó, khi tranh của Van Gogh ñược trưng bày trong triển
lãm của nhóm Nghệ sĩ ðộc lập (Les Artistes Indépendants) ở Paris, Monet ñã nhận xét rằng
tác phẩm của Vincent là tuyệt vời nhất trong cả triển lãm
[25]
.
Auvers-sur-Oise (tháng 5 ñến tháng 7 năm 1890)
Vincent van Gogh, tranh phấn màu của Toulouse-Lautrec, 1887
Tháng 5 năm 1890, Van Gogh rời bệnh viện và ñến trị liệu với bác sĩ Paul Gachet ở Auvers-
sur-Oise, nằm gần Paris, nơi ông có thể ở gần hơn với em trai Theo. Bác sĩ Gachet ñược

Camille Pissarro giới thiệu cho anh em Van Gogh vì trước ñó ông này ñã từng chữa cho một
số họa sĩ và bản thân cũng là một họa sĩ nghiệp dư. Ấn tượng ñầu tiên của Vincent về
Gachet là "ông ta trông còn ốm yếu hơn cả tôi"
[26]
. Sau ñó Van Gogh ñã vẽ hai bức chân
dung bác sĩ bằng màu dầu, một bức khác khắc axit, cả ba bức ñều miêu tả Gachet trong một
tư thế u sầu. Trong tuần cuối ở Saint-Rémy, Van Gogh lại nhớ lại những kỷ niệm ở phương
Bắc
[27]
và một số trong khoảng 70 bức tranh ông vẽ trong 70 ngày ở Auvers-sur-Oise, như
bức Nhà thờ ở Auvers ñã gợi ñến những phong cảnh ở phương Bắc.
Tình trạng bệnh lý của Van Gogh ngày càng trầm trọng, ngày 27 tháng 7 năm 1890, ở tuổi
37, người họa sĩ ñã bước ra cánh ñồng và tự bắn vào ngực bằng một khẩu súng lục. Không
nhận ra rằng mình ñã bị thương nặng, Vincent quay trở lại hoàn thành bức tranh Chân dung
Adeline Ravoux. Hai ngày sau ông qua ñời trên giường ngủ, câu cuối cùng mà Theo nghe
ñược từ miệng anh trai mình là:
"La tristesse durera toujours" - "Nỗi buồn sẽ kéo dài mãi mãi"
Vincent ñược chôn tại nghĩa trang của vùng Auvers-sur-Oise
[28]
. Không lâu sau cái chết của
anh trai, Theo cũng nhập viện, ông mất ngày 25 tháng 1 năm 1891 tại Utrecht, chỉ 6 tháng
sau cái chết của Vincent. Năm 1914, Theo ñược cải táng về bên cạnh người anh trai yêu quý
của ông.
Quá trình sáng tác

Tĩnh vật với absinthe, 1887
Van Gogh bắt ñầu vẽ các bức màu nước từ khi còn ñi học, tuy vậy rất ít tác phẩm thời kì này
còn ñược lưu giữ ñến ngày nay. Khi thực sự bắt ñầu làm họa sĩ (năm 1880), Van Gogh ñi lại
từ bước cơ bản, ñó là chép bức tranh "Cours de dessin". Trong suốt hai năm ñầu họa sĩ phải
ñi tìm ñơn ñặt hàng cho mình, mãi ñến mùa xuân năm 1882, người chú Cornelis Marinus của

Van Gogh mới ñề nghị ông vẽ các bức tranh về Den Haag ñể bán trong phòng tranh ở
Amsterdam. Mặc dù công việc không ñược như Cornelis mong muốn, Van Gogh vẫn ñược
ñặt hàng thêm và một lần nữa làm thất vọng chú của mình.
Dù sao thì Van Gogh vẫn tiếp tục nghề họa sĩ, ông cải thiện việc chiếu sáng cho xưởng vẽ và
thử nghiệm với các chất liệu vẽ khác nhau. Sau hơn một năm lao ñộng miệt mài chỉ với
những bức tranh "trắng và ñen", cuối cùng người ta cũng công nhận khả năng của Vincent ở
thể loại này. Mùa xuân năm 1883, Van Gogh bắt ñầu thực hiện các bức tranh phức tạp hơn,
ngay khi Theo nhận xét rằng các tác phẩm ñó thiếu sự sinh ñộng và tươi mới, Vincent ñã tiêu
hủy chúng và tập trung vào sơn dầu. Cũng thời gian này, Vincent ñến tham khảo các họa sĩ
thuộc Trường phái Den Haag như Weissenbruch và Blommers, ông nhận ñược những lời
khuyên về mặt kĩ thuật ñể sau ñó khi ñến Nuenen, Van Gogh ñã có thể thực hiện các bức vẽ
khổ lớn. ða số các tác phẩm này ñã bị chính họa sĩ tiêu hủy, bức Những người ăn khoai nổi
tiếng là một trong số rất ít các tác phẩm còn xót lại của thời kì này. Sau chuyến thăm Bảo
tàng Rijksmuseum ở Amsterdam, Vincent nhận ra rằng những thiếu sót trong các tác phẩm
của ông là do sự thiếu kinh nghiệm trong kĩ thuật vẽ, họa sĩ ñã ñến Antwerp và sau ñó là
Paris ñể trau dồi thêm kĩ năng này.
Sau khi học hỏi ñược kĩ thuật và kinh nghiệm từ những họa sĩ theo trường phái Ấn tượng và
Tân ấn tượng, Van Gogh tới Arles ñể phát triển các tác phẩm theo hướng này. Nhưng chỉ
trong một thời gian ngắn, những ý tưởng cũ về nghệ thuật và tác phẩm lại xuất hiện trong
ñầu họa sĩ. ðó là ý tưởng về việc thực hiện những loạt tác phẩm về các chủ ñề có liên quan
hoặc tương phản nhau ñể phản ánh suy nghĩ của người sáng tác.
Hồ sơ bệnh tật
Van Gogh thường xuyên gặp phải các vấn ñề về thần kinh, ñặc biệt trong những năm cuối
ñời. ðã có rất nhiều cuộc tranh luận nổ ra trong việc tìm nguyên nhân thực sự cho chứng
bệnh thần kinh của họa sĩ và tác ñộng của nó lên các tác phẩm của ông. Người ta ñã ñưa ra
khoảng 30 chẩn ñoán khác nhau cho triệu chứng bệnh của Van Gogh
[29]
, trong ñó phải kể tới
chứng tâm thần phân liệt, rối loạn chức năng, giang mai, ngộ ñộc màu vẽ, ñộng kinh và rối
loạn chuyển hóa porphyrine cấp tính. Bất kì chứng bệnh nào trong số trên cũng có thể là thủ

phạm dẫn tới sự suy nhược thần kinh của họa sĩ, tình trạng của ông còn bị làm trầm trọng
thêm do ăn uống thiếu chất, lao lực, mất ngủ và nghiện rượu, nhất là rượu absinthe.
Cũng có nhiều giả thuyết y học ñược ñưa ra ñể giải thích việc Van Gogh ưa dùng màu vàng
trong các bức tranh của ông. Một giả thuyết cho rằng việc này có thể xuất phát từ chứng
nghiện absinthe của Van Gogh, trong loại rượu này có chứa một loại neurotoxin tên là
thujone. Việc hấp thụ thujone với liều cao có thể dẫn tới chứng thấy sắc vàng (xanthopsia).
Tuy nhiên, một công trình nghiên cứu năm 1991 ñã chỉ ra rằng những người nghiện absinthe
sẽ phải trở nên gần như vô thức nếu hấp thụ ñủ lượng thujone gây chứng thấy sắc vàng.
Cũng có giả thuyết cho rằng bác sĩ Gachet có thể ñã kê ñơn cho Van Gogh dùng mao ñịa
hoàng (digitalis) ñể chữa chứng ñộng kinh của ông. Việc này ñược suy ñoán từ những bức
chân dung bác sĩ Gachet của Van Gogh, bên cạnh người mẫu thường có vài cây hoa mao
ñịa hoàng. Người dùng mao ñịa hoàng với liều lớn có thể dẫn tới triệu chứng quan sát thấy
những ñiểm màu vàng có quầng xung quanh (giống như trong bức ðêm ñầy sao)
[30]
.
Người ta còn ñưa ra một giả thuyết cho thể trạng yếu của họa sĩ, ñó là do ngộ ñộc chì. Các
màu vẽ mà Van Gogh thường dùng ñều có gốc chì, và một trong các triệu chứng của nhiễm
ñộc chì ñó là căng võng mạc dẫn tới thường xuyên nhìn thấy các quầng sáng, một ñặc ñiểm
thường thấy trong các tác phẩm cuối ñời của họa sĩ
[31]
.
Di sản và ñánh giá
Chân dung Bác sĩ Gachet, từng ñược bán với giá 82,5 triệu USD
Van Gogh chết trong cảnh nghèo túng và chỉ mới có một chút danh tiếng trong giới nghệ
thuật châu Âu. Tuy vậy các sáng tác của ông về sau ñã có ảnh hưởng sâu sắc ñến các họa
sĩ sau này, ñặc biệt là các họa sĩ thuộc trường phái Dã thú (Fauvism) như Henri Matisse và
các họa sĩ thuộc trường phải Biểu hiện ðức thuộc nhóm Die Brücke. Chủ nghĩa Biểu hiện
trừu tượng trong nghệ thuật thập niên 1950 cũng bắt nguồn từ việc phát triển các ý tưởng
sáng tác của Van Gogh.
Năm 2004, trong Danh sách những người Hà Lan vĩ ñại nhất trong lịch sử (De Grootste

Nederlander) do ñài KRO tổ chức, Vincent van Gogh ñược xếp thứ 10 và là nghệ sĩ có thứ
hạng cao thứ 2 trong danh sách (sau họa sĩ Rembrandt xếp thứ 9)
[32]
.