Tài liệu Kỹ năng thúc đẩy tổng hợp pdf

Mục lục
1. Khái niệm, ý nghĩa và vai trò của người thúc đẩy
Khái niệm thúc đẩy
Ý nghĩa của hoạt động thúc đẩy
Các yếu tố ảnh hưởng đến quá trình thúc đẩy
Ngôi nhà thúc đẩy
Những điều kiện để trở thành thúc đẩy viên giỏi
Thái độ, nền tảng của thúc đẩy
2. Một số kỹ năng thúc đẩy cơ bản
Kỹ năng giao tiếp
Kỹ năng đặt câu hỏi
Kỹ năng sử lý tình huống
Kỹ năng lắng nghe
Kỹ năng thăm dò
Kỹ năng phản hồi
Kỹ năng diễn giải
3. Sử dụng công cụ, vật liệu trực quan Trong thúc đẩy
Sử dụng giấy khổ lớn
Kỹ năng viết và sử dụng thẻ
Sử dụng bảng phấn
Tài liệu tập huấn Kỹ năng thúc đẩy
Cho Cán bộ Khuyến nông Xã năm 2006
1
Trực quan hoá thông tin
Bảng, biểu treo tường
Bảng ma trận hàng và cột
4. Các phương pháp tạo lập ý tưởng
Phương pháp động não
Phương pháp tia chớp
Phương pháp chậu cá
Phương pháp Phillips ( x,y,z)

Phương pháp chiếc đu quay
5. Thúc đẩy làm việc theo nhóm, họp, hội thảo, tập huấn
Làm việc nhóm
Khởi động
Xây dựng cuộc đối thoại
Thúc đẩy quá trình làm việc theo nhóm, họp, hội thảo
Quan sát hành vi và quá trình hoạt động theo nhóm
Khuyến khích sự tham gia đầy đủ trong quá trình thúc đẩy nhóm
Theo dõi hướng thảo luận và tìm điểm chung
Giải quyết sự đối kháng
Thúc đẩy các nhóm nhỏ thảo luận
Thúc đẩy chia sẻ kết quả thảo luận nhóm nhỏ
6. Phân tích nguyên nhân, vấn đề.
Tài liệu tập huấn Kỹ năng thúc đẩy
Cho Cán bộ Khuyến nông Xã năm 2006
2
Phân tích nguyên nhân 5 tại sao
Phân tích nguyên nhân hình xương cá
Phân tich sơ đồ 2 mảng
Phân tích 4 mảng ( thuận lợi, khó khăn, nguyên nhân và giải pháp)
7. Ra quyết định
Tìm kiếm các giải pháp tổng thể
Bình chọn
8. Tiến trình tổ chức họp/ hội thảo
Chuẩn bị hội thảo
Lập chương trình thúc đẩy chi tiết
Quá trình thúc đẩy hội thảo
Tài liệu tập huấn Kỹ năng thúc đẩy
Cho Cán bộ Khuyến nông Xã năm 2006
3

I. Khi nim, ý ngha v vai tr ca k nng thỳc y v thỳc y viờn
Khỏi nim thỳc y
Thỳc y l hot ng khuyn khớch, ng viờn lụi kộo v tng cng s giao tip t
mt i tng ny sang mt i tng khỏc.
Cú th hiu thỳc y theo nhiu cỏch khỏc nhau:
Thỳc y l mt quỏ trỡnh giao tip. Trong hot ng nhúm, thỳc y l mt quỏ trỡnh cú ý
thc h tr v to iu kin cho nhúm hon thnh nhim v t hiu qu.
Trong quỏ trỡnh thỳc y, xy ra s giao tip gia ngi thỳc y viờn v ngi c thỳc
y, gia nhng ngi c thỳc y vi nhau, quỏ trỡnh ny c th hin s sau:
í ngha ca hot ng thỳc y
L c s to ra s chia s thụng tin trong nhúm tho lun.
Tài liệu tập huấn Kỹ năng thúc đẩy
Cho Cán bộ Khuyến nông X năm 2006ã
Thỳc y
viờn
Thỳc y
viờn
4
Ngi
c
thỳc y
Ngi
c
thỳc y
Ngi
c thỳc
y
Ngi
c thỳc
y

To c s chuyn t quỏ trỡnh b ng sang ch ng trong hc tp, lm vic nhúm,
hp, hi tho, tp hun
To ra nim tin v ho hng trong hc tp, hp, hi tho
L mt trong nhng hot ng quan trng thc hin cụng tỏc khuyn nụng lõm, phỏt
trin nụng thụn nh lp k hoch, t chc thc hin, giỏm sỏt v ỏnh giỏ.
c s dng ph bin trong hot ng nhúm nhm khuyn khớch to lp cỏc ý tng,
kinh nghim, kin thc ca mi ngi cựng a ra quyt nh v gii quyt vn .
Cỏc yu t nh hng n quỏ trỡnh thỳc y
Kh nng giao tip ca ngi thỳc y viờn.
Kin thc chuyờn mụn v kinh nghim lm vic theo nhúm ca ngi thc y viờn.
Mc tiờu v ch tho lun.
Kin thc chuyờn mụn v kinh nghim lm vic ca nhng ngi cựng tham gia.
Mụi trng tõm lý v vt lý.
Cỏc phng tin v thit b h tr cho quỏ trỡnh thỳc y.
Tài liệu tập huấn Kỹ năng thúc đẩy
Cho Cán bộ Khuyến nông X năm 2006ã
5
Ngi thỳc y viờn cn:
Tớch cc nng ng vi cỏc th nh viờn tham gia
Cú vai trũ lónh o rừ r ng nh ng khụng ỏp ch.
a ra cỏc ch v b i t p cú ý ngha.
t cõu hi v l ng nghe
Ngụi nh thỳc y
Thỳc y viờn nh mt kin trỳc s ca mt ngụi nh ln cú nn múng vng chc v cú 3
Tài liệu tập huấn Kỹ năng thúc đẩy
Cho Cán bộ Khuyến nông X năm 2006ã
6
Sc mnh trong vai trũ ca mt thỳc dy viờn l gi vai trũ
khỏch quan, trung lp v h ng dn quỏ trỡnh
Mt c im chớnh ca thỳc y viờn gii l úng vai trũ khỏch

qun, trung lp. Cú ngha l khụng gi v trớ n o trong v n
ang c tho lun v c ng khụng hng li t kt qu t
c.
Vai trũ chớnh ca thỳc y viờn l h ng dn quỏ trỡnh, tc l c
gng bo m mt quỏ trỡnh cụng bng, bao quỏt, ci m vi s
tham gia y ca mi ngi v thi t lp c mt mụi
trng an to n, trong ú mi bờn liờn quan u cú quyn tham gia
y .
tng. Mun i t tng di lờn tng trờn, bn phi lờn tng bc thang.
Thỳc y viờn khụng chu trỏch nhim hon thin ngụi nh, ú l cụng vic ca nhúm,
nhng thỳc y viờn luụn quan tõm n vic dng tng tng nh. Mi tng ũi hi thỳc y viờn
phi cú thỏi v k nng nht nh giỳp nhúm v cỏc thnh viờn hot ng cú hiu qu.
Nhng iu kin tr thnh thỳc y viờn gii
tr thnh mt thỳc y viờn gii, bn khụng cn phi:
- Cú bng cp chớnh quy hoc hiu bit mi vn .
- Rt thụng minh.
- L ngi cú ti n núi.
Tài liệu tập huấn Kỹ năng thúc đẩy
Cho Cán bộ Khuyến nông X năm 2006ã
7
- L mt nh lónh o tt.
Tuy nhiờn nht thit bn phi hi t cỏc iu kin sau:
- Tht s quan tõm n mi ngi sng quanh bn.
- Sn sng ỏnh giỏ bn thõn bng con mt khỏch quan, phờ phỏn.
- Sn sng chm chỳ lng nghe ngi khỏc núi.
- Sn sng thay i chớnh mỡnh.
Tài liệu tập huấn Kỹ năng thúc đẩy
Cho Cán bộ Khuyến nông X năm 2006ã
8
Chỳng ta thuc loi thỳc y viờn n o, iu ú tu

thuc v o cỏc c im ca chớnh mỡnh v:
cỏ tớnh. - Cỏch nhỡn nhn giỏ tr
Vn hoỏ. - Cỏch suy ngh.
Nim tin - Nhõn cỏch
PHM CHT, NNG LC CA NGI TH C Y
PH THUC V O:
- Phm cht ca chớnh mỡnh. - Nhng im mnh.
- Cỏc kinh nghim - Nng lc cỏ nhõn
- Nhng im yu - Kh nng rỳt ra b i
hc
t sai lm ca chớnh mỡnh
Chỳng ta thuc loi thỳc y viờn n o, iu ú tu
thuc v o cỏc c im ca chớnh mỡnh v:
cỏ tớnh. - Cỏch nhỡn nhn giỏ tr
Vn hoỏ. - Cỏch suy ngh.
Nim tin - Nhõn cỏch
Thỏi , nn tng ca thỳc y
Thỏi l s kt hp cỏc giỏ tr, nim tin v ý kin cỏ nhõn:
Ngi khỏc nhn thy thỏi ca chỳng ta d dng hn l chỳng ta t nhỡn nhn mỡnh.
Thỏi cú th c biu th thụng qua cỏc cỏch khỏc
nhau:
Li núi v ý kin
Ngụn ng hỡnh th
Biu hin nột mt.
Ging núi
Cỏch ng s trong nhúm.
Cú thỏi tt l rt quan trng i vi ngi thỳc y viờn c s:
Mt thỳc y viờn cn cú 4 thỏi chớnh sau õy:
Quan tõm n hon cnh v cuc sng ca mi ngi: hóy dnh chỳt thi gian
nh li bn ó cm thy nh th no khi bn k mt cõu chuyn nhng ngi nghe khụng hon

ton quan tõm. Cú th bn khụng mun gp v cng tỏc vi ngi ú trong tng lai, tr phi bt
buc v chc chn bn s khụng mn lp li cõu chuyn ú. Mi ngi s cm thy t tin khi chia
s ý ngh ca mỡnh vi bn nu h cm thy bn quan tõm n cuc sng ca h v khụng ch
quan tõm dn khớa cnh cú liờn quan n cụng vic ca bn.
ng cm: Cú ngha l cú kh nng t mỡnh vo a v ca mt ngi khỏc hiu
c hon cnh ca h trong mt vn c th. ng cm l thỏi rt quan trng khi lm vic
cng ng, giỳp bn hiu c s a dng ca con ngi trong hon cnh, tỡnh hung v s thớch
khỏc nhau. Khi phỏt trin c thỏi ny, bn s thy mi ngi tin tng bn nhiu hn v vỡ
th ỏp ng nhit tỡnh hn.
Cú thỏi tụn trng tớch cc vụ iu kin: Cú ngha l dự ngi khỏc cú quan im,
ý kin, hnh vi, gii tớnh hoc giai cp no thỡ bn cng phi coi trng nhõn phm v tụn trng
Tài liệu tập huấn Kỹ năng thúc đẩy
Cho Cán bộ Khuyến nông X năm 2006ã
9
Qua ngụn t 7%
Qua ging núi 13%
Qua c ch 80%
kh nng ca h. Bn cn chp nhn bn cht ngi khỏc nu bn mun lm vic vi h trong vai
trũ thỳc y viờn. iu ny khụng cú ngha l bn yờu thớch h hoc luụn ng ý vi h. Nu bn
khụng tụn trng ngi khỏc, k c i vi nhng ngi khú tớnh nht thỡ bn khụng th thỳc y
h.
Cú lũng tin tuyt i v kh nng ca mt nhú: Nim tin n di thỏi trung
lp l lũng tin tuyt i vo kh nng ca mt nhúm tỡm ra c gii phỏp hoc quyt nh kh
thi cho khú khn ca h. iu ny cú ngha l cho dự thnh phn ca nhng ngi trong nhúm l
gỡ, bn vn phi tin rng cú cõu tr li n cha trong nhúm ú v bn l thỳc y viờn cn giỳp h
tỡm ra cõu tr li ú.
Trờn õy l 4 thỏi tt yu, cho dự bn cú k nng thỳc y tt n õu hoc trỡnh
chuyờn mụn gii nhng khụng cú thỏi nh trờn thỡ bn vn gp nhiu khú khn trong quỏ
trỡnh thỳc y.
Tài liệu tập huấn Kỹ năng thúc đẩy

Cho Cán bộ Khuyến nông X năm 2006ã
t nhn thc c mỡnh cỏc thc y viờn
nờn:
Khụng c ỏnh giỏ v ch trớch ngi khỏc.
C gng khụng ỏp t ý kin ca mỡnh lờn ngi khỏc.
Khụng cho rng mi ngi cn s giỳp c a mỡnh.
Phi tht s thõn thin.
Biu l lũng tụn trng vi ngi cựng l m vi c.
Tin tng v o ng i cựng l m vi c
Chp nhn mi ngi cú giỏ tr, h nh vi, quan im riờng.
Biu th quan tõm i vi mi ngi.
i s theo cỏch m b n mun ngi khỏc di s vi bn.
ng ngh l b n bit nhiu hn.
ng a ra li khuyờn
10
II. Mt s k nng thc y c bn
K nng giao tip.
Bao gm mt s l nng c bn nh sau:
K nng trỡnh by.
K nng t cõu hi
K nng lng nghe.
K nng phn hi
K nng s lý tnh hung.
1. K nng trỡnh by



Tài liệu tập huấn Kỹ năng thúc đẩy
Cho Cán bộ Khuyến nông X năm 2006ã
11

Kh nng din t
mt ý tng cng
gn quan trng nh
bn thõn ý tng
ú:
Nu mun ngi nghe ho hng vi
nhng ý tng ca ngi thỳc y
viờn a ra, bn thõn ngi thỳc y
viờn cng phi ho hng. Mc nht
quỏn gia 3 yu t: Ngụn t, õm iu v
dỏng v l nhng nhõn t quyt nh
tin cy ca mt bi phỏt biu

Nhng yu t ch yu ln nờn s thnh cụng trong trỡnh by:
Cỏc yu t v õm iu v dỏng v, cng nh s lch thip v ci m ca ngi núi l
nhng Gia v chớnh lm nờn s thnh cụng trong trỡnh by. Nhng yu t giỳp bn truyn t
mt cỏch sinh ng, thỳ v v cú sc cun hỳt bao gm:
- Ging núi
- Ngụn ng, c ch
- Kim ch s hi hp:
Ging núi: Ging núi ca ngi truyn t phi cú nhng c im sau õy:
- m lng: rừ rng v d nge.
- cao thp ca ging: Cn chuyn iu gõy hng thỳ, trỏnh dựng ging núi u
u.
- Tc núi: Va phi, nhng im quan trng nờn núi chm nhn mnh.
- Tm ngng: Sau khi kt thỳc mt ý tng hoc mt vn thỡ tu vo mc quan
trng ca ý tng, vn m tm dng núi trong 1 2 giõy tng trng lng cho li núi trc
ú.
- Phỏt õm: Phi ỳng ng iu, trỏnh hoc gim bt nhng cõu hoc t m ( Thỡ, l,
võng, m, , )

Ngụn ng v c ch: ( bao gm ngụn ng khụng li v ngụn ng hỡnh th)
Khi trỡnh by mt vn , ngụn ng c ch ca bn phi nht quỏn vi li núi.
- Hỡnh thc bờn ngoi: Phi phự hp theo tng i tng v ng cnh, c bit khụng
Tài liệu tập huấn Kỹ năng thúc đẩy
Cho Cán bộ Khuyến nông X năm 2006ã
12
gõy phõn tỏn s chỳ ý ca ngi nghe.
- Thỏi v phong cỏch: phi t nhiờn.
- T th: Thng v tho mỏi.
- ng tỏc c s dng: phi nh nhng v t nhiờn, khụng hp tp v ht hong.
- C ch: tay phi t nhiờn khụng gũ bú, cng nhc.
- Nột mt: Luụn th hin s nhit tỡnh v t tin.
- Tip sỳc bng mt: Giỳp bn to lp v lm tng thờm s thin cm; nờn a mt nhỡn
u mi ngi khong 1 3 giõy; hóy chm rói quan sỏt ln lt cỏc nhúm thnh viờn tham gia.
Kim ch s hi hp lo lng:
Lo lng l mt biu hin hon ton bỡnh thng khi mong mun lm tt cụng vic.
gim bt hoc khc phc cm giỏc ny cn:
- Chun b mi th sn sng.
- Hỡnh dung n nhng kt qu tt p.
- Th sõu vi ln trc khi phỏt biu.
- Trỡnh by phn m u tt nht theo kh nng: cú th trỡnh by phn m u nh sau:
- Cn thu hỳt ngay s chỳ tõm ca ngi nghe.
- Nhng ni dung ca ch , ý tng phi c gii thiu ngay t u.
- Khi u t nhng c im quen thuc vi ngi nghe - Mt thụng tin gỡ, mt c
im no, mt mu chuyn thớch hp.
- Nhỡn ngi nghe to mi quan h.
- To mụi trng thoi mỏi, ci m, khụng cng thng.
Tài liệu tập huấn Kỹ năng thúc đẩy
Cho Cán bộ Khuyến nông X năm 2006ã
13

- Xỏc nh cng ca ni dung trỡnh by.
- Nhn nh i tng nghe - Cỏc kinh nghim v mi quan tõm ca h cú liờn quan
n ch .
- Suy ngh theo hng tớch cc: Luụn ngh rng mi ngi tham gia u l bn ca
mỡnh.
- Tp trung th gión; hóy c trm ngõm trc khi bt u bi núi chuyn/phỏt biu hoc
trỡnh by mt ý tng
- S dng cỏc phng tin trc quan ( nu cú th). Nờn chun b sn s hay nhng
im chớnh h tr khi trỡnh by.
- Nờn bt u vn bng mt cõu hi, yờu cu ngi nghe tr li. iu ny cho phộp
bn cú 1 thi gian ngh ngi v chn tnh.
K nng t cõu hi
Tài liệu tập huấn Kỹ năng thúc đẩy
Cho Cán bộ Khuyến nông X năm 2006ã
14
Mt ging núi sinh ng v cú bi u cm, c nhn mnh thờm
bi c ch tho mỏi v t nhiờn cú th giỳp ngi núi a ra
c mt thụng ip cú sc thuyt phc. Cui cựng, ngi thỳc
y viờn nờn luụn ghi nh cõu núi:
Bn s khụng cú dp th hai gõy n tng
tt p ban u
Mc ớch t cõu hi
cỏc hot ng nhúm t hiu qu, thỳc y viờn cn bit t cõu hi ỳng cỏch ỳng
thi im.
Thỳc y s tham gia v to c hi cho nhng thnh viờn nhúm c tỡm tũi, suy ngm,
khỏm phỏ v t quyt nh v cũn cỏc lý do khỏc nhau. C th:
Lý do Vớ d
1. mi ngi cựng tham gia
Bn ngh nh th no v?
2. Nhn bit c suy ngh, ý kin, quan

im ca mi ngi
Bn cú ý kin gỡ v? Bn ngh nh th
no?
3. Lụi cun nhng ngi ớt núi
Huyn, bn ngh v vn ny nh th
no?
4. Phỏt hin nhng úng gúp chớnh
Huyn, õy l mt ý kin hay. Hóy núi rừ
hn cho chỳng tụi nghe i?
5. Kim soỏt thi gian hot ng nhúm
Võng chỳng ta ó dnh khỏ nhiu thi gian
cho cõu h/ vn ny, cỏc bn ngh nh th
no nu chỳng ta chuyn xang cỏc cõu
hi/vn khỏc?
6. t c hiu bit bng cỏch tỡm hiu c
2 mt ca mt vn
õy l mt cỏch nhỡn nhn vn ny. Hóy
cựng xem xột mt khỏc ca vn . iu gỡ s
xy ra nu bn?
Cỏc loi cõu hi:
Cú mt s loi cõu hi c s dng cho nhng mc ớch khỏc nhau. C th:
Tài liệu tập huấn Kỹ năng thúc đẩy
Cho Cán bộ Khuyến nông X năm 2006ã
15
Cỏc loi cõu hi S dng Ri ro
Cõu hi tng quỏt:
dnh cho c nhúm,
thng vit lờn giy to
Khuyn khớch mi ngi
suy ngh.

Cú tỏc dng khi bt u mt
cuc tho lun.
Nờn nh hng
Cõu hi khụng nhm vo mt
ngi c th no. cú th tr li
c. Mt s cõu hi sai cú th lm
chch hng c quỏ trỡnh. Cõu hi
loi ny cú th khụng hiu qu, tr
khi cú thi gian suy ngh.
Cõu hi trc tip: Hi
mt ngi c th hoc
mt nhúm
C hi tt vỡ s cú cõu tr
li. To iu kin cho nhng
ngi ớt núi, hay thn c
tham gia ý kin.
Cú th trỏnh c quyn
trong tho lun nh cú ting
núi ca nhiu thnh viờn
nhúm hn.
Cú th dựng hi ý kin
ti mt thi im khi cuc
tho lun b mt phng
hng do mtt s ngi nờu
nhn xột khụng thớch hp
Cú th lm cho mt s thnh viờn
trong nhúm bi ri khi h cha
chun b. S t hiu qu tt hn
nu thờm mt cõu hi tng quỏt
a trng tõm tr li vi nhúm.

Cõu hi úng: l
nhng cõu hicú nhng
cõu tr li n gin:
"cú" hoc "Khụng",
"ri" hoc "cha"
Thng dựng m u
hoc kt thỳc1 vn .
Cõu tr li thng d v ớt
lm cỏc thnh viờn phi suy
ngh.
Thng thu thp c ớt thụng
tin. Nu khụng dựng ỳng thi
im, ỳng cỏch thỡ s lm cho vic
thỳc y ri vo tỡnh trng ỏp t ý
kin ca mỡnh lờn hot ng ca
nhúm.
Cõu hi m: Nhng
cõu hi bt u bng:
cú ý kin phn hi hoc
thụng tin c th. Loi cõu hi
Nhng cõu hi loi ny khú tr
li hn. Cỏc cõu hi "ti sao" cú th
Tài liệu tập huấn Kỹ năng thúc đẩy
Cho Cán bộ Khuyến nông X năm 2006ã
16
Ai, iu gỡ, khi no,
õu, nh th no, ti
sao Nhng cõu hi
ny khụng th c tr
li n gin bng cú

hay khụng.
ny lm cho cỏc thnh viờn
ca nhúm phi suy ngh. Cht
lng tho lun s tt hn do
phỏt hin thờm nhiu chi tit
mi.
Phự hp khi phõn tớch cỏc
tỡnh hung khú khn ( vỡ sao
iu ú sy ra? Cn thay i
iu gỡ?)
b hiu l mang tớnh e do. Nu
thỳc y viờn khụng to c s
hng ng ca nhúm thỡ s gim
hiu qu ca cõu hi.
Cõu hi tỡm kim: hi
tỡm kim thụng tin v
s kin.
Nhm lm sỏng t cỏc thụng
tin cha rừ rng. Trỏnh c
cỏc gi nh hoc khỏi quỏt
hoỏ. Cú giỏ tr trong giai on
bt u tho lun.
Mt s ớt thnh viờn nhúm nm
c cỏc s kin cú th thao tỳng,
c quyn cuc tho lun.
Chuyn cõu hi cho
ngi hi: Thỳc y
viờn hi li ngi tham
gia cõu hi ngi khỏc
t cho mỡnh.

m bo cỏc cõu tr li u
l ca cỏc thnh viờn nhúm.
Cú th giỳp thnh viờn nhúm
trao i ý kin sụi ni.
Cú th gõy ra cm tng thỳc y
viờn thiu kin thc. Cú th b coi
l mt chin thut nộ trỏnh.
Cõu hi gi ý: Cõu tr
li mong i ó c
ngm a vo trong cõu
hi.
Cú tỏc dng khi mun nh
hng li mt cuc tho lun
dang chch hng. Giỳp thỳc
y s kim soỏt v chu trỏch
nhim v quỏ trỡnh.
Cú th b thao tỳng, lụi kộo.
Cú th b mt i nhng u im
nu thỳc y viờn ch mun gia
quyn kim soỏt.
S dng cõu hi gi trung lp trong quỏ trỡnh thỳc y:
Mụ hỡnh t cõu hi:
Tài liệu tập huấn Kỹ năng thúc đẩy
Cho Cán bộ Khuyến nông X năm 2006ã
17
S dng mụ hỡnh t cõu hi trong phõn tớch vn
Tài liệu tập huấn Kỹ năng thúc đẩy
Cho Cán bộ Khuyến nông X năm 2006ã
18
Cc gi tr

v lng tin
Cc ý tng v
quan im
S kin
Ti sao
Nh th
no
Ci g
õuAi Khi no
Cng
Phõn tớch
vn
Ti sao
Nh th
no
Ci g
õuAi Khi no
Xỏc nh v
chn la gii
phỏp
Sỏu loi cõu hi gi ý trong mụ hỡnh ny cú th xem xột di gúc khỏc nhau. Cõu hi
gi ý cú th tỡm ra tt c cỏc loi thụng tin v thỳc y s hiu bit ln nhau gia cỏc thnh viờn
trong nhúm theo nhiu cỏch. cõu hi " ti sao" thngc s dng nht, tuy nhiờn phi s dng
cõu hi ny ỳng thi im v bng cỏch no phự hp nht hoc cú th thay th cõu hi ny bng
cỏc cõu hi: iu gỡ khin cỏc anh cỏc ch suy ngh nh vy? Hoc lm th no cỏc anh cỏc ch i
n kt lun ú?
Khi t cõu hi phi chỳ ý n kh nng tr li ca ngi hi v mc khai thỏc
thụng tin t ngi c hi.
Khi t cõu hi phi i t cỏi n gin n cỏi phc tp. Khi dựng y cỏc i t
trong mụ hỡnh t cõu hi, thỡ cú th tỡm c y cỏc thụng tin cn klhai thỏc.

Cn da vo mụ hỡnh hỡnh thỏp xõy dng cỏc h thng cõu hi trc khi thỳc y.
Trong cỏc lp tp hun/hp/ hi tho nờn ỏp dng quy trỡnh sau t cõu hi:
- Nờn bt u bng cỏc cõu hi úng v d tr li.
- Sau ú tip tc bng cỏc cõu hi m v trỡu tng.
- t cõu hi cho c lp/cuc hp/hi tho.
- Ch ớt nht l 3 giõy m bo cho mi ngi u hiu cõu hi.
- Cho thờm mt vi giõy.
- t cõu hi ú cho mt hc viờn/thnh viờn/nhúm c th.
Tài liệu tập huấn Kỹ năng thúc đẩy
Cho Cán bộ Khuyến nông X năm 2006ã
19
- Tỡm s ng h cho cõu tr li ỳng.
- Cú th t cõu hi cho cỏc thnh viờn nhỳt nhỏt khuyn khớch h tham gia.
K nng s lý tỡnh hung
Trong qua trỡnh thỳc y, thng hay gp cỏc trng hp:
Cõu tr li ỳng.
Tr li ỳng mt phn.
Tr li sai.
Khụng t li.
Nờu cõu hi khú.
Cú ý thỏch .
Hc viờn l óng.
Mt trt t.
Cha hiu vn
i vi nhng trng hp tr li c th, cn xỏc nh cỏc phng ỏn s lý tỡnh hung c
th:
i vi nhng cõu tr li ỳng, ngi thỳc y cn: khen ngi, khuyn khớch hoc
cụng nhn, ng viờn.
i vi nhng cõu tr li ỳng mt phn, ngi thỳc y cn:
- ỏnh giỏ phn tr li ỳng.

- ngh cỏc thnh viờn khỏc b xung.
Tài liệu tập huấn Kỹ năng thúc đẩy
Cho Cán bộ Khuyến nông X năm 2006ã
20
- Cựng tham gia hon thin cõu tr li.
i vi nhng cõu tr li sai cn:
- cn xỏc nhn s úng gúp.
- Yờu cỏc cỏc thnh viờn khỏc cựng úng gúp.
- Hi mt thnh viờn khỏc.
- Hi cõu hi ú bng ngụn ng khỏc.
- S dng giỏo c, tr c quan lm rừ cõu hi.
- Ging li khỏi nim.
- Yờu cu xem li ti liu tham kho
K nng lng nghe
Tài liệu tập huấn Kỹ năng thúc đẩy
Cho Cán bộ Khuyến nông X năm 2006ã
21
Mc ớch:
To ra mi quan h: t c s kớnh trng v thin cm ca mi ngi v xõy dng
c mi quan h tt trong giao tip.
Thu thp c nhiu thụng tin, khuyn kớch s phn hi thụng tin.
ỏnh giỏ nng lc v thỏi ngi trỡnh by.
Bc l nhng ý tng mi cho chớnh bn thõn mỡnh.
Rốn luyn chớnh bn thõn v thỏi .
Giỳp gii quyt cỏc vn .
Tng tớnh hiu qu: Gim lóng phớ v thi gian v tin bc; nhm ln v mt thụng
tin.
Cỏc tr ngi trong lng nghe:
Lỳc nghe lỳc khụng: thúi quen ny bt ngun t thc t l mi ngi cú kh nng xuy
ngh nhanh hn gp bn ln kh nng núi. Vỡ th, trong mi phỳt lng nghe, ngi nghe cú

khong 3 4 phỳt suy ngh riờng t hoc nhng phin mun cỏ nhõn. Cú th vt qua tr ngi
ny bng cỏch chỳ tõm lng nghe khụng ch li núi m cũn c ngụn ng hỡnh th nh c ch, thỏi
ngp ngng
T ng nhy cm: i vi mt vi ngi, cú nhng t ng mang nng tớnh trờu ngi.
Nhng t ng ny lm h tc gin v khụng mun lng nghe na. Nh vy ngi núi khụng th
tip tc giao tip c na vi ngi nghe v 2 bờn khụng cũn c hi hiu nhau.
Tai nghe nhng tõm chớ ni khỏc: ụi khi ngi nghe nhanh chúng cho rng ch
hoc ngi núi chuyn rt nhm chỏn khụng cú gỡ ỏng nghe. Thng nhng ngi thuc
dng ny vi vó tin rng h cú th oỏn trc nhng gỡ ngi khỏc s núi v sau ú kt lun l
khụng cú lý do gỡ ỏng nghe nghe tip vỡ nu cú nhe cng khụng cú thụng tin gỡ mi.
Nghe vụ hn: ụi khi ngi lng nghe nhỡn vo mt ngi núi nh th õng nghe
chm chỳ nhng trong u h li ang ngh chuyn khỏc. H chỡm trong suy ngh riờng v gng
Tài liệu tập huấn Kỹ năng thúc đẩy
Cho Cán bộ Khuyến nông X năm 2006ã
22
mt h ngỏi ng. gii quyt tr ngi ny chỳng ta cn tỡm thi im thớch hp ngh gii lao
hoc thay i nhp núi chuyn.
Ch khú, phc tp: Khi lng nghe ch quỏ phc tp hoc khú hiu, chỳng ta phi
c gng lng nghe v c hiu. Nhng khi c gng lng nghe v tỡm hiu ch ang núi thỡ bn
li cú th nhn ra ch v ngi núi khỏ thỳ v. Thụng thng nu mt ngi khụng hiu thỡ
nhng ngi khỏc cng vy. Vỡ th trong trng hp ny cú th yờu cu ngi núi lm rừ hoc
nờu nhng vớ d minh ho.
Kiu nghe b ngoi tai: Mi ngi thng khụng thớch b ngi khỏc gt b nhng ý
tng, ch kin v quan im ca mỡnh v nhiu ngi khụng thớch b ngi khỏc hi vn. Vỡ vy
khi cú ai núi n vn sung khc vi nhng suy ngh v nim tin ca ngi nghe, thỡ vụ tỡnh
ngi nghe s khụng mun nghe na hoc thm chớ cú thỏi t v. Cho dự iu ú din ra cú
ch tõm, nhng trc ht ta nờn lng nghe v tỡm hiu ngi ang núi ngh gỡ hiu rừ li ngi
núi. Sau ú ngi nghe cú th trỡnh by t thỏi mt cỏch xõy dng.
Nhng iu nờn v khụng nờn khi lng nghe
Nghe l th ng, lng nghe l: ch ng, tp chung chỳ ý v tỡm hiu ý ngha. Do

vy trong khi lng nghe nờn:
Tài liệu tập huấn Kỹ năng thúc đẩy
Cho Cán bộ Khuyến nông X năm 2006ã
Khụng nờn:
Thỳc dc ngi núi.
Tranh cói.
Ngt li.
Nhanh chúng ch trớch khi cha
hiu rừ.
Lờn ging khuyờn bo khi khụng
c yờu cu.
Vi v ng k t lun.
tõm lý, tỡnh cm ca ngi
núi trc tip ln ỏt n tõm lý
ca mỡnh.
Nờn:
B y t mi quan tõm.
Kiờn nhn.
Hiu c vn .
Th hin khỏch quan.
Biu l ng cm.
Tớch cc tỡm hiu ý ngha.
Giỳp ngi núi phỏt trin
nng lc v ng c hỡnh th nh
ý ngh, quan im v ý t ng.
Rốn luyn kh nng gi yờn
lng.
23
K nng thm dũ
Thm dũ l gỡ?

Thm dũ cú ngha l hi tip tỡm hiu rừ thờm vn .
Bn cú th dựng k nng ny dn dn nm c lý do thc s ng sau mt vn ,
hoc cng hiu vn k cng hn. Cỏc cõu hi sau õy cú th giỳp bn thm dũ:
- Bn cú th gii thớch thờm c khụng?
- Bn cú th gii thớch bng cỏch khỏc c khụng?
Tài liệu tập huấn Kỹ năng thúc đẩy
Cho Cán bộ Khuyến nông X năm 2006ã
24
- Bn cú th cho tụi bit thờm v iu gỡ ú c khụng?
- Nhng ti sao, nh th no, ai, khi no, õu?
Mc ớch s dng k nng thm dũ
S dng phng phỏp ny :
- Khai thỏc kh nng ca mi ngi.
- lm rừ cỏc cõu hi, thụng tin u vo v cỏc quan im.
- To dng cuc i thoi.
- Gii quyt vn .
Chỳ ý khi s dng k nng thm dũ:
thm dũ tt bn nờn v khụng nờn lm nhng iu sau:
Tài liệu tập huấn Kỹ năng thúc đẩy
Cho Cán bộ Khuyến nông X năm 2006ã
25
Khụng nờn:
Phỏn xột trong khi ang lng
nghe.
Nhy t ch /vn n y sang
ch /vn khỏc.
a ra gi nh.
Mt phng hng vỡ b sa ly
v o cỏc chi ti t vn vt hoc lc
hng

Nờn:
Chm chỳ lng nghe.
Hi tip cõu sau khi ó hiu
c cõu tr li trc ú.
L m sỏng t thụng tin.
Tỡm ra vn ct yu hoc
nhng im chớnh