(LUẬN văn THẠC sĩ) vy phạm hành chính trong lĩnh vực vận tải hàng hóa đường bộ từ thực tiễn thành phố hải phòng

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

BỘ NỘI VỤ

HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA

TRỊNH HỒNG THÁI

VI PHẠM HÀNH CHÍNH TRONG LĨNH VỰC VẬN TẢI
HÀNG HÓA ĐƯỜNG BỘ - TỪ THỰC TIỄN THÀNH PHỐ HẢI PHÒNG

LUẬN VĂN THẠC SĨ
LUẬT HIẾN PHÁP VÀ LUẬT HÀNH CHÍNH

HÀ NỘI – 2018

download by :


BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

BỘ NỘI VỤ

HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA

TRỊNH HỒNG THÁI

VI PHẠM HÀNH CHÍNH TRONG LĨNH VỰC VẬN TẢI
HÀNG HÓA ĐƯỜNG BỘ - TỪ THỰC TIỄN THÀNH PHỐ HẢI PHÒNG

LUẬN VĂN THẠC SĨ

LUẬT HIẾN PHÁP VÀ LUẬT HÀNH CHÍNH

Chuyên ngành: Luật Hiến pháp và Luật Hành chính
Mã số: 60 38 01 02

NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC:
TS. LÊ THỊ HOA

HÀ NỘI - 2018

download by :


LỜI CAM ĐOAN
Tơi xin cam đoan đây là cơng trình nghiên cứu của riêng tơi. Các số
liệu, trích dẫn trong luận văn đảm bảo độ tin cậy, chính xác, trung thực và
được trích dẫn đầy đủ theo quy định.
TÁC GIẢ

Trịnh Hồng Thái

download by :


LỜI CẢM ƠN
Tơi xin bày tỏ lịng biết ơn chân thành đến Ban Giám đốc Học viện Hành
chính Quốc gia, Ban Quản lý đào tạo, Khoa Nhà nước và Pháp luật cùng các
thầy, cơ giáo của Học viện Hành chính Quốc gia đã tận tình giảng dạy cho tơi
học tập chương trình Thạc sĩ Luật Hiến pháp và Luật Hành chính.
Tơi xin chân thành cảm ơn Cơ giáo TS. Lê Thị Hoa đã tận tình hướng

dẫn và giúp đỡ tơi hồn thiện luận văn này.
Tơi xin cảm ơn Lãnh đạo, cán bộ Phịng Tham mưu Cơng an thành phố
Hải Phịng, Phịng Cảnh sát giao thơng đường bộ - đường sắt Cơng an thành
phố Hải Phịng, Phịng Quản lý vận tải - Sở Giao thơng vận tải thành phố Hải
Phịng đã tạo điều kiện cho tơi trong q trình thu thập tài liệu và nghiên cứu
luận văn./.
TÁC GIẢ

Trịnh Hồng Thái

download by :


MỤC LỤC
Trang
MỞ ĐẦU

1

Chương 1: NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN, PHÁP LÝ VỀ VI PHẠM HÀNH
CHÍNH TRONG LĨNH VỰC VẬN TẢI HÀNG HĨA ĐƯỜNG BỘ

9

1.1. Vi phạm hành chính trong lĩnh vực vận tải hàng hóa đường bộ

9

1.2. Phân loại vi phạm hành chính trong lĩnh vực vận tải hàng hóa đường
bộ

24

1.3. Những yếu tố tác động đến vi phạm hành chính trong lĩnh vực vận
tải hàng hóa đường bộ

29

Tiểu kết Chương I

33

Chương 2: THỰC TRẠNG VI PHẠM HÀNH CHÍNH TRONG LĨNH VỰC
VẬN TẢI HÀNG HÓA ĐƯỜNG BỘ TRÊN ĐỊA BÀN THÀNH

34

PHỐ HẢI PHỊNG

2.1. Tình hình vi phạm hành chính trong lĩnh vực vận tải hàng hóa đường
bộ trên địa bàn thành phố Hải Phịng

34

2.2. Nhận xét về tình hình vi phạm hành chính trong lĩnh vực vận tải
hàng hóa đường bộ trên địa bàn thành phố Hải Phòng

55

Tiểu kết Chương II

62

Chương 3: QUAN ĐIỂM VÀ GIẢI PHÁP HẠN CHẾ VI PHẠM HÀNH
CHÍNH TRONG LĨNH VỰC VẬN TẢI HÀNG HĨA ĐƯỜNG BỘ

64

TỪ THỰC TIỄN THÀNH PHỐ HẢI PHÒNG

3.1. Quan điểm hạn chế vi phạm hành chính trong lĩnh vực vận tải hàng
hóa đường bộ từ thực tiễn thành phố Hải Phịng

64

3.2. Giải pháp hạn chế vi phạm hành chính trong lĩnh vực vận tải hàng
hóa đường bộ từ thực tiễn thành phố Hải Phịng

67

3.2.1. Nhóm giải pháp chung

67

3.2.2. Nhóm giải pháp riêng cho thành phố Hải Phòng

81

KẾT LUẬN

84

TÀI LIỆU THAM KHẢO

86

download by :


DANH MỤC BẢNG
Trang

Bảng 2.1. Khối lượng hàng hóa vận chuyển tại thành phố Hải Phòng
giai đoạn 2013 – 2017

39

Bảng 2.2. Khối lượng hàng hóa thơng qua cảng Hải Phịng giai đoạn
2013 – 2017

40

Bảng 2.3. Số doanh nghiệp kinh doanh vận tải hàng hóa đường bộ
tại thành phố Hải Phịng giai đoạn 2013 – 2017

41

Bảng 2.4. Chuỗi tăng trưởng phương tiện ô tô tại thành phố Hải
Phòng giai đoạn 2013 – 2017

42

Bảng 2.5. Tỷ trọng phương tiện ô tô vận tải hàng hóa tại thành phố
Hải Phịng giai đoạn 2013 – 2017

43

Bảng 2.6. Cơ cấu phương tiện ô tô vận tải hàng hóa tại thành phố
Hải Phịng giai đoạn 2013 – 2017

44

Bảng 2.7. Thống kê số liệu tai nạn giao thông đường bộ thành phố
Hải Phòng giai đoạn 2013-2017

45

Bảng 2.8. Thống kê số liệu xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực
giao thơng đường bộ thành phố Hải Phịng giai đoạn 2013-2017

46

Bảng 2.9. Thống kê số liệu phương tiện vi phạm hành chính bị xử lý
trong lĩnh vực giao thơng đường bộ thành phố Hải Phòng giai đoạn
2013-2017

47

Bảng 2.10. Thống kê số liệu xe ơ tơ vi phạm hành chính trong lĩnh
vực giao thơng đường bộ thành phố Hải Phịng giai đoạn 2013-2017

48

Bảng 2.11. Thống kê số liệu xe ô tơ vận tải hàng hóa vi phạm hành
chính trong lĩnh vực giao thơng đường bộ thành phố Hải Phịng giai
đoạn 2013-2017

49

Bảng 2.12. Thống kê số liệu vi phạm quy định về quy tắc giao thông
đường bộ của xe ô tô vận tải hàng hóa

50

Bảng 2.13. Thống kê số liệu vi phạm quy định về phương tiện giao
thông đường bộ của xe ơ tơ vận tải hàng hóa

52

Bảng 2.14. Thống kê số liệu vi phạm quy định về người điều khiển
phương tiện tham gia giao thông đường bộ của xe ô tơ vận tải hàng
hóa

52

Bảng 2.15. Thống kê số liệu vi phạm quy định về vận tải đường bộ
của xe ô tơ vận tải hàng hóa

53

download by :


DANH MỤC HÌNH
Trang

Hình 2.1. Bản đồ hành chính thành phố Hải Phịng

37

Hình 2.2. Biểu đồ tăng trưởng khối lượng hàng hóa vận chuyển tại
thành phố Hải Phịng giai đoạn 2013 – 2017.

40

Hình 2.3. Biểu đồ cơ cấu hàng hóa thơng qua cảng Hải Phịng năm

41

Hình 2.4. Biểu đồ tăng trưởng số lượng doanh nghiệp kinh doanh
vận tải hàng hóa đường bộ tại Hải Phịng giai đoạn 2013 – 2017.

42

Hình 2.5. Biểu đồ tăng trưởng số lượng xe ô tô và xe ơ tơ vận tải
hàng hóa tại Hải Phịng giai đoạn 2013 – 2017

43

Hình 2.6. Biểu đồ cơ cấu phương tiện ơ tơ vận tải hàng hóa tại thành

phố Hải Phịng giai đoạn 2013 – 2017

44

Hình 2.7. Biểu đồ số liệu tai nạn giao thơng đường bộ thành phố Hải
Phịng giai đoạn 2013-2017

46

Hình 2.8. Biểu đồ số liệu phương tiện vi phạm hành chính trong lĩnh
vực giao thơng đường bộ thành phố Hải Phịng giai đoạn 2013-2017

47

Hình 2.9. Biểu đồ số liệu xe ơ tơ vận tải hàng hóa vi phạm hành
chính trong lĩnh vực giao thơng đường bộ thành phố Hải Phịng giai
đoạn 2013-2017

50

Hình 2.10. Biểu đồ số liệu vi phạm chở hàng hóa cồng kềnh, quá tải
của xe ô tô vận tải hàng hóa giai đoạn 2013 - 2017

54

Hình 2.11. Hình ảnh ùn tắc giao thơng do xe container chờ bốc xếp
hàng tại các cảng trên địa bàn thành phố Hải Phòng.

56

download by :


MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Sau hơn 30 năm đổi mới, Việt Nam hiện nay đang trong quá trình hội
nhập quốc tế ngày càng sâu rộng về mọi mặt. Trong lĩnh vực kinh tế, Việt
Nam chủ động và tích cực tham gia các tổ chức kinh tế thế giới, ký kết nhiều
hiệp định thương mại tự do... Khi nền kinh tế càng phát triển thì hoạt động
lưu thơng hàng hoá hiệu quả giữa các vùng miền và giữa các quốc gia trên thế
giới càng trở nên cần thiết. Hoạt động vận tải nói chung và vận tải hàng hóa
đường bộ nói riêng có vai trị đặc biệt quan trọng đối với sự phát triển kinh tế
- xã hội ở nước ta.
Thời gian qua Đảng và Nhà nước ta luôn dành sự quan tâm đặc biệt cho
lĩnh vực này. Với việc đầu tư cơ sở hạ tầng giao thông đường bộ nhằm tạo
tiền đề, động lực cho sự phát triển kinh tế - xã hội, phục vụ sự nghiệp cơng
nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, đáp ứng tiến trình hội nhập kinh tế khu vực
và quốc tế. Bên cạnh đó khơng ngừng hồn thiện pháp luật về giao thơng
đường bộ, trong đó có nội dung quan trọng là nhằm mục đích hạn chế vi
phạm hành chính trong lĩnh vực giao thông đường bộ. Điều này đã tạo nên
những chuyển biến tích cực trong đời sống xã hội: Tổ chức giao thơng đã có
những chuyển biến rõ rệt. Cơng tác quản lý của Nhà nước về trật tự an tồn
giao thơng đường bộ được đổi mới thích ứng với tình hình thực tế. Cơng tác
tuần tra kiểm sốt, xử phạt vi phạm được tăng cường, có tác dụng răn đe,
phịng ngừa tội phạm. Cơng tác tun truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật đã
được quan tâm, đa dạng hóa với nhiều hình thức, nội dung phong phú, thiết
thực. Ý thức chấp hành luật giao thông đường bộ của người dân được nâng
lên. Mặc dù vậy, tình hình vi phạm hành chính trong lĩnh vực vận tải hàng
hóa đường bộ ở nước ta hiện nay có nhiều diễn biến rất phức tạp.

1

download by :


Hải Phịng là thành phố cảng, nằm ở vị trí trung tâm vùng duyên hải Bắc
Bộ, là đầu mối giao thơng quan trọng, hội tụ đầy đủ các loại hình giao thông
đường bộ, đường sắt, đường thủy và đường hàng khơng và là Cảng cửa ngõ
quốc tế chính ra biển của các tỉnh phía Bắc, giao lưu thuận lợi với các địa
phương trong nước và quốc tế. Trong những năm qua, cùng với sự phát triển
chung của cả nước, kinh tế - xã hội của thành phố Hải Phòng đang từng bước
phát triển, thu hút nhiều sự đầu tư trong nước và ngoài nước, nhiều dự án
trọng điểm của các nhà đầu tư lớn đã và đang được triển khai như: Cảng cửa
ngõ quốc tế Lạch Huyện, Cầu vượt biển Tân Vũ, đường cao tốc Hà Nội - Hải
Phòng, đường cao tốc ven biển… Lượng hàng hóa xuất nhập khẩu thơng qua
Cảng Hải Phịng tăng trưởng mạnh theo từng năm.
Trên địa bàn thành phố Hải Phịng hiện nay, tình hình vi phạm hành
chính trong lĩnh vực giao thơng đường bộ nói chung và vi phạm hành chính
trong lĩnh vực vận tải hàng hóa đường bộ nó riêng cịn diễn biến phức tạp và
tiềm ẩn nhiều nguy cơ không ổn định. Có nhiều nguyên nhân được đề cập,
trong đó có ý kiến cho rằng do cơ sở hạ tầng giao thông chưa đáp ứng được
yêu cầu trong khi lượng phương tiện giao thơng khơng ngừng tăng lên, thành
phố Hải Phịng cịn có đặc thù là có số lượng xe ơ tơ để vận tải hàng hóa khá
lớn; hệ thống pháp luật giao thông đường bộ và xử phạt vi phạm hành chính
trong lĩnh vực giao thơng đường bộ cịn hạn chế, chưa nghiêm khắc và mang
tính răn đe, giáo dục cao; năng lực và đạo đức nghề nghiệp của một bộ phận
đội ngũ cảnh sát giao thông chưa cao; ý thức tham gia giao thơng của người
dân cịn kém… Do vậy, việc nghiên cứu vấn đề vi phạm hành chính trong lĩnh
vực vận tải hàng hóa đường bộ là cần thiết, khơng chỉ có ý nghĩa về mặt lý
luận, mà cịn có ý nghĩa thực tiễn sâu sắc.

Từ những phân tích nêu trên tác giả mạnh dạn lựa chọn vấn đề "Vi
phạm hành chính trong lĩnh vực vận tải hàng hóa đường bộ - Từ thực

2

download by :


tiễn thành phố Hải Phòng" làm làm đề tài luận văn tốt nghiệp hệ cao học
chuyên ngành Luật Hiến pháp - Hành chính của mình.
2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài luận văn
Vi phạm hành chính trong lĩnh vực hàng hóa đường bộ là vấn đề mang
tính thời sự ở Việt Nam. Đã có nhiều cơng trình khoa học được cơng bố
nghiên cứu những khía cạnh khác nhau của vấn đề trên, tuy nhiên chưa có
cơng trình khoa học nào nghiên cứu vấn đề vi phạm hành chính trong lĩnh vực
vận tải hàng hóa trên địa bàn thành phố Hải Phịng.
Các cơng trình được cơng bố tiêu biểu như:
- Cuốn sách chuyên khảo về “Trật tự, an tồn giao thơng đường bộ trên
địa bàn 5 thành phố trực thuộc Trung ương- Thực trạng và giải pháp”, Nhà
xuất bản Công an nhân dân, Hà Nội năm 2014 của tập thể tác giả: Phạm Đình
Xinh, Phùng Xuân Hào, Lê Huy Trí, Nguyễn Thành Trung, Đặng Đức Minh,
Nguyễn Đức Khiêm, Nguyễn Thế Anh và cán bộ Trung tâm Nghiên cứu an
tồn giao thơng, Học viện Cảnh sát nhân dân đã tập trung làm rõ đặc điểm,
tình hình trật tự an tồn giao thơng đường bộ trên địa bàn 5 thành phố trực
thuộc Trung ương; dự báo xu hướng phát triển của loại hình giao thơng đường
bộ và đề xuất giải pháp bảo đảm trật tự an tồn giao thơng đường bộ trên địa
bàn 5 thành phố trực thuộc Trung ương trong thời gian tới [32].
- Luận án tiến sĩ của nghiên cứu sinh Trần Sơn Hà về đề tài "Quản lý nhà
nước về trật tự, an tồn giao thơng đường bộ ở Việt Nam hiện nay", chuyên
ngành Quản lý công, Học viện Hành chính Quốc gia (2016). Luận án nghiên

cứu làm sáng tỏ cơ sở lý luận, pháp lý và đánh giá thực trạng quản lý nhà
nước về trật tự, an tồn giao thơng đường bộ để đưa ra các phương hướng và
giải pháp nhằm hoàn thiện quản lý nhà nước về trật tự, an tồn giao thơng
đường bộ ở Việt Nam hiện nay [21].

3

download by :


- Phạm Quang Hưng (2016): "Xử phạt hành chính trong lĩnh vực giao
thông đường bộ từ thực tiễn tỉnh Đắk Lắk". Luận văn thạc sĩ Luật Hiến pháp
và Luật Hành chính, Học viện Hành chính Quốc gia. Luận văn đã làm sáng tỏ
những vấn đề lý luận và pháp lý về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực
giao thơng đường bộ; phân tích thực trạng cơng tác xử phạt vi phạm hành
chính trong lĩnh vực giao thơng đường bộ ở tỉnh Đắk Lắk trong thời gian qua,
nêu lên kết quả đạt được, các hạn chế, vướng mắc và tìm ra những ngun
nhân các hạn chế, vướng mắc đó. Từ đó tác giả đã đưa ra các giải pháp bảo
đảm xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực giao thông đường bộ từ thực
tiễn tỉnh Đắk Lắk [22].
- Chu Thị Nhàn (2017): "Pháp luật về quản lý vận tải đường bộ ở Việt
Nam hiện nay", Luận văn thạc sĩ Luật Hiến pháp và Luật Hành chính, Học
viện Hành chính Quốc gia. Luận văn đã hệ thống hóa những vấn đề lý luận có
liên quan, phân tích thực trạng hệ thống nội dung cơ bản của quy định pháp
luật về quản lý vận tài đường bộ, thực tiễn áp dụng hiện nay, tìm ra những
hạn chế, vướng mắc và ngun nhân, từ đó đề xuất các giải pháp hồn thiện
pháp luật về quản lý vận tài đường bộ ở nước ta thời gian tới [25].
- Trần Thảo Nguyên (2017): "Xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực
giao thơng đường bộ ở tỉnh Tuyên Quang". Luận văn thạc sĩ Luật Hiến pháp
và Luật Hành chính, Học viện Hành chính Quốc gia. Luận văn đã làm sáng tỏ

những vấn đề lý luận và pháp lý về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực
giao thơng đường bộ; phân tích thực trạng cơng tác xử phạt vi phạm hành
chính trong lĩnh vực giao thông đường bộ ở tỉnh Tuyên Quang trong thời gian
qua, nêu lên kết quả đạt được, các hạn chế, vướng mắc và tìm ra những
nguyên nhân các hạn chế, vướng mắc đó. Từ đó tác giả đã đưa ra các giải
pháp bảo đảm xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực giao thơng đường
bộ ở tỉnh Tuyên Quang [24].

4

download by :


- Vũ Hồi Phương (2017): “Hồn thiện cơng tác quản lý nhà nước về
vận tải container bằng đường bộ trên địa bàn thành phố Hải Phòng”, Luận
văn thạc sĩ Kinh tế, Đại học Hàng hải Việt Nam. Luận văn đã là rõ cơ sở lý
luận về quản lý nhà nước đối với hoạt động vận tải container bằng đường bộ,
phân tích tực trạng cơng tác quản lý nhà nước đối với hoạt động vận tải
container bằng đường bộ trên địa bàn thành phố Hải Phòng; căn cứ vào định
hướng phát triển vận tải đường bộ của thành phố, tác giả đã đưa ra các giải
pháp hồn thiện cơng tác quản lý nhà nước đối với hoạt động vận tải
container bằng đường bộ trên địa bàn thành phố Hải Phòng [26].
Trong các cơng trình nghiên cứu trên đây, trên cơ sở phân tích lý luận và
thực tiễn có liên quan, các tác giả đã giới thiệu, phân tích đánh giá pháp luật
về quản lý vận tải đường bộ, pháp luật về xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh
vực giao thơng đường bộ nhưng chưa nghiên cứu về thực tiễn vi phạm hành
chính trong lĩnh vực vận tải hàng hóa đường bộ tại địa bàn thành phố Hải
Phòng. Do vậy, luận văn "Vi phạm hành chính trong lĩnh vực vận tải hàng
hóa đường bộ - Từ thực tiễn thành phố Hải Phòng" sẽ kế thừa một phần cơ sở
lý luận của các nghiên cứu trên, đồng thời phản ánh thực trạng tại thành phố

Hải Phòng nhằm cung cấp các luận cứ khoa học và cơ sở thực tiễn cho việc
hoàn thiện hệ thống pháp luật để hạn chế vi phạm hành chính trong lĩnh vực
vận tải hàng hóa đường bộ của cả nước nói chung và thành phố Hải Phịng nói
riêng, nâng cao hiệu quả công tác quản lý Nhà nước, đảm bảo trật tự an tồn
giao thơng đường bộ.
3. Mục đích và nhiệm vụ của luận văn
3.1.Mục đích
Trên cơ sở lý luận, luận văn sẽ đề xuất các giải pháp nhằm hạn chế vi
phạm hành chính trong lĩnh vực vận tải hàng hóa đường bộ từ thực tiễn thành
phố Hải Phòng.

5

download by :


3.2. Nhiệm vụ
Để thực hiện mục đích trên, luận văn thực hiện các nhiệm vụ sau:
- Nghiên cứu những vấn đề lý luận, pháp lý về vận tải hàng hóa đường
bộ, vi phạm hành chính và vi phạm hành chính trong lĩnh vực vận tải hàng
hóa đường bộ.
- Phân tích, đánh giá thực trạng vi phạm hành chính trong lĩnh vực vận
tải hàng hóa đường bộ trên địa bàn thành phố Hải Phòng.
- Đề xuất quan điểm, giải pháp nhằm hạn chế vi phạm hành chính trong
lĩnh vực vận tải hàng hóa đường bộ từ thực tiễn thành phố Hải Phòng.
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của luận văn
4.1. Đối tượng nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu của luận văn là: vi phạm hành chính trong lĩnh
vực vận tải hàng hóa đường bộ trên địa bàn thành phố Hải Phòng.
4.2. Phạm vi nghiên cứu

- Về thời gian: từ năm 2013 đến năm 2017.
- Về không gian: thành phố Hải Phịng.
- Về đối tượng: Chủ yếu nghiên cứu, phân tích số liệu vi phạm hành
chính trong lĩnh vực giao thơng đường bộ của lực lượng Cảnh sát giao thông
Công an thành phố Hải Phòng (tập trung vào số liệu vi phạm hành chính đối
với phương tiện xe ơ tơ vận tải hàng hóa).
5. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu
5.1. Phương pháp luận
Luận văn được nghiên cứu dựa trên nền tảng phương pháp luận duy vật
biện chứng của chủ nghĩa Mác – Lê nin.
6

download by :


5.2. Phương pháp nghiên cứu
Luận văn sử dụng các phương pháp nghiên cứu chính như: phương pháp
phân tích và tổng hợp, phương pháp so sánh, phương pháp thống kê, hệ thống
hóa.
6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn
6.1. Ý nghĩa lý luận
Thông qua việc nghiên cứu vi phạm hành chính trong lĩnh vực vận tải
hàng hóa đường bộ, luận văn hệ thống hóa những vấn đề lý luận và pháp lý về
vi phạm hành chính trong lĩnh vực vận tải hàng hóa đường bộ, góp phần vào
việc hồn thiện pháp luật để phịng ngừa, hạn chế vi phạm hành chính trong
lĩnh vực giao thơng đường bộ ở nước ta hiện nay.
6.2. Ý nghĩa thực tiễn
Luận văn là tài liệu tham khảo có giá trị cho các cơ quan quản lý nhà
nước trong lĩnh vực đảm bảo an tồn giao thơng đường bộ ở thành phố Hải
Phịng. Bên cạnh đó, những phân tích và giải pháp được đề xuất có thể là kinh

nghiệm thực tiễn để tham khảo, áp dụng cho những địa phương khác trong cả
nước. Đồng thời luận văn cũng là tài liệu tham khảo cho những người quan
tâm nghiên cứu về những vấn đề vi phạm hành chính trong lĩnh vực vận tải
hàng hóa đường bộ.
7. Kết cấu của luận văn
Ngoài phần mở đầu, kết luận và danh mục tài liệu tham khảo, nội dung
của luận văn gồm 3 chương, cụ thể:
Chương 1: Những vấn đề lý luận, pháp lý về vi phạm hành chính trong
lĩnh vực vận tải hàng hóa đường bộ.

7

download by :


Chương 2: Thực trạng vi phạm hành chính trong lĩnh vực vận tải hàng
hóa đường bộ trên địa bàn thành phố Hải Phòng.
Chương 3: Quan điểm và giải pháp hạn chế vi phạm hành chính trong
lĩnh vực vận tải hàng hóa đường bộ.

8

download by :


Chương 1
NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN, PHÁP LÝ VỀ VI PHẠM HÀNH CHÍNH
TRONG LĨNH VỰC VẬN TẢI HÀNG HĨA ĐƯỜNG BỘ
1.1. VI PHẠM HÀNH CHÍNH TRONG LĨNH VỰC VẬN TẢI
HÀNG HÓA ĐƯỜNG BỘ

1.1.1. Khái niệm, đặc điểm vi phạm hành chính trong lĩnh vực vận
tải hàng hóa đường bộ
* Khái niệm vận tải hàng hóa đường bộ
Vận tải là một hoạt động kinh tế có mục đích của con người nhằm đáp
ứng nhu cầu di chuyển vị trí của đối tượng vận chuyển, đối tượng vận chuyển
gồm con người (hành khách) và vật phẩm (hàng hoá). Vận tải giữ vai trị quan
trọng và có tác dụng lớn đối với nền kinh tế quốc dân của mỗi nước. Hệ
thống vận tải được ví như mạch máu trong cơ thể con người, nó phản ánh
trình độ phát triển của một quốc gia. Nếu coi nền kinh tế là một cơ thể sống,
trong đó hệ thống giao thơng là các huyết mạch thì vận tải là quá trình đưa
các chất dinh dưỡng đến ni các tế bào của cơ thể sống đó.
Theo Giáo trình nhập mơn vận tải ơ tơ của trường Đại học giao thơng
Vận tải: "Vận tải là q trình thay đổi (di chuyển) vị trí của hàng hố và hành
khách trong không gian và thời gian để nhằm thoả mãn nhu cầu nào đó của
con người" [23,tr.4].
Căn cứ vào phương thức thực hiện q trình vận tải có thể phân loại vận
tải như sau:
- Vận tải đường thủy:
Vận tải đường thủy có ưu điểm vốn đầu tư xây dựng tuyến đường ít hơn
vận tải đường sắt và vận tải đường bộ. Mức chi phí nhiên liệu cho một đơn vị
9

download by :


sản phẩm thấp hơn so với vận tải đường sắt và vận tải đường bộ. Vận tải
đường thủy có nhược điểm là còn phụ thuộc theo mùa, tốc độ kỹ thuật của
vận tải đường thủy thấp.
- Vận tải đường không:
Vận tải đường khơng có ưu điểm là tốc độ cao, có đường nối các điểm

đi, đến ngắn nhất mà các phương tiện vận tải khác không thực hiện được. Do
tốc độ kỹ thuật cao nên vận tải đường không tiết kiệm được thời gian. Khi vận
chuyển càng xa thì ưu điểm này càng lớn. Ngược lại, với khoảng cách vận
chuyển ngắn và sân bay ở xa các điểm hàng thì ưu điểm này không lớn.
Nhược điểm cơ bản của vận tải đường khơng là giá thành vận chuyển cao vì
trọng lượng phương tiện và nhiên liệu vật liệu tính cho 01 tấn hàng vận
chuyển lớn.
- Vận tải đường sắt:
Vận tải đường sắt có ưu điểm chính là một trong những hình thức vận tải
có khả năng vận chuyển lớn. Đường sắt có thể hoạt động được liên tục quanh
năm, khơng phụ thuộc vào thời tiết, ngày đêm. Giá thành vận chuyển tương
đối thấp, năng suất lao động cao. Vận tải đường sắt có nhược điểm là cần
nhiều vốn trong xây dựng.
- Vận tải đường ống:
Vận tải đường ống là hình thức vận tải đặc biệt để vận chuyển dầu mỏ,
hơi đốt và nước sạch. Ưu điểm của vận tải đường ống là nguồn vốn đầu tư
không nhiều, đồng thời vốn đầu tư này có thể bù đắp lại trong thời gian ngắn
do tiết kiệm chi phí quản lý hơn so với các loại vận tải khác. Tiêu hao năng
lượng ít so với tất cả các hình thức vận tải khác. Nhược điểm của vận tải
đường ống là tốc độ vận chuyển sản phẩm thấp (khoảng 3-6 km/h). Việc xây
dựng đường ống sẽ kém hiệu quả nếu khơng có khối lượng vận chuyển lớn,

10

download by :


thời gian khai thác không lâu dài và không đảm bảo sự hoạt động liên tục của
đường ống
- Vận tải đường bộ:

Vận tải đường bộ là phương thức vận tải mà sản phẩm của nó là sự dịch
chuyển người, hàng hố từ vị trí này đến vị trí khác bằng các phương tiện giao
thông đường bộ.
Phương tiện giao thông đường bộ: Gồm phương tiện giao thông cơ giới
đường bộ, phương tiện giao thơng thơ sơ đường bộ. Trong đó: Phương tiện
giao thông cơ giới đường bộ (sau đây gọi là xe cơ giới) gồm xe ơ tơ, máy kéo,
rơ mc hoặc sơ mi rơ mc được kéo bởi xe ơ tô, máy kéo; xe mô tô hai
bánh; xe mô tô ba bánh; xe gắn máy (kể cả xe máy điện) và các loại xe tương
tự. Phương tiện giao thông thô sơ đường bộ (sau đây gọi là xe thô sơ) gồm xe
đạp (kể cả xe đạp máy), xe xích lơ, xe lăn dùng cho người khuyết tật, xe súc
vật kéo và các loại xe tương tự [27].
Trong phạm vi nghiên cứu của đề tài chỉ đề cập đến vận tải hàng hóa
đường bộ bằng phương tiện xe ơ tơ, máy kéo, rơ moóc hoặc sơ mi rơ moóc
được kéo bởi xe ô tô, máy kéo. Đối với phương tiện xe ô tô để vận tải hàng
hóa, căn cứ vào trọng tải thiết kế ô tô được phân ra các loại:
- Ơ tơ có trọng tải rất nhỏ đến 0,75 tấn.
- Ơ tơ có trọng tải nhỏ từ 0,75 đến 2 tấn
- Ơ tơ có trọng tải trung bình từ 2 đến 5 tấn
- Ơ tơ có trọng tải lớn từ 5 đến 10 tấn
- Ơ tơ có trọng tải rất lớn trên 10 tấn
Thơng thường, những loại ơ tơ có trọng tải nhỏ dùng để vận chuyển
những lô hàng lẻ với khối lượng khơng lớn, cịn loại ơ tơ có trọng tải lớn dùng
để vận chuyển những loại hàng có kích thước và khối lượng lớn. Hiện nay,
11

download by :


phương thức vận chuyển hàng hóa bằng container được sử dụng rộng rãi ở
nhiều nước trên thế giới. Để vận chuyển container người ta thường dùng ô tô

trọng tải lớn kéo theo rơ moóc hoặc sơ mi rơ moóc (gọi là xe đầu kéo).
Hàng hố: Hàng hóa là máy móc, thiết bị, nguyên vật liệu, nhiên liệu,
hàng tiêu dùng, động vật sống và các động sản khác được vận chuyển bằng
phương tiện giao thơng đường bộ. Căn cứ theo tính chất hàng hóa, khi vận
chuyển được phân theo các nhóm sau:
Nhóm 1: Bao gồm các hàng hố dễ cháy, dễ vỡ, chất nổ, nguy hiểm…
Khi vận chuyển các loại hàng trên, cần tuân thủ nghiêm ngặt các quy
định về an tồn. Các hàng nguy hiểm phải được đóng gói hoặc chở trên các
phương tiện chuyên dùng, có biện pháp bảo quản tốt trong quá trình vận
chuyển để đảm bảo an tồn.
Nhóm 2: Hàng chóng hỏng.
Hàng chóng hỏng là những hàng thực phẩm tươi sống như hư hỏng theo
thời gian và nhiệt độ khơng khí. Loại hàng này thường được bảo quản bằng
ơtơ có thiết bị đơng lạnh.
Nhóm 3: Hàng hỏng.
Hàng hỏng là những hàng chất lỏng như : Xăng dầu, khí hố lỏng và các
chất lỏng khác. Hàng chất lỏng có nhiều loại, tính chất rất đa dạng. Vì vậy,
khi vận chuyển phải quan tâm đến tính chất lý hố, có biện pháp bảo quản
hàng hố. Nếu hàng chất lỏng có tính chất ăn mịn cao hoặc han rỉ các thiết bị
bằng kim loại, cần phải thực hiện tốt các quy định bảo quản khi vận chuyển
và phải cẩn thận khi sếp, dỡ hàng hoá. Hàng chất lỏng được vận chuyển bằng
xitéc đặt trên ôtô, cần tuân thủ nguyên tắc phải chở đầy hàng để đảm bảo ổn
định trong vận chuyển, có đủ thiết bị và biện pháp phịng chống cháy.
Nhóm 4: Hàng có kích thước và trọng lượng lớn.

12

download by :

Những loại hàng dài, trọng lượng lớn như cột điện, dầm cầu, máy biến
thế, máy công dụng khi vận chuyển những loại hàng này cần sử dụng ôtô và
các thiết bị chuyên dùng để vận chuyển. Đặt biệt có những kiện hàng có kích
thước và trọng lượng thực tế vượt quá giới hạn quy định cho phép gọi là hàng
siêu trường, siêu trọng. Tại Thông tư số 46/2015/TT-BGTVT ngày 07/9/2015
của Bộ Giao thông vận tải qui định: Hàng siêu trường là hàng không thể tháo
rời, khi xếp lên phương tiện vận chuyển có một trong các kích thước bao
ngồi (của tổ hợp phương tiện và hàng hóa xếp trên phương tiện) như sau :
- Chiều dài lớn hơn 20m.
- Chiều rộng lớn hơn 2,5m.
- Chiều cao tính từ điểm cao nhất của mặt đường xe chạy trở lên lớn hơn
4,2 mét; đối với xe chở container lớn hơn 4,35 mét.
Hàng siêu trọng là hàng khơng tháo rời, có trọng lượng trên 32 tấn [3].
Phương tiện vận chuyển hàng siêu trường, siêu trọng phải có trọng tải,
kích thước phù hợp với kiện hàng vận chuyển. Trong trường hợp cần thiết có
thể gia cố, tăng cường khả năng chịu tải của phương tiện nhưng phải theo
thiết kế được duyệt. Trong quá trình tổ chức vận chuyển những loại hàng có
kích thước, trọng lượng lớn cần có phương án vận chuyển riêng. Đặc biệt
hàng thuộc loại siêu trường, siêu trọng phải khảo sát trước tuyến đường xe đi
qua, gia cố những điểm, đoạn đường xung yếu nhằm tăng cường khả năng
chịu tải và khả năng thông qua của đường bộ. Sau khi được cấp giấy lưu hành
cho xe quá tải, quá khổ được tiến hành vận chuyển trên đường giao thơng
cơng cộng.
Nhóm 5: Hàng rời.
Hàng rời là những hàng hố rời khơng có bao bì được đổ đống như đá,
cát, sỏi, than… Đối với những loại hàng này, nếu khoảng cách vận chuyển
ngắn, nên dùng loại xe tự đổ để vận chuyển.
13

download by :

Nhóm 6: Hàng thơng dụng.
Hàng thơng dụng bao gồm những loại hàng cịn lại khơng thuộc 5 nhóm
hàng đã nêu trên, chẳng hạn như hàng bách hoá, hàng lương thực đóng bao
…đối với các loại hàng này, sử dụng xe thơng thường để vận chuyển.
Đối với hàng bách hố, hiện nay ở các nước trên thế giới dùng thùng
chứa hàng Container để vận chuyển, phương thức vận chuyển này ngày càng
phát triển. Vận chuyển hàng hoá bằng thùng chứa hàng có ưu điểm là tỉ lệ hao
hụt hàng hố thấp, khoảng 0,5-1%, giảm thời gian xếp dỡ.
Như vậy, vận tải hàng hoá đường bộ là phương thức vận tải đường bộ
có đối tượng vận chuyển là hàng hố.
Vận tải hàng hóa đường bộ có những đặc điểm sau:
- Vận tải hàng hóa đường bộ có thể hoạt động trong mọi điều kiện thời
tiết khí hậu, những nơi điều kiện đường xá khó khăn ... Vận tải hàng hóa
đường bộ có thể đi đến mọi nơi mọi chỗ của nền kinh tế. Với đặc điểm địa
hình địa lý của nước ta thì hoạt động vận tải hàng hóa phổ biến là vận tải hàng
hóa đường bộ, chiếm trên 70% tổng khối lượng hàng hóa.
- Hoạt động vận tải hàng hóa đường bộ có sự tham gia của nhiều loại
hình phương tiện giao thơng đường bộ. Là hoạt động vận tải có sự tiện lợi
cao, đa dạng trong vận chuyển các loại hàng hóa, do sự đa dạng hình thức vận
chuyển, từ hàng hóa nhỏ lẻ, số lượng lớn đến các hàng hóa cồng kềnh, dễ vỡ.
- Hoạt động vận tải hàng hóa đường bộ có tính chủ động và linh hoạt
cao. Chủ động về thời gian, không bị quy định về thời gian đi và thời gian
chờ đợi các tuyến tiếp theo. Có tính linh hoạt trong lựa chọn và kết hợp
các phương tiện vận chuyển khác nhau tương ứng với các tuyến đường và sự
sẵn có các phương tiện vận tải.
Chính vì vận tải hàng hóa đường bộ có nhiều ưu thế nên được nhiều
người dân, doanh nghiệp lựa chọn phương thức vận tải này. Bên cạnh những
14

download by :


lợi thế thì phương thức vận tải hàng hóa đường bộ cũng có một số đặc điểm
hạn chế, như:
- Bị hạn chế về khối lượng hàng hóa vận chuyển, nếu hàng hóa có số
lượng rất lớn thì hình thức vận tải này không phù hợp cho một vài chuyến
hàng mà phải chia nhỏ để vận chuyển, dẫn tới chi phí tăng lên rất nhiều và
thời gian giao hàng bị chậm chễ.
- Nếu kích thước hàng hóa có khối lượng lớn và cồng kềnh thì khơng
phù hợp để vận chuyển đường bộ do hệ thống đường xá không thể đáp ứng
được, ít có phương tiện đường bộ có thể vận chuyển được các loại hàng hóa
trên, các hàng hóa trên chỉ phù hợp với vận tải đường sắt hoặc đường thủy.
- Do tính chất đường bộ có nhiều phương tiện tham gia giao thơng, sự va
chạm gây tai nạn là khó có thể tránh khỏi hoặc hay gặp sự cố hỏng hóc
phương tiện trên quãng đường vận chuyển ...
* Khái niệm vi phạm hành chính trong lĩnh vực vận tải hàng hóa
đường bộ
Nhà nước là một thiết chế được thành lập nên để thực hiện việc quản lý,
phát triển xã hội. Để có thể thực hiện được vai trị đó, Nhà nước luôn phải tác
động lên các quan hệ xã hội bằng một hệ thống các quy tắc quản lý nhà nước
được quy định trong các văn bản quy phạm pháp luật. Trên thực tế, trong đời
sống xã hội luôn xảy ra tình trạng vi phạm các quy tắc quản lý nhà nước. Các
vi phạm đó diễn ra hàng ngày trong đời sống xã hội, từ những hành vi đơn
giản và phổ biến như hút thuốc lá nơi công cộng, đến những hành vi vi phạm
có tính chất nguy hiểm hơn như tham gia giao thông đường bộ không đội mũ
bảo hiểm, đi ngược chiều, lạng lách đánh võng, gây tai nạn,…hoặc hành vi
làm ô nhiễm môi trường, xây dựng trái phép, trốn thuế… Những hành vi vi
phạm rất đa dạng và xuất hiện trong tất cả các lĩnh vực quản lý nhà nước. Với

số lượng xảy ra đáng kể, mang tính thường xuyên, vi phạm hành chính đã và
15

download by :


đang gây thiệt hại hoặc đe dọa gây thiệt hại cho lợi ích của Nhà nước, tập thể,
lợi ích của cá nhân cũng như lợi ích chung của tồn thể cộng đồng và là
nguyên nhân làm nảy sinh tình trạng phạm tội nếu không được ngăn chặn và
xử lý kịp thời.
Dưới góc độ lý luận về pháp luật, vi phạm pháp luật được cấu thành bởi
các mặt khách quan, chủ quan, khách thể và chủ thể của nó. Tổng hợp các yếu
tố đó ta có thể hiểu vi phạm pháp luật là hành vi nguy hiểm cho xã hội do chủ
thể có năng lực trách nhiệm pháp lý thực hiện một các cố ý hoặc vô ý xâm hại
đến các quan hệ xã hội được pháp luật bảo vệ.
Dựa theo các tiêu chí khác nhau mà vi phạm pháp luật được phân thành
nhiều loại khác nhau. Căn cứ vào khách thể vi phạm, mức độ, tính chất nguy
hiểm cho xã hội của hành vi vi phạm, vi phạm pháp luật được chia thành các
loại sau:
- Vi phạm hình sự (tội phạm): là những hành vi nguy hiểm cho xã hội, có
lỗi và được quy định trong bộ luật hình sự.
- Vi phạm hành chính: là những hành vi trái pháp luật, có lỗi nhưng mức
độ nguy hiểm cho xã hội thấp hơn tội phạm, xâm phạm các quan hệ xã hội
được pháp luật hành chính bảo vệ phát sinh trong quá trình quản lý nhà nước.
- Vi phạm dân sự: là những hành vi trái luật dân sự, hay ngược lại với
truyền thống, phong tục tập quán, đạo đức xã hội được nhà nước thừa nhận,
có lỗi, xâm hại tới các quan hệ tài sản, quan hệ nhân thân và quan hệ phi tài
sản có liên quan tới tài sản được pháp luật dân sự bảo vệ.
- Vi phạm kỷ luật: là hành vi có lỗi, trái với các quy tắc kỷ luật lao động,
học tập, công vụ nhà nước trong các cơ quan nhà nước, doanh nghiệp, trường

học được pháp luật lao động, hành chính và các văn bản nội quy của từng cơ
quan, doanh nghiệp quy định.

16

download by :


Luật Xử lý vi phạm hành chính năm 2012 đã đưa ra định nghĩa pháp lý
về “vi phạm hành chính”. Khoản 1 Điều 2 của Luật quy định: "Vi phạm hành
chính là hành vi có lỗi do cá nhân, tổ chức thực hiện, vi phạm quy định của
pháp luật về quản lý nhà nước mà không phải là tội phạm và theo quy định
của pháp luật phải bị xử phạt vi phạm hành chính" [28]
Hiện nay vẫn chưa có khái niệm cụ thể đề cập đến vi phạm hành chính
trong lĩnh vực vận tải hàng hóa đường bộ với tư cách là vi phạm hành chính
cụ thể. Hành vi này ngồi những điểm chung giống với vi phạm hành chính
như chủ thể thực hiện đều là các cá nhân, tổ chức, việc xác định hành vi vi
phạm đều phải dựa vào các yếu tố cấu thành của vi phạm hành chính. Các
hành vi này là những hành vi xâm phạm quy định pháp luật về quản lý nhà
nước.
Để nghiên cứu về vi phạm hành chính trong lĩnh vực vận tải hàng hóa
đường bộ trong phạm vi nghiên cứu của đề tài này, trước tiên chúng ta phải
xác định: vi phạm hành chính trong lĩnh vực vận tải hàng hóa đường bộ là vi
phạm trong một lĩnh vực cụ thể thuộc vi phạm hành chính trong lĩnh vực giao
thông đường bộ. Trên thực tế vi phạm hành chính trong lĩnh vực vận tải hàng
hóa đường bộ cịn mở rộng ở nhiều lĩnh vực khác như điều kiện kinh doanh,
dịch vụ hỗ trợ vận tải hàng hóa đường bộ... trong phạm vi nghiên cứu của đề
tài chỉ tập trung nghiên cứu vi phạm hành chính cụ thể thuộc vi phạm hành
chính trong lĩnh vực giao thông đường bộ.
Văn bản pháp quy hiện hành trực tiếp quy định về xử phạt vi phạm hành

chính trong lĩnh vực giao thơng đường bộ và đường sắt là Nghị định số
46/2016/NĐ-CP ngày 26/5/2016 không đưa ra định nghĩa pháp lý thế nào là
vi phạm hành chính trong lĩnh vực giao thông đường bộ.
Tuy nhiên đã từng có một định nghĩa pháp lý về vi phạm hành chính
trong lĩnh vực giao thơng đường bộ. Khoản 2 Điều 1 Nghị

định số

34/2010/NĐ–CP ngày 02 tháng 4 năm 2010 của Chính Phủ về việc quy định
17

download by :


xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực giao thơng đường bộ quy định:
“Vi phạm hành chính trong lĩnh vực giao thông đường bộ là những hành vi
của cá nhân, tổ chức vi phạm quy định của pháp luật trong lĩnh vực giao
thông đường bộ một cách cố ý hoặc vô ý mà không phải là tội phạm và theo
quy định của pháp luật phải bị xử phạt vi phạm hành chính…” [9].
Như vậy, theo những phân tích trên vi phạm hành chính trong lĩnh vực
vận tải hàng hóa đường bộ được hiểu là hành vi của cá nhân, tổ chức vi phạm
quy định của pháp luật trong lĩnh vực vận tải hàng hóa đường bộ một cách cố
ý hoặc vô ý mà không phải là tội phạm và theo quy định của pháp luật phải bị
xử phạt vi phạm hành chính.
* Đặc điểm của vi phạm hành chính trong lĩnh vực vận tải hàng hóa
đường bộ
- Khách thể của vi phạm hành chính trong lĩnh vực vận tải hàng hóa
đường bộ là những quan hệ xã hội phát sinh trong lĩnh vực giao thông đường
bộ được bảo vệ bởi các quy phạm pháp luật hành chính.
- Tính chất và mức độ hậu quả của vi phạm hành chính trong lĩnh vực

vận tải hàng hóa đường bộ phụ thuộc chủ yếu vào những thiệt hại thực tế và
hành vi đó gây ra hoặc có thể gây ra cho tính mạng, sức khỏe, tài sản của
người khác và của chính chủ thể vi phạm.
- Địa điểm vi phạm hành chính trong lĩnh vực vận tải hàng hóa đường bộ
là di động, khơng cố định, có thể xảy ra bất cứ nơi nào trên phạm vi không
gian đường bộ. Đây cũng là đặc điểm gây khó khăn cho việc phát hiện, xử lý
kịp thời các hành vi vi phạm hành chính trong lĩnh vực vận tải hàng hóa
đường bộ.
- Vi phạm hành chính trong lĩnh vực vận tải hàng hóa đường bộ phải bị
xử phạt vi phạm hành chính, các hình thức xử phạt gồm:
Các hình thức phạt chính:
18

download by :