SKKN THỂ DỤC LỚP 5 CHỦ ĐỀ ĐÁ CẦU

1
BẢN MÔ TẢ SÁNG KIẾN
I. PHẦN MỞ ĐẦU

1. Lý do chọn đề tài:
Thể dục là mơn học có tính chất năng khiếu về thể chất, nhằm giáo dục
tính thẩm mĩ cho học sinh và hình thành một trong những yếu tố cơ bản của giáo
dục tính thẩm mĩ. Để góp phần nâng cao chất lượng giáo dục tồn diện, mơn
Thể dục đã chính thức đưa vào giảng dạy trong trường phổ thông và là một trong
các môn học bắt buộc ở trường Tiểu học.
Môn học Thể dục trong nhà trường Phổ thơng nói chung, ở Tiểu học nói
riêng khơng nhằm mục đích đào tạo học sinh thành những vận động viên hay
những vận động viên chuyên nghiệp mà là để giáo dục cho các em một thị hiếu
thẩm mĩ cần thiết cho việc hình thành và phát triển nhận thức giúp học sinh có
được các khả năng: Rèn luyện về giáo dục thể chất và biết vận dụng kỹ năng vận
động của mình vào cuộc sống sinh hoạt, học tập hằng ngày.
Trong những năm gần đây, cũng như các bậc học, ngành học khác, bậc
tiểu học quan tâm rất nhiều đến việc đổi mới phương pháp dạy học, như phương
pháp lấy học sinh làm trung tâm, vì quá trình dạy học không những chỉ nhằm
mục tiêu duy nhất là giúp học sinh nhận thức một số kiến thức, kỹ năng cụ thể
mà bằng cách dạy nào đó học sinh được thể hiện mình, được phát huy tính tích
cực chủ động, phát triển năng lực sáng tạo.
Để làm tốt được điều này thì một trong những yếu tố căn bản là khi dạy
môn Thể dục, giáo viên không nên biến tiết học thành một giờ học cứng nhắc,
bài bản hoặc quá nặng nề, căng thẳng. Nhiệm vụ của giáo viên là thông qua các
hoạt động trong giờ học giúp học sinh tự học, tự tìm hiểu, tự khám phá để lĩnh
hội những kiến thức một cách tự nhiên nhất. Điều đó phụ thuộc vào hình thức tổ
chức và phương pháp dạy học của giáo viên.
Đất nước ta đang ở trong thời kỳ đổi mới. Đảng và Nhà nước ta luôn coi
trọng mục tiêu giáo dục đặt lên hàng đầu. Vì thế sức khỏe con người ngày càng

2
được nâng cao hơn, cho nên việc giảng dạy giáo dục thể chất cho thế hệ trẻ, thế
hệ tương lai mai sau trong trường tiểu học là rất quan trọng khơng thể thiếu
được. Qua những bài tập: Đội hình đội ngũ, bài thể dục phát triển chung, bài tập
rèn luyện tư thế cơ bản, bài tập về kỹ năng vận động cơ bản, trị chơi vận động
có tác động lên cơ thể các em, làm cho cơ thể các em chuyển biến về hình thái
chức năng theo chiều hướng tích cực là một trong những mặt giáo dục có ý nghĩa
nêu cao tầm vóc, sức khỏe cho học sinh phát triển tốt hơn. Đối với giáo viên thể
dục hiện nay rèn luyện cho các em có đầy đủ sức khỏe là rất quan trọng tạo cho
các em có được “Một tinh thần minh mẫn trong một cơ thể cường tráng”.
Đặc biệt ở lứa tuổi học sinh tiểu học việc rèn luyện thể chất cho các em
thông qua các bài tập thể dục là một việc làm hết sức quan trọng đối với giáo viên
giảng dạy thể dục. Hơn thế nữa Bác đã nói: “Mỗi người dân yếu ớt tức là làm cho
cả nước yếu ớt một phần, mỗi người dân mạnh khỏe tức làm cho đất nước hùng
mạnh thêm”. Chúng ta cũng nhớ rằng sức khỏe là vốn quý nhất của con người “Sức
khỏe là vàng”.
Một người khỏe mạnh, gia đình khỏe mạnh, xã hội khỏe mạnh thì đất nước
sẽ cường thịnh, năng suất lao động sẽ được nâng cao, thành quả lao động đạt
nhiều hơn: Dân giàu nước mạnh, xã hội phồn vinh - thịnh vượng.
Là một giáo viên dạy bộ môn Giáo dục thể chất trong trường tiểu học, tơi
thiết nghĩ ngồi những nội dung học theo khung chương trình đào tạo chung của
tiểu học như: Bài thể dục phát triển chung, Một số bài tập rèn luyện tư thế cơ
bản, Đội hình đội ngũ.......cịn có các nội dung của các môn Thể thao tự chọn
như Đá cầu, Nhảy dây, ném bóng .....khơng những phát triển các tố chất thể lực
rất tốt cho các em học sinh mà còn thuận lợi cho lứa tuổi các em.
Trong Giáo dục thể chất có rất nhiều mơn Thể dục, Thể thao khác nhau. Đá
cầu là một trong những môn Thể thao được các em học sinh yêu thích nhất. Đá
cầu là một mơn thể thao đang phát triển mang tính nghệ thuật cao, điều đó được
thể hiện trong từng kĩ thuật động tác, thể hiện bằng sự phán đốn chính xác

3
nhanh nhạy, khéo léo và xử lí thơng minh. Những năm gần đây môn Đá cầu
được phát triển rộng rãi trong nước nói chung và trong các trường học nói riêng.
Đá cầu được đưa vào thi đấu với nhiều nội dung như Đơn nam, đơn nữ, Đôi
nam nữ. ....
Tuy nhiên việc dạy và học phân môn Đá cầu trong chương trình thể dục lớp
5 của học sinh cịn gặp nhiều khó khăn và hiệu quả chưa cao.
Với lí do trên tôi đã lựa chọn “Một số biện pháp giúp học sinh khối lớp 5
học tốt môn Đá cầu” mong muốn trước tiên là giúp cho các bài giảng của tôi đạt
kết quả cao, tiết học trở nên sôi nổi, hấp dẫn hơn. Đặc biệt trang bị cho học sinh
lớp 5 trường tôi phuơng pháp và kĩ năng đá cầu, giúp các em hồn thành mục
tiêu mơn học, thực sự u thích mơn Đá cầu nói riêng và mơn thể dục nói
chung, rèn luyện sức khỏe, sự nhanh nhẹn, khả năng tư duy sáng tạo....và phát
hiện năng khiếu cho các em, tạo nguồn bồi dưỡng để các em tham gia các kì thi
Hội khỏe phù đổng .
2. Mục đích nghiên cứu
- Lấy giáo dục thẩm mĩ cho học sinh làm nhiệm vụ chủ yếu.
- Nhằm tìm ra một số biện pháp hữu hiệu giúp các em học sinh tập luyện
đá cầu có chất lương hơn.
- Cung cấp cho học sinh những kiến thức sơ đẳng ban đầu về mơn Đá cầu.
Hình thành và củng cố các kỹ năng đơn giản cần thiết để các em hoàn thành các
bài tập của chương trình.
- Giúp học sinh thường xuyên tập luyện thể dục thể thao thông qua việc
tập luyện môn Đá cầu. Từ đó nâng cao hiệu quả giờ học, tạo hưng phấn, hứng
thú tập luyện TDTT cho học sinh.
- Phát huy được sự nhanh nhẹn hoạt bát, tính kỉ luật, tinh thần tập thể,
đoàn kết của học sinh.
- Giúp các em học tốt các mơn học khác, tích cực tham gia vào các hoạt

động Thể dục trong và ngoài nhà trường.


4
- Góp phần phát triển con người tồn diện.
- Góp phần phát hiện năng khiếu, bồi dưỡng nhân tài cho đất nước.
3. Đối tượng nghiên cứu:
Căn cứ vào nhiệm vụ, yêu cầu và nội dung của đề tài tôi chọn đối tượng
nghiên cứu là các em học sinh Khối 5 của trường Tiểu học nơi tôi đang công tác
và giảng dạy.
Ngồi ra tơi cịn tìm hiểu, thử nghiệm và trao đổi kinh nghiệm với những
đồng nghiệp của mình.
4. Phương pháp nghiên cứu:
Để tiến hành nghiên cứu, đề xuất được những giải pháp có tính khả thi tơi
kết hợp các phương pháp sau:
- Đọc sách, tài liệu tham khảo và các văn bản có liên quan giáo dục, nắm
vững nội dung chương trình thể dục Tiểu học, theo chuẩn kiến thức kĩ năng,
- Phương pháp nghiên cứu sản phẩm: Nghiên cứu sản phẩm học tập của học
sinh thông qua bài tập thể dục
- Phương pháp phân tích tổng hợp.
- Phương pháp giảng dạy và làm mẫu: Giáo viên làm mẫu kỹ thuật động tác,
phân tích ngắn gọn dễ hiểu.
- Phương pháp tập luyện: Là các phương tiện để đạt mục đích hình thành kỹ
năng kỹ xảo vận động và phát triển tố chất vận động.
- Phương pháp sử dụng lời nói: Giáo viên giảng giải, kể chuyện, đàm thoại.
- Phương pháp trực quan: Giáo viên làm mẫu, tranh ảnh, mơ hình ...
- Phương pháp trò chơi: Cần theo số lần lẻ để phân thắng bại.
- Phương pháp rèn luyện sức nhanh: Chủ yếu là phương pháp lặp lại.
- Phương pháp thi đấu: Cần tổ chức tập luyện có hồn cảnh giống như khi thi đấu
thật).

- Phương pháp ổn định: Tập luyện một động tác liên tục từ đầu đến cuối một lần
theo cường độ tương đối ổn định.


5
- Phương pháp Kiểm tra, đánh giá.
- Phương pháp nêu gương.
!

II. PHẦN NỘI DUNG

1. Cơ sở lý luận của sáng kiến:
* Cơ sở pháp lý:
Nghị quyết trung ương 2 khoá VIII Tiếp tục khẳng định đổi mới phương
pháp giáo dục, khắc phục lối truyền thụ một chiều, rèn luyện thành nếp tư duy
sáng tạo của người học, từng bước áp dụng các phương pháp tiên tiến và phát
triển hiện đại vào quá trình dạy học đảm bảo.
* Cơ sở lý luận:
Bộ môn Thể dục ở trường Tiểu học là một trong những môn học đặc trưng,
không nhằm đào tạo vận động viên trong tương lai hay tạo ra những người
chuyên làm về công tác Giáo dục thể chất mà nhằm trang bị cho học sinh những
kiến thức cơ bản của cái đẹp để các em tiếp xúc và làm quen với cái đẹp, cảm
thụ, yêu quý cái đẹp, biết vận dụng vào trong cuộc sống hàng ngày. Hỗ trợ các
em ở các môn học khác giúp các em phát triển tồn diện, lâu dài về Đức - Trí Thể - Mĩ và các kỹ năng cơ bản góp phần hình thành con người Việt Nam xã hội
chủ nghĩa.
Trong xã hội phát triển nhu cầu thẩm mĩ ngày càng cao, do vậy việc đào tạo
con người biết nhận thức, cảm thụ cái đẹp ngày càng quan trọng. Những năm
qua giáo dục thể chất đã trở thành mơn học trong chương trình giáo dục phổ
thông, là một môn học độc lập, môn Thể dục có mục tiêu chương trình sách giáo
khoa, sách hướng dẫn, thiết bị riêng cho dạy và học, giáo viên được đào tạo, kết

quả học tập của học sinh được theo dõi và kiểm tra, đánh giá một cách nghiêm
túc. Việc giảng dạy môn Thể dục tiểu học nhằm đảm bảo cho các em có thể giải
quyết được các kỹ năng vận động cơ bản.
Tập luyện thể dục thể thao là một quá trình rèn luyện các tố chất thể lực và


6
các kĩ năng động tác.Kĩ năng động tác là khả năng thực hiện các động tác một
cách thuần thục nhanh chóng và chính xác. Như vậy kĩ năng động tác chỉ có
được do tậ luyện thành thói quen nên đo chính là các hản xạ có điều kiện.
Có thể nói Đá cầu là một mơn thể thao mang tính đối kháng gián tiếp, đa
dạng. Trong đó trình độ thi đấu của các Vận động viên sử dụng rất nhiều kĩ thuật
tấn cơng, phịng thủ phong phú gây khó khăn cho đối phương. Nét đẹp môn Đá
cầu là những động tác khống chế, những động tác tấn công để giành điểm. Một
Vận động viên có kĩ thuật tốt là người có khả năng tấn cơng và phịng thủ trong
mọi tình huống. Song thực trạng hiện nay cho thấy các vận động viên trẻ ở nước
ta còn non kém về kĩ thuật, chiến thuật, tâm lí, khả năng tư duy. Một mặt là do
điều kiện tập luyện còn hạn chế,mặt khác đội ngũ cán bộ còn chưa nắm bắt được
đặc điểm cơ bản trong huấn luyện giảng dạy ở các trường học. Chính vì vậy việc
giảng dạy đá cầu đối với học sinh là rất quan trọng. Nhất là đối với học sinh Tiểu
học nói chung đặc biệt là học sinh lớp 5 nói riêng cần được truyền thụ kiến thức
cơ bản và chính xác là rất quan trọng.
* Cơ sở thực tiễn :
- Trong giảng dạy khi luyện tập hoặc cho các em vui chơi trị chơi thì có ảnh
hưởng đến các lớp đang học. Vì vậy tiết dạy của giáo viên chưa hiệu quả, học sinh
cảm thấy chưa say mê tích cực trong tập luyện. Học sinh khơng chỉ học những bài
thể dục tay khơng, trị chơi vận động mà các em còn rèn luyện thêm các tố chất
nhanh, mạnh, bền, khéo léo… thông qua các nội dung học như: bật nhảy, chạy, ném
bóng…
- Ngồi việc giảng dạy cho các em có được một sức khoẻ thật tốt, giáo viên

cịn phải luôn giáo dục cho học sinh trong trường từng tiết học như: tính dũng
cảm, tính trung thực, tính tự giác, tính tích cực, tính khiêm tốn… cho nên phân
mơn thể dục ở bậc Tiểu học chiếm một vị trí hết sức quan trọng không thể thiếu
trong giáo dục con người theo hướng toàn diện.
- Những năm qua do điều kiện sân bãi cịn gặp nhiều khó khăn nhất là dụng cụ


7
thể dục còn hiếm, thiếu tranh ảnh, dụng cụ tập luyện. Nội dung của các bài thể dục
và trò chơi vận động giáo viên chuẩn bị chưa được chu đáo, giáo viên chỉ tổ chức
cho học sinh luyện tập và chơi qua loa. Học sinh luyện tập thiếu nhiệt tình, thiếu
chủ động, tinh thần luyện tập của các em không cao, khi các em tham gia vào trị
chơi khơng được chủ động, khơng nhiệt tình, khơng khí cuộc chơi khơng được hào
hứng và sôi nổi, không lôi cuốn các em vào cuộc chơi một cách chủ động.
- Trang phục của các em học sinh khơng đồng bộ vì hồn cảnh gia đình
cịn gặp khó khăn dẫn đến việc tập luyện của các em không được tự tin, thoải
mái, tập không hết biến độ động tác.
2. Thực trạng vấn đề trước khi áp dụng sáng kiến:
* Thuận lợi:
Trong năm học 2021-2022 tôi được Nhà trường phân công giảng dạy môn
Thể dục Khối 5, tổng số học sinh là 112 em. Trong q trình dạy học tơi thấy có
những thuận lợi sau:
- Học sinh được làm quen với quả cầu từ rất sớm, Ngay từ năm học lớp 1 lớp
2 học sinh đã được học tâng cầu, chuyền cầu bằng vợt gỗ cá nhân, lên lớp 4
được làm quen với tâng cầu bằng mu bàn chân, tâng cầu bằng đùi ....tạo nền
móng cơ bản cho các em khi học môn đá cầu lớp 5.
- Đa số học sinh ngoan, u thích mơn học.
* Khó khăn:
Bên cạnh những thuận lợi nêu trên tơi nhận thấy có những khó khăn nhất
định như :

- Trình độ tiếp thu của các em không đồng đều. Mặc dù có giáo viên chun
Thể dục, trong lớp cịn một số học sinh nhút nhát thụ động, chưa chịu khó tập
luyện.
- Cơ sở vật chất, trang thiết bị ở trường chưa đáp ứng tốt nhu cầu tập luyện
của học sinh.


8
- Đa số các em học sinh ở trường đều học hai buổi trên ngày nên khơng có
nhiều thời gian để tập luyện
* Kết quả không cao là do một số nguyên nhân sau:
- Do học sinh làm quen với “cầu trinh” rất sớm ở lớp 1, 2 các em được học
chuyền cầu bằng tay sau đó mới chuyển tâng cầu bằng chân ở lớp 4, 5 các kỹ
thuật động tác chỉ ở mức kiến thức cơ bản nên tập luyện chưa đạt được kết quả
cao.
- Điều kiện vùng còn khó khăn, các em chưa chịu khó, chưa tự giác tập
luyện.
- Nhà trường có sân tập thể dục nhưng chưa có nhà đa năng sân rất nắng và
nóng vì đa số cây xanh đều trồng mới chưa có bóng mát .
- Đá cầu là nội dung học hoàn toàn mới và có độ khó tương đối cao so với
các mơn học khác, là mơn thể thao mang tính đối kháng, kỹ thuật đa dạng, yêu
cầu cường độ vận động cao khơng thích hợp với học sinh nữ nên các em thường
né tránh, mất tập trung đối với môn học, đa số các em không thể tiếp thu tốt
trong học tập
- Một số phụ huynh chưa quan tâm đến việc học của con em mình, phó mặc
cho giáo viên và nhà trường.
- Điều kiện học sinh tự phải làm đồ dùng.
Từ những khó khăn thực trạng nơi đơn vị cơng tác tôi đã đưa ra các biện pháp
giúp học sinh Khối 5 học tốt môn đá cầu trong năm học 2021 -2022.
3. Các biện pháp đã được sử dụng để thực hiện sáng kiến:

Trong những năm học vừa qua, tôi được phân công giảng dạy môn Thể
dục tại trường Tiểu học Phú Thứ, tơi thấy hầu hết các em đều thích học mơn đá
cầu nhưng do điều kiện nhiều mặt cịn hạn chế trong những năm học trước, sau
khi kiểm tra bước đầu xem có bao nhiêu em thích học mơn đá cầu và thực hiện
đươc kỹ thuật động tác để từ đó tìm ra biện pháp khắc phục và tơi đã kiểm tra và
thống kê chất lượng Khối 5 đầu học năm học 2021-2022 như sau:


9
Khối

Tổng số

HS chưa thực hiện

HS thực hiện được

HS thực hiện tốt kĩ

HS

được kĩ thuật động tác

kĩ thuật động tác

thuật động tác

5

112

73

65%

30

27%

09

8%

3.1. Biện pháp 1: Nghiên cứu mục tiêu bài dạy.
Xác định rõ mục tiêu của bài học là khâu đầu tiên khơng thể thiếu trong
soạn giảng. Từ đó, giáo viên mới định ra trọng tâm của tiết dạy để lựa chọn
phương pháp và phương tiện dạy học phù hợp với nội dung, địa hình sân tập....
của bài dạy.
3.2. Biện pháp 2: Lựa chọn các phương pháp giảng dạy, hệ thống câu hỏi và
phương tiện dạy học phù hợp với nội dung bài học.
- Dạy học sinh tìm hiểu về mơn Đá cầu, quan sát, tập nhận xét kỹ thuật động
tác bằng cách quan sát trực tiếp hoặc bằng cách nhớ lại, giúp học sinh nhận thức
nhanh được kỹ thuật động tác khi GV phân tích.
- Lựa chọn và phối hợp linh hoạt các phương pháp dạy học truyền thống với
các phương pháp dạy học hiện đại. Đồng thời phải xác định đâu là phương pháp
chủ đạo, đâu là phương pháp hỗ trợ. Tuy nhiên, mỗi tiết dạy sẽ có hệ thống các
phương pháp dạy học khác nhau. Phương pháp này phù hợp với tiết dạy này
nhưng sẽ khó phát huy được tác dụng của nó ở bài học khác.
- Giáo viên khai thác triệt để thiết bị dạy - học có ở nhà trường, tranh ảnh
trong sách giáo khoa, đồ dùng..... Đặc biệt giáo viên tự chuẩn bị mẫu đồ dùng

cho HS các nhóm học sinh hoặc hướng dẫn HS tự làm đồ dùng.
3.3. Biện pháp 3: Giáo viên nghiên cứu và giảng dạy điều kiện hình thành kĩ
năng động tác và qui luật hình thành kĩ năng, kĩ xảo vận động.
3.3.1. Điều kiện hình thành kĩ năng động tác:
-Tập luyện kĩ năng động tác là hình thành một hệ thống phản xạ có điều
kiện cịn gọi là định hình động lực hoặc xây dựng chương trình thực hiện động


10
tác.
- Trong q trình tập luyện hệ thống tín hiệu kích thích đại não phải đủ
mạnh và phải kết hợp hệ thống tín hiệu thứ 1 (bằng thị phạm) với hệ thống tín
hiệu thứ 2 (bằng lời giảng) để học sinh dễ dàng phân biệt các chi tiết động tác.
Phải chú ý đến sự hưng phấn tập trung thần kinh thì mới xây dựng được các
đường liên hệ tạm thời trong việc hình thành kĩ năng động tác.
Mỗi động tác tập luyện cần lặp đi lặp lại nhiều lần để cũng cố đường thần
kinh liên hệ tạm thời trên vỏ đại não.
Kĩ năng động tác bao giờ cũng được hình thành trên cơ sở những động tác
đã tiếp thu từ trước, do đó nên tập luyện động tác đơn giản rồi mới xây dựng
dần những động tác phức tạp.
Phải đảm bảo tính chính xác của động tác, nghĩa là phải tập luyện đúng kĩ
thuật, vì một động tác chưa chính xác đã được củng cố vững chắc thì cản trở sự
hình thành động tác mới. Đây chính là vấn đề cần thiết của giáo viên thể dục
bậc tiểu học cần phải.
3.3.2. Quy luật hình thành kĩ năng, kĩ xảo vận động:
Kĩ năng là việc thực hiện tập trung chú ý cao vào các thành phần động
tác và chưa được ổn định trong việc thực hiện động tác. Nếu khả năng được lập
lại nhiều lần thì động tác trở nên thuần thục. Cơ chế phối hợp động tác dần
được tự động hóa sẽ chuyển thành kĩ xảo.
Kĩ xảo thực hiện động tác là khả năng điều chỉnh động tác có tính tự động

hóa đối với động tác trong hành vi vận động nguyên vẹn, khi đã trở thành kĩ xảo
thì việc thực hiện của động tác có độ vững chắc cao, tính liên tục của động tác
hóa đối với động tác trong hành vi vận động nguyên vẹn, khi đã trở thành kĩ xảo
thì việc thực hiện động tác có độ vững chắc cao, tính liên tục của động tác được
biểu hiện ở sự nhẹ nhàng, liên kết, tính nhịp điệu và tính bền vững. Sự hồn
thiện về kỹ xảo có liên quan đến việc tri giác chuyên môn động tác.
Từ việc giáo viên nắm rõ qui luật hình thành kĩ năng động tác và kĩ năng


11
kĩ xảo vận động sau đó sẽ đưa ra những phương pháp phù hợp để hướng kĩ thuật
cho học sinh.
3.4. Biện pháp 4: Dựa vào các phương pháp dạy học giúp các em có kĩ thuật
cơ bản, giúp các em nhận thấy những lỗi mà học sinh dễ mắc, từ đó hướng
dẫn biện pháp khắc phục.
Trong lớp học, có rất nhiều đối tượng học sinh khác nhau việc lựa chọn các
phương pháp dạy học, cách tổ chức lớp học phải phù hợp với điều kiện, hoàn
cảnh, khả năng tiếp thu kiến thức của học sinh. Trong dạy học có rất nhiều
phương pháp để giáo viên lựa chọn phương pháp cho phù hợp, quan trong nhất
trong lúc giảng dạy người giáo viên phải truyền thụ cho học sinh một cách có
hiệu quả nhất. Sau dây tơi xin trình bày một số phương pháp và kỹ thuật giúp
học sinh học tốt môn thể thao tự chọn đá cầu.
3.4.1. Phương pháp dùng ngôn ngữ:
Là phương pháp dùng các loại hình ngơn ngữ để hướng dẫn học sinh trong
quá trình dạy học, nhằm đạt được các nhiệm vụ, yêu cầu trong tiết học.
Trong phương pháp này giáo viên chủ yếu dùng lời nói để nói rõ nhiệm vụ,
tên gọi, tác dụng, cách thức, yêu cầu học sinh tập luyện và nắm vững kỹ thuật
động tác.
Phương pháp này được dùng rất phổ biến trong suốt quá trình giảng dạy
của giáo viên, đặc biệt là khi học các nội dung mới.

3.4.2. Phương pháp trực quan:
Là phương pháp dạy học chủ yếu là tác động vào cơ quan cảm giác của học
sinh. Quá trình nhận thức sự vật của con người bao giờ cũng bắt đầu từ cảm giác.
Trong dạy học thể dục các phương pháp trực quan thường làm mẫu động tác, bài
tập, kết hợp với phim ảnh, ti vi…


12

3.4.3. Phương pháp hoàn chỉnh và phân giải:
Đối với những kỹ thuật cơ bản như tâng cầu bằng mu bàn chân, phát cầu
bằng mu bàn chân, chuyền cầu bằng mu bàn chân giáo viên có thể dạy từ đầu
đến cuối mà học sinh tiếp thu một cách dễ dàng nhanh chóng.
* Phương pháp dạy học phân giải:
Là phương pháp đem chia hợp lý một động tác hoàn chỉnh thành nhiều kỹ
thuật nhỏ rồi lần lược dạy cho đến cuối cùng học sinh nắm được toàn bộ động
tác. Ưu điểm giảm độ khó cần thiết cho q trình dạy học, giảm thời gian học
tập.
Người ta dùng phương pháp này khi dạy học động tác tương đối phức tạp,
khó hồn chỉnh ngay, phân tích kĩ từng động tác như:
* Cách cầm cầu:


13
Tay cầm cầu (cùng với chân đá) cao ngang
thắt lưng và cách người khoảng 0.3m, để cầu
trên ngón tay 3 và 4, bàn tay ngửa khum lại để
đỡ cầu, tay không cầm cầu co tự nhiên.

*Thực hiện kỹ thuật tâng cầu bằng đùi:

Chuẩn bị 2 chân đứng rộng bằng vai,
mũi chân thuận đặt sau gót chân trước khoảng
1/2 bàn chân, chạm đất bằng nửa bàn chân, hai
đầu gối hơi khuỵu, hai tay tự nhiên, trọng tâm
cơ thể dồn vào chân trước. Tung cầu lên cao
khoảng 0.3 - 0.5m, cách ngực 0.2 - 0.4m, mắt
nhìn theo cầu để dự đốn hướng cầu rơi. Di
chuyển về nơi cầu rơi rồi co gối
* Kỹ thuật chuyền cầu bằng mu bàn chân:
Chuẩn bị 2 chân đứng rộng bằng vai,
mũi chân thuận đặt sau gót chân trước khoảng
1 bàn chân ( xa hơn tâng cầu) chạm đất bằng
nửa bàn chân, hai đầu gối hơi khuỵu, trọng
tâm cơ thể dồn vào chân trước. Tung cầu lên
cao khoảng 0.5m, khi cầu rơi xuống dùng mu
bàn chân đá cầu cho cầu bay lên cao - ra xa
đến phía bạn hoặc qua lưới sang sân đối
phương.
* Kỹ thuật chuyền cầu bằng bàn chân (chuyền cầu theo nhóm):


14
Tư thế chuẩn bị 2 chân rộng bằng vai, chân trước chân sau cách nhau
½ bàn chân, mắt nhìn theo cầu. Khi bạn chuyền cầu sang cách người 0,5m
bên phải, chân thuận đá lăng từ dưới lên trên và tiếp xúc với cầu. kết thúc
chân thuận tiếp đất sẽ chuẩn bị các kỹ thuật khác (bên trái thì ngược lại).
Học sinh thấy mình chưa tốt ở điểm nào, những lỗi nào dễ mắc phải từ đó có
biện pháp sửa chữa uốn nắn kịp thời.
Qua những năm công tác tôi nhận thấy khi thực hiện những kĩ thuật đá cầu,
học sinh dễ mắc một số lỗi là do những nguyên nhân sau:

* Những lỗi học sinh thường mắc và nguyên nhân:
STT Kỹ thuật
Những sai lầm
Nguyên nhân
Kỹ thuật - Tâng cầu quá xa hoặc quá - Khi tiếp xúc cầu đùi
tâng
1

cầu thấp

bằng đùi

chưa vng góc với thân

- Di chuyển khơng đúng - Di chuyển vị trí để thực
hướng cầu rơi hoặc chậm

hiện kỹ thuật

Kỹ thuật - Tung cầu lệch hướng, đưa - Phán đoán quan sát
tâng
2

cầu chân quá sớm hoặc muộn quá

hướng cầu đến

bằng mu - Di chuyển không đúng - Di chuyển vị trí để thực
bàn chân

hướng cầu rơi hoặc chậm

hiện kỹ thuật

Kỹ thuật - Chuyền cầu khơng chính xác - Phán đoán quan sát
tâng
3

cầu mạnh quá hoặc yếu quá

hướng cầu đến

bằng mu - Phán đốn điểm rơi khơng - Phán đốn tốc độ đến
bàn chân

tốt nên khơng đỡ được cầu

của cầu


15

4

Kỹ thuật - Tung cầu khơng chính xác

- Tung cầu quá gần hoặc

phát

xa với thân người

cầu

bằng mu - Chạm cầu khơng đúng mu - Phán đốn điểm rơi
bàn chân

bàn chân

khơng đúng nên đá không
trúng cầu

Biện pháp khắc phục:
Từ những nguyên nhân dẫn đến những lỗi mà học sinh dễ mắc và trên cơ
sở lý luận cùng với tham khảo sách giáo khoa chun mơn, q trình dạy học
cũng như dự giờ rút kinh nghiệm từ đồng nghiệp tôi nhận thấy các em dễ mắc
lỗi chủ yếu ở 3 nhóm kỹ thuật như sau: nhóm kỹ thuật về mặt di chuyển, nhóm
về mặt phán đốn, nhóm về mặt mở rộng (dành cho những học sinh có năng
khiếu). Từ đó, tơi mạnh dạn xin đưa ra các biện pháp khắc phục mà bản thân đã
áp dụng như sau:

Biện pháp khắc phục

Bài tập

* Nhóm lỗi về mặt di chuyển:

Khởi động chun mơn:

- Tập các động tác bổ trợ để tăng độ

linh hoạt của các khớp hông, gối.

- Xoạc ngang, xoạc dọc.
Chạy nhẹ kết hợp đá má trong, má
ngoài.
- Đá lăn chân theo chiều ngang,
dọc.
- Tập các bài tập chuyển vị trí và
kết hợp với xoay người chuyển
hướng.

* Nhóm lỗi về mặt phán đốn (cự
ly, tốc độ cầu đến):
- Phân tích tầm quan trọng sự chú ý
theo điểm rơi của cầu.

- Tung cầu đúng động tác.
- Tập tự tung, bắt cầu.


16
- Phân tích tầm quan trọng của tốc

- Tập động tác co chân và hướng

độ bay của cầu.

mu bàn chân tâng cầu lên cao khơng
cầu và có cầu.
-Tập đón cầu do người khác tung cho.

-Treo cầu ở độ cao nhất định và tập
đá.

* Nhóm mở rộng (phát hiện năng
khiếu):
- Phân tích cho học sinh thấy được
cái đẹp, cái hay của môn đá cầu và
đá cầu là một nghệ thuật.
- Nêu cho học sinh biết thêm về luật
đá cầu.

- Thi tâng cầu nhanh hoặc tối đa
- Tổ chức cho học sinh chơi chuyền
cầu theo nhóm đội hình vịng trịn

3.4.5. Phương pháp luyện tập tuần hoàn:
Trong phương pháp này cần căn cứ vào nhiệm vụ luyện tâp mà tìm chọn
được một số phương tiện tập luyện phù hợp và các yêu cầu luyện tập cụ thể theo
quy định mà tuần tự tập luyện quay vịng. Phương pháp này giúp các em có biên
độ thực hiện động tác nhiều, đảm bảo thời gian mà quan trọng hơn là đạt yêu cầu
nội dung của giờ học.
Ví dụ: Chia lớp thành 2 nhóm tập luyện tuần hồn như sau: Nhóm 1 tập
luyện kỹ thuật tâng cầu, nhóm 2 thực hiện kỹ thuật phát cầu. Sau thời gian tập
luyện theo qui định rồi đổi nội dung tập luyện cho các nhóm.
3.4.6. Phương pháp luyện tập bằng trò chơi và thi đấu:
Trong phương pháp luyện tập bằng trò chơi, học sinh tập luyện theo phương
thức trò chơi nó làm cho người tập có tính tranh đua và vui tươi nên dễ lôi cuốn,
làm cho người tập tự giác, tích cực, chủ động tập luyện. Do đó phương pháp này
dễ phát huy tính tích cực của học sinh, phát triển cả về thể lực lẫn trí lực…, bồi
dưỡng tinh thần tập thể, dũng cảm và có ý chí phấn đấu trong học tập.

17
Bên cạnh đó giáo viên có thể cho các em thi đấu theo tổ và giáo viên làm
trọng tài. Những kĩ thuật đẹp, những pha cầu giành điểm sẽ giúp cho học sinh
hưng phấn, thích thú từ đó các em sẽ say mê tập luyện hơn.
3.5. Biện pháp 5: Xây dựng khơng khí hào hứng, say mê học tập cho
học sinh bằng cách tở chức các trị chơi học tập trong giờ học
Để tạo hứng thú trong tập luyện, tôi tổ chức các trò chơi như thi tâng cầu
giữa các tổ vừa giúp kích thích hứng thú tập luyện, rèn luyện sức nhanh, mạnh
và khéo léo của đôi chân, các em yêu môn học hơn
Kịp thời sửa những lỗi chưa chính xác một cách triệt để cho học sinh khi
thực hiện động tác.
Cần tuyên dương khen ngợi, học sinh đã tập tốt và đưa ra các biện pháp hỗ
trợ kịp thời cụ thể để giúp học sinh khắc phục các hạn chế theo tinh thần thông
tư 30/2014/TT- BGD&ĐT và Thông tư 22/2016/TT - BGD&ĐT (Có sửa đổi).
Trong giờ tập luyện ln chú ý đến sự đảm bảo an tồn cho học sinh, quan
tâm đến từng đối tượng học sinh của mình, động viên kịp thời nhằm phát huy tối
đa năng khiếu của học sinh.
Luôn không ngừng học hỏi nâng cao trình độ chun mơn, thường xun
trao đổi kinh nghiệm với đồng nghiệp.
4. Hiệu quả của sáng kiến đối với hoạt động giáo dục, với bản thân, đồng
nghiệp và nhà trường: :
Trong thời gian áp dụng những biện pháp trên, tôi thấy rằng học sinh ln
u thích, ham đá cầu hơn, các em tự giác tập luyện, luyện tập thường xuyên để
rèn luyện sức khỏe. Cho nên kĩ thuật đá cầu của học sinh các lớp tôi dạy được
nâng lên rõ rệt. Đó là nhiều em biết tâng cầu bằng đùi, bằng mu bàn chân,
chuyền cầu hai người, phát cầu bằng mu bàn chân … kết quả này góp phần nâng
cao chất lượng môn Thể dục của các lớp.
* Kết quả cuối năm của Khối 5 tăng lên rõ rệt:

18

Khối

5

Tổng số

HS chưa thực hiện

HS thực hiện được

HS thực hiện tốt kĩ

HS

được kĩ thuật động tác

kĩ thuật động tác

thuật động tác

112

2

1,7%

60

51,3%

50

47%

Qua bảng khảo sát, chúng ta thấy có kết quả chuyển biến rõ rệt theo chiều
hướng tích cực, tỉ lệ chưa hồn thành kỹ thuật động tác khơng cịn, tỉ lệ hoàn
thành động tác đạt 100%. Điều này chứng tỏ qua áp dụng các phương pháp và
kỹ thuật nêu trên đã mang lại hiệu quả tích cực, học sinh có chuyển biến tích cực
về tinh thần và thái độ học tập cũng như trình độ kỹ thuật các động tác được
hồn thiện rất nhiều.
Có nhiều em có khả năng đá cầu tốt, các em được tham gia nhiều vào các
hoạt động thể dục thể thao, nhiều em đạt giải cao ở các hoạt động ngoại khóa về
TDTT và những đợt thi do nhà trường tổ chức kỉ niệm những ngày lễ (ngày Nhà
giáo Việt Nam 20/11, ngày quân đội nhân dân Việt Nam…) đặc biệt, các em đã
có ý thức tự giác, chủ động tích cực tham gia các hoạt động thể dục thể thao,
biết đoàn kết giúp đỡ nhau trong học tập rèn luyện, có thói quen tập luyện thể
dục thường xuyên.
* Như vậy, qua khảo sát, tìm hiểu nguyên nhân, áp dụng những biện pháp
luyện học sinh đá cầu, tôi đã thu được những kết quả đáng tự hào như trên. Từ
thực tế giảng dạy, tôi thấy để góp phần nâng cao chất lượng mơn thể thao tự
chọn đá cầu ở lớp 5, mỗi giáo viên cần:
1.Tạo cho học sinh hứng thú, sự đam mê đá cầu.
2.Tổ chức hướng dẫn tỉ mỉ các kĩ thuật cơ bản cho học sinh đá cầu.
3.Hướng dẫn học sinh các kỹ thuật nâng cao để học sinh phát triển năng
khiếu cá nhân.
4.Sử dụng hệ thống bài tập luyện.

19
5.Tăng cường bồi dưỡng kiến thức cho bản thân.
Ngoài những biện pháp chủ đạo trên, mỗi giáo viên cần chủ động phối hợp
với phụ huynh học sinh, nhà trường tạo nhiều cơ hội để các em được tham gia thi
đá cầu để thể hiện tài năng của mình.


20

III. PHẦN KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ
1. Kết luận:
Để nâng cao chất lượng dạy học mơn Thể dục nói chung, phân mơn Đá
cầu nói riêng thì giáo viên phải:
Nghiên cứu kỹ nội dung bài dạy và các tài liệu có liên quan, xem xét đối
tượng học sinh cụ thể và tình hình điều kiện thực tế cho phép để đề ra mức độ
yêu cầu về nội dung, kiến thức.
Lựa chọn và vận dụng linh hoạt các phương pháp dạy học, đặc biệt chú ý
phát huy các phương pháp dạy học tích như: Phương pháp trực quan, phương
pháp vấn đáp, gợi mở, phương pháp thực hành… Lấy khuyến khích động viên ,
khen ngợi học sinh là chủ yếu.
Chuẩn bị đồ dùng dạy học: Phải khai thác triệt để thiết bị đồ dùng dạy học
có sẵn ở trường, hoặc vận động giáo viên và học sinh sưu tầm, hoặc tổ chức vận
động học sinh dùng chung sách vở để tất cả các em có đồ dùng học tập. Tùy theo
tình hình, điều kiện thực tế cho phép để linh hoạt sử dụng các đồ dùng đã có
hoặc đã chuẩn bị được mà có nội dung tương tự, khơng cứng nhắc rập khn.
Ln có ý thức tự học, tự bồi dưỡng để nâng cao trình độ chun mơn nghiệp vụ.
Trên cơ sở lý luận và qua thực tiễn giảng dạy khi áp dụng những giải pháp trên
đem lại kết quả khả quan giúp học sinh tích cực học tập những phân mơn khác. Tôi

thấy cần thiết áp dụng những giải pháp này thấy kết quả cao, do đó cần nhân rộng phổ
biến cho các đồng nghiệp ở các trường lân cận trong Thành phố và các trường khác
trong Tỉnh.
2. Khuyến nghị:
* Đối với giáo viên:
- Cần thấy được vị trí và tầm quan trọng của phân môn đá cầu. Mỗi giáo viên
thể dục phải là tấm gương cho các em học sinh noi theo, từ việc nắm chắc kĩ
thuật, chăm chỉ luyện tập, thực hành, nhận xét, theo dõi sát sao sự tiến bộ của từng


21
học sinh.
- Giáo viên phải có lịng nhiệt tình, tâm huyết với chuyên môn. Phải thường xuyên
sưu tầm, học hỏi kinh nghiệm cũng như mạnh dạn áp dụng những phương pháp mới.
* Đối với phụ huynh:
- Cần quan tâm, chú ý tới việc học bộ môn thể dục, đặc biệt cần chú ý tạo
điều kiện phát triển cho những bạn có năng khiếu. Tạo mơi trường thật tốt cho con
em mình phát triển năng khiếu đá cầu.
- Phụ huynh cần quan tâm đến con em mình nhiều hơn, sát thực hơn đối với
việc học thể dục của các em, cụ thể là đồ dùng học tập.
* Đối với học sinh:
- Lắng nghe, chăm chỉ, bền bỉ khắc phục mọi khó khăn để phát triển năng lực,
phát huy sở trường của mình.
* Đối với nhà trường:
- Thường xuyên tổ chức ngoại khóa, kết hợp tổ chức giao lưu giữa các lớp.
- Nhà trường cần có phịng học chức năng đầy đủ về cơ sở vật chất, đồ dùng
dạy học.
Trên đây là sáng kiến kinh nghiệm của tôi về việc áp dụng một số biện
pháp dạy học giúp học sinh Khối 5 học tốt môn đá cầu cho năm học 2021-2022
mà tôi đã mạnh dạn viết thành sáng kiến kinh nghiệm nhằm đưa ra một phương

pháp mới để đồng nghiệp bộ môn cùng tham khảo và xây dựng. Song sáng kiến
không tránh được cịn nhiều hạn chế. Tơi rất mong ban lãnh đạo, bạn bè đồng
nghiệp cùng chung sức góp ý xây dựng để sáng kiến kinh nghiệm này hoàn
thiện, đạt hiệu quả trong giảng dạy tốt hơn.
Tôi xin chân thành cảm ơn.


22

TÀI LIỆU THAM KHẢO
TT
1

Tên sách
Sách Thể dục lớp 4,5

Tác giả

Năm xuất
bản

Nhà xuất
bản

Trần Đồng Lâm

2013

NXB Giáo
dục

( Sách Giáo viên)
2

Sinh lí học TDTT

Lưu Quang Hiệp

1995

TDTT -HN

3

Sách hướng dẫn giảng dạy
Thể dục thể thao

Trịnh Trung Hiếu

1993

TDTT - HN

4

Dự án phát triển giáo viên
tiểu học - Giáo trình đá
cầu

Tailieu.Vn

2012

NXB Giáo
dục

5

Lý luận và phương pháp
giáo dục thể chất

Nguyễn Tồn

1993

TDTT - HN

Ngân hàng trị chơi Thanh,
thiếu nhi

Đào Đức

2010

NXB Thanh
niên

6

Phạm Danh Tôn

Sơn Liên


23