Tài liệu Điểm sai khác ở hai giới Bò sát (Reptilia) docx

Điểm sai khác ở hai giới
Bò sát (Reptilia)


Tất cả bò sát đều phân tính, ngoại trừ
loài rắn lục hải đảo (Bathrops
insularis) rất hiếm gặp sống ở một
hòn đảo nhỏ ở nam Brasil vừa có cơ
quan sinh dục đực và cái trên một cá
thể. Sự sai khác giữa con đực và con
cái ở bò sát rõ hơn ở lưỡng cư, thể
hiện ở con có cỡ lớn.
- Thông thường con cái vì phải mang
trứng nên lớn hơn con đực (vài loài
rùa, rắn ).

Hệ sinh dục của Bò sát (Thằn lằn bóng -
Mabuya longicaudata) (theo Đào Văn
Tiến)
I. Con đực; II. Con cái
1. Tinh hoàn; 2. Tuyến trên thận; 3. Dây
chằng; 4. Tinh quản; 5. Thận hông; 6. Tử
cung; 7. Buồng trứng; 8. Vòi ống trứng; 9.
Ống trứng; 10. Ống dẫn quản; 11. Huyệt

Rắn sải cổ đỏ (Rhabdophis
subminiatus) rất thường gặp ở nước
ta, lúc còn nhỏ cá thể đực lớn hơn cá
thể cái, nhưng khi đã trưởng thành thì
cá thể cái lớn vượt lên, to hơn cá thể

đực một cách rõ rệt. Tuy nhiên một số
loài bò sát (thằn lằn, nhông, rắn hổ
mang, kỳ đà ) cá thể đực thường
khỏe và lớn hơn cá thể cái vì tập tính
đánh nhau để giành cá thể cái, nên do
chọn lọc con đực phải to khỏe. Rùa
nước ngọt đực nhỏ hơn rùa cái, trái lại
rùa cạn rùa biển thì rùa đực lớn hơn
(vích). Rùa đực thường có yếm lõm,
sâu hơn yếm của rùa cái (yếm phẵng)
có gốc đuôi to hơn và dài hơn rùa cái.
- Thằn lằn đực có đầu lớn đuôi dài, gờ
gai lưng của con đực thường cao hơn
ở con cái (nhông). Ở rắn, số vảy bụng
của con đực ít hơn con cái, vảy dưới
đuôi của con cái ít hơn con đực. Gốc
đuôi của rắn đực bao giờ cũng thót lại,
rồi phình to lên, đuôi dài hơn. Gốc
đuôi con cái từ hậu môn trở xuống
thon đều, đuôi ngắn. Ở một số loài
trăn, trăn đực có cựa lớn. Cá sấu đực
khó phân biệt với cá sấu cái, trừ cá
sấu mõm dài ở Ấn Ðộ và Miến Ðiện
có thể phân biệt được cá sấu đực, vì
đầu mõm ở cá sấu đực có những phần
phụ.
- Ngoài ra vào mùa sinh sản một số
thằn lằn và rùa con đực có màu sắc
sặc sỡ hơn (cắïc kè, tắc kè hoa). Cá
thể đực của các loài nhông, tắc kè,

thằn lằn có những lổ đùi hoạt động
tiết dịch vào mùa sinh sản.
Những lổ đùi của cá thể cái
thường không rõ. Ở rắn không sự
khác biệt và màu sắc ở rắn đực và rắn
cái.
Quỳnh Hoa