ẢNH HƯỞNG CỦA VIỆC BỔ SUNG CHẾ PHẨM CEL CON 5 TRONG KHẨU PHẦN ĐẾN SỰ SINH TRƯỞNG CỦA HEO THỊT GIAI ĐOẠN TỪ 60 NGÀY TUỔI ĐẾN XUẤT CHUỒNG

B

GIÁO D C VÀ ĐÀO T O

TRƯ NG Đ I H C NƠNG LÂM THÀNH PH

H

CHÍ MINH

KHĨA LU N T T NGHI P

NH HƯ NG C A VI C B

SUNG CH PH M

CEL – CON 5 TRONG KH U PH N Đ N S
TRU NG C A HEO TH T GIAI ĐO N T
TU I Đ N XU T CHU NG

Sinh viên th c hi n : HÀ M XUYÊN
Ngành

: Thú Y

L p

: DH03TY

Niên khóa

: 2003 – 2008

Tháng 9/2008

SINH

60 NGÀY


NH HƯ NG C A VI C B
KH U PH N Đ N S

SUNG CH PH M CEL – CON 5 TRONG

SINH TRU NG C A HEO TH T GIAI ĐO N T

NGÀY TU I Đ N XU T CHU NG

Tác gi

HÀ M XUN

Khóa lu n đư c đ trình ñ ñáp ng yêu c u c p b ng Bác Sĩ ngành Thú Y

Giáo viên hư ng d n:
TS. DƯƠNG DUY Đ NG

Tháng 9/2008
i

60


L I C M ƠN
V i nh ng tình c m sâu s c nh t:
Con xin chân thành bi t ơn ba má, ngư i ñã sinh thành và ni d y con
khơn l n, các anh ch đã thương yêu và lo l ng cho em h c t p đ có
đư c ngày hơm nay.
Xin chân thành c m ơn:
Ban giám hi u trư ng Đ i H c Nơng Lâm TP. H Chí Minh, Ban ch
nhi m Khoa Chăn Ni – Thú Y, cùng tồn th q th y cơ trong khoa
đã t n tình truy n ñ t nh ng ki n th c quý báu cho em trong su t th i
gian h c t p và rèn luy n t i trư ng.
Th y Dương Duy Đ ng đã h t lịng hư ng d n em hoàn thành t t lu n
văn t t nghi p này.
Ông Ph m H ng Phương, ch tr i An Bình, cùng tồn th các cơ, chú,
anh ch em cơng nhân c a tr i đã giúp ñ và t o m i ñi u ki n thuân l i
cho em trong su t quá trình th c t p t i tr i.
C m ơn s giúp đ nhi t tình c a b n Nguy n Nh t Trư ng, Nguy n
Quang Tuyên, Vũ Xuân Bình cùng các b n bè thân yêu L p Thú Y 29 đã
cùng tơi chia s nh ng vui bu n trong th i gian h c t p và th c t p t t
nghi p.

ii


TĨM T T LU N VĂN
Thí nghi m: “ NH HƯ NG C A VI C B
CON 5 TRONG KH U PH N Đ N S
ĐO N T

Bình,

SUNG CH

PH M CEL –

SINH TRU NG C A HEO TH T GIAI

60 NGÀY TU I Đ N XU T CHU NG” ñư c th c hi n t i tr i heo An

p Vàm - Xã Thi n Tân – Huy n Vĩnh C u – T nh Đ ng Nai t ngày 01 tháng

03 năm 2008 ñ n ngày 23 tháng 6 năm 2008.
Thí nghi m đư c ti n hành trên 240 heo kho ng 60 ngày tu i, ñư c chia thành
ba lơ, m i lơ có 80 heo. Lơ I (đ i ch ng) s d ng kh u ph n th c ăn căn b n không có
b sung ch ph m CEL – CON 5, lơ II s d ng kh u ph n th c ăn căn b n có b sung
ch ph m CEL – CON 5 v i m c 1,3 kg/t n th c ăn giai ño n heo 20 – 35 kg và 1
kg/t n th c ăn

giai ño n heo t 35 kg tr lên, lô III s d ng kh u ph n gi m 3%

dư ng ch t có b sung ch ph m CEL – CON 5 v i m c gi ng như lô II.
B sung ch ph m vào kh u ph n căn b n cho k t qu
• Tr ng lư ng bình quân, tăng tr ng tích lũy, tăng tr ng tuy t đ i lúc k t
thúc thí nghi m là cao nh t.
• H s chuy n bi n th c ăn là t t nh t.
• Và đem l i t l ngày con b nh, t l lo i th i, t l ch t là th p nh t.
• Cu i cùng, chi phí cho 1 kg tăng tr ng là th p nh t (18.776 ñ ng), hi u
qu kinh t c i thi n ñư c 3,89% so v i lô không b sung ch ph m CEL –
CON 5.

Tuy nhiên, b sung ch ph m CEL – CON 5 v i li"u 1,3 kg/t n th c ăn giai
ño n heo 20 – 35 kg và 1 kg/t n th c ăn

giai ño n heo t 35 kg tr lên trên kh u

ph n gi m 3% dư ng ch t cho k t qu khơng b ng so v i lơ đ i ch ng.

iii


M CL C
TRANG T#A..............................................................................................................................i
L$I C%M ƠN..............................................................................................................................i
TÓM T'T LU(N VĂN............................................................................................................iii
M*C L*C .................................................................................................................................iv
CÁC T+ VI,T T'T ................................................................................................................vii
DANH SÁCH CÁC B%NG ....................................................................................................viii
DANH SÁCH CÁC BI-U Đ...................................................................................................ix

Chương 1: M0 Đ1U .......................................................................................................1
1.1. Đ2T V N Đ3 ............................................................................................................. 1
1.2. M*C ĐÍCH VÀ YÊU C1U........................................................................................2
1.2.1. M c ñích............................................................................................................... 2
1.2.2. Yêu c u ................................................................................................................. 2

Chương 2: T4NG QUAN ...............................................................................................3
2.1. Đ2C ĐI-M SINH LÝ TIÊU HÓA HEO TH5T.......................................................... 3
2.2. Đ2C ĐI-M CHUNG - THÀNH PH1N HOÁ H6C C7A T, BÀO N M MEN .....4
2.2.1. Đ8c ñi m chung ....................................................................................................4
2.2.2. Thành ph n hóa h c..............................................................................................4

2.3. M9T S: Đ2C ĐI-M V3 ENZYME .........................................................................6
2.3.1. Khái ni m ............................................................................................................. 6
2.3.2. B n ch t chung c;a enzyme .................................................................................6
2.3.3. Nguyên lý ho t ñ2.3.4. Các trư=ng h p s d ng enzyme tiêu hóa th c ăn có hi u qu ............................7
2.4. S# TIÊU HOÁ CÁC CH T VÀ CÁC ENZYME TIÊU HỐ TƯƠNG ?NG ........7
2.4.1. S tiêu hóa protein và enzyme tiêu hóa protein ................................................... 7
2.4.2. S tiêu hóa glucid và enzyme tiêu hóa glucid ...................................................... 8
2.4.3. S tiêu hóa lipid và enzyme tiêu hóa lipid ........................................................... 9
2.4.4. S tiêu hóa ch t xơ và enzyme tiêu hóa ch t xơ .................................................. 9
2.5. GI@I THIAU V3 CH, PHBM....................................................................................9
2.5.1. Gi i thi u v" s n ph m n m men

công ty Western........................................... 9

2.5.2. Đ8c ñi m c;a CEL-CON 5.................................................................................10
2.5.3. Tác d ng c;a s n ph m CEL – CON 5 trên heo ................................................ 11
2.5.4. Thành ph n dư ng ch t - li"u s d ng CEL – CON 5 ....................................... 11
iv


2.6. TÌNH HÌNH NGHIÊN C?U, SC D*NG CH, PHBM SINH H6C TRÊN TH5
TRƯ$NG ......................................................................................................................... 12
2.6.1. Nghiên c u

ngoài nư c ...................................................................................12

2.6.2. Nghiên c u và s d ng trong nư c .................................................................... 13
2.7. SƠ LƯDC V3 TREI HEO AN BÌNH ...................................................................... 13
2.7.1. VF trí đFa lí .......................................................................................................... 13

2.7.2. Chu ng tr i ......................................................................................................... 13
2.7.3. Cơ c u t ch c ....................................................................................................14
2.7.4. Cơng tác gi ng và cơ c u đàn.............................................................................14
2.7.5. Nhi m v c;a tr i ...............................................................................................14
2.7.6. V sinh phòng b nh ............................................................................................14

Chương 3: N9I DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP THÍ NGHIAM.....................................17
3.1. TH$I GIAN VÀ Đ5A ĐI-M.....................................................................................17
3.1.1. Th=i gian............................................................................................................. 17
3.1.2. ĐFa ñi m ............................................................................................................. 17
3.2. Đ:I TƯDNG THÍ NGHIAM ....................................................................................17
3.3. B: TRÍ THÍ NGHIAM .............................................................................................17
3.3.1. Heo thí nghi m ...................................................................................................17
3.3.2. Th c ăn thí nghi m.............................................................................................18
3.3.3. Ni dư ng và chăm sóc ....................................................................................20
3.4. CÁC CHG TIÊU THEO DÕI .....................................................................................21
3.4.1. Kh năng tăng tr ng ...........................................................................................21
3.4.1.1. Tr ng lư ng bình quân (TLBQ) ................................................................. 21
3.4.1.2. Tăng tr ng tích lũy (TTTL) .........................................................................21
3.4.1.3. Tăng tr ng tuy t ñ i (TTTĐ) ...................................................................... 21
3.4.2. Kh năng s d ng th c ăn ..................................................................................21
3.4.2.1. Lư ng th c ăn tiêu th (TĂTT) hàng ngày ................................................. 21
3.4.2.2. H s chuy n bi n th c ăn (HSCBTĂ) ...................................................... 22
3.4.3. Tình tr ng s c khHe c;a heo...............................................................................22
3.4.3.1. T l ngày con b nh .....................................................................................22
3.4.3.2. T l ch t ...................................................................................................... 22
3.4.3.3. T l lo i th i................................................................................................22
3.4.4. Hi u qu kinh t ..................................................................................................22
3.5. PHƯƠNG PHÁP XC LÝ S: LIAU..........................................................................22
v

Chương 4: K,T QU% VÀ TH%O LU(N.....................................................................23
4.1. KH% NĂNG TĂNG TR6NG ...................................................................................23
4.1.1. Tr ng lư ng bình quân (TLBQ) .........................................................................23
4.1.2. Tăng tr ng tích lũy (TTTL) ................................................................................25
4.1.3. Tăng tr ng tuy t ñ i (TTTĐ)..............................................................................26
4.2. KH% NĂNG SC D*NG TH?C ĂN ........................................................................ 29
4.2.1. Lư ng th c ăn tiêu th (TĂTT)..........................................................................29
4.2.2. H s chuy n bi n th c ăn (HSCBTĂ) .............................................................. 30
4.3. TÌNH TRENG S?C KHIE......................................................................................32
4.4. HIAU QU% KINH T, ...............................................................................................33

Chương 5: K,T LU(N VÀ Đ3 NGH5 .........................................................................36
5.1. K,T LU(N ............................................................................................................... 36
5.2. Đ3 NGH5................................................................................................................... 37

TÀI LIAU THAM KH%O .............................................................................................38
PH* L*C ......................................................................................................................39

vi


CÁC T

VI T T T

TLBQ: tr ng lư ng bình quân
TTTL: tăng tr ng tích lũy
TTTĐ: tăng tr ng tuy t ñ i

TĂTT: th c ăn tiêu th
HSCBTĂ: h s chuy n bi n th c ăn
Kg TĂ/ kg TT: kg th c ăn/kg tăng tr ng

vii


DANH SÁCH CÁC B NG
B ng 2.1. Các enzyme trong ch ph m và ch c năng ...................................................... 11
B ng 2.2. Quy trình tiêm phịng c;a tr i ............................................................................ 15
B ng 2.3. MB ng 3.1. B trí thí nghi m .................................................................................................. 17
B ng 3.2. Thành ph n nguyên li u giai ño n heo 60 – 97 ngày tu i .............................. 18
B ng 3.3. Thành ph n nguyên li u giai ño n 97 – 131 ngày tu i ................................... 19
B ng 3.4. Thành ph n nguyên li u giai ño n 131 – 172 ngày tu i ................................. 19
B ng 3.5. Thành ph n hóa h c và giá trF dinh dư ng c;a th c ăn thí nghi m .............. 20
B ng 4.1. Tr ng lư ng bình qn

các th=i đi m thí nghi m ........................................ 23

B ng 4.2. Tăng tr ng tích lũy c;a heo

t ng giai đo n thí nghi m ............................... 25

B ng 4.3. Tăng tr ng tuy t ñ i c;a heo trong su t thí nghi m........................................ 26
B ng 4.4. Lư ng th c ăn tiêu th qua các giai ño n thí nghi m ..................................... 29
B ng 4.5. H s chuy n bi n th c ăn qua các giai đo n thí nghi m ............................... 30
B ng 4.6. Tình tr ng s c khHe c;a heo trong su t th=i gian thí nghi m ........................ 32
B ng 4.7. Giá 1 kg th c ăn h n h p trong thí nghi m (đ ng) ......................................... 34
B ng 4.8. Hi u qu kinh t c;a vi c b sung ch ph m ................................................... 34

viii


DANH SÁCH CÁC BI-U Đ.

Bi u ñ! 4.1. Tr ng lư ng bình qn

các th=i đi m thí nghi m. .................................. 23

Bi u đ! 4.2. Tăng tr ng tích lũy qua các giai đo n thí nghi m ....................................... 25
Bi u ñ! 4.3. Tăng tr ng tuy t ñ i c;a heo trong su t thí nghi m ................................... 27
Bi u ñ! 4.4. Lư ng th c ăn tiêu th qua các giai đo n thí nghi m................................. 30
Bi u ñ! 4.5. H s chuy n bi n th c ăn qua các giai đo n thí nghi m. ......................... 31

ix


Chương 1
M

Đ U

1.1 . Đ"T V N Đ#
Trong lĩnh v c chăn ni nói chung, cũng như ngành chăn ni heo nói riêng,
làm sao đ heo khHe m nh, tăng tr ng nhanh, ñem l i hi u qu kinh t cao là v n ñ"
quan tâm c;a nhi"u nhà chăn nuôi. Mu n v y, trong cơ th heo ph i có s chuy n hóa
và s d ng tri t ñ các dư ng ch t t th c ăn.
Đ th c hi n ñư c ñi"u này, ngồi nhJng v n đ" v" cơng tác gi ng, chu ng tr i,
thú y, chăm sóc, ni dư ng … dinh dư ng cũng là m

đó, nhà chăn ni ln tìm nhJng ch ph m b sung trong th c ăn gia súc ñ c i thi n
kh năng tiêu hóa nh m s d ng các dư ng ch t trong th c ăn có hi u qu hơn. Hi n
nay, trên thF trư=ng có r t nhi"u ch ph m cho nhà chăn nuôi l a ch n ñ c i thi n kh
năng tiêu hóa như b sung các acid hJu cơ, enzyme. Ngoài ra, vi c b sung ch ph m
có ngu n g c t t bào n m men vào trong th c ăn c;a heo đ nâng cao kh năng tiêu
hóa c;a heo cũng đư c các nhà chăn ni quan tâm và s d ng. Tuy nhiên, nên b
sung ch ph m có ngu n g c t t bào n m men s d ng trên heo
sung

l a tu i nào và b

m c nào ñem l i hi u qu kinh t cao nh t là v n ñ" quan tâm c;a nhi"u nhà

chăn ni. Chính vì th , vi c ñánh giá l i th c t này là r t c n thi t.
T th c t trên, ñư c s ñ ng ý c;a B< Môn Dinh Dư ng Gia Súc, Khoa Chăn
Nuôi Thú Y Trư=ng Đ i H c Nơng Lâm Thành Ph H Chí Minh, và s hư ng d n
c;a th y Dương Duy Đ ng và s cho phép c;a ông Ph m H ng Phương, ch; tr i heo
An Bình chúng tơi ti n hành th c hi n ñ" tài: “ NH HƯ NG C A VI C B
SUNG CH

PH M CEL – CON 5 TRONG KH U PH N Đ N S

TRU NG C A HEO TH T GIAI ĐO N T
CHU NG”.

1

SINH

60 NGÀY TU I Đ N XU T

1.2 . M C ĐÍCH VÀ YÊU C U
1.2.1. M$c ñích
Đánh giá nh hư ng c;a vi c b sung ch ph m CEL – CON 5 trong các kh u
ph n heo thFt giai ño n t 60 ngày tu i ñ n xu t chu ng.
1.2.2. Yêu c%u
Ti n hành thí nghi m trên 240 heo vào kho ng 60 ngày tu i đư c ni đ n
xu t chu ng b ng vi c b sung ch ph m CEL - CON 5 v i m c 1 – 1,3 kg/
t n th c ăn.
Thu th p các s li u liên quan ñ n các ch tiêu: kh năng tăng tr ng, h s
chuy n bi n th c ăn, lư ng th c ăn tiêu th , tình tr ng s c khHe c;a heo.
Tính sơ b< hi u qu kinh t .

2


Chương 2
T NG QUAN
2.1. Đ"C ĐI&M SINH LÝ TIÊU HÓA HEO TH T
Sau giai ño n cai sJa, heo chuy n xu ng ni thFt có tr ng lư ng kho ng 10 –
15 kg. Th=i gian nuôi thFt thư=ng kho ng 3,5 – 4 tháng đ có th đ t tr ng lư ng xu t
chu ng t 90 – 100 kg. Đây là tr ng lư ng xu t chu ng h p lý nh t vì lúc này ph m
ch t thFt ngon nh t và hi u qu th c ăn gi m, heo có xu hư ng tích lũy nhi"u m , ni
kéo dài thêm thư=ng khơng có l i (Võ Văn Ninh, 2001).
Trong th=i gian ni thFt có th chia ra làm hai giai ño n:
Giai ño n 1
Kho ng hai tháng ñ u, ñây là th=i kỳ cơ th phát tri n khung xương, h cơ, h
th n kinh. 0 l a tu i này heo l n r t nhanh, do đó heo c n nhi"u protein, khống ch t,
sinh t đ phát tri n chi"u dài và chi"u cao.

Thi u dư ng ch t trong giai ño n này sL làm cho khung xương, h cơ kém phát
tri n, heo tr nên ngMn địn, ít thFt vì bMp cơ nhH, s tích lũy m

giai đo n sau nhi"u

hơn. Trái l i, n u dư th a dư ng ch t sL làm tăng chi phí, dư protein sL bF đào th i
dư i d ng urê, heo dN bF viêm kh p, tích lũy m s m. Dư khống ch t nh t là canxi –
phospho gây h u qu cho s t o c t hóa xương, msL tr nên ñGiai ño n này heo có th ñ t tr ng lư ng 50 – 60 kg.
Giai ño n 2
Kho ng hai tháng cu i, đây là th=i kỳ heo tích lũy m vào các x cơ, các mô
liên k t, con thú n y n theo chi"u ngang, m p ra. Giai ño n này heo c n nhi"u glucid,
lipid hơn, nhưng nhu c u protein, khoáng ch t, sinh t thì ít hơn hơn giai đo n 1.
Dư th a dư ng ch t lúc này ch làm tăng chi phí th c ăn và tăng lư ng m ,
nhưng n u thi u dư ng ch t heo tr nên g y, bMp cơ dai, không ngon, thi u nhJng
hương vF c n thi t, thFt có màu nh t nh t không h p d n ngư=i tiêu dùng.
Giai đo n này heo có th đ t trong lư ng 90 – 100 kg.
3


2.2. Đ"C ĐI&M CHUNG - THÀNH PH N HOÁ H C C A T

BÀO N M

MEN
2.2.1. Đ'c ñi m chung
N m men là tên chung c;a nhJng nhóm n m có c u t o đơn bào, hình tr ng
ho8c hình b u d c, khơng có ch t di p l c, khơng s d ng đư c năng lư ng m8t tr=i,
có màng t bào ch t, bên trong có màng nguyên sinh ch t. N m men phân b r

trong t nhiên: ñ t, nư c, khơng khí, th c ph m…, dinh dư ng b ng các hydrocarbon,
mà trư c h t là ñư=ng. Trong t bào n m men h u như ch a t t c các ch t c n thi t
cho s s ng như: protein, enzyme, vitamin…, và các ch t có giá trF dinh dư ng khác.
Chính nh= đ8c ñi m này nhi"u qu c gia ñã ti n hành ngành công nghi p nuôi c y n m
men thu sinh kh i ñ làm th c ăn chăn ni nh m hồn ch nh và cân b ng hàm lư ng
protein trong kh u ph n th c ăn gia súc.
2.2.2. Thành ph%n hóa h(c
Tùy thuh c khác nhau.
Sau ñây là mthành ph n c;a các enzyme đ chuy n hóa v t ch t, xây d ng t bào cũng như t o
thành các s n ph m lên men.
Nư c chi m kho ng 75% kh i lư ng chung.
Ch t khô g m: 13 – 14% protein, 6 – 8% glycogen, 1,8 – 2% xenluloza, 0,5 –
2% ch t béo, 5 – 7% ch t tro.
Protein: hàm lư ng protein trong t bào r t cao, protein nguyên li u trung bình
kho ng 50% (tính theo ch t khơ) và kho ng 45% protein hồn ch nh. Trong thành
ph n các protein có đ; các axit amin và ñ8c bi t là có 8 – 9 axit amin c n thi t không
th thay th . Hàm lư ng các axit amin

giai ño n cu i lên men như sau (mg/g men

khô): lysin – 7,5; arginin – 1,3; histidin – 11,0; axit asparaginic – 2,9; axit glutamic –
3,9; alanin – 8,7; prolin – 2,0; tyrosin – 2,8; serin – 2,7; glyxin - 1,5; methionin – 2,9;
leucin – 5,4; cystin – v t v.v…
Tregaloza: h p ch t thư=ng k t h p v i hàng lo t glycogen làm ngu n d trJ
cacbon r t cơ ñ
4

Ch t béo: ch t béo trong t bào n m men có các axit oleic, linoleic, palmitic.
Trong ch t béo có t i 30 – 40% phosphatit.
Tro: trong tro n m men th y các oxit sau ñây (%): P2O5 25 – 60%; CaO 1-8%;
MgO 4 – 6%; Na2O 0,5 – 2%; SO32- 0,5 – 6%; SiO2 1 – 2%; Fe2O3 0,05 – 0,7%.
Phospho: trong t bào n m men th y ortho -, pyro -, và meta - phosphat

d ng

hJu cơ và vô cơ. Chúng là thành ph n c;a axit nucleic, phospholipit và coenzym c;a
adenozinphosphat (AMP, ADP, ATP) và vitamin B1. Trong ch t nhân có ch a
phospho

d ng ortho - phosphat. D ng này còn th y

thành ph n các enzyme flavin,

d ng pyrophosphat th y trong nhi"u coenzym (carboxylaza, codehydraza KoI, KoII).
Phospho còn th y các d ng khác nhau tham gia vào các quá trình quan tr ng trao đ i
năng lư ng c;a t bào.
Lưu huỳnh: là thành ph n c;a nhi"u h p ch t r t quan tr ng như các axit amin
(methionin, cystein), các vitamin, enzyme

d ng g c sulfit và tiolovic.

SMt: ch a trong các cytocrom, cytocrom – oxidase, peroxydase, catalase và
nhi"u enzyme c;a q trình hơ h p.
Magiê: có tác d ng ho t hóa nhi"u phosphatase và enolase. Ion Mg2+ có nh
hư ng gìn giJ ho t tính enzyme khi đun nóng.
Kali: v a là ch t dinh dư ng v a là ch t kích thích sinh trư ng c;a n m men.

Kali ho t hóa hàng lo t enzyme c;a n m men như: aldolase, pyruvate carboxylase, và
cịn nh hư ng đ n trao đ i ch t nitơ, lưu huỳnh và ch t béo c;a t bào n m men.
Canxi: đư c tìm th y ch; y u

d ng liên k t v i protein, hydrocarbon và lipid.

Ion Ca2+ liên k t v i protein – enzyme làm trung tâm ho t ñCác ngun t vi lư ng: có vai trị quan tr ng ñ i v i sinh s n và ho t ñs ng c;a n m men. Chúng tham gia vào thành ph n c;a nhi"u enzyme, vitamin và
nhi"u h p ch t khác trong quá trình sinh t ng h p các s n ph m c;a t bào.
Vitamin và nhân t sinh trư ng: n m men có th t t ng h p đư c t t c
vitamin trong ch ng m c nào đó, ngo i tr biotin (vitamin H). Hàm lư ng vitamin
trong t bào n m men như sau (µg/g men khơ): inozit 6000 – 15000, biotin 0,6 – 0,7,
riboflavin 30 – 60, axit pantothenic 2 – 19, thiamin 24 – 50, pyridoxin 14 – 39,
nicotinamit 370 – 750.

5


Nói chung, t bào n m men r t giàu vitamin, đ8c bi t là vitamin nhóm B và ti"n
vitamin D2 là ergosterol. Sinh kh i n m men

ñây ñư c coi là ngu n protein –

vitamin ñ m ñ8c, thư=ng đư c g i là protein đơn bào, có th thay btương… trong kh u ph n th c ăn chăn nuôi. (Lương Đ c Ph m, 2005)
2.3. M T S

Đ"C ĐI&M V# ENZYME

2.3.1. Khái ni m
Enzyme là h p ch t hJu cơ có g c là protein ñư c t bào cơ th ñti t ra ñ h tr cho s tiêu hóa các cơ ch t khác nhau trong quá trình s ng. B sung
enzyme vào trong th c ăn nh m ñ c i thi n kh năng tiêu hóa, giúp thú tăng tr ng
nhanh.
2.3.2. B n ch)t chung c*a enzyme
Enzyme có b n ch t là mnhư là ch t xúc tác, thúc ñ y các ph n ng hóa h c trong các cơ th s ng, các enzyme
góp ph n tiêu hóa ch t xơ, kh các ch t kháng dinh dư ng trong th c ăn, làm gi m các
vi sinh v t không mong mu n, t o ra mChúng không bF phá h;y ho8c bi n ch t trong quá trình tham gia ph n ng. Khi ph n
ng hoàn toàn chúng tr v" d ng t do và sOn sàng bMt ñ u mM i enzyme ch công nh n mv i phân t ). Enzyme có phân t r t l n nên khi xúc tác ph n ng, nó ch ti p xúc tr c
ti p v i phân t v t ch t

m
nh t đFnh.
2.3.3. Ngun lý ho+t đ,ng c*a enzyme
Trong q trình s ng c;a đkhoa h c, n u ta b sung enzyme tiêu hóa cho thú trong khi thú có kh năng s n sinh
ra enzyme, đó khơng ph i là đi"u t t hồn tồn vì làm như v y sL có s thối hóa các
tuy n s n sinh enzyme c;a ñch t s n sinh ra các h p ch t ñơn gi n dN tan và h p thu nhanh thì chính nhJng s n
ph m t o thành này l i có tác d ng c ch quá trình t ng h p, phân ti t enzyme c;a
các tuy n tiêu hóa trong cơ th . Đi"u này nói lên là chúng ta c n th n tr ng khi s
d ng enzyme nhân t o đ tiêu hóa th c ăn cho thú.

6

2.3.4. Các trư.ng h/p s0 d$ng enzyme tiêu hóa th1c ăn có hi u qu
Các enzyme tiêu hóa nhân t o ph i có kh năng ho t đhóa v i mơi trư=ng pH thay ñ i theo t ng ño n c;a ng tiêu hóa
S d ng enzyme tiêu hóa b sung vào th c ăn cho thú

nhJng giai đo n mà cơ

th khơng có kh năng ti t đ; enzyme tiêu hóa th c ăn. NhJng trư=ng h p này bao
g m:
+ Thay ñ i ñcó kh năng t ng h p và phân ti t kFp do khơng có sOn enzyme trong các tuy n tiêu
hóa.
+ Do cơ th thú non ch có sOn enzyme thích h p cho tiêu hóa sJa, mà ta l i t p
cho thú ăn quá s m v i th c ăn m i. Đi"u này th y rõ nh t trên heo con t p ăn.
+ Do trong th c ăn có nhJng cơ ch t mà cơ th thú khơng có enzyme tiêu hóa.
Trong nhJng trư=ng h p này n u ta ñưa enzyme nhân t o có kh năng tiêu hóa chúng
thì sL làm tăng kh năng l i d ng th c ăn c;a thú lên r t nhi"u.
+ Xu hư ng chung, ngư=i ta s d ng enzyme đ ni thú thương ph m có năng
su t cao, cho thú ăn nhi"u th c ăn ñ mau ñ t tr ng lư ng xu t chu ng. V i cách cho
ăn này, th c ăn tiêu hóa khơng kFp đã bF th i ra ngồi, c n ph i h tr thêm enzyme
tiêu hóa ñ ti t ki m th c ăn. (Dương Thanh Liêm và ctv, 2002)
2.4. S

TIÊU HOÁ CÁC CH T VÀ CÁC ENZYME TIÊU HỐ TƯƠNG 3NG

2.4.1. S tiêu hóa protein và enzyme tiêu hóa protein
Protein là v t ch t quan tr ng c;a s s ng, chúng tham gia c u trúc t bào, ch t
xúc tác sinh h c như: enzyme, hormon, kháng th … ñ8c bi t protein cịn đ m b o cho

thú sinh trư ng l n lên bình thư=ng, là ngun li u chính c u t o nên các s n ph m
chăn ni: thFt, sJa, tr ng. Nói chung protein giJ mdu ng ñtrypsin, pepsin.
Protease: phân cMt m i liên k t –CO-NH- trong phân t
polypeptide, chúng xúc tác các ph n

protein và chu i

ng th;y phân protein d n d n thành các

polypeptide và cu i cùng thành axit amin.

7


Pepsin: là enzyme th;y phân c;a dFch d dày. Pepsin ñư c thành l p t
pepsinogen dư i xúc tác c;a HCl. Pepsin ho t ñ
pH 1,5 – 2,5. Khi pH cao thì

h u như pepsin khơng ho t đTrypsin: là enzyme tiêu hóa
ho t đ
ru
pH t 5 – 7, khi m i ti t ra nó

d ng khơng ho t ñ

trypsinogen. Chúng ho t hóa theo sơ ñ sau:
Trypsinogen

Enterokinase
Trypsin

Trypsin

2.4.2. S tiêu hóa glucid và enzyme tiêu hóa glucid
Glucid là ngu n cung c p năng lư ng ch; l c cho ho t ñHai d ng glucid mà heo thư=ng s d ng là tinh bTinh bthành s bi n dư ng, phân ti t, h p th , bài ti t và các ho t ñtrJ nhi"u nh t trong ngũ c c và ñư c hình thành trong quá trình quang t ng h p.
Tinh bTrong cơ th , tinh bđó chúng th;y phân thành các monosaccharide v i s xúc tác c;a các enzyme tương
ng có trong l p bi u mơ c;a màng ruenzyme l n lư t qua các giai ño n sau:
Tinh bmaltose → glucose.
Đ tiêu hóa đư c tinh bTrong đó, amylase là enzyme chính trong tiêu hóa tinh bđư c ti t ra t tuy n mang tai. Khi th c ăn đ n rura

tuy n t y ho t ñ
gi i ñư=ng maltose thành ñư=ng glucose cho cơ th s d ng. Maltase có trong tuy n

t y và ru
8


2.4.3. S tiêu hóa lipid và enzyme tiêu hóa lipid
Trong cơ th , lipid có mlàm dung mơi hịa tan các vitamin A, D, E, K, tham gia c u trúc mô bào, tham gia v n
chuy n các dư ng ch t quan tr ng như: hormon, khoáng ch t, cung c p nư c ngo i
sinh, làm mơ đ m cách nhi t.
Lipase là enzyme tiêu hóa m ch; y u

ru
t bào niêm m c ru
tr ng thái chưa ho t

đcó kích thư c l n t o thành glycerol và axit béo t do ho8c các monoglycerid và
diacylglycerol.
2.4.4. S tiêu hóa ch)t xơ và enzyme tiêu hóa ch)t xơ
Xơ là polysaccharide có

vách t bào th c v t, nó khơng đư c tiêu hóa b i các

enzyme nkích thích nhu đt ng các ch t c8n b , ñsL làm gi m kh năng tiêu hóa các ch t dinh dư ng khác trong th c ăn, gi m năng

lư ng c;a kh u ph n.
Vi c s d ng enzyme có tác d ng trên ch t xơ (NSP), giúp v t nuôi tiêu hóa
th c ăn t t hơn, v a h n ch các tác h i c;a b n thân nhJng NSP gây ra, v a gi i
phóng đư c mki n phóng thích các axit amin, tăng kh năng tiêu hóa t ng lo i axit amin, giúp ti t
ki m ñư c các axit amin khi b sung vào kh u ph n c;a th c ăn gia súc, gi m giá
thành s n xu t, c i thi n thành tích v t nuôi.
2.5. GI5I THI U V# CH PH M (theo d6n li u công ty n)m men Western)
Ch ph m CEL-CON 5 là mWestern.
2.5.1. Gi i thi u v7 s n ph8m n)m men 9 công ty Western
Công ty s n xu t ra nhi"u s n ph m có ngu n g c t n m men như 2X-2-2-5,
ROYAL – LAC, 2X-2-2-5 PLUS, CEL – CON, CEL – CON 5, CEL – CON 5 PAL,
LACTO CEL – CON, DI-SAN.

9


Ch ph m n m men c;a công ty Western là mch t b sung t nhiên vào th c ăn nh m nâng cao giá trF dinh dư ng cho th c ăn c;a
đchúng ñư c phát tri n, sau ñó ñư c s y khơ mmen c;a t bào.
Ch ph m n m men c;a công ty Western chuy n tinh bprotein khó hịa tan hay khơng tiêu hóa

m c đ< nhi"u hay ít thành d ng dN tiêu hóa

và k t qu là gi i phóng đư c mtinh b

d ng khó phân cMt tr thành d ng ñư=ng dN tiêu hóa. Nó giúp cho s ñ ng

hóa các vitamin t ng h p ñư c b sung vào trong th c ăn tr thành ngu n vitamin t
nhiên d i dào. Đ ng th=i nó cũng tham gia vào vi c phân cMt các ch t khoáng c;a q
trình đ ng hóa.
Cơng ty Western có nhi"u ch ph m có ngu n g c t n m men. Tuy nhiên ch
ph m CEL – CON 5 là ch ph m đư c dùng trong thí nghi m c;a chúng tôi nên chúng
tôi sL cung c p các thông tin v" ch ph m này rõ hơn qua ph n 2.5.2, 2.5.3, 2.5.4.
2.5.2. Đ'c ñi m c*a ch: ph8m CEL-CON 5
Ch ph m bao g m các t bào n m men Saccharomyces cerevisiae đư c ni
c y trên các môi trư=ng dinh dư ng như: cao ngô, khô d u bMp, nư c chi t n m men,
nư c m t đư=ng mía, nư c chi t lúa m ch.
NhJng t bào n m men ñư c phát tri n mchúng ñư c d trJ trong môi trư=ng phát tri n vì v y cung c p enzyme ho t đm nh cho vi c tiêu hóa protein, đư=ng và xơ. Trong các mơi trư=ng ni c y có r t
nhi"u gi ng ñ d m b o cho ho t ñl i ích c;a s n ph m là t t hơn cho s c khHe và s n ph m chăn nuôi nhi"u hơn.
Ch ph m cho hi u qu cao và t ng lư ng nhH s n ph m ñ"u ñư c ñi qua mquá trình lên men m và hydrat hóa dư i nhi t ñ< th p ñ b o qu n t t c các enzyme.
Sau ñây là mdư ng khác nhau ñư c s d ng trong th c ăn.

10


B ng 2.1. Các enzyme trong ch ph m và ch c năng
Enzyme

Ch c năng

Endotryptase

Tiêu hóa protein

Zymase

Tiêu hóa tinh b
Invertase

Tiêu hóa đư=ng

Carboxylase

Oxi hóa

Catalase

Gi i phóng oxigen

Rennet

Làm đơng vón sJa

Lactic ferments

Ho t đ
Lipase

Tiêu hóa m

Maltase

Tiêu hóa ch t xơ

Diatase

Tiêu hóa ch t xơ

Oxidase

Oxi hóa

Emulsin

Phân cMt glucoids

Trehalase

Bi n ñ i ñư=ng sJa

Các enzyme này ho t ñni đ th;y phân tinh bni tăng cư=ng kh năng tiêu hóa và h p thu tri t ñ dư ng ch t trong th c ăn hơn,
gi m tiêu t n th c ăn, gi m s d ng kháng sinh, tăng tr ng nhanh, rút ngMn th=i gian
nuôi.
2.5.3. Tác d$ng c*a s n ph8m CEL – CON 5 trên heo
Tăng tr ng t t

Tăng tính ngon mi ng
T n d ng th c ăn t i ña
Gi m m c th i phân
H tr cho vi c ki m soát mùi chu ng tr i
2.5.4. Thành ph%n dư;ng ch)t - li7u s0 d$ng CEL – CON 5
Sau ñây là thành ph n dư ng ch t trong 1 gram ch ph m:
Protein thô (max) 18%
Lipid thô (max) 3%
11


Xơ thô (min) 5%
T bào men s ng 5. 109
Li"u dùng
BMt đ u ni thFt 1,3 kg/t n
Heo choai, xu t chu ng 1,0 kg/t n
Nái mang thai 1,0 kg/t n
Nái đP/đ c gi ng 1,3 kg/t n
2.6. TÌNH HÌNH NGHIÊN C3U, S< D NG CH

PH M SINH H C TRÊN

TH TRƯ NG
2.6.1. Nghiên c1u 9 ngoài nư c
Matiner A và ctv, 1999 ñã ch ng minh n m men Saccharomyces cerevisiae
thêm vào kh u ph n cho thú trong giai ño n cai sJa (2 kg/t n), ñi"u này làm cho s c
khHe và trong lư ng trung bình c;a thú cao hơn so v i lơ đ i ch ng (theo d n li u c;a
Lương ThF Phương Th o, 2005).
M. Spark và ctv, 2004 ñã ch ng minh vi c thay th 40% bn m men, heo con ñ t s c khHe t t và cho năng su t cao hơn lơ đ i ch ng, bên c nh

đó vi c s d ng n m men có hi u su t s d ng cao hơn và hi u qu kinh t cũng t t
hơn (theo d n li u c;a Lương ThF Phương Th o, 2005).
Theo mph n cơ s là b3-4% (d n li u t vi n chăn nuôi Vi t Nam, 2002)
Theo nghiên c u k t h p giJa hdư ng gia súc Danisco c;a Đan M ch ñã so sánh năng su t c;a l n đư c ni b ng
kh u ph n th c ăn viên và th c ăn bPorzyme trên n"n xylanase.
Qua thí nghi m, h s chuy n hố th c ăn (FCR) c;a l n lai thương ph m (nuôi
t 32 ñ n 102 kg) ñư c c i thi n rõ r t 8 ñi m khi Porzyme ñư c b sung vào kh u
ph n th c ăn viên (ñ i ch ng = 2,66 so v i Porzyme = 2,58) và 10 ñi m khi Porzyme
ñư c b sung vào kh u ph n th c ăn b(d n li u t vi n chăn nuôi Vi t Nam, 2002).

12


2.6.2. Nghiên c1u và s0 d$ng trong nư c
Tr n Đ c Trân và NguyNn Cơng Xn, 1975 đã s d ng sinh kh i n m men
ñư c s n xu t t r m t ñư=ng c;a nhà máy đư=ng V n Đi m đ chăn ni heo v i t
l b sung 3 – 4 % trong kh u ph n th c ăn nuôi heo 2- 5 tháng tu i ñ t k t qu t t
(theo d n li u c;a Lương ThF Phương Th o, 2005).
Tr n Xuân Quan (2002) ñã b sung Porzyme 9300 vào kh u ph n heo thFt, k t
qu ñã làm gi m 1% t l ngày con tiêu ch y

lơ thí nghi m so v i đ i ch ng (theo

d n li u c;a Ph m Thanh An, 2007).
Ph m NguyNn Quỳnh Thư (2006), vi c b sung ch ph m sinh h c Biolas vào

kh u ph n heo thFt giai ño n t 20 – 50 kg ñã mang l i k t qu : tăng tr ng tuy t đ i
c;a heo có b sung ch ph m và heo khơng có b sung ch ph m l n lư t là 559,4
g/con/ngày, 475,6 g/con/ngày; khi b sung ch ph m ñã mang l i hi u qu kinh t cao
hơn khi không b sung là 13,74% (theo d n li u c;a Ph m Thanh An, 2007).
Ph m Thanh An (2007), khi b sung ch ph m Biolas vào kh u ph n heo thFt
giai ño n t 65 ngày tu i ñ n xu t chu ng ñã mang l i k t qu : tăng tr ng tuy t ñ i
c;a lơ thí nghi m và lơ đ i ch ng l n lư t là 622,07 g/con/ngày, 590,12 g/con/ngày, h
s chuy n bi n th c ăn c;a lơ thí nghi m và lơ đ i ch ng l n lư t là 2,39 kg TĂ/kg
TT, 2,58 kg TĂ/kg TT.
2.7. SƠ LƯ=C V# TR I HEO AN BÌNH
2.7.1. V> trí đ>a lí
Tr i chăn ni heo An Bình đư c thành l p vào năm 1999, n m trên ñư=ng
Ki m cách qu c l< 1 A kho ng 3 km v" hư ng Tây Nam. Tr i n m trên vùng đ t
tương đ i b ng phQng, phía Đơng và BMc là đ ng ruNam là khu dân cư. Tr i có t ng di n tích là 100.000 m2, trong đó di n tích tr i chi m
15.000 m2, di n tích nhà ngh chi m 200 m2 và ph n di n tích cịn l i tr ng cây và x
lý ch t th i.
2.7.2. Chu!ng tr+i
Tr i có 12 dãy chu ng bao g m: 3 dãy chu ng heo cai sJa, 4 dãy chu ng heo
nuôi thFt, 3 dãy chu ng heo h u bF, nái khô và nái mang thai, 1 dãy chu ng nái ñP và
nái ni con, 1 dãy chu ng heo đ c làm vi c.

13


Mái chu ng ni đư c l p theo ki u nóc đơi, s d ng tơn l nh. D c hai bên
chu ng có rãnh thốt nư c d n vào h th ng x lí biogas.
Tr i lMp ñ8t h th ng cung c p nư c u ng b ng núm u ng t ññ8c ñi m c;a t ng dãy chu ng, theo t ng giai ño n phát tri n c;a heo.
2.7.3. Cơ c)u t? ch1c

Tr i g m có 14 ngư=i: 1 ngư=i qu n lý chung, 1 ngư=i qu n lý heo con cai sJa,
6 ngư=i qu n lý heo thFt, 3 ngư=i qu n lý heo h u bF, nái khơ, nái mang thai và đ c
làm vi c, 3 ngư=i qu n lý nái ñP và ni con.
2.7.4. Cơng tác gi@ng và cơ c)u đàn
Tr i g m các gi ng heo như: Duroc, Landrace, Pietrain, Pietrain x Duroc,
Landrace, Yokshire x Landrace. Cơ c u ñàn heo c;a tr i thay ñ i theo t ng ngày. Theo
ghi nh n ngày 30/5/2008, cơ c u ñàn heo c;a tr i như sau: 426 nái sinh s n, 10 cái h u
bF, 28 ñ c làm vi c, 11 ñ c h u bF, 425 heo con theo mR, 435 heo con cai sJa, 2.500
heo thFt.
2.7.5. Nhi m v$ c*a tr+i
Phương hư ng s n xu t chính c;a tr i là cung c p heo thFt cho thF trư=ng và
cung c p tinh heo cho các h< chăn ni trong đFa phương.
2.7.6. V sinh phịng b nh
Cơng tác v sinh phịng b nh cho heo đư c tr i th c hi n mvà ch8t chL. M i dãy chu ng ni đư c xFt sát trùng hai l n vào th 3 và th 6 trong
tu n. Các thu c xFt sát trùng dùng trong tr i là TH4 và Virkon S.

14


B ng 2.2. Quy trình tiêm phịng c;a tr i
Lo i heo

Qui trình tiêm phịng

Heo con

• 3 tu n tu i: tiêm vaccin phòng b nh dFch t heo l n 1 và suyNn

theo mR

heo.

Heo cai sJa

• 6 tu n tu i: tiêm vaccin phòng b nh dFch t heo l n 2.
• 9 tu n tu i: tiêm vaccin phịng b nh dFch t heo l n 3.

Heo thFt

• 12 tu n tu i: tiêm vaccin phòng b nh l m m long móng.
• 14 tu n tu i: tiêm vaccin phòng b nh gi d i.

Heo h u bF

• 25 tu n tu n: tiêm vaccin phịng b nh dFch t heo l n 1.
• 30 tu n tu i: tiêm vaccin phòng b nh dFch t l n heo 2.
• 4 tu n trư c khi đP: tiêm vaccin phịng b nh dFch t heo.

Nái mang
thai

• 3 tu n trư c khi đP: tiêm vaccin phịng b nh gi d i.
• 2 tu n trư c khi đP: tiêm vaccin phịng b nh do Escherichia coli.

Nái ni
con

Heo ñ c

• 3 tu n sau khi ñP: tiêm vaccin phịng b nh l m m long móng và
b nh dFch t heo.
• Tiêm vaccin phịng b nh dFch t heo, gi d i, l l m long móng
và b nh do Parvovirus vào tháng 4 và tháng 8 trong năm.

15