công tác giáo dục lý tưởng cách mạng cho thanh niên trong phạm vi thành phố Hà Nội.DOC

Mục lục
---
Lời nói đầu
Chơng I: Cơ sở lý luận của công tác giáo dục
lý tởng cách mạng trong thanh niên
I. Một số khái niệm cơ bản
1) Lý tởng
2)Lý tởng cách mạng
II. Quan điểm của chủ nghĩa Mác - Lênin, T tởng Hồ Chí Minh
và của Đảng cộng sản Việt Nam về thanh niên và công tác
giáo dục lý tởng cách mạng trong thanh niên
1) Quan điểm của chủ nghĩa Mác - Lênin
2) T tởng Hồ Chí Minh
3) Quan điểm của Đảng cộng sản Việt Nam
III. Lý tởng cách mạng trong thời kỳ CNH - HĐH
Chơng II: Thực trạng công tác giáo dục
lý tởng cách mạng cho thanh niên
ở thành phố Hà Nội.
I. Thực trạng tình hình thanh niên Việt Nam
trong những năm đổi mới
II. Đặc điểm, tình hình thành phố Hà Nội và thanh niên
thành phố Hà Nội
1) Tình hình,đặc điểm thành phố Hà Nội
2) Tình hình, đặc điểm thanh niên thành phố Hà Nội
III. Thực trạng công tác giáo dục lý tởng cách mạng
cho thanh niên thành phố Hà Nội trong giai đoạn hiện nay
1) Cấp uỷ Đảng, Chính quyền địa phơng với công tác
giáo dục truyền thống và lý tởng cách mạng cho thanh niên
2) Đoàn thanh niên cộng sản Hồ Chí Minh với công tác
giáo dục lý tởng cách mạng cho thanh niên
Chơng III: Một số giải pháp và kiến nghị

nhằm nâng cao chất lợng công tác
giáo dục lý tởng cách mạng cho
thanh niên thành phố Hà Nội
I. Một số giải pháp
II. Kiến nghị
1) Về chủ trơng chính sách của Thành phố
2) Đối với các tổ chức Đảng
3) Đối với tổ chức chính quyền các cấp
4) Đối với Đoàn thanh niên
Kết luận
Danh mục tài liệu tham khảo chính
phụ lục
1
Lời nói đầu
Một nguồn lực mà Chủ tịch Hồ Chí Minh và Đảng ta đặc biệt quan tâm trong sự
nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc là lực lợng thanh niên. Một trong những vấn đề
quan trọng của công tác thanh niên là giáo dục, truyền thụ lý tởng cách mạng cho thế
hệ trẻ. Đây là nội dung cực kỳ quan trọng trong lãnh đạo cách mạng của Đảng.
Lý tởng cách mạng thực chất là lý tởng Xã hội chủ nghĩa, là lý tởng của Đảng ta, của
Bác Hồ, của giai cấp công nhân Việt Nam đồng thời cũng là lý tởng của nhân dân ta,
của dân tộc ta. Ngay từ khi ra đời đến nay, lý tởng của Đảng ta là nhất quán:Xây
dựng một nớc Việt Nam độc lập, dân chủ giàu mạnh, xã hội công bằng văn minh,
thực hiện thành công Chủ nghĩa xã hội và cuối cùng là Chủ nghĩa cộng sản. Có thể
nói, tuỳ từng thời kỳ lịch sử, từng giai đoạn cách mạng, nội dung cụ thể có thể khác
nhau nhng độc lập dân tộc gắn với Chủ nghĩa xã hội luôn là mục tiêu phấn đấu, là lý
tởng cao cả của Đảng và dân tộc ta. Hơn 70 năm chiến đấu và trởng thành, trải qua
bao khó khăn, gian khổ, hy sinh, Đảng ta luôn kiên trì phấn đấu cho lý tởng cao đẹp
đó. Thế hệ trẻ Việt Nam ngày nay có may mắn đợc thừa hởng một gia tài khổng lồ -
đó là lý tởng cách mạng, truyền thống, kinh nghiệm đấu tranh của Đảng, của các lớp
cha ông để lại. Đây là một lợi thế to lớn cho công tác thanh niên hiện nay.Song lý t-

ởng cách mạng không tự nhiên đến với lớp trẻ. Việc thanh niên tiếp thu, lĩnh hội đợc
lý tởng cách mạng là một quá trình tự giác, dới sự lãnh đạo của Đảng thông qua công
tác giáo dục chính trị - t tởng, hoạt động thực tiễn phong phú, những tấm gơng phấn
đấu, hy sinh của các nhà cách mạng tiền bối, của Chủ tịch Hồ Chí Minh vĩ đại và biết
bao cán bộ đảng viên trung kiên của Đảng.
Trong sự nghiệp đổi mới ngày nay, Đảng ta luôn luôn xác định Thanh niên là lực l-
ợng trụ cột. Bàn về động lực của sự nghiệp CNH-HĐH, Hội nghị lần thứ 4 BCH TW
khoá VII đã khẳng định: "Sự nghiệp đổi mới có thành công hay không, đất nớc bớc
vào thế kỷ XXI có vị trí xứng đáng trong cộng đồng thế giới hay không phần lớn tuỳ
thuộc vào lực lợng thanh niên. Là lớp ngời sinh ra và trởng thành sau chiến tranh, đ-
ợc sống trong những điều kiện vật chất và tinh thần đầy đủ hơn, tuy rất nhạy cảm vói
cái mới, đợc đào tạo bài bản, nhng vốn sống và sự từng trải cha nhiều, trớc những tiêu
cực và cám dỗ của nền kinh tế thị trờng, trớc những biến động về chính trị quốc tế,
đặc biệt do ảnh hởng tiêu cực của sự thái hoá, biến chất của một bộ phận cán bộ,
đảng viên, một số thanh niên có sự dao động, khủng hoảng niềm tin, lý tởng cách
mạng. Thực trạng đó đòi hỏi càng phải đề cao công tác giáo dục đạo đức và lý tởng
cách mạng trong thanh thiếu niên.
Vì thời gian có hạn và với vốn kiến thức còn ít ỏi, vì vậy bài viết này tôi xin đợc trình
bày nội dung công tác giáo dục lý tởng cách mạng cho thanh niên trong phạm vi
thành phố Hà Nội. Do đây là một mảng đề tài tơng đối lớn và hết sức phong phú nên
bài viết sẽ có rất nhiều thiếu sót, rất mong các thầy, cô giáo tạo điều kiện hớng dẫn,
chỉ bảo, giúp đỡ để bài viết đợc hoàn thiện hơn.
2
Chơng I : Cơ sở lý luận của công tác giáo dục lý
Cách mạng trong thanh niên
I. Một số khái niệm cơ bản
1) Lý tởng
Lý tởng là cái mà vì nó mà ngời ta sống và dới ánh sáng của nó ta thấy đợc hết ý
nghĩa của cuộc đời. Nhà tâm lý học XôViết I-Va-Nốp đã có một định nghĩa nh vậy về
lý tởng. ở một con ngời bình thờng ai cũng có lý tởng. Nếu không có lý tởng sự sống

tồn tại ở con ngời chỉ là vô nghĩa. Lý tởng là một phạm trù phổ biến.
Lý tởng, theo Từ điển tiếng Việt, là Mục đích cao nhất, tốt đẹp nhất mà ngời ta phấn
đấu đạt tới
Lý tởng là mục tiêu hớng tới của con ngời, là động lực thúc đẩy con ngời vơn tới.
Lý tởng của con ngời sẽ làm cho họ có thái độ tích cực trong nhận thức, nồng nhiệt
trong tình cảm, mãnh liệt trong ý chí, quyết tâm trong hành động.
Do đó, lý tởng là điều rất quan trọng của mỗi ngời.
Trong thực tiễn, đã là ngời ai cũng cần có lý tởng để phấn đấu
Khi bớc vào tuổi trởng thành, ai cũng có một sự lựa chọn quan trọng là lựa chọn lý t-
ởng, hớng tới mục đích cao nhất và đẹp nhất của đời mình. đó là yêu cầu tất yếu, tự
thân.
Đảng có trách nhiệm giáo dục, hớng dẫn thanh niên chọn lựa đúng lý tởng, trong đó
quan trọng nhất là lý tởng cách mạng vì tiền đồ của cách mạng XHCN, tơng lai của
dân tộc.
Cuộc phấn đấu để đạt tới lý tởng bao giờ cũng là cuộc phấn đấu lâu dài, đầy gian nan.
Thanh niên cần có ý chí cao và Đảng cần có trách nhiệm cao trong việc giúp đỡ thanh
niên thực hiện lý tởng đúng đắn của mình.
2) Lý tởng cách mạng
Lý tởng cách mạng là một nội dung cụ thể của lý tởng nói chung. Nó có đặc điểm là
chỉ có ở những nhân cách đã và đang trởng thành, có vai trò chi phối mạnh mẽ các
nội dung lý tởng khác. Nó là cơ sở động lực của hoài bão lớn trong thanh niên. Tuy
nhiên lý tởng cách mạng không tự nhiên hình thành mà là kết quả của một quá trình
giáo dục có tính định hớng cao, thông qua những môi trờng cụ thể. Lý tởng cách
mạng mang tính tự giác, thể hiện rõ nét vai trò quá trình tự giáo dục của mỗi cá nhân.
Lý tởng của Thanh niên Việt Nam không thể tách rời lý tởng cách mạng của Đảng,
của dân tộc. Mục tiêu lý tởng của chúng ta giai đoạn hiện nay làDân giàu- nớc
mạnh, xã hội công bằng văn minh theo định huớng Xã hội chủ nghĩa. Vì lý tởng độc
lập tự do cho Tổ quốc, hàng triệu Thanh niên Việt Nam đã không sờn lòng, không
tiếc xơng máu góp phần làm nên những chiến thắng vĩ đại của dân tộc. Ngày nay,
trong công cuộc đổi mới, Công nghiệp hoá - Hiện đại hoá quê hơng, đất nớc, lý tởng

cách mạng của Thanh niên Việt Nam là chiến thắng đói nghèo lạc hậu, vơn lên ngang
tầm thời đại vì sự phồn vinh của đất nớc, những công bằng hạnh phúc cho nhân dân
và vì chính tơng lai tơi sáng của Tuổi trẻ. Đó chính là sự cụ thể hoá mục tiêu lý tởng
của Đảng, của dân tộc trong lực lợng tiên phong : Thanh niên Việt Nam.
3
II. Quan điểm của Chủ nghĩa Mác-Lênin, T tởng Hồ Chí Minh và
của Đảng cộng sản Việt Nam về thanh niên và công tác giáo
dục lý tởng cách mạng trong Thanh niên.
1) Quan điểm của chủ nghĩa Mác-Lênin
Theo Mác, giai cấp vô sản chỉ đợc hình thành với t cách là một giai cấp khi ý thức đ-
ợc địa vị và tơng lai của mình. Những công nhân tiên tiến nhất hoàn toàn hiểu rõ
rằng, tơng lai của giai cấp công nhân và do đó tơng lai của nhân loại, hoàn toàn phụ
thuộc vào việc giáo dục thế hệ công nhân đang lớn lên. Cuối thế kỷ XIX, trong bối
cảnh của xã hội t bản, Mác cho rằng, cần phải giải thoát cho thanh niên khỏi sự tác
động có tính chất phá hoại của hệ thống hiện đại. Chính Mác đã gọi thanh niên là cội
nguồn của sự sống của dân tộc và giai cấp công nhân là bộ xơng của mỗi cơ thể dân
tộc. Khi nói về vai trò giáo dục thanh niên, Mác đã nhấn mạnh:Công tác giáo dục sẽ
làm cho những ngời trẻ tuổi có khả năng nắm vững nhanh chóng toàn bộ hệ thống
sản xuất trong thực tiễn. T tởng của Mác là phải tổ chức giáo dục các tầng lớp thanh
niên để họ nắm vững kỹ năng, kỹ xảo, quy trình quản lý sản xuất, sẽ hỗ trợ cho việc
phát triển toàn diện những năng lực của tất cả thành viên của xã hội đợc xây dựng
trên nguyên lý cộng sản chủ nghĩa. Việc giáo dục đó phải làm thờng xuyên, liên tục,
giáo dục ở trờng, lớp và giáo dục trong thực tế lao động. Ănggen đã nêu rõ rằng:
Thanh niên không thể đứng ngoài chính trị, chính hiện thực cuộc sống đã, đang và sẽ
cuốn hút tuổi trẻ vào đời sống chính trị. Ngay khi 19-20 tuổi, trong các th gửi cho bạn
bè, Ănggen đã chế nhạo cái nguyện vọng của những chàng trai, cô gái muốn sống
bình lặng, muốn giam mình trong vơng quốc của điền viên với thái độ mũ ni che
tai bàng quan trớc thời cuộc. Với lòng hứng khởi, với niềm tin vô hạn vào tiềm năng
của thế hệ trẻ ở Đức, ông nhấn mạnh rằng, thanh niên không bao giờ thoả mãn với lý
tởng trớc đây, họ muốn đợc tự do hơn trong hành động, họ khao khát lập chiến công

và vì sự đổi mới, họ sẵn sàng hiến dâng cả cuộc đời mình. Thanh niên sẽ có đủ sức
lực và tài năng để giải quyết những mâu thuẫn đang nảy sinh trong đời sống đất nớc.
Điều đáng lu ý là niềm tin ấy đã đợc nhen lên trong tâm trí của Ănggen trong điều
kiện của chế độ quân chủ chuyên chế. Vào năm 1845, Ănggen đã viết rằng, chính
thanh niên Đức đòi hỏi phải thực hiện cuộc cách mạng trong tơng lai ở nớc này.
Nguyên tắc của giáo dục thế hệ trẻ là gắn lý luận với thực tiễn, kết hợp học và hành.
Việc hình thành thế giới quan khoa học cho thanh niên thông qua sự tham gia của họ
vào cuộc đấu tranh xã hội, vào lao động sản xuất, vào những công việc thực tế cụ thể
hàng ngày. Chính Ănggen là ngời đầu tiên sử dụng thuật ngữgiáo dục thực tiễn.
Ông cho rằng, đây là cơ sở quan trọng của giáo dục khoa học-là công cụ mạnh nhất
để cải tạo xã hội và Ănggen dự báo rằng một xã hội tổ chức theo nguyên tắc cộng
sản chủ nghĩa sẽ làm cho những thành viên trong xã hội đó có khả năng sử dụng một
cách toàn diện năng lực phát triển của mình Ănggen là ngời đầu tiên đa ra quan
niệm nh:đội quân xung kích quyết định của đạo quân vô sản quốc tế, đội hậu bị
của Đảng để gắn với thanh niên. Vào năm 1853, khi Đảng của Mác đã khẳng định
vị trí của mình trên vũ đài lịch sử, trong cuộc đấu tranh quyết liệt chống lại những
đạo luật đặc biệt của Bítmác, Ănggen đã viết:chính thế hệ trẻ sẽ là nguồn bổ sung
dồi dào nhất cho Đảng. Luận thuyết của Mác-Ănggen cũng khẳng định rằng lực l-
ợng quần chúng nhân dân đông đảo cần đợc tập hợp, tổ chức và giáo dục, sao cho
những biến đổi t tởng của họ bắt kịp với thời đại, đi đúng quỹ đạo của dòng thác lịch
sử đang cuộn chảy.
4
Phát triển sáng tạo những luận điểm của Mác và Ănggen trong điều kiện lịch sử mới,
Lênin coi thanh niên lànguồn sinh lực chiến đấu của cách mạng. ông đã luận giải
những nguyên nhân làm xuất hiện phong trào thanh niên, phát hiện ra những đặc
điểm của nó và xác định mối quan hệ, sự tác động qua lại giữa tổ chức thanh niên với
Đảng cộng sản. Lênin cũng sớm nhìn thấy vai trò cách mạng to lớn không chỉ đối với
thanh niên công nhân, mà còn cả đối với thanh niên học sinh, sinh viên. Ngời thờng
xuyên nhắc nhở những ngời bạn chiến đấu của mình rằng phải kiên trì đấu tranh để
họp nhất phong trào học sinh, sinh viên thành một trào lu chung theo tinh thần của

chủ nghĩa Mác cách mạng. Lênin cho rằng, thành công của phong trào thanh niên
chính là ở chỗ biết gắn liền nhận thức lý luận của chủ nghiã Mác, tri thức khoa học
với sự tham gia trực tiếp của họ vào cuộc đấu tranh chính trị của giai cấp vô sản.
Đồng thời Ngời cũng đã phê phán gay gắt những đảng viên bảo thủ, không đánh giá
đúng vai trò của lực lợng trẻ trong cách mạng, coi thờng thanh niên và chế diễu sự
ngây thơ, thiếu kinh nghiệm của họ. Lênin nhấn mạnh, cần có thái độ khoan dung, độ
lợng với lớp trẻ và cần thiết phải phòng ngừa khuynh hớng dè dặt của các cán bộ
đảng viên cho rằng, lớp trẻ tuy đầy nhiệt tình và sáng kiến, nhng lại cha qua trờng
học cuộc đấu tranh giai cấp. Ngời cho rằng đó chỉ là cái cớ để khớc từ việc sử dụng
thanh niên. Lênin luôn nhắc nhở những ngời cộng sản: cần phải đòi hỏi ở thanh niên
nhiều hơn nữa, cần phải phê phán một cách có nguyên tắc những khuyết đIểm của họ,
cần phải giáo dục cho tinh thần trách nhiệm cao và nghĩa vụ của họ đối với cách
mạng, ngay từ thuở thiếu thời. Cuộc đấu tranh để giành giật thanh niên không chỉ
diễn ra giữa giai cấp vô sản với giai cấp t sản, giữa các Đảng cộng sản và các thế lực
phản động, mà còn diễn ra giữa những ngời cộng sản chân chính và bọn cơ hội chủ
nghĩa trong phong trào công nhân.
Cuộc đấu tranh chống chủ nghĩa cơ hội đã diễn ra xung quanhvấn đề thanh niên trên
hai mặt có quan hệ mật thiết với nhau: giáo dục ai và giáo dục nh thế nào? Những
phần tử cơ hội quy nhiệm vụ trên vào việc đào tạo những ngời có văn hoá, song đứng
ngoài chính trị vì thế theo họ không nên thu hútquá sớm thanh niên voà hoạt động
chính trị. Lênin đã vạch trần lập trờng cải lơng đó của bọn cơ hội và cho rằng, đó chỉ
là thói đạo đức giả và chính sách ngu dân không hơn, không kém. Ngời khẳng định
rõ lập trờng của những ngời cộng sản chân chính là cần phải giáo dục cộng sản cho
thế hệ trẻ và kết hợp việc giáo dục ấy với cuộc đấu tranh cách mạng của giai cấp công
nhân. Chính vì thế, trong bài diễn văn tại ĐH III của Đoàn thanh niên cộng sản Nga.
Lênin đã chỉ rõ: Thanh niên phải học chủ nghĩa cộng sản trong một trờng học riêng
của mình, trong một tổ chức độc lập- đó là Đoàn thanh niên cộng sản. Lênin viết :
Chỉ khi nào Đoàn thanh niên cộng sản gắn liền từng bớc học tập, huấn luyện và giáo
dục của mình với cuộc đấu tranh chung của tất cả những ngòi lao động chống lại bóc
lột, thì lúc đó mới xứng đáng với danh hiệu là đoàn thể của thế hệ trẻ cộng sản chủ

nghĩa. Nói chuyện với Đoàn thanh niên cộng sản, Lênin yêu cầu, cần giáo dục thanh
niên thông qua thực tế trong hoạt động sản xuất, trong học tập, công tác, chiến đấu và
trong cuộc sống sinh động của quần chúng.
Những t tởng của Mác, Ănggen, Lênin về thanh niên và công tác vận động thanh niên
nêu trên có thể khái quát lại thành 5 nội dung cơ bản sau:
Một là, khẳng định rõ vị trí, vai trò to lớn của tầng lớp thanh niên trong xã hội mới và
chỉ ra những nhợc điểm của thanh niên, cũng nh những vấn đề cơ hội chủ nghĩa trong
phong trào thanh niên cần đợc quan tâm chú ý.
Hai là, đặt ra cho Đảng cộng sản cần quan tâm, chăm sóc, giáo dục, đào tạo thanh
niên thông qua sự nghiệp đấu tranh cách mạng của Đảng, thông qua lao động sản
xuất, công tác, học tập, chiến đấu và trong đời sống hiện thực của quần chúng nhân
dân.
5
Ba là, Đoàn thanh niên cộng sản phải là trờng học Cộng sản chủ nghĩa trong quá trình
giáo dục, đoàn kết tập hợp thanh niên, thực hiện lý tởng cách mạng của Đảng cộng
sản.
Bốn là, cách mạng là sự nghiệp của quần chúng, sự nghiệp của thanh niên.
Năm là, những luận thuyết của Mác, Ănggen, Lênin đã chỉ ra những điều kiện và khả
năng tập hợp rộng rãi quần chúng thanh niên vào đội hình lớn của Chủ nghĩa xã hội,
dới sự lãnh đạo của Đảng cộng sản
2) T tởng Hồ Chí Minh
Kế thừa những di sản t tởng quý báu của Mác, Ănggen và Lênin, Hồ Chí Minh đã
phát triển một cách sáng tạo những luận điểm Mácxít về vị trí, vai trò của thanh niên
trong xã hội, về nhiệm vụ giáo dục thanh niên, về Đoàn thanh niên cộng sản trong
công tác thanh niên của Đảng với những điều kiện lịch sử cụ thể của cách mạng Việt
Nam:
Một là, Hồ Chí Minh khẳng định vị trí, vai trò, khả năng, động lực cách mạng to lớn
của thanh niên đối với sự nghiệp giải phóng dân tộc và xây dựng xã hội mới.
Gắn thanh niên với vận mệnh của dân tộc, Ngời đã luận giải một cách giản dị, thuyết
phục rằng:Thanh niên là ngời chủ tơng lai của nớc nhà. Thật vậy, nớc nhà thịnh hay

suy, yếu hay mạnh một phần lớn là do các thanh niên. Thanh niên muốn làm ngời
chủ tơng lai cho xứng đáng thì ngay hiện tại phải rèn luyện tinh thần và lực lợng của
mình, phải ra làm việc để chuẩn bị cái tơng lai đó.
Hồ Chí Minh nhận rõ vai trò quyết định của thanh niên trong tiến trình lịch sử, nhận
rõ khả năng cách mạng của thanh niên, hết lòng tin yêu thanh niên. Ngời luôn đặt
thanh niên trong t cách là một chủ thể đang phát triển, đang đợc tiếp tục hoàn thiện.
Điều đó có nghĩa rằng, thanh niên nói chung và trong mỗi cá thể nói riêng đều có cả
mặt mạnh và mặt yếu, đều đang tiềm ẩn những khả năng to lớn cũng nh những mặt
hạn chế. Thí dụ, mặt mạnh của thanh niên là: Hăng hái, xung phong, mặt yếu
làHay chuộng hình thức, ít xem xét kết quả hoặc đầu voi đuôi chuột. Hơn thế,
Hồ Chí Minh thờng nhắc nhở cán bộ, đảng viên phảIchăm lo dìu dắt thanh niên vì
thanh niên cha từng trải và thiếu kinh nghiệm.
Thực tiễn cho ta thấy quan điểm biện chứng trong việc nhìn nhận, đánh giá thanh
niên của Hồ Chí Minh làm cho thanh niên tự tin hơn, đồng thời lại thấy rõ yêu cầu
phải phấn đấu rèn luyện.
Hai là, Hồ Chí Minh đã nêu t tởng về chiến lợctrồng ngời, về đào tạo, bồi dỡng
thanh niên thành lớp ngời có đức, có tài, vừa hồng, vừa chuyên, kế tục sự nghiệp
cách mạng một cách trung thành và xuất sắc.
T tởng trên đợc cô đọng lại, đúc kết và nâng cao từ thực tiễn sinh động của hơn nửa
thế kỷ lãnh đạo cách mạng Việt Nam. Ngời nói :Bồi dỡng thế hệ cách mạng cho đời
sau là một việc rất quan trọng và rất cần thiết. Có thể nói đây là t tởng bao trùm nhất
của Hồ Chí Minh về công tác thanh niên; bồi dỡng và phát huy lực lợng thanh niên là
bản chất của công tác vận động thanh niên theo t tởng Hồ Chí Minh.
Năm 1958, nói chuyện tại lớp học chính trị của các giáo viên cấp II và cấp III toàn
miền Bắc, Hồ Chí Minh đã căn dặn: Vì lợi ích mời năm thì phải trồng cây, vì lợi ích
trăm năm thì phải trồng ngời. Thật ra không phải đến lúc đó Hồ Chí Minh mới nghĩ
đến chiến lợctrồng ngời, mà ngay từ khi bắt đầu cuộc đời hoạt động cách mạng của
mình, Hồ Chí Minh đã ý thức một cách rõ ràng về chiến lợctrồng ngời, luôn xem
đó là một trong những nguyên tắc cơ bản của cách mạng.
Ngời đã dành nhiều công sức cho việc tạo nên những hạt giống cho sự nghiệp cách

mạng, giáo dục, rèn luyện và đào tạo nhiều thế hệ thanh niên nớc ta trở thành những
6
cán bộ, đảng viên và chiến sĩ cách mạng u tú, thành những ngời thừa kế xây dựng chủ
nghĩa xã hội.
Do nhận thức đợc một cách đúng đắn và biện chứng vai trò lịch sử, vị trí quan trọng
của thanh niên mà trong suốt quá trình hoạt động cách mạng, Hồ Chí Minh luôn luôn
quan tâm đến vấn đề giáo dục thanh niên. Trong hàng chục bức th và bài viết của Hồ
Chí Minh gửi cho thanh niên, bài nào cũng có nội dung giáo dục hết sức sâu sắc, thể
hiện một tình cảm đặc biệt với thế hệ trẻ. Trong bài nói chuyện tại Đại hội Đảng bộ
Hà Nội ngày 1-2-1961 Ngời nói :Tôi luôn luôn nói đến thanh niên và khuyên :Các
em hãy nghe lời tôi, lời của một ngời anh lớn lúc nào cũng ân cần mong mỏi cho các
em đợc giỏi giang.
Trong t tởng Hồ Chí Minh về nội dung giáo dục thanh niên, vấn đề giáo dục toàn
diện luôn đợc coi trọng, trong đó nhiệm vụ bồi dỡng lý tởng, đạo đức cách mạng và
năng lực hoạt động thực tiễn có vị trí đặc biệt quan trọng và then chốt. Năm điều Hồ
Chí Minh căn dặn thanh niên nhân ngày Quốc khánh 2-9-1965 thể hiện rất rõ mong
muốn của Ngời là: trong việc giáo dục và học tập phải chú trọng đủ các mặt: đạo đức
cách mạng, giác ngộ xã hội chủ nghĩa, văn hoá, kỹ thuật, lao động và sản xuất. Đây
là một luận điểm rất quan trọng của Hồ Chí Minh về giáo dục thanh niên.
Hồ Chí Minh nhiều lần căn dặn các cán bộ làm công tác thanh niên rằng, cần giúp
thanh niên xây dựng cho mình lẽ sống cao đẹp. Ngời dạy thanh niên phải sống có lý
tởng và chỉ rõ rằnglý tởng của thanh niên ta ngày nay là độc lập, tự do, thống nhất
Tổ quốc và chủ nghĩa xã hội. PhảI Trung với nớc, hiếu với dân và làm cho dân
giàu nớc mạnh để ai cũng có cơm no áo mặc, ai cũng đợc học hành. Nhiệm vụ
của thanh niên không phảI là đi hỏi nớc nhà đã làm cho mình những gì. Mà phải tự
hỏi mình đã làm gì cho nớc nhà. Mình phải làm thé nào cho ích nớc lợi nhà nhiều
hơn.
Trong nhiệm vụ giáo dục, đào tạo, bồi dỡng thanh niên, Hồ Chí Minh nhấn mạnh
phải đào tạo, bồi dỡng họ thành những ngời có khả năng hoạt động thực tiễn, không
nên đào tạo ra những con ngời chỉ thuộc sách làu làu. Công cuộc đổi mới đang diễn

ra trên đất nớc ta ngày nay đòi hỏi rất cao ở thanh niên về nhiều mặt, trong đó nổi lên
là khả năng hoạt động thực tiễn của từng con ngời. Từ đó chúng ta mới càng thấy rõ
tầm nhìn cao rộng của Hồ Chí Minh về giáo dục, vận động thanh niên.
Chăm lo đào tạo, bồi dỡng, giáo dục lý tởng cách mạng cho thanh niên, phát huy vai
trò của thanh niên trong xây dựng và bảo vệ Tổ quốc là trách nhiệm của Đảng, Nhà
nớc và toàn xã hội. Đây cũng là một nội dung quan trọng trong t tởng Hồ Chí Minh
về vận động thanh niên.
7
3) Quan điểm của Đảng cộng sản Việt Nam
Phát huy t tởng Hồ Chí Minh, trong khi hoạt động bí mật cũng nh khi lãnh đạo chính
quyền, bảo vệ và xây dựng Tổ quốc, Trung ơng Đảng, Bộ Chính trị và Ban bí th Đảng
ta đã nhiều lần có nghị quyết, chỉ thị về công tác thanh niên. Trong thời kỳ đổi mới,
Hội nghị Trung ơng lần thứ 4 (khoá VII) đã có Nghị quyết về thanh niên, khẳng
định:Sự nghiệp đổi mới có thành công hay không, đất nơc bớc vào thế kỷ XXI có vị
trí xứng đáng trong cộng đồng thế giới hay không, cách mạng Việt Nam có vững bớc
trên con đờng XHCN hay không phần lớn tuỳ thuộc vào lực lợng thanh niên, vào việc
bồi dỡng rèn luyện thế hệ thanh niên; công tác thanh niên là vấn đề sống còn của dân
tộc, là một trong những nhân tố quyết định sự thành bại của cách mạng.
Tại ĐạI hội lần thứ VIII quyết định đẩy mạnh công nghiệp hoá, hiện đạI hoá đất nớc
theo định hớng XHCN, báo cáo chính trị nhấn mạnh:Coi trọng hơn nữa việc giáo
dục, rèn luyện thế hệ trẻ về chính trị, t tởng, văn hoá, nghề nghiệp, đạo đức, lối
sống,Coi trọng bồi dỡng lý tởng cách mạng, chủ nghĩa Mác-Lênin và t tởng Hồ Chí
Minh cho thế hệ trẻ và khẳng định: Chăm lo giáo dục, rèn luyện thế hệ trẻ là trách
nhiệm của Đảng, Nhà nớc, các tổ chức trong hệ thống chính trị, của gia đình, nhà tr-
ờng và của toàn xã hội.
Nhìn trong lịch sử cũng nh hiện tạI, chúng ta thấy rõ Chủ tịch Hồ Chí Minh và Đảng,
Nhà nớc ta luôn luôn:
+ Coi trọng việc bồi dỡng, đào tạo thế hệ trẻ là một vấn đề trọng tâm của cách mạng,
là trung tâm của chiến lợc xây dựng con ngời, quan hệ tới tơng lai của dân tộc, tiền
đồ của sự nghiệp cách mạng XHCN trên đất nớc ta.

+ Nhấn mạnh phải bồi dỡng toàn diện cả đạo đức và tàI năng cho lớp trẻ, đặc biệt
quan tâm bồi d ỡng lý tởng cách mạng , nuôi d ỡng hoài bão lớn cho thanh niên,
để hình thành một lớp thanh niên nam nữ u tú, vững vàng về chính trị, kiên định con
đờng XHCN, tự lập tự cờng, năng động sáng tạo, làm chủ khoa học và công nghệ
mới, vơn lên ngang tầm thời đại, sánh vai cùng thanh niên các nớc trên thế giới
(NQTW4).
III. Lý tởng cách mạng trong thời kỳ Công nghiệp hoá, Hiện
đại hoá
Cơ chế thị trờng theo định hớng xã hội chủ nghĩa kích thích sự đua tranh, sự sáng tạo
để mỗi thanh niên khẳng định vị thế của mình với t cách một chủ thể kinh tế xã hội
trong cộng đồng. Cơ chế đó vừa đòi hỏi, vừa tạo ra cơ sở vật chất-kinh tế cần thiết để
mở rộng dân chủ trong xã hội, giảI phóng mọi năng lực sáng tạo của con ngời...Mặt
khác, kinh tế thị trờng ngay trong trờng hợp định hớng xã hội chủ nghĩa cũng khó
tránh khỏi sự phân hoá giàu nghèo; kích thích một bộ phận thanh niên chỉ lấy lợi ích
vật chất trớc mắt là tất cả, những giá trị truyền thống tốt đẹp và lý tởng cao cả không
là gì cả. Trong những năm qua, việc làm giàu chính đáng, sự cạnh tranh lành mạnh
trong không ít trờng hợp còn bị những cái đối lập với nó lấn át. Bệnh thực dụng chạy
theo đồng tiền làm băng hoại một số truyền thống tốt đẹp của dân tộc có chiêù hớng
gia tăng. Bên cạnh một bộ phận thanh niên hăng say học tập, ham tìm tòi, ham phát
hiện cái mới mang giá trị tích cực đối với sự phát triển xã hội, cũng xuất hiện một bộ
phận thanh niên hoặc bằng lòng với trình độ học vấn thấp, miễn là kiếm đợc nhiều
tiền hoặc chạy theo bằng cách hình thức bằng nhiều thủ đoạn phi đạo đức.
Đấu tranh hạn chế những tác động trái chiều của cơ chế thị trờng, biến những mặt
tích cực của cơ chế đó thành xung lực nội tạI của quá trình Công nghiệp hoá, Hiện
8
đại hóa cần đợc xem là một nội dung không thể thiếu trong công tác t tởng đối với
thanh niên.
Nhiệm vụ của thanh niên là đoàn kết thống nhất, mỗi ngời đều xác định cho mình
mục tiêu chung của đất nớc đó là dân giầu, nớc mạnh, xã hội công bằng văn minh.
Bên cạnh những thuận lợi rất cơ bản đó là công cuộc đổi mới của đất nớc do Đảng

khởi xớng và lãnh đạo đã tạo đIều kiện cho thanh niên phấn đấu trởng thành về nhiều
mặt. Nhng cơ chế mới cũng đặt ra cho thanh niên những vấn đề : đó là sự biến động
ngày càng sâu sắc về thành phần, cơ cấu, đối tợng. Đặc biệt đã xuất hiện những khác
biệt nhất là về quan niệm, về đạo đức, lối sống của thanh niên với các bộ phận khác
trong xã hội và ngay trong nội bộ thanh niên. Chính vì vậy, nâng cao hiệu quả việc
giáo dục, xây dựng lý tởng cách mạng cho thanh niên trong thời kỳ Công nghiệp hoá,
Hiện đại hoá đất nớc là một công việc vô cùng quan trọng.
Lý tởng cách mạng của thanh niên,là một khái niệm có nội hàm khá rộng, bao gồm
lý tởng chính trị, lý tởng đạo đức, lý tởng lao động nghề nghiệp và lý tởng thẩm mỹ.
Do nhận thức cha đầy đủ về vấn đề này mà trên thực tế việ định hớng và tổ chức quá
trình giáo dục lý tởng cho thanh niên không tránh khỏi phiến diện, thờng chỉ thiên về
nội dung chính trị-xã hội, cha coi trọng các nội dung khác, ít chú ý đến cái tôi, cái
riêng không thể thiếu của ngời thanh niên làm cho nội dung lý tởng vừa thiếu, lại vừa
đơn điệu xơ cứng, phần nào làm hạn chế kết quả giáo dục.
Vì thế, để làm tốt công tác giáo dục lý tởng cách mạng cho thanh niên trong thời kỳ
Công nghiệp hoá, Hiện đại hoá đất nớc trớc tiên cần phải hiểu rõ hơn nội dung của
nó:
a) Lý tởng chính trị của thanh niên Việt Nam hiện nay đó chính là độc lập dân tộc và
chủ nghĩa xã hội, là ý thức về niềm tự hào dân tộc quyết vơn lên chiến thắng đói
nghèo, lạc hậu để sánh vai cờng quốc năm châu, làm rạng danh tổ quốc. Đó chính
là hoài bão lớn để góp sức mình vào sự nghiệp Công nghiệp hoá, Hiện đại hoá của
dân tộc. Kết quả đIều tra xã hội học liên tục trong mấy năm trở lại đây, những kết
quả hoạt động và lao động sáng tạo trong thực hiện 2 phong trào lớn Thanh niên
lập nghiệp - Tuổi trẻ giữ nớc và sự xuất hiện ngày càng nhiều hơn, đa dạng hơn
những gơng thanh niên tiên tiến, đã cho thấy rõ nội dung nêu trên của lý tởng
chính trị của tuyệt đạI đa số thanh niên Việt Nam. Lý tởng chính trị là hạt nhân
cốt lõi của lý tởng Cách mạng. Giáo dục hình thành lý tởng chính trị cho thanh
niên là nhiệm vụ cơ bản nhất.
b) Lý tởng đạo đức : Đó chính là niềm tin và ý thức chấp hành các chuẩn mực của
cộng đồng và xã hội, tình cảm Uống nớc nhớ nguồn tôn trọng đạo lý, lòng vị

tha Thơng ngời nh thể thơng thân, là thái độ trách nhiệmvới ngời thân, ý thức
đấu tranh chống lạI cái xấu, cái giả dối, sống chung thuỷ giản dị. Lý tởng đạo đức
của ngời thanh niên hiện nay chính là sự tiếp nối và kế thừa truyền thống đạo lý
dân tộc, là nền tảng cơ bản để xây dựng và phát triển nhân cách thanh niên, ngăn
chặn và chống lại một cách cơ bản sự tác động của mặt trái cơ chế thị trờng. Nó
giúp cho thanh niên hội nhập nhng không hoà tan, nhập cuộc nhanh, phát triển
vững chắc.
c) Lý tởng học tập và nghề nghiệp: Hiếu học là một truyền thống quí báu của dân
tộc. Kế thừa nó các thế hệ thanh niên Việt Nam đã không chỉ một lần thể hiện ý
chí khắc phục khó khăn vơn lên học tập và học giỏi. Lý tởng học tập của thanh
niên ngày nay vẫn là học để làm ngời để phụng sự tổ quốc, phụng sự nhân dân nh
lời Bác dạy. Muốn vậy ngời thanh niên vừa cần nắm vững các đỉnh cao tri thức,
làm chủ khoa học, vừa phải tinh thông một nghề để sẵn sàng lao động tạo ra của
cải vật chất sáng tạo ra sản phẩm cho xã hội, để sống và phát triển. Không những
nâng cao trình độ, thờng xuyên bổ sung tri thức mới, có nghề nghiệp vững vàng,
9
đợc làm việc đúng chuyên môn để có thu nhập cao và sẵn sàng thích ứng nhanh
với sự thay đổi chuyển giao công nghệ, đó chính là lý tởng nghề nghiệp của thanh
niên. Việc giáo dục lý tởng học tập để lập nghiệp đã và đang đợc Đoàn thanh niên
làm khá tốt. Tuy nhiên, việc định hớng nghề nghiệp, việc tuyển chọn đào tạo và
sử dụng nghề nghiệp cho thanh niên hiện nay còn nhiều việc để cần nghiên cứu.
d) Lý tởng thẩm mỹ: Đó chính là cách nhìn nhận và xu hớng vơn tới cái đẹp đúng
đắn chân thiện mỹ, cái đẹp bản chất trong cuộc sống và trong nghệ thuật. Bản
chất của con ngời là hớng tới, vơn tới cái đẹp. Tuy nhiên đó là một quá trình mang
nặng tính chủ quan và chịu sự tác động của giáo dục. Sự thay đổi nhanh chóng
của cuộc sống vật chất và tinh thần, cùng với sự tác động liên tục và mạng mẽ cha
từng có của quảng cáo và nghệ thuật quảng cáo dới mọi hình thức đã làm cho quá
trình định hớng lý tởng thẩm mỹ ít đợc chú ý, càng xa thêm khoảng cách với yêu
cầu cần phải có và nhu cầu của đông đảo thanh niên ngày nay. Nếu không có cái
nhìn đúng về cái đẹp, nếu không thẩm định hoặc cảm nhận chính xác về nghệ

thuật sẽ dẫn tới bị phát triển lệch lạc trong nhân cách thanh niên, và đó chính là
nguy cơ đánh mất bản sắc hoặc nhận thức sai lệch, thậm trí đối lập với tình cảm
thẩm mỹ của chính cha anh.
Có thể nói đó là 4 nội dung cơ bản nhất của lý tởng Cách mạng mà ngời thanh niên
Việt Nam nói chung hiện nay cần có. Nhận thức về nội dung giáo dục lý tởng nêu
trên cho thấy quá trình định hớng và tổ chức giáo dục nhằm hình thành lý tởng Cách
mạng cho thanh niên nhìn chung còn nhiều hạn chế. Mặt khác, cho thấy đúng là một
qua trình phong phú, đa dạng và rất hấp dẫn cả đối với các nhà giáo dục và tầng lớp
thanh niên ngày nay. Giáo dục lý tởng Cách mạng cho thanh niên là nhiệm vụ cơ bản
quan trọng nhất của Đoàn TNCS Hồ Chí Minh.
10