TỔNG hợp các vấn đề cơ bản THƯỜNG gặp về NGHỊ LUẬN xã hội

TỔNG HỢP CÁC VẤN ĐỀ CƠ BẢN THƯỜNG GẶP VỀ NGHỊ LUẬN XÃ HỘI

Để giúp các em có cái nhìn tổng quan về hai phần quan tr ọng là gi ải thích – bi ểu
hiện và dẫn chứng, chúng tơi xin nêu dưới đây phần tồng hợp m ột số ch ủ đ ề l ớn
thường gặp trong các đề thi NLXH. Các em có thể tham khảo và nhớ một số dẫn chứng
cho mỗi chủ đề để có nguồn tư liệu khi viết bài.
Tên

Khái niệm - biểu hiện

1. Giữ chữ tín

-Khái niệm: là coi trọng
-Hồi ở chiến khu Việt Bắc,
niềm tin của mọi người đối Bác Hồ có hứa mua cho một
với mình.
em bé một chiếc vịng bạc.
Hơn hai năm sau, Bác trở về
-Biểu hiện: quan trọng
đã trao tận tay bé chiếc vòng
nhất là phải biết giữ lời
như đã hứa. Bác bảo đấy là
hứa, có ý thức trách nhiệm chữ “tín”.
và quyết tâm thực hiện lời
hứa của mình.
- “Nói chín thì phải làm
mười/ Nói mười làm chín kẻ
cười người chê”, “Nói lời phải
giữ lấy lời/ Đừng như con
bướm đậu rồi lại bay”.

2. Hiếu thảo

-Khái niệm: con cháu một
lịng kính yêu (ông bà) cha
mẹà luôn làm cho (ông bà)
cha mẹ vui lòng.
-Nghe theo những lời dạy
bảo đúng đắn của cha mẹ,;
phụ giúp cha mẹ những
nặng nhọc trong cuộc
sống; chăm sóc phụng
dưỡng cha mẹ khi già yếu.

3. Lịng biết
ơn

-Khái niệm: Ln ghi nhớ
cơng ơn của người khác
dành cho mình.

Dẫn chứng

- Bé Mai Xuân Trường 5 tuổi
ở Tây Ninh tháo vác việc nhà,
chăm sóc mẹ bị ung thư giai
đoạn cuối chu đáo khiến mọi
người cảm động và ngợi ca.
- Diệp Hữu Lộc (22 tuổi) đã
dũng cảm hiến gan để cứu
người mẹ bị ung thư giai

đoạn cuối. Rạng rỡ sau ca
phẫu thuật khi biết mẹ đã
qua cơn nguy kịch, Lộc chia
sẻ: “ Thương mẹ là sẽ vượt
qua hết”.
-Lê Lợi luôn biết ơn khi Lê
Lai đã “liều mình cứu chúa”.
-Bác Hồ: “Các vua Hùng đã có
cơng dựng nước, Bác cháu ta


-Biểu hiện: khắc ghi những phải cùng nhau giữ lấy
tình cảm tốt đẹp và sự giúp nước”.
đỡ của người khác dành chi
mình; cố gắng bằng mọi
cách đền đáp cơng ơn ấy.
4. Tính trung
thực

-Khái niệm: là tơn trọng sự -Một số câu tục ngữ: “Cây
thật, tơn trọng chân lí, lẽ
ngay khơng sợ chết đứng”,
phải.
“ăn mặn nói ngay hơn ăn
chay nói dối”, “thuốc đắng giã
-Biểu hiện: sống ngay
tật, sự thật mất lòng”.
thẳng , thật thà, dám dũng
cảm nhận khuyết điểm,
không né tránh cái xấu, cái

ác, khơng nói dối.
Học sinh trung thực sẽ
khơng quay cóp bài kiểm
tra, khơng nói dối và bao
che những lỗi lầm của bạn.

5. Lòng khoan -Khái niệm: là rộng lịng
- “Đánh kẻ chạy đi khơng ai
dung
tha thứ cho người khác khi đánh người chạy lại”.
họ mắc lỗi lầm.
-Nhà nước ta có chính sách
-Biểu hiện: Khi người khác khoan hồng với những tù
mắc lỗi lầm thì chỉ cho họ nhân cải tạo tốt, tạo điều
thấ và tha thứ cho học;
kiện cho họ hịa nhập với
cơng bằng, vơ tư, khơng
cộng đồng.
định kiến, hẹp hịi với
người khác; tơn trọng và
thơng cảm với mọi người,
không so đo những điều
nhỏ nhặt.
6. Lý tưởng
sống

-Khái niệm: là mục đích,
-Vì lí tưởng GPDT, anh thanh
ước mơ, cái đích để vươn niên Nguyễn Tất Thành đã ra
đến trong cuộc đời mỗi con đi tìm đường cứu nước, trở

người.
thành vị lãnh tụ vĩ đại của
dân tộc Việt Nam. Đó là tấm
-Biểu hiện: biết ước mơ,
gương sáng về lẽ sống đẹp:
đặt mục tiêu chi bản thân, cả cuộc đời hi sinh vì dân vì
nổ lực vượt qua gian khổ


để thực hiện ước mơ ấy.
7. Ý chí - nghị
l ực

nước.

-Khái niệm:

- Nick Vujicic-chàng trai
không may bị khuyết tật cả
+ Ý chí: là khả năng tự xác tứ chi nhưng ln ln có ý
định mục đích cho hành
chí phấn đấu vươn lên
động và hướng hoạt động nghịch cảnh. Giờ đây, anh đã
của mình, khắc phục mọi trở thành một diễn giả có
khó khăn nhằm đạt được mặt ở nhiều quốc gia để
mục đích đó
diễn thuyết về nghị lực sống.
+ Nghị lực: là sức mạnh
tinh thần tạo cho con
người sự kiên quyết trong

hành động, luôn phấn đấu
để đứng lên sau mỗi vấp
ngã,...

8. Nhường
nhịn

- Khái niệm: khơng tranh
chấp, chịu nhịn, tự nhận
mình phần kém, phần ít để
người khác phần nhiều,
phần hơn.

- Phật Thích Ca: “Hãy ln
nhẫn nhịn với tất cả. Có
được thế mới thành cơng”.
- “Kính trên nhường dưới”,...

- Biểu hiện: nhường chỗ
cho người già, trẻ em khi
đi xe buýt, nhường cho
người vội vã hơn được
phục vụ trước, nhường
nhịn trong lời nói giao tiếp.

9. Tranh giành - Khái niệm: Là dùng lời
nói, vũ lực, mưu mô ganh
nhau để chiếm lấy phần
lợi thế hơn người khác.

- Sự tranh giành thuộc địa
của các nước đế quốc đã gây
ra đại chiến thứ I,II à tổn hại
rất lớn về người và của.
- Mâu thuẫn trong việc tranh
chấp đất đai, Bùi Trần Định
(thường trú ở Hà Nội) đã ra
tay sát hại dã man chính em
gái ruột của mình bằng 11


nhát dao.
10. Tình yêu
- Khái niệm:
quê hương Tổ
+ Quê hương: là nơi chơn
Quốc
rau cắt rốn của mỗi người,
là nơi dịng tộc, gia đình
sinh sống.

- Trần Bình Trọng thởi Trần
đã từng bị bọn giặc bắt và dụ
dỗ về làm vua đất Bắc nhưng
ông đã thẳng thắn từ chối:
“Ta thà làm ma nước Nam còn
hơn làm vua nước Bắc”.

+ Tổ Quốc là quê hương, là
nơi chôn rau cắt rốn của

mỗi người, là nơi dịng tộc,
gia đình sinh sống.

11. Ơ nhiễm
mơi trường

- Khái niệm: là tình trạng
mơi trường bị ơ nhiễm bởi
các chất hóa học, sinh học,
bức xạ, tiếng ồn,...gây ảnh
hưởng đến sức khỏe của
con người và các cơ thể
sống khác.

-Công ty Vedan, Formosa
trong quá trình sản xuất đã
thải ra một lượng nước
nhiễm hóa chất chưa qua xử
lí làm ơ nhiễm trầm trọng
mơi trường và đời sống
người dân.

- Biểu hiện: ô nhiễm đất,
nước, khơng khí,...

- Cơng ty CP thuộc da Hào
Dương 10 lần bị bắt vì xả
nước thải chưa qua xử lý ra
mơi trường trái pháp luật.

12. Dũng cảm - Khái niệm: gan dạ, khơng
sợ gian khổ; dám vượt lên
khó khăn để đạt đến
những mục địch tốt đẹp

- Nguyễn Văn Nam, học sinh
lớp 12 ở Nghệ An đã dũng
cảm lao mình xuống sơng để
cứu người khi thấy các em
nhỏ bị nước cuốn. Tuy đã cứu
- Biểu hiện: dám hi sinh,
sống được các em nhưng
dấn thân chiến đấu bảo vệ Nam không may bị dịng nước
đất nước trong thời chiến, cuốn đi vì kiệt sức. Sự hi sinh
chấp nhận nguy hiểm để của cậu học trò này là một
cứu người trong những
tấm gương rõ về lòng dũng
trường hợp khẩn cấp, vượt cảm trong giới trẻ ngày nay.
lên mặc cảm, lỗi lầm của
bản thân để sống tốt.


13. Bạo lực
học đường

- Khái niệm: Dùng lời nói,
hành động làm tổn hại, xúc
phạm thân thể và danh dự
của người khác trong môi
trường học đường.

- Biểu hiện:

- Phạm Như Hiếu (học sinh
trường Trần Lãm) khi đánh
nhau vời bạn Đỗ Ngọc Hiếu
cùng lớp đã làm em này tử
vong do ngã đập đầu xuống
đất.
- Hai bảo mẫu ở nhà trẻ
Phương Anh (Thủ Đức) là Lê
Thị Đông Phương và Nguyễn
Lê Thiên Lý đã hành hạ trẻ
bằng những hình phạt dã
man, phi nhân tính: tát liên
tục nhiều cái, bề ngược dọa
thả vào thùng phuy,...gây bức
xúc mạnh mẽ dư luận.

14. Lòng nhân - Khái niệm: là tình yêu
- Chử Nhất Hiêp – tuyên
ái
giữa người với người à
truyền viên của Viện huyết
biểu hiện cao đẹp nhất của học truyền máu trung ương
con người, tính người.
đã vận động được trên
150000 lượt tham gia hiến
- Biểu hiện: đùm bọc, san máu tình nguyện, đào tạo
sẻ với nhau trong lúc hoạn 25000 tuyên truyền viên.
nạn, sẵn lòng giúp đỡ mọi Bản thân anh đã trực tiếp

người, có tình thương trắc hiến 21 lít máu và cống hiến
ẩn với con người,...
hàng ngàn ngày công tham gia
vận động Hiến máu nhân
đạo.