Tài liệu Tọa đàm ‘tìm phong cách riêng trong nhiếp ảnh’: Gai góc cũng là nét riêng pdf

Tọa đàm ‘tìm phong cách riêng trong nhiếp ảnh’: Gai góc cũng l
à
nét riêng

Nương tựa- Ảnh: Phạm Dực
“Tìm phong cách riêng trong nhiếp ảnh nghệ thuật” là buổi tọa đ
àm,
nhưng cũng có thể xem là cu
ộc trao đổi nghề nghiệp cởi mở, cần thiết
do Hội Nhiếp ảnh Thành phố Hồ Chí Minh tổ chức ngày 25/10/2007.
Trong các bộ môn nghệ thuật, nhiếp ảnh là môn có nhi
ều cuộc thi nhất,
mỗi năm có hàng chục cuộc thi từ cấp địa phương đến cấp Trung
ương.
Số lượng các tác phẩm gởi về dự thi cũng rất nhiều. Tuy nhiên, mu
ốn
tìm ra một tác giả có phong cách riêng thật sự độc đáo thì vẫn như m
ò
kim đáy biển. Nếu không báo động tình trạng này ngay t
ừ bây giờ, e
rằng sẽ muộn”- ông Đồng Đức Thành, Phó Chủ tịch Thư
ờng trực Hội
Nhiếp ảnh Thành phố Hồ Chí Minh, đã mở đầu buổi tọa đàm b
ằng
cách nêu lên thực trạng đáng lo ngại như vậy

Bắt chước ý tưởng, chạy theo giải thưởng

Nhiếp ảnh gia Lê Minh Trường cũng đồng tình với ý kiến trên b
ằng
cách nêu lên dẫn chứng cụ thể. Theo ông, h

ơn 20 năm qua, phong cách
nhiếp ảnh của ta đã đi vào lối mòn, hiện tượng bắt chước trở nên ph
ổ
biến. Hễ cứ thấy một tác phẩm vừa đoạt giải thưởng lớn trong nư
ớc
hay giải quốc tế là lập tức sau đó thấy xuất hiện nhan nh
ản các tác
phẩm na ná như vậy. Cách đây hơn chục năm, bức ảnh Hai bà cháu c
ủa
tác giả Đỗ Ngọc - chụp cảnh hai bà cháu người dân tộc - đoạt đư
ợc giải
thưởng lớn, lập tức đi đâu cũng thấy tràn ngập những hình
ảnh các cụ
bà mặt nhăn nheo, ánh nhìn xa xăm bên cạnh các em bé hồn nhi
ên,
trong sáng Bên cạnh đó, các tác giả còn đổ xô đi sáng tác ở một v
ài
địa phương đến nỗi xem ảnh nào cũng thấy cảnh đua bò
ở An Giang,
cảnh đồi cát ở Mũi Né, cảnh rừng cao su

Ngoài nguyên nhân chủ quan là thiếu sự sáng tạo trong tư duy đề t
ài,
còn có một nguyên nhân nữa khá quan trọng. Đã đam mê chụp ảnh th
ì
hầu như ai cũng muốn khả năng của mình đư
ợc thừa nhận bằng các
giải thưởng ở các cuộc thi. Nhưng có một điều mà những tay máy d
ày
dạn kinh nghiệm trong việc “săn” giải thưởng thuộc nằm lòng là m

ỗi
khi đưa tác phẩm đi tham gia cuộc thi nào, thì trước tiên phải nh
ìn vào
ban giám kh
ảo của cuộc thi đó. Ban giám khảo gồm có những ai,
những người đó có “gu” là gì thì ph
ải gởi ảnh theo “gu” của họ mới
mong đoạt giải. Và có một thực tế là, trong h
ầu hết các cuộc thi ảnh
được tổ chức hiện nay, có một số tên tu
ổi nằm “bất di bất dịch” trong
thành phần giám khảo. Chính điều này làm cho các tác phẩm thư
ờng
quanh quẩn trong một vài đề tài “t
ủ”, phong cách cũng chạy theo ý
thích của những người chấm giải cố định kia. Những ngư
ời không hợp
“gu” với ban giám khảo thì nắm chắc phần rớt nên thà không g
ởi tác
phẩm còn hơn là gởi rồi bị rớt thì ê mặt. Và như một lẽ hiển nhiên, s
ự
hạn hẹp trong đề tài và luẩn quẩn trong cách sáng tạo là không th
ể
tránh khỏi. Thêm vào đó, sự đề cao quá mức các tác phẩm đoạt giải m
à
không chú trọng đến cá tính của từng tác giả, đã t
ạo điều kiện cho danh
và lợi dần thủ tiêu phong cách riêng của những ngư
ời cầm máy dám
đột phá nhưng không được khuyến khích kịp thời.

Hội hỗ trợ, cá nhân cũng phải tự bứt phá

Trước khi bàn đến chuyện tìm ra giải pháp, có người còn c
ẩn thận tra
lại định nghĩa của từ “phong cách” trong từ điển, có người c
òn phân
tích phong cách có phải theo đuổi một đề tài nhất định hay phong c
ách
là cách nhìn riêng của mỗi người đối với cùng một loại đề tài Nhi
ều ý
kiến đồng tình v
ới nhiếp ảnh gia Nguyễn Trung Thu cho rằng phong
cách là dấu ấn cá nhân để lại trong từng tác phẩm, khiến cho ngư
ời
khác nhìn vào là nhận ra ngay bức ảnh đó do ai chụp, giống như V
õ An
Ninh độc đáo với những bức ảnh sơn thủy hữu tình, Phạm Văn Mùi v
ới
những tác phẩm sắc độ nhẹ, sắc độ nặng không lẫn vào đâu được

Vậy làm thế nào để tạo được phong cách riêng? Nhi
ều ý kiến cho rằng
sự hỗ trợ của hội nhiếp ảnh đóng vai trò vô cùng quan tr
ọng. Hội phải
khuyến khích, động viên các tác gi
ả bằng cách hỗ trợ tổ chức các cuộc
triển lãm cá nhân mang tính th
ử nghiệm, tổ chức nhiều cuộc thi ảnh bộ
để các tác giả tìm ra phong cách riêng. Nhiếp ảnh gia Trịnh Đ

ình Thu
cho rằng, cần thiết phải phát triển một nền lý luận ph
ê bình song hành
cùng quá trình sáng tác của các tác giả, cần có những cây bút ph
ê bình
dẫn đường cho những người chưa định hình được phong cách ri
êng.
Trên tạp chí Nhiếp ảnh (của Hội Nhiếp ảnh VN) và Ánh sáng đ
ẹp (của
Hội Nhiếp ảnh TPHCM) hiện cũng có đăng những bài phê bình nh
ưng
còn quá ít. Tuy nhiên, nhiếp ảnh gia Bùi Minh Sơn ph
ản bác lại ý kiến
trên, cho rằng đã là phong cách riêng thì không cần định hư
ớng. Phong
cách đôi khi phải là sự gai góc, ngang tàng thì mới đem lại hơi th
ở mới
lạ trên bình diện chung na ná nhau.

Ngoài vi
ệc chờ đợi sự hỗ trợ từ hội, không ít các ý kiến cho rằng, việc
định hình phong cách riêng là
ở chủ quan mỗi cá nhân. Phong cách
riêng chỉ xuất hiện khi có cảm xúc trong sáng tác, khi bản thân chịu t
ìm
tòi, đào sâu nghiên cứu, khai thác đến tận cùng đề tài sở trường để t
ìm
ra cho mình một nét đặc biệt. Mỗi ngư
ời đều phải trau dồi kiến thức
trong suốt một quá trình đ

ể có một nền tảng vững chắc, từ đó phát huy
sự sáng tạo của cá nhân. Đồng tình với điều đó, nhiếp ảnh gia L
ê Xuân
Thăng lên tiếng thúc giục: “Đã đến lúc các nghệ sĩ cần vươn đ
ến hai
khát vọng: Thứ nhất là lao động để phục vụ xã hội theo các li
ên hoan,
các cuộc thi ảnh định kỳ. Bên cạnh đó, mỗi cá nhân phải chịu t
ìm tòi
nghiên cứu thử nghiệm từ những dòng ch
ảy ngầm sôi sục trong bản
thân mỗi người để tạo nên sự bứt phá ngoạn mục”.