(Luận văn thạc sĩ) Đánh giá công tác bồi thường hỗ trợ tái định cư tại dự án xây dựng tuyến đường 40m nối từ đường Nguyễn Văn Cừ đến hết khu tái định cư phường Ngọc Thụy, Quận Long Biên

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƯỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM
--------------o0o--------------

DƯƠNG THỊ THU HIỀN

ĐÁNH GIÁ CÔNG TÁC BỒI THƯỜNG HỖ TRỢ TÁI
ĐỊNH CƯ TẠI DỰ ÁN XÂY DỰNG TUYẾN ĐƯỜNG 40m
NỐI TỪ ĐƯỜNG NGUYỄN VĂN CỪ ĐẾN HẾT KHU TÁI
ĐỊNH CƯ PHƯỜNG NGỌC THỤY, QUẬN LONG BIÊN

LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ ĐẤT ĐAI

Thái Nguyên - 2021


ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƯỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM
--------------o0o--------------

DƯƠNG THỊ THU HIỀN

ĐÁNH GIÁ CÔNG TÁC BỒI THƯỜNG HỖ TRỢ TÁI
ĐỊNH CƯ DỰ ÁN XÂY DỰNG TUYẾN ĐƯỜNG 40m NỐI
TỪ ĐƯỜNG NGUYỄN VĂN CỪ ĐẾN HẾT KHU TÁI ĐỊNH
CƯ PHƯỜNG NGỌC THỤY, QUẬN LONG BIÊN
Ngành: Quản lý đất đai
Mã số: 8.85.01.03

LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ ĐẤT ĐAI
Người hướng dẫn khoa học: TS. Vũ Thị Quý

Thái Nguyên - 2021


i
LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan rằng: Đây là công trình nghiên cứu của chính tơi, các
số liệu và kết quả nghiên cứu trong luận văn này là trung thực và chưa từng
được ai công bố trong bất kỳ công trình nào khác và chưa từng sử dụng để bảo
vệ một học vị nào.
Thái Nguyên, tháng

năm 2021

Tác giả

Dương Thị Thu Hiền


ii
LỜI CẢM ƠN

Trong suốt quá trình thực hiện luận văn tôi đã nhận được sự quan tâm, giúp
đỡ của các cá nhân, tập thể, các cơ quan, đơn vị có liên quan tạo điều kiện thuận
lợi để tơi có thể hồn thành luận văn.
Tơi xin chân thành cảm ơn TS. Vũ Thị Quý đã trực tiếp hướng dẫn, giúp đỡ tơi
trong suốt q trình làm luận văn.
Tơi xin trân trọng cảm ơn tập thể cán bộ khoa Khoa Quản lý tài nguyên,
Trường Đại học Nông Lâm Thái Nguyên đã nhiệt tình giúp đỡ tạo điều kiện

thuận lợi nhất để tơi hồn thành luận văn.
Đặc biệt, tơi xin bày tỏ lịng biết ơn sâu sắc đến cô giáo hướng dẫn TS. Vũ Thị
Quý đã trực tiếp hướng dẫn giúp đỡ tôi trong q trình thực hiện đề tài.
Tơi xin gửi lời cảm ơn tới gia đình, người thân, bạn bè, đồng nghiệp đã giúp
đỡ tơi trong q trình thực hiện luận văn.
Tôi xin trân trọng cảm ơn !
Thái Nguyên, tháng

năm 2021

Tác giả

Dương Thị Thu Hiền


iii

MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN ............................................................................................... i
LỜI CẢM ƠN.................................................................................................... ii
DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT ........................................................................ iii
DANH MỤC CÁC BẢNG ............................................................................... vi
DANH MỤC HÌNH ........................................................................................ vii
MỞ ĐẦU ........................................................................................................... 1
Chương 1 ........................................................................................................... 4
TỔNG QUAN TÀI LIỆU.................................................................................. 4
Chương 2 ......................................................................................................... 21
ĐỐI TƯỢNG, NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ............... 21
Chương 3 ......................................................................................................... 25
KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN............................................... 25

KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ ......................................................................... 56
TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................... 58
PHỤ LỤC ......................................................................................................... 1


iv
DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT
Chữ viết tắt

Chữ viết đầy đủ

BTNMT

Bộ Tài nguyên và Môi trường

HTTĐC

Hỗ trợ tái định cư

CNH

Công nghiệp hoá

GCNQSDĐ

Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất

HTTĐC

Hỗ trợ tái định cư

HĐBT

Hội đồng bồi thường

HĐH

Hiện đại hoá

KT – XH

Kinh tế - Xã hội

TP

Thành phố

QHSDĐ

Quy hoạch sử dụng đất

TĐC

Tái định cư

TW

Trung ương

UBND

Uỷ ban nhân dân


vi

DANH MỤC CÁC BẢNG
Bảng 3.1: Hiện trạng sử dụng đất của phường Bồ Đề năm 2020 ........................ 31
Bảng 3.2: Hiện trạng sử dụng đất phường Ngọc Lâm năm 2020 ........................ 32
Bảng 3.3. Danh mục các nội dung được bồi thường trong dự án ........................ 34
Bảng 3.4: Dân số theo độ tuổi trong khu vực HTTĐC ........................................ 35
Bảng 3.5: Tình hình lao động trong khu vực HTTĐC ......................................... 35
Bảng 3.6: Kết quả về đối tượng bồi thường và điều kiện được bồi thường
cho cả 02 phường Bồ Đề và Ngọc Lâm ............................................................... 36
Bảng 3.7: Kết quả về đất đai đã thực hiện bồi thường HTTĐC
tại 02 phường Bồ Đề và Ngọc Lâm ..................................................................... 37
Bảng 3.8: Kết quả bồi thường về đất đai cho dự án tại 02 phường Bồ Đề
và Ngọc Lâm ........................................................................................................ 38
Bảng 3.9: Kết quả bồi thường về tài sản trên đất ................................................. 38
Bảng 3.10: Tổng hợp kinh phí hỗ trợ HTTĐC dự án .......................................... 39
Bảng 3.11: Kết quả lấy ý kiến người dân trong khu vực HTTĐC
qua phiếu điều tra ................................................................................................. 41
Bảng 3.12: Tổng hợp kết quả ý kiến của cán bộ chuyên môn
về công tác bồi thường hỗ trợ tái định cư của dự án ............................................ 42
Bảng 3.13: Tỷ lệ đất nông nghiệp bị thu hồi của các hộ dân
Bảng 3.14: Phương thức sử dụng tiền bồi thường, hỗ trợ của các hộ dân ........... 44
Bảng 3.15: Trình độ văn hóa, chun mơn của số người trong độ tuổi
lao động ................................................................................................................ 46
Bảng 3.16: Tình hình lao động, việc làm của các hộ thuộc khu vực
bồi thường HTTĐC .............................................................................................. 47

Bảng 3.17: Tình hình thu nhập của các hộ sau khi thu hồi đất ............................ 48
Bảng 3.18:Tình hình an ninh, trật tự xã hội khu vực dự án sau khi thu hồi đất .. 49


vii

DANH MỤC HÌNH
Hình 3.1: Sơ đồ vị trí phường Bồ Đề ................................................................... 25
Hình 3.2: Sơ đồ vị trí phường Ngọc Lâm ............................................................ 28


1

MỞ ĐẦU
1.Đặt vấn đề
Trải qua quá trình vận động, biến đổi không ngừng của tự nhiên, đất đai luôn
được khẳng định là một trong những nguồn tài nguyên vô cùng quý giá và là tư liệu
sản xuất mà thiên nhiên đã ban tặng cho con người. Đất đai có ý nghĩa và vai trò đặc
biệt quan trọng cho sự tồn tại, phát triển của sự sống trên trái đất và của cả xã hội
loài người. Đất đai là tư liệu sản xuất đặc biệt, là địa bàn phân bố dân cư, là nơi xây
dựng các cơng trình cơng cộng, văn hóa xã hội, quốc phịng an ninh, là kho tàng dự
trữ lớn nhất của nhân loại và sự sống còn của mỗi quốc gia, mỗi con người.
Trong những năm gần đây, nền kinh tế phát triển mạnh mẽ cùng với áp lực về sự
gia tăng dân số làm cho nhu cầu về đất đai của con người ngày càng gia tăng, sự nóng
lên của trái đất và sự xâm nhập biển đã làm diện tích đất đai ngày càng bị thu hẹp lại.
Đồng thời q trình đơ thị hóa diễn ra mạnh làm cho đất đai ngày càng có giá trị kinh
tế cao và nhu cầu về mặt bằng lớn để phục vụ cho sản xuất, kinh doanh. Để có mặt
bằng thực hiện các cơng trình, dự án chúng ta cần phải thực hiện các dự án thu hồi và
chuyển mục đích sử dụng đất đai. Chính vì vậy, cơng tác bồi thường, hỗ trợ tái định cư
là điều kiện tiên quyết của sự phát triển, nó tác động mạnh mẽ đến công tác quản lý

Nhà nước về đất đai.
Trước thực trạng trên, công tác bồi thường hỗ trợ tái định cư là một trong
những cơng việc hết sức khó khăn, phức tạp, liên quan đến quyền lợi, nghĩa vụ của
đông đảo nhân dân lao động và được xã hội đặc biệt quan tâm. Bồi thường hỗ trợ tái
định cư cũng là một vấn đề hết sức nhạy cảm và phức tạp liên quan tới mọi mặt đời
sống kinh tế, xã hội và cộng đồng dân cư, ảnh hưởng trực tiếp tới lợi ích của Nhà
nước, của chủ đầu tư, đặc biệt với các hộ gia đình, cá nhân có đất bị thu hồi trên
phạm vi cả nước, cũng như các địa phương, khơng những thế nó cịn ảnh hưởng rất
lớn đến tình hình kinh tế, chính trị, xã hội của địa phương sau khi tái định cư cho
người dân. Công tác bồi thường hỗ trợ tái định cư (sau đây viết tắt là BT HTTĐC)
hiện nay cịn trì trệ và gặp rất nhiều khó khăn trong q trình thực hiện do nhiều
nguyên nhân như cơ chế, chính sách về bồi thường, hỗ trợ và tái định cư của Nhà nước
cịn chưa cụ thể, nhiều bất cập và chưa cơng khai, hay thay đổi gây nhiều khó khăn cho


2

việc xác định mức độ đền bù, giá đền bù, tái định cư và giải quyết hậu quả sau bồi
thường, HTTĐC do đất đai có tính chất lịch sử, chưa có hệ thống cơ sở dữ liệu chuẩn
quốc gia … Trước những khó khăn trên, việc đánh giá cơng tác bồi thường HTTĐC để
đưa ra những phương án có tính khả thi giải quyết những khó khăn trong bồi thường
HTTĐC đang là một nhu cầu hết sức cấp thiết của xã hội hiện nay.
Long Biên là một trong những quận của thành phố Hà Nội có vị trí địa lý hết
sức thuận tiện cho giao lưu, kinh tế, chính trị, văn hố, khoa học giáo dục, y tế... Là
quận có nhiều điều kiện, cơ hội để đón nhận, thu hút sự đầu tư của các doanh nghiệp
trong và ngoài nước đầu tư trên địa bàn; do đó việc bồi thường HTTĐC để thực hiện
các dự án trên địa bàn đang được các cấp chính quyền trong quận hết sức quan tâm,
tuy nhiên vấn đề này vẫn còn nhiều bất cập và khó khăn làm ảnh hưởng khơng nhỏ
đến tiến độ của các dự án, kinh phí của Nhà nước do những nguyên nhân khác nhau
theo từng dự án cụ thể. Với thực trạng đó, cơng tác bồi thường HTTĐC dự án “Đánh

giá công tác bồi thường hỗ trợ tái định cư dự án xây dựng tuyến đường 40 nối từ
đường Nguyễn Văn Cừ đến hết khu tái định cư phường Ngọc Thụy, quận Long
Biên” trên địa bàn quận đang là vấn đề được chú ý rất nhiều ở cả trong và ngồi
quận. Chính vì vậy, em đã nghiên cứu đề tài: " Đánh giá công tác bồi thường hỗ trợ
tái định cư dự án xây dựng tuyến đường 40m nối từ đường Nguyễn Văn Cừ đến
hết khu tái định cư phường Ngọc Thụy, quận Long Biên”.
2. Mục tiêu của đề tài
- Đánh giá kết quả công tác bồi thường HTTĐC tại “Xây dựng tuyến đường
40m nối từ đường Nguyễn Văn Cừ đến hết khu tái định cư phường Ngọc Thụy, quận
Long Biên” và ảnh hưởng của thực hiện chính sách bồi thường hỗ trợ tái định cư đến
sinh kế của các hộ bị thu hồi đất.
- Đề xuất các giải pháp để giải quyết những khó khăn, vướng mắc nhằm nâng
cao hiệu quả trong công tác bồi thường HTTĐC dựa trên cơ sở Luật, các Nghị định,
Thông tư, Quy định và kết quả đã điều tra, nghiên cứu.
3. Ý nghĩa của đề tài
3.1. Ý nghĩa khoa học
Nhằm bổ sung kiến thức, kinh nghiệm thực tế và hiểu rõ về công tác quản lý


3

nhà nước về đất đai, cụ thể là công tác bồi thường hỗ trợ tái định cư, đánh giá những
thuận lợi, khó khăn khi tiến hành triển khai thực hiện các cơng trình, dự án trên địa
bàn.
3.2. Ý nghĩa thực tiễn
Từ kết quả nghiên cứu thực tế đề tài giúp tìm ra những thuận lợi, khó khăn
trong cơng tác bồi thường HTTĐC, để từ đó đề xuất những giải pháp khắc phục, góp
phần thúc đẩy tiến độ bồi thường HTTĐC.

4

Chương 1
TỔNG QUAN TÀI LIỆU
1.1. Cơ sở khoa học của đề tài
1.1.1. Đất đai
1.1.1.1. Khái niệm đất đai
Trong nền sản xuất, đất đai giữ vị trí đặc biệt quan trọng. Đất đai là điều kiện
vật chất mà mọi sản xuất và sinh hoạt đều cần tới. Đất đai là khởi điểm tiếp xúc và sử
dụng tự nhiên ngay sau khi nhân loại xuất hiện. Trong quá trình phát triển của xã hội
lồi người, sự hình thành và phát triển của mọi nền văn minh vật chất và văn minh
tinh thần, tất cả các kỹ thuật vật chất và văn hóa khoa học đều được xây dựng trên
nền tảng cơ bản là sử dụng đất đai.
Luật đất đai hiện hành đã khẳng định “Đất đai là tài nguyên quốc gia vô cùng
quý giá, là tư liệu sản xuất đặc biệt, là thành phần quan trọng hàng đầu của môi
trường sống, là địa bàn phân bố các khu dân cư, xây dựng các cơng trình kinh tế, văn
hóa, xã hội, an ninh quốc phòng” [1].
Như vậy, đất đai là điều kiện chung nhất đối với mọi quá trình sản xuất và hoạt
động của con người. Nói cách khác, khơng có đất sẽ khơng có sản xuất cũng như
khơng có sự tồn tại của chính con người. Do vậy, để có thể sử dụng đúng, hợp lý và
có hiệu quả tồn bộ quỹ đất thì việc hiểu rõ khái niệm về đất đai là vô cùng cần thiết.
1.1.1.2. Đặc điểm của đất đai
Đất đai có vị trí cố định khơng thể di chuyển được, với một số lượng lớn có
hạn trên phạm vi tồn cầu, quốc gia và khu vực. Tính cố định khơng di chuyển từ vị
trí này sang vị trí khác của đất đai đồng thời quy định tính giới hạn về quy mô và
không gian gắn liền với môi trường mà đất đai chịu chi phối (nguồn gốc hình thành,
sinh thái với những tác động khác của thiên nhiên). Vị trí của đất đai có ý nghĩa rất
lớn về mặt kinh tế trong quá trình khai thác và sử dụng đất đai.
Khả năng phục hồi và tái tạo của đất đai chính là khả năng phục hồi và tái tạo
độ phì thơng qua tự nhiên hoặc do tác động của con người.

Ngồi tính hai mặt trên, đất đai cịn có những đặc điểm như là: Sự chiếm hữu, sở