Giáo trình Vẽ kỹ thuật nâng cao (Nghề: Cắt gọt kim loại - Trung cấp) - Trường TCN Kỹ thuật công nghệ Hùng Vương

UY BAN NHAN DAN QUJN 5
TRUONG TRUNG CAP NGHE KY THUJT CONG NGH¥ HUNG VUONG

,

'

GIAOTRINH

Ve

ky thuit niing cao
'

,

Nghe: Cat gqt kim lo~i
TRINH DO• TRUNG CAP

TPHCM-2019



UY BAN NHAN DAN QU4N 5

TRUONGTCNKYTHUATCONGNGHEHUNGVUONG
.
.

GIAOTRINH

Ve ky thu~t nang cao
NGHE CAT GOT
KIM LOAI
ã
ã
Trinh di} trung cĐp
(Ban hanh theo Quyit atnh s6: /QfJ-CfJN ngay

thang nam 20

cita Hi¢u tru&ng trucmg Trung cdp nghi Ky thu(tt Cong ngh¢ Hung Vuong)

TP.HCM



1

LOI GIOI THIJtU

Ghio trinh Ve ky thu~t nang cao ra dO"i nhim dap ung nhu c~u
giang d~y mon Ve ky thu~t nang caot~i trll'O"ng Truog cftp ngh~ ky thu~t
cong ngh~ hung Vll'O'ng. Giao trinh dU'Q'C bien so~n theo dung n(>i dung
qui djnh cua chll'O'ng trinh mon h9c Ve ky thu~t nang caotrong chll'O'ng
trinh khung dao t~o ngh~ Ciit g9t kim lo~i.
Trong qua trinh bien so~n giao trinh, tac gia da dU'Q'C S\f h6 trg
nhi~t tinh cua cac d6ng nghi~p. Chan thanh cam O'n cac giao vien va Hinh
d~o khoa da dong g6p y ki~n d~ hoan thi~n giao trinh.

Quqn 5, ngay

thang

nam 20 ...

Tham gia bien sogn
Chu bien

NguySn Hfru Nhan


2

MVCLVC
TRANG

BEMl}C

,. gIO'I
"'"th""
L O'l
l~U••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••• 1
M1_1.c ly.c •••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••• 2
ChtrO'ng I: Ve qui trO'c ren ....................................................................... 3

, cac
, mo1
" · g h ep
' .................................................... . 6
Chll'O'ng II : Ve- qui· trO'c

Chll'O'ng III: Ve qui trO'c b3.nh rang- IO xo ....•.•.•...•..•.•.....•.•..•......•.•...... 13
,

Ch ll'O'ng IV: Bin ve chi tiCt...................•................................................ 18
,

ChtrO'ng V: ban ve l3.p ............................................................................ 31
Ch U'O'Dg VI: Ban ve

SO'

dO' ...................................................................... 45


3

CHUONG I:
I.

VE QUI UOC REN

sv HINH THANH CUA REN
• Ren hinh thanh nha chuySn d9ng xoiln 6c. M9t diSm chuySn d9ng di@u
tren m(>t duang sinh, khi duang sinh d6 quay dSn quanh m(>t tf\lC c6 dinh se te;10
thanh chuySn d9ng xoiln 6c. Khoang each di chuySn cua diSm chuySn d9ng tren
duang sinh, khi duang sinh d6 quay quanh trvc duqc m9t vong g9i la bu&c xoiln .
• Profin ren : La hinh phing te;10 thanh ren, c6 cac loe;1i hinh tam giac, hinh
thang, hinh vuong, cung tron.
a.
l>rrirng kinh ren: Duang kinh l&n nh~t cua ren g9i la duang kinh

ngoai (d6i v&i ren tren tl'\lc, duang kinh d6 duqc do tu dinh ren, d6i v&i ren
trong 16, duang kinh d6 duqc do tu day ren ). Duang kinh ngoai tieu biSu cho
kich thu&c cua ren va duqc ki hi~u la d. Duang kinh be nh~t cua ren g9i la
duang kinh trong va duqc ki hi~u la dl.
b.
SB d§u m6i : NSu c6 nhi@u hinh phing gi6ng nhau chuySn d9ng
theo nhi@u duang xoiln 6c each di@u nhau thi te;10 thanh ren c6 nhi@u d~u m6i,
m6i duang xoiln 6c la m9t m6i, s6 d~u m6i ki hi~u la n.
c.
hi?u la P.

Bu&c ren : La khoang each gifra hai dinh ren (day ren) k@ nhau. Ki

d.
Hu&ng xoiin : NSu ren duqc te;10 thanh do duang bao chuySn d9ng
theo chi@u kim d6ng h6 theohu&ng xa r&i nguai quan sat thi g9i la hu&ng xoin
phai (ren phai).Va nguqc le;1i g9i la hu&ng xoin trai hay ren trai.
IL

cAc LO~I REN TIEU CHUAN THUONG DUNG
• Ren h~ met : dung trong m6i ghep thong thuang, profin ren la m9t hinh
tam giac di@u, ren h? met ki hi?u la M.

• Ren 6ng : dung trong m6i ghep 6ng, profin cua ren 6ng la m9t tam giac c6
g6c 6 dinh bing 55 d9. Kich thu&c do bing inch (1 inch= 25,4 mm). Ren 6ng ki
hi?u la R .
• Ren hinh thang ~. dung dS truy@n Ive, profin cua ren hinh thang la m9t hinh
thang can, hai ce;1nh ben lam v&i nhau m9t g6c 30 d9. Ki hi?u profin ren hinh
thang la Tr.

4

III.

cAcH VE QUI Vdc REN
ã

Df>i v6i ren thĐ,y dugc (ren tn;c va hinh cftt cua ren 16) dugc ve nhu sau:

Duong dinh ren ve bing net liSn d~.
0

Duong day ren ve bing net liSn manh. Tren hinh biSu diSn vuong g6c v6i
tI1,1c ren, cung tron chan ren dugc ve ha khoang ¼ duong tron, khoang ha
thuong d~t a g6c tren ben phai duong tron.

o

Duong gi6i h~n ren cua do~n day ren ve bing net liSn d~m.

o

Truong hgp ren bi che khuit thi tit ca cac duong dinh ren, day ren, gi6i
h~n ren d@u ve bing net dut.
-----------G-----1

I

-------j-----1

I

- - - - - - L _____ _

Truong hgp cfin biSu diSn do~n ren c~ dugc ve bkg net li@n manh.

1
TL 4:1

NSu khong co y nghia gi v@ kSt ciu d~t bi~t, cho phep khong ve met vat dfiu ren
a tren hinh chiSu vuong g6c v6i tI1,1c ren.


5

• Trong m6i ghep ren, quy dinh uu tien ve ren ngoai (ren tren t17Jc); con ren
trong chi ve phfin chua bi ghep.

IV.

cAcH Ki HI$U cAc LOL;\I REN.
• Ki hi~u ren dugc ghi
theo hinh thuc ghi kich
thu6c va d~t tren duong
kich cua duong kinh
ngoai cua ren.
• NSu ren c6 xu huang
xoin trai thi ghi chfr
"LH" a cu6i ki hi~u ren.

NSu ren c6 nhi~u dftu
m6i thi ghi bu6c ren P
trong ngo~c don d~t sau bu6c xoin.

Tt3~:.t.J

Vi d\l: Tr 20 x 2 LH; M 20 x 2 (Pl); Tr 24 x 3 (Pl)-LH.
Trong ki hi~u ren, nSu khong ghi huang xoin va s6 dftu m6i thi c6 nghla la ren
c6 huang xoin phai va m(h dftu m6i.
CAU HOI ON TJP

l .Bu6c ren la gi? Buac XO~ la gi?
2. Dinh nghI ren trai, ren phai.
3. Giai thich ky hi~u: Tr 24 x 3 LH; M 40 x 3 (P2); V 24 x 2.
4. Ve m6i ghep ren M24 X 3


6

VE QUI uoc cAc MOI GHEP

CHUONG 2:
I.

GHEP BA.NG REN :

• M6i ghep Bulong: Bu long g6m c6 hai ph§.n, ph§.n than c6 ren va ph§.n
d§.u c6 hinh sau C?nh d@u hay b6n C?nh d@u.
o

Dung trong cac chi ti@t ghep c6 16 tron.

o

Cac kich thu&c dugc tinh theo duong kinh d cua bulong.

~i•0,84d• F\•d
D = 2d e: = 0,15d

1-\= o,·7d 0.= 2,2d

D

~= (1~5+2)d. c.m.0,15d
H,,• 0,8,d a• (o·.,1 s + OlS)d
R = 1.,sd·

D

o

Ki hi~u cua bulong g6m c6 ki hi~u ren (profin, va duong kinh ren) chi@u
dai bulong va s6 hi~u tieu chu~n cua bulong.

Vi dv: Bulong MIO x 80 TCVN 1892- 76
o

Dai 6c: Dai 6c la chi ti@t dung dS ghep v&i bulong hay vit c~y. Dai 6c
gf>m nhi@u lo?i : dai 6c 6 c?nh, 4 c?nh, dai 6c xe ranh va dai 6c vong.

o

Ki hi~u dai 6c g6m c6 ki hi~u ren duong kinh va s6 hi~u tieu chu~n.

Vi dv: Dai 6c MIO TCVN 1905 - 76.
Ghep bing vit c~y:
o

Vit c~y la chi ti@t hinh tf\l hai d§.u c6 ren, m()t d§.u ghep v&i 16 ren, m()t
d§.u ghep v&i dai 6c.


7

Dai

oc

Vftcay

o

Vit cfiy duqc dung trong truong hgp ghep nhCing chi tiSt c6 d9 day qua
16n, ho~c vi m9t li do nao d6 ma nguai ta khong dung duqc m6i ghep
bulong.

o

Vit cfiy, dai 6c va vong d?m la b9 chi tiSt ghep cua m6i ghep vit cfiy.
Chung duqc xac dinh theo duong kinh d cua vit cfiy. Can cu vao v~t li?u

cua chi ti@t bi ghep c6 16 ren ma xac dinh chiSu dai 11 cua vit cfiy :
- NSu chi tiSt bi ghep bing thep thi lfiy 11 = d.
- NSu chi tiSt bi ghep bing gang hay kim lo;;ii khac thi lfiy 11
- NSu chi tiSt bi ghep b&ng hgp kim nh~ thi lfiy 11 = 2d.

Cac kich thu6c khac duqc tinh theo duong kinh cua ren.
• M6i ghep dinh vit :
o

M6i ghep dinh vit
dung cho nhung chi
tiSt chiu làc nho.
Trong m6i ghep dinh
vit, phĐ.n ren dinh vit
ghep lip v6i chi tiSt
c6 16 ren, con ph§.n
d§.u dinh vit ep ch~t
v6i chi tiSt ghep kia
ma khong c§.n dSn
dai 6c.

= 1.25 d


8

Bu long va cac lo~i vit:
TCVN 1892-76 TCVN 50-86

II.

TCVN 49-86

TCVN 52-86 TCVN 1892-76

GHEP BANG THEN, THEN HOA, CHOT:
Ghep bing then, then hoa, ch6t la cac lo~i lilp ghep thao duqc
1. Ghep bing then :

• Ghep bing then dung dS truySn momen gifra cac t11JC. Trong m6i ghep
bing then hai chi ti@t ghep diSu c6 ranh then va chung duqc ghep v6i
nhau bing then.
C6 nhiSu lo~i then thucmg dung nhu sau :
a. Then bing
Then bing c6 lo~i d§u tron A
va d~u vuong B . Ki hi~u cua
then bing bao g6m c6 ten g9i,
cac kich thu6c n'.)ng b, cao h,
dai 1 va s6 hi~u tieu chu~n cua
then
Vi dv: Then bing A18 x 11 x 100 TCVN 2261-77
Then bing B18 x 11 x 100 TCVN 2261-77
L


9
o

Cac kich thu6c r()ng va cao cua then dugc xac dinh theo duong kinh cua
tn,.1c va 16 cua chi ti@t bi ghep. ChiSu dai cua then dugc xac dinh theo

chiSu dai cua 16.

ẵ
.Ê:

'

11,

.cJ

i

, I

r

-t

-t

I
.~
.
Ã
,,
I
I

'~

I~

A- A
---

tall :3

11du2

~U11

1f!O<-,-~i,lli"l~~ill!lj~-

I

I

~--,--1
A,

',ijO""".-.i:

j

.'
, '

i
I

~====P'1'

or-,..;:Ã,1:

Ã,-lb/:i
.

.._ ...,,....,"'""-'ã

b. Then vat : Then vat co ki@u dfiu tron A va kiSu dfiu vuong B va ki@u mftu.

o

M~t tren cua then vat co d9 d6c b&ng 1 : 100. Khi Hlp, then dugc dong
ch~t vao ranh cua 16 va tf\lC, m~t tren va m~t du6i cua then la hai m~t tiSp
xuc.

1
.d

..

,j.lo
~

I

o

+

Q

Ki hi~u cua then vat g6m co : ten g9i, cac kich thu6c chiSu r()ng, chiSu
cao va chiSu dai, va s6 hi~u tieu chufin cua then.

L

.&:.

=-sb

~f II

h


10

c. Then ban nguy?t : Then ban nguy?t c6 d?ng hinh ban nguy?t, ranh then
tren trvc cung c6 d?ng hinh ban nguy?t.

1

o

Khi lip, hai m~t ben va m~t cong cua then la cac m~t tiSp xuc.

o

Ki hi~u cua then ban nguy?t g6m c6 : ten
g9i cac kich thu6c chiSu r9ng, chiSu cao
va s6 hi?u tieu chuful cua then.

D

.c

Vi dv: Then ban nguy?t 6 x 10 TCVN 4217-

86
2. Ghep bing then boa:
o

M6i ghep then hoa dung dS truy@n momen 16n, thuong dung trong nganh
d9ng lvc. Then hoa g6m c6 cac lo?i nhu : then hoa rang than khai, then
hoa rang chfr nh~t, then hoa rang tam giac.
b

b)
tM.nkhai
o

tam giac

Trong m6i ghep then hoa, rang cua t[\lc then hoa an kh6p v6i ranh then
hoa cua 16.

11
o

Duong tron va duong sinh mijt dinh rang cua tn.ic va cua 16 then hoa ve
bing net liSn d~m. Duong tron va duong sinh mijt day rang cua trvc va
cua 16 then hoa ve bing net liSn manh. Gi6i h~n phiin rang diiy du va phiin
rang c~n cua then hoa ve bing net liSn manh

IL
o

Tren hinh cit d9c cua 16 va cua tn.ic then hoa, duong sinh m?t day rang ve
bing net liSn d~m, tren hinh cit ngang cua trvc va cua 16 then hoa, duong
tron day rang ve b&ng net liSn manh.

o

Dfii v6i then hoa rang than khai, duong tron va duong sinh m?t chia ve
bing net ch§.m g~ch manh.

o

Trong mfii ghep then hoa, phiin an kh6p quy dinh chi ve phiin trvc then
hoa.


12

3. Ghep bing ch6t:
• Ch6t dung dS Hip ghep hay dàm vi cac chi tiSt v6i nhau.

ã Ch6t g6m hai loe:li : ch6t trµ va ch6t con.
Ch6t con c6 d9 con 1 : 50. Duong kinh cua ch6t trµ va duong kinh day be
cua ch6t con la duong kinh danh nghla cua ch6t.

a

c:x4S0
I

'U

-~ __
,,,,.,,,
' i

11 ,'

'
:

I:

i
:·: I

I

-

.

I

-

"O

,,_

I'

.,..

,I I

\,,JI

I

'

cx45°

I

I

•.

a

''

-~. ',_!

',

I

''

-

--,

I

cx45°

I

Ki hi~u cua ch6t g6m c6 : ten g9i, duong kinh danh nghia, kiSu lilp (d6i
v6i ch6t trµ), chiSu dai va s6 hi~u tieu chufin cua ch6t.

Vi di;t : Ch6t trµ 10 x 50 TCVN 2042 - 86
Ch6t con 10 x 50 TCVN 2042- 86
a

Ngoai hai loe:li ch6t trµ va ch6t con 6 tren, nguai ta con dung loe:li ch6t c6
ren va c6 ranh.

CAU HOI ON T4}>
1. Hinh de:lng, cong d\lng, Ky hi~u cua m6i ghep bing Ren
• Bulong?
• Dai 6c?
• Vit c~y?
• Dinh vit/
2. Hinh d~g, cong d\lng, Ky hi~u cua m6i Ghep bing then
• Then bing?
• Then vat?
• Then ban nguy~t?
• Thenhoa?
3. Ghep bing ch6t?


l3

CHUONG 3: VE QUI UOC BANH RANG- LO XO
I. VE QUI UOC BANH RANG TRV
1. Banh rang tr\l dugc quy djnh ve nhu sau:
o
o

o

0

o

Vong dinh va duong sinh cua m~t trv dinh ve bing net liSn d~m.

Vong chia va duong sinh cua m~t trv chia ve bing net chfim g~ch, -khong
thS hi?n vong day va duong sinh cua m~t trv day.
Trong hinh c~t d9c cua banh rang, phfin rang bi cit, nhung quy dinh
khong ke cac duong g~ch g~ch, hie d6 duong sinh day duqc ve bing net
liSn d~m.
BS biSu diSn rang nghieng ho~c rang chfr V, quy dinh ve vai net manh thS
hi?n hu6ng nghieng cua rang va ghi ro g6c nghieng.
Khi cfin thi@t c6 thS ve Protin cua rang. Cho phep ve gfin dung profin cua
rang than khai bing cung tron, tam cung tron n~m tren vong ca sa, ban
kinh R d/5 (d duong kinh vong chia ).
I
'

a)

o

0

b)

c)

d)

Tren hinh chi@u, duong dinh rang cua hai banh rang trong phfin an kh6p
duqc ve b&ng net liSn d~m .
Tren hinh cit (m~t ph~ng cit chua hai trvc cua banh rang) quy UO'C rang
cua banh rang chu d9ng che khufit rang cua banh rang bi d9ng, do d6 dinh
rang cua banh rang bi d9ng duqc ve bing net dut.

2. Cac Io~i hinh an kh&p ciia banh rang tr\l :

• Banh rang tr\l an kh6p ngoai.


14

• Banh rang trv an kh&p trong.

3. Cac thong s6 cua banh rang trl}.


15


16

uoc

4. QUY
VE BANH RANG VA THANH RANG
• NSu banh rang trµ co ban kinh 16n VO cung thi no tr& thanh thanh rang.
Khi do cac vong dinh, vong day va vong chia tr& thanh cac duong thing.
Quy UO'C vs thanh rang tuong tv nhu quy UO'C banh rang trµ

II.

VE QUI

uoc BANH RANG CON

1. Quy UO'C ve banh rang con:

Rang cua banh rang con hinh thanh tren m~t non vi v~y kich thu6c va
modun thay d6i theo chiSu dai cua rang, cang vS phia dinh non kich thu6c
cua rang va mondun cang be, each ve quy UO'C banh rang con tuong tv nhu
each ve quy UO'C banh rang trµ, tuy nhien chi ve vong chia day 16n cua m~t
con


17

2. Cac b9 ph~n cua banh rang con:

t:iltll!

3.

cAc THONG s6 c-0-A BANH RANG coN:

.dflll ,111r.:i1r.11dl ,...
Cln f/lil/l


18

CHUONG 4: BAN VE CHI TIET
I.

NQI DUNG BAN VE CHI TIET
Ban ve chi tiSt_;_ dung d@ chS t~o va ki@m tra chi tiSt. N6 phai th@ hi~n dfiy
du hinh d~ng d9 Ian va ch§.t lugng chS t~o cua chi tiSt. N9i dung cua ban
ve chi tiSt bao g6m nhfrng phfin sau:

1. Hinh bi@u diSn:
G6m c6 cac hinh chiSu, hinh dt, m~t cit ... th@ hi~n m9t each ro rang
hinh d~ng va kSt c§.u cua chi tiSt .
2. Kfch thu6c:
G6m c6 t§.t ca nhfrng kfch thu6c cfin thiSt cho vi~c chS t~o va ki@m tra
chi tiSt, th@ hi~n dfiy du d9 Ian cua chi tiSt.
3. Yeu cfiu ky thu~t:
G6m c6 nham bS m~t, sai l~ch gi6i h~n cua kich thu6c, sai l~ch vS
hinh d~ng va vi tri bS m~t, yeu cfiu vS nhi~t luy~n va cac yeu cfiu ky
thu~t khac th@ hi~n ch§.t lugng cua chi tiSt.
4. Khung ten:
G6m c6 ten g9i chi tiSt, v~t li~u chS t~o chi tiSt, ti 1~ cua ban ve, ky
hi~u cua ban ve va ten cung chfr ky cua nhfrng nguai c6 trach nhi~m
d6i v6i ban ve. Nhfrng n9i dung d6 cfin thiSt cho vi~c quan ly ban ve.
5. Hinh chiSu chinh:
Trong ban ve CO' khi, hinh bi@u diSn (J vi tri chiSu dung la hinh chiSu
chinh cua ban ve. Hinh chiSu chinh phai th@ hi~n dugc cac d~c trung
vS hinh d~ng cua chi tiSt va phan anh dugc vi tri lam vi~c hay vi tri gia
cong cua chi tiSt.
- D~t chi tiSt a vi tri lam vi~c: vi tri lam vi~c cua chi tiSt la vi tri cua
chi tiSt a trong may. M6i chi tiSt thuang c6 m9t vi tri cf> dinh a
trong may. D~t chi ti St theo vi tri lam vi~c d@ nguai d9c dS hinh
dung.
- f)~t chi tiSt a vi tri gia cong: vi tri gia cong cua chi tiSt la vi tri cua
chi tiSt d~t tren may cong C\l khi gia cong .

Vi~c xac dinh vi tri cua chi tiSt ta ck phai ch9n huang chiSu sao cho
cac hinh bi@u diSn khac it net khu§.t va su d\lng kh6 gi§.y hgp li.
Cac hinh bi@u diSn khac tuy theo muc d9 phuc t~p cua chi tiSt ma ta
th@hi~n s6 lugng hinh bi@u diSn nh§.t dinh sao cho hgp ly.


19

IL

B:IEU DIEN QUI udc VA DdN GIAN HOA:
NSu hinh chiSu, hinh cit va m~t cit la hinh d6i xung thi cho phep chi
ve m()t nua hinh bi@u diSn.

NSu c6 m9t s6 phfin tu gi6ng nhau phan b6 d@u nhu cac 16 tren m~t
bich, rang cua banh rang ... thi cho phep chi biSu di Sn m9t va0i phaan
tou.

f

Khi khong doi hoi chinh xac, cho phep ve don gian hinh chiSu giao
tuySn cua cac m~t, c6 th@ thay duang cong b&ng cung tron hay do~n
thing.

D6i v6i v~t th@ c6 kSt c~u nhu khia nham, ch~m tr6 ... cho phepve don
gian m9t phfin kSt c~u d6.


20

D6i v&i v~t thS dai c6 m?t c~t ngang thay d6i d@u d?n nhu trvc, thep
hinh ... cho phep ve dt lia.

Khi cfin phan bi~t phfin m?t phfuig n~m c~nh m?t cong cho phep ke hai
g~ch cheo tren phfin ID?t ph~ng

NSu v~t th@ co m9t s6 phfin tu gi6ng nhau, thi ve dfiy du m9t vai phfin
tu, con cac phfin tu khac duqc ve quy UO'C hay don gian hoa.

+

·-·-·

$

+
+

·-·-·

D6i v6i nhfrng d9 con hay d9 d6c nho cho phep ve tang len. Tren hinh
bi@u di@n d6 chi ve m9t duong ung v&i phfin c6 kich thu&c nhou.


21

Duong bi@u di@n phfin chuy@n ti@p dugc ve theo quy u6c bing net
rnanh hay khong ve n@u chung khong th@ hi?n ro r?t (nhu hinh du6i
day)

Dung d§u □ ho~c 0 va thay cho rn9t hinh bi@u di@n, nSu th@ hi?n dfiy
du cfin phai c6 hai hinh chi@u nhu hinh sau.

__10
__ID