Đề thi thử đại học môn hóa và lời giải chi tiết

Nguoithay.vn
Nguoithay.vn
1
MC LC
LI NÓI U
3
Phn th nht: 10 PHNG PHÁP GII NHANH BÀI TP TRC NGHIM HÓA HC

4
Phng pháp 1: Áp dng đnh lut bo toàn khi lng
4
Phng pháp 2: Bo toàn mol nguyên t
13
Phng pháp 3: Bo toàn mol electron
22
Phng pháp 4: S dng phng trình ion - electron
36
Phng pháp 5: S dng các giá tr trung bình
49
Phng pháp 6: Tng gim khi lng
60
Phng pháp 7: Qui đi hn hp nhiu cht v s lng cht ít hn
71
Phng pháp 8: S đ đng chéo
77
Phng pháp 9: Các đi lng  dng khái quát
85
Phng pháp 10: T chn lng cht
97
Phn th hai: 25  THI TH TUYN SINH I HC, CAO NG
108

 s 01
108
 s 02
115
 s 03
122
 s 04
129
 s 05
136
 s 06
143
 s 07
150
 s 08
157
 s 09
163
 s 10
170
 s 11
177
 s 12
185
 s 13
193
 s 14
201
 s 15
209

 s 16
216
 s 17
223
 s 18
231
 s 19
238
 s 20
247
 s 21
254
 s 22
262
 s 23
270
 s 24
277
 s 25
284
Phn th ba: ÁP ÁN 25  THI TH TUYN SINH I HC, CAO NG

291
áp án đ 01
291
áp án đ 02
291
áp án đ 03
291
áp án đ 04

292
Nguoithay.vn
Nguoithay.vn
2
áp án đ 05
292
áp án đ 06
292
áp án đ 07
292
áp án đ 08
293
áp án đ 09
293
áp án đ 10
293
áp án đ 11
293
áp án đ 12
294
áp án đ 13
294
áp án đ 14
294
áp án đ 15
294
áp án đ 16
295
áp án đ 17
295

áp án đ 18
295
áp án đ 19
295
áp án đ 20
296
áp án đ 21
296
áp án đ 22
296
áp án đ 23
296
áp án đ 24
297
áp án đ 25
297

LI NÓI U
 giúp cho Giáo viên và hc sinh ôn tp, luyn tp và vn dng các kin thc vào vic gii các bài tp trc
nghim môn hóa hc và đc bit khi gii nhng bài tp cn phi tính toán mt cách nhanh nht, thun li nht đng
thi đáp ng cho k thi tuyn sinh đi hc và cao đng.
Chúng tôi xin trân trng gii thiu cun : 10 phng pháp gii nhanh trc nghim hóa hc vƠ 25 đ thi th
tuyn sinh đi hc vƠ cao đng.
Cu trúc ca cun sách gm 3 phn:
Phn I: 10 phng pháp gii nhanh trc nghim hóa hc.
 mi phng pháp gii nhanh trc nghim hóa hc chúng tôi đu trình bày phn hng dn gii mu chi tit
nhng bài tp trc nghim khó, giúp hc sinh có cách nhìn nhn mi v phng pháp gii bài tp trc nghim tht
ngn gn trong thi gian nhanh nht, bo đm tính chính xác cao.  gii bài tp trc nghim nhanh trong vòng t 1-
2 phút chúng ta phi bit phân loi và nm chc các phng pháp suy lun. Vic gii bài tp trc nghim không nht
thit phi theo đúng qui trình các bc gii, không nht thit phi s dng ht các d kin đu bài và đôi khi không

cn vit và cân bng tt c các phng trình phn ng.
Phn II: 25 đ thi th tuyn sinh đi hc, cao đng. Các đ thi đc xây dng vi ni dung đa dng phong
phú vi hàm lng kin thc hoàn toàn nm trong chng trình hóa hc THPT theo qui đnh ca B Giáo dc và
ào to. B đ thi có đ khó tng đng hoc cao hn các đ đã đc s dng trong các k thi tuyn sinh đi hc
và cao đng gn đây.
Phn III: áp án ca b 25 đ thi đã gii thiu  phn II.
Chúng tôi hi vng cun sách này s là mt tài liu tham kho b ích cho giáo viên và hc sinh THPT.
Chúng tôi xin chân thành cám n nhng ý kin đóng góp xây dng ca Quí Thy,Cô giáo, các đng nghip và
bn đc.
Các tác gi.
Hà Ni tháng 1 nm 2008
Nguoithay.vn
Nguoithay.vn
3


Phn th nht
10 PHNG PHÁP GII NHANH BÀI TP TRC NGHIM HÓA
HC
Phng pháp 1
ÁP DNG NH LUT BO TOÀN KHI LNG
Nguyên tc ca phng pháp này khá đn gin, da vào đnh lut bo toàn khi lng: “Tng khi lng các
cht tham gia phn ng bng tng khi lng các cht to thành trong phn ng”. Cn lu ý là: không tính khi
lng ca phn không tham gia phn ng cng nh phn cht có sn, ví d nc có sn trong dung dch.
Khi cô cn dung dch thì khi lng mui thu đc bng tng khi lng các cation kim loi và anion gc axit.
Ví d 1: Hn hp X gm Fe, FeO và Fe
2
O
3
. Cho mt lung CO đi qua ng s đng m gam hn hp X nung nóng.

Sau khi kt thúc thí nghim thu đc 64 gam cht rn A trong ng s và 11,2 lít khí B (đktc) có t khi so
vi H
2
là 20,4. Tính giá tr m.
A. 105,6 gam. B. 35,2 gam. C. 70,4 gam. D. 140,8 gam.
Hng dn gii
Các phn ng kh st oxit có th có:
3Fe
2
O
3
+ CO
o
t

2Fe
3
O
4
+ CO
2
(1)
Fe
3
O
4
+ CO
o
t


3FeO + CO
2
(2)
FeO + CO
o
t

Fe + CO
2
(3)
Nh vy cht rn A có th gm 3 cht Fe, FeO, Fe
3
O
4
hoc ít hn, điu đó không quan trng và vic cân bng
các phng trình trên cng không cn thit, quan trng là s mol CO phn ng bao gi cng bng s mol CO
2
to
thành.

B
11,2
n 0,5
22,5

mol.
Gi x là s mol ca CO
2
ta có phng trình v khi lng ca B:
44x + 28(0,5  x) = 0,5  20,4  2 = 20,4

nhn đc x = 0,4 mol và đó cng chính là s mol CO tham gia phn ng.
Theo LBTKL ta có:
m
X
+ m
CO
= m
A
+
2
CO
m

 m = 64 + 0,4  44  0,4  28 = 70,4 gam. (áp án C)
Ví d 2: un 132,8 gam hn hp 3 ru no, đn chc vi H
2
SO
4
đc  140
o
C thu đc hn hp các ete có s mol
bng nhau và có khi lng là 111,2 gam. S mol ca mi ete trong hn hp là bao nhiêu?
A. 0,1 mol. B. 0,15 mol. C. 0,4 mol. D. 0,2 mol.
Hng dn gii
Nguoithay.vn
Nguoithay.vn
4
Ta bit rng c 3 loi ru tách nc  điu kin H
2
SO

4
đc, 140
o
C thì to thành 6 loi ete và tách ra 6 phân t
H
2
O.
Theo LBTKL ta có

2
H O ete
m m m 132,8 11,2 21,6    
rîu
gam

2
HO
21,6
n 1,2
18

mol.
Mt khác c hai phân t ru thì to ra mt phân t ete và mt phân t H
2
O do đó s mol H
2
O luôn bng s
mol ete, suy ra s mol mi ete là
1,2
0,2

6

mol. (áp án D)
Nhn xét: Chúng ta không cn vit 6 phng trình phn ng t ru tách nc to thành 6 ete, cng không cn
tìm CTPT ca các ru và các ete trên. Nu các bn xa đà vào vic vit phng trình phn ng và đt n s mol các
ete đ tính toán thì không nhng không gii đc mà còn tn quá nhiu thi gian.
Ví d 3: Cho 12 gam hn hp hai kim loi Fe, Cu tác dng va đ vi dung dch HNO
3
63%. Sau phn ng thu
đc dung dch A và 11,2 lít khí NO
2
duy nht (đktc). Tính nng đ % các cht có trong dung dch A.
A. 36,66% và 28,48%. B. 27,19% và 21,12%.
C. 27,19% và 72,81%. D. 78,88% và 21,12%.
Hng dn gii
Fe + 6HNO
3
 Fe(NO
3
)
3
+ 3NO
2
+ 3H
2
O
Cu + 4HNO
3
 Cu(NO
3

)
2
+ 2NO
2
+ 2H
2
O

2
NO
n 0,5
mol 
32
HNO NO
n 2n 1
mol.
Áp dng đnh lut bo toàn khi lng ta có:

2
2
3
NO
d HNO
m m m m
1 63 100
12 46 0,5 89 gam.
63
  

    

22
d muèi h k.lo¹i

t n
Fe
= x mol, n
Cu
= y mol ta có:

56x 64y 12
3x 2y 0,5






x 0,1
y 0,1







33
Fe(NO )
0,1 242 100
%m 27,19%

89




32
Cu(NO )
0,1 188 100
%m 21,12%.
89


(áp án B)
Ví d 4: Hoà tan hoàn toàn 23,8 gam hn hp mt mui cacbonat ca các kim loi hoá tr (I) và mui cacbonat ca
kim loi hoá tr (II) trong dung dch HCl. Sau phn ng thu đc 4,48 lít khí (đktc). em cô cn dung dch
thu đc bao nhiêu gam mui khan?
A. 13 gam. B. 15 gam. C. 26 gam. D. 30 gam.
Hng dn gii
M
2
CO
3
+ 2HCl  2MCl + CO
2
+ H
2
O
R
2
CO

3
+ 2HCl  2MCl
2
+ CO
2
+ H
2
O

2
CO
4,88
n 0,2
22,4

mol
Nguoithay.vn
Nguoithay.vn
5
 Tng n
HCl
= 0,4 mol và
2
HO
n 0,2 mol.

Áp dng đnh lut bo toàn khi lng ta có:
23,8 + 0,436,5 = m
mui
+ 0,244 + 0,218

 m
mui
= 26 gam. (áp án C)
Ví d 5: Hn hp A gm KClO
3
, Ca(ClO
2
)
2
, Ca(ClO
3
)
2
, CaCl
2
và KCl nng 83,68 gam. Nhit phân hoàn toàn A ta
thu đc cht rn B gm CaCl
2
, KCl và 17,472 lít khí ( đktc). Cho cht rn B tác dng vi 360 ml dung
dch K
2
CO
3
0,5M (va đ) thu đc kt ta C và dung dch D. Lng KCl trong dung dch D nhiu gp
22/3 ln lng KCl có trong A. % khi lng KClO
3
có trong A là
A. 47,83%. B. 56,72%. C. 54,67%. D. 58,55%.
Hng dn gii

o
o
o
2
t
32
t
3 2 2 2
t
2 2 2 2
22
(A) (A)
hB
3
KClO KCl O (1)
2
Ca(ClO ) CaCl 3O (2)
83,68 gam A Ca(ClO ) CaCl 2O (3)
CaCl CaCl
KCl KCl

 


 



 










2
O
n 0,78 mol.

Áp dng đnh lut bo toàn khi lng ta có:
m
A
= m
B
+
2
O
m

 m
B
= 83,68  320,78 = 58,72 gam.
Cho cht rn B tác dng vi 0,18 mol K
2
CO
3

Hn hp B
2 2 3
3
(B) (B)
CaCl K CO CaCO 2KCl (4)
0,18 0,18 0,36 mol
KCl KCl


  





hn hp D

( B) 2
KCl B CaCl (B)
m m m
58,72 0,18 111 38,74 gam

   


( D)
KCl KCl (B) KCl (pt 4)
m m m
38,74 0,36 74,5 65,56 gam


   


(A) (D)
KCl KCl
33
m m 65,56 8,94 gam
22 22
   


(B) (A)
KCl pt (1) KCl KCl
m = m m 38,74 8,94 29,8 gam.   

Theo phn ng (1):

3
KClO
29,8
m 122,5 49 gam.
74,5
  


3
KClO (A)
49 100
%m 58,55%.
83,68



(áp án D)
Nguoithay.vn
Nguoithay.vn
6
Ví d 6: t cháy hoàn toàn 1,88 gam cht hu c A (cha C, H, O) cn 1,904 lít O
2
(đktc) thu đc CO
2
và hi
nc theo t l th tích 4:3. Hãy xác đnh công thc phân t ca A. Bit t khi ca A so vi không khí nh
hn 7.
A. C
8
H
12
O
5
.

B. C
4
H
8
O
2
.

C. C

8
H
12
O
3
.

D. C
6
H
12
O
6
.
Hng dn gii
1,88 gam A + 0,085 mol O
2
 4a mol CO
2
+ 3a mol H
2
O.
Áp dng đnh lut bo toàn khi lng ta có:

22
CO H O
m m 1,88 0,085 32 46 gam    

Ta có: 444a + 183a = 46  a = 0,02 mol.
Trong cht A có:

n
C
= 4a = 0,08 mol
n
H
= 3a2 = 0,12 mol
n
O
= 4a2 + 3a  0,0852 = 0,05 mol
 n
C
: n
H
: n
o
= 0,08 : 0,12 : 0,05 = 8 : 12 : 5
Vy công thc ca cht hu c A là C
8
H
12
O
5
có M
A
< 203. (áp án A)
Ví d 7: Cho 0,1 mol este to bi 2 ln axit và ru mt ln ru tác dng hoàn toàn vi NaOH thu đc 6,4 gam
ru và mt lng mi có khi lng nhiu hn lng este là 13,56% (so vi lng este). Xác đnh công
thc cu to ca este.
A. CH
3

COO CH
3
.
B. CH
3
OCOCOOCH
3
.
C. CH
3
COOCOOCH
3
.
D. CH
3
COOCH
2
COOCH
3
.
Hng dn gii
R(COOR)
2
+ 2NaOH  R(COONa)
2
+ 2ROH
0,1  0,2  0,1  0,2 mol

R OH
6,4

M 32
0,2


 Ru CH
3
OH.
Áp dng đnh lut bo toàn khi lng ta có:
m
este
+ m
NaOH
= m
mui
+ m
ru

 m
mui
 m
este
= 0,240  64 = 1,6 gam.
mà m
mui
 m
este
=
13,56
100
m

este
 m
este
=
1,6 100
11,8 gam
13,56


 M
este
= 118 đvC
R + (44 + 15)2 = 118  R = 0.
Vy công thc cu to ca este là CH
3
OCOCOOCH
3
. (áp án B)
Ví d 8: Thu phân hoàn toàn 11,44 gam hn hp 2 este đn chc là đng phân ca nhau bng dung dch NaOH thu
đc 11,08 gam hn hp mui và 5,56 gam hn hp ru. Xác đnh công thc cu to ca 2 este.
A. HCOOCH
3
và C
2
H
5
COOCH
3
,
B. C

2
H
5
COOCH
3
và

CH
3
COOC
2
H
5
.
Nguoithay.vn
Nguoithay.vn
7
C. HCOOC
3
H
7
và C
2
H
5
COOCH
3
.
D. C B, C đu đúng.
Hng dn gii

t công thc trung bình tng quát ca hai este đn chc đng phân là
RCOOR

.

RCOOR

+ NaOH 
RCOONa
+ ROH
11,44 11,08 5,56 gam
Áp dng đnh lut bo toàn khi lng ta có:
M
NaOH
= 11,08 + 5,56 – 11,44 = 5,2 gam

NaOH
5,2
n 0,13 mol
40



RCOONa
11,08
M 85,23
0,13


R 18,23


R OH
5,56
M 42,77
0,13



R 25,77




RCOOR
11,44
M 88
0,13



 CTPT ca este là C
4
H
8
O
2

Vy công thc cu to 2 este đng phân là:
HCOOC

3
H
7
và C
2
H
5
COOCH
3

hoc C
2
H
5
COOCH
3
và

CH
3
COOC
2
H
5
. (áp án D)
Ví d 9: Chia hn hp gm hai anđehit no đn chc làm hai phn bng nhau:
- Phn 1: em đt cháy hoàn toàn thu đc 1,08 gam H
2
O.
- Phn 2: Tác dng vi H

2
d (Ni, t
o
) thì thu đc hn hp A. em đt cháy hoàn toàn thì th tích khí CO
2

(đktc) thu đc là
A. 1,434 lít. B. 1,443 lít. C. 1,344 lít. D. 0,672 lít.
Hng dn gii
Phn 1: Vì anđehit no đn chc nên
22
CO H O
nn
= 0,06 mol.

2
CO C
n n 0,06
(phÇn 2) (phÇn2)

mol.
Theo bo toàn nguyên t và bo toàn khi lng ta có:

C C (A)
n n 0,06
(phÇn 2)

mol.

2

CO (A)
n
= 0,06 mol

2
CO
V
= 22,40,06 = 1,344 lít. (áp án C)
Ví d 10: Cho mt lung CO đi qua ng s đng 0,04 mol hn hp A gm FeO và Fe
2
O
3
đt nóng. Sau khi kt thúc
thí nghim thu đc B gm 4 cht nng 4,784 gam. Khí đi ra khi ng s cho hp th vào dung dch
Ba(OH)
2
d thì thu đc 9,062 gam kt ta. Phn trm khi lng Fe
2
O
3
trong hn hp A là
A. 86,96%. B. 16,04%. C. 13,04%. D.6,01%.
Hng dn gii
0,04 mol hn hp A (FeO và Fe
2
O
3
) + CO  4,784 gam hn hp B + CO
2
.

Nguoithay.vn
Nguoithay.vn
8
CO
2
+ Ba(OH)
2 d
 BaCO
3 
+ H
2
O

23
CO BaCO
n n 0,046 mol

và
2
CO( ) CO
n n 0,046 mol
p.


Áp dng đnh lut bo toàn khi lng ta có:
m
A
+ m
CO
= m

B
+
2
CO
m

 m
A
= 4,784 + 0,04644  0,04628 = 5,52 gam.
t n
FeO
= x mol,
2
Fe O
3
n y mol
trong hn hp B ta có:

x y 0,04
72x 160y 5,52






x 0,01 mol
y 0,03 mol







 %m
FeO
=
0,01 72 101
13,04%
5,52



 %Fe
2
O
3
= 86,96%. (áp án A)

MT S BÀI TP VN DNG GII THEO PHNG PHÁP S DNG NH LUT BO
TOÀN KHI LNG
01. Hòa tan 9,14 gam hp kim Cu, Mg, Al bng mt lng va đ dung dch HCl thu đc 7,84 lít khí X (đktc) và
2,54 gam cht rn Y và dung dch Z. Lc b cht rn Y, cô cn cn thn dung dch Z thu đc lng mui khan
là
A. 31,45 gam. B. 33,99 gam. C. 19,025 gam. D. 56,3 gam.
02. Cho 15 gam hn hp 3 amin đn chc, bc mt tác dng va đ vi dung dch HCl 1,2 M thì thu đc 18,504 gam
mui. Th tích dung dch HCl phi dùng là
A. 0,8 lít. B. 0,08 lít. C. 0,4 lít. D. 0,04 lít.
03. Trn 8,1 gam bt Al vi 48 gam bt Fe
2

O
3
ri cho tin hành phn ng nhit nhôm trong điu kin không có
không khí, kt thúc thí nghim lng cht rn thu đc là
A. 61,5 gam. B. 56,1 gam. C. 65,1 gam. D. 51,6 gam.
04. Hòa tan hoàn toàn 10,0 gam hn hp X gm hai kim loi (đng trc H trong dãy đin hóa) bng dung dch HCl
d thu đc 2,24 lít khí H
2
(đktc). Cô cn dung dch sau phn ng thu đc lng mui khan là
A. 1,71 gam. B. 17,1 gam. C. 13,55 gam. D. 34,2 gam.
05. Nhit phân hoàn toàn m gam hn hp X gm CaCO
3
và Na
2
CO
3
thu đc 11,6 gam cht rn và 2,24 lít khí
(đktc). Hàm lng % CaCO
3
trong X là
A. 6,25%. B. 8,62%. C. 50,2%. D. 62,5%.
06. Cho 4,4 gam hn hp hai kim loi nhóm I
A
 hai chu k liên tip tác dng vi dung dch HCl d thu đc 4,48
lít H
2
(đktc) và dung dch cha m gam mui tan. Tên hai kim loi và khi lng m là
A. 11 gam; Li và Na. B. 18,6 gam; Li và Na.
C. 18,6 gam; Na và K. D. 12,7 gam; Na và K.
07. t cháy hoàn toàn 18 gam FeS

2
và cho toàn b lng SO
2
vào 2 lít dung dch Ba(OH)
2
0,125M. Khi lng
mui to thành là
A. 57,40 gam. B. 56,35 gam. C. 59,17 gam. D.58,35 gam.
08. Hòa tan 33,75 gam mt kim loi M trong dung dch HNO
3
loãng, d thu đc 16,8 lít khí X (đktc) gm hai khí
không màu hóa nâu trong không khí có t khi hi so vi hiđro bng 17,8.
a) Kim loi đó là
Nguoithay.vn
Nguoithay.vn
9
A. Cu. B. Zn. C. Fe. D. Al.
b) Nu dùng dung dch HNO
3
2M và ly d 25% thì th tích dung dch cn ly là
A. 3,15 lít. B. 3,00 lít. C. 3,35 lít. D. 3,45 lít.
09. Hoà tan hoàn toàn 15,9 gam hn hp gm 3 kim loi Al, Mg và Cu bng dung dch HNO
3
thu đc 6,72 lít khí
NO và dung dch X. em cô cn dung dch X thu đc bao nhiêu gam mui khan?
A. 77,1 gam. B. 71,7 gam. C. 17,7 gam. D. 53,1 gam.
10. Hòa tan hoàn toàn 2,81 gam hn hp gm Fe
2
O
3

, MgO, ZnO trong 500 ml axit H
2
SO
4
0,1M (va đ). Sau phn
ng, hn hp mui sunfat khan thu đc khi cô cn dung dch có khi lng là
A. 6,81 gam. B. 4,81 gam. C. 3,81 gam. D. 5,81 gam.
áp án các bƠi tp vn dng:
1. A
2. B
3. B
4. B
5. D
6. B
7. D
8. a-D, b-B
9. B
10. A
Phng pháp 2
BO TOÀN MOL NGUYểN T
Có rt nhiu phng pháp đ gii toán hóa hc khác nhau nhng phng pháp bo toàn nguyên t và phng
pháp bo toàn s mol electron cho phép chúng ta gp nhiu phng trình phn ng li làm mt, qui gn vic tính toán
và nhm nhanh đáp s. Rt phù hp vi vic gii các dng bài toán hóa hc trc nghim. Cách thc gp nhng
phng trình làm mt và cách lp phng trình theo phng pháp bo toàn nguyên t s đc gii thiu trong mt s
ví d sau đây.
Ví d 1:  kh hoàn toàn 3,04 gam hn hp X gm FeO, Fe
3
O
4
, Fe

2
O
3
cn 0,05 mol H
2
. Mt khác hòa tan hoàn
toàn 3,04 gam hn hp X trong dung dch H
2
SO
4
đc thu đc th tích khí SO
2
(sn phm kh duy nht) 
điu kin tiêu chun là
A. 448 ml. B. 224 ml. C. 336 ml. D. 112 ml.
Hng dn gii
Thc cht phn ng kh các oxit trên là
H
2
+ O  H
2
O
0,05  0,05 mol
t s mol hn hp X gm FeO, Fe
3
O
4
, Fe
2
O

3
ln lt là x, y, z. Ta có:
n
O
= x + 4y + 3z = 0,05 mol (1)

Fe
3,04 0,05 16
n 0,04 mol
56



 x + 3y + 2z = 0,04 mol (2)
Nhân hai v ca (2) vi 3 ri tr (1) ta có:
x + y = 0,02 mol.
Mt khác:
2FeO + 4H
2
SO
4
 Fe
2
(SO
4
)
3
+ SO
2
+ 4H

2
O
x  x/2
2Fe
3
O
4
+ 10H
2
SO
4
 3Fe
2
(SO
4
)
3
+ SO
2
+ 10H
2
O
y  y/2
Nguoithay.vn
Nguoithay.vn
10
 tng:
SO2
x y 0,2
n 0,01 mol

22

  

Vy:
2
SO
V 224 ml.
(áp án B)
Ví d 2: Thi t t V lít hn hp khí (đktc) gm CO và H
2
đi qua mt ng đng 16,8 gam hn hp 3 oxit: CuO,
Fe
3
O
4
, Al
2
O
3
nung nóng, phn ng hoàn toàn. Sau phn ng thu đc m gam cht rn và mt hn hp khí
và hi nng hn khi lng ca hn hp V là 0,32 gam. Tính V và m.
A. 0,224 lít và 14,48 gam. B. 0,448 lít và 18,46 gam.
C. 0,112 lít và 12,28 gam. D. 0,448 lít và 16,48 gam.
Hng dn gii
Thc cht phn ng kh các oxit trên là
CO + O  CO
2

H

2
+ O  H
2
O.
Khi lng hn hp khí to thành nng hn hn hp khí ban đu chính là khi lng ca nguyên t Oxi trong
các oxit tham gia phn ng. Do vy:
m
O
= 0,32 gam.

O
0,32
n 0,02 mol
16



 
2
CO H
n n 0,02 mol
.
Áp dng đnh lut bo toàn khi lng ta có:
m
oxit
= m
cht rn
+ 0,32
 16,8 = m + 0,32
 m = 16,48 gam.


2
hh(CO H )
V 0,02 22,4 0,448

  
lít. (áp án D)
Ví d 3: Thi rt chm 2,24 lít (đktc) mt hn hp khí gm CO và H
2
qua mt ng s đng hn hp Al
2
O
3
, CuO,
Fe
3
O
4
, Fe
2
O
3
có khi lng là 24 gam d đang đc đun nóng. Sau khi kt thúc phn ng khi lng cht
rn còn li trong ng s là
A. 22,4 gam. B. 11,2 gam. C. 20,8 gam. D. 16,8 gam.
Hng dn gii

2
hh(CO H )
2,24

n 0,1 mol
22,4



Thc cht phn ng kh các oxit là:
CO + O  CO
2

H
2
+ O  H
2
O.
Vy:
2
O CO H
n n n 0,1 mol  
.
 m
O
= 1,6 gam.
Khi lng cht rn còn li trong ng s là: 24  1,6 = 22,4 gam. (áp án A)
Ví d 4: Cho m gam mt ancol (ru) no, đn chc X qua bình đng CuO (d), nung nóng. Sau khi phn ng hoàn
toàn, khi lng cht rn trong bình gim 0,32 gam. Hn hp hi thu đc có t khi đi vi hiđro là 15,5.
Giá tr ca m là
Nguoithay.vn
Nguoithay.vn
11
A. 0,92 gam. B. 0,32 gam. C. 0,64 gam. D. 0,46 gam.

Hng dn gii
C
n
H
2n+1
CH
2
OH + CuO
o
t

C
n
H
2n+1
CHO + Cu

+ H
2
O
Khi lng cht rn trong bình gim chính là s gam nguyên t O trong CuO phn ng. Do đó nhn đc:
m
O
= 0,32 gam 
O
0,32
n 0,02 mol
16


 Hn hp hi gm:
n 2n 1
2
C H CHO :0,02 mol
H O :0,02 mol.





Vy hn hp hi có tng s mol là 0,04 mol.
Có
M
= 31
 m
hh hi
= 31  0,04 = 1,24 gam.
m
ancol
+ 0,32 = m
hh hi

m
ancol
= 1,24  0,32 = 0,92 gam. (áp án A)
Chú ý: Vi ru bc (I) hoc ru bc (II) đu tha mãn đu bài.
Ví d 5: t cháy hoàn toàn 4,04 gam mt hn hp bt kim loi gm Al, Fe, Cu trong không khí thu đc 5,96 gam
hn hp 3 oxit. Hòa tan ht hn hp 3 oxit bng dung dch HCl 2M. Tính th tích dung dch HCl cn dùng.
A. 0,5 lít. B. 0,7 lít. C. 0,12 lít. D. 1 lít.
Hng dn gii

m
O
= m
oxit
 m
kl
= 5,96  4,04 = 1,92 gam.

O
1,92
n 0,12 mol
16

.
Hòa tan ht hn hp ba oxit bng dung dch HCl to thành H
2
O nh sau:
2H
+
+ O
2
 H
2
O
0,24  0,12 mol

HCl
0,24
V 0,12
2


lít. (áp án C)
Ví d 6: t cháy hoàn toàn 0,1 mol mt axit cacbonxylic đn chc cn va đ V lít O
2
( đktc), thu đc 0,3 mol
CO
2
và 0,2 mol H
2
O. Giá tr ca V là
A. 8,96 lít. B. 11,2 lít. C. 6,72 lít. D. 4,48 lít.
Hng dn gii
Axit cacbonxylic đn chc có 2 nguyên t Oxi nên có th đt là RO
2
. Vy:
2 2 2 2
O (RO ) O (CO ) O (CO ) O (H O)
n n n n

0,12 + n
O (p.)
= 0,32 + 0,21
 n
O (p.)
= 0,6 mol

2
O
n 0,3 mol


2
O
V 6,72
lít. (áp án C)
Ví d 7: (Câu 46 - Mã đ 231 - TSC Khi A 2007)
Nguoithay.vn
Nguoithay.vn
12
Cho 4,48 lít CO ( đktc) t t đi qua ng s nung nóng đng 8 gam mt oxit st đn khi phn ng xy ra
hoàn toàn. Khí thu đc sau phn ng có t khi so vi hiđro bng 20. Công thc ca oxit st và phn trm
th tích ca khí CO
2
trong hn hp khí sau phn ng là
A. FeO; 75%. B. Fe
2
O
3
; 75%.
C. Fe
2
O
3
; 65%. D. Fe
3
O
4
; 65%.
Hng dn gii
Fe

x
O
y
+ yCO  xFe + yCO
2

Khí thu đc có
M 40
 gm 2 khí CO
2
và CO d




2
CO
CO
n
3
n1


2
CO
%V 75%
.
Mt khác:
2
CO ( ) CO

75
n n 0,2 0,15
100
p.
   
mol  n
CO d
= 0,05 mol.
Thc cht phn ng kh oxit st là do
CO + O
(trong oxit st)
 CO
2

 n
CO
= n
O
= 0,15 mol  m
O
= 0,1516 = 2,4 gam
 m
Fe
= 8  2,4 = 5,6 gam  n
Fe
= 0,1 mol.
Theo phng trình phn ng ta có:

2
Fe

CO
n x 0,1 2
n y 0,15 3
  
 Fe
2
O
3
. (áp án B)
Ví d 8: Cho hn hp A gm Al, Zn, Mg. em oxi hoá hoàn toàn 28,6 gam A bng oxi d thu đc 44,6 gam hn
hp oxit B. Hoà tan ht B trong dung dch HCl thu đc dung dch D. Cô cn dung dch D đc hn hp
mui khan là
A. 99,6 gam. B. 49,8 gam.
C. 74,7 gam. D. 100,8 gam.
Hng dn gii
Gi M là kim loi đi din cho ba kim loi trên vi hoá tr là n.
M +
n
2
O
2
 M
2
O
n
(1)
M
2
O
n

+ 2nHCl  2MCl
n
+ nH
2
O (2)
Theo phng trình (1) (2) 
2
HCl O
n 4.n
.
Áp dng đnh lut bo toàn khi lng 
2
O
m 44,6 28,6 16  
gam

2
O
n 0,5
mol  n
HCl
= 40,5 = 2 mol

Cl
n 2 mol



 m
mui

= m
hhkl
+
Cl
m

= 28,6 + 235,5 = 99,6 gam. (áp án A)
Ví d 9: Cho mt lung khí CO đi qua ng đng 0,01 mol FeO và 0,03 mol Fe
2
O
3
(hn hp A) đt nóng. Sau khi
kt thúc thí nghim thu đc 4,784 gam cht rn B gm 4 cht. Hoà tan cht rn B bng dung dch HCl d
2
CO
CO
n 44 12
40
n 28 4
Nguoithay.vn
Nguoithay.vn
13
thy thoát ra 0,6272 lít H
2
( đktc). Tính s mol oxit st t trong hn hp B. Bit rng trong B s mol oxit
st t bng 1/3 tng s mol st (II) oxit và st (III) oxit.
A. 0,006. B. 0,008. C. 0,01. D. 0,012.
Hng dn gii
Hn hp A
23

FeO :0,01 mol
Fe O :0,03 mol



+ CO  4,784 gam B (Fe, Fe
2
O
3
, FeO, Fe
3
O
4
) tng ng vi s mol là: a, b,
c, d (mol).
Hoà tan B bng dung dch HCl d thu đc
2
H
n 0,028
mol.
Fe + 2HCl  FeCl
2
+ H
2

 a = 0,028 mol. (1)
Theo đu bài:
 
3 4 2 3
Fe O FeO Fe O

1
n n n
3


 
1
d b c
3

(2)
Tng m
B
là: (56.a + 160.b + 72.c + 232.d) = 4,78 gam. (3)
S mol nguyên t Fe trong hn hp A bng s mol nguyên t Fe trong hn hp B. Ta có:
n
Fe (A)
= 0,01 + 0,032 = 0,07 mol
n
Fe (B)
= a + 2b + c + 3d
 a + 2b + c + 3d = 0,07 (4)
T (1, 2, 3, 4)  b = 0,006 mol
c = 0,012 mol
d = 0,006 mol. (áp án A)
Ví d 10: Kh hoàn toàn 24 gam hn hp CuO và Fe
x
O
y
bng H

2
d  nhit đ cao thu đc 17,6 gam hn hp 2 kim
loi. Khi lng H
2
O to thành là
A. 1,8 gam. B. 5,4 gam. C. 7,2 gam. D. 3,6 gam.
Hng dn gii
m
O (trong oxit)
= m
oxit
 m
kloi
= 24  17,6 = 6,4 gam.

 
2
O H O
m 6,4
gam ;
2
HO
6,4
n 0,4
16

mol.

2
HO

m 0,4 18 7,2  
gam. (áp án C)
Ví d 11: Kh ht m gam Fe
3
O
4
bng CO thu đc hn hp A gm FeO và Fe. A tan va đ trong 0,3 lít dung dch
H
2
SO
4
1M cho ra 4,48 lít khí (đktc). Tính m?
A. 23,2 gam. B. 46,4 gam. C. 11,2 gam. D. 16,04 gam.
Hng dn gii
Fe
3
O
4
 (FeO, Fe)  3Fe
2+

n mol

 
2
4
4
Fe trongFeSO
SO
n n 0,3



mol
Áp dng đnh lut bo toàn nguyên t Fe:

 
 
4
34
Fe FeSO
Fe Fe O
nn

 3n = 0,3  n = 0,1
Nguoithay.vn
Nguoithay.vn
14

34
Fe O
m 23,2
gam (áp án A)
Ví d 12: un hai ru đn chc vi H
2
SO
4
đc, 140
o
C đc hn hp ba ete. Ly 0,72 gam mt trong ba ete đem
đt cháy hoàn toàn thu đc 1,76 gam CO

2
và 0,72 gam H
2
O. Hai ru đó là
A. CH
3
OH và C
2
H
5
OH. B. C
2
H
5
OH và C
3
H
7
OH.
C. C
2
H
5
OH và C
4
H
9
OH. D. CH
3
OH và C

3
H
5
OH.
Hng dn gii
t công thc tng quát ca mt trong ba ete là C
x
H
y
O, ta có:

C
0,72
m 12 0,48
44
  
gam ;
H
0,72
m 2 0,08
18
  
gam
 m
O
= 0,72  0,48  0,08 = 0,16 gam.

0,48 0,08 0,16
x :y:1 : :
12 1 16


= 4 : 8 : 1.
 Công thc phân t ca mt trong ba ete là C
4
H
8
O.
Công thc cu to là CH
3
OCH
2
CH=CH
2
.
Vy hai ancol đó là CH
3
OH và CH
2
=CHCH
2
OH. (áp án D)

MT S BÀI TP VN DNG GII THEO PHNG PHÁP BO TOÀN MOL NGUYểN T
01. Hòa tan hoàn toàn hn hp X gm 0,4 mol FeO và 0,1mol Fe
2
O
3
vào dung dch HNO
3
loãng, d thu đc dung

dch A và khí B không màu, hóa nâu trong không khí. Dung dch A cho tác dng vi dung dch NaOH d thu
đc kt ta. Ly toàn b kt ta nung trong không khí đn khi lng không đi thu đc cht rn có khi
lng là
A. 23,0 gam. B. 32,0 gam. C. 16,0 gam. D. 48,0 gam.
02. Cho khí CO đi qua ng s cha 16 gam Fe
2
O
3
đun nóng, sau phn ng thu đc hn hp rn X gm Fe, FeO,
Fe
3
O
4
, Fe
2
O
3
. Hòa tan hoàn toàn X bng H
2
SO
4
đc, nóng thu đc dung dch Y. Cô cn dung dch Y, lng
mui khan thu đc là
A. 20 gam. B. 32 gam. C. 40 gam. D. 48 gam.
03. Kh hoàn toàn 17,6 gam hn hp X gm Fe, FeO, Fe
2
O
3
cn 2,24 lít CO ( đktc). Khi lng st thu đc là
A. 5,6 gam. B. 6,72 gam. C. 16,0 gam. D. 11,2 gam.

04. t cháy hn hp hiđrocacbon X thu đc 2,24 lít CO
2
(đktc) và 2,7 gam H
2
O. Th tích O
2
đã tham gia phn
ng cháy (đktc) là
A. 5,6 lít. B. 2,8 lít. C. 4,48 lít. D. 3,92 lít.
05. Hoà tan hoàn toàn a gam hn hp X gm Fe và Fe
2
O
3
trong dung dch HCl thu đc 2,24 lít khí H
2
 đktc và
dung dch B. Cho dung dch B tác dng dung dch NaOH d, lc ly kt ta, nung trong không khí đn khi
lng không đi thu đc 24 gam cht rn. Giá tr ca a là
A. 13,6 gam. B. 17,6 gam. C. 21,6 gam. D. 29,6 gam.
06. Hn hp X gm Mg và Al
2
O
3
. Cho 3 gam X tác dng vi dung dch HCl d gii phóng V lít khí (đktc). Dung
dch thu đc cho tác dng vi dung dch NH
3
d, lc và nung kt ta đc 4,12 gam bt oxit. V có giá tr là:
A. 1,12 lít. B. 1,344 lít. C. 1,568 lít. D. 2,016 lít.
07. Hn hp A gm Mg, Al, Fe, Zn. Cho 2 gam A tác dng vi dung dch HCl d gii phóng 0,1 gam khí. Cho 2
gam A tác dng vi khí clo d thu đc 5,763 gam hn hp mui. Phn trm khi lng ca Fe trong A là

A. 8,4%. B. 16,8%. C. 19,2%. D. 22,4%.
Nguoithay.vn
Nguoithay.vn
15
08. (Câu 2 - Mã đ 231 - TSC - Khi A 2007)
t cháy hoàn toàn mt th tích khí thiên nhiên gm metan, etan, propan bng oxi không khí (trong không khí
Oxi chim 20% th tích), thu đc 7,84 lít khí CO
2
(đktc) và 9,9 gam H
2
O. Th tích không khí  (đktc) nh nht
cn dùng đ đt cháy hoàn toàn lng khí thiên nhiên trên là
A. 70,0 lít. B. 78,4 lít. C. 84,0 lít. D. 56,0 lít.
09. Hoà tan hoàn toàn 5 gam hn hp 2 kim loi X và Y bng dung dch HCl thu đc dung dch A và khí H
2
. Cô cn
dung dch A thu đc 5,71 gam mui khan. Hãy tính th tích khí H
2
thu đc  đktc.
A. 0,56 lít. B. 0,112 lít. C. 0,224 lít D. 0,448 lít
10. t cháy hoàn toàn m gam hn hp Y gm C
2
H
6
, C
3
H
4
và C
4

H
8
thì thu đc 12,98 gam CO
2
và 5,76 gam H
2
O.
Vy m có giá tr là
A. 1,48 gam. B. 8,14 gam. C. 4,18 gam. D. 16,04 gam.
áp án các bƠi tp vn dng:
1. D
2. C
3. C
4. D
5. C
6. C
7. B
8. A
9. C
10. C







Phng pháp 3
BO TOÀN MOL ELECTRON
Trc ht cn nhn mnh đây không phi là phng pháp cân bng phn ng oxi hóa - kh, mc dù phng

pháp thng bng electron dùng đ cân bng phn ng oxi hóa - kh cng da trên s bo toàn electron.
Nguyên tc ca phng pháp nh sau: khi có nhiu cht oxi hóa, cht kh trong mt hn hp phn ng (nhiu
phn ng hoc phn ng qua nhiu giai đon) thì tng s electron ca các cht kh cho phi bng tng s electron
mà các cht oxi hóa nhn. Ta ch cn nhn đnh đúng trng thái đu và trng thái cui ca các cht oxi hóa hoc cht
kh, thm chí không cn quan tâm đn vic cân bng các phng trình phn ng. Phng pháp này đc bit lý thú
đi vi các bài toán cn phi bin lun nhiu trng hp có th xy ra.
Sau đây là mt s ví d đin hình.
Ví d 1: Oxi hóa hoàn toàn 0,728 gam bt Fe ta thu đc 1,016 gam hn hp hai oxit st (hn hp A).
1. Hòa tan hn hp A bng dung dch axit nitric loãng d. Tính th tích khí NO duy nht bay ra ( đktc).
A. 2,24 ml. B. 22,4 ml. C. 33,6 ml. D. 44,8 ml.
2. Cng hn hp A trên trn vi 5,4 gam bt Al ri tin hành phn ng nhit nhôm (hiu sut 100%). Hòa tan
hn hp thu đc sau phn ng bng dung dch HCl d. Tính th tích bay ra ( đktc).
A. 6,608 lít. B. 0,6608 lít. C. 3,304 lít. D. 33,04. lít
Hng dn gii
1. Các phn ng có th có:
2Fe + O
2

o
t

2FeO (1)
Nguoithay.vn
Nguoithay.vn
16
2Fe + 1,5O
2

o
t


Fe
2
O
3
(2)
3Fe + 2O
2

o
t

Fe
3
O
4
(3)
Các phn ng hòa tan có th có:
3FeO + 10HNO
3
 3Fe(NO
3
)
3
+ NO

+ 5H
2
O (4)
Fe

2
O
3
+ 6HNO
3
 2Fe(NO
3
)
3
+ 3H
2
O (5)
3Fe
3
O
4
+ 28HNO
3
 9Fe(NO
3
)
3
+ NO

+ 14H
2
O (6)
Ta nhn thy tt c Fe t Fe
0
b oxi hóa thành Fe

+3
, còn N
+5
b kh thành N
+2
, O
2
0
b kh thành 2O
2
nên
phng trình bo toàn electron là:

0,728
3n 0,009 4 3 0,039
56
    
mol.
trong đó,
n
là s mol NO thoát ra. Ta d dàng rút ra
n = 0,001 mol;
V
NO
= 0,00122,4 = 0,0224 lít = 22,4 ml. (áp án B)
2. Các phn ng có th có:
2Al + 3FeO
o
t


3Fe + Al
2
O
3
(7)
2Al + Fe
2
O
3

o
t

2Fe + Al
2
O
3
(8)
8Al + 3Fe
3
O
4

o
t

9Fe + 4Al
2
O
3

(9)
Fe + 2HCl  FeCl
2
+ H
2

(10)
2Al + 6HCl  2AlCl
3
+ 3H
2

(11)
Xét các phn ng (1, 2, 3, 7, 8, 9, 10, 11) ta thy Fe
0
cui cùng thành Fe
+2
, Al
0
thành Al
+3
, O
2
0
thành 2O
2
và
2H
+
thành H

2
nên ta có phng trình bo toàn electron nh sau:

5,4 3
0,013 2 0,009 4 n 2
27

     

Fe
0
 Fe
+2
Al
0
 Al
+3
O
2
0
 2O
2
2H
+
 H
2

 n = 0,295 mol

2

H
V 0,295 22,4 6,608  
lít. (áp án A)
Nhn xét: Trong bài toán trên các bn không cn phi bn khon là to thành hai oxit st (hn hp A) gm
nhng oxit nào và cng không cn phi cân bng 11 phng trình nh trên mà ch cn quan tâm ti trng thái đu và
trng thái cui ca các cht oxi hóa và cht kh ri áp dng lut bo toàn electron đ tính lc bt đc các giai
đon trung gian ta s tính nhm nhanh đc bài toán.
Ví d 2: Trn 0,81 gam bt nhôm vi bt Fe
2
O
3
và CuO ri đt nóng đ tin hành phn ng nhit nhôm thu đc
hn hp A. Hoà tan hoàn toàn A trong dung dch HNO
3
đun nóng thu đc V lít khí NO (sn phm kh
duy nht)  đktc. Giá tr ca V là
A. 0,224 lít. B. 0,672 lít. C. 2,24 lít. D. 6,72 lít.
Hng dn gii
Tóm tt theo s đ:
o
23
t
NO
Fe O
0,81 gam Al V ?
CuO
3
hßa tan ho¯n to¯n
dung dÞch HNO
hçn hîp A


   



Nguoithay.vn
Nguoithay.vn
17
Thc cht trong bài toán này ch có quá trình cho và nhn electron ca nguyên t Al và N.
Al  Al
+3
+ 3e

0,81
27
 0,09 mol
và N
+5
+ 3e  N
+2

0,09 mol  0,03 mol
 V
NO
= 0,0322,4 = 0,672 lít. (áp án D)
Nhn xét: Phn ng nhit nhôm cha bit là hoàn toàn hay không hoàn toàn do đó hn hp A không xác đnh
đc chính xác gm nhng cht nào nên vic vit phng trình hóa hc và cân bng phng trình phc tp. Khi hòa
tan hoàn toàn hn hp A trong axit HNO
3
thì Al

0
to thành Al
+3
, nguyên t Fe và Cu đc bo toàn hóa tr.
Có bn s thc mc lng khí NO còn đc to bi kim loi Fe và Cu trong hn hp A. Thc cht lng Al
phn ng đã bù li lng Fe và Cu to thành.
Ví d 3: Cho 8,3 gam hn hp X gm Al, Fe (n
Al
= n
Fe
) vào 100 ml dung dch Y gm Cu(NO
3
)
2
và AgNO
3
. Sau khi
phn ng kt thúc thu đc cht rn A gm 3 kim loi. Hòa tan hoàn toàn cht rn A vào dung dch HCl d
thy có 1,12 lít khí thoát ra (đktc) và còn li 28 gam cht rn không tan B. Nng đ C
M
ca Cu(NO
3
)
2
và
ca AgNO
3
ln lt là
A. 2M và 1M. B. 1M và 2M.
C. 0,2M và 0,1M. D. kt qu khác.

Tóm tt s đ:
Al Fe
8,3 gam hçn hîp X
(n = n )
Al
Fe



+ 100 ml dung dch Y
3
32
AgNO : x mol
Cu(NO ) :y mol





ChÊt r¾n A
(3 kim lo¹i)

2
HCl d 
1,12 lÝt H
2,8 gam chÊt r¾n kh«ng tan B



Hng dn gii

Ta có: n
Al
= n
Fe
=
8,3
0,1 mol.
83


t
3
AgNO
n x mol
và
32
Cu(NO )
n y mol

 X + Y  Cht rn A gm 3 kim loi.
 Al ht, Fe cha phn ng hoc còn d. Hn hp hai mui ht.
Quá trình oxi hóa:
Al  Al
3+
+ 3e Fe  Fe
2+
+ 2e
0,1 0,3 0,1 0,2
 Tng s mol e nhng bng 0,5 mol.
Quá trình kh:

Ag
+
+ 1e  Ag Cu
2+
+ 2e  Cu 2H
+
+ 2e  H
2

x x x y 2y y 0,1 0,05
 Tng s e mol nhn bng (x + 2y + 0,1).
Theo đnh lut bo toàn electron, ta có phng trình:
Nguoithay.vn
Nguoithay.vn
18
x + 2y + 0,1 = 0,5 hay x + 2y = 0,4 (1)
Mt khác, cht rn B không tan là: Ag: x mol ; Cu: y mol.
 108x + 64y = 28 (2)
Gii h (1), (2) ta đc:
x = 0,2 mol ; y = 0,1 mol.

3
M AgNO
0,2
C
0,1

= 2M;
32
MCu(NO )

0,1
C
0,1

= 1M. (áp án B)
Ví d 4: Hòa tan 15 gam hn hp X gm hai kim loi Mg và Al vào dung dch Y gm HNO
3
và H
2
SO
4
đc thu
đc 0,1 mol mi khí SO
2
, NO, NO
2
, N
2
O. Phn trm khi lng ca Al và Mg trong X ln lt là
A. 63% và 37%. B. 36% và 64%.
C. 50% và 50%. D. 46% và 54%.
Hng dn gii
t n
Mg
= x mol ; n
Al
= y mol. Ta có:
24x + 27y = 15. (1)
Quá trình oxi hóa:
Mg  Mg

2+
+ 2e Al  Al
3+
+ 3e
x 2x y 3y
 Tng s mol e nhng bng (2x + 3y).
Quá trình kh:
N
+5
+ 3e  N
+2
2N
+5
+ 2

4e  2N
+1

0,3 0,1 0,8 0,2
N
+5
+ 1e  N
+4
S
+6
+ 2e  S
+4

0,1 0,1 0,2 0,1
 Tng s mol e nhn bng 1,4 mol.

Theo đnh lut bo toàn electron:
2x + 3y = 1,4 (2)
Gii h (1), (2) ta đc: x = 0,4 mol ; y = 0,2 mol.

27 0,2
%Al 100% 36%.
15

  

%Mg = 100%  36% = 64%. (áp án B)
Ví d 5: Trn 60 gam bt Fe vi 30 gam bt lu hunh ri đun nóng (không có không khí) thu đc cht rn A.
Hoà tan A bng dung dch axit HCl d đc dung dch B và khí C. t cháy C cn V lít O
2
(đktc). Bit các
phn ng xy ra hoàn toàn. V có giá tr là
A. 11,2 lít. B. 21 lít. C. 33 lít. D. 49 lít.
Hng dn gii
Vì
Fe S
30
nn
32

nên Fe d và S ht.
Khí C là hn hp H
2
S và H
2
. t C thu đc SO

2
và H
2
O. Kt qu cui cùng ca quá trình phn ng là Fe và S
nhng e, còn O
2
thu e.
Nguoithay.vn
Nguoithay.vn
19
Nhng e: Fe  Fe
2+
+ 2e

60
mol
56

60
2
56

mol
S  S
+4
+ 4e

30
mol
32

30
4
32

mol
Thu e: Gi s mol O
2
là x mol.
O
2
+ 4e  2O
-2

x mol  4x
Ta có:
60 30
4x 2 4
56 32
   
gii ra x = 1,4732 mol.

2
O
V 22,4 1,4732 33  
lít. (áp án C)
Ví d 6: Hn hp A gm 2 kim loi R
1
, R
2

có hoá tr x, y không đi (R
1
, R
2
không tác dng vi nc và đng trc
Cu trong dãy hot đng hóa hc ca kim loi). Cho hn hp A phn ng hoàn toàn vi dung dch HNO
3
d
thu đc 1,12 lít khí NO duy nht  đktc.
Nu cho lng hn hp A trên phn ng hoàn toàn vi dung dch HNO
3
thì thu đc bao nhiêu lít N
2
. Các
th tích khí đo  đktc.
A. 0,224 lít. B. 0,336 lít. C. 0,448 lít. D. 0,672 lít.
Hng dn gii
Trong bài toán này có 2 thí nghim:
TN1: R
1
và R
2
nhng e cho Cu
2+
đ chuyn thành Cu sau đó Cu li nhng e cho
5
N

đ thành
2

N

(NO). S mol
e do R
1
và R
2
nhng ra là

5
N

+ 3e 
2
N


0,15
05,0
4,22
12,1


TN2: R
1
và R
2
trc tip nhng e cho
5
N


đ to ra N
2
. Gi x là s mol N
2
, thì s mol e thu vào là
2
5
N

+ 10e 
0
2
N

10x  x mol
Ta có: 10x = 0,15  x = 0,015

2
N
V
= 22,4.0,015 = 0,336 lít. (áp án B)
Ví d 7: Cho 1,35 gam hn hp gm Cu, Mg, Al tác dng ht vi dung dch HNO
3
thu đc hn hp khí gm 0,01
mol NO và 0,04 mol NO
2
. Tính khi lng mui to ra trong dung dch.
A. 10,08 gam. B. 6,59 gam. C. 5,69 gam. D. 5,96 gam.
Hng dn gii

Cách 1: t x, y, z ln lt là s mol Cu, Mg, Al.
Nhng e: Cu =
2
Cu

+ 2e Mg =
2
Mg

+ 2e Al =
3
Al

+ 3e
x  x  2x y  y  2y z  z  3z
Nguoithay.vn
Nguoithay.vn
20
Thu e:
5
N

+ 3e =
2
N

(NO)
5
N


+ 1e =
4
N

(NO
2
)
0,03  0,01 0,04  0,04
Ta có: 2x + 2y + 3z = 0,03 + 0,04 = 0,07
và 0,07 cng chính là s mol NO
3


Khi lng mui nitrat là:
1,35 + 620,07 = 5,69 gam. (áp án C)
Cách 2:
Nhn đnh mi: Khi cho kim loi hoc hn hp kim loi tác dng vi dung dch axit HNO
3
to hn hp 2 khí
NO và NO
2
thì

32
HNO NO NO
n 2n 4n


3
HNO

n 2 0,04 4 0,01 0,12    
mol

2
HO
n 0,06
mol
Áp dng đnh lut bo toàn khi lng:

3 2 2
KL HNO muèi NO NO H O
m m m m m m    

1,35 + 0,1263 = m
mui
+ 0,0130 + 0,0446 + 0,0618
 m
mui
= 5,69 gam.
Ví d 8: (Câu 19 - Mã đ 182 - Khi A - TSH - 2007)
Hòa tan hoàn toàn 12 gam hn hp Fe, Cu (t l mol 1:1) bng axit HNO
3
, thu đc V lít ( đktc) hn hp
khí X (gm NO và NO
2
) và dung dch Y (ch cha hai mui và axit d). T khi ca X đi vi H
2
bng 19.
Giá tr ca V là
A. 2,24 lít. B. 4,48 lít. C. 5,60 lít. D. 3,36 lít.

Hng dn gii
t n
Fe
= n
Cu
= a mol  56a + 64a = 12  a = 0,1 mol.
Cho e: Fe  Fe
3+
+ 3e Cu  Cu
2+
+ 2e
0,1  0,3 0,1  0,2
Nhn e: N
+5
+ 3e  N
+2
N
+5
+ 1e  N
+4

3x  x y  y
Tng n
e
cho bng tng n
e
nhn.
 3x + y = 0,5
Mt khác: 30x + 46y = 192(x + y).
 x = 0,125 ; y = 0,125.

V
hh khí (đktc)
= 0,125222,4 = 5,6 lít. (áp án C)
Ví d 9: Nung m gam bt st trong oxi, thu đc 3 gam hn hp cht rn X. Hòa tan ht hn hp X trong dung dch
HNO
3
(d), thoát ra 0,56 lít ( đktc) NO (là sn phm kh duy nht). Giá tr ca m là
A. 2,52 gam. B. 2,22 gam. C. 2,62 gam. D. 2,32 gam.
Hng dn gii
m gam Fe + O
2
 3 gam hn hp cht rn X
3
HNO d

0,56 lít NO.
Thc cht các quá trình oxi hóa - kh trên là:
Nguoithay.vn
Nguoithay.vn
21
Cho e: Fe  Fe
3+
+ 3e

m
56

3m
56
mol e

Nhn e: O
2
+ 4e  2O
2
N
+5
+ 3e  N
+2


3m
32


4(3 m)
32

mol e 0,075 mol  0,025 mol

3m
56
=
4(3 m)
32

+ 0,075
 m = 2,52 gam. (áp án A)
Ví d 10: Hn hp X gm hai kim loi A và B đng trc H trong dãy đin hóa và có hóa tr không đi trong các
hp cht. Chia m gam X thành hai phn bng nhau:
- Phn 1: Hòa tan hoàn toàn trong dung dch cha axit HCl và H

2
SO
4
loãng to ra 3,36 lít khí H
2
.
- Phn 2: Tác dng hoàn toàn vi dung dch HNO
3
thu đc V lít khí NO (sn phm kh duy nht).
Bit các th tích khí đo  điu kin tiêu chun. Giá tr ca V là
A. 2,24 lít. B. 3,36 lít. C. 4,48 lít. D. 6,72 lít.
Hng dn gii
t hai kim loi A, B là M.
- Phn 1: M + nH
+
 M
n+
+
2
n
H
2
(1)
- Phn 2: 3M + 4nH
+
+ nNO
3

 3M
n+

+ nNO + 2nH
2
O (2)
Theo (1): S mol e ca M cho bng s mol e ca 2H
+
nhn;
Theo (2): S mol e ca M cho bng s mol e ca N
+5
nhn.
Vy s mol e nhn ca 2H
+
bng s mol e nhn ca N
+5
.
2H
+
+ 2e  H
2
và N
+5
+ 3e  N
+2

0,3  0,15 mol 0,3  0,1 mol
 V
NO
= 0,122,4 = 2,24 lít. (áp án A)
Ví d 11: Cho m gam bt Fe vào dung dch HNO
3
ly d, ta đc hn hp gm hai khí NO

2
và NO có V
X
= 8,96 lít
(đktc) và t khi đi vi O
2
bng 1,3125. Xác đnh %NO và %NO
2
theo th tích trong hn hp X và khi
lng m ca Fe đã dùng?
A. 25% và 75%; 1,12 gam. B. 25% và 75%; 11,2 gam.
C. 35% và 65%; 11,2 gam. D. 45% và 55%; 1,12 gam.
Hng dn gii
Ta có: n
X
= 0,4 mol; M
X
= 42.
S đ đng chéo:




2
2
NO NO
NO NO
n : n 12 : 4 3
n n 0,4 mol









2
NO : 46 42 30 12
42
NO : 30 46 42 4


Nguoithay.vn
Nguoithay.vn
22

2
NO
NO
n 0,1 mol
n 0,3 mol






2
NO

NO
%V 25%
%V 75%






và Fe  3e  Fe
3+
N
+5
+ 3e  N
+2
N
+5
+ 1e  N
+4
3x  x 0,3  0,1 0,3  0,3
Theo đnh lut bo toàn electron:
3x = 0,6 mol  x = 0,2 mol
 m
Fe
= 0,256 = 11,2 gam. (áp áp B).
Ví d 12: Cho 3 kim loi Al, Fe, Cu vào 2 lít dung dch HNO
3
phn ng va đ thu đc 1,792 lít khí X (đktc) gm
N
2

và NO
2
có t khi hi so vi He bng 9,25. Nng đ mol/lít HNO
3
trong dung dch đu là
A. 0,28M. B. 1,4M. C. 1,7M. D. 1,2M.
Hng dn gii
Ta có:
 
22
N NO
X
MM
M 9,25 4 37
2

   

là trung bình cng khi lng phân t ca hai khí N
2
và NO
2
nên:

22
X
N NO
n
n n 0,04 mol
2

  

và NO
3

+ 10e  N
2
NO
3

+ 1e  NO
2

0,08  0,4  0,04 mol 0,04  0,04  0,04 mol
M  M
n+
+ n.e
0,04 mol

3
HNO (bÞ khö)
n 0,12 mol.

Nhn đnh mi: Kim loi nhng bao nhiêu electron thì cng nhn by nhiêu gc NO
3

đ to mui.

3
HNO ( ) ( ) ( )

n n.e n.e 0,04 0,4 0,44 mol.
t¹o muèi nhêng nhËn
    

Do đó:
3
HNO ( )
n 0,44 0,12 0,56 mol
ph°n øng
  


 
3
0,56
HNO 0,28M.
2

(áp án A)
Ví d 13: Khi cho 9,6 gam Mg tác dng ht vi dung dch H
2
SO
4
đm đc, thy có 49 gam H
2
SO
4
tham gia phn
ng, to mui MgSO
4

, H
2
O và sn phm kh X. X là
A. SO
2
B. S C. H
2
S D. SO
2
, H
2
S
Hng dn gii
Dung dch H
2
SO
4
đm đc va là cht oxi hóa va là môi trng.
Gi a là s oxi hóa ca S trong X.
Mg  Mg
2+
+ 2e S
+6
+ (6-a)e  S
a
0,4 mol 0,8 mol 0,1 mol 0,1(6-a) mol
Tng s mol H
2
SO
4

đã dùng là :
49
0,5
98

(mol)
S mol H
2
SO
4
đã dùng đ to mui bng s mol Mg = 9,6 : 24 = 0,4 mol.
S mol H
2
SO
4
đã dùng đ oxi hóa Mg là:
Nguoithay.vn
Nguoithay.vn
23
0,5  0,4 = 0,1 mol.
Ta có: 0,1(6  a) = 0,8  x = 2. Vy X là H
2
S. (áp án C)
Ví d 14:  a gam bt st ngoài không khí, sau mt thi gian s chuyn thành hn hp A có khi lng là 75,2
gam gm Fe, FeO, Fe
2
O
3
và Fe
3

O
4
. Cho hn hp A phn ng ht vi dung dch H
2
SO
4
đm đc, nóng
thu đc 6,72 lít khí SO
2
(đktc). Khi lng a gam là:
 A. 56 gam. B. 11,2 gam. C. 22,4 gam. D. 25,3 gam.
Hng dn gii
S mol Fe ban đu trong a gam:
Fe
a
n
56

mol.
S mol O
2
tham gia phn ng:
2
O
75,2 a
n
32


mol.

Quá trình oxi hóa:
3
Fe Fe 3e
a 3a
mol mol
56 56


(1)
S mol e nhng:
e
3a
n mol
56


Quá trình kh: O
2
+ 4e  2O
2
(2)
SO
4
2
+ 4H
+
+ 2e  SO
2
+ 2H
2

O (3)
T (2), (3) 
cho 2 2
e O SO
n 4n 2n


75,2 a 3a
4 2 0,3
32 56

    

 a = 56 gam. (áp án A)
Ví d 15: Cho 1,35 gam hn hp A gm Cu, Mg, Al tác dng vi HNO
3
d đc 1,12 lít NO và NO
2
(đktc) có khi
lng mol trung bình là 42,8. Tng khi lng mui nitrat sinh ra là:
A. 9,65 gam B. 7,28 gam C. 4,24 gam D. 5,69 gam
Hng dn gii
Da vào s đ đng chéo tính đc s mol NO và NO
2
ln lt là 0,01 và 0,04 mol. Ta có các bán phn ng:
NO
3

+ 4H
+

+ 3e  NO + 2H
2
O
NO
3

+ 2H
+
+ 1e  NO
2
+ H
2
O
Nh vy, tng electron nhn là 0,07 mol.
Gi x, y, z ln lt là s mol Cu, Mg, Al có trong 1,35 gam hn hp kim loi. Ta có các bán phn ng:
Cu  Cu
2+
+ 2e Mg  Mg
2+
+ 2e Al  Al
3+
+ 3e
 2x + 2y + 3z = 0,07.
Khi lng mui nitrat sinh ra là:
m =
32
Cu(NO )
m
+
32

Mg(NO )
m
+
33
Al(NO )
m

= 1,35 + 62(2x + 2y + 3z)
= 1,35 + 62  0,07 = 5,69 gam.

MT S BÀI TP VN DNG GIAI THEO PHNG PHÁP BO TOÀM MOL ELECTRON
Nguoithay.vn
Nguoithay.vn
24
01. Hoà tan hoàn toàn m gam Al vào dung dch HNO
3
rt loãng thì thu đc hn hp gm 0,015 mol khí N
2
O và
0,01mol khí NO (phn ng không to NH
4
NO
3
). Giá tr ca m là
A. 13,5 gam. B. 1,35 gam. C. 0,81 gam. D. 8,1 gam.
02. Cho mt lung CO đi qua ng s đng 0,04 mol hn hp A gm FeO và Fe
2
O
3
đt nóng. Sau khi kt thúc thí

nghim thu đc cht rn B gm 4 cht nng 4,784 gam. Khí đi ra khi ng s hp th vào dung dch Ca(OH)
2

d, thì thu đc 4,6 gam kt ta. Phn trm khi lng FeO trong hn hp A là
A. 68,03%. B. 13,03%. C. 31,03%. D. 68,97%.
03. Mt hn hp gm hai bt kim loi Mg và Al đc chia thành hai phn bng nhau:
- Phn 1: cho tác dng vi HCl d thu đc 3,36 lít H
2
.
- Phn 2: hoà tan ht trong HNO
3
loãng d thu đc V lít mt khí không màu, hoá nâu trong không khí (các th
tích khí đu đo  đktc). Giá tr ca V là
A. 2,24 lít. B. 3,36 lít. C. 4,48 lít. D. 5,6 lít.
04. Dung dch X gm AgNO
3
và Cu(NO
3
)
2
có cùng nng đ. Ly mt lng hn hp gm 0,03 mol Al; 0,05 mol Fe
cho vào 100 ml dung dch X cho ti khí phn ng kt thúc thu đc cht rn Y cha 3 kim loi.Cho Y vào HCl d
gii phóng 0,07 gam khí. Nng đ ca hai mui là
A. 0,3M. B. 0,4M. C. 0,42M. D. 0,45M.
05. Cho 1,35 gam hn hp Cu, Mg, Al tác dng vi HNO
3
d đc 896 ml hn hp gm NO và NO
2
có
M 42

. Tính
tng khi lng mui nitrat sinh ra (khí  đktc).
A. 9,41 gam. B. 10,08 gam. C. 5,07 gam. D. 8,15 gam.
06. Hòa tan ht 4,43 gam hn hp Al và Mg trong HNO
3
loãng thu đc dung dch A và 1,568 lít (đktc) hn hp hai
khí (đu không màu) có khi lng 2,59 gam trong đó có mt khí b hóa thành màu nâu trong không khí. Tính s
mol HNO
3
đã phn ng.
A. 0,51 mol. B. A. 0,45 mol. C. 0,55 mol. D. 0,49 mol.
07. Hòa tan hoàn toàn m gam hn hp gm ba kim loi bng dung dch HNO
3
thu đc 1,12 lít hn hp khí D (đktc)
gm NO
2
và NO. T khi hi ca D so vi hiđro bng 18,2. Tính th tích ti thiu dung dch HNO
3
37,8% (d =
1,242g/ml) cn dùng.
A. 20,18 ml. B. 11,12 ml. C. 21,47 ml. D. 36,7 ml.
08. Hòa tan 6,25 gam hn hp Zn và Al vào 275 ml dung dch HNO
3
thu đc dung dch A, cht rn B gm các kim
loi cha tan ht cân nng 2,516 gam và 1,12 lít hn hp khí D ( đktc) gm NO và NO
2
. T khi ca hn hp D so
vi H
2
là 16,75. Tính nng đ mol/l ca HNO

3
và tính khi lng mui khan thu đc khi cô cn dung dch sau
phn ng.
A. 0,65M và 11,794 gam. B. 0,65M và 12,35 gam.
C. 0,75M và 11,794 gam. D. 0,55M và 12.35 gam.
09. t cháy 5,6 gam bt Fe trong bình đng O
2
thu đc 7,36 gam hn hp A gm Fe
2
O
3
, Fe
3
O
4
và Fe. Hòa tan
hoàn toàn lng hn hp A bng dung dch HNO
3
thu đc V lít hn hp khí B gm NO và NO
2
. T khi ca B
so vi H
2
bng 19. Th tích V  đktc là
A. 672 ml. B. 336 ml. C. 448 ml. D. 896 ml.
10. Cho a gam hn hp A gm oxit FeO, CuO, Fe
2
O
3
có s mol bng nhau tác dng hoàn toàn vi lng va đ là 250

ml dung dch HNO
3
khi đun nóng nh, thu đc dung dch B và 3,136 lít (đktc) hn hp khí C gm NO
2
và NO có t
khi so vi hiđro là 20,143. Tính a.
A. 74,88 gam. B. 52,35 gam. C. 61,79 gam. D. 72,35 gam.
áp án các bƠi tp vn dng
1. B
2. B
3. A
4. B
5. C
6. D
7. C
8. A
9. D
10. A
Nguoithay.vn
Nguoithay.vn
25
Phng pháp 4
S DNG PHNG TRÌNH ION - ELETRON
 làm tt các bài toán bng phng pháp ion điu đu tiên các bn phi nm chc phng trình phn ng di
dng các phân t t đó suy ra các phng trình ion, đôi khi có mt s bài tp không th gii theo các phng trình
phân t đc mà phi gii da theo phng trình ion. Vic gii bài toán hóa hc bng phng pháp ion giúp chúng
ta hiu k hn v bn cht ca các phng trình hóa hc. T mt phng trình ion có th đúng vi rt nhiu phng
trình phân t. Ví d phn ng gia hn hp dung dch axit vi dung dch baz đu có chung mt phng trình ion là
H
+

+ OH

 H
2
O
hoc phn ng ca Cu kim loi vi hn hp dung dch NaNO
3
và dung dch H
2
SO
4
là
3Cu + 8H
+
+ 2NO
3

 3Cu
2+
+ 2NO

+ 4H
2
O
Sau đây là mt s ví d:
Ví d 1: Hn hp X gm (Fe, Fe
2
O
3
, Fe

3
O
4
, FeO) vi s mol mi cht là 0,1 mol, hòa tan ht vào dung dch Y gm
(HCl và H
2
SO
4
loãng) d thu đc dung dch Z. Nh t t dung dch Cu(NO
3
)
2
1M vào dung dch Z cho
ti khi ngng thoát khí NO. Th tích dung dch Cu(NO
3
)
2
cn dùng và th tích khí thoát ra  đktc thuc
phng án nào?
A. 25 ml; 1,12 lít. B. 0,5 lít; 22,4 lít.
C. 50 ml; 2,24 lít. D. 50 ml; 1,12 lít.
Hng dn gii
Quy hn hp 0,1 mol Fe
2
O
3
và 0,1 mol FeO thành 0,1 mol Fe
3
O
4

.
Hn hp X gm: (Fe
3
O
4
0,2 mol; Fe 0,1 mol) tác dng vi dung dch Y
Fe
3
O
4
+ 8H
+
 Fe
2+
+ 2Fe
3+
+ 4H
2
O
0,2  0,2 0,4 mol
Fe + 2H
+
 Fe
2+
+ H
2


0,1  0,1 mol
Dung dch Z: (Fe

2+
: 0,3 mol; Fe
3+
: 0,4 mol) + Cu(NO
3
)
2
:
3Fe
2+
+ NO
3

+ 4H
+
 3Fe
3+
+ NO

+ 2H
2
O
0,3 0,1 0,1 mol
 V
NO
= 0,122,4 = 2,24 lít.

32
3
Cu(NO )

NO
1
n n 0,05
2


mol

32
dd Cu(NO )
0,05
V 0,05
1

lít (hay 50 ml). (áp án C)
Ví d 2: Hòa tan 0,1 mol Cu kim loi trong 120 ml dung dch X gm HNO
3
1M và H
2
SO
4
0,5M. Sau khi phn ng
kt thúc thu đc V lít khí NO duy nht (đktc).
Giá tr ca V là
A. 1,344 lít. B. 1,49 lít. C. 0,672 lít. D. 1,12 lít.
Hng dn gii

3
HNO
n 0,12

mol ;
24
H SO
n 0,06
mol