THU HOẠCH những mâu thuẫn trong thời đại hiện nay và sự nghiệp đổi mới của đảng ta

1

THU HOẠCH-Những Mâu thuẫn trong thời đại hiện nay và
sự nghiệp đổi mới của Đảng ta

Trong vài thế kỷ trở lại đây, loài người đã chứng kiến sự
thay đổi kỳ diệu bộ mặt của toàn nhân loại, nhất là từ thế kỷ
XX trở lại đây. Trước hết là sự thắng lợi của cách mạng xã
hội chủ nghĩa Tháng Mười Nga năm 1917, đây là mốc son
chói lọi nhất; sự kiện ấy đã mở ra một thời đại mới, thời đại
quá độ từ chủ nghĩa tư bản lên chủ nghĩa xã hội trên
phạm vi toàn thế giới. Nhưng cũng trong những năm cuối
của thế kỷ XX loài người lại phải đau xót, trước sự tan giã,
sụp đổ của các nước xã hội chủ nghĩa ở Liên Xơ và Đơng
Âu.
Phải nói rằng sự sụp đổ của các nước xã hội chủ nghĩa
ở Liên Xô và Đông Âu là một trong những tổn thất to lớn nhất
của loài người trong cuộc đấu tranh cho tự do, là thất bại đau
đớn nhất của phong trào cộng sản và công nhân quốc tế.


2

Song, sự biến chưa từng có đó khơng làm bánh xe lịch sử
thế giới quay ngược lại, không làm thay đổi tính chất căn bản
của thời đại chúng ta, thời đại quá độ từ chủ nghĩa tư bản lên
chủ nghĩa xã hội. Mặc dù chế độ xã hội do cách mạng Tháng
Mười Nga tạo dựng chỉ tồn tại trên 70 năm, nhưng nó đã làm
thay đổi cả thế giới trong phần lớn thế kỷ XX. Nó biến nước
Nga lạc hậu thành cường quốc cơng nghiệp hàng đầu; nó
giải phóng giai cấp công nhân và nhân dân lao động khỏi ách

địa chủ, tư bản và đế quốc; nó đóng vai trị quyết định trong
việc đập tan chủ nghĩa phát xít; nó thúc đẩy phong trào cách
mạng xã hội chủ nghĩa và cách mạng giải phóng dân tộc trên
thế giới và nó làm cho chủ nghĩa tư bản buộc phải điều chỉnh,
tô vẽ lại bộ mặt của nó. Chỉ riêng những điều nói trên đã
chứng tỏ cách mạng Tháng Mười Nga và sự tồn tại của chế
độ xã hội xã hội chủ nghĩa hồn tồn khơng phải hiện tượng
ngẫu nhiên, là bước đi chệch hướng của lịch sử. Song đáng
tiếc, do nhiều nguyên nhân khác nhau, cuộc cách mạng xã
hội chủ nghĩa đầu tiên mở ra thời đại mới, bản thân nó vừa
qua đã gặp một thất bại nặng nề. Trong tổ hợp các nguyên


3

nhân, nhưng chung quy lại là do nhận thức và vận dụng
không đúng các quy luật vận động của xã hội, không nhận
thức và giải quyết đúng đắn những mâu thuẫn thời đại đã đặt
ra, cho nên trong quá trình “cải tổ, cải cách” đã mắc những
sai lầm, khuyết điểm, tạo ra sự lung lay, rạn vỡ từ bên trong,
cộng hưởng với sự chống phá của kẻ thù, đã làm cho sự sụp
đổ diễn ra nhanh chóng, gây bàng hồng đối với tất cả những
người cộng sản trên toàn thế giới.
Việc nắm vững những mâu thuẫn của thời đại luôn là
một yêu cầu cấp thiết, nó liên quan trực tiếp đến quá trình
hoạch định chiến lược của từng Đảng Cộng sản, nhận thức
đúng những mâu thuẫn của thời đại là cơ sở để các Đảng
Cộng sản xác định đúng đường đi cho chính quốc gia dân tộc
mình, hình thành hệ thống đường lối, quan điểm đưa đất
nước tiến lên; nếu nhận thức khơng đúng thì sự đổ vỡ, sụp

đổ là không thể tránh khỏi.
Nhận thức đúng những mâu thuẫn của thời đại, đánh
giá đúng thực trạng đất nước, với tinh thần nhìn thẳng vào sự
thật Đảng ta đã đề ra đường lối đổi mới toàn diện đất nước.


4

Toàn bộ những thành tựu mà chúng ta đã đạt được trong hơn
20 năm qua kể từ khi Đảng ta đề ra sự nghiệp đổi mới, đã
khẳng định những nhận thức của Đảng ta về thời đại là đúng
đắn, đường lối do Đảng ta đề ra là hoàn toàn sáng suốt, phù
hợp với xu thế và tiến trình lịch sử.
Trước hết, mâu thuẫn thời đại quy định đặc điểm, nội
dung, tính chất và xu thế phát triển của thời đại. Đó là cơ sở
quan trọng để Đảng ta hoạch định đường lối, phương hướng
xây dựng đất nước một cách đúng đắn.
Mỗi thời đại mới đều gắn với một hình thái kinh tế xã hội
mới theo quy luật tiến hoá của lịch sử. Xét về phương diện
thời gian, là một quá trình lịch sử kéo dài nhiều thế kỷ, phát
triển qua nhiều giai đoạn. Về phân kỳ thời đại lịch sử, chủ
nghĩa Mác không coi thường nhân tố kỹ thuật, công nghệ, nói
chung là trình độ phát triển của lực lượng sản xuất. Chính
C.Mác đã nói: cái cối xay băng tay cho ta một xã hội có lãnh
chúa phong kiến, cái máy chạy bằng hơi nước cho ta một xã
hội có nhà tư bản công nghiệp đứng đầu. Mác chỉ rõ vai trò
quyết định xét đến cùng, của lực lượng sản xuất đối với sự


5

phát triển của xã hội. Song, theo Mác, xã hội không đồng
nhất với lực lượng sản xuất, mà xã hội là quan hệ xã hội, là
sản phẩm của sự tác động lẫn nhau giữa người với người.
Như chúng ta đã biết, chủ nghĩa duy vật lịch sử căn cứ vào
phương thức sản xuất, vào hình thái kinh tế- xã hội, phân ra
các thời đại lịch sử là xã hội cộng sản nguyên thuỷ, xã hội
chiếm hữu nô lệ, xã hội phong kiến, xã hội tư bản chủ nghĩa,
xã hội cộng sản chủ nghĩa mà giai đoạn đầu là chủ nghĩa xã
hội. Giữa các hình thái cơ bản, xét trên phạm vi tồn thế giới,
có các thời đại lịch sử q độ từ xã hội này sang xã hội kia.
Trong thời đại quá độ, hình thái kinh tế - xã hội cũ đang thống
trị bắt đầu bi phá vỡ, hình thái kinh tế - xã hội mới ra đời và
phát triển dần. Chế độ mới giành thắng lợi trước chế độ cũ,
ban đầu như hiện tượng đơn lẻ, dần dần lan rộng trở thành
phổ biến. Chưa bao giờ trong lịch sử sự thay thế hình thái
kinh tế - xã hội này bằng hình thái kinh tế - xã hội khác lại
diễn ra đồng loạt, nhanh chóng, một lần là xong ở khắp các
quốc gia, các châu lục trên thế giới.


6

Thời đại chủ nghĩa tư bản ra đời, xác lập, củng cố đã
trải qua bao thăng trầm: Từ cách mạng tư sản Hà Lan đến
cách mạng tư sản Pháp kéo dài hai thế kỷ; sau cách mạng
Pháp (1789), cuộc đấu tranh phục hồi và chống phục hồi giữa
chế độ cũ và chế độ mới vẫn tiếp tục diễn ra nhiều lần và qua
nhiều thập kỷ. Thời đại quá độ từ chế độ phong kiến sang
chủ nghĩa tư bản đã như vậy, thì thời đại quá độ từ chủ nghĩa

tư bản lên chủ nghĩa xã hội đánh dấu bước ngoặt căn bản
của lồi người chuyển từ chế độ áp bức bóc lột sang thời đại
con người làm chủ xã hội, làm chủ tự nhiên, làm chủ bản
thân, lại càng quanh co, phức tạp bội phần, điều đó khơng có
gì lạ; hơn 70 năm tồn tại chủ nghĩa xã hội ở Liên Xô chỉ là
thời gian ngắn ngủi ban đầu của thời đại lịch sử mới. Quy luật
của quá trình chuyển biến lịch sử là liên tục, không ngừng,
chi phối tất yếu cuộc “vật lộn” quyết liệt giữa lực lượng sản
xuất, lực lượng cách mạng tiến bộ với quan hệ sản xuất và
lực lượng phản cách mạng. Phải thấy rằng chủ nghĩa xã hội
ở Liên Xô và Đông Âu đã để lại những kỳ tích khơng thể phai
mờ, nhưng trong q trình xây dựng chủ nghĩa xã hội Liên Xô


7

và Đông Âu đã mắc những khuyết điểm, sai lầm trầm trọng;
những khuyết điểm, sai lấm ấy đáng lẽ phải được nhận thức
và khắc phục ngay, nhưng nó đã khơng được nhận thức và
khắc phục kịp thời đã dẫn tới khủng hoảng trầm trọng và sụp
đổ, tan rã của chế độ xã hội chủ nghĩa ở Liên Xô và Đông Âu.
Sự sụp đổ của Liên Xô và các nước Đông Âu không
phải là thất bại của chế độ và nguyên tắc cơ bản của chủ
nghĩa xã hội, mà chỉ là thất bại của mơ hình đặc biệt của chủ
nghĩa xã hội, tức là mơ hình Liên Xơ; đồng thời, đây cũng là
một bi kịch do Đảng cầm quyền của các nước này sử lý sai
lầm mơ hình đó. Nhận rõ điều đó, Đảng ta đã chỉ ra: “Lịch sử
thế giới đang trải qua những bước quanh co, song loài người
cuối cùng nhất định sẽ tiến lên chủ nghĩa xã hội”1. Chủ nghĩa
tư bản trước mắt đã và đang tận dụng được những thành tựu

của cuộc cách mạng khoa học và cơng nghệ với lợi thế về
vốn... đã điều chỉnh thích nghi, tạm thời đang tạo ra sự phát
triển nhất định. “Tuy vậy, chủ nghĩa tư bản vẫn là chế độ áp
bức, bóc lột và bất cơng... mâu thuẫn vốn có của chủ nghĩa tư
1

ĐCSVN, cương lĩnh xây dựng đất nước trong TKQĐ lên CNXH, Nxb sự thật, H. 1991, tr.
6.


8

bản... ngày càng sâu sắc. Chính sự vận động của tất cả những
mâu thuẫn đó và cuộc đấu tranh của nhân dân lao động các
nước sẽ quyết định số phận của chủ nghĩa tư bản.”2. Cho dù
phải trải qua những khúc quanh co, thăng trầm, biến cố nào, nội
dung xuyên suốt của thời đại vẫn là sự quá độ từ chủ nghĩa tư
bản lên chủ nghĩa xã hội trên phạm vi toàn thế giới.
Mâu thuẫn thời đại quy định nội dung của thời đại và nó
tồn tại xuyên suốt chiều dài lịch sử của thời đại. Tuy nhiên,
trong mỗi một giai đoạn lịch sử với những điều kiện khác
nhau (tương quan so sánh lực lượng, giai cấp...) những mâu
thuẫn cơ bản đó có thể biểu hiện dưới những hình thức khác
nhau.
Mâu thuẫn của thời đại gắn liền với những giai đoạn cụ
thể của thời đại, các mâu thuẫn cơ bản của thời đại trong sự
vận động của nó tạo nên mâu thuẫn chủ yếu của thời đại.
Nhận thức về mâu thuẫn của thời đại phải gắn liền với điều
kiện lịch sử cụ thể của từng giai đoạn cụ thể của thời đại.
Song các giai cấp trong giải quyết mâu thuẫn của thời đại

2

ĐCSVN, cương lĩnh xây dựng đất nước trong TKQĐ lên CNXH, Nxb sự thật, H. 1991, tr.
8.


9

thường khơng giống nhau, vì việc giải quyết nó ln gắn liền
với lập trường, lợi ích của từng giai cấp, quốc gia dân tộc
nhất định. Đảng ta ln có quan điểm rõ ràng, kịp thời, chính
xác về sự vận động của mâu thuẫn của thời đại trong mỗi giai
đoạn lịch sử nhất định. Những năm 60 của thế kỷ XX, Đảng
ta đã xác định rõ mâu thuẫn cơ bản của thời đại và chỉ rõ
mâu thuẫn chủ yếu của thời đại là “một bên là phe xã hội chủ
nghĩa, giai cấp công nhân, nhân dân lao động, các dân tộc bị
áp bức và các lực lượng hồ bình và dân chủ khác đấu tranh
quyết liệt chống lại bên kia là đế quốc Mỹ và bọn phản động
tay sai của chúng”1.
Hiện nay, chúng ta đang ở trong thời đại quá độ lên chủ
nghĩa xã hội, nói “thời đại quá độ” là nói đến cả một thời kỳ
lịch sử rất dài, cịn hiện nay chủ nghĩa tư bản vẫn đang còn
thống trị phần lớn thế giới. Sau khi tạm thắng thế trong cuộc
đấu tranh với chủ nghĩa xã hội, chủ nghĩa tư bản đang
chuyển mạnh sang giai đoạn mới của chủ nghĩa tư bản độc
1

ĐCSVN, nghị quyết BCHTW lần thứ IX (khoá III) Nxb sự thật, H. 1963, tr. 13 - 14.

10

quyền mà có người gọi là giai đoạn “chủ nghĩa tư bản tồn
cầu hố”. Điều trái ngược là trong khi các nhà tư tưởng và
chính khách phương Tây cao giọng về cuộc diễu hành thắng
lợi của chủ nghĩa tư bản - họ tự gọi là “chủ nghĩa tư bản”
không úp mở - thì nhiều người xã hội chủ nghĩa lại phủ nhận
tính chất thuần tuý tư bản chủ nghĩa của các “xã hội hiện
đại”. Tồn cầu hố đang diễn ra trước mắt chúng ta với
những mâu thuẫn đủ loại cực kỳ phức tạp, đan xen. Đó là
mâu thuẫn giữa một bên là quyền lực và lợi ích chi phối, thao
túng của những thế lực tư bản quốc tế, các nước tư bản chủ
nghĩa với một bên là chủ quyền và lợi ích quốc gia, dân tộc.
Đó là mâu thuẫn ngay giữa các nước tư bản chủ nghĩa, giữa
các tập đoàn tư bản với nhau. Đó là mâu thuẫn giữa tăng
trưởng của cải với phân phối không công bằng dẫn đến phân
cực giàu nghèo ngày càng tăng giữa các quốc gia dân tộc...
Tất cả những mâu thuẫn kể trên, xét cho cùng, đều bắt
nguồn từ mâu thuẫn cơ bản nhất, sâu xa nhất, bao trùm nhất


11

là mâu thuẫn giữa lực lượng sản xuất được xã hội hoá đến
cao độ, vượt biên giới quốc gia, với chế độ chiếm hữu tư
nhân tư bản chủ nghĩa về tư liệu sản xuất cơ bản, về nguồn
vốn tài chính, về sở hữu trí tuệ từ trong mỗi nước, đặc biệt là
các nước lớn, bủa ra khắp toàn cầu, từ trung tâm đến ngoại
vi.
Như vậy, từ phân tích đánh giá tình hình trong nước và

thế giới cho ta thấy trong thời đại hiện nay nổi lên một số mâu
thuẫn sau:
Mâu thuẫn giữa chủ nghĩa xã hội và chủ nghĩa tư bản.
Mâu thuẫn giữa tư bản và lao động.
Mâu thuẫn giữa các dân tộc thuộc địa và phụ thuộc với chủ
nghĩa đế quốc.
Mâu thuẫn giữa các nước tư bản với nhau.
Ngoài ra cịn có mâu thuẫn sắc tộc, tơn giáo...đan xen
trong sự vận động phức tạp tạp của các mâu thuẫn cơ bản
của thời đại. Trong tổng thể phức tạp những mâu thuẫn cơ
bản của thời đại, mâu thuẫn cơ bản nhất, bao trùm nhất vẫn
là mâu thuẫn giữa chủ nghĩa xã hội và chủ nghĩa tư bản. Các


12

mâu thuẫn khác, khái quát có thể quan niệm là thuộc mâu
thuẫn nội tại trong chủ nghĩa tư bản.
Nhận thức được mâu thuẫn của thời đại, các xu thế
khách quan của lịch sử hiện nay, Đảng ta đã kịp thời định
hướng đúng đắn cho sự nghiệp cách mạng Việt Nam.
Kiên định sự nghiệp đổi mới theo con đường xã hội chủ
nghĩa. Đó là chủ trương đúng đắn phù hợp với nội dung thời
đại, phù hợp với xu thế và quy luật tiến hoá của lịch sử. Độc
lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội, phấn đấu theo con
đường xã hội chủ nghĩa là trực tiếp tham gia vào cuộc đấu
tranh giữa chủ nghĩa xã hội và chủ nghĩa tư bản; góp phần
vào cuộc đấu tranh chung của nhân dân thế giới vì hồ bình,
độc lập dân tộc, dân chủ và tiến bộ xã hội; góp phần trực tiếp
vào việc giải quyết mâu thuẫn của thời đại. Chỉ có dưới chủ

nghĩa xã hội chúng ta mới có độc lập dân tộc thực sự, đó là
sự lựa chọn đúng đắn, đó chính là điều kiện bảo đảm cho sự
trường tồn và phát triển của dân tộc ta. Song, cần phải hiểu
rằng q trình đó địi hỏi phải phấn đấu kiên trì, bền bỉ, phải
đối đầu với những thử thách phức tạp, khó khăn, phải giải


13

quyết nhiều mâu thuẫn phức tạp trong mọi mặt đời sống kinh
tế, chính trị, xã hội của đất nước. Giải quyết những vấn đề
phức tạp này trong sự gắn bó với những vấn đề gay gắt của
thế giới ngày nay. Đảng ta xác định: “Để thực hiện mục tiêu
dân giàu, nước mạnh theo con đường xã hội chủ nghĩa điều
quan trọng nhất là phải cải biến căn bản tình trạng kinh tế, xã
hội kém phát triển, chiến thắng những lực lượng cản trở việc
thực hiện mục tiêu đó, trước hết là các thế lực thù địch chống
đối độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội.”1. Đồng thời Đảng ta
cũng chỉ rõ: Để ổn định, đứng vững và phát triển trong những
điều kiện quốc tế đang có nhiều thời cơ, thuận lợi đan xen
với những thách thức, nguy cơ, khó khăn, bất lợi cho phong
trào cách mạng, phong trào công sản và công nhân quốc tế
hiện nay.
Đi theo con đường xã hội chủ nghĩa, kiên định với mục
tiêu lý tưởng đó là vấn đề có tính ngun tắc, tư tưởng chỉ
đạo xuyên suốt trong toàn bộ sự nghiệp đổi mới của Đảng và
nhân dân ta. Đứng trước những khó khăn, thách thức, những
1

ĐCSVN. Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ lên CNXH, Nxb sự thật, H.

1991, tr. 9.


14

biến động phức tạp của tình hình thế giới và khu vực Đảng ta
luôn kiên định xây dựng và thực hiện các chủ trương, chính
sách đổi mới đúng đắn, phát huy những truyền thống quý báu
của dân tộc, vững bước đi lên chủ nghĩa xã hội.
Sự tác động của những mâu thuẫn của thời đại khơng
chỉ địi hỏi trong q trình tiến hành sự nghiệp đổi mới của
chúng ta giữ vững ổn định chính trị, kinh tế, xã hội... mà cịn
địi hỏi trong tiến trình ấy phải kết hợp sức mạnh dân tộc với
sức mạnh thời đại, sức mạnh của sự nội lực với sức mạnh
quốc tế, kết hợp chủ nghĩa yêu nước với chủ nghĩa quốc tế
của giai cấp công nhân.
Hiện nay cuộc đấu tranh của nhân dân thế giới vì hồ
bình, độc lập dân tộc, dân chủ và tiến bộ xã hội đang ngày
càng phát triển rộng khắp, xu thế tồn cầu hố, quốc tế hố,
hội nhập kinh tế quốc tế đã và đang lôi cuốn mọi quốc gia
dân tộc, tạo những điều kiện quốc tế thuận lợi để kết hợp yếu
tố dân tộc với yếu tố quốc tế. Đối với Việt Nam, quá độ đi lên
chủ nghĩa xã hội không qua chế độ tư bản chủ nghĩa, trong
điều kiện nền kinh tế, xã hội kém phát triển, chúng ta đi lên


15

chủ nghĩa xã hội từ một điểm xuất phát thấp. Do vậy, từ nhiều
năm qua chúng ta đã từng bước hội nhập, mở cửa đối ngoại

và vẫn đang tiếp tục thực hiện nhất quán đường lối đó.
Chúng ta chấp nhận cuộc đấu tranh phức tạp, gay go để
tranh thủ tối đa các cơ hội và loại trừ hoặc hạn chế hết mức
rủi ro và cạm bẫy. Vấn đề không phải là có hội nhập hay
khơng, mà vấn đề ở chỗ chèo lái con thuyền đất nước như
thế nào, đi đến bến bờ nào giữa trào lưu tồn cầu hố. Với
một đất nước khơng lớn, một nền kinh tế cịn yếu kém, địi
hỏi chúng ta càng phải tính tốn kỹ điều đó.
Lịch sử đi lên phía trước, thậm chí đi nhanh, với “tồn
cầu hố”. Chủ nghĩa tư bản với tồn cầu hố - nếu có thể gọi
như thế - đó là thứ chủ nghĩa tư bản đang chuẩn bị ngày
càng đầy đủ nhất những tiền đề vật chất cho chủ nghĩa xã
hội. Điều đó có nghĩa là nhân loại đang đi đến một cái “làng
tồn cầu” khơng giai cấp, khơng dân tộc, khơng biên giới
quốc gia. Trái lại, tồn cầu hố khi ưu thế thuộc về chủ nghĩa
tư bản thì về bản chất là một quá trình đầy mâu thuẫn, một
quá trình vừa hợp tác, liên kết, hội nhập, vừa đấu tranh; trong


16

sâu xa là cả một cuộc đấu tranh quyết liệt vì sự tồn cầu hố
bình đẳng giữa các quốc gia dân tộc, vì một xã hội quốc tế
cơng bằng, ngày càng thoát khỏi bá quyền áp đặt, thoát khỏi
sự khống chế và can thiệp phi đạo lý của các thế lực đế quốc
tư bản quốc tế với các dân tộc và nhân dân tất cả các nước
trên thế giới.
Do vậy, việc tranh thủ thời cơ, vận hội, vượt qua nguy
cơ, thách thức đòi hỏi chúng ta phải giữ vững độc lập tự chủ,
tự lực tự cường, tranh thủ khai thác được những điều kiện

quốc tế thuận lợi, vơ hiệu hố được âm mưu, thủ đoạn của
kẻ thù và các thế lực thù địch. Kết hợp được điều đó là làm
cho chúng ta mạnh lên, sự nghiệp đổi mới ngày càng tiến
triển tốt đẹp. Thành công của sự nghiệp đổi mới ở nước ta
cũng chính là sự đóng góp tích cực vào sự nghiệp của nhân
dân thế giới, đấu tranh vì hồ bình, độc lập dân tộc, dân chủ
và tiến bộ xã hội.
Hơn 20 năm đổi mới, đất nước ta đã vượt qua được một
chặng đường, từ khủng hoảng kinh tế - xã hội trầm trọng đã
tự thoát ra để ổn định và phát triển. Đấy là chặng đường đổi


17

mới đầy sáng tạo mang tính cách mạng trong tư duy lý luận
và hoạt động thực tiễn của toàn Đảng, tồn dân ta. Những
thành tựu của cơng cuộc đổi mới là to lớn; tồn diện, có ý
nghĩa lịch sử đã cho ta những nhận thức mới trong định
hướng lãnh đạo và chỉ đạo xây dựng đất nước của Đảng trên
nhiều mặt.
Đổi mới nhằm mang lại hiệu quả đích thực cấp thiết cho
đời sống của nhân dân, tạo thế ổn định chính trị - xã hội.
Trong cơn khủng hoảng chính trị của các nước xã hội chủ
nghĩa trên thế giới ở cuối thế kỷ XX, buộc các nước này phải
đổi mới, cải tổ cải cách. Song có những nước đổi mới thành
cơng, có nước trì trệ, lại có nhiều nước cải tổ thất bại. Trong
sự nghiệp đổi mới Đảng ta đã chèo lái con thuyền Việt Nam
thốt khỏi tình trạng khủng hoảng kinh tế - xã hội, không
ngừng nâng cao đời sống chính trị, tinh thần của nhân dân,
tạo thế ổn định chính trị - xã hội của đất nước.

Đổi mới , khơng đổi màu, kiên trì mục tiêu độc lập dân
tộc và chủ nghĩa xã hội trên cơ sở nền tảng chủ nghĩa Mác lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh. Kinh nghiệm lịch sử và suốt


18

mấy chục năm qua lãnh đạo cách mạng cho thấy, Đảng ta
tiến hành công cuộc đổi mới, điểm cốt lõi đầu tiên là chọn cho
mình ánh sáng chỉ đường, nền tảng tư tưởng, kim chỉ nam
đúng đắn, khoa học và cách mạng. Đó là kiên định mục tiêu
lý tưởng độc lập dân tộc với xây dựng chủ nghĩa xã hội dựa
trên nền tảng chủ nghĩa Mác - lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh.
Sự kiên định sáng tạo đi liền với khắc phục bệnh chủ quan
duy ý chí, bảo thủ, giáo điều, quan liêu, sao chép kinh nghiệm
một cách máy móc.
Đổi mới có trọng tâm trọng điểm, tạo ra thế và lực mới
để thúc đẩy xã hội phát triển. Trên nền tảng đổi mới toàn
diện, Đảng ta thực hiện phương châm đổi mới kinh tế là trung
tâm, xây dựng Đảng là then chốt nhằm tạo ra sự bứt phá trên
nền tảng chính trị ổn định vững chắc lâu dài. Quá trình đổi
mới ở nước ta là khơi nguồn, làm bật dậy các tiềm năng, nội
lực về trí tuệ, sức lực, tài nguyên... kết hợp tối đa mọi nguồn
lực sức mạnh từ bên ngồi, tìm sự ủng hộ của cộng đồng
quốc tế để đi lên.


19

Khơng ngừng đổi mới, chỉnh đốn, nâng cao vai trị lãnh
đạo và năng lực lãnh đạo của Đảng. Sự lãnh đao của Đảng

là nhân tố quyết định bảo đảm mọi thành cơng của cách
mạng nước ta nói chung, của cơng cuộc đổi mới nói riêng. Để
giữ vững vai trị lãnh đạo của mình, Đảng ta khơng ngừng tự
đổi mới, nâng cao trình độ lý luận, trí tuệ đủ khả năng nhận
thức, luận giải tình hình khách quan của đất nước, của thời
đại; dự báo xu hướng vận động và phát triển để từ đó đề ra
đường lối chính trị đúng đắn và phù hợp. Đảng không ngừng
nâng cao năng lực cầm quyền, khả năng lãnh đạo và điều
hành đất nước; xử lý chính xác những mâu thuẫn của cuộc
sống.
Khơng chỉ có vậy, từ những mâu thuẫn của thời đại đã
và đang từng ngày, từng giờ tác động chi phối đến phong
trào cách mạng thế giới; đòi hỏi những người cộng sản,
phong trào cách mạng thế giới, trong đó có cách mạng Việt
Nam nhiều vấn đề phải giải quyết; quá trình đó muốn thành
cơng trước hết phải giữ vững độc lập tự chủ, tự lực, tự
cường; đẩy mạnh đa dạng hoá, đa phương hoá trong quan


20

hệ đối ngoại; nắm vững hai mặt vừa hợp tác vừa đấu tranh
trong quan hệ quốc tế.
Công cuộc đổi mới của chúng ta diễn ra trong lúc cách
mạng khoa học, cơng nghệ trên thế giới phát triển như vũ
bão, tồn cầu hoá kinh tế tác động đến mọi quốc gia dân tộc.
Trong xu thế đó, giữ vững độc lập tự chủ, tự lực tự cường là
điều kiện, là vấn đề có tính ngun tắc để mở rơng quan hệ
quốc tế. Đẩy mạnh đa dạng hoá, đa phương hoá quan hệ đối
ngoại là một đòi hỏi khách quan. Nắm vững điều đó Đảng ta

đã chỉ rõ: “Thực hiện nhất quán đường lối đối ngoại độc lập
tự chủ, hịa bình, hợp tác và phát triển; chính sách đối ngoại
rộng mở, đa phương hố, đa dạng hóa các mối quan hệ quốc
tế; chủ động và tích cực hội nhập kinh tế quốc tế, động thời
mở rộng hợp tác quốc tế trên các lĩnh vực khác; Việt Nam là
bạn, đối tác tin cậy của các nước trong cộng đồng quốc tế,
tham gia tích vào tiến chình hợp tác quốc tế và khu vực”1.

1

ĐCSVN văn kiện nghị quyết Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ X, H. 2006, tr. 112.


21

Trong thời đại hiện nay, bất cứ nước nào, dù phát triển đến
đâu cũng khơng thể đóng cửa, khép kín. Đối với nước ta, với
điểm xuất phát thấp, tranh thủ tận dụng được nguồn lực từ
bên ngoài là hết sức quan trọng, cần thiết. Chúng ta chủ
trương đa dạng hoá, đa phương hoá trong quan hệ quốc tế là
nhằm mục tiêu đó, trên cơ sở giữ vững độc lập, tự chủ làm
nguyên tắc; đồng thời tôn trọng độc lập chủ quyền tồn vẹn
lãnh thổ, khơng can thiệp vào cơng việc nội bộ của nhau
trong quan hệ quốc tế; bảo vệ và phát triển kinh tế, giữ gìn và
phát huy truyền thống bản sắc văn hoá dân tộc.
Chúng ta chủ động hội nhập, mở rộng hợp tác quốc tế
và khu vực. Đó cũng là những giải pháp tích cực mềm dẻo,
thơng qua quan hệ đối ngoại để ổn định, phát triển, đồng thời
để góp phần giải quyết những mâu thuẫn của thế giới, đó
cũng chính là sự địi hỏi của cơng cuộc đổi mới đã và đang

đặt ra. Quá trình mở rộng hợp tác quốc tế và khu vực yêu
cầu chúng ta nhận rõ xu thế hợp tác và đấu tranh trong quan


22

hệ quốc tế hiện nay. Hợp tác và đấu tranh là một biểu hiện
đặc trưng của quan hệ quốc tế trong thời đại hiện nay. Vì vậy,
hợp tác khơng chỉ là đơn thuần là ổn định phát triển, mà hợp
tác đi cùng với đấu tranh để hợp tác ngày càng tốt hơn, tìm
và tận dụng được tốt hơn những điểm tương đồng, hạn chế
được những điểm bất đồng; quá trình đó sẽ tạo ra được mơi
trường để phát triển cho mỗi quốc gia dân tộc và cho cả cộng
đồng, góp phần tốt nhất cho hồ bình và tiến bộ của nhân
loại. Đấu tranh để hợp tác, do đó phải lựa chọn phương
pháp, hình thức thích hợp, mềm dẻo, linh hoạt nhưng ln
giữ vững ngun tắc: bảo vệ lợi ích dân tộc, thiết lập quan hệ
bình đẳng cùng có lợi, cùng tồn tại hồ bình.
Thành tựu hơn 20 năm đổi mới ở nước ta là rất lớn,
khơng ai có thể phủ nhận và nó thực sự đem lại niềm tin và
hạnh phúc cho nhân dân. Những vấn đề rút ra từ thực tiễn
công cuộc đổi mới về nhận thức lý luận, kinh nghiệm tổ chức
hoạt động thực tiễn, sự lãnh đạo của Đảng, công tác quản lý
của nhà nước, hoạt động của các đồn thể và vai trị làm chủ
của nhân dân cho thấy sự sáng tạo rất lớn của Đảng ta. Sự


23

sáng tạo trong q trình lãnh đạo cơng cuộc đổi mới của

Đảng là thể hiện tính cách mạng và khoa học của Đảng,
nó giúp chúng ta vượt qua những thử thách, tranh thủ
được những thời cơ, thực hiện có hiệu quả đưa sự nghiệp
đổi mới tiếp tục đi vào chiều sâu vì mục tiêu dân giàu,
nước mạnh, xã hội cơng bằng, dân chủ, văn minh.
Thấy được sự hợp tác từ những mâu thuẫn của thời đại,
với những định hướng đúng đắn của Đảng, chúng ta tin
tưởng rằng sự nghiệp đổi mới do Đảng ta khởi xướng và lãnh
đạo nhất định thành công, chủ nghĩa xã hội sẽ trở thành hiện
thực trên đất nước ta. Những lý tưởng cao đẹp đó sẽ dẫn dắt
nhân dân ta vượt qua mọi khó khăn thử thách. Tuy nhiên, đó
cịn là một q trình đầy thử thách không thể một sớm, một
chiều giải quyết xong xuôi. Do vậy, chúng ta tin tưởng vào sự
lãnh đạo của Đảng, đồn kết nhất trí quyết tâm đi theo Đảng
phấn đấu vì dân tộc, vì sự trường tồn của đất nước, làm cho
nước ta thực sự là điểm hẹn của tương lai, chủ nghĩa xã hội
sẽ vững vàng và phát triển đúng như nhận định của Đảng:
lịch sử loài người đang trải qua những bước quanh co phức


24

tạp, nhưng nhất định sẽ tiến lên chủ nghĩa xã hội, đó là xu thế
tất yếu khơng thể đảo ngược. Tuy nhiên, để xây dựng thành
công chủ nghĩa xã hội đòi hỏi chúng ta phải làm tốt một số
yêu cầu sau:
Ra sức phấn đấu để xây dựng và bảo vệ vững chắc Tổ
quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa, đó là nghĩa vụ dân tộc
thiêng liêng nhất, đồng thời là nghĩa vụ quốc tế, là đóng góp
to lớn, quý báu cho việc thực hiện các mục tiêu hồ bình, độc

lập dân tộc, dân chủ và chủ nghĩa xã hội trên toàn thế giới.
Ra sức ủng hộ, hợp tác với các phong trào cách mạng,
các phong trào yêu nước tiến bộ, ủng hộ các Đảng Cộng sản
và công nhân quốc tế trong cuộc đấu tranh cho độc lập dân
tộc, dân chủ và tiến bộ xã hội.
Tăng cường đoàn kết giữa các nước xã hội chủ nghĩa
trong cuộc đấu tranh vì mục tiêu của thời đại là hồ bình, độc
lập dân tộc, dân chủ và tiến bộ xã hội.
Tóm lại, trong suốt q trình lãnh đạo cách mạng nước
ta, Đảng ta ln đững vững trên lập trường của chủ nghĩa
Mác- Lênin, nhận thức đúng nội dung, những đặc điểm, mâu


25

thuẫn của thời đại kiên định mục tiêu độc lập dân tộc và chủ
nghĩa xã hội; đề ra những chủ trương, giải pháp phát triển đất
nước phù hợp qua từng giai đoạn; phát huy cao độ nội lực,
tận dụng có hiệu quả ngoại lực thực hiện thành công sự
nghiệp đổi mới, đóng góp quan trọng vào những thắng lợi
của phong trào cộng sản và công nhân quốc tế và phong trào
đấu tranh cho mục tiêu hịa bình, độc lập dân tộc, dân chủ và
tiến bộ xã hội. Với những thành tựu to lớn ấy, chúng ta tin
tưởng rằng Đảng ta sẽ đưa con thuyền cách mạng nước ta
đến bến bờ cuối cùng, bến bờ chủ nghĩa xã hội mà đỉnh cao
là chủ nghĩa cộng sản, phù hợp với xu thế của thời đại hiện
nay.