TÌNH HÌNH NHIỄM VÀ KẾT QUẢ ĐIỀU TRỊ BỆNH TAI, DA VÀ MẮT TRÊN CHÓ TẠI TRẠM THÚ Y QUẬN 1 TP. HỒ CHÍ MINH

B

GIÁO D C VÀ ĐÀO T O

TRƯ NG Đ I H C NƠNG LÂM THÀNH PH H CHÍ MINH

KHĨA LU N T T NGHI P

TÌNH HÌNH NHI M VÀ K T QU ĐI U TR B NH
TAI, DA VÀ M T TRÊN CHÓ T I TR M THÚ Y
QU N I TP. H

CHÍ MINH

Sinh viên th c hi n

: VŨ THÀNH LONG

Ngành

: Thú Y

L p

: Thú Y K29

Khóa

: 2003 – 2008

Tháng 09/2008

TÌNH HÌNH NHI M VÀ K T QU ĐI U TR
B NH TAI, DA VÀ M T TRÊN CHÓ T I TR M THÚ Y
QU N I TP. H

CHÍ MINH

Tác gi

VŨ THÀNH LONG

Khố lu n đư c đ trình đ ñáp ng yêu c u b ng Bác S ngành Thú Y

Giáo viên hư ng d n
TS. NGUY N VĂN KHANH
BSTY. TR N QU C VI T

Tháng 09/2008
i


L IC MT
* Xin chân thành c m t
- Ban Giám Hi u Trư ng Đ i H c Nông Lâm TPHCM
- Ban Ch Nhi m Khoa Chăn Nuôi – Thú Y
- Tồn th q th y cơ
Đã t n tình d y b o tơi trong su t khóa h c.
* Xin t lòng bi t ơn sâu s c ñ n
- TS. Nguy n Văn Khanh

- Th.S. Nguy n Văn Phát
- BSTY. Tr n Qu c Vi t
- BSTY. Ph m Ng c Bích
Đã h!t lịng ch" d y, giúp đ# và hư ng d n tơi hồn thành t t lu n văn t t nghi p.
* Chân thành c m ơn
- Ban lãnh ñ o Tr m Thú Y qu n 1 TPHCM
- Các anh ch$ nhân viên Tr m Thú Y qu n 1 TPHCM
Cùng tồn th b n bè, gia đình đã t o m!i đi"u ki n thu#n l$i và nhi t tình
giúp đ% tơi trong su&t q trình th c hi n ñ" tài.

Vũ Thành Long

ii


M CL C
Trang
Ph'n 1. M( Đ)U.......................................................................................................... 1
1.1. M&c đích .................................................................................................................. 2
1.2. Yêu c u .................................................................................................................... 2
Ph'n 2. T*NG QUAN.................................................................................................. 3
2.1. T'NG QUAN V( TAI ........................................................................................... 3
2.1.1. C)u t o cơ th h c v+ tai ...................................................................................... 3
2.1.2. Các b nh thư ng g,p trên tai chó và phương pháp đi+u tr$.................................. 4
2.1.2.1. Viêm tai ngoài ................................................................................................... 4
2.1.2.2. Viêm tai gi-a ..................................................................................................... 7
2.1.2.3. Viêm tai trong.................................................................................................... 8
2.1.2.4. T& máu vành tai ................................................................................................. 8
2.1.2.5. Thơng tin v+ thu c EPI-OTIC® Advanced đư c s. d&ng trong ñi+u tr$ ......... 9
2.1.2.6. M/t s ho t ch)t trong thu c r.a tai................................................................ 10

2.2. T'NG QUAN V( DA .......................................................................................... 12
2.2.1. C)u t o và ch c năng sinh lý c a da .................................................................. 12
2.2.1.1. Bi u bì.............................................................................................................. 12
2.2.1.2. L p cơ b n ....................................................................................................... 13
2.2.1.3. Tr& bì ............................................................................................................... 13
2.2.1.4. H th ng ph& ................................................................................................... 13
2.2.1.5. Cơ và m# dư i da ........................................................................................... 14
2.2.2. Các b nh thư ng g,p trên da và phương pháp ñi+u tr$....................................... 14
2.2.2.1. Viêm da do Demodex...................................................................................... 14
2.2.2.2. Viêm da do Sarcoptes...................................................................................... 15
2.2.2.3. T0n thương da do cơ h c................................................................................. 16
2.2.2.4. D$ ng .............................................................................................................. 16
2.2.2.5. Viêm da do n)m............................................................................................... 17
2.2.2.6. Các b nh khác.................................................................................................. 17

iii


2.3. T'NG QUAN V( M1T ....................................................................................... 18
2.3.1 C)u t o cơ th h c c a m2t.................................................................................. 18
2.3.1.1. Các l p màng b c nhãn c u............................................................................. 18
2.3.1.2. Các môi trư ng trong su t c a m2t ................................................................. 20
2.3.1.3. B/ ph n b o v m2t ......................................................................................... 20
2.3.1.4. B/ ph n thu nh n và truy+n ánh sáng.............................................................. 21
2.3.1.5. Cơ v n ñ/ng m2t.............................................................................................. 22
2.3.1.6. Tuy!n l và l ñ o............................................................................................ 22
2.3.2. Các b nh thư ng g,p trên m2t chó và phương pháp đi+u tr$.............................. 22
2.3.2.1. Kh i u 3 h c m2t ............................................................................................. 22
2.3.2.2. Ch)n thương nhãn c u .................................................................................... 23
2.3.2.3. L4i m2t............................................................................................................. 23

2.3.2.4. Viêm mí m2t .................................................................................................... 23
2.3.2.5. Sa tuy!n l ....................................................................................................... 24
2.3.2.6. K!t m c và màng nháy .................................................................................... 24
2.3.2.7. Loét giác m c .................................................................................................. 25
2.3.2.8. Glaucoma......................................................................................................... 25
2.3.2.9. Đ&c th y tinh th ............................................................................................. 26
Ph'n 3. N I DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN C-U ................................... 27
3.1. TH I GIAN VÀ Đ5A ĐI6M ................................................................................ 27
3.2. Đ I TƯ7NG KH8O SÁT................................................................................... 27
3.3. N9I DUNG KH8O SÁT ...................................................................................... 27
3.4. PHƯƠNG PHÁP TI;N HÀNH ............................................................................ 28
3.4.1. Phân lo i chó đ!n khám...................................................................................... 28
3.4.2. L p h4 sơ b nh án theo m u............................................................................... 28
3.4.3. Khám lâm sàng ................................................................................................... 29
3.4.3.1.Cách khám tai ................................................................................................... 29
3.4.3.2. Cách khám da .................................................................................................. 30
3.4.3.3. Cách khám m2t ................................................................................................ 30
3.4.4. Cách l)y m u vi sinh và ký sinh trùng ............................................................... 31
3.4.5. Ghi nh n hi u qu c a thu c nh< tai sát khu=n trên chó viêm tai ngồi............ 32
iv


3.5. PHƯƠNG PHÁP TÍNH TỐN ............................................................................ 33
Ph'n 4. K T QU VÀ TH O LU N ...................................................................... 34
4.1. T> L CHÓ B NH THEO T?NG NHÓM........................................................... 34
4.2. T@ L T?NG NHĨM B NH THEO GIAI TÍNH............................................... 35
4.3. T@ L T?NG NHÓM B NH THEO NGU N G C.......................................... 37
4.4. T@ L T?NG NHÓM B NH THEO TU'I ........................................................ 38
4.5. NHÓM B NH V( TAI VÀ HI U QU8 ĐI(U TR5............................................ 39
4.6. NHÓM B NH V( DA VÀ HI U QU8 ĐI(U TR5 ............................................ 41

4.7. NHÓM B NH V( M1T VÀ HI U QU8 ĐI(U TR5.......................................... 43
4.8 GHI NHBN HI U QU8 ĐI(U TR5 CIA THU C EPI-OTIC® Advanced........ 47
Ph'n 5. K T LU N VÀ Đ NGH .......................................................................... 49
5.1. K;T LUBN ........................................................................................................... 49
5.2. Đ( NGH5............................................................................................................... 50
Ph'n 6. TÀI LI U THAM KH O............................................................................ 51

v


DANH M C CÁC B NG
Trang
B ng 4.1. TJ l chó b nh theo tKng nhóm ................................................................... 34
B ng 4.2. TJ l tKng nhóm b nh theo gi i tính............................................................ 35
B ng 4.3. TJ l tKng nhóm b nh theo ngu4n g c ........................................................ 37
B ng 4.4. TJ l tKng nhóm b nh theo tu0i ................................................................... 38
B ng 4.5. TJ l các b nh v+ tai và hi u qu ñi+u tr$ .................................................... 39
B ng 4.6. TJ l các b nh v+ da và hi u qu ñi+u tr$..................................................... 41
B ng 4.7. TJ l các b nh v+ m2t và hi u qu ñi+u tr$ .................................................. 43
B ng 4.8. Ghi nh n đi m lâm sàng trong q trình đi+u tr$ b nh viêm tai ngoài ........ 47
B ng 4.9. Ghi nh n đi m vi sinh trong q trình ñi+u tr$ b nh viêm tai ngoài ........... 47

vi


DANH M C CÁC BI.U Đ

VÀ Đ

TH

Trang

Bi u ñ4 4.1. TJ l chó b nh theo tKng nhóm ............................................................... 34
Bi u đ4 4.2. TJ l tKng nhóm b nh theo gi i tính........................................................ 36
Bi u đ4 4.3. TJ l tKng nhóm b nh theo ngu4n g c .................................................... 37
Đ4 th$ 4.1. TJ l tKng nhóm b nh theo tu0i................................................................. 38

vii


DANH M C CÁC HÌNH
Trang
Hình 2.1. C)u t o tai chó ................................................................................................ 3
Hình 2.2. Ký sinh trùng đi n hình trong tai chó............................................................. 5
Hình 2.3. Viêm tai ngồi do n)m Malassezia pachydermatis........................................ 6
Hình 2.4. C)u t o da chó .............................................................................................. 12
Hình 2.5. C)u t o m2t chó ............................................................................................ 18
Hình 4.1. Chó b$ viêm tai ngồi ................................................................................... 40
Hình 4.2. Chó b$ ghL tai k! phát tK viêm da................................................................. 41
Hình 4.3. Chó b$ nhi m Demodex ................................................................................ 42
Hình 4.4. Chó b$ nhi m Sarcoptes................................................................................ 42
Hình 4.5. Chó b$ viêm da (t0n thương da do cơ h c)................................................... 43
Hình 4.6. Chó b$ viêm k!t m c..................................................................................... 44
Hình 4.7. Chó b$ đ&c m2t.............................................................................................. 45
Hình 4.8. Chó b$ sa tuy!n l ......................................................................................... 45
Hình 4.9. Chó b$ loét giác m c trư c khi ph u thu t may khép m2t............................ 46
Hình 4.10. Chó b$ lt giác m c sau khi ph u thu t may khép m2t ............................. 46

viii

TĨM T T LU N VĂN
Trong tK 15/2/2008 đ!n 15/6/2008, chúng tơi ti!n hành kh o sát 2055 chó đ!n
khám và ñi+u tr$ b nh t i Tr m Thú Y qu n 1. Sau đó ti!n hành phân lo i theo d ng
b nh và ghi nh n s li u g4m có: gi i tính, ngu4n g c và tu0i, tJ l b nh và hi u qu
ñi+u tr$, ghi nh n hi u qu thu c r.a tai. K!t qu cho th)y:
TJ l chó b nh v+ tai (2,77%), da (22,73%), m2t (6,58%).
Gi i tính khơng nh hư3ng t i tJ l b nh tai, da và m2t trên chó. Ch" có sM khác
bi t v+ da và m2t theo gi ng chó m i có ý nghĩa v+ m,t th ng kê.
TJ l chó m2c b nh v+ da và m2t có hư ng tăng theo l a tu0i nhưng sau đó l i
gi m tK sau 24 tháng tu0i tr3 ñi, sM khác bi t này r)t có ý nghĩa v+ m,t th ng kê, b nh
tai khơng có ý nghĩa v+ m,t th ng kê.
Các b nh trên tai ñư c th)y: t& máu vành tai (15,79%), và viêm tai ngoài
(21,05%).
Các b nh thư ng th)y trên da là: viêm da do t0n thương cơ h c (9%), viêm da
do Demodex (32,55%), viêm da do Sarcoptes (25,05%), viêm da do n)m (3%) và d$
ng (5,57%).
M/t s b nh v+ m2t như: sa tuy!n l (15,55%), viêm mí m2t – viêm k!t m c
(34,81%) và ñ&c m2t (26,67%).
Nhìn chung, các b nh trên tai, da và m2t ñư c ñi+u tr$ t i tr m v i hi u qu cao.
Qua quá trình th. nghi m thu c nh< tai sát khu=n EPI-OTIC® Advanced chúng
tơi ñã ghi nh n ñư c hi u qu ñi+u tr$ c a thu c này là r)t cao (100%). Thu c r)t d s.
d&ng, mùi thơm và khơng có ph n ng ph& v i chó.

ix


Ph n 1
M( Đ)U
Chó là m/t lồi v t tinh khôn, qu)n quýt v i con ngư i và là m/t đi n hình v+

sM trung thành. Hi n nay, chó khơng ch" đư c ni đ b o v và gi- nhà, mà còn là
m/t con “thú cưng” c a con ngư i, góp ph n làm cho đ i s ng tinh th n c a con ngư i
thêm phong phú. Vì th!, c n chú ý hơn n-a trong cơng tác ni dư#ng, chăm sóc, và
đi+u tr$ thú càng đư c con ngư i quan tâm. Tình hình hi n nay, t" l các b nh trên chó
v+ tai, da, m2t ngày càng tăng do m/t s nguyên nhân ch quan và khách quan. Tuy
b nh có m c đ/ nguy hi m khơng cao nhưng gây m)t th=m m và khó ch$u cho chó,
đ4ng th i ti!n trình đi+u tr$ cho nhóm b nh này thư ng kéo dài và t n kém.
B nh viêm tai ngồi trên chó là m/t b nh đa ngun nhân v i nh-ng bi!n
ch ng nguy hi m (dây th n kinh m,t và chuOi giao c m ñi ngang qua tai gi-a b$ t0n
h i d n ñ!n li t m,t,…).
Vì nh-ng lý do trên, đư c sM đ4ng ý c a Khoa Chăn Nuôi Thú Y trư ng Đ i
H c Nông Lâm TP.HCM, cùng v i sM hư ng d n c a TS. Nguy n Văn Khanh và
BSTY. Tr n Qu c Vi t, chúng tôi ti!n hành thMc hi n đ+ tài: “Tình hình nhi0m và
hi u qu ñi"u tr1 b nh tai, da và m t trên chó t i tr m Thú Y qu#n 1 TP.HCM”.

1


1.1. M2c đích
- Tìm hi u tình hình b nh tai, da và m2t trên chó t i tr m Thú Y qu n 1
TP.HCM.
- Tìm hi u k!t qu ñi+u tr$ c a nhóm b nh này và ghi nh n hi u qu c a thu c
nh< tai sát khu=n trên chó.
1.2. u c'u
- Xác đ$nh t" l xu)t hi n c a tKng nhóm b nh tai, da và m2t.
- Xác ñ$nh t" l c a tKng nhóm b nh theo ngu4n g c, gi i tính, tu0i.
- Xác ñ$nh t" l c a tKng lo i b nh trong nhóm b nh tai, da, m2t.
- Ghi nh n hi u qu ñi+u tr$ c a tKng nhóm b nh.
- Đánh giá hi u qu c a thu c nh< tai sát khu=n trên chó viêm tai ngoài

2


Ph n 2
T*NG QUAN
2.1. T*NG QUAN V TAI
2.1.1. C3u t o cơ th h!c v" tai
C)u t o tai chó g4m 3 ph n: tai ngồi, tai gi-a, tai trong.

Hình 2.1. C3u t o tai chó
( />- Tai ngồi: g4m có loa tai ngoài, ng tai g4m ng d c và ng ngang, màng nhĩ.
ng tai ngang ñư c ph m/t l p da d y kho ng 1mm, nhi+u tuy!n bã nh n v i nang
lông và ráy tai. Tuy!n ráy tai tìm th)y nhi+u nh)t 3 g n màng nhĩ, chúng ñư c tin r ng
ch a enzyme liên quan đ!n tính kháng khu=n. Ráy tai giúp tai khơ m/t cách tương ñ i.
- Tai gi-a: b2t ñ u tK m,t bên c a màng nhĩ.
- Tai trong: n m 3 bên trong tai thái dương, có nhi m v& cho nh n tín hi u âm
thanh và duy trì sM cân b ng.

3


2.1.2. Các b nh thư5ng g6p trên tai chó và phương pháp ñi"u tr1
B nh x y ra trên tai chó thư ng có nh-ng đ,c đi m sau:
- Thư ng phát hi n tr do ch ni ít kinh nghi m.
- Do c)u t o cơ th h c c a tai chó ph c t p cùng v i sM không h p tác c a thú
nên vi c đi+u tr$ g,p r)t nhi+u khó khăn.
- Thư ng g,p 3 nh-ng gi ng chó tai dài, lơng xù (vì tai dài, lơng nhi+u ngăn
c n sM lưu thơng khơng khí trong và ngồi tai, t o ra mơi trư ng nóng, =m thu n l i
cho m m b nh phát tri n).
- Các b nh thư ng g,p trên tai chó là viêm tai ngồi và t& máu vành tai, viêm

tai do ký sinh trùng.
2.1.2.1. Viêm tai ngoài
* Căn b nh h!c: b nh viêm tai ngoài do 3 nguyên nhân c)u thành: nguyên
nhân nguyên phát, nguyên nhân d n ñư ng và nguyên nhân ti!p di n.
* Nguyên nhân nguyên phát: là nh-ng y!u t gây viêm bao g4m:
- D$ ng: ñây là nguyên nhân ph0 bi!n nh)t c a viêm tai ngồi c a chó. Chó có
th d$ ng v i ph)n hoa, r n, thu c ñi+u tr$.
- Ngo i v t: khi l t vào tai chúng sP kích thích, gây viêm. Q m/t s trư ng h p,
ngo i v t có th gây t0n h i đ!n màng nhĩ thì t0n thương sP nghiêm tr ng hơn.
- R i lo n sM sKng hóa, r i lo n tuy!n tai: đây là b nh trên l p nh y d n ñ!n k!t
qu là sM hình thành v=y hay dư thKa ch)t nh n c a da hay ng tai. SM tăng ti!t bã
nh n là tình tr ng thư ng ph0 bi!n 3 gi ng American Cooker Spaniels, Iris Setters và
nh-ng gi ng chó Spaniel khác. B nh này d n đ!n hóa v=y, nhi m khu=n da, tích t&
nhi+u ráy tai và gây ng a nghiêm tr ng. Viêm h ch nh n có th th)y 3 m/t s gi ng
chó như Akitas, Poodle và các gi ng chó khác, b nh này d n đ!n r&ng lơng, hình thành
v=y trong tai và ph n còn l i c a cơ th .
- Ký sinh trùng: GhL Otodectes cynotis, mị bao lơng Demodex canis và ghL
Trombicula autumnalis là nh-ng ký sinh đi n hình trong tai chó.

4


Otodectes cynotis

Demodex canis

Trombicula autumnalis

Hình 2.2. Ký sinh trùng đi n hình trong tai chó
( />(www.bayeranimal.com.au/default.aspx?page=100)

(www.mikroskopie-muenchen.de/trom.aut.jpg)
- Ngồi ra, viêm tai cịn có th k! phát tK b nh ngoài da.
* Nguyên nhân d8n đư5ng: là nh-ng tình tr ng hay cách chăm sóc d n đ!n
v)n đ+ v+ tai nhưng b n thân chúng không gây viêm tai. Các nguyên nhân d n đư ng
bao g4m:
- Ngo i hình c a tai:
Loa tai: m/t s gi ng chó có loa tai m+m, nhi+u lơng làm gi m sM lưu thơng
khí, t o mơi trư ng nóng =m, t o thu n l i cho sM viêm nhi m và cũng làm cho vi c
đi+u tr$ g,p nhi+u khó khăn hơn.
Hình d ng và chi+u dài c a ng tai: m/t s gi ng chó có ng tai dài và quanh
co, đi+u này làm cho ng tai d b$ viêm.
Đ u ñ0 ra c a ng tai r/ng hay hRp: n!u thi!u ph n m3 r/ng c a ñ u ng tai
làm gi m sM lưu thơng khơng khí trong ng tai, d n đ!n vi c đi+u tr$ g,p nhi+u khó
khăn hơn.
* Các y u t& khác:
Q nh-ng chó có xu hư ng thích t2m thư ng xun sP g,p tình tr ng tích nư c
trong tai, đó là đi+u ki n thu n l i cho sM phát tri n c a vi khu=n và n)m.
Các y!u t môi trư ng: khí h u nóng và =m sP t o đi+u ki n cho sM phát tri n
c a vi khu=n và n)m.

5


Phương pháp đi+u tr$ khơng h p lý: t0n thương ng tai trong q trình đi+u tr$
ng tai làm t0n h i l p bi u mô trong ng tai d n ñ!n nhi m trùng, thư ng do dùng
d&ng c& v sinh quá c ng.
* Nguyên nhân ti p di0n: là nh-ng nguyên nhân gây sM viêm hay kích thích
ngay c khi ngun nhân ngun phát đã đư c ki m sốt. Các ngun nhân ngun
phát ít khi d n đ!n ti!n trình viêm. Ngun nhân ti!p di n bao g4m vi khu=n và n)m.
- Vi khu=n ph0 bi!n trong viêm tai là Pseudomonas aeruginosa, Staphylococcus

intermedius và Proteus mirabilis. Viêm tai ngồi do Pseudomonas spp, đi+u tr$ r)t
khó. Viêm tai ngoài do vi khu=n thư ng xu)t hi n tri u ch ng: hôi, xu)t d$ch mũ và
loét.
- N)m Malassezia pachydermatis là lo i n)m ph0 bi!n trong viêm tai ngồi.
Malassezia đư c coi là lồi thư ng trú trong ng tai, có th tìm th)y 3 36% tai chó
khkem hay đen, ng a, n0i m=n đ<, chó hay l2c ñ u. Viêm tai do Malassezia thư ng k!t
h p v i viêm da tồn thân.

Hình 2.3. Viêm tai ngoài do n3m Malassezia pachydermatis
( />
6


* Ch9n đốn
- DMa vào b nh s. c a thú
- DMa vào bi u hi n bên ngoài c a thú như: ng a tai, ñ< loa tai, ñau tai, ch y
d$ch m , mùi và màu khác thư ng c a ráy tai.
- Dùng kính soi tai đ ki m tra kênh tai d c và kênh tai ngang có th th)y tai đ<
sưng, d$ch m , ráy vàng ho,c nâu ñ ng trong kênh tai, ngo i v t.
- Xét nghi m ngo i ký sinh trùng ñ xác ñ$nh Otodectes cynotis.
- Ki m tra t! bào h c: Dùng bơng gịn l)y d$ch ti!t c a tai, nhu/m màu ñ ki m
tra sM hi n di n c a kí sinh trùng, vi khu=n, n)m gây b nh dư i kính hi n vi.
- Ni c)y vi khu=n và th. kháng sinh đ4 ít đư c ch" ñ$nh, nhưng nên áp d&ng
nh-ng trư ng h p viêm mãn tái ñi tái l i, th)t b i trong li u pháp ñi+u tr$.
- Phương pháp X-quang ñư c s. d&ng khi c n ki m tra tai gi-a.
* Đi"u tr1
- C2t b< lông thKa, v sinh tai s ch sP, lo i b< ch)t nh y, d$ch ti!t, m nh m
ngăn ch,n môi trư ng thu n l i cho vi khu=n, n)m phát tri n. Đây là thao tác r)t quan
tr ng trong li u trình đi+u tr$ viêm tai ngồi.

- Sau đó s. d&ng các ch! ph=m đi+u tr$ t i ch0 có trên th$ trư ng như:
Oridermyl (Neomycine, Nystatin, Triamcinolone, Acetonide và Lindane), otiFar
(Chloramphenicole)…
- Đi+u tr$ b ng thu c như: Ivermectin (tr$ ghL tai), Norfloxacin, Ceftriaxone
(di t khu=n), Ketoconazole, Itraconazole, Clotrimazole (tr$ n)m).
2.1.2.2. Viêm tai gi:a
* Nguyên nhân: có th do viêm lan tK tai ngoài sang, ch)n thương, ung thư
trong tai gi-a, hay do nhi m n)m, viêm do vi khu=n thư ng r)t ph0 bi!n. Viêm tai gi-a
khi x y ra thư ng khá n,ng và đơi khi có s t, bi!ng ăn, nơn, ng li m…c n ch&p Xquang đ nhìn th)y rõ 0 viêm bên trong.
* Ch9n đốn và ñi"u tr1
Đi+u tr$ viêm tai gi-a thư ng s. d&ng phương pháp ngo i khoa (trong trư ng
h p nghi ng có m thì nên chích r ch màng nhĩ s m, thà chích r ch s m cịn hơn là
chích r ch quá mu/n. V!t chích sP tM li+n l i r)t nhanh sau 1-2 ngày) k!t h p v i dư c
ph=m (thư ng ph i dùng kháng sinh, h s t, gi m ñau, ch ng viêm và gi m sung huy!t
7


màng nhĩ, sát trùng mũi h ng). Li u pháp ngo i khoa ñư c s. d&ng v i m&c đích
chính là đem l i cho tai chó m/t c)u t o ñơn gi n hơn ñ ti n vi c v sinh và đi+u tr$.
Nh-ng thay đ0i mãn tính: viêm tai gi-a n!u kéo dài có th d n ñ!n tri n dư#ng
ng tai, ng tai b$ thu hRp, canxi hóa l p s&n 3 ng tai khơng ph&c h4i…
2.1.2.3. Viêm tai trong
Là k!t qu c a sM ti!p n i tK viêm tai gi-a, d làm cho thú b$ đi!c. Q trình
viêm nhi m kéo dài có th d n ñ!n nh t m (abscess) não hay viêm não – màng não.
2.1.2.4. T2 máu vành tai
* Nguyên nhân: bư u máu vành tai thư ng do t0n thương, v!t c2n ho,c do chó
l2c đ u m nh làm v# m/t s m ch máu bên trong gây ch y máu và t& l i 3 vành tai
(máu t& 3 gi-a l p s&n và l p da c a tai). Bư u máu vành tai có th x y ra m/t ph n
hay tồn b/ tai, có th x y ra 3 m,t trong cũng như m,t ngoài c a tai.
* Đi"u tr1: có 3 phương pháp đi+u tr$

- Rút d$ch trMc ti!p: trong trư ng h p nhR dùng syringe hút máu ra, sau đó dùng
băng keo dán ép 2 m,t tai vào nhau th t ch,t trong vịng 7 ngày. Cho chó đeo vịng
Elizabeth.
- Phương pháp ñ,t ng dò: phương pháp này ñã ñư c s. d&ng r/ng rãi trên th!
gi i và ñem l i k!t qu t t.
- Phương pháp ph=u thu t: v i phương pháp này, d$ch sP ñư c l)y ra h!t, đ4ng
th i trong tai khơng cịn kho ng tr ng, do đó d$ch sP khơng cịn đ ng n-a. Cách ti!n
hành: gây mê thú, v sinh vùng tai, dùng dao c2t v# bư u, v sinh s ch sP ñ,c bi t là
các c&c máu ñông, ti!n hành may nh-ng ñư ng may ép ñ hai l p da sát l i v i nhau,
băng l i và ti!n hành h u ph=u, c2t ch" sau 7-10 ngày.
V i b nh bư u máu vành tai, thú có th tM khbác sĩ. D$ch sP ñư c tái h)p thu sau m/t th i gian dài. Như c ñi m c a phương pháp
này là sM tM ph&c h4i sP ñ l i nhi+u v!t sRo nh hư3ng l n ñ!n m,t th=m m cũng như
sM khó ch$u và ñau ñ n cho thú trong th i gian dài.

8


2.1.2.5. Thơng tin v" thu&c EPI-OTIC® Advanced s; s< d2ng
2.1.2.5.1. Hãng s n xu3t
Virbac Laboratoirs, France.
2.1.2.5.2. D ng bào ch cDa s n ph9m
Dung d$ch màu vàng nh t, mùi thơm.
2.1.2.5.3. Đư5ng dùng thu&c
Nh< tai.
2.1.2.5.4. Thành ph'n, hàm lư$ng ho t ch3t
Salicylic Acid

0,1%

Parachlorometaxylenol

0,1%

EDTA

0,5%

Đư ng ñơn (D-Mannose, D-Galactose và L-Rhamnose)
Sodium docusate và tá dư c tác đ/ng b+ m,t.
2.1.2.5.5. Mơ t s n ph9m
EPI- OTIC® Advanced là m/t ch! ph=m làm s ch tai, có tính sát trùng, khơng
kích ng và không ch a alcol. Ch! ph=m này giúp lo i b< v=y c ng, b&i b,m, ch)t b=n
và làm khô ng tai.
S n ph=m ch a nh-ng ch)t sát trùng và kháng n)m như acid salicylic, acid và
PCMX (parachlorometaxylenol). Acid salicylic cịn có đ,c tính ly gi i ch)t sKng.
Sodium docusate hồ tan n-ng ch)t b=n trong tai đ giúp vi c r.a tai d dàng và hi u
qu .
2.1.2.5.6. Nh:ng chH ñ1nh v" ñi"u tr1
- Làm s ch ng tai sau mOi l n t2m chó.
- Làm s ch ng tai chó, mèo trư c khi t2m.
- Làm s ch tai ngồi và ng tai đ+u đ,n, đ,c bi t là làm s ch ch)t b=n và ráy tai,
làm s ch các mô ho i t. và các m nh v&n c a vùng tai b$ t0n thương trong b nh viêm
tai ngoài.
- Làm s ch tai trư c khi ti!n hành các bi n pháp ñi+u tr$ ho,c nh< thu c tr$ b nh
tai khác.
- Đi+u tr$ viêm tai ngoài th nhR.

9

2.1.2.5.7. Li"u lư$ng và cách dùng
- L2c kĩ chai thu c trư c khi s. d&ng.
- M3 n2p chai thu c, bóp nhR, nh< thu c vào đ y kênh tai. Xoa nhR ph n g c tai
trong m/t phút ñ thu c th)m vào các kênh tai và hoà tan các ch)t b=n.
- Lau vành tai và các ph n có th ti!p xúc đư c b ng bơng gịn.
- Đ làm s ch tai thơng thư ng, có th s. d&ng 2 – 3 l n/tu n.
- Trư ng h p viêm tai ngoài, nh< thu c 2 l n/ngày, trong 7 – 14 ngày.
2.1.2.5.8. Nh:ng c nh báo khi s< d2ng
- Đ thu c tránh xa t m tay trL em, thú ni. Tránh đ thu c dây vào m2t chó.
2.1.2.5.9. Th5i gian ngLng s< d2ng thu&c
Khơng
2.1.2.5.10. Trình bày
Chai nhMa tr2ng 60 ml, 125ml có n2p đ y.
2.1.2.5.11. B o qu n
B o qu n dư i 25OC và tránh ánh sáng.
2.1.2.5.12. H n s< d2ng
Hai năm k tK ngày s n xu)t.
2.1.2.6. MQt s& ho t ch3t trong thu&c r- Acid salicylic: là m/t ch)t làm s ch và khô, giúp
tai khô ráo sau khi r.a và thúc ñ=y sM lành b nh. Acid
salicylic cũng là tác nhân ly gi i ch)t sKng và t=y ch)t
nh n trong tai.

- Acid lactic: là ch)t gi- =m và phân gi i l p sKng.
Ngồi ra cịn có công d&ng như acid salicylic.

10

- Parachlorometaxylenol (PCMX) là ch)t di t
khu=n ph0 r/ng và có đ,c tính kháng n)m

- Ethylenediaminetetraacetic acid (EDTA)
có tác d&ng tăng tính th)m màng t! bào vi khu=n
Gram âm (Pseudomonas spp.) v i tác nhân di t
khu=n t o ñi+u ki n cho ch)t này phát huy tác d&ng
m nh mP hơn.

- Các ñư ng ñơn: D-manose, D-galactose, L-rhamnose. V i tác d&ng thúc ñ=y
sM hàn g2n v!t thương, tăng s c ñ+ kháng c a t! bào b+ m,t, ch ng sM bám dính c a vi
khu=n trên b+ m,t t! bào.
- Sodium docusate: có tác d&ng nhũ hóa và
làmh phân tán các ch)t b=n và ráy tai, hoà tan nh-ng
ch)t nh n trong tai, giúp t=y s ch chúng m/t cách d
dàng.

11


2.2. T*NG QUAN V DA
2.2.1. C3u t o và chRc năng sinh lý cDa da

Hình 2.4. C3u t o da chó
( />Da là m/t b/ ph n l n c a cơ th , chi!m tK 12-14% tr ng lư ng cơ th tùy theo
gi ng và ñ/ tu0i. Da ñ m nhi m nhi+u ch c năng như: b o v cơ th ch ng l i môi
trư ng, là hàng rào ch ng xâm nhi m c a các y!u t gây b nh đi+u hịa thân nhi t. S n
xu)t s2c t và vitamin D (riêng 3 chó da khơng có ch c năng này), cơ quan xúc giác,
tham gia q trình trao đ0i ch)t, hơ h)p và bài xu)t nh m ng lư i mao m ch, các
tuy!n n m dư i da.

V+ m,t cơ th h c, da g4m có các l p sau: bi+u bì, t ng màng cơ b n, tr& bì, h
th ng ph&, cơ dư i da, m# dư i da.
2.2.1.1. Bi u bì: g4m nhi+u l p t! bào.
* T bào sLng: có vai trị là l p b o v , ñư c s n xu)t tK t! bào tr& ñơn và
ñư c g2n vào màng cơ b n. T c ñ/ c a sM phân chia t! bào cùng v i sM sKng hóa ph&
thu/c vào nhi+u y!u t như: dinh dư#ng, hormon, di truy+n, chù kỳ c a ánh sáng,
glucocorticoid. B nh t t cũng như sM viêm nhi m cũng làm nh hư3ng ñ!n sM phát
tri n và sKng hóa c a bi u mơ. Khi nh-ng t! bào sKng di chuy n lên trên, chúng tr i
qua m/t quá trình ph c t p và ch!t đi g i là q trình sKng hóa. M&c đích c a quá
trình này là s n xu)t m/t l p dày g4m nh-ng t! bào ch!t g i là l p sKng. Đây là l p

12


b o v không th)m nư c, ngăn không cho m)t nư c, khoáng, dinh dư#ng, d$ch th và
ngăn sM nhi m trùng và sM xâm nh p c a các y!u t gây b nh.
* H c t& bào: n m trên l p t! bào cơ b n. H2c t bào có vai trị s n xu)t s2c t
cho da và lông. SM s n xu)t s2c t ch$u nh hư3ng c a di truy+n và hormon.
* T bào Glangerhan là t! bào s i nhánh ñơn nhân, liên quan m t thi!t đ!n sM
đi+u hịa h th ng mi n d$ch c a da. Chúng thư ng b$ hư h i b3i sM ti!p xúc quá nhi+u
v i tia cMc tím cũng như glucocorticoid. Kháng nguyên và ch)t gây d$ ng ñư c t! bào
này b2t gi- và ñem t i t! bào lympho T t i chO xúc ti!n ph n ng quá m n.
* T bào Merkel: là nh-ng t! bào giác quan k!t h p v i cơ quan c m giác c a
da như lông.
2.2.1.2. L p cơ b n: do nh-ng t! bào bi u mơ cơ b n k!t dính l i và là hàng rào b o
v gi-a l p bi u bì và tr& bì.
2.2.1.3. Tr2 bì: là c)u trúc trung gian có nhi m v& ch ng đ#, ni dư#ng. L p tr& bì
bao g4ml p n+n, s i collagen tr& bì và t! bào (nguyên bào s i, t! bào melanin, t! bào
Mast, th"nh tho ng có b ch c u trung tính, b ch c u ưa acid, t! bào lympho, tương bào
và mô bào. M ch máu có ch c năng đi+u hịa nhi t ñ/, ñám r i th n kinh và c m giác

3 da. C hai lo i s i th n kinh có myelin và khơng có myelin đ+u có 3 l p tr& bì. Th n
kinh giác quan phân b 3 tr& bì, nang lơng, c)u trúc xúc giác.
2.2.1.4. H th&ng ph2: bao g m nang lông, tuy!n m4 hôi, tuy!n bã nh n, và các c)u
trúc ñ,c bi t như vu t và móng.
Nang lơng c a chó là nang lơng kép. Nang lơng kép là nang lơng có m/t s i
lông l n 3 gi-a và bao quanh là 3-15 lơng nh<. Nh-ng đ/ng v t có nang lơng kép khi
sinh ra ch" có nang lơng đơn, sau đó sP phát tri n thành nang lơng kép.
SM phát tri n c a lông ch$u nh hư3ng c a nhi+u y!u t : dinh dư#ng, hormon,
chu kì ánh sáng. SM phát tri n c a lông chia làm 2 giai ño n: giai ño n phát tri n và
giai ño n trư3ng thành. Đ/ng v t thư ng r&ng lơng đ đáp ng l i v i sM thay ñ0i c a
th i ti!t và chu kì ánh sáng. Kích thư c, chi+u dài, hình d ng c a lơng đư c quy!t đ$nh
b3i di truy+n, nhưng đơi khi ch$u nh hư3ng c a b nh t t, dinh dư#ng, mơi trư ng và
các hormon. Thyroxine kích thích cho sM thay lông, glucocorticoid c ch! sM phát tri n
c a lơng, nh hư3ng c a hormon gi i tính lên sM phát tri n c a lơng chưa đư c bi!t

13


nhi+u. Ch c năng đ u tiên c a lơng là hàng rào cơ h c, b o v thú khquang h c và đi+u hịa thân nhi t. Ngồi ra, lơng cịn giúp thú ng&y trang.
* Tuy n bã nh5n: là nh-ng tuy!n toàn ti!t, phân nhánh hay đơn, có nhi m v&
ti!t bã nh n vào nang lông và trên b+ m,t da. Chúng t p trung 3 g n niêm m c da, kP
ngón, vùng c0 m,t lưng, mơng, c m và vùng đi. Q m/t s lồi, chúng tham gia vào
h th ng đánh d)u mùi. Bã nh n là hOn h p lipid ph c t p g4m có cholesterone,
cholesterol esters, triglyceride, sáp diester, acid béo. Bã nh n giúp cho da m+m dLo,
lơng đRp và cịn có đ,c tính ch ng vi sinh v t.
* Tuy n mS hơi (đ u ly ti!t và xu)t ti!t): đóng m/t vai trị ph& trong h th ng
đi+u hịa thân nhi t 3 chó.
2.2.1.5. Cơ và m% dư i da: cơ dư i da có tác d&ng ch y!u là co gi t. M# dư i da có
ch c năng như: cách ly, dM tr- d$ch th , ch)t ñi n gi i, năng lư ng và là l p ch ng

shock.
2.2.2. Các b nh thư5ng g6p trên da và phương pháp ñi"u tr1
2.2.2.1. Viêm da do Demodex
* Cách sinh b nh:
Demodex s ng và phát tri n trong bao lông và tuy!n nh n, ngồi ra cịn torng
tuy!n m4 hơi, tuy!n m#, các h ch dư i da. TK khi thú cịn nh< có th mang Demodex
nhưng chưa phát b nh, khi nào s c ñ+ kháng gi m sP t o cơ h/i t t cho Demodex phát
tri n gây b nh.
Demodex vào bao lơng và tuy!n nh n gây viêm mãn tính và da .ng đ<, có
nh-ng n t sKng và r&ng lông. Khi vi khu=n xâm nh p t o thành m&n m ho,c 0 m , ký
ch có th b$ nhi m ñ/c máu, suy ki t ñ!n ch!t. B nh thư ng xu)t hi n ñ,c trưng 3
xung quanh 2 m2t và môi…
* Tri u chRng và b nh tích:
Demodex thư ng b2t đ u gây b nh 3 vùng đ u, hai gị má và quanh h c m2t sau
đó là vùng chân trư c, viêm vùng da gi-a 2 kP chân và 2 bên b&ng, r&ng lông, bi u bì
sưng ph4ng lên, s n sùi, có v y.
Demodex thư ng không làm cho thú b$ ng a, nhưng có sM ph& nhi m vi khu=n,
vùng da nhi m sP ng a. Có 2 d ng: c&c b/ và toàn thân.

14


C&c b/: r&ng lông thành vùng nh< 3 m,t và chân trư c làm l/ ra vùng da d y,
nhăn nheo, đóng v=y và đ<.
Tồn thân: vùng da b$ nhi m đ< và 3 chO lt có nhi+u nư c nh n ch y ra.
Đây chính là đi+u ki n r)t t t cho vi khu=n xâm nh p t o nên m&n nh< c# vài
mm ho,c có th thành abscess l n.
* Đi"u tr1:
Dùng Amitraz (1 l n/tu n)
Dùng Neo-cemex thoa

Dùng Ivermectin thư ng cho hi u qu không cao.
2.2.2.2. Viêm da do Sarcoptes
- Cách sinh b nh: Sarcoptes xâm nh p vào bi u bì, l)y d$ch t! bào ch)t làm
dinh dư#ng. Ho t ñ/ng c a chúng kích thích gây ng a và nh-ng v!t xư c d n đ!n sM
r" d$ch. SM keratin hóa q m c và tăng nhanh c a mô liên k!t làm da tr3 nên dày và
nhăn, đi đơi v i sM m)t lơng có th lan r/ng.
- Tri u chRng b nh tích
+ NgRa: ghL đào rãnh gây sM phá ho i cơ h c và ti!t nư c b t có đ/c t làm
cho chó đau đ n kèm ng a d- d/i.
+ R2ng lông: do c sát và do viêm bao lơng làm cho lơng r&ng.
+ Đóng v9y: chO ng a có m&n nư c, khi gãi và c sát m&n sP v# đ l i v!t
thương sau đó ñóng thành v=y.
- Đi"u tr1
+ Dùng Lindan, Amitraz ñ t2m.
+ Dùng Ivermectin r)t hi u qu
+ Dùng Lincomycin ch ng ph& nhi m
2.2.2.3. TTn thương da do cơ h!c: chó trư3ng thành thư ng hay g,p ph i trư ng h p
này. Nguyên nhân có th là do c2n nhau giành th c ăn, giành con cái, hay do b$ ngư i
ñánh. Tùy theo m c ñ/ v!t thương cũng như v$ trí v!t thương mà ta ch n cách th c
ñi+u tr$ t i ưu. Li u pháp ñi+u tr$ t0n thương da g4m ngo i khoa, dư c ph=m hay k!t
h p c hai tùy theo ñi+u ki n c& th . Các dư c ph=m thư ng dùng là: Ampicillin,
Lincomycin, Dexamethasone…

15