Tài liệu Kẻ thù của thận và mắt docx

Kẻ thù của thận và mắt


Hai bệnh đái tháo đường và tăng huyết áp là nguyên nhân chủ yếu dẫn đến
suy thận và làm giảm thị lực. Tuy nhiên còn có những nguyên nhân khác gây suy
thận thì thị lực vẫn có nguy cơ bị giảm. Điều nguy hiểm là đái tháo đường và tăng
huyết áp không có những triệu chứng rõ rệt nên không được phát hiện sớm, không
được chữa trị kịp thời, nên càng gây ra tổn thương nghiêm trọng cho thận và mắt.
Bệnh đái tháo đường và tăng huyết áp đã phá hủy thận và mắt như thế nào?

Bong và rách võng mạc.
- Đái tháo đường có thể phá hủy thận, gọi là bệnh thận do đái tháo đường.
Lượng đường tích tụ trong cơ thể có thể phá hủy các mạch máu, kể cả các mạch
máu ở thận. Mức đường trong máu càng cao thì lượng máu chảy qua thận càng
nhiều, làm các mạch máu vốn đã mảnh nay phải tăng cường hoạt động và gây tăng
huyết áp. Thận bị tổn thương sẽ không có khả năng loại bỏ các chất độc hại và
nước dư thừa, những chất độc hại này vẫn được giữ trong máu sẽ tích tụ ngày một
nhiều làm quá trình phá hủy mạnh thêm, hậu quả là thận sẽ bị hỏng hoàn toàn. Vì
suy thận ở bệnh nhân đái tháo đường xuất hiện dần dần, bệnh nhân có thể không
nhận thấy các triệu chứng, chỉ đến khi thận bắt đầu suy mới nhận ra.
- Tăng huyết áp cũng có thể phá hủy thận: Xơ hóa mạch máu thận là một
trong những nguyên nhân thường gặp của bệnh thận mạn tính tiến triển. Nhiều
công trình nghiên cứu cho thấy mô đệm xơ hóa và angiotensin II đóng vai trò
trung tâm trong bệnh thận. Nếu kích hoạt hệ rennin-angiotensin-aldosteron sẽ gây
nên tăng huyết áp hệ thống và tăng áp lực trong cầu thận làm ảnh hưởng huyết
động tới nội mạc mạch máu và tiểu cầu thận. Angiotensin II có vai trò đa dạng và
ảnh hưởng của cơ chế tác dụng ngược gây viêm và xơ hóa nhu mô thận. Trường
hợp tăng huyết áp do đái tháo đường cần kiểm tra microalbumin niệu. Những bệnh
nhân suy thận giai đoạn cuối do tăng huyết áp thường dẫn đến phì đại thất trái và
bị bệnh mạch vành, nhồi máu cơ tim. Thận suy lại làm tăng huyết áp. Khi huyết áp
tăng cao sẽ phá hủy các mạch máu ở trong thận, thận không thể loại bỏ các chất

độc hại và nước dư thừa nữa, lượng nước dư thừa lại làm cho huyết áp có thể tăng
cao hơn nữa. Nếu thận sản xuất ra quá nhiều enzym, renin, huyết áp sẽ tiếp tục
tăng cao. Dần dần, huyết áp cao sẽ làm cho các mạch máu trong thận trở nên nhỏ
hơn và yếu đi, làm cho lượng máu cung cấp đến thận giảm và chức năng thận cũng
giảm theo, hậu quả cuối cùng dẫn đến suy thận. Như vậy, đồng thời với suy thận là
quá trình giảm thị lực. Mặt khác, bệnh thận cũng làm tăng huyết áp và giảm thị
lực. Những bệnh về mắt phổ biến ở bệnh nhân suy thận là: bệnh về võng mạc,
bệnh đục thủy tinh thể và tăng nhãn áp.

Bệnh võng mạc

Bệnh tăng huyết áp và tiểu đường làm cho những mạch máu nhỏ trong mắt
bị tổn thương gây nên bệnh võng mạc. Khi nguyên nhân gây bệnh do đái tháo
đường, thì gọi là bệnh võng mạc đái tháo đường. Đái tháo đường làm mức đường
huyết tăng cao, mức đường huyết cao có thể phá hủy những mạch máu nhỏ trong
thận và trong mắt. Tăng huyết áp làm căng quá mức thành mạch máu, dẫn đến bị
đứt hoặc vỡ thành mạch. Hai bệnh tăng huyết áp và đái tháo đường đều gây tổn
thương võng mạc một cách âm thầm, bệnh nhân thường không cảm thấy các triệu
chứng và chỉ biết khi đã bị tổn thương. Khi những mạch máu của võng mạc bị tổn
thương, chúng trở nên yếu và có thể bị vỡ làm cho máu sẽ rò rỉ vào thủy tinh thể
dẫn đến thủy tinh thể bị mờ đục và chặn ánh sáng nhận từ võng mạc. Tuy những
mạch máu bị phá hủy sẽ được thay thế bởi các mạch máu mới, nhưng các mạch
máu mới cũng lại quá yếu và có thể bị vỡ. Do càng nhiều máu rò rỉ vào thủy tinh
thể, nên càng ít ánh sáng đến được võng mạc. Có khi những tổn thương mạch
máu này đã thành sẹo, các mô sẹo này có thể rơi vào tròng đen của mắt, mang theo
cả võng mạc, gọi là bong võng mạc. Nếu đã bong võng mạc thì thị lực giảm rất
nhiều, thậm chí có thể bị mù.

Đục thủy tinh thể

Bệnh nhân đái tháo đường có nguy cơ bị đục thủy tinh thể rất cao, do mức
đường huyết cao phản ứng với protein trong mắt và tạo thành một sản phẩm phụ ở
trong thủy tinh thể và gây đục thủy tinh thể.

Tăng nhãn áp

Tăng huyết áp đồng thời cũng tăng nhãn áp. Khi nhãn áp tăng cao, thần
kinh thị giác có thể bị phá hủy dẫn đến mất một phần hoặc hoàn toàn thị lực. Tăng
nhãn áp là do thủy dịch không thoát ra bình thường gây áp lực tác động lên mạch
máu làm giảm sự cung cấp ôxy và dinh dưỡng cho thần kinh thị giác, dần dần các
dây thần kinh thị giác bị phá hủy gây mất thị lực.

Cần làm gì để phòng và phát hiện bệnh sớm?

Nên khám và kiểm tra mắt định kỳ, đối với bệnh nhân đái tháo đường nên
đi khám mắt 6 tháng một lần. Khám kiểm tra mức đường huyết hay huyết áp ở
mức bình thường. Thực hiện đúng theo chỉ dẫn của bác sĩ, uống thuốc đúng liều,
tập thể dục đều đặn và ăn kiêng theo bệnh. Nếu thấy có biểu hiện bất thường như:
nhìn mờ, nhìn một thành hai hay nhìn có bóng; thấy đau ở một hay cả 2 mắt, ánh
sáng nhấp nháy, hoa mắt, thấy các điểm đen nên đi khám bệnh ngay để được chẩn
đoán và điều trị kịp thời.