(SKKN CHẤT 2020) một số biện pháp giúp học sinh làm tốt dạng bài tập tìm hình ảnh so sánh trong phân môn luyện từ và câu lớp 3

PHÒNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TAM DƯƠNG TRƯỜNG TIỂU
HỌC HOÀNG HOA =====***=====

BÁO CÁO KẾT QUẢ
NGHIÊN CỨU, ỨNG DỤNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM

Tên sáng kiến: Một số biện pháp giúp học sinh làm tốt dạng bài tập tìm hình ảnh
so sánh trong phân môn luyện từ và câu lớp 3.
Tác giả sáng kiến: Lê Thị Tân
Địa chỉ tác giả sáng kiến: Trường TH Hoàng Hoa
Số điện thoại: 0985493261 E_mail:

.

Vĩnh Phúc, năm 2017

1

download by :


BÁO CÁO KẾT QUẢ
NGHIÊN CỨU, ỨNG DỤNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM

Tên sáng kiến: Một số giải pháp nâng cao kĩ năng phát triển các yếu tố hình học
cho học sinh lớp 4-5.

.

2

download by :


1. Lời giới thiệu
Xuất phát từ yêu cầu đổi mới của đất nước, trong những năm qua Đảng,
Nhà nước ta đã đặc biệt quan tâm đến phát triển giáo dục. Một trong những
nhiệm vụ cơ bản của giáo dục đào tạo hiện nay là: hình thành và phát triển nhân
cách cho học sinh một cách toàn diện theo mục tiêu phát triển nguồn nhân lực
phục vụ cơng nghiệp hóa - hiện đại hóa đất nước.
Ngơn ngữ nói chung, Tiếng việt nói riêng có mối quan hệ mật thiết với
phương pháp dạy học Tiếng Việt. Ngôn ngữ bao gồm một hệ thống, bao gồm
các bộ phận ngữ âm, từ vựng và ngữ pháp. Mỗi bộ phận của ngôn ngữ là một hệ
thống nhỏ, có cơ cấu tổ chức riêng, có quan hệ chặt chẽ với nhau trong hệ thống
ngôn ngữ.
Môn Tiếng Việt là một trong những bộ môn cơ bản của nhà trường phổ
thông nên phải thực hiện theo nguyên tắc giáo dục học. Bởi vậy nguyên tắc dạy
học Tiếng Việt phải cụ thể hóa mục tiêu và các nguyên tắc dạy học nói chung
vào bộ mơn của mình.
Như vậy mục tiêu của việc dạy và học Tiếng Việt nằm trong mục tiêu
chung của giáo dục nước ta trong giai đoạn mới hiện nay: Nâng cao dân trí, đào
tạo nhân lực, bồi dưỡng nhân tài, nhằm hình thành đội ngũ lao động có tri thức,
có tay nghề, có năng lực thực hành, tự chủ, năng động sáng tạo.
Theo muc tiêu cua môn Tiêng Viêt lơp 3 chương trinh Tiêu hoc được xac
đinh như sau :
-

Hinh thanh va phat triên ơ hoc sinh cac kỹ năng sử dung Tiêng Viêt
( Nghe – Noi – Đoc – Viêt ) đê hoc tâp va giao tiêp trong cac môi trương hoat
đông cùng lưa tuôi. Thông qua viêc day va hoc Tiêng Viêt gop phân rèn luyên
cac thao tac tư duy.

+

Cung câp cho hoc sinh nhưng kiên thưc sơ gian vê Tiêng Viêt va nhưng
hiêu biêt sơ gian vê xa hôi, tư nhiên va con ngươi vê văn hoa , văn hoc cua Viêt
Nam va nươc ngoai.
+

Bôi dương tinh yêu Tiêng Viêt va hinh thanh thoi quen giư gin sư trong
sang, giau đẹp cua Tiêng Viêt, gop phân hinh thanh nhân cach con ngươi Viêt
Nam xa hơi chu nghia.
+

Văn học là một loại hình nghệ thuật lấy ngơn từ làm phương tiện thể hiện.
Có khả năng tác động đến đời sống tâm hồn của con người. Trong đó biện pháp
so sánh góp một phần khơng nhỏ làm lên điều này.
-

3

download by :


Một mặt, so sánh có khả năng khắc họa hình ảnh và gây ấn tượợ̣ng mạnh mẽ
làm nên một hình thức miêu tả sinh động, mặt khác so sánh còn có tác dụng làm
cho lời nói rõ ràng, cụ thể sinh động, diễn đạt đượợ̣c mọi sắc thái biểu cảm. So
sánh cịn là phương thức bộc lộ tâm tư, tình cảm một cách kín đáo và tế nhị.
Như vậy đối với tác phẩm văn học nói chung so sánh mang chức năng nhận thức
và biểu cảm.
Nhờ những hình ảnh bóng bảy, ước lệ, dùù̀ng cái này để đối chiếu cái kia
nhằm diễn tả những ngụ ý nghệ thuật mà so sánh tu từ đượợ̣c sửử̉ dụng phổ biến

trong thơ ca, đặc biệt là thơ viết cho thiếu nhi. So sánh còn giúp các em hiểu và
cảm nhận đượợ̣c những bài thơ, bài văn hay, từ đó góp phần mở mang tri thức làm
phong phú về tâm hồn, tạo hứng thú khi viết văn, rèù̀n luyện ý thức, yêu quý
Tiếng Việt giữ gìn sự trong sáng của Tiếng Việt cho học sinh.
Vây tư nhưng muc tiêu trên cua môn Tiêng Viêt noi chung va phân môn “
Luyên tư va câu” noi riêng tôi thây :
Trong khi noi hoăc khi viêt, nêu cac em biêt sử dung hinh anh so sanh se
gây được ân tượng hơn, dê nhơ hơn va bai văn se hay hơn, sinh đông hơn. Thê
nhưng hiên nay ơ lưa tuôi hoc sinh tiêu hoc noi chung va ơ trương tôi noi riêng,
cu thê hơn la cac em hoc sinh lơp 3 băt đâu được nhân biêt va lam quen vơi “
Hinh anh so sanh”. Vây lam thê nao đê hoc sinh tim được nhưng hinh anh so
sanh ? Đo la môt điêu ma moi giao viên cu thê la giao viên trưc tiêp giang day
phân môn Luyên tư va câu cân phai quan tâm.
Qua thực tế giang day phân môn Luyên tư va câu, tôi thây hầu hết co rât
nhiêu em con lung tung, chưa biêt tim nhưng “ Hinh anh so sanh” trong nhưng
câu thơ, khô thơ, bai thơ va trong nhưng đoan văn ma bai tâp đa u câu.
Xuất phát từ tình hình thực tế đó, tôi đã mạnh dạn trao đổi với một số giáo
viên và tìm hiểu về nguyên nhân dẫn đến tình trạng đó là:
*Về sách giáo khoa:
Sách giáo khoa Tiếng Việt lớp 3 hiện nay nói chung và phân mơn Luyện từ
và câu nói riêng cịn tồn tại một số điểm chưa hợợ̣p lý: mặc dùù̀ SGK đã chú trọng
phương pháp thực hành nhưng những bài tập sáng tạo vẫn cịn ít, đơn điệu, kiến
thức dạy học sinh cịn mang tính trừu tượợ̣ng nên học sinh cịn gặp nhiều khó
khăn trong q trình lĩnh hội các kiến thức mới.
* Về phía giáo viên:
Người giáo viên cịn gặp khơng ít khó khăn như cơ sở vật chất, phương tiện
dạy học và tài liệu tham khảo cịn ít. Một số bộ phận nhỏ giáo viên vẫn chưa chú
trọng quan tâm đến việc lồng ghép trong q trình dạy học giữa các phân mơn
4

download by :


của môn Tiếng Việt với nhau, để khơi dậy sự hứng thú học tập và sự tị mị của
phân mơn này với phân môn khác trong môn Tiếng Việt.
* Về phía học sinh:
Do khả năng tư duy của học sinh còn dừng lại ở mức độ tư duy đơn giản,
trực quan nên việc cảm thụ nghệ thuật so sánh còn hạn chế. Vốn kiến thức văn
học của học sinh, nhất là học sinh vùù̀ng thơn q của chúng tơi cịn rất hạn chế
về nguồn sách báo, tài liệu văn học cịn ít ỏi. Vì đa số các em đều là con em gia
đình thuần nơng. Một số em nhận biết về vốn từ ngữ còn hạn chế, khả năng giao
tiếp kém, học sinh chỉ mới biết một cách cụ thể. Nên khi tiếp thu về nghệ thuật
so sánh rất khó khăn. Vì vậy địi hỏi người giáo viên cần hướng dẫn một cách tỷ
mỉ thực tế.
Gia đình: Một số gia đình chưa quan tâm tạo điều kiện và đầu tư cho
việc học của con em mình như: Chuẩn bị các tài liệu sách tham khảo ...
*

Như vây qua thưc tê, tôi thây hoan canh gia đinh cung la môt yêu tô quan
trong anh hương gian tiêp đên viêc hoc tâp cua cac em, đê hiêu ro hơn vê cac em
tôi đa tiêp cân gân gui cac em đê tim hiêu tâm ly cua môi hoc sinh. Sau khi tim
hiêu tôi thây rằng: Nhin chung cac em rât ngoan, rât chăm chi hoc bai. Bên canh
đo vân con môt sô em tiêp thu bai châm nguyên nhân la do cac em mai chơi va
co nhưng em con phai lam đơ gia đinh nên thơi gian hoc bai không co.
Tư nhưng suy nghi va nhưng băn khoăn trên đa thôi thuc tôi đi sâu nghiên
cưu tim ra nhưng phương phap tôi ưu đê thưc hiên đê tai “Một số biện phap
giúp hoc sinh làm tôt dạng bài tập tìm hình ảnh so sanh trong phân môn
Luyện từ và câu lớp 3”
Tên sáng kiến: Một số biên phap giup hoc sinh lam tôt dang bai tâp tim hinh
anh so sanh trong phân môn Luyên tư va câu lơp 3

2.

3.

Tác giả sáng kiến:

-

Họ và tên: Lê Thị Tân

-

Địa chỉ tác giả sáng kiến: Trường Tiểu học Hoàng Hoa - xã Hoàng Hoa

-

Số điện thoại: 098549326. Email:

Chủ đầu tư tạo ra sáng kiến: Lê Thị Tân - Giáo viên Trường Tiểu học
Hoàng Hoa.
4.

Lĩnh vực áp dụng sáng kiến: “Nghiên cứu các phap giup hoc sinh lam tôt
dang bai tâp tim hinh anh so sanh trong phân môn Luyên tư va câu lơp 3”
5.

5

download by :

Ngày sáng kiến được áp dụng lần đầu hoặc áp dụng thử: Tháng
1/10/2017.
6.

7.

Mô tả bản chất của sáng kiến:

7.1. Về nội dung của sáng kiến:
a) Về nhận thức của học sinh:
Bươc vao đâu năm hoc, tôi được Ban giam hiêu nha trương giao trong
trach lam chu nhiêm lơp 3C. Lơp tôi co tông sô 35 em hoc sinh, trong đo co 13
em nư va 22 em nam. Trong đó có 1 học sinh khuyết tật.
Đê biêt ro được chât lượng cu thê cua hoc sinh tôi đa tiên hanh khao sat
trong hai đợt.
+

Đợt 1 : Khao sat đâu năm hoc do nha trương ra đê .
+

đợt 2: Khao sat đâu thang 10 do tôi ra đê thông qua y kiên cua Ban giam

hiêu.
Đê bai :
Bai 1 : Tim cac tư ngư chi sư vât trong khô thơ sau :
Tay em đanh răng
Răng trăng hoa nhai
Tay em chai toc
Toc ngơi anh mai

Bai 2 : Tim nhưng sư vât được so sanh vơi nhau trong cac câu thơ, câu văn
dươi đây.
a)

Hai ban tay em
Như hoa đâu canh

b)

Măt biên sang trong như tâm tham không lô băng ngoc thach

c)

Canh diêu như dâu “ a
“ Ai vưa tung lên trơi.

Qua hai đợt khao sat chât lượng như sau :
6

download by :


Phân loai
Đợt 1
Đợt 2
Qua hai đợt khao sat va tim hiêu thưc tê, tôi thây nguyên nhân chinh dân
đên kêt qua hoc tâp cua cac em chưa cao la do các nguyên nhân sau:
+ Việc nhận thức của học sinh trong lớp không đồng đều nên việc giảng
dạy của giáo viên gặp nhiều khó khăn. Nhất là với mơn Tiếng Việt số lượợ̣ng học
sinh trung bình nhiều, học sinh yếu vẫn còn, chất lượợ̣ng học tập chưa cao. Khi

làm bài tập nhiều học sinh khơng biết cách trình bày bài, thụ động chỉ trơng chờ
thầy cơ dẫn dắt. Có những học sinh làm bài một cách máy móc, dập khuân, có
những học sinh khơng hiểu đượợ̣c u cầu của đề bài nên làm cho xong.
Học sinh đọc đề vội vàng, chưa đọc đượợ̣c câu văn một cách trọn ven, lưu
loát dẫn đến không hiểu nội dung của bài yêu cầu bài tập.
+

Học sinh còn hạn chế nhiều về vốn từ và kĩ năng sửử̉ dụng từ ngữ trong khi
nói, viết; kĩ năng đọc hiểu nên hầu hết các em nhầm lẫn giữa dạng bài tìm sự vật
đượợ̣c so sánh với dạng bài tìm hình ảnh so sánh với nhau trong các câu thơ, câu
văn. Bên cạnh đó một số em nắm đượợ̣c yêu cầu của bài nhưng khi làm còn lúng
túng về cách trình bày.
+

Do cac em chưa biêt phân tich, tim hiêu kỹ yêu câu cua đâu bai la yêu câu
tim “cai gi" ?
+

+

Do lưa tuôi cua cac em con nho, hiêu đông, mai chơi.

Do môt sô em kiên thưc bi hông tư lơp 2 nên co anh hương đên sư tiêp
thu cua kiên thưc mơi.
+

Tư nhưng nguyên nhân trên đa thôi thuc tôi nghiên cưu, tim toi phương
phap day hoc va cac biên phap kêt hợp giưa phương phap truyên thông vơi
phương phap đôi mơi. Chăt loc nhưng tinh hoa cua phương phap truyên thông
va phương phap hiên đai đê co nhưng biên phap tôi ưu nhât trong day va hoc.

b)

Những biện pháp thực hiện:

* Biên phap 1: Cung cố kiên thưc cũ ở lơp 2.
Như chung ta đa biêt, cac kiên thưc ma hoc sinh được hoc tư lơp dươi lên
cac lơp trên la môt vong tron xoay trôn ôc. Vây đê hoc được cac kiên thưc mơi ơ
cac lơp trên trươc hêt cac em phai năm chăc cac kiên thưc cu ơ lơp dươi.
7

download by :


Thông qua viêc hiêu va năm chăc kiên thưc cu nay se giup cho hoc sinh co
nên mong đê tiêp thu nhưng kiên thưc mơi, đông thơi phat triên được tư duy
sang tao cua cac em.
Ngay sau khi khao sat chât lượng va năm được nguyên nhân, tôi đa nghiên
cưu chương trinh phân môn Luyên tư va câu ơ lơp 2 đê bô sung kiên thưc cho
cac em. Tôi thây nhưng dang bai tâp Luyên tư va câu ma hoc sinh con yêu, bi
hông kiên thưc như : Tư chi sư vât,tư chi hoat đông.
Trươc hêt tôi phai ôn tâp cho hoc sinh nhưng kiên thưc tư dê đên kho, tư
đơn gian đên phưc tap va điêu quan trong la phai bam sat vao chương trinh cua
sach Tiêng viêt 2.
Ví du 1:
- Dang 1 : Tim cac tư chi sư vât co trong bang sau :
Ban
quy mên
bang
đi
Phượng vi

(

SGK Tiêng viêt 2 – tâp 1- Trang 27)

Dang 2 : Tư dang 1 tôi chuyên sang dang 2 đê nâng cao dân kiên thưc lên
cho hoc sinh.
-

Đê bai: Tim cac tư theo mâu trong bang ( môi côt 3 tư)
Chi ngươi
M : hoc sinh
..........
( Sach Tiêng viêt 2 - Tâp 1 – Trang 35)
Đê lam được bai tâp ơ dang 2 nay , hoc sinh cân phai hiêu được yêu câu
cua đê bai. Cu thê đê bai yêu câu như sau :
+ Tim tư chi ngươi – Theo mâu : Hoc sinh
8

download by :


+

Tim tư chi đô vât – Theo mâu : Ghê

+

Tim tư chi con vât – Theo mâu : Chim se

+

Tim tư chi cây côi – Theo mâu : Xoai

- Môi côt cân phai tim thêm 3 tư.
Như vây vơi dang bai nay Giao viên cân khăc sâu cho hoc sinh biêt : tât ca
cac tư chi ngươi, chi đô vât, chi con vât, chi cây côi được goi chung la “Tư chi
sư vât”
Ví du 2: Chon tư chi hoat đông thich hợp vao môi chô trông dươi đây :
a)

Cô Xuân Mai……………………môn Tiêng viêt.

b)

Cô ......................................day rât dê hiêu .

c)

Cô.......................................chung em chăm hoc .
(

SGK – Tiêng viêt 2 – Tâp 1 trang 59)

Giao viên co thê chon thêm bai tâp đê phat triên tư duy cho hoc sinh :

Đê bai : Tim cac tư chi hoat đông, trang thai cua loai vât va sư vât trong
nhưng câu sau :
a)

Con trâu ăn co.

b)

Đan bo uông nươc dươi sông.

c)

Măt trơi toa anh năng rưc rơ.
( SGK – Tiêng viêt 2 – Tâp 1 – trang 67)

Sau khi đa thưc hiên biên phap nay trong môt thang tôi đa khao sat va thây
kêt qua như sau :

Tông sô hoc sinh

Như vây khi ap dung thưc hiên biên phap 1, tôi thây chât lượng hoc tâp
cua hoc sinh co nâng lên nhưng kêt qua chưa cao, chưa đap ưng được mong
muôn va yêu câu đê ra.
9

download by :


Tôi thây : Cung cô kiên thưc cu co ưu điêm la giup hoc sinh hê thông hoa lai
cac kiên thưc đa hoc va nâng cao phat triên tư duy đôc lâp, nâng cao hưng thu
hoc tâp cho cac em. Qua đo rèn luyên được nhưng kỹ năng, kỹ xao, năm chăc
cac kiên thưc đa hoc, đông thơi phat huy tinh tich cưc, sang tao cua cac em.
Tuy nhiên, biên phap cung cô kiên thưc co y nghia vô cùng quan trong trong
viêc tiêp tuc hoc cac kiên thưc mơi. Nhưng thưc tê qua đợt khao sat cho thây
viêc day hoc sinh năm được kỹ năng đê nhân biêt tôt cac hinh anh so sanh trơ

nên quan trong va cân thiêt. Chinh vi vây tôi đa đi nghiên cưu va ap dung biên
phap day kỹ năng lam tôt nhưng bai tâp dang tim cac hinh anh so sanh.
b. Biên phap 2: Day kỹ năng lam tốt nhưng bai tâp (dang tim cac hinh
anh so sanh).
Muôn lam được cac bai tâp vê ‘‘Tim hinh anh so sanh’’ trươc hêt hoc sinh
phai hiêu được yêu câu cua đâu bai.
Khi cac em đa hiêu được yêu câu cua đâu bai rôi thi cac em se tim ra
được cach lam hay nhât va co hiêu qua nhât. Đê thưc hiên được điêu đo hoc sinh
cân phai biêt ro điêu kiên va trinh đô cua minh đê tiên hanh lam bai.
Vi vây, khi day kỹ năng lam tôt nhưng bai tâp dang tim cac hinh anh so
sanh trươc hêt hoc sinh phai biêt được : Tư chi ngươi, tư chi đô vât, tư chi con
vât, tư chi cây côi...
Sau khi hoc sinh hiêu va năm chăc được điêu đo, tôi đa sử dung phương
phap đam thoai đê giang bai. Dùng cac câu hoi dân dăt, gợi mơ va trong tâm cân
khăc sâu kiên thưc. Tôi săp xêp cac câu hoi theo môt hê thông tư dê đên kho, tư
đơn gian đên phưc tap. Trong qua trinh giang day, tôi chi la ngươi nêu vân đê va
hoc sinh tư tim ra phương phap giai quyêt vân đê đo.
Đê hoc sinh năm được kỹ năng lam tôt cac bai tâp tim hinh anh so sanh,
tôi đa hương dân hoc sinh cân phai năm được cac bươc sau :
Víí́ dụ 1: Tim cac hinh anh so sanh trong nhưng khô thơ sau :
a)

Bê chau ông thu thi : Chau
khoe hơn ơng nhiêu ! Ơng
la bi trơi chiêu Chau la
ngay rang sang.
Pham Cuc
10

download by :

b)

Ông trăng tron sang to Soi
ro sân nha em Trăng
khuya sang hơn đèn Ơi
ông trăng sang to.
Trân Đăng Khoa

c)

Nhưng ngôi sao thưc ngoai kia
Chẳng băng mẹ đa thưc vi chung
con. Đêm nay con ngu giâc tron
Mẹ la ngon gio cua con suôt đơi. Trân
Quôc Minh

* Bươc 1: Đoc kỹ đê, tim hiêu đê.
Trước tiên tôi yêu câu hoc sinh đoc kỹ đê, vưa đoc vưa suy nghi xem yêu câu
đâu bai cân phai lam gi ? Sau khi hoc sinh hiêu được yêu câu cua đâu bai rôi
tôi đa yêu câu hoc sinh tiên hanh đên bươc 2.
* Bươc 2: Tim cac sư vât được so sanh vơi nhau.
Trong bươc 2 nay, tôi se dùng phương phap đam thoai va gợi mơ hương dân
hoc sinh lam mâu phân (a).
giao viên nêu câu hoi: Trong phân (a) sư vât nao được so sanh vơi sư vât nao
?
Hoc sinh se tim được cac sư vât so sanh vơi nhau là: (Chau – Ông; Ông –
Buôi trơi chiêu; Chau – Ngay rang sang )
-

Tương tư như vây cac phân (b) va phân (c) hoc sinh se tư tim cac sư vât
được so sanh vơi nhau.
-

Phân (b): trăng – đèn

-

Phân (c): nhưng ngôi sao – mẹ đa thưc vi chung con, mẹ – ngon gio.

Sau khi hoc sinh đa tim đung cac sư vât được so sanh, tôi tiêp tuc yêu câu hoc
sinh tim tư so sanh.
11

download by :


* Bươc 3: Tim tư so sanh.
- Trong cac dang bai tâp tim hinh anh so sanh thi hoc sinh phai biêt:
Tư so sanh no được đưng sau sư vât được so sanh va đưng trươc sư vât so
sanh. Noi tom lai la tư so sanh đưng ơ giưa hai vê :
+

Vê A nêu tên sư vât, sư viêc được so sanh .

+

Vê B nêu tên sư vât, sư viêc dùng đê so sanh .

Sau khi hoc sinh đa hiêu cach tim tư so sanh cac em se nhân biêt rât nhanh
vê tư so sanh. Cu thê cac tư so sanh trong bai la :
+

Câu ( a) : hơn – la – la

+

Câu ( b) : hơn

+

Câu ( c) : chẳng băng – la

* Bươc 4 : Tim hinh anh so sanh
Như vây qua bươc 2 va bươc 3, giao viên cân khăc sâu cho hoc sinh thây ro:
Hinh anh so sanh no phai co sư vât được so sanh va sư vât dùng đê so
sanh. Đăc biêt la phai co ca tư so sanh được đưng giưa hai sư vât ây. Tư đo hoc
sinh se hiêu va lam đung được bai tâp.
-

Bai lam: Cac hinh anh so sanh trong cac khô thơ trên la :
a)

Chau khoe hơn ông nhiêu !
Ơng la bi trơi chiêu
Chau la ngay rang sang.

b)

Trăng khuya sang hơn đèn

c)

Nhưng ngôi sao thưc chẳng băng mẹ đa thưc vi chung con.
Mẹ la ngon gio cua con suôt đơi.

Qua hai thang thưc hiên biên phap 2 va môt sô biên phap khac kèm theo đê
bô trợ cho biên phap 2. Tôi thây chât lượng hoc tâp cua hoc sinh co tinh kha
quan ro rêt qua đợt khao sat hoc kỳ I như sau :
12

download by :


Tông sô hoc sinh

Sau khi thưc hiên biên phap “Day kỹ năng lam tôt nhưng bai tâp dang tim
cac hinh anh so sanh”. Tôi thây co ưu điêm la giup hoc sinh đa đi đung hương
vơi yêu câu cua đê bai, lam được bai môt cach tôt hơn.
Măc dù biên phap nay vô cùng quan trong, no cung câp cho hoc sinh bôn
bươc tiên hanh khi lam bai tâp: “Tim cac hinh anh so sanh” môt cach dê dang
hơn va đung hơn. Tuy nhiên biên phap nay vân chưa giup cac em tiêp thu bai
môt cach linh hoat va sang tao, chưa thu hut được nhiêu hưng thu khi tim cac
hinh anh so sanh.
Chinh vi vây ma tôi tim toi va chăt loc hai hoa cac phương phap day hoc
sao cho đat kêt qua cao trong viêc day va hoc. Tôi thây “Phương phap gợi mơ,
phat huy tri lưc cua hoc sinh đa đap ưng được điêu đo”.
c. Biên phap 3: Phương phap gơi mở phat huy trí lưc cua hoc sinh.
Đôi vơi phương phap nay thi ngươi giao viên phai kich thich vao tri tuê

cua hoc sinh, giup hoc sinh co tinh tư duy tư khai quat đên triu tượng. Muôn vây
ngươi giao viên cân phai xây dưng môt hê thông câu hoi sao cho phù hợp.
Luôn luôn quan tâm đên trinh đô phat triên chung cua hoc sinh, đông thơi
phai quan tâm đên trinh đô tiêp thu bai cua tưng hoc sinh. Tư đo giup hoc sinh
hoan thanh tiêp tuc phat triên tư duy cao hơn , đông thơi giup hoc sinh chưa
hoan thanh đat được trinh đô chung cua giao duc.
Đê phat huy vai tro chu đông, tich cưc cua hoc sinh va phat huy kha năng
sẵn co cua cac em, khi day cac loai bai tâp cho cac em, nhât la cac bai tâp “Tim
nhưng hinh anh so sanh” nâng cao, tôi thương dùng cac hê thông câu hoi gợi mơ
đi tư dê đên kho, đi tư đơn gian đên phưc tap đê cac em co tư duy đôc lâp, sang
tao trong hoc tâp. Tư đo cac em se tim ra phương phap đê giai quyêt vân đê
Vi du ; ( Sach Tiêng viêt nâng cao lơp 3 trang 82)
Tim cac hinh anh so sanh trong nhưng đoan thơ dươi đây:
a)

Khi vao mùa nong
Tan la xoe ra Như
cai ô to
13

download by :


Đang lam bong mat.
Bong bang tron lăm
Tron như cai nong
Em ngôi vao trong
Mat ơi la mat
Xuân Quỳnh
b)

Rang sang
Măt trơi ngoai biên khơi
Như qua bong đo trên ban bia Chiêu vê
Măt trơi lân vao đam mây Như
qua bong vang trên sân co.
Bùi Viêt Mỹ

Muôn lam được bai tâp nay, yêu câu hoc sinh đoc kỹ đê bai xem đê bai yêu
câu tim cai gi va cân giai quyêt vân đê gi ?
Sau khi hoc sinh đa hiêu được yêu câu cua đê bai thi tiêp tuc đi tim :
+

Tim cac sư vât được so sanh vơi nhau.

+

Tim tư so sanh

+

Tim hinh anh so sanh

Tư nhưng câu hoi gợi mơ đo hoc sinh se tư duy va tim ra vân đê cân giai
quyêt ma đê bai đa yêu câu.
Bai lam :
a)

- Tan la xoe ra như cai ô.
-

b)

Bong ban tron như cai nong.

- Măt trơi ngoai biên như qua bong đo ban bi-a
14

download by :


- Măt trơi lân vao đam mây như qua bong vang trên sân co.
Tư bai tâp trên đê khăc sâu kiên thưc cho cac em, giup cac em nhân biêt
nhanh vê hinh anh so sanh ơ nhưng khô thơ, bai thơ hay nhưng đoan văn, bai
văn, tôi đa hương dân cac em cach tim nhưng hinh anh so sanh như sau:
Trươc hêt phai năm được cac tư so sanh đo la: ( như, la, như la, tưa, tưa như,
giông như, giông, giông hêt, chẳng băng, hơn, kem, …. )
Sau khi năm được cac tư so sanh ta đi tim nhưng câu thơ, nhưng câu văn co
tư so sanh.
Sau đo lai tiêp tuc đi tim cac sư vât được so sanh đưng trươc tư so sanh va
cac sư vât dùng đê so sanh đưng sau tư so sanh trong cac câu thơ, câu văn ây.
Khi đa tim được cac sư vât được so sanh va cac sư vât dùng đê so sanh thi ta
ghep lai như sau: ( sư vât được so sanh + tư so sanh + sư vât dùng đê so sanh) .
Tư đo se ra hinh anh so sanh.
Vi du : Tim hinh anh so sanh sau :

Tan la ban
Ta thây : Sư vât được so sanh
Sau hai thang thưc hiên biên phap 3, tôi đa thây kêt qua hoc tâp cua cac em
đung như điêu ma tôi hăng mong đợi. Dươi đây la chât lượng hoc tâp cua cac em

qua đợt kiêm tra hoc kỳ I như sau :

Tôn

Qua thơi gian thưc hiên biên phap 3 va môt sô biên phap khac kèm theo tôi
thây chât lượng hoc môn Luyên tư va câu được nâng lên ro rêt. Như vây biên
phap “ Gợi mơ phat huy tri lưc cua hoc sinh ” đa giup tôi phat huy được năng
lưc thưc sư cua hoc sinh va giup hoc sinh năm chăc được kiên thưc trong tâm, ap
dung vao lam bai tâp “Tim nhưng hinh anh so sanh” môt cach nhanh nhay va
đung.
Cùng vơi cac biên phap trên, tôi thây răng: Đê lôi cuôn sư hưng thu hoc tâp
cua cac em va sư say mê vao hoc môn Luyên tư va câu, đông thơi tranh được sư
căng thẳng va mêt moi cua tiêt hoc thi viêc hoc ma chơi, chơi ma hoc đa giup
cac em rât nhiêu vao viêc linh hôi cac tri thưc. Vây cân phai thưc hiên biên phap
nay như thê nao đê đat được hiêu qua cao? Tôi đa nghiên cưu, tim toi, hoc hoi va
sang tao ra cac tro chơi đê thưc hiên biên phap “Vui ma hoc”.
15

download by :


d. Biên phap 4: Vui ma hoc “ Trò chơi : phóng viên, sắm vai, tiêp sưc,
trắc nghiêm đúng sai, hai hoa dân chu, chiêc hôp may mắn ”.
Do đăc điêm tâm ly cua hoc sinh tiêu hoc con hiêu đông. La môt ngươi giao
viên tiêu hoc trưc tiêp đưng trên buc giang, tôi phai luôn luôn phat đông cac
phong trao hoc băng cac hoat đông “Vui ma hoc”. Qua cac hoat đông vui chơi
nay se kich thich sư say mê hoc tâp cua cac em. Cac em se thich kham pha
nhưng cai mơi la va tich cưc hoat đông đê tư chiêm linh kiên thưc. Cho nên viêc
vưa hoc vưa chơi giup hoc sinh tiêp thu bai môt cach hiêu qua nhât. Chinh vi
vây ma cach tô chưc day hoc cung phai thay đôi, không chi con la môt hinh thưc

day hoc ca lơp nưa ma co hinh thưc day hoc ca nhân, day hoc theo nhom, hoc ca
lơp.
Do đo, đê môt tiêt hoc đat được môt cach “Nhẹ nhang, thoai mai, hiêu qua’’
va khăc sâu được kiên thưc trong tâm giup cac em nhơ lâu cac kiên thưc đa hoc,
tôi thương xuyên lông ghep cac tro chơi vao trong cac bai hoc .
Vi du: (Bai tâp 1 trang 24 – SGK Tiêng viêt 3/1)
Tim cac hinh anh so sanh trong nhưng câu thơ, câu văn dươi đây:
a)

Măt hiên sang tưa vi sao
Bac nhin đên tân Ca Mau cuôi trơi.
Thanh Hai

b)

Em yêu nha em Hang
xoan trươc ngo Hoa
xao xuyên nơ Như
mây tưng chùm
Tô Ha

c)

Mùa đông
Trơi la cai tu ươp lanh
Mùa hè
Trơi la cai bêp lo nung.
Lo Ngân Sun
16

download by :


d) Nhưng đêm trăng sang, dong sông la môt đương trăng lung linh dat vang.
Vơi bai nay tôi tô chưc cho hoc sinh thi lam bai tiêp sưc. Tôi lây 2 nhom,
môi nhom 4 hoc sinh. Trên bang dan hai tơ giây khô to, môi nhom đêu ghi
cac hinh anh so sanh vao băng giây cua nhom minh. Nêu nhom nao xong
trươc va đung thi nhom đo thăng cuôc.
Sau khi nghiên cưu va ap dung cac biên phap “Vui ma hoc” tôi thây tiêt
hoc sinh đông va sôi nôi hẳn lên. Hoc sinh hiêu bai ngay tai lơp, khăc sâu
được kiên thưc đông thơi đông viên, khich lê được cac em cô găng hoc tâp.
Để tiêt hoc nao cung sôi nôi, sinh đông va co hiêu qua như vây thi đoi hoi
ngươi giao viên phai biêt lưa chon cac tro chơi, cach tô chưc tro chơi ap dung
phù hợp vao môi tiêt hoc sao cho hợp ly.
Thông qua viêc hoc theo nhom, thông qua cac tro chơi đa giup hoc sinh co
tinh đoan kêt, long trung thưc, tinh thân công đông co trach nhiêm, hoc tâp lân
nhau. Đông thơi khăc phuc được nhưng tinh xâu như ich ky, tinh chơi trôi, tinh
gia dôi.
Tuy vây, biên phap vui ma hoc con co nhược điêm đo la mât nhiêu thơi gian
trong khi day, lơp hoc dê ôn ao, mât trât tư. Nhưng ngoai cac nhược điêm noi
trên biên phap nay lai co ưu điêm giup hoc sinh bôc lô minh qua tro chơi. Tư đo
giao viên năm chăc được đăc điêm, sơ thich cua hoc sinh đê co nhưng biên phap
day phù hợp, giup hoc sinh hoc tâp tôt hơn va hoan thiên tôt nhân cach ngươi
hoc sinh tiêu hoc.
Qua ap dung va thưc hiên bôn biên phap trên vao day môn Luyên tư va câu
lam tôt nhưng bai tâp dang “Tim cac hinh anh so sanh”. Tôi thây môi biên phap
đêu co nhưng ưu điêm va khuyêt điêm nhât đinh. Nhưng ưu điêm la chiêm ưu
thê hơn ca. Viêc kêt hợp linh hoat, hai hoa cac phương phap day hoc truyên
thông va phương phap day hoc hiên đai se đat được hiêu qua cao nhât. Vi vây
ngươi giao viên phai co tinh sang tao va biêt chăt loc nhưng tinh hoa cua cac

phương phap day hoc truyên thông lân cac phương phap day hoc hiên đai trong
viêc day va hoc.
e)Biện pháp 5: Củng cớí́, hệ thớí́ng khắí́c sâu kiến thức.
Để học sinh nắm vững kiến thức về dạng bài tập này tơi thống kê phân tích,
nghiên cứu biện pháp so sánh trong phân mơn: "Luyện từ và câu" của chương
trình SGK lớp 3 theo hệ thống kiên thức từ đơn giản đến phức tạp mà học sinh
cần nhớ một cách trình tự:
+) Giúp học sinh hiểu rõ: So sánh là biện pháp tu từ dùù̀ng để đối chiếu,
hai hay nhiều sự vật khác nhau từ đó tìm ra điểm giống nhau để làm nổi bật sự
vật đượợ̣c so sánh.
17

download by :


+) Việc so sánh như vậy là làm cho sự vật trở lên rõ nét, sinh động và câu
văn, câu thơ hay hơm gợợ̣i tả hơn).
Đề học sinh dễ hiểu, dễ nhớ và dễ chiếm lĩnh kiến thức đầy đủ, rõ ràng,
chính xác tơi đưa ra mơ hình so sánh như sau:
- Mơ hình so sánh đầy đủ gồm 4 yếu tớí́ .
VD1:

Trong đó: (1) là sự vật đượợ̣c so sánh.
(2)

Là phương diện so sánh.

(3)

Từ dùù̀ng để so sánh .

(4)

Sự vật đưa ra làm chuẩn để so sánh.

Nhưng trong thực tế thì nhiều câu văn, câu thơ đã bị khuyết 1 trong 4 yếu tố đó
chẳử̉ng hạn như:
VD2: Đẹợ̣p như tiên (Thiếu yếu tố 1) .
Treử̉ em như búp trên cành . (thiếu y/tố 2).
Yếu tố bị khuyết thường gặp là yếu tố 2. khi đó, học sinh tìm yếu tố 2 bằng
cách đặt câu hỏi .
-

Búp trên cành có đặc điểm gì? (non nớt, tươi non, mềm, yếu, tràn đầy sức
sống, chứa chan hi vọng …)
+

Tại sao lại so sánh treử̉ em với búp trên cành? (Vì treử̉ em cịn non nớt, ln
đượợ̣c bố mẹợ̣ che chở …)
+

VD3: Quả dừa - đàn lợợ̣n con nằm trên cao ( thiếu yếu tố 2 và 3)
Lưu ý: - Khi trong câu có từ “là” dùù̀ng để giới thiệu, nhận xét, đánh giá thì
những câu đó khơng phải câu có từ “là” mang hình ảnh so sánh.
*

-

Từ chỉ so sánh bao giờ cũng đứng giữa 2 sự vật.

VD: - Đây là Nam. ( Giới thiệu)
- Nam là học sinh giỏi. ( nhận xét, đánh giá)

Câu khơng mang
hình ảnh so sánh

18

download by :


-

Trước nhà là một con sông. ( chỉ sự tồn tại)

-

Học quả là một khó khăn vất vả.( Khẳử̉ng định)

VD: Quê hương là bàn tay mẹợ̣ ( k/định )
Dịu dàng hái lá mồng tơi
Từ những kiến thức kĩ năng đơn giản đó mà học sinh biết phân biệt các
dạnh bài tập với nhau. Đặc biệt là kiểu bài "Tìm sự vật so sánh" và kiểu bài
"Tìm hình ánh so sánh". Giáo viên cần chỉ rõ cho học sinh thấy sự khác nhau
giữa 2 dạng bài tập này bằng cách đưa ví dụ minh họa.
VD1: * Víí́ dụ: Tìm sự vật đượợ̣c so sánh với nhau trong các câu thơ, câu văn
dưới đây:
a)

"Hai bàn tay em

Như hoa đầu cành"
(Huy Cận)

b)"Mặt biển sáng trong như tấm thảm khổng lồ bằng ngọc thạch"
(Vũ Tú Nam)
c)

"Cánh diều như dấu á
Ai vừa tung lên trời"
(Lương Vĩnh Phúc)

d)

"Ơ cái dấu hỏi
Trông ngộ ngộ ghê
Như vành tai nhỏ
Hỏi rồi lắng nghe"
(Phạm Như Hà)

Vấn đề mà học sinh cần giải quyết ở dạng bài tập này là chỉ rõ các sự vật
đượợ̣c so sánh cụ thể là:
+ "Hai bàn tay em" so sánh với "hoa đầu cành"
19

download by :


+

"Mặt biển" so sánh với "tấm thảm khổng lồ".

+

"Cánh diều" so sánh với "dấu á"

+

"Dấu hỏi" so sánh với "vành tai nhỏ".

Vẫn là các câu văn, câu thơ trên nhưng bài tập lại yêu cầu "Tìm các hình
ảnh so sánh" thì vấn đề cần giải quyết của học sinh là phải chỉ ra tồn bộ hình
ảnh đượợ̣c so sánh với nhau trong mỗi câu là
+

"Hai bàn tay em như hoa đầu cành"

+

"Mặt biển sáng trong như tấm thảm khổng lồ bằng ngọc thạch"

+

"Cánh diều như dấu á"

+

"Ơ cái dấu hỏi Như vành tai nhỏ"

Từ 2 ví dụ trên học sinh dễ dàng phân biệt dạng bài tìm sự vật so sánh với
dạng bài tìm hình ánh so sánh hồn tồn khác nhau. Tìm sự vật so sánh là nêu

tên sự vật kết hợợ̣p với lời nói; cịn hình ảnh so sánh là bao gồm cả 2 sự vật và từ
chỉ sự so sánh (toàn bộ câu).
7.2. Về khả năng áp dụng của sáng kiến:
Nhơ cac biên phap trên đa được thưc hiên nên chât lượng hoc tâp cua hoc
sinh ơ tât ca cac môn hoc đêu được nâng lên ro rêt. Tôi thây cac em đa năm chăc
va khăc sâu được cho minh cach tim cac hinh anh so sanh môt cach nhanh, nhay
va đung. Giup cac em co kỹ năng, kỹ xao khi lam cac bai tâp vê “Tim cac hinh
anh so sanh”. Thông qua phân môn Luyên tư va câu con giup cac em lam tôt cac
bai văn, co tinh thân tương trợ, phân đâu thanh nhưng con ngoan, tro gioi.
8.

Những thơng tin cần được bảo mật(nếu cóí́): Không

9.

Các điều kiện cần thiết để áp dụng sáng kiến:

Cơ sở vật chất đảm bảo cho công tác giảng dạy và học tập của giáo viên
và học sinh.
-

Các cấp lãnh đạo Đảng và chính quyền địa phương quan tâm, tạo điều
kiện giúp đỡ để nhằm nâng cao chất lượợ̣ng giáo dục tồn diện.
-

Đánh giá lợi íí́ch thu được hoặc dự kiến cóí́ thể thu được do áp dụng sáng
kiến theo ý kiến của tác giả và theo ý kiến của tổ chức, cá nhân đã tham gia
áp dụng sáng kiến lần đầu,kể cả áp dụng thử(nếu cóí́):
10.

20

download by :


Sau khi áp dụng các giải pháp trên tôi nhận thấy:
Trong các giờ luyện từ và câu, học sinh hứng thú học tập, say mê trong
mơn học.
-

-

Học sinh kiên trì trong học tập.

Trong khi làm các bài tập, kĩ năng dùù̀ng từ và vốn từ vựng của học sinh
đượợ̣c nâng cao hơn, các câu văn khi viết học sinh đã biết vận dụng các biện pháp
so sánh, dùù̀ng từ ngữ gợợ̣i tả có hình ảnh.
-

Trong các tiết thực hành vận dụng kiến thức, học sinh không những hiểu
đượợ̣c nội dung của bài mà cịn có kĩ năng phân tích đề và giải quyết vấn đề một
cách chính xác và hiệu quả. Từ đó các em có hứng thú học tập và u thích mơn
học.
-

Trau dồi đượợ̣c vốn từ ngữ về kĩ năng "Nghe, đọc, nói, viết" bản thân các
em cảm thấy tự tin hơn, khơng cịn sợợ̣ sệt như trước nữa.
-

10.1. Đánh giá lợi íí́ch thu được theo ý kiến của tác giả

Trong quá trình trước và sau khi thực hiện tôi tiến hành khảo sát kết quả
đạt như sau:
Bảng 1:Khảo sát trước khi thực hiện (tháng 10)
Tổng số
học sinh
35
Tỉ lệ
Bảng 2: Khảo sát sau khi thực hiện (tháng 2)
Tổng số học
sinh
35
Tỉ lệ
Qua các biện pháp mà tôi đã áp dụng , để có đượợ̣c kết quả như vậy bản
thân tơi đã rút ra cho mình một bài học kinh nghiệm:
* Đớí́i với giao viên:

21

download by :


Phai năm được tưng đôi tượng hoc sinh, phai hiêu ro được kha năng
nhân thưc cua tưng em, đê tư đo ap dung cac biên phap phù hợp đôi vơi cac em.
+

Phai co tinh sang tao, phai linh hoat kêt hợp hai hoa cac phương phap
day hoc sao cho phù hợp.
+

Phai luôn luôn tim toi va hoc hoi đê nâng cao trinh đô chuyên môn

nghiêp vu, xưng đang la môt ngươi giao viên mâu mưc đê hoc sinh noi theo.
+

Rèn luyên cho hoc sinh luôn luôn đoc kỹ yêu câu cua đâu bai, co kỹ
năng, kỹ xao khi lam tưng dang cua bai tâp. Cho hoc sinh năm chăc cac bươc
tim nhưng hinh anh so sanh tư đo hoc sinh se nhân biêt rât nhanh vê hinh anh so
sanh.
+

Tăng cương bôi dương cac dang bai tâp cho hoc sinh, luôn luôn đôi mơi
phương phap day hoc, lây hoc sinh lam trung tâm. Giao viên la ngươi đưa ra vân
đê va hoc sinh phai tim ra phương phap giai quyêt vân đê đo.
+

* Về phíí́a học sinh:
+

Chuẩn bị kĩ bài trưứoc khi đến lớp .

Học sinh tự củng cố vốn kiến thức của mình bằng cách đọc nhiều sách
báo phùù̀ hợợ̣p với lứa tuổi, xem băng hình, quan sát tranh...
+

Cho học sinh giao lưu trực tiếp với các bạn trong lớp, trong trường sau
mỗi bài học: "Luyện từ và câu" dạng này để học sinh khắc sâu kiến thức.
+

Khi làm bài tập yêu cầu học sinh đọc kỹỹ̃ đề bài, xác định đúng yêu cầu
của bài, phân biệt đượợ̣c chúng thuộc kiểu bài so sánh dạng nào rồi mới bắt tay
vào làm bài.

+

Khi quan sát sự vật , cần quan sát thận tinh tế để tìm ra những điểm
giống nhau, những nét tương đồng .
+

10.2. Đánh giá lợi íí́ch thu được theo ý kiến của tổ chức, cá nhân.
Đề tài sáng kiến này có thể áp dụng rộng rãi cho học sinh khối 3 của
trường Tiểu học hoàng Hoa và các trườn khác trong toàn huyện.
Danh sách những tổ chức/ cá nhân đã tham gia áp dụng thử và áp dụng
sáng kiến lần đầu.
11.

Sớí́
TT
1

download by :

T


học Hoàng Hoa

làm tốt dạng bài tập so sánh
trong phân mơn LTVC lớp 3

Hồng Hoa, ngày 23 tháng 2 năm 2018

Ý

KIẾN ĐÁNH GIÁ CỦA
HÔI ĐÔNG KHOA
HỌC CẤP TRƯỜNG
-

Tổng
điểm: ......................
................................
................................
........

-

Xếp
loại: ........................


............................................................
................
........................................................................
.........................................................

23

download by :



Hoàng Hoa ngày 23 tháng 12 năm 2018

TM: HỘI ĐỒNG KHOA HỌC
CHỦ TỊCH

Trần Trung Kiên

Ý

KIẾN ĐÁNH GIÁ CỦA HÔI ĐÔNG KHOA HỌC CẤP TRƯỜNG
-

Tổng điểm: ..............................................................................................

-

Xếp loại: ....................................................................................................

.................................................................................................................................

24

download by :