May tinh khoi dong nhu the nao

Maý tính khởi động như thế nào ?
Chúng ta sẽ cùng nghiên cứu quá trình khởi động của một chiếc máy tính và hệ điều hành MS DOS nhé. Bạn có
thể cho rằng khởi động thì có gì mà nghiên cứu, và MS DOS người ta vứt đi từ lâu rồi. Đừng vội vàng thế, bạn
có thể đoán ra nhiều lỗi từ việc hiểu cách mà máy tính khởi động đấy:
Khi bắt đầu bạn bấm nút khởi động máy, chúng ta đã có ngay 2 vấn đề phải quan tâm: nguồn của chiếc máy
tính này là loại AT hay ATX. Với máy tính hiện nay thì đa số là nguồn ATX, nhưng làm sao để phân biệt chúng
chỉ với thao tác bấm. Nguồn AT yêu cầu bạn bấm mạnh hơn, và khi công tắc đã bấm vào rồi thì nó tụt luôn vào
trong, muốn tắt đi phải bấm lần nữa để nó nẩy ra ngoài. Còn nguồn ATX thì chỉ cần bấm nhẹ, sau khi tiếp điện
công tắc lại tự động trở về vị trí ban đầu (đừng nghĩ đến chuyện lò xo hỏng nhé [-x ). Sau khi bật nguồn điện
của máy tính, bạn sẽ hiểu rằng thực ra nguồn ATX không ngắt điện hoàn toàn khỏi máy tính mà chỉ đưa máy
tính vào trạng thái ngủ sâu. Thao tác tiếp điện của công tắc chỉ làm máy thức dậy, chứ không phải cấp mới một
dòng điện như nguồn loại AT. Ok vậy là bây giờ máy tính đã thức dậy, các phần cứng lúc này đã được cấp điện
theo trạng thái "làm việc". Hệ thống phần mềm đầu tiên của máy tính bắt đầu làm việc để điều khiển các phần
cứng trong máy chính là BIOS (bạn có thể tham khảo về BIOS ngay dưới bài này). Phần mềm BIOS này chứa
trong một con CHIP tên là CMOS trên bo mạch chủ. BIOS sẽ kiểm tra và chắc chắn rằng toàn bộ các chip, ổ
cứng trong máy tính của bạn còn hoạt động. Sau quá trình kiểm tra này, BIOS sẽ đọc thông tin được ghi
trong boot record của ổ đĩa mà bạn chọn dành để khởi động (thường sẽ lần lượt là CD-Rom, ổ mềm, rồi ổ cứng)
và chúng ta chỉ xét đến trường hợp khởi động từ ổ cứng mà thôi. BIOS sẽ đọc MBR (Master Boot Record) là một
phần mềm nhỏ nằm trên sector đầu tiên của ổ đĩa, chứa thông tin về toàn bộ cách phân bố của ổ đĩa và phần
nào của ổ đĩa sẽ được khởi động tiếp theo. Sau khi đã có thông tin, MBR tiếp tục trao quyền điều khiển cho boot
record của phần đĩa sẽ được khởi động kia để nó làm công việc tiếp theo (boot record cũng khá giống MBR, chỉ
có điều nó ko phải Master =)) ). Từ đây, hệ điều hành mới được khởi động, và khi hệ điều hành khởi động xong,
ta có môi trường hoàn hảo để chạy các chương trình. Máy tính khởi động xong.
Tóm tắt:
Phần mềm trong máy tính chia làm 2 loại:
- hệ điều hành (Operating System)
- ứng dụng (Appilication)
trong đó BIOS có thể coi như là một loại phần mềm thứ ba giúp việc "điều hành" máy tính thành công.
quá trình khởi động:
Bật điện -> BIOS -> MBR của ổ đĩa -> Boot Record của phân vùng -> Hệ điều hành.
1 số lỗi thường xảy ra trong quá trình khởi động:

- Bật điện không lên, máy im thin thít: nếu là nguồn AT thì có đến 99% là nguồn bị hỏng. Rất ít khả năng main
bị đứt mạch dẫn đến việc bộ nguồn không có tải để chạy (ta có thể thử nguồn bằng cách lấy que sắt
nối thôi, quên bố nó cái chỗ này rồi). Nếu là nguồn ATX, phải xem điện có vào main từ trước khi bấm nút bật
chưa, nếu đèn trên main sáng chứng tỏ có điện, vậy mà bật không lên thì rắc rối lắm: có thể do công tắc hỏng,
mạch điều khiển việc thức dậy của main như đã nói bị hỏng, CPU bị hỏng , chipset hỏng. Nếu có cái nguồn ATX
bị xịt như vậy bạn nên mang ra hàng để họ đo đạc các thông số và sẽ tìm ra thiết bị "ngỏm"
- Bắt bấm F1, ESC hoặc gì gì đó mới cho chạy tiếp hoặc thậm chí chẳng hiện lên cái gì mà cứ kêu inh ỏi: phần
mềm BIOS đã tìm thấy 1 hoặc 1 số vấn đề với hệ thống phần cứng của bạn. Có thể đơn giản là không có ổ
mềm nhưng bạn lại khai báo có ổ mềm. Nhưng cũng có thể là một cái card của bạn chết ngóm rồi. Nếu bắt bấm
F1 hoặc cái gì đó mới cho chạy tiếp, chỉ cần nhờ người biết chút ít họ chỉnh dùm, cái này không lấy tiền được.
Nếu máy kêu inh ỏi, không hiện lên gì, bạn tháo hết các thiết bị có thể "cắm" vào máy ra như các loại card
vv vv chỉ để lại mỗi cái nguồn. Nếu bật lên mà hết kêu thì cắm lần lượt từng cái trở lại (mỗi lần cắm nhớ tắt
máy đi mới được cắm ^ ^ ) xem cái nào gây kêu. Nếu may mắn sẽ chẳng còn cái gì kêu nữa, do cắm lỏng
ban đầu thôi. Nếu đen hơn, bạn cũng đã biết cái gì gây kêu và mang đi thay thế hoặc sửa chữa.
- Gặp thông báo: invalid system disk đây là lỗi do BIOS không tìm thấy cái mà nó muốn dùng để nạp tiếp
trong quá trình khởi động ở đâu cả, mà nếu bạn để khởi động từ ổ cứng thì nghĩa là BIOS ko tìm thấy MBR đâu
cả. Không tìm thấy, nghĩa là MBR không lưu thông tin gì, hoặc thậm chí BIOS còn chẳng thấy cái ổ cứng của
bạn đâu. Hãy kiểm tra lại cáp nối ổ cứng, nếu khá hơn bạn vào BIOS coi nó có nhận ra cái ổ cứng của bạn
không. Thử thay cáp khác và cắm ổ sang khe cắm khác. Nếu có nhận ổ đĩa mà lại không boot được thì là do
mất MBR, ta khởi động từ một đĩa khác (CD, mềm) và gõ lệnh FDISK /MBR. Tuy nhiên bạn phải có file FDISK
trên cái đĩa khởi động kia. Nếu ổ đĩa có nhận, FDISK /mbr không báo lỗi gì (nếu chạy thành công nó im luôn chỉ
báo gì đó nếu thất bại) thì có nghĩa 100% boot record, cái mà sẽ được MBR nạp tiếp theo, đã toi rồi. A cái này
sửa thì phức tạp hơn chút, nếu bạn xài dos và chưa cài windows 2000 hoặc mới hơn trên đó, tạo cái boot record
cho hệ điều hành này bằng lệnh sys <ổ đĩa> với điều kiện có file sys.com trên ổ đĩa mà bạn đang khởi động
được rồi và dùng để sửa con ổ chết kìa.
- Và bước cuối cùng, hệ điều hành không thể khởi động lên: (có lẽ quá dài để nói trong 1 bài viết dành cho các
bạn mới như thế này, hẹn ở 1 bài khác nhé)
Tiếp theo chúng ta quan tâm một chút đến MS DOS, hệ điều hành nhỏ bé nhưng khá hữu dụng, nền tảng của
hệ điều hành windows: