Giáo trình Thực tập tốt nghiệp (Nghề: Điện tử công nghiệp - Trung cấp) - Trường CĐ nghề Việt Nam - Hàn Quốc thành phố Hà Nội

ỦY BAN NHÂN DÂN THÀNH PHỐ HÀ NỘI
TRƯỜNG CAO ĐẲNG NGHỀ VIỆT NAM - HÀN QUỐC THÀNH PHỐ HÀ NỘI

TRẦN VĂN NAM (Chủ biên)
NGUYỄN ANH DŨNG – TRƯƠNG VĂN HỢI

GIÁO TRÌNH THỰC TẬP TỐT NGHIỆP
Nghề: Điện tử cơng nghiệp
Trình độ: Trung cấp
(Lưu hành nội bộ)

Hà Nội - Năm 2019


LỜI NÓI ĐẦU
Để cung cấp tài liệu học tập cho học sinh - sinh viên và tài liệu cho giáo viên
khi giảng dạy, Khoa Cơ khí Trường CĐN Việt Nam - Hàn Quốc thành phố Hà Nội
đã chỉnh sửa, biên soạn cuốn giáo trình “THỰC TẬP TỐT NGHIỆP” dành riêng
cho học sinh - sinh viên nghề Điện tử công nghiệp. Đây là mơn học kỹ thuật cơ sở
trong chương trình đào tạo nghề Điện tử cơng nghiệp trình độ Trung cấp.
Nhóm biên soạn đã tham khảo các tài liệu: Giáo trình “Kỹ thuật an tồn điện
và bảo hộ lao động” tác giả Nguyễn Xuân Phú, Nhà Xuất Bản Khoa Học và Kỹ
Thuật, 2008. “Sự gắn kết giữa nhà trường và doanh nghiệp trong đào tạo nguồn
nhân lực phục vụ phát triển kinh tế - xã hội ở Việt Nam” Tiến sĩ Nguyễn Đình
Ln, Tạp chí phát triển và hội nhập. Các quy định, nội quy trong các công ty,
doanh nghiệp theo luật lao động Việt Nam và nhiều tài liệu khác.
Mặc dù nhóm biên soạn đã có nhiều cố gắng nhưng khơng tránh được những
thiếu sót. Rất mong đồng nghiệp và độc giả góp ý kiến để giáo trình hồn thiện hơn
Xin chân thành cảm ơn!
Hà Nội, tháng 09 năm 2019
Chủ biên: Trần Văn Nam

1


MỤC LỤC
LỜI NĨI ĐẦU ........................................................................................................ 1
MỤC LỤC .............................................................................................................. 2
GIÁO TRÌNH MƠ ĐUN .................................................................................. 4
Bài 1Tính kỷ luật, an tồn lao động trong sản xuất ....................................... 6
1.1. Nội quy, quy định của xưởng sản xuất ...................................................... 6
1.2. Các nguyên tắc an toàn trong thực tập sản xuất ..................................... 12
Bài 2Tổ chức sản xuất xưởng thực tập.......................................................... 15
2.1. Phân công nhiệm vụ, tổ chức sản xuất .................................................... 15
2.2. Quản lý công tác sản xuất ....................................................................... 16
2.3. Kiểm tra sản phẩm .................................................................................. 16
Bài 3Tìm hiểu cơng việc hàng ngày của người thợ điện tử .......................... 17
3.1. Tìm hiểu các cơng việc trước khi sửa chữa, lắp đặt................................. 17
Bài 4Tổ chức sắp xếp nới làm việc cho người thợ điện tử ............................ 19
4.1. Các nguyên tắc bố trí sản xuất ................................................................ 19
4.2. Cách thức sắp xếp nơi sản xuất ............................................................... 36
Bài 5Tính hợp tác trong sản xuất .................................................................. 38
5.1. Đặt vấnđề .................................................................................................. 38
5.2. Khái niệm, vai trò và phát triểnnguồnnhânlực ......................................... 38
5.3. Một số khuyến nghị .................................................................................. 44
5.4. Kết luận .................................................................................................. 47
Bài 6Thực hiện các công việc của người thợ điện tử công nghiệp ............... 48
6.1. Nghề điện tử cơng nghiệp là gì? ............................................................. 48
6.2. Kiến thức và kỹ năng của người thợ điện tử công nghiệp ....................... 48
6.3. Cơ hội nghề nghiệp................................................................................. 49
Bài 7Viết báo cáo thực tập ............................................................................. 50

7.1. Mục đích, yêu cầu và phạm vi thực tập sản xuất ..................................... 50
2


7.2. Nội dung, quy trình thực tập ................................................................... 51
7.3. Nội dung, quy trình viết báo cáo thực tập ............................................... 52
7.4. Kết cấu và hình thức trình bày một báo cáo thực tập sản xuất................. 53
7.5. Đánh giá kết quả báo cáo thực tập sản xuất ........................................... 57
TÀI LIỆU THAM KHẢO .............................................................................. 62

3


GIÁO TRÌNH MƠ ĐUN
Tên mơ đun: Thực tập tốt nghiệp
Mã số của môhọc: MĐ 28
Thời gian của môn học: 270 giờ.

(LT: 06 giờ; BT: 252 giờ; KT: 12 giờ)

I. Vị trí, tính chất của mơ đun
- Vị trí: Mơ đun được bố trí thực hiện ở cuối chương trình đào tạo sau khi học
sinh hoàn thành các nội dung đào tạo tại trường.
- Tính chất: Là mơ đun nghề thực hành tại doanh nghiệp.
II. Mục tiêu mô đun
- Kiến thức:
+ Ôn tập, tổng hợp các kiến thức, kỹ năng đã được học qua thực tiễn.
+ Đánh giá quá trình học tập của bản thân qua thực tiễn công việc.
- Kỹ năng:
+ Thực hành bảo trì, lắp đặt, kiểm tra, thay thế các mạch điện công nghiệp,

thiết bị điện đúng qui định kỹ thuật của nhà nước và doanh nghiệp tuyển dụng lao
động.
- Thái độ:
+ Cótác phong cơng nghiệp, ý thức tổ chức kỷ luật, khả năng làm việc độc lập
cũng như phối hợp làm việc nhóm trong q trình thực tập.
III. Nội dung mô đun
Thời gian

STT

Tên các bài trong mô đun

Tổng
Lý
Thực
số
thuyết hành

Kiểm
tra*
1

1

Kỷ luật, an toàn lao động trong sản xuất.

12

2

Tổ chức sản xuất xưởng thực tập

6

6

3

Tìm hiểu cơng việc hàng ngày của người
thợ điện tử công nghiệp

6

6

4

2

9


4

Tổ chức sắp xếp nơi làm việc của người
thợ điện tử cơng nghiệp

10

10

5

Tính hợp tác trong sản xuất

10

10

6

Thực hiện các công việc của người thợ
điện tử công nghiệp

202

2

190

10

7

Viết báo cáo thực tập

24

2

21

1

Cộng

270

5

6

252

12


Bài1
Tính kỷ luật, an tồn lao động trong sản xuất
Mục tiêu
Trình bày được nội quy, tính kỷ luật, ngun tắc an toàn trong sản xuất;
Hiểu được các yếu tố nguy hiểm và biện pháp phòng ngừa;
Vận dụng được các kỹ thuật an toàn khi nâng chuyển thiết bị;
Tuân thủ các quy định trong sản xuất.
1.1. Nội quy, quy định của xưởng sản xuất
Nội quy của xưởng sản xuất được xây dựng nhằm mục đích để tất cả cán bộ,
cơng nhân viên làm việc trong xưởng tuân thủ các quy định được đề ra tạo điều
kiện vận hành hoạt động của xưởng theo đúng nề nếp, khoa học và đạt năng suất
lao động cao nhất. Tùy theo đặc thù công tác mà mỗi xưởng sản xuất sẽ có những
quy định cụ thể, tuy nhiên thông thường nội quy của xưởng bao gồm các nội dung

chính như sau:
Quy định về thời gian làm việc, ở đây quy định thời gian làm việc theo giờ
hành chính hoặc ca sản xuất theo nhu cầu sản xuất, đặc thù lao động của cơng ty.
Ngồi việc chỉ ra thời gian làm việc cần nêu rõ các quy định về việc xin nghỉ phép,
quy định xử lý khi cán bộ, công nhân viên vi phạm;
Quy định về tác phong làm việc của người thợ bao gồm cách ăn mặc, giao
tiếp, sinh hoạt trong xưởng;
Quy định về công tác bảo quản, giữ gìn tài sản trong xưởng sản xuất;
Quy định về công tác vệ sinh công nghiệp và việc giữ gìn các bí mật cơng
nghệ của cơng ty (nếu có).
Chúng ta có thể tham khảo quy định cụ thể của cơng ty X sau:
NỘI QUY CƠNG TY
ĐIỀU 1: THỜI GIAN LÀM VIỆC – THỜI GIAN NGHỈ NGƠI:
1. THỜI GIAN LÀM VIỆC:
Thời giờ làm việc của tất cả CBCNV là 8 giờ/1 ngày (06 ngày/1 tuần).
Văn phịng cơng ty: Sáng từ 8h00’ đến 12h00’, chiều từ 13h30’ đến 17h 30’.
Phân xưởng sản xuất: Đối với văn phòng phân xưởng: Sáng từ 8h00’ đến
12h00’, chiều từ 13h30’ đến 17h30’, đối với CNV sản xuất: Sáng từ 7h30’ đến
12h00’, chiều từ 13h00’ đến 17h30’.
6


Trong trưòng hợp cần thiết phải làm gấp để đáp ứng nhu cầu sản xuất kinh
doanh Cơng ty có quyền yêu cầu người lao động tăng ca làm thêm giờ nhưng
không quá 4 giờ trong một ngày .
Tiền lương tăng ca được tính như sau: Tăng ca ngày thường được trả 150%,
tăng ca ngày lễ, chủ nhật được trả 200 %.
2. THỜI GIAN NGHỈ NGƠI:
2.1. Tất cả người lao động trong Công ty nghỉ hàng tuần vào ngày chủ nhật
(theo u cầu sản xuất cơng nhân có thể tăng ca và sẽ nghỉ bù vào ngày khác).

2.2. Nghỉ hội họp, học tập đầu ca hoặc cuối ca: 8h00’ hoặc 17h30’ (được
hưởng lương).
2.3. Đối với cơng nhân nữ có con nhỏ dưới 12 tháng tuổi được nghỉ mỗi ngày
60 phút được hưởng nguyên lương. Đối với phụ nữ có thai đến tháng thứ bảy chỉ
làm 7 giờ hành chính/ngày và hưởng lương 8 giờ.
2.4. Giờ làm thêm: Giám đốc Công ty có thể huy động cơng nhân viên làm
thêm giờ nhưng phải được người lao động đồng ý và phải đảm bảo một ngày không
quá 4 tiếng.
3. CHẾ ĐỘ NGHỈ:
3.1 Nghỉ được hưởng 100 % lương (Điều 73 chương VII – mục I – thời gian
nghỉ ngơi):
Tết Dương lịch
Tết Âm lịch

: 01 ngày (01/01 dương lịch).
: 04 ngày (1 ngày cuối năm + 3 ngày đầu năm)

Ngày 10/3 Âm lịch : 01 ngày (ngày Giỗ tổ Hùng Vương)
Ngày 30/4

: 01 ngày (ngày chiến thắng).

Ngày 01/ 5

: 01 ngày (Quốc tế lao động).

Ngày 2 / 9

: 01 ngày (Quốc khánh).

Nếu ngày nghỉ nói trên trùng vào ngày Chủ nhật hằng tuần thì người lao động
được nghỉ bù vào ngày tiếp theo.
3.2 Những ngày nghỉ khác được hưởng 100 % lương:
Được phép nghỉ 03 ngày đối với các trường hợp: người lao động kết hôn, bố
mẹ (bên chồng, vợ), chồng hoặc con chết.
Được phép nghỉ 01 ngày nếu có con kết hơn.
7


3.3. Nghỉ phép thường niên được hưởng 100% lương: Tất cả CNV trong
Công ty làm việc đủ 12 tháng được nghỉ phép (khơng tính ngày lễ, chủ nhật):
12 ngày đối với người làm cơng việc trong điều kiện bình thường.
14 ngày với người làm công việc nặng nhọc.
Nếu chưa đủ 12 tháng thì cứ mỗi tháng được nghỉ 01 ngày phép NLĐ có thể
nghỉ 01 lần hay nhiều lần trong năm nhưng phải báo trước ít nhất 02 ngày cho phụ
trách để có kế hoạch sắp xếp. Trường hợp bất khả kháng phải nghỉ đột xuất thì báo
cho người phụ trách ngay trong ngày nghỉ.
Cứ 05 năm thâm niên làm việc cho Công ty, người lao động được nghỉ thêm 1
ngày phép.
Khi NLĐ cần giải quyết cơng việc gia đình, ngày phép khơng cịn NLĐ có thể
làm đơn xin nghỉ việc riêng không hưởng lương (đơn phải gởi trước 24 giờ). Và
tổng số ngày nghỉ không quá 3 ngày / tháng - 20 ngày / năm.
3.4. Nghỉ bệnh:
Khi bệnh hay tai nạn lao động trong giờ làm việc tại Công ty, người lao động
được đưa tới trạm xá gần nhất để khám bệnh hay được cấp cứu để chuyển viện lên
tuyến trên (ngoại trừ khẩn cấp).
Khi bệnh ở nhà, người lao động phải báo cáo ngay cho Công ty biết về thời
gian cần nghỉ và khi bình phục trở lại làm việc phải trình giấy chứng nhận của bác
sĩ (đúng tuyến khám chữa bệnh, hoặc khu vực bảo hiểm) nêu rõ bệnh và thời gian
cần được nghỉ.

ĐIỀU 2: NHỮNG QUY ĐỊNH VÀ NỘI QUY TRONG CƠNG TY:
1. AN TỒN LAO ĐỘNG, VỆ SINH CƠNG NGHIỆP:
1.1. Tất cả CBCNV trong Cơng ty phải tuân thủ các quy định, thực hiện
nghiêm chỉnh về an toàn lao động. Chỉ được sử dụng máy móc, thiết bị đã được
hướng dẫn phân cơng.Nếu thấy hiện tượng máy móc bị hư hỏng hoặc khác thường
phải báo ngay cho người có trách nhiệm giải quyết, khơng tự ý sửa chữa. Mọi vi
phạm các quy định về an toàn lao động được coi như lỗi nặng.
1.2. CBCNV phải bảo quản chu đáo các thiết bị, máy móc dụng cụ trong khi
sử dụng, làm vệ sinh hằng ngày đối với các dụng cụ, máy móc thiết bị mình đang
sử dụng. Rác phải bỏ vào thùng đựng rác, không được xả rác nơi làm việc hoặc bất
cứ nơi nào khác.
8


1.3. CBCNV phải chấp hành đúng về trang phục Bảo hộ lao động trong khi
làm việc.
1.4. CBCNV không uống rượu, hút thuốc trong giờ làm việc, trong khu vực
chứa hàng, kho, và nơi để vật liệu dể cháy, hoặc đến nơi làm việc có hơi bia, say
rượu.
1.5. CBCNV tuyệt đối chấp hành nghiêm chỉnh sự phân cơng sản xuất. Nếu
có gì chưa thơng có quyền trực tiếp đề nghị cấp trên giải quyết.
2. NỘI QUY CÔNG TY:
2.1. Làm việc đúng giờ, trong giờ làm việc không được đi lại lung tung từ chỗ
này sang chỗ khác (nếu khơng có nhiệm vụ) khơng được làm bất cứ việc gì khác
ngồi nhiệm vụ được giao.
2.2. Người lao động phải chấp hành nghiêm chỉnh mệnh lệnh điều hành sản
xuất kinh doanh của người phụ trách trực tiếp.
2.3. Người lao động chỉ được phép thực hiện nhiệm vụ.
2.4. Không đùa giỡn, la lối làm mất trật tự trong Công ty, làm mất năng suất
của người khác. Các trường hợp đánh nhau, có hành vi thô bạo làm xúc phạm đến

danh dự của người khác, cố tình gây tình trạng căng thẳng trong Cơng ty đều được
coi là lỗi nặng.
2.5. Không vắng mặt trong Công ty trong giờ làm việc nếu chưa được Ban
Giám Đốc cho phép.
2.6. CBCNV phải trung thực có ý thức bảo vệ tài sản của Công ty, thực hành
tiết kiệm, giữ gìn bí mật cơng nghệ kinh doanh của Cơng ty.
2.7. Không xâm phạm (lấy cắp hoặc phá hoại) tài sản của cá nhân hay tập thể.
2.8. Tuân thủ luật pháp của Nhà nước.
2.9. Không mang chất dễ cháy, chất nổ, chất độc vào Cơng ty.
2.10. Mỗi CBCNV phải có trách nhiệm tham gia vào cơng tác Bảo hộ lao
động, Phịng cháy chữa cháy thực hiện tốt theo phương án PCCC đã ban hành,
ngăn chặn mọi vi phạm về quy định PCCC.
2.11. Nghiêm cấm hút thuốc trong khu vực sản xuất - kho.
2.12. Khơng tự ý tháo gỡ nắp cầu chì, khơng tự ý móc nối đường dây dẫn điện.
2.13. Mọi cá nhân nếu thấy có dấu hiệu cháy phải làm đúng tiêu lệnh PCCC
và tìm cách báo cho Ban Giám đốc biết.
9


ĐIỀU 3 : HÀNH VI VI PHẠM KỶ LUẬT VÀ HÌNH THỨC XỬ LÝHÀNH VI
VI PHẠM KỶ LUẬT - TRÁCH NHIỆM VẬT CHẤT:
1. HÀNH VI VI PHẠM KỶ LUẬT:
Người lao động không chấp hành đúng các quy định của bản Nội quy này coi
như vi phạm kỷ luật lao động của Cơng ty:
1.1 . Đi trễ về sớm khơng có lý do chính đáng, kéo dài thời gian nghỉ quá quy định.
1.2. Không làm tốt công việc được giao, làm những việc ngồi phạm vi được
phân cơng, gây thiệt hại tài sản Công ty (không nghiêm trọng) do cẩu thả.
1.3. Không chấp hành theo sự phân công, điều động của người có chức năng
điều hành.
1.4. Cố tình trì trệ, chậm chạp gây ảnh hưởng cho người khác làm thiệt hại

đến sản xuất.
1.5. Làm mất trật tự trong giờ làm việc, tự ý rời vị trí đi làm việc riêng, hay đến
bộ phận khác làm ảnh hưởng đến sản xuất, cố tình gây thương tích cho người khác.
1.6. Ăn uống, ngủ trong giờ làm việc, nơi làm việc. Không giữ vệ sinh hàng
hóa, dụng cụ lao động và khu vực sản xuất.
1.7. Hút thuốc, uống bia rượu hoặc có mùi bia rượu trong khi đang làm việc.
1.8. Không chấp hành hay vi phạm các quy định về an toàn lao động, mang
hung khí chất nổ chất dể cháy, văn hóa đồi trụy vào các khu vực Công ty.
1.9. Dùng các dụng cụ, vật liệu sản xuất hay bất cứ vật gì của Cơng ty cho
mục đích cá nhân. Cố tình làm hư hại tài sản của Công ty, hay sử dụng các dụng cụ
lao động của người khác mà không được bố trí hay đồng ý của người đó và ban
quản lý.
1.10. Tự ý bỏ việc 05 ngày/tháng - 20 ngày/năm mà khơng có lý do chính đáng.
1.11. Người lao động chống lại sự kiểm tra giám sát (giỏ, tuí xách) của bảo vệ
khi ra vào Công ty hoặc bị nghi ngờ.
2. HÌNH THỨC XỬ LÝ HÀNH VI VI PHẠM KỶ LUẬT LAO ĐỘNG :
Việc xử lý vi phạm kỷ luật của Công ty được thực hiện theo qui định của
pháp luật lao động, theo các qui định của Công ty liên quan như: Nội qui lao động,
Hướng dẫn xem xét khiếu nại và thi hành kỷ luật…
Việc xử lý vi phạm đối với CBCNV được thực hiện theo biên bản vi phạm.
10


Khi có CBCNV thuộc bộ phận mình vi phạm thì Trưởng bộ phận trực tiếp
phải liên đới chịu trách nhiệm (tuỳ theo các trường hợp cụ thể).
Người vi phạm nội quy, kỷ luật lao động tùy theo mức phạm lỗi, bị xử lý
bằng một trong những hình thức sau đây:
2.1. Khiển trách bằng miệng hoặc văn bản đối với người lao động khi phạm
lỗi lần đầu nhưng ở mức độ nhẹ.
2.2. Khiển trách bằng văn bản đối với trường hợp đã khiển trách bằng miệng

từ hai lần trở lên, vi phạm nội quy cơng ty ở mức độ nhẹ.
2.3. Hình thức chuyển việc khác có mức lương thấp hơn trong thời hạn tối đa
là 06 tháng được áp dụng.
* Đối với người lao động đã bị khiển trách bằng văn bản mà tái phạm trong
thời hạn 3 tháng kể từ ngày bị khiển trách hoặc có những hành vi, vi phạm đã được
quy định trong bản nội quy lao động.
* Đối với những vi phạm được coi là lỗi nặng nhưng chưa gây tác hại nghiêm
trọng (như đánh nhau, gây căng thẳng trong Cơng ty, an tồn lao động, PCCC …).
2.4. Hình thức sa thải được áp dụng theo điều 85 BLLĐ.
* Người lao động có hành vi trộm cắp, tham ơ, tiết lộ bí mật cơng nghệ, kinh
doanh hoặc có hành vi khác gây thiệt hại nghiêm trọng về tài sản và lợi ích của
Cơng ty.
* Người lao động bị xử lý kỷ luật chuyển làm công việc khác mà tái phạm
trong thời gian chưa xóa kỷ luật.
* Người lao động tự ý bỏ việc 5 ngày trong 01 tháng (cộng dồn) hoặc 20
ngày trong một năm (cộng dồn) mà khơng có lý do chính đáng.
* Người lao động hút thuốc, sử dụng lửa nơi khu vực cấm.
* Người lao động tự móc nối điện …
3. VỀ TRÁCH NHIỆM VẬT CHẤT:
Người lao động làm hư hỏng dụng cụ thiết bị hoặc có hành vi khác gây thiệt
hại cho Cơng ty tùy trường hợp cụ thể căn cứ vào mức thiệt hại thực tế phải bồi
thường theo quy định của pháp luật về thiệt hại đã gây ra.
3.1. Do nguyên nhân khách quan bất khả kháng thì khơng phải bồi thường.
11


3.2. Người lao động do chủ quan làm mất dụng cụ thiết bị, làm mất tài sản
khác do Công Ty giao hoặc tiêu hao vật tư quá định mức cho phép thì phải bồi
thường 100% theo thời giá thị trường, hằng tháng tương tự sẽ trừ dần 30% cho đến
khi đủ giá trị bồi hoàn.

3.3. Các trường hợp gây thiệt hại khác thực hiện theo các quy định riêng của
công ty.
PHẦN III: ĐIỀU KHOẢN THI HÀNH
- Nội quy lao động này được phổ biến đến từng người lao động và được mọi
người lao động có trách nhiệm thực hiện nghiêm chỉnh nội quy này.
- Phịng HCNS có trách nhiệm tổ chức thực hiện bản nội quy lao động này và
giám sát, kiểm tra việc thực hiện của các bộ phận, CNV Cơng ty.
- Trưởng các bộ phận có trách nhiệm phổ biến nội dung bản nội quy này cho
CNV được biết.
- Bản nội quy này được niêm yết công khai nơi cơng cộng và có hiệu lực kể
từ ngày ban hành.
1.2. Các nguyên tắc an toàn trong thực tập sản xuất
1.2.1. Các quy tắc an tồn chung
Trong q trình thực tập sản xuất người học cần phải nghiêm chỉnh chấp hành
nội quy xưởng, bên cạnh đó phải thực hiện tốt các quy tắc an tồn chung cụ thể như
sau:
Cơng việc thợ điện có thể tổ chức cố định trong các nhà xưởng, ngồi trời,
hoặc có thể tổ chức tạm thời ngay trong những cơng trình xây dựng, sửa chữa.
Việc chọn quy trình cơng nghệ ngồi việc phải đảm bảo an tồn chống điện
giật cịn phải tính đến khả năng phát sinh các yếu tố nguy hiểm và có hại khác (khả
năng bị chấn thương cơ khí, bụi và hơi khí độc, bức xạ nhiệt, các tia hồng ngoại,
ồn, rung...), đồng thời phải có các biện pháp an tồn và vệ sinh lao động để loại trừ
chúng.
Vỏ kim loại của máy hàn phải được nối bảo vệ (nối đất hoặc nối "khơng")
theo TCVN 7447 (IEC 60364). Trong trường hợp TCVN nói trên có sự thay đổi, bổ
sung thì thực hiện theo những quy định mới nhất.
Khi tiến hành công việc hàn điện tại những nơi có nguy cơ cháy, nổ phải tn
theo các quy định an tồn phịng chống cháy, nổ.
12

Khi tiến hành công việc sửa điện trong các buồng, thùng, khoang, bể, phải
thực hiện thơng gió, cử người theo dõi và phải có biện pháp an tồn cụ thể và được
người có trách nhiệm duyệt, cho phép.
Cấm hàn ở các hầm, thùng, khoang, bể đang có áp suất hoặc đang chứa chất
dễ cháy, nổ.
1.2.2. An toàn khi sử dụng thiết bị, dụng cụ nghề điện
a. Các vật dụng an toàn
Trước khi tiến hành các hoạt động sửa chữa các thiết bị điện, người thợ cần
phải tiến hành các thao tác kiểm tra xem các thiết bị mà mình thao tác có bị hở điện
hay khơng, dịng điện qua các thiết bị nếu có thì có đủ để gây ra nguy hiểm hay
khơng.Các vật dụng dùng để kiểm tra dịng điện gồm có đồng hồ vạn năng,đồng hồ
ampe kìm.

Hình 1.1: Kiểm tra dòng điện bằng các thiết bị đo trước khi sửa chữa

Các dụng cụ hỗ trợ cho việc thao tác trên thiết bị phải đảm bảo an toàn như
tua vít, cờ lê phải có bao nhựa ở tay cầm.
Kiểm tra các dụng cụ điện như máy khoan, ổ cắm điện, phích cắm xem có bị hở
điện hay khơng bằng các thiết bị kiểm tra kể trên.
b. Nguyên tắc an tồn
Trong q trình sửa chữa điện dân dụng, chúng ta phải thực hiện theo đúng
các nguyên tắc an toàn sau
13


Hình 1.2: Kiểm tra thiết bị điện ngay cả khi đã ngắt cầu dao

Thứ nhất: trang bị đầy đủ kiến thức, kỹ năng và hiễu rõ nguyên tắc hoạt động
của thiết bị trước khi can thiệp vào hệ thống điện.

Thứ hai: ngắt hoàn toàn nguồn điện đi vào thiết bị. Thực hiện điều này bằng
cách ngắt cầu dao hoặc cầu chì kết nối với thiết bị điện.
Thứ ba: sử dụng các thiết bị kiểm tra nguồn điện có cịn trên các thiết bị hay
không sau khi đã ngắt nguồn điện. Thơng báo với những người xung quang việc
mình đang sửa chữa các thiết bị điện để họ khộng đột ngột bật cầu dao.
Thứ tư: đeo găng tay bằng cao su khi làm việc vừa để tránh bị thương do các
va chạm lại hạn chế các mối đe dọa từ các thiết bị điện.
Thứ năm: sử dụng ủng cao su khi làm việc ở các khu vực ẩm ướt. Nếu không
bạn có thể đứng trên một tấm ván cách điện khi làm việc Các khu vực như nhà bếp,
nhà vệ sinh, nhà tắm thường có nước nên cần phải chú ý.
Sửa chữa thiết bị điện dân dụng là một công việc tuy khơng khó nhưng lại
tiềm ẩn những nguy hiểm nếu bạn khơng cẩn thân. Vì vậy, hãy đảm bảo thực hiện
đầy đủ và chính xác tất cả những nguyên tắc đã nêu ra ở trên để đảm bảo an tồn
tính mạng trong khi lao động.
14


Bài 2
Tổ chức sản xuất xưởng thực tập
Mục tiêu
Lập được các bước tổ chức sản xuất trong nhóm, tổ;
Tổ chức thực hiện sản xuất theo nhóm, tổ đảm bảo yêu cầu, đúng tiến độ;
Quản lý, điều hành được nhóm, tổ sản xuất.
2.1. Phân công nhiệm vụ, tổ chức sản xuất
2.1.1. Tổ trưởng
Tổ trưởng tổ điện trong nhà máy, xí nghiệp là người trực tiếp tổ chức các
thành viên trong tổ sản xuất thực hiện nhiệm vụ sản xuất được phân cơng, chịu
trách nhiệm chính vầ hoạt động của tổ với lãnh đạo phân xưởng, lãnh đạo cơng ty.
Tổ trưởng có các nhiệm vụ chính như sau:
Nhận nhiệm vụ sản xuất từ lãnh đạo phân xưởng;

Xây dựng kế hoạch tổ chức thực hiện nhiệm vụ để triển khai cho các thành
viên trong tổ;
Dự trù các trang thiết bị, vật tư phục vụ cho nhiệm vụ sản xuất để đề nghị các
đơn vị chức năng cung cấp phục vụ công việc sản xuất được giao;
Quản lý con người, trang thiết bị được giao theo quy định của cơng ty;
Báo cáo tình hình thực hiện nhiệm vụ cho lãnh đạo phân xưởng theo quy định;
Theo dõi, nghiệm thu công tác sản xuất của các thành viên trong tổ theo quy
định của công ty;
2.1. 2. Tổ phó
Tổ phó tổ điện trong nhà máy, xí nghiệp là người hỗ trợ trực tiếp cho tổ
trưởng trong việc tổ chức các thành viên trong tổ sản xuất thực hiện nhiệm vụ sản
xuất được phân cơng. Tổ phó sẽ thực hiện một số công việc như của tổ trưởng trên
cơ sở phân công của tổ trưởng để tổ trưởng có thời gian dành cho các việc khác của
đơn vị.
2.1.3. Tổ viên
- Thực hiện các công việc theo sự phân công của lãnh đạo tổ;
- Báo cáo, đề xuất các giải pháp thực hiện nhiệm vụ nhằm tăng năng suất,
chất lượng;
15


- Có tinh thần tự giác, trách nhiệm trong quá trình thực hiện nhiệm vụ. Tiết
kiệm vật tư, nguyên - nhiên vật liệu trong quá trình thực hiện sản xuất. Đảm bảo an
tồn lao động trong q trình thực hiện nhiệm vụ.
2.2. Quản lý công tác sản xuất
- Thực hiện được các nội dung quản lý công tác sản xuất theo chức năng
nhiệm vụ được giao;
- Tuân thủ các quy định về công tác sản xuất.
Công tác quản lý sản xuất bao gồm các nội dung sau:
- Quản lý kế hoạch thực hiện sản xuất đã được phê duyệt về nội dung, tiến độ

thời gian;
- Quản lý về chất lượng nhân lực tham gia sản xuất;
- Quản lý về thời gian thực hiện nhiệm vụ của các đơn vị, cá nhân tham gia
thực hiện nhiệm vụ sản xuất;
- Quản lý về năng suất, chất lượng làm việc của các cá nhân tham gia sản xuất;
- Quản lý về các trang thiết bị, vật tư phục vụ sản xuất;
2.3. Kiểm tra sản phẩm
Kiểm tra sản phẩm là đánh giá, phân loại sản phẩm để nghiệm thu việc thực
hiện nhiệm vụ của các thành viên trong tổ sản xuất theo kế hoạch đã triển khai.
Đối với tổ hàn công việc kiểm tra thường được thực hiện bằng các biện pháp sau:
Kiểm tra ngoại bằng mắt thường
Kiểm tra bằng đồng hồ vạn năng
Kiểm tra bằng thử vận hành thiết bị

16


Bài3
Tìm hiểu cơng việc hàng ngày của người thợ điện tử
Mục tiêu
- Nêu được tên các công việc hàng ngày của người thợ điện;
- Thực hiện được các công việc theo đúng quy trình được lập;
- Tuân thủ tuyệt đối các quy định.
3.1. Tìm hiểu các cơng việc trước khi sửa chữa, lắp đặt
3.1.1. Tổ chức thực hiện việc sửa chữa tài sản, máy móc
Trước khi hàn người thợ điện phải nhận nhiệm vụ trong ca hoặc trong ngày từ
tổ trưởng tổ sản xuất. Thông thường tổ trưởng sẽ giao việc cho các tổ viên thông –
Nhận phiếu sửa chữa từ bộ phận bảo vệ.- Lên phương án sửa chữa gồm tự sửa
chữa hoặc thuê dịch vụ ngoài.
– Theo dõi quá trình sửa chữa.

– Lập biên bản nghiệm thu sửa chữa.
– Bàn giao cho bộ phận sử dụng sau khi sửa chữa xong..
– Cập nhật hồ sơ bảo trì gồm sổ theo dõi sửa chữa, phiếu lý lịch máy.
3.1.2. Theo dõi, nghiệm thu việc lắp đặc tài sản cố định, máy móc
– Nhận thơng tin lặp đặt từ các bộ phận liên quan.- Theo dõi quá trình lặp
đặt.
– Nghiệm thu việc lắp đặt.
– Giao cho bổ phận sử dụng (ký vào biên bản nghiệm thu).
– Cập nhật hồ sơ bảo trì.
3.1.3.Theo dõi quá trình bảo hành, lập kế hoạch bảo hành, tổ chức thực hiện
theo kế hoạch
– Lập biên bản nghiệm thu bảo hành.
– Lên phương án sửa chữa, bảo trì sau khi hết hạn bảo hành.
3.1.4. Quản lý hồ sơ bảo trì
– Lập danh sách tất cả các loại máy móc …
- Lập danh sách các dụng cụ bảo trì, bảo hành.
17


– Xây dựng phiếu lý lịch máy cho những loại máy móc quan trọng.
– Cập nhật hồ sơ khi có phát sinh.
3.1.5. Xây dựng kế hoạch bảo trì tài sản cố định, máy móc và tổ chức thực
hiện
– Xây dựng kế hoạch bảo trì (năm) cho tất cả các loại máy móc.
- Tổ chức thực hiện và nghiệm thu kết quả bảo trì.

18


Bài 4

Tổ chức sắp xếp nới làm việc cho người thợ điện tử
Mục tiêu
Trình bày được cách tổ chức sắp xếp nơi làm việc;
Tổ chức bố trí cho các thành viên làm việc theo vị trí được phân cơng;
Tn thủ đúng các nguyên tắc nơi làm việc.
4.1. Các nguyên tắc bố trí sản xuất
4.1.1. Nguyên tắc chung
Lên sơ đồ bố trí mặt bằng là cơng đoạn cơ bản trong thiết kế hệ thống sản
xuất đảm bảo năng suất.Bố trí mặt bằng sản xuất thường được định nghĩa là công
việc sắp xếp máy móc, thiết bị và dịng vật liệu, sản phẩm trung gian giữa các công
đoạn tạo ra sản phẩm. Mặt bằng sản xuất được coi là bố trí tối ưu khi thoả mãn các
hạn chế không gian vật lý của nhà xưởng và tối thiểu chi phí vận hành và hao tổn
nguyên vật liệu.
Thông thường, thiết kế mặt bằng sản xuất sẽ quan tâm tới chi phí thời gian
vận hành máy móc và khả năng sẵn sàng cung ứng sản phẩm; khi đó, hệ thống sản
xuất có tính chất tập trung vào sản phẩm (product-focused). Khi thiết kế mặt bằng
sản xuất quan tâm tới chất lượng sản phẩm và tính linh hoạt của các cơng đoạn sản
xuất; hệ thống sản xuất mang tính chất tập trung vào qui trình (process-focused).
Một cách tự nhiên, hệ thống sản xuất chú trọng sản phẩm phù hợp với các dây
chuyền sản xuất với cơng nghệ xác định và từng vị trí cơng việc được chun mơn
hố cao. Hệ thống sản xuất chú trọng qui trình phù hợp hơn với dây chuyền sản
xuất được phân bố theo từng nhóm chức năng. Trên thực tế, bố trí trang thiết bị là
sự kết hợp của hai loại mặt bằng trên.
Với mục tiêu tối giản chi phí phát sinh từ việc hư hao nguyên liệu và vận
chuyển sản phẩm trung gian giữa các công đoạn/bộ phận, nên các bộ phận kết nối
trung gian thường được được bố trí gần nhau nhất.Thiết kế mặt bằng phổ biến được
trình bày dưới dạng sơ đồ khối, trong đó thể hiện rõ dòng di chuyển của nguyên vật
liệu và các sản phẩm trung gian. Các thông tin này được cung cấp qua các bảng
từ/đến (from/to) hoặc bảng tóm tắt lượng hàng luân chuyển- thể hiện số trung bình
đơn vị vật liệu/sản phẩm trung gian luân chuyển giữa các công đoạn.

19


Hình 4.1. Bố trí mặt bằng sản xuất

Ở bước tiếp theo, bố trí mặt bằng được thiết kế bằng cách tính tốn số lần
phải chuyển vật liệu/sản phẩm trung gian giữa các bộ phận và xếp hạng các bộ
phận theo trật từ giảm dần số lần trung chuyển.
Cuối cùng, phương án bố trí thử sẽ được sắp trên bảng chia ô theo tỷ lệ xích
tương ứng với mặt bằng thực. Các phương án bố trí khác nhau được sắp thử trên
bảng này đề tìm ra phương án tối ưu nhất.
Khi thiết kế phương án bố trí mặt bằng sản xuất tối ưu, câu hỏi cơ bản nhất
cần giải quyết chính là “vị trí tương đối giữa các thiết bị”. Vị trí đặt máy và thiết bị
phụ thuộc vào quan hệ giữa các cặp thiết bị được đặt gần nhau với các cặp thiết bị
khác trong mối liên kết tương đối với nhau.Các vị trí được cố định sao cho phí tổn
của việc vận chuyển vật liệu/sản phẩm trung gian giữa các vị trị không liền kề nhau
là nhỏ nhất.Giới hạn về không gian nhà xưởng sẽ không cho phép thiết kế đi quá
chi tiết với các chỉ số được sử dụng để tính tốn lợi ích và thiệt hại.
Trong nhiều năm, giải quyết bài tốn bố trí tối ưu mặt bằng sản xuất luôn thu
hút được nhiều quan tâm nghiên cứu. Do có rất nhiều nhân tố tác động đến lời giải:
dịng vật liệu/sản phẩm trung gian giữa các cơng đoạn sản xuất, lý do an ninh, tiếng
ồn, an toàn lao động…) nên phương pháp tìm kiếm lời giải cũng rất phong phú.
20


Koopmans và Beckmann (1957) lần đầu tiên xem xét bài tốn bố trí mặt bằng
sản xuất dưới dạng tồn phương. Tiếp theo đó, một loạt các phương pháp phân tích
và thử nghiệm được phát triển, trong đó có Aldep (Seeholf et al., 1967), Corelap
(Lee et al., 1967) hoặc dựa trên các kỹ thuật đặc thù như “Simulated annealing”
(Tam, 1992b), “Tìm kiếm Tabu”, Lý thuyết đồ thị, tập mờ, “thuật toán gen sinh

học” (Tam, 1992a; Santamarina et al., 1994a; Santamarina et al., 1994b; Wu et al.,
2002). Đa số các phương pháp giải quyết bài toán mặt bằng tối ưu đều đựa trên
phương pháp S.L.P (Systematic Layout Planning) do Muther đề xướng năm 1961.
Thủ tục này, cơ bản, gồm có việc điều chỉnh các sơ đồ công đoạn sản xuất và một
chuỗi các thủ tục để xác định giá trị và mô tả toàn bộ các nhân tố liên quan tới lắp
đặp máy móc, thiết bị và quan hệ giữa các máy móc và thiết bị này.
Phương pháp S.L.P. chia bài tốn sắp xếp mặt bằng thành 6 bước:
Bước 1: Xác định bài tốn và phân tích các dạng và số lượng sản phẩm được
luân chuẩn trên mặt bằng nhà xưởng. Với mục tiêu này, dịng sản phẩm giữa các
cơng đoạn sản xuất được nghiên cứu và quan hệ định tính giữa các dòng sẽ được
lên kế hoạch.
Bước 2: Đây là giai đoạn phân tích. Lược đồ quan hệ giữa các hành trình
và/hoặc cơng động sản xuất được ghi nhận và xem xét trong mối tương quan với
khoảng không gian cần thiết với một hoạt động. Kết của giai đoạn này làm một sơ
đồ quan hệ các khoảng không gian, chịu sự hạn chế của các thao tác vận hành và
các nhân tố tác động khác.
Bước 3: Tổng hợp các kết quả phân tính và tính tốn. Các phương án sắp xếp
mặt bằng khác nhau được hình thành.
Bước 4: Đánh giá. Từng phương án được xem xét chi tiết và cẩn trọng.
Bước 5: Lựa chọn. Chọn lọc phương án bố trí mặt bằng tốt nhất.
Bước 6: Triển khai và điều chỉnh phương án đã lựa chọn trên thực địa.
Phương trình tốn học của bài tốn bố trí mặt bằng sản xuất được phát biểu
như sau (Hình 4.2)
Với một miền xác định D, thuộc diện tích A và cố định, linh hoạt, hoặc tuỳ
biến, có hình dạng đã biết hoặc chưa biết, bố trí, khơng trùng nhau, trong đó, n
cơng đoạn thuộc diện tích ai và tuỳ biến, linh hoạt hoặc cố định hình Di(ai) trong
một dãy các quan hệ tồn tại và do đó có cường độ quan hệ wij, vì vậy, chi phi của
hệ thống S(D,Di) là nhỏ nhất.
21

Hình 4.2. Bài tốn bố trí mặt bằng sản xuất

Đối với việc bố trí sản xuất trong xưởng hàn chúng ta cũng tuân thủ theo các
nguyên tắc bố trí chung như đã nêu để đảm bảo việc phát huy tối đa được năng suất
lao động. Tuy nhiên để đảm bảo an toàn trong lao động đối với người thợ hàn và
những người xung quanh, việc bố trí thiết bị cần chú ý các điểm sau:
- Phải đặt tấm chắn hồ quang hàn.
- Có hệ thống cấp thốt gió đảm bảo tiêu chuẩn.
- Có hệ thống chiếu sáng chung hoặc chiếu sáng hỗn hợp, đảm bảo độ sáng
theo quy định.
- Không sử dụng hoặc bảo quản các nhiên liệu, vật liệu dễ cháy, nổ ở nơi tiến
hành công việc hàn điện.
- Khoảng cách giữa các máy hàn không được nhỏ hơn 1,5m. Khoảng cách
giữa các máy hàn tự động không được nhỏ hơn 2m.
4.1.2. An toàn điện
Để đảm bảo an toàn về điện người thợ điện tử phải tuân thủ các quy định sau:
- Sử dụng đúng và đủ các phương tiện bảo vệ cá nhân được cấp phát theo chế
độ: áo quần vải bạt, găng tay chịu nhiệt và có độ dẫn điện thấp, giầy da lộn cao cổ
22


có đế cách điện, ghệt vải bạt, mặt nạ hàn có gắn kính hàn đúng mã hiệu và khơng bị
nứt, trong những trường hợp cần thiết còn được cấp mũ cứng, dây đai an toàn, khẩu
trang.
- Trong thời gian sửa điện, các phần bằng kim loại của thiết bị điện (vỏ máy
biến thế hàn, máy phát điện hàn, ... ) trong điều kiện bình thường khơng được có
điện áp. Vỏ máy hàn, giá hàn, các chi tiết và kết cấu phải được nối đất trước khi
thiết bị được nối vào nguồn.
- Máy phát điện và biến thế hàn, cũng như các dụng cụ và thiết bị phụ tùng dể

hàn các chi tiết ở ngồi trời được đặt trong phịng nhỏ hay dưới mái che. Cấm tiến
hành công việc hàn điện ở ngồi trời dưới mưa.
Điện áp khơng tải của máy biến thế hàn hồ quang bằng tay và nửa tự động
không được vượt quá 75 vôn, hàn tự động không được vượt quá 80 vôn. Điện áp
của máy phát điện hàn không được quá 80 vôn.Nếu một số máy biến thế hàn hoặc
máy phát điện phục vụ cho một máy hàn hồ quang thì sơ đồ mắc điện của chúng
phải đảm bảo điện áp mạch hàn không vượt quá giới hạn trên.
- Chiều dài dây từ nguồn điện đến thiết bị hàn di dộng không được vượt quá
10m. Lớp vỏ bọc cách điện của dây phải dược bảo vệ khỏi các hư hỏng cơ học khi
rải trên mặt đất. Cấm dùng dây có lớp vỏ bọc hay cách điện bị hư.
Trước lúc bắt đầu hàn điện và trong thời gian làm việc phải theo dõi độ hoàn
hảo của vỏ cách điện của dây dẫn, độ cách điện và cách nhiệt của cán kìm hàn, sự
liên kết chắc chắn của tất cả các tiếp điểm. Phải chú ý để không cho dây dẫn tiếp
xúc với nước dầu, dây cáp thép, dây điện hàn phải đặt cách các ống mềm dẫn ôxy
và axêtylen, các thiết bị có ngọn lửa, khí đốt, các chi tiết hàn nóng đỏ và các đường
ống dẫn nước nóng khơng dưới 1 mét.
- Khơng cho phép cấp điện trực tiếp cho hồ quang hàn từ mạng điện lực,
mạng điện chiếu sáng, mạng điện tiếp xúc. Việc nối ngắt thiết bị hàn điện khỏi
lưới, việc thay cầu chì cũng như việc theo dõi trạng thái hoàn hảo của chúng trong
quá trình sử dụng phải được tiến hành bởi thợ điện chuyên nghiệp. Nghiêm cấm
những người thợ hàn làm các cơng việc đó.Khi di chuyển thiết bị hàn nhất thiết
phải cắt chúng khỏi nguồn điện.
- Dây dẫn điện đi và về trong máy biến thế hàn di động đều phải được bọc
cách điện. Nghiêm cấm dùng các mạch nối đất, các bộ phận của thiết bị điện, các
đường ống kỹ thuật vệ sinh (ống dẫn nước, cấp nhiệt, dẫn các chất khí và chất lỏng
nóng) cũng như các kết cấu kim loại của nhà và của thiết bị công nghệ làm dây dẫn
23


về. Cho phép dùng vỏ xà lan, bể chứa, các kết cấu kim loại, các ống dẫn để làm dây

dẫn về nếu chúng là đối tượng hàn.
- Kìm điện phải có tay cầm làm bằng vật liệu cách điện, cách nhiệt cho phép
thay thế điện cực nhanh mà không phải tiếp xúc với các phần mang điện. Nghiêm
cấm dùng kìm điện mà lớp vỏ bọc cách điện của tay cầm bị hư. Cạnh chỗ hàn phải
có giá đặt kìm hàn: Cấm đặt kìm hàn xuống đất hoặc gác lên vật hàn.
- Khi tiến hành hàn trong điều kiện nguy hiểm cao bởi dòng điện (hàn bên
trong các khoang tàu thủy, các thùng chứa, thân lò hơi, các hộp kim loại ...) người
thợ phải được cấp phát các phương tiện bảo vệ cách điện (găng tay, ủng và thảm)
và phải có sự theo dõi giám sát của một người thứ hai từ bên ngoài. (Trong một số
trường hợp đặc biệt tay người giám sát giữ đầu mút của dây chão buộc vào eo của
người đang hàn bên trong khơng gian kín và việc thơng tin giữa hai người đó phải
được qui ước bằng các động tác giật dây định sẵn trong tình trạng khẩn cấp).
Nghiêm cấm việc đồng thời thực hiện công việc bởi người thợ hàn điện và thợ hàn
hơi (hay cắt) trong các thùng kín.
- Thiết bị hàn phải có khóa liên động để tự động nối mạch khi chạm que hàn
và có bộ phận khống chế hạ điện áp xuống 12 vôn khi không tải nhưng không được
chậm quá 1 giây sau khi ngắt mạch điện hàn khi hàn ở những chỗ nguy hiểm.
- Khi sử dụng đồng thời các nguồn điện hàn một trạm cần phải đặt chúng cách
nhau không dưới 0,35m.
Đường đi giữa các nguồn điện một trạm phải có chiều rộng 0,8m.
Khi đặt các nguồn cấp một trạm ở gần tường thì khoảng cách giữa nguồn và
tường không được nhỏ hơn 0,5m.
- Khi giải lao người thợ hàn phải ngắt bộ đổi điện hàn hay biến thế khỏi lưới điện.
Nghiêm cấm để quên kìm hàn khi vẫn còn điện áp.
- Khi tiến hành hàn điện trong các vị trí ẩm ướt người thợ hàn phải ở trên sàn
khô hay sàn được phủ tấm cách điện.
4.1.3. An tồn làm việc trong hầm kín
a. Khơng gian kín
Khơng gian kín là một khơng gian có lối vào chật hẹp điều kiện thao tác hạn
chế, khơng được thơng gió thường xun và bầu khơng khí trong đó tiềm ẩn các

mối nguy hiểm có thể gây tai nạn nguy hiểm chết người:
24