THĂM DÒ ẢNH HƯỞNG CỦA CHẾ PHẨM SUPSOLAC TRÊN SỨC SINH SẢN HEO NÁI VÀ CHẾ PHẨM SUPCREEP TRÊN SỨC SINH TRƯỞNG HEO CON TỪ CAI SỮA ĐẾN 60 NGÀY TUỔI TẠI TRẠI HEO HƯNG VIỆT

B

GIÁO D C VÀ ĐÀO T O

TRƯ NG Đ I H C NƠNG LÂM THÀNH PH

H

CHÍ MINH

KHĨA LU N T T NGHI P
THĂM DÒ NH HƯ NG C A CH PH M SUP
TRÊN S C SINH S N HEO NÁI VÀ CH PH M SUP
TRÊN S C SINH TRƯ NG HEO CON T

H và tên sinh viên : HOÀNG TH HUY
: Thú y

L p

: Thú y 29

Niên khóa

: 2003 – 2008

Tháng 09/2008

CREEP

CAI S A Đ N 60

NGÀY TU I T I TR I HEO HƯNG VI T

Ngành

SOLAC


THĂM DÒ

NH HƯ NG C A CH

PH M SUP

S C SINH S N HEO NÁI VÀ CH PH M SUP
SINH TRƯ NG HEO CON T

SOLAC TRÊN

CREEP TRÊN S C

CAI S A Đ N 60 NGÀY TU I

T I TR I HEO HƯNG VI T

Tác gi

HỒNG TH HUY

Khóa lu n đư c đ trình đ đáp ng u c u c p b ng Bác S

ngành Thú Y

Giáo viên hư ng d n:
TS. NGUY N VĂN KHANH
ThS. NGUY N NG C CÔN

Tháng 09/2008
i


L I C M ƠN
Thành kính ghi ơn
Ba và m , ngư i su t ñ i t n t y, hy sinh t t c vì con.
Bi t ơn sâu s c
Đ n TS. Nguy n Văn Khanh, ThS. Nguy n Ng c Cơn đã t n tình hư ng d n,
truy n ñ t ki n th c và giúp ñ em trong th i gian th c t p và hồn thành khóa lu n
t t nghi p.
Chân thành nh ơn
Ban Giám Hi u Trư ng Đ i h c Nơng Lâm Tp H Chí Minh
Ban Ch Nhi m Khoa Chăn Nuôi – Thú Y
B Môn B nh Lý – Ký Sinh
Quý th y cô khoa Chăn ni – Thú Y
Đã truy n đ t ki n th c và t o ñi u ki n cho tôi trong quá h c và th c t p t t
nghi p.
Trân tr ng c m ơn
Ban giám ñ c tr i heo Hưng Vi t – cô Lê Th Long Tài, k sư Lê Văn Vi t, ch
Thoa cùng tồn th anh ch em cơng nhân trong tr i đã nhi t tình giúp đ , t o ñi u
ki n cho tôi trong th c t p t t nghi p.
C m ơn
Các b n bè trong và ngồi l p Thú Y 29 đã ln bên c nh đ ng viên, giúp đ

tơi trong su t th i gian h c t p

trư ng và th c t p t t nghi p đ

hồn thành khóa

lu n.
Hoàng Th Huy

ii


TĨM T T KHĨA LU N
Đ tài đư c ti n hành t ngày 22/01/2008 ñ n 02/05/2008 t i tr i chăn nuôi Hưng
Vi t – t nh Bà R a Vũng Tàu. V i m c đích: thăm dò nh hư ng c a ch ph m
Sup

Solac trên s c sinh s n heo nái t l a 2 tr lên và ch ph m Sup

Creep trên s c

sinh trư ng heo con t cai s a ñ n 60 ngày tu i. Chúng tôi ghi nh n ñư c k t qu sau:
Thăm dò nh hư ng ch ph m Sup

Solac trên s!c sinh s n heo nái

Trên heo nái
- T l viêm vú và viêm t cung là 0%
- S n lư ng s a

2 lô thí nghi m và đ i ch ng.

lơ đ i ch ng là 122,85 kg/nái và thí nghi m là 141,62 kg/nái.

Tăng kh năng ti t s a là 18,77 kg/nái so v i lơ đ i ch ng.
- Kh i lư ng gi m tr ng

lơ đ i ch ng là 12,06 kg/nái (gi m 6,18%) và thí

nghi m là 10,19 kg/nái (gi m 5,52%). Gi m 1,78 kg/nái so v i lơ đ i ch ng.
- Khơng nh hư ng t i t l lên gi ng l i sau cai s a và th!i gian lên gi ng.
Trên heo con
- Tăng tr ng lư ng bình quân heo con lúc 21 ngày tu i (tăng 0,33 kg/con so v i
lơ đ i ch ng).
- Tăng tr ng lư ng bình quân heo con lúc cai s a (tăng 0,15 kg/con so v i lơ
đ i ch ng).
- Gi m có ý nghĩa t l ngày con tiêu ch y (gi m 0,65%

lơ thí nghi m,

P<0,01).
- Vi c b sung ch ph m đã khơng c i thi n ñư c s con cai s a, t l ni
s ng so v i lơ đ i ch ng.
Thăm dò nh hư ng ch ph m Sup

Creep trên s!c sinh trư ng heo con

t" cai s#a ñ n 60 ngày tu%i
- Tr ng lư ng bình quân heo

60 ngày tu i

lơ đ i ch ng và thí nghi m l n

lư t là 19,68 kg/con và 19,90 kg/con ( P>0,05).
- Tăng tr ng tuy t ñ i chưa c i thi n

c 2 lơ đ i ch ng và thí nghi m (ĐC:

310,89 g/con/ngày, TN: 316,79 g/con/ngày).
- Tiêu th th c ăn

lơ đ i ch ng và lơ thí nghi m l n lư t là 0,578 kg/ngày và

0,572 kg/ngày (P>0,05).
iii


- H s chuy n hóa th c ăn

lơ đ i ch ng và thí nghi m l n lư t là 1,89 và

1,81 (P>0,05).
- Gi m có ý nghĩa t l ngày con tiêu ch y (gi m 0,60%

lô thí nghi m,

P<0,05).
- Khơng nh hư ng t i t l nuôi s ng, t l ngày con ho và t l viêm kh p.
- Vi c b sung chưa mang l i hi u qu kinh t cao.

iv


M CL C
Trang
Trang t#a........................................................................................................................... i
L!i c m ơn....................................................................................................................... ii
Tóm t%t khóa lu n ........................................................................................................... iii
M c l c ............................................................................................................................ v
Danh m c các ch vi t t%t ............................................................................................ viii
Danh sách các b ng ........................................................................................................ ix
Danh sách các bi u ñ& ..................................................................................................... x
Chương 1. M

Đ'U...................................................................................................... 1

1.1. Đ't v n ñ ............................................................................................................. 1
1.2. M c đích............................................................................................................... 2
1.3. u c u................................................................................................................. 2
Chương 2. T NG QUAN.............................................................................................. 3
2.1. CƠ S) LÝ LU*N ................................................................................................ 3
2.1.1. Đ'c ñi m sinh lý heo nái giai ño n ni con ................................................. 3
2.1.2. Đ'c đi m sinh lý heo con theo m+ ................................................................. 4
2.1.3. Đ'c ñi m sinh lý heo con sau cai s a ............................................................ 7
2.2. GI,I THI-U CH. PH/M ................................................................................... 7
2.2.1. Ch ph m Sup

Solac ................................................................................. 8

2.2.2. Ch ph m Sup

Creep................................................................................. 9

2.2.3. Thành ph n ñ'c bi t s d ng trong hai ch ph m.......................................... 9
2.2.3.1. Glucan và mannan oligosaccharides ....................................................... 9
2.2.3.2. Globulins ............................................................................................... 11
2.2.3.3. Alpha amylase ....................................................................................... 12
2.2.3.4. Protease.................................................................................................. 12
2.2.3.5. Cellulase ................................................................................................ 13
2.2.3.6. Acid citric .............................................................................................. 13
2.2.3.7. S%t (Fe) .................................................................................................. 14
2.2.3.8. Đ&ng (Cu).............................................................................................. 14
v


2.2.3.9. K0m (Zn) ............................................................................................... 15
2.2.3.10. Iod (I)................................................................................................... 15
2.2.3.11. Selenium (Se) ...................................................................................... 15
2.2.3.12. Sorbitol ................................................................................................ 15
2.3. QUY TRÌNH CHĂN NI HEO TR2I HƯNG VI-T..................................... 16
2.3.1. Sơ lư c v tr i heo Hưng Vi t ..................................................................... 16
2.3.2. Qui trình chăm sóc ni dư4ng heo thí nghi m........................................... 17
2.3.2.1. Chu&ng tr i ............................................................................................ 17
2.3.2.2. Th c ăn, nư c u ng............................................................................... 18
2.3.2.3. Chăm sóc và ni dư4ng ....................................................................... 21
2.3.2.4. Quy trình tiêm phòng ............................................................................ 23
Chương 3. N I DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP THÍ NGHI M................................ 24
3.1. TH5I GIAN VÀ Đ6A ĐI7M.............................................................................. 24
3.2. N8I DUNG THÍ NGHI-M ................................................................................ 24

3.3. PHƯƠNG PHÁP THÍ NGHI-M VÀ CÁC CH9 TIÊU KH:O SÁT ................ 24
3.3.1. Thí nghi m b sung ch ph m Sup

Solac ............................................... 24

3.3.1.1. B trí thí nghi m 1................................................................................. 24
3.3.1.2. Các ch tiêu kh o sát.............................................................................. 25
3.3.2. Thí nghi m b sung ch ph m Sup

Creep............................................... 27

3.3.2.1. B trí thí nghi m 2................................................................................. 27
3.3.2.2. Các ch tiêu kh o sát.............................................................................. 27
3.4. PHƯƠNG PHÁP X; LÝ S< LI-U................................................................... 28
Chương 4. K T QU VÀ TH O LU N.................................................................. 29
4.1. K.T QU: THÍ NGHI-M B= SUNG CH. PH/M SUP

SOLAC............... 29

4.1.1. Nhi t ñ> và m ñ> chu&ng nái nuôi con....................................................... 29
4.1.2. K t qu các ch tiêu trên heo nái .................................................................. 30
4.1.2.1. T l viêm t cung, viêm vú.................................................................. 30
4.1.2.2. S n lư ng s a ........................................................................................ 30
4.1.2.3. Th!i gian và t l lên gi ng l i.............................................................. 32
4.1.2.4. S# gi m tr ng và t l gi m tr ng......................................................... 33
4.1.3. K t qu các ch tiêu trên heo con theo m+ ................................................... 34
vi


4.1.3.1. S heo con sơ sinh trên ....................................................................... 34

4.1.3.2. S heo con sơ sinh giao nuôi trên ....................................................... 35
4.1.3.3. Tr ng lư ng bình quân heo con sơ sinh giao ni................................ 36
4.1.3.4. S heo con bình qn trên lúc cai s a ................................................ 36
4.1.3.5. Tr ng lư ng bình quân heo con 21 ngày............................................... 37
4.1.3.6. Tr ng lư ng bình quân heo con lúc cai s a .......................................... 38
4.1.3.7. T l ni s ng đ n cai s a ................................................................... 39
4.1.3.8. T l ngày con tiêu ch y........................................................................ 40
4.1.4. Nh n xét chung v

nh hư ng c a ch ph m Sup

4.2. K.T QU: THÍ NGHI-M B= SUNG CH. PH/M SUP

Solac......................... 41
CREEP................ 43

4.2.1. Ch tiêu tăng tr ng........................................................................................ 43
4.2.1.1. Tr ng lư ng trung bình lúc vào thí nghi m .......................................... 43
4.2.1.2. Tr ng lư ng trung bình lúc k t thúc thí nghi m ................................... 44
4.2.2. Tăng tr ng tuy t ñ i..................................................................................... 45
4.2.3. Ch tiêu s d ng th c ăn .............................................................................. 46
4.2.4. H s chuy n hóa th c ăn ............................................................................ 48
4.2.5. T l nuôi s ng và t l các tri u ch ng b nh ............................................. 49
4.2.5.1. T l nuôi s ng trên heo cai s a............................................................ 50
4.2.5.2. T l ngày con tiêu ch y........................................................................ 50
4.2.5.3. T l ngày con ho .................................................................................. 51
4.2.5.4. T l viêm kh p..................................................................................... 51
4.2.6. Nh n xét chung v

nh hư ng c a ch ph m Sup

Creep........................ 52

4.2.7. Ư c tính hi u qu kinh t ............................................................................. 52
Chương 5. K T LU N VÀ Đ) NGH* ...................................................................... 55
5.1. K.T LU*N......................................................................................................... 55
5.2. Đ? NGH6 ............................................................................................................ 56
TÀI LI-U THAM KH:O ............................................................................................. 57
PH@ L@C ...................................................................................................................... 59

vii


DANH M C CÁC CH

VI T T T

VCK: v t ch t khơ
ME: Metabolizable Energy (năng lư ng trao đ i)
IU: International Unit (ñơn v qu c t )
TT: tăng tr ng
TĂ: th c ăn
ĐC: đ i ch ng
TN: thí nghi m
P: xác su t sai
X : trung bình

SD: Standard Deviation (ñ> l ch chu n)
FMD: Foot and Mouth Disease (b nh l m&m long móng)
Ig: Immunoglobulin (kháng th )

ctv: c>ng tác viên

viii


DANH SÁCH CÁC B NG
Trang
B ng 2.1: Thành ph n ch ph m Sup

Solac .............................................................. 8

B ng 2.2: Thành ph n ch ph m Sup

Creep.............................................................. 9

B ng 2.3: Thành ph n vách t bào n m men Saccharomyces cerevisiae..................... 10
B ng 2.4: Thành ph n th#c li u cám 6 ......................................................................... 18
B ng 2.5: Thành ph n dinh dư4ng cám 6..................................................................... 19
B ng 2.6: Thành ph n dinh dư4ng cám viên ñA và vàng ............................................. 20
B ng 2.7: Thành ph n dinh dư4ng cám C .................................................................... 20
B ng 2.8: Quy trình tiêm phịng c a tr i ...................................................................... 23
B ng 3.1: B trí thí nghi m trên heo nái ...................................................................... 24
B ng 3.2: B trí thí nghi m trên heo cai s a ................................................................ 27
B ng 4.2: T l viêm t cung và viêm vú..................................................................... 30
B ng 4.3: S n lư ng s a nái (kg/nái) ........................................................................... 30
B ng 4.4: T l và th!i gian lên gi ng l i .................................................................... 32
B ng 4.5: S# gi m tr ng ............................................................................................... 33
B ng 4.6: S heo con sơ sinh bình quân trên (con/ ) ................................................ 34
B ng 4.7: S heo con sơ sinh giao nuôi trên

(con/ )................................................. 35

B ng 4.8. Tr ng lư ng bình qn heo sơ sinh giao ni (kg/con) ............................... 36
B ng 4.9: S heo con bình quân trên

lúc cai s a (con/ ) .......................................... 37

B ng 4.10: Tr ng lư ng bình quân heo con 21 ngày (kg/con)..................................... 37
B ng 4.11: Tr ng lư ng bình quân heo con lúc cai s a (kg/con) ................................ 38
B ng 4.12: T l ni s ng đ n cai s a........................................................................ 39
B ng 4.13: T l ngày con tiêu ch y ............................................................................ 40
B ng 4.14: T ng k t các ch tiêu trên heo nái .............................................................. 41
B ng 4.15: T ng k t các ch tiêu trên heo con ............................................................. 42
B ng 4.16: Tr ng lư ng bình quân heo thí nghi m và đ i ch ng qua 5 tu n nuôi ...... 43
B ng 4.17: Tăng tr ng tuy t ñ i ................................................................................... 45
B ng 4.18: Tiêu th th c ăn (kg/con/ngày) .................................................................. 46
B ng 4.19: H s chuy n hóa th c ăn (kg TĂ/kg TT) ................................................. 48
B ng 4.21: T ng k t các ch tiêu theo dõi trên heo con sau cai s a ñ n 60 ngày tu i . 52
B ng 4.22: Chi phí th c ăn cho 1 kg tăng tr ng ........................................................... 53
ix


DANH SÁCH CÁC BI+U Đ
Trang
Bi,u ñ- 4.1: S n lư ng s a........................................................................................... 31
Bi,u ñ- 4.2: T l lên gi ng ......................................................................................... 32
Bi,u ñ- 4.4: Kh i lư ng gi m tr ng............................................................................. 33
Bi,u ñ- 4.5: S heo con sơ sinh bình qn trên ........................................................ 35
Bi,u đ- 4.6: S heo con sơ sinh giao ni trên ......................................................... 35
Bi,u đ- 4.7: Tr ng lư ng bình quân heo con sơ sinh giao ni................................... 36

Bi,u đ- 4.8: S heo con hình qn trên

lúc cai s a................................................... 37

Bi,u ñ- 4.9: Tr ng lư ng bình qn heo con 21 ngày ................................................. 38
Bi,u đ- 4.10: Tr ng lư ng bình quân heo con lúc cai s a ........................................... 39
Bi,u đ- 4.11: T l ni s ng ñ n cai s a.................................................................... 40
Bi,u ñ- 4.12: T l ngày con tiêu ch y ........................................................................ 41
Bi,u ñ- 4.13: Tr ng lư ng trung bình lúc vào thí nghi m ........................................... 43
Bi,u ñ- 4.14: Tr ng lư ng bình qn heo 60 ngày tu i............................................... 44
Bi,u đ- 4.15: Tăng tr ng tuy t ñ i ............................................................................... 45
Bi,u ñ- 4.16: Tiêu th th c ăn (kg/con/ngày) .............................................................. 47
Bi,u ñ- 4.17: H s chuy n hóa th c ăn ...................................................................... 48
Bi,u đ- 4.18: T l ni s ng heo cai s a.................................................................... 50
Bi,u ñ- 4.19: T l ngày con tiêu ch y ........................................................................ 50
Bi,u ñ- 4.20: T l ngày con ho................................................................................... 51
Bi,u ñ- 4.21: T l viêm kh p ..................................................................................... 51

x


Chương 1
M

Đ'U

1.1. Đ.t v/n đ0
Hi n nay chăn ni đang ñư c phát tri n v i quy mô l n cung c p cho nhu c u
con ngư!i các s n ph m: th t, s a, tr ng,… Trong đó, chăn ni heo chi m v trí r t
cao vì nó đáp ng đư c nhu c u th#c ph m cho c nư c và tương lai l i còn vư t xa

hơn trong vi c m r>ng th trư!ng xu t kh u sang các nư c khác trong khu v#c và trên
th gi i. Vì lý do đó, ngành chăn ni truy n th ng này đang d n có chi u hư ng phát
tri n m r>ng t h> gia đình sang d ng trang tr i và nh ng tr i chăn nuôi cơng nghi p
có k thu t cao (phun sương, chu&ng kín, qu t thơng gió và có h th ng x lý nư c
th i,…).
Cùng v i s# phát tri n nhanh c a công ngh sinh h c, ngày càng có nhi u ch t
b sung vào th c ăn đư c s d ng trong chăn ni, giúp nâng cao kh năng chuy n
hoá và s d ng th c ăn, t đó heo tăng trư ng t t, ít b nh t t có kh năng h ñư c giá
thành s n ph m.
Th!i gian sinh s n và nuôi con là th!i gian quan tr ng nh t c a nái và cũng là
th!i gian nái dB nhiBm b nh nh t. B sung ch ph m Sup

Solac g&m nh ng thành

ph n: beta – glucan, mannan oligosaccharides, alpha amylase, protease, cellulase,
sorbitol và các vi khoáng góp ph n giúp cho heo nái khAe m nh, cho s a nhi u, gi m
m t cân sau cai s a, lên gi ng l i s m,….
Giai ño n nuôi heo con cai s a ñ n 60 ngày tu i là giai đo n khó khăn. Heo con
ch u nh hư ng x u b i tác nhân mơi trư!ng bên ngồi, s# thay đ i th c ăn t s a m+
sang th c ăn thơ làm cho cơ th heo khơng có kh năng h p thu t t và ñáp ng miBn
d ch th p. B sung ch ph m Sup

Creep g&m nh ng thành ph n: globulins, beta –

glucan, mannan oligosaccharides, acid citric, và các vi khống giúp cho heo con thích
nghi nhanh chóng v i th c ăn, tăng cư!ng miBn d ch, s c đ kháng, kích thích heo
thèm ăn, tăng cân nhanh và ñ&ng ñ u.

1

Đư c s# đ&ng ý c a Khoa Chăn Ni Thú Y trư!ng Đ i H c Nông Lâm thành
ph H& Chí Minh v i s# hư ng dCn tr#c ti p c a TS. NguyBn Văn Khanh và Ths.
NguyBn Ng c Côn. Chúng tôi ti n hành th#c hi n đ tài: “Thăm dị nh hư ng c1a
ch ph m Sup

Solac trên s!c sinh s n heo nái và ch ph m Sup

Creep trên

s!c sinh trư ng heo con t" cai s#a ñ n 60 ngày tu%i t2i tr2i heo Hưng Vi3t”.
1.2. M4c đích
Xác đ nh tác d ng c a ch ph m Sup

Solac trên kh năng sinh s n c a heo

nái l a 2 tr lên.
Xác ñ nh tác d ng c a ch ph m Sup

Creep ñ n kh năng sinh trư ng và

kh năng s d ng th c ăn c a heo con cai s a ñ n 60 ngày tu i.
1.3. Yêu c5u
Theo dõi nh hư ng vi c b sung ch ph m Sup

Solac trên heo nái t l a hai

tr lên qua vi c ghi nh n các ch tiêu v s c sinh s n c a nái và ch tiêu c a đàn heo
con có và khơng có b sung ch ph m Sup

Solac.

Theo dõi nh hư ng vi c b sung ch ph m Sup

Creep trên heo con cai s a

qua vi c ghi nh n m c ñ> tăng tr ng, tăng tr ng trên ngày, m c tiêu th th c ăn, h s
bi n chuy n th c ăn và t l tiêu ch y hay b nh khác trên heo cai s a có và khơng có
b sung ch ph m Sup

Creep.

2


Chương 2
T NG QUAN
2.1. CƠ S

LÝ LU N

2.1.1. Đ.c ñi,m sinh lý heo nái giai đo2n ni con
Sau khi sinh, m i nhu c u c a nái ñ u t p trung cho quá trình ti t s a ni con
và duy trì th tr ng. Kh năng ti t s a c a nái ph thu>c vào tính di truy n c a gi ng
và nuôi dư4ng con nái, ít ph thu>c vào s con đD ra (Ph m H u Doanh, Lưu K ,
1994). Trong 3 nhóm gi ng Yorkshire, Landrace, Duroc thì Landrace có kh năng t t
khi ñ m b o nhu c u dư4ng ch t, còn Duroc tA ra kém kh năng ti t s a nh t. Khi tăng
th!i gian chi u sáng trong ngày t

8 gi! lên 16 gi!, s n lư ng s a tăng 20%

(Hartmann and Humes, 1987), tăng nhi t đ> mơi trư!ng t 20OC lên 32OC thì lư ng
th c ăn tiêu th và năng su t s a c a heo nái b gi m (Schoenherr et al, 1980 – trích
dCn Tr n Th Dân, 2003). Đ nái ti t s a t t c n t o b u ti u khí h u t t, khơng q
nóng, q l nh, m th p, hay khơng khí q khơ, tránh gió lùa mưa t t, th c ăn ph i đ
ch t, khơng hư, m c, vón c c và đ lư ng xơ c n thi t. Nên tăng d n lư ng th c ăn
trong th!i kỳ ñ u ti t s a ñ kích thích nái ăn ngon mi ng và huy ñ>ng s m các t
ch c t bào cơ th : ngày đ u ch ăn ít đ đ duy trì cơ th , ngày 2 tăng lên 50% kh u
ph n duy trì, ngày 3 tăng 100% và tăng 150% vào ngày th 4 (Patience , Thacker,
1994 – trích dCn Bùi Đ c Dũng, 2005).
Lư ng s a nái s n xu t b%t ñ u tăng sau khi sinh và ñ t ñ nh cao khi heo con
ñư c 21 ngày tu i và gi m d n sau đó. Heo là lồi khơng có b s a, khơng th v%t s a
tr#c ti p đ đo nên ngư!i ta thư!ng cân heo con

21 ngày tu i ñ ñánh giá kh năng

ti t s a c a nái và tính theo cơng th c:
S n lư ng s a (kg) = 3 x Tăng tr ng c a heo con (kg)
Sau khi s a đư c hình thành và tích tr

các túi s a, khi xu t hi n các tri u

ch ng s%p ñD hormone oxytoxin ñư c ti t ra và tác ñ>ng lên tuy n s a ñ th i s a ra
theo các ng ñ u núm vú. Sau khi ñD, heo con tìm vú m+ và thúc bú kích thích heo m+
ti t s a, s# ti t s a này làm ngăn c n vi c ti t hormone GnRH, vì v y c ch s# phát
3


tri n c a bao nỗn. Q trình phân ti t b tác ñ>ng m nh b i s# mút bú c a heo con, quá
trình này hình thành nên 3 pha trong quá trình bú s a c a heo con. Tuy nhiên sau th!i

gian này s# c ch ñó d n d n ñư c gi i phóng, m'c d u s# phát tri n ñ y ñ c a các
bao noãn trong th!i kỳ r ng tr ng khơng gi ng như trong giai đo n ti t s a c a heo m+.
Ngay sau cai s a và ng ng bú s a, ho t ñ>ng c a GnRH gia tăng và các bao nỗn b%t
đ u phát tri n. Đi u này tương t# như giai đo n b%t đ u c a bao nỗn trong chu kỳ sinh
s n heo nái. Vì v y ph n l n s# ñ>ng d c và r ng tr ng c a heo nái x y ra trong kho ng
t 5 – 7 ngày sau cai s a heo con (NguyBn Quang Linh và ctv, 2004).
S a heo g&m có hai lo i đó là s a ñ u và s a thư!ng. So v i s a thư!ng s a
đ u có hàm lư ng v t ch t khô cao, giàu dinh dư4ng hơn (giàu protein, khoáng và
vitamin) (NguyBn Quang Linh và cvt, 2004). S a đ u đư c ti t ra trong vịng 2 – 3
ngày sau sinh, có nhi u protein, ch t béo, khống (đ'c bi t là Mg) và vitamin nhưng ít
lactose hơn s a thư!ng. Lư ng protein cao trong s a ñ u là do s# v n chuy n kháng
th t máu vào s a. Hàm lư ng kháng th kho ng 130 g/lít trong t ng s lư ng protein
180 g/lít c a l n v%t ñ u tiên sau sinh. Vài kháng th (IgG, IgM và IgA) ñư c v n
chuy n t t bào bi u mơ tuy n vú vào lịng nang tuy n nhưng không nhi u. S# h p
thu kháng th nhi u nh t trong vòng 6 gi! sau sinh, gi m d n và ng ng hFn cho ñ n 1
– 2 ngày sau sinh (Tr n Th Dân, 2006).
Nái ni con trong tháng đ u thư!ng gi m tr ng kho ng 10% tr ng lư ng cơ
th (Võ Văn Ninh, 2003). S# thu nh n th c ăn gi m s0 làm heo nái tiêu hao cơ th
m nh (gi m kh i lư ng và m t s a d# tr ). H u qu là làm gi m s tr ng r ng (gi m
½ khi cơ th m t 20 kg kh i lư ng) và s ngày cai s a kéo dài ra, khó th thai, đ&ng
th!i

l a đD sau s con trên

và tr ng lư ng sơ sinh cũng gi m (NguyBn Thi n, Vũ

Duy Gi ng, 2006). Ngoài ra, th!i gian nuôi con c a nái kéo dài cũng làm tăng s# heo
mòn cơ th nái nên hi n nay ngư!i chăn nuôi thư!ng cho cai s a s m heo con vào lúc
21 ho'c 28 ngày tu i. S c khAe nái sau cai s a t t là y u t quan tr ng cho kh năng
sinh s n t t

l a ti p sau.

2.1.2. Đ.c ñi,m sinh lý heo con theo m6
Trong giai ño n này heo con sinh trư ng r t nhanh, t m vóc và th tr ng tăng
d n theo tu i.T lúc sơ sinh ñ n lúc cai s a, tr ng lư ng c a heo con tăng t 10 ñ n 12
l n. So v i các gia súc khác thì t c ñ> sinh trư ng c a heo con tăng nhanh hơn g p
4


nhi u l n. Các cơ quan trong cơ th heo con cũng thay ñ i và tăng lên nhanh chóng.
Hàm lư ng nư c gi m d n theo tu i, v t ch t khô tăng d n, các thành ph n hóa h c
trong cơ th c a heo thay đ i nhanh chóng. Hàm lư ng s%t trong cơ th heo con m i
sinh ra là 187 γ% nhưng ñ n ngày th 20 gi m xu ng cịn 40,58 γ% sau đó tăng d n
lên 60 ngày b ng lúc m i ñD ra. M>t ñ'c ñi m quan tr ng nh t c a heo con theo m+ là
s n lư ng s a m+ tăng d n t khi m i ñD ra t i ngày th 15. T i th!i ñi m này s n
lư ng s a cao nh t và n ñ nh cho t i ngày th 20 và sau đó gi m d n cho t i ngày th
60 là

m c th p nh t. Nhu c u dinh dư4ng c a heo con ngày càng tăng, trong khi đó

s a m+ sau 3 tu n tu i gi m ñi rõ r t, dCn t i heo con thi u dinh dư4ng n u như khơng
có th c ăn b sung thêm (NguyBn Quang Linh và ctv, 2004).
Khi còn trong b ng m+, m i nhu c u dinh dư4ng, trao ñ i ch t và thân nhi t
heo con ph thu>c hoàn toàn vào heo m+. Sau khi sinh ra, heo con ph i thích ng ngay
v i hàng lo t các ñi u ki n khác v i môi trư!ng trong cơ th m+ nên

trong tình tr ng

stress, r t dB b tác đ>ng b i các y u t b t l i. Theo NguyBn Thi n, Vũ Duy Gi ng

(2006), thì heo con m i đD có 5 đi m y u, đó là đi u hồ thân nhi t kém, d# tr năng
lư ng trong cơ th r t ít, h th ng enzyme, h th ng miBn d ch chưa hoàn ch nh và
thi u s%t nghiêm tr ng.
Khi m i sinh, thân nhi t heo con ñ t 38,5oC – 39oC (NguyBn Thi n, Vũ Duy
Gi ng, 2006), cơ th ch a ñ n 82% nư c (Ph m H u Doanh, Lưu K , 1996), lư ng m4
d# tr ch t 1 – 2% và ít mơ m4 nâu (Tr n Th Dân, 2003). Theo Ph m H u Doanh và
Lưu K (1996), heo sơ sinh trao ñ i năng lư ng và trao ñ i ch t r t m nh trong khi đó
nhi t đ> cơ th l i gi m r t nhanh, sau 30 phút t l nư c

heo gi m t i 1 – 2%, nhi t

ñ> cơ th gi m t i 5oC. Do m t nư c và nhi t nhanh, cơ th b l nh, ho t ñ>ng c a các
b> máy ch c năng trong cơ th b r i lo n. Khi thân nhi t xu ng dư i 32 – 33oC, heo
con m t kh năng ñi u hồ thân nhi t và ch t vì b nhi t như c. T l t vong là 12,1%
khi nhi t đ> chu&ng ni vào kho ng 20 – 25oC so v i 7,7% khi nhi t đ> chu&ng ni
cao hơn 25oC (NguyBn Thi n, Vũ Duy Gi ng, 2006). Vì l0 đó, heo con r t c n đư c gi
m. Nhi t ñ> c n thi t vào kho ng 32 – 34oC trong 7 ngày ñ u sau khi sinh và kho ng
29 – 30oC trong 7 – 10 ngày sau (Ph m H u Doanh, Lưu K , 1996).
Trong k thu t nuôi heo con, vi c cho heo con bú s a ñ u s m là r t quan
tr ng. Ngoài vi c cung c p năng lư ng, s a đ u cịn cung c p m>t lư ng kháng th
5


c n thi t ñ b o h> heo con khi chưa có miBn nhiBm ch đ>ng. Hàm lư ng kháng th
trong s a ñ u cao nh t vào lúc 4 gi! sau khi ñD, 6 – 8 gi! sau còn 50%, sau 12 gi!
gi m còn 30% và sang ngày th 2 còn kho ng 10% so v i th!i ñi m cao nh t (Ph m
S Ti p, 2004). Theo Tr n Th Dân (2003), s# h p thu kháng th x y ra t i ña

giai

ño n 4 – 12 gi! sau khi bú. Kho ng 48 gi! sau khi sinh, ru>t khơng cịn h p thu kháng
th n a. Cơ ch này có th giúp cho ru>t heo con không h p thu nh ng ch t gây b nh
t ru>t vào máu. Heo con khơng bú trong vịng 24 gi! sau khi sinh có th kéo dài kh
năng h p thu kháng th , tuy nhiên đi u đó có th s0 làm tăng nguy cơ nhiBm m m
b nh qua ñư!ng ru>t. Như v y, giai ño n ñ u r t quan tr ng, heo con c n bú s a m+ ñ
s ng sót

giai ño n sau.

Trong th!i gian bú s a tr ng lư ng b> máy tiêu hóa heo con tăng lên t 5 – 10
l n, chi u dài ru>t non tăng lên g p 5 l n, dung tích b> máy tiêu hóa tăng lên 40 – 50
l n, chi u dài ru>t già tăng lên 40 – 50 l n. Tuy n t y

30 ngày tu i tăng lên g p 4

l n, tr ng lư ng c a gan g p 3 l n so v i khi sơ sinh. Lúc ñ u d dày ch n'ng 6 – 8
gam và ch a ñư c 35 – 50 gam s a, nhưng ch sau 3 tu n ñã tăng g p 4 l n và 60 ngày
tu i ñã n'ng 150 gam và ch a ñư c 700 – 1000 gam s a (NguyBn Quang Linh và ctv,
2004).
Kh năng tiêu hóa c a heo con r t h n ch . Theo A. V. Kavasnhixki d ch v c a
heo con dư i m>t tháng tu i hồn tồn khơng có acid HCl

d ng t# do, vì lư ng acid

này ti t ra ít và nó nhanh chóng liên k t v i các niêm d ch. Ngồi s# thi u HCl t# do
cịn có s# gi m acid trong d ch v th c ăn li n v i HCl làm cho hàm lư ng HCl t# do
r t ít ho'c hồn tồn khơng có trong d dày c a heo con bú s a. Vì thi u HCl t# do
trong d dày nên h vi sinh v t dB lên men gây nên hi n tư ng a ch y

heo con (trích

dCn NguyBn Quang Linh và ctv, 2004).
Ngồi ra, m>t đ'c đi m quan tr ng n a mà ngư!i chăn nuôi c n quan tâm là s#
thi u h t s%t

heo con sơ sinh. D# tr s%t

heo con sơ sinh r t th p (60 – 70 mg Fe

trong gan), s%t trong s a m+ l i nghèo (ch cung c p ñư c 1 mg/con/ngày) trong khi
nhu c u s%t hàng ngày ñ n 10 mg. Thi u s%t dCn ñ n thi u máu, s# hình thành h th ng
miBn d ch ch ñ>ng kéo dài, heo dB b kh ng ho ng gây tiêu ch y, viêm ph i, bA ăn và
ch m l n (NguyBn Thi n, Vũ Duy Gi ng, 2006). Trong chăn nuôi, ngư!i chăn nuôi
thư!ng b sung s%t b ng cách tiêm Fe Dextran
6

3 ngày tu i v i li u 200 mg/con.


2.1.3. Đ.c ñi,m sinh lý heo con sau cai s#a
Sau khi cai s a ch ñ> ăn c a heo có s# thay đ i đ>t ng>t t ngu&n s a m+ r t
giàu dinh dư4ng và dB tiêu hóa sang th c ăn thơ khó tiêu hóa và kém ngon mi ng hơn,
heo con dB b stress và có nh ng r i lo n v tiêu hóa do thi u m>t s enzyme c n thi t
(Trương Lăng, 2003).
Theo Hampson và Kidder (1986), màng nhày ru>t non có nh ng thay ñ i khi
heo ñư c cai s a

3 – 4 tu n tu i. So v i trư c khi cai s a, nhung mao (ñ h p thu

dinh dư4ng) ng%n đi 75% trong vịng 24 gi! cai s a và tình tr ng ng%n đi này vCn ti p

t c cho ñ n ngày th 5 sau cai s a (trích dCn Tr n Th Dân, 2003). Mào ru>t là nơi mà
t bào c a chúng s0 di chuy n d n lên ñ nh nhung mao ñ tr thành t bào ru>t trư ng
thành v i vi nhung mao h p thu ch t dinh dư4ng. Vài enzyme tiêu hóa (lactase,
glucosidase, protease) b gi m nhưng maltase l i tăng, do đó kh năng h p thu dinh
dư4ng ru>t cũng gi m (Tr n Th Dân, 2003).
S# nh y c m c a h th ng miBn d ch trong đư!ng tiêu hóa đ i v i kháng
nguyên trong kh u ph n ñư c th hi n qua nhi u cách, bao g&m s# ti t IgA, t o IgM
và IgG trong huy t thanh, IgE ho'c miBn d ch trung gian t bào. Th t b i trong vi c
đi u hịa đáp ng này có th đưa đ n b nh tích
nhung mao, s b ch c u lâm ba

đư!ng ru>t; đó là b t dư4ng m>t ph n

l p bi u mơ tăng và t c đ> t o t bào ru>t cũng tăng.

Nh ng thay ñ i này thư!ng x y ra trong vòng 7 – 10 ngày (Tr n Th Dân, 2003).
S# thay ñ i kh u ph n t s a m+ sang th c ăn thô v i đ> tiêu hóa th p hơn s a
m+ làm cho heo con không th ăn nhi u trong 7 – 10 ngày sau cai s a, giai ño n này
heo dB b stress do thay ñ i th c ăn. Trong 2 tu n sau cai s a s c tăng trư ng c a heo
con gi m, giai ño n này ch y u do s# phát tri n c a vi sinh v t gây b nh ñư!ng tiêu
hóa (Tr n Th Dân, 2003).
Sau khi cai s a, ch đ> ăn c a heo con có s# thay đ i đ>t ng>t t bình qn 16
b a/ngày v i s a m+ lo i th c ăn r t ngon mi ng, giàu dinh dư4ng và dB tiêu sang
th c ăn thô v i nh ng thành ph n khó tiêu hóa hơn, kém ngon mi ng hơn, dCn ñ n heo
con ch m phát tri n (NguyBn Thanh Hi n, 2002).
Chu&ng ni c n đem l i s# tho i mái cho heo cai s a; nghĩa là chu&ng s ch, có
nhi t đ> thích h p và khơng có gió lùa. H th ng miBn nhiBm c a heo con ch ho t
đ>ng hồn ch nh

5 – 6 tu n tu i, do đó gi chu&ng khô và s ch là bi n pháp h u hi u

7


ñ gí m s# xâm nh p c a vi sinh v t vào cơ th heo (NguyBn Ng c Tuân, Tr n Th
Dân, 2000).
2.2. GI7I THI U CH PH M
2.2.1. Ch ph m Sup

Solac

B ng 2.1: Thành ph n ch ph m Sup

Solac

Thành ph5n

1 kg

Đ> m (max)

10 %

Beta – glucan (min)

10.000 mg

Mannan oligosaccharides (min)

10.000 mg

Alpha amylase (min)

100.000 UI

Protease (min)

50.000 UI

Cellulase (min)

60.000 UI

S%t (min – max)

20.000 – 25.000 mg

Đ&ng (min – max)

4.000 – 6.000 mg

K0m (min – max)

25.000 – 30.000 mg

Iod (min – max)

40 – 50 mg

Selen (min – max)

50 – 70 mg

Sorbitol (max)

50.000 mg

Kháng sinh

khơng có

Hormon

khơng có

Ch t mang v a đ

1.000 mg

Cơng d4ng:
T i đa hóa đáp ng miBn d ch cho nái l a 2 tr lên và b y heo con.
Kích thích heo m+ thèm ăn và ăn nhi u, đi u hịa h bi n dư4ng.
Giúp h n ch nái m+ s t gi m th tr ng nh m lên gi ng l i t t sau khi cai s a.

8


2.2.2. Ch ph m Sup

Creep

B ng 2.2: Thành ph n ch ph m Sup

Creep

Thành ph5n

1 kg

Đ> m (max)

10 %

Globulins (min)

1.000 mg

Beta – glucan (min)

25.000 mg

Mannan oligosaccharides (min)

25.000 mg

Acid Citric (min)

400.000 mg

S%t (min – max)

30.000 – 35.000 mg

Đ&ng (min – max)

8.000 – 10.000 mg

K0m (min – max)

180.000 – 200.000 mg

Selen (min – max)

50 – 70 mg

Kháng sinh

khơng có

Hormon

khơng có

Ch t mang v a đ

1.000 mg

Cơng d4ng:
Giúp cho heo con thích nghi nhanh chóng v i th c ăn hHn h p.
Tăng cư!ng b o h> miBn d ch và ñ kháng các y u t b t l i.
Giúp ñáp ng miBn d ch t i ña hi u qu c a vi c ch ng ng a heo con.

Kích thích s# thèm ăn và b o h> ñư!ng ru>t, ñi u hịa s# tiêu hóa và bi n
dư4ng, làm tăng hi u su t s d ng th c ăn.
2.2.3. Thành ph5n ñ.c bi3t s8 d4ng trong hai ch ph m
2.2.3.1. Glucan và mannan oligosaccharides
Trong nh ng năm g n ñây, ngư!i ta chú tr ng ng d ng công ngh sinh h c
trong s n xu t các thành ph n c a vách t

bào n m men (glucan và mannan

oligosaccharide, MOS) ñ dùng trong vi c ñi u ti t nh ng ñáp ng sinh h c, tác nhân
ch ng ung thư, ch t h p th sinh h c, nguyên li u cho ch bi n th#c ph m và t h p
m ph m, vaccin u ng, kháng th và enzyme. Nh ng quan tâm này xu t hi n khi
ngư!i ta hi u rõ hơn v thành ph n hóa h c, đi u khi n di truy n và đ'c tính liên quan
đ n ch c năng c a các thành ph n trong vách t bào. Ch c năng chính c a vách t bào
9


là ngăn ng a s# phân h y t bào do tăng hay gi m ñi u ki n th m th u, t o d ng c a t
bào, t o màng c n th m ñ i v i các phân t l n và giúp nh n di n gi a các t bào.
Ngoài ra, vách t bào còn cung c p ch t n n cho nhi u enzyme đ chúng tham gia vào
ti n trình th y phân, l y ch t dinh dư4ng, bài ti t các s n ph m bi n dư4ng cu i cùng
và duy trì t bào.
Nh ng ch t chính c a vách t bào n m men Saccharomyces cerevisiae chi m 15
– 30% tr ng lư ng khô c a t bào, g&m β(1,3) glucan và β(1,6) glucan, mannoprotein và
chitin (Moran, 2004 – trích Tr n Th Dân, 2005). Nh ng thành ph n này n i v i nhau ñ
t o nh ng ph c h p ña phân t và chúng gom l i ñ hình thành t bào nguyên v+n. Các
thành ph n c a vách t o m>t lư i bao quanh t bào, trong đó l p sư!n bên trong ch a
các phân t β(1,3) glucan ñ t o c u n i hydro. ) bên ngoài l p sư!n này, mannoprotein
n i v i đ u khơng kh c a β(1,3) glucan và chúng ñư c k t n i b i β(1,6) glucan. Sau
khi phân bào, l p sư!n tr nên v ng ch%c do b i k t h p v i chuHi chitin. ChuHi chitin

n m sát màng t bào ch t. Nh ng ch t này ñư c ly trích sau khi tăng sinh n m men
(Tr n Th Dân, 2005).
B ng 2.3: Thành ph n vách t bào n m men Saccharomyces cerevisiae
Thành ph n

Phân t kh i (kdal)

T l so v i t bào (%)

β(1,3) glucan

240

30 – 50

β(1,6) glucan

24

10

Mannoprotein

100 – 200

25 – 50

25

1–3

Chitin

(Lipke và Ovalle, 1998 – trích dCn H& Th Nga, 2007)
Glucan thu>c nhóm thu c ‘bi n ñ i ñáp ng sinh h c’. Nó ho t hóa đ i th#c
bào (macrophage) và các t bào tham gia miBn d ch khác (Tr n Th Dân, 2005).
T i châu Âu vào nh ng năm c a th p niên 40, m>t lo i men thơ ly trích t vách
t bào n m men (Saccharomyces cerevisiae) g i là zymosan và ñã ñư c ki m ch ng
ho t tính. Nghiên c u đư c ki m soát b i Louis Pillermer và nh ng ngư!i b n ñ&ng
nghi p ñã ch ng minh r ng zymosan có kh năng kích thích và đi u khi n h th ng
miBn d ch khơng đ'c hi u, b t k lo i m m b nh xâm nh p (Fitzpatrik và Dicarlo,

10


1964). Ho t l#c dư c ñ>ng h c c a β – glucan là tăng cư!ng ñ kháng c a v t ch ñ i
v i s# xâm nh p c a virus và vi khu n (Diluzio, 1983 – trích dCn H& Th Nga, 2007).
Manan và mannoprotein chi m 25 – 30% c a vách t bào n m men. Nhi u lo i
mannoprotein có c u trúc tương t# chuHi N – glycan ch a nhi u mannose c a đ>ng v t
có vú. M>t trong nh ng ñ'c ñi m ho t ñ>ng c a mannan là ngăn tr lectin c a vi
khu n. Lectin hi n di n trên lông tơ cơ th vi khu n, nó g%n v i glycoprotein (giàu
mannose) trên b m't t bào ru>t, nh! đó vi khu n đ nh v vào ru>t và sinh b nh (Tr n
Th Dân, 2005).
2.2.3.2. Globulins
Kháng th còn g i là globulin miBn d ch (Ig = Immunoglobulin). Có 5 l p là
IgA, IgG, IgM, IgD, IgE.
Kháng th là protein ñư c tương bào s n xu t ra. Đây là k t qu c a s# tương
tác giũa nh ng t bào lympho B v i kháng nguyên. Ngư!i ta cũng dùng thu t ng
kháng th có nghĩa là ch t có tính k t h p ñ'c hi u v i kháng ngun đi u đó nh m
ng nói r ng tính ñăc hi u ñ i v i kháng nguyên c a phân t Ig ñã ñư c xác ñ nh.

Ch!c năng kháng th,: Kháng th k t h p m>t cách ñ'c hi u v i kháng nguyên
là ch t ñã kích thích cơ th t o ra kháng th . Tuy nhiên, kháng th cũng có th ph n
ng chéo v i nh ng kháng nguyên khác có c u trúc g n gi ng nhau. Các kháng
nguyên như v y thư!ng khu trú trên b m't c a vi khu n ho'c virus, ho'c nh ng s n
ph m c a chúng như enzyme ho'c ñ>c t . Kháng th ho t đ>ng thơng qua các ngăn
ch'n ch c năng bình thư!ng ho'c s# phát tri n c a vi sinh v t và t o ñi u ki n cho các
t bào th#c hi n tiêu di t chúng.
- Kháng th ngăn ch'n ch c năng bình thư!ng ho'c ngăn ch'n s# phát tri n c a
vi sinh v t. Ph n ng đi n hình bao g&m:
Ngăn ch'n s# bám dính;
Opsonin hóa (thúc đ y s# th#c bào);
Ngưng k t ho'c k t t a (các ti u ph n ho'c phân t ) c a m m b nh;
Làm b t ñ>ng m m b nh;
Trung hịa đ>c t , enzyme.

11


- Kháng th ho t hóa b th : S# ho t hóa c a h th ng b th s0 dCn đ n s# gi i
phóng m>t s ch t trung gian gây viêm và thúc ñ y m>t lo t q trình sinh h c, bao g&m:
Hóa hư ng đ>ng các t bào th#c bào thơng qua các th c m quan b th
trên b m't các t bào th#c bào;
Opsonin hóa (tăng kh năng b%t kháng nguyên c a các t bào th#c bào);
Quá trình m t h t c a t bào dư4ng bào;
Dung gi i màng t bào có ch a lipid bao g&m t bào c a v t ch và t
bào l , các t bào có mang kháng nguyên, các virus có vA và các vi khu n gram âm.
- Kháng th tham gia trong ph n ng gây ñ>c t bào qua trung gian t bào T
ph thu>c kháng th . Ph n ng ñư c vi t t%t là ADCC (Antibody – Dependent T –
Cell Mediated Cytotoxicity). Kháng th bao ph l y t bào đích làm tăng s# k t g%n
v i t bào gây đ>c (ví d t bào NK) có mang các th c m quan Fc c a phân t Ig. K t

qu c a ph n ng dCn ñ n s# dung gi i t bào đích (Tơ Long Thành, 2006).
Các ch ph m dùng ñ gây miBn d ch th ñ>ng nhân t o như s d ng huy t
thanh toàn ph n, s d ng kháng th đơn dịng, s d ng kháng th đa dịng, s d ng s a
đ u, truy n miBn d ch nhân t o qua trung gian t bào.
2.2.3.3. Alpha amylase
Là enzyme tiêu hóa tinh b>t, giúp s# th y phân tinh b>t thành d ng ng%n hơn
oligosaccharide và cu i cùng thành glucose và maltose. Enzyme này có tác d ng làm
gi m đ> nh t c a h& tinh b>t.
Sơ ñ& th y phân tinh b>t b ng α – amylase như sau:
Tinh b>t

α – amylase

α – dixtin (nhi u) + maltose (ít) + glucose ho'c glycogen

α – amylase có trong nư c b t, d ch tiêu hóa (d ch t y), n m m c (Aspergillus
niger, Aspergillus oryzae, Aspergillus awamori,…), vi khu n (Bacillus subtilis,
Bacillus amyloliquefaciens, Endomycopsis sp,…), x khu n và h t n y m m. Ion Ca2+
làm n ñ nh enzyme α – amylase

nhi t đ> 70oC, pH thích h p 7,5.

2.2.3.4. Protease
Là m>t enzyme c n thi t cho s# tiêu hóa protein.
Enzyme này có tác d ng phân c%t liên k t peptide thành các peptide ng%n hơn
và cu i cùng thành acid amin ñư c cơ th h p thu.
12


Protease có nhi u lo i khác nhau như: peptidase và proteinase r t n ñ nh pH và

nhi t.
Peptidase co tác d ng ch y u phân h y các liên k t peptide

cu i m ch

polypeptide và tách các g c acid amin thành các acid amin t# do.
Proteinase có tác d ng th y phân protein phân cách thành đo n peptide có tr ng
lư ng phân t nhA.
Protease có

đ>ng v t g&m: peptin, trypsin, chymotrypsin, renin. ) th#c v t

g&m có: papain, bromelin, fixin,… và cũng có

vi sinh v t như: n m m c, vi khu n,

x khu n.
2.2.3.5. Cellulase
Là enzyme có kh năng th y phân cellulose
Cellulose là phân t sinh h c có nhi u nh t trên trái ñ t là thành ph n quan
tr ng trong c u trúc vách t bào th#c v t (c a các lo i ngũ c c), có giá tr dinh dư4ng
th p đ i v i ñ>ng v t d dày ñơn. Riêng ñ i v i heo, cellulose khơng đư c tiêu hóa
b i enzyme n>i sinh, k c heo trư ng thành. Cellulose c n cho c m giác no c a heo,
kích thích nhu đ>ng ru>t, giúp heo khơng b táo bón, các ch t dinh dư4ng khơng b
vón c c và dính vào thành ru>t làm khó tiêu hóa và có th làm viêm thành ru>t. Tuy
nhiên, v i t l cellulose cao s0 làm gi m kh năng tiêu hóa, các thành ph n dư4ng
ch t và năng lư ng tiêu hóa cũng gi m.
Cellulose có c u trúc theo ki u 1 – 4 β – glucose v i kho ng 8.000 phân t
ñư!ng β – glucose liên k t l i. Đ>ng v t b c cao khơng có men tiêu hóa này, ch có vi
sinh v t m i có men phân h y cellulose thành β – glucose. Vi c s d ng cellulase có tác

d ng lên men cellulose giúp v t nuôi tiêu hóa t t th c ăn, v a h n ch các tác h i c a
cellulose gây ra, v a ph i gi i phóng năng lư ng, protein và các acid amin th'ng dư.
2.2.3.6. Acid citric
Là m>t acid h u cơ ñư c s n xu t b ng con đư!ng cơng ngh sinh h c và có
th k t tinh đ t o ra d ng khơ, b sung vào th c ăn r t ti n l i. Acid này t o pH d
dày và ru>t th p, v a có tác d ng t t trong tiêu hóa, v a c ch vi khu n lên men th i
ru>t heo con. Khi lư ng acid HCl trong d ch v ti t ra nhi u, acid này có v chua nh+
nên heo r t thích ăn, ñ'c bi t n u k t h p thêm v ng t c a ñư!ng ñ t o v chua ng t
thì càng h p dCn đ i v i heo con t p ăn.
13


2.2.3.7. S9t (Fe)
Th#c hi n ch c năng hô h p: Fe tham gia c u t o nên hemoglobin ñ v n
chuy n oxy t ph i v t t c các cơ quan t ch c trong cơ th
Tham gia vào quá trình t o thành myoglobin, m>t s%c t hô h p c a cơ th , t o
thành đ'c tính d# tr oxygen cho cơ th .
S%t còn tham gia c u trúc trong nhi u enzyme, đ'c bi t trong chuHi men hơ h p
c a t bào (Dương Thanh Liêm và ctv, 2002).
2.2.3.8. Đ-ng (Cu)
Đ&ng cũng là m>t nguyên t vi lư ng ñư c phân b khá r>ng trong cơ th như
gan, não, th n, tim, m>t s s%c t m%t,…riêng
cao. Đ&ng có nhi u

lơng, len, tóc có hàm lư ng đ&ng r t

lồi v t máu tr%ng như nghêu, sị, c, h n. Đ&ng trong máu liên

k t v i protein: có 90% lư ng ñ&ng trong máu liên k t v i α2 – globulin và
ceruloplasmin, cịn l i 10% đ&ng trong t bào h&ng c u g i là erythocuprein. Trong

th!i gian mang thai lư ng ñ&ng

d ng ceruloplasmin tăng lên ñ ñáp ng v i s# tăng

lên c a estrogen máu.
Đ&ng tham gia kích ho t enzyme có liên quan ñ n s%t trong trao ñ i ch t t ng
h p elastin và collagen, s n xu t ra s%c t melamin và hoàn thi n h th ng th n kinh
trung ương, gi bình thư!ng s# s n xu t t bào h&ng c u.
Đ&ng thúc ñ y h p thu s%t trong đư!ng tiêu hóa và gi i phóng Fe ra khAi h
th ng t bào lư i, t bào nhu mơ gan đ đưa s%t t i t y xương t o h&ng c u. Đi u này
th#c hi n ñư c nh! vào ph n ng oxy hóa Fe t d ng Ferrous đ n d ng Ferric ñ
chuy n s%t t t ch c vào plasma. Ceruloplasmin cũng là enzyme có ch a ñ&ng r t c n
thi t cho ph n ng oxy hóa này.
Đ&ng cũng r t c n thi t cho s# phát tri n bình thư!ng b> xương, b i vì nó có vai
trị trong vi c t ng h p collagen, elastin ñ t o ra m ng lư i cho s# tích lũy Ca và P.
Đ&ng cũng r t c n thi t cho s# phát tri n c u t o màng b c myelin cho t bào
th n kinh.
Đ&ng còn tham gia c u t o nên h th ng enzyme cytochrome oxidase r t quan
tr ng trong chuHi men hô h p c a t bào (Dương Thanh Liêm và ctv, 2002).

14