Tài liệu Bóng đổ - bóng ngả - bóng đối xứng - bóng khối pdf

Bóng đổ - bóng ngả -
bóng đối xứng - bóng
khối
Bóng đổ được hiểu là bóng của một vật thể, nó chính là bóng đen theo
hình dáng, kích thước của vật thể được nguồn sáng chính (lưu ý là nguồn
sáng chính) hắt ra theo hướng chiếu của nguồn sáng. Trong toán học người ta
gọi là "hình chiếu", thông thường chúng ta chỉ học hình chiếu vuông góc (góc
chiếu bằng 90 độ) mà thôi. Trong khi đó thực tế lại là một số hoàn toàn
không biết trước. Bóng đổ đôi khi cũng được gọi là "Bóng ngả".
Cái hay của "bóng đổ" là hình dáng của chúng phụ thuộc vào bề mặt
nơi bóng xuất hiện, để đơn giản tôi tạm gọi là "mặt đổ bóng: MĐB. MĐB
càng phẳng (mặt có thể nằm hoặc đứng (như bức tường)) thì bóng đen càng
in rõ lên MĐB, nhưng nếu MĐB ghồ ghề, lồi lõm (sa mạc, bãi cát chính là
nơi lý tưởng) thì bóng sẽ thành đường uốn khúc, cong keo theo MĐB. Chúng
ta hay lưu ý là MĐB không chỉ cố định mà nó có thể thay đổi như mặt
nước lúc gợn sóng, có lúc chúng ta pahỉ cố tình tạo sự gợn sóng này, cảnh
sắc trở nên đẹp và có hồn hơn.
Ngoài ra bóng đổ còn phụ thuộc vào các yếu tố sau:
- Cường độ ánh sáng và khoảng cách của nguồn sáng chính: Cường độ
càng mạnh, khoảng cách càng gần bóng càng sẫm, càng sắc cạnh nhưng chi
tiết càng kém rõ. Tuy nhiên, lúc đó tương phản đen trắng càng cao, cảm giác
chói trang càng lớn.
Ngược lại bóng càng mờ nhạt càng cho cảm giác dịu mát.
- Hướng chiếu sáng: Hướng chiếu sáng càng nằm ngang (nguồn sáng
chính là mặt trời thì đó là thời điểm càng gần mặt trời mọc và lặn), bóng đổ
càng dài. Nó sẽ mất khi mà chiếu chủ thể vuông góc với mặt đổ bóng (chiếu
đúng đỉnh đầu)
Bóng đổ thường giúp ích cho việc tôn thêm vẻ đẹp, ý nghĩa của chủ
thể bằng hình dáng và sự tương phản của nó. Có thể nó cũng chính là đối
tượng chụp, để nói lên chủ thể người ta thường gọi là "chủ thể gián tiếp"
Nhiều nhiếp ảnh gia (nhất là phương Tây) rất ưu thích lấy bóng đổ làm

chủ đề gián tiếp, nhưng trong thực tế của bất kỳ ai cầm máy, việc loại bỏ
bóng đổ cũng không kém phần quan trọng. Các bác nào rình hoa quỳnh nở
chắc biết rồi, ngoài nguồn sáng chính chúng ta phải dùng các nguồn sáng phụ
chiếu vào bóng để loại bỏ bóng đổ.
Thông thường cách để loại bỏ bóng đổ là:
- Dùng nguồn sáng mạnh chiếu vào bóng để xoá đi.
- CHọn vị trí để đẩy lùi hậu cảnh vào bóng tối
- Hậu cảnh xa chủ thể cũng làm cho bóng đổ không rõ nét
Bóng đối xứng chính là kết quả của hiện tượng phản xa ánh sáng xảy
ra trong thiên nhiên - còn được gọi là bóng chiếu hay bóng nước.
Điều kiện để vật thể có bóng chiếu hoàn toàn đối xứng là: mặt nước
phải thật phẳng, thật lặng sóng và phản xạ nhiều ánh sáng . Chỉ có gương soi
mới thỏa mản được các điều kiện đó, còn mặt nước, mặt sàn, mặt đường
phản xạ yếu hơn nên chỉ đảm bảo sự đối xứng về hình chứ không phả ảnh
đúng sắc độ và độ rõ nét của vật. Bóng chiếu lúc này nhìn chung là kém sáng
và kém rõ so với vật thực. Gặp trường hợp mặt nước bị xao động, chu vi của
bóng chiếu bị dao động theo sẽ biến thành những đường sóng lượn lăn tăn
kéo dài làm hình dạng của bóng chiếu sẽ bi méo mó, phá vỡ quan hệ đối
xứng giữa bóng và vật, dẫn đến hậu quả bị xóa đi một phần hay toàn phần.
Khi mặt nước gợn lăn tăn quá nhiều hoặc có sóng to thì không còn làmặt
gương phẳng và bóng nước cũng không xuất hiện.
Sự sai lệch giữa ảnh và vật càng rõ rệt hơn nếu vị trí quan sát càng cao
và càng gần đối tượng. Điểm nhìn cao làm tăng khoảng cách giữa mặt nước
và mặt phẳng tầm mắt khiến các hình đối xứng có chiều hướng biến dạng.
Điểm nhìn gần làm tăng kích thước góc của vật, nếu gộp cả thêm bóng phía
dưới thì kích thướt góc càng lớn.
Sử dụng kính phân cực (Polarize filter) chỉnh giữa trục ngấm với mặt
phẳng chứa đối tượng một góc gần bằng 37 độ khủ bớt những ánh phản chiếu
khó chịu đồng thời làm màu xanh lam của bầu trời sẫm thêm mà không làm
hỏng các màu khác.

Nhìn theo quan điểm tạo hình thì bóng phản chiếu dù ở trạng thái tĩnh
hay động đều góp phần làm duyên cho cảnh vật. Bên hồ nước, khung cảnh
trong bức ảnh như được nhân đôi, không gian như được cao hơn, rộng thêm
và giàu yếu tố biểu cảm hơn. Trên mặt bằng kiến trúc cổ Việt Nam hầu như
các ngôi đình, chùa luôn được xây dựng kèm một hồ nước nhỏ có thả bèo,
trồng sen chủ yếu tạo thêm bóng thấp thoáng của công trình, vừa làm tăng vẻ
bề thế, vừa giàu chất thơ. Trong nhiếp ảnh, những thể loại phong cảnh, kiến
trúc có kèm theo bóng nước đối xứng biểu hiện khá rõ trạng thái không
gian và cảm xúc: ở dạng tĩnh ảnh gợi sự êm ả, thanh bình, ở dạng động ảnh
khơi gợi sự xao xuyến, buâng khuân tựa như những làn gió thầm thì đánh
thức nơi người thưởng ngoạn lòng yêu quý và ý thức gìn giữ vẻ đẹp của thiên
nhiên.
.Bóng đối xứng (Bóng chiếu)
Bóng đối xứng chính là kết quả của hiện tượng phản xa ánh sáng xảy
ra trong thiên nhiên - còn được gọi là bóng chiếu hay bóng nước.
Điều kiện để vật thể có bóng chiếu hoàn toàn đối xứng là: mặt nước
phải thật phẳng, thật lặng sóng và phản xạ nhiều ánh sáng . Chỉ có gương soi
mới thỏa mản được các điều kiện đó, còn mặt nước, mặt sàn, mặt đường
phản xạ yếu hơn nên chỉ đảm bảo sự đối xứng về hình chứ không phả ảnh
đúng sắc độ và độ rõ nét của vật. Bóng chiếu lúc này nhìn chung là kém sáng
và kém rõ so với vật thực. Gặp trường hợp mặt nước bị xao động, chu vi của
bóng chiếu bị dao động theo sẽ biến thành những đường sóng lượn lăn tăn
kéo dài làm hình dạng của bóng chiếu sẽ bi méo mó, phá vỡ quan hệ đối
xứng giữa bóng và vật, dẫn đến hậu quả bị xóa đi một phần hay toàn phần.
Khi mặt nước gợn lăn tăn quá nhiều hoặc có sóng to thì không còn làmặt
gương phẳng và bóng nước cũng không xuất hiện.
Như các bạn đã biết Nguồn chiếu sáng không chỉ tạo ra bóng đổ, hay
tạo ra ánh sáng phản chiếu từ chính bề mặt của vật thể và đó được coi là
nguồn sáng thứ hai. Ngoài ra chúng ta còn có thể chụp thể loại ảnh "Bóng
đen" hay còn được gọi bóng khối hoặc bóng bản thân nữa.

Khi nguồn sáng chính chiếu vào chủ thể nó chia chủ thể thành hai
vùng rõ rệt. Vùng hướng về nguồn sáng được gòi là vùng sáng, phần không
được chiếu sáng chính là bóng đen hay bóng khối. Điều này dễ hiểu nhất khi
quan sát mặt trăng, nhưng khi trăng khuyết chính là chúng ta thấy cả hai
vùng: Vùng sáng và bóng đen.
Những bức ảnh này thường chụp chủ thể mà hậu cảnh là bình
minh hoặc hoàng hôn Đây là kỹ thuật sử dụng ánh sáng ngược (back
lighting): Ánh sáng chiếu từ sau lưng chủ đề đến ống kính .
Ánh sáng này cần nhiều kinh nghiệm về khẩu độ và tốc độ, nếu chủ đề
là chân dung thì ánh sáng trên mặt rất dịu , tóc có viền sáng , mặt mày không
nhăn nhó như lúc được chụp bằng ánh sáng phẳng .