(SKKN mới NHẤT) SKKN phát huy tính tích cực chủ động sáng tạo của học sinh trong môn âm nhạc 8

Mục lục

Trang
PHẦN I - PHẦN MỞ ĐẦU...................................................................................................................2

PHẦN II - NỘI DUNG ĐỀ TÀI.........................................................................................................2
I- CƠ SỞ KHOA HỌC........................................................................................................................2
II - CƠ SỞ THỰC TIỄN:...................................................................................................................3
III - THỰC TRẠNG:............................................................................................................................3
IV - GIẢI PHÁP THỰC HIỆN :...................................................................................................4
1/ Phải gây hứng thú cho học sinh ngay từ phần mở đầu bài học, phần giới
thiệu đề mục mới:..............................................................................................................................4
2/ Trong quá trình giảng dạy giáo viên phải biết phát huy tính tích cực, chủ
động sáng tạo của học sinh nhằm gây hứng thú học tập cho các em.................4
3/ Vận dụng linh hoạt các phương pháp dạy học:.........................................................5
4/Trong quá trình giảng dạy cần đưa vào một số trò chơi vừa nâng cao hiệu
quả bài học, vừa tạo hứng thú cho học sinh......................................................................6
5/ Giáo viên phải biết sử dụng phương tiện dạy học như một yếu tố gây
xúc cảm...................................................................................................................................................6
6/Thường xuyên củng cố và phát triển hứng thú của học sinh trong giờ học
âm nhạc...................................................................................................................................................6
7/ Tăng cường các hoạt động âm nhạc trong lớp, trường để học sinh được
xem, được nghe đuựơc thể hiện và bình luận :...............................................................7
V. KẾT QUẢ ĐẠT ĐƯỢC VÀ BÀI HỌC KINH NGHIỆM QUA QUÁ
TRÌNH GIẢNG DẠY:........................................................................................................................7
1. KẾT QUẢ ĐẠT ĐƯỢC:........................................................................................................7
2. BÀI HỌC KINH NGHIỆM:.................................................................................................7
PHẦN III - KẾT LUẬN CHUNG.....................................................................................................8

1

download by :


SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM PHÁT HUY TÍNH TÍCH CỰC
CHỦ ĐỘNG SÁNG TẠO CỦA HỌC SINH TRONG MÔN ÂM
NHẠC 8

PHẦN I - PHẦN MỞ ĐẦU
Xuất phát từ mục tiêu giáo dục phổ thơng nói chung và mục tiêu tầm quan
trọng của mơn học âm nhạc nói riêng.
Giáo dục phổ thơng nhằm giáo dục học sinh phát triển tồn diện, khơng
những nâng cao hiểu biết về kiến thức văn hố mà cịn phát huy năng lực cảm
thụ âm nhạc và những năng khiếu khác.
- Xuất phát từ đặc trưng bộ môn thuộc phạm trù nghệ thuật đòi hỏi sự hứng
thú cao.
- Xuất phát từ yêu cầu của việc đổi mới phương pháp là phát huy tính tích
cực chủ động sáng tạo của học sinh. Có như vậy các em mới có điều kiện khắc
phục khó khăn tiếp nhận kiến thức mới.
- Xuất phát từ tâm lý lứa tuổi học sinh lớp 8 là lứa tuổi nhạy cảm hiếu động
ham thích ca hát. Nếu giáo viên gây được hứng thú trong bà dạy sẽ tạo cho học
sinh sự phấn chấn, hào hứng để tiêp thu bài học một cách có hiệu quả.
- Từ thực tiễn giảng dạy cũng như thực tiễn của học sinh nơng thơn ít có
điều kiện để tiếp nhận tri thức về âm nhạc, nếu giáo viên tạo được hưng thú
trong giảng dạy và học tập sẽ giúp cho học sinh say mê học tập.
- Từ những lý do nói trên, bản thân tôi nhận thấy việc gây hứng thú cho học
sinh trong học tập âm nhạc là một trong những giải pháp hết sức quan trọng
trong việc nâng cao chất lượng trong việc dạy và học. Vì vậy nó là động lực
giúp tôi đi sâu nghiên cứu đúc rút kinh nghiệm này.

PHẦN II - NỘI DUNG ĐỀ TÀI

I- CƠ SỞ KHOA HỌC
Như chúng ta đã biết âm nhạc có vai trị rất to lớn, âm nhạc đem đến những
khối cảm thẩm mỹ cao, là món ăn tinh thần khơng thể thiếu trong cuộc sống
của con người.
Trong những năm qua, từ khi nước ta bước sang thế kỷ XXI, sự nghiệp giáo
dục đào tạo âm nhạc có điều kiện phát triển những bước cao hơn. Cho đến ngày
nay việc đưa âm nhạc vào học đường đã được chú trọng vì những lợi ích quan
trọng của nó trong việc giáo dục học sinh thành những con người toàn diện.
2

download by :


Bởi vậy việc dạy âm nhạc ở trường THCS nói chung và lớp 8 nói riêng mặc
dù khơng nhằm đào tạo các em thành những con người hoạt động nghệ thuật
chuyên nghiệp mà chủ yếu là giáo dục văn hoá âm nhạc, làm cho các em yêu
thích nghệ thuật âm nhạc, hình thành ở học simh một tâm hồn trong sáng, một
thị hiếu âm nhạc lành mạnh, cách tư duy sắc sảo, lịng khát khao sáng tạo, giàu
tình cảm nhanh nhẹn hoạt bát và sống vui tươi. Âm nhạc phát triển tối đa những
tố chất sinh lý, những phẩm chất tâm lý của lứa tuổi học sinh, tạo điều để các
em hồn chỉnh và cân đối về tâm hồn, trí tuệ và thể chất, làm phong phú tình
cảm của lứa tuổi học trị.
Mặt khác qua đó phát triển bồi dưỡng những mầm non nghệ thuật cho
tương lai đất nước. Đây là một mơn học cịn rất mới mẻ khơng giống những
mơn học khác, mơn học mang tính nghệ thuật cao, học sinh học theo phương
châm học vui- vui học. Vì vậy tạo cho các em say mê hứng thú học tập là rất
cần thiết.
Ta đã biết rằng bất kỳ làm việc gì nếu có hứng thú thì sẽ đi đến thành
công, đặc biệt là đối với học sinh do đặc điểm tâm sinh lý của lứa tuổi các em.
Nếu thích thú thì các em sẽ làm tốt, khi hoạt động nhận thức của học sinh dựa

trên cơ sở của hứng thú nó sẽ trở nên hào hứng, thoải mái và dễ dàng.
Hứng thú trong học tập nhằm nâng cao chất lượng giáo dục, ni dưỡng ở
các em lịng ham muốn chính đáng trong việc khơng ngừng vươn tới những đỉnh
cao của việc nắm kiến thức, ln tìm tịi học tập cái mới tích cực sáng tạo cái đã
học vào hoạt động thực tiễn.
Mơn học nào cũng có khả năng gây hứng thú cho học sinh. Âm nhạc bản
thân nó cũng là nguồn cảm hứng cho nhiều người tạo cho các em hứng thú trong
học tập môn âm nhạc không chỉ nâng cao hiệu quả dạy học mà còn làm cho các
em vui tươi phấn khởi thoải mái về tinh thần.
Là một giáo viên giảng dạy bộ môn âm nhạc, bản thân tơi nhận thấy đó là
một trong những yếu tố hết sức quan trọng
II - CƠ SỞ THỰC TIỄN:
Học sinh lớp 8- đây là lứa tuổi có nhiều thay đổi về đặc điểm tâm sinh lý,
các em bắt đầu có sự e ngại, chất giọng cũng có sự thay đổi, có em đã thể hiện
giọng điệu của người lớn, sự hồn nhiên của trẻ em đã có sự giảm sút. Một số em
đã tỏ ra khơng thích hay cịn e ngại khi trình bày một bài hát trước tập thể lớp vì
vậy việc tạo cho học sinh hứng thú trong học tập là một điêù hết sức cần thiết.
Từ thực tế giảng dạy âm nhạc trong những năm qua tôi xin mạnh dạn trình bày
để q thầy, cơ và các bạn tham khảo
III - THỰC TRẠNG:
Xuất phát từ sự thay đổi về mặt tâm sinh lý lứa tuổi và một số học sinh
cịn xem mơn học âm nhạc là một môn phụ, các em chỉ quan tâm đến môn học
3

download by :


mà các em đã định hướng cho nghề nghiệp tương lai sau này nên một số học
sinh chưa thực sự hứng thú học.
Qua thời gian đi thực tế tại các trường tôi thấy số giáo viên đào tạo

chuyên sâu vào mơn nhạc cịn ít, có nhiều giáo viên dạy mơn văn , anh
văn.....được kèm theo cả môn nhạc nữa nên trong quá trình dạy chưa đáp ứng
hết yêu cầu của bộ mơn. Dạy cịn mang tính chất qua loa chưa thực sự gây hứng
thú đối với học sinh. Bởi vì đặc trưng của bộ môn âm nhạc là khác so với nhiều
mơn khác nhưng có một số giáo viên chưa thực sự nắm vững đặc trưng của bộ
môn nên trong q trình dạy cịn hơi cứng nhắc vì vậy học sinh thấy tiết học
nhạc cịn nặng nề khơng tập trung học. Để cung cấp kiến thức khoa học giáo dục
tư tưởng và rèn luyện kỷ năng cho học sinh , giáo viên phải làm cho học sinh
ham mê hứng thú học tập làm cho quá trình học tập của các em trở nên tự giác
tạo nên niềm vui trong sáng và bổ ích. Bất kỳ mơn học nào cũng có khả năng
gây hứng thú học tập đối với học sinh. Bản thân nghệ thuật âm nhạc nói chung
và mơn âm nhạc ở trường là nguồn cảm hứng là sự kích thích, sự say mê học tập
của học sinh nhưng khơng phải dạy như thế nào cũng gây được hứng thú cho
học sinh đặc biệt là học sinh lớp 8.
Xuất phát từ thực tế hiện nay là đang đổi mới phương pháp dạy học, học
sinh tự chủ động chiếm lĩnh kiến thức, giáo viên là người hướng dẫn điều khiển
việc tạo hứng thú học tập cho các em có vai trị rất quan trọng trong việc nâng
cao hiệu quả chất lượng dạy học
IV - GIẢI PHÁP THỰC HIỆN :
1/ Phải gây hứng thú cho học sinh ngay từ phần mở đầu bài học, phần
giới thiệu đề mục mới:
Rõ ràng ngay từ bước chân của giáo viên vào lớp với thái độ vui vẻ thân
mật đối với học sinh, việc đánh giá công bằng trong việc kiểm tra miệng...đều là
những yếu tố góp phần tạo nên khơng khí hào hứng chung của cả lớp để chuẩn
bị bước vào bài học mới nhưng sự hứng thú học tập chỉ thực sự bắt đầu với phần
giới thiệu đề mục mới tạo sự hấp dẫn đối với học sinh
2/ Trong quá trình giảng dạy giáo viên phải biết phát huy tính tích cực,
chủ động sáng tạo của học sinh nhằm gây hứng thú học tập cho các em.
Thực chất của việc học tập là chuổi vấn đề được đặt ra, được nhận thức
rồi được đặt ra và được nhận thức ở mức độ cao hơn, đặc trưng của môn âm

nhạc là thực hành. Thực hành là sợi chỉ đỏ xuyên suốt quá trình dạy và học bộ
môn. Thông qua thực hành để dạy lý thuyết, lấy lý thuyết để củng cố kỹ năng
thực hành trên cơ sở sử dụng thời gian trên lớp một cách tối ưu ( tránh thời gian
chết ) để tất cả học sinh được nhìn nghe và luyện tập nhiều. Thực tế cho thấy
nêu trong một tiết học giáo viên đặt ra nhiều câu hỏi vừa sức đối với học sinh,
học sinh dể hiểu dể nhớ, hay cho các em nghe, nhìn thể hiện nhiều thì học sinh
rất có hứng thú học, tạo động cơ học tập tốt.
4

download by :


3/ Vận dụng linh hoạt các phương pháp dạy học:
Tránh cách dạy thông báo khô khan tẻ nhạt. Giáo viên phải nắm chắc đặc trưng
mơn học âm nhạc để có cách dạy cho phù hợp, giờ học âm nhạc phải là giờ học
nghệ thuật hấp dẫn với phương châm học vui - vui học . Tránh dạy lý thuyết
trừu tượng và dạy tập đọc nhạc nặng nề, căng thắng. Phải tìm mọi cách cải tiến
cách dạy từng phân mơn
theo hướng tích cực hố hoạt động của học sinh. Bổ sung sáng tạo thêm nhiều
thủ pháp sinh động, hấp dẫn, đa dạng hoá cách thức truyền đạt ở mỗi bài học
mỗi tiết dạy.
* Đối với học hát:
Muốn gây hứng thú cho học sinh thì vai trị của giáo viên rất to lớn, đó là
q trình chuẩn bị của giáo viên, giọng hát của giáo viên, phong cách biểu
diễn ...cách tiến hành dạy hát theo phương pháp dạy truyền miệng từng câu ngắn
theo lối móc xích, giáo viên hát mẫu rồi học sinh hát theo. giáo viên có thể đánh
đàn giai điệu cho học sinh nghe từng câu ngắn và tập hát lời ca.
Sau khi thuộc bài hát có thể học sinh kết hợp một số động tác múa đơn
giản hoặc vận động thân thể theo nhạc. Cuối cùng cho học sinh tập biểu diễn thể
hịên giọng hát của mình kết hợp phụ hoạ.

Đối với dạy nhạc lý- tập đọc nhạc.
Lâu nay khi dạy về nhạc lý giáo viên thường định nghĩa, giảng giải ít xuất
phát từ thực tiễn âm nhạc qua các ví dụ sinh động để rút ra nhận xét, kết luận.
Về tập đọc nhạc các giáo viên chịu ảnh hưởng sâu sắc phương pháp dạy cho
học sinh chuyên nghiệp âm nhạc, gây nên tâm lý căng thẳng nặng nề không cần
thiết, làm cho học sinh sợ tập đọc nhạc. Những tiết dạy như vậy thường kém
hiệu quả, học sinh khơng hứng thú học. Vì vậy để tạo cho các em sự hứng thú
trong học tập cách dạy tập đọc cao độ nên cho các em dự vào tiếng đàn làm
mẫu của giáo viên, kỹ năng thể hiện trường độ và tiết tấu phải được quan tâm
nhiều hơn nữa bằng những bài tập riêng trong nhiều tiết học. Giáo viên đàn
từng câu ngắn để các em đọc theo đúng tên nốt nhạc và cuối cùng học sinh
trong lớp đọc đúng được cả bài đọc nhạc.
Dạy nhạc lý – tập đọc nhạc phải thật nhẹ nhàng, dể học với đại đa số học
sinh.
* Đối với dạy âm nhạc thường thức:
Phân môn này bao gồm các nội dung: Giới thiệu tác giả tác phẩm, nghe
nhạc và một số kiến thức liên quan đến đời sống âm nhạc. để tạo ra hứng thú đối
với phân mơn này giáo viên có thể tiến hành dưới các hình thức:
Đọc truyện, kể chuyện.
Xem tranh và giải thích
Nghe băng nhạc hoặc giáo viên tự trình bày tác phẩm.
5

download by :


Trường hợp đọc, kể chuyện theo sách có thể giáo viên đọc cho học sinh cả
lớp nghe. Nếu cần tóm tắt ý chính và nêu câu hỏi cho học sinh trả lời . Bài nào
có tranh minh hoạ cần sưu tầm, phóng to những hình vẻ trong sách treo trên
bảng

Mỗi câu chuyện kể phải nhấn mạnh một đôi ý để gây ấn tượng cho các
em.
Bên cạnh đó lời nói giọng hát, phong cách năng lực của giáo viên là hết
sức quan trọng, đây là một trong những yếu tố gây hứng thú đối với học sinh.
4/Trong quá trình giảng dạy cần đưa vào một số trò chơi vừa nâng
cao hiệu quả bài học, vừa tạo hứng thú cho học sinh.
Thực tế cho thấy nếu trong một tiết học giáo viên giành ít thời gian tổ
chức trị chơi cho học sinh thì học sinh rất hào hứng học. Trong âm nhạc có rất
nhiều trị chơi nhưng giáo viên phải biết tổ chức trị chơi phù hợp với từng bài
học cụ thể.
Ví dụ: Trong học hát có trị chơi “Nhìn tranh đốn tên bài hát”, “Nghe
nhạc đoán bài hát”, “nghe tiết tấu đốn câu hát”.
Trong tiết tập đọc nhạc có thể cho học sinh chơi trị chơi “Nghe nhạc
đốn tên nốt”, hoặc “ghi tiết tấu của bài”.
5/ Giáo viên phải biết sử dụng phương tiện dạy học như một yếu tố gây xúc
cảm.
Một giờ học sinh động giáo viên không thể không sử dụng phương tiện
dạy học. Đồ dùng dạy học phổ biến đó là sách giáo khoa, nhạc cụ tranh ảnh. Các
phương tiện đó giáo viên phải biết sử dụng cho phù hợp với nội dung từng bài
học. Biết minh hoạ một cách độc đáo, thú vị sẽ kích thích hứng thú học tập của
các em. Kinh nghiệm đã xác nhận nếu chỉ lặp lại những kiến thức trong sách
giáo khoa thì học sinh cũng khơng hứng thú học tập và vai trị của giáo viên trên
lớp cũng khơng phát huy được. Mặt khác nêu thoát ly sách giáo khoa làm cho
học sinh khó nắm kiến thức cần thiết thì bài giảng dù có hấp dẫn sinh động đến
mấy cũng khơng mang lại hiệu quả sư phạm. Vì vậy phải biết kết hợp kiến thức
sách giáo khoa phải vừa mở rộng kiến thức. Đặc biệt với môn nhạc phải chú
trọng thực hành giáo viên dạy nhạc khơng có nhạc cụ, khơng biết sử dụng nhạc
cụ thì tiết học sẽ trở nên nhàm chán, hiệu quả bài dạy không cao. Các mẫu
chuyện tranh ảnh địi hỏi giáo viên phải có để minh hoạ thêm cho học sinh,
ngoài ra học sinh cũng phải có đầy đủ các phương tiện học tập như: sách, vở,

bút...
6/Thường xuyên củng cố và phát triển hứng thú của học sinh trong giờ
học âm nhạc
Việc gây hứng thúi cho học sinh trong giờ học không chỉ một lần mà phải
rèn luyện thường xuyên từ phút đầu đến phút cuối giờ học. Hơn nữa phải làm
6

download by :


cho mức độ hứng thú ngày càng tăng đến nổi các em khơng để ý thời gian trơi đi
nhanh chóng và đến khi giờ học kết thúc học sinh còn luyến tiếc.
7/ Tăng cường các hoạt động âm nhạc trong lớp, trường để học sinh
được xem, được nghe đựơc thể hiện và bình luận :
Bằng hình thức tổ chức các Hội thi văn nghệ về các chủ đề, các buổi
ngoại khố âm nhạc nói về các nhạc sĩ.... giúp cho học sinh có niềm say mê
hứng thú trong học tập cũng là hình thức phát hiện năng khiếu bồi dưỡng cho
các em phát huy khả năng âm nhạc.
V. KẾT QUẢ ĐẠT ĐƯỢC VÀ BÀI HỌC KINH NGHIỆM QUA
QUÁ TRÌNH GIẢNG DẠY:
1. KẾT QUẢ ĐẠT ĐƯỢC:
Với sự áp dụng các biện pháp nói trên, trong những năm qua tơi được
phân cơng giảng dạy bộ môn âm nhạc . Tôi nhận thấy đa số học sinh đều rất
hứng thú học tập, các lớp qua kiểm tra đều đạt kết quả cao.
100% đều đạt điểm trung bình trở lên, trong đó tỷ lệ khá giỏi chiếm hơn
50%, có nhiều em tỏ ra có năng khiếu về bộ môn.
Cụ thể như sau: Học kỳ I năm học 2009-2010.
Lớp

T.số

Giỏi

%

Khá

%

HS

Trung

%

Yếu

%

bình

8a

42

9

21.4

28

66.7

5

11.9

0

0

8b

44

4

9.1

26

59.1

14

31.8

0

0

8c

42

5

11.9

28

66.7

9

21.4

0

0

8d

39

5

12.8

24

61.5

10

25.6

0

0

2. BÀI HỌC KINH NGHIỆM:
Từ thực tế giảng dạy, kết quả đạt được qua việc áp dụng các biện pháp
nói trên, bản thân tơi đúc rút ra một số kinh nghiệm như sau:
Để tạo hứng thú đối với học sinh thì trước hết phải gây hứng thú cho học
sinh ngay từ phần mở đầu bài học, phần giới thiệu đề mục mới.
- Trong quá trình giảng dạy giáo viên phải biết phát huy tính tích cực chủ
động sáng tạo của học sinh.
- Giáo viên cần phải nắm đặc trưng của bộ mơn, có phương pháp dạy học
linh hoạt sáng tạo, phải tìm mọi cách để cải tiến cách dạy từng phân mơn theo
hướng tích cực hóa hoạt động của học sinh, bổ sung sáng tạo thêm nhiều thủ
pháp sinh động, hấp dẫn, đa dạng hóa cách thức truyền đạt ở mỗi bài học.
7

download by :


- Phương tiện dạy học phải đầy đủ, giáo viên phải biết sử dụng phương tiện
dạy học như một yếu tố gây xúc cảm
- Trong các tiết học phải tạo cho các em sự hứng thú từ đầu đến hết tiết học,

tạo cho các em sự hứng thú vui tươi bởi vì đặc trưng bộ mơn đó là học vui- vui
học, tránh gò ép đối với học sinh.
- Tăng cường các hoạt động âm nhạc trong lớp trong trường bằng hình thức
tổ chức hội thi văn nghệ ngoại khóa.
Muốn thực hiện những nội dung trên có hiệu quả địi hỏi mỗi giáo viên phải
không ngừng nâng cao kiến thức, tạo cho mình một trình độ chun mơn vững
vàng, thường xun học hỏi rút kinh nghiệm ở các đồng nghiệp.
* Đề xuất kiến nghị:
Vì đây là một mơn học mang tính đặc trưng riêng nên cần phải có phịng học
nghệ thuật, trang bị thêm một số tranh ảnh, tài liệu phục vụ mơn học.
PHẦN III - KẾT LUẬN CHUNG
Có thể nói rằng mơn âm nhạc ở trường phổ thơng có vị trí quan trọng
trong việc giáo dục thế hệ trẻ. Ngày nay với nội dung chương trình đổi mới
phương pháp dạy học, người giáo viên phải không ngừng học hỏi để nâng cao
trình độ chun mơn nghiệp vụ. Ngồi những mơn học chính thì mơn học âm
nhạc giúp cho học sinh phát triển thị hiếu thẩm mỹ nghệ thuật nâng cao dần một
bước về tiếp xúc với âm nhạc tạo đà cho sự giáo dục và phát triển toàn diện về
nhân cách cho học sinh.
Việc dạy môn âm nhạc ở trường THCS trong quá đổi mới ngày nay là vô
cùng cần thiết. Tất cả các giáo viên đứng lớp, giáo viên chuyên biệt và các cấp
chỉ đạo cần hiểu rõ điều này để môn âm nhạc ngày càng phát huy tác dụng góp
phần vào sự nghiệp giáo dục các em cho tương lai đất nước.
Từ thực trạng dạy học âm nhạc ở trường THCS nói chung lớp 8 nói riêng,
từ kiến thức được học trong nhà trường bản thân tôi đã đúc rút ra một số kinh
nghiệm. Có thể nói phần lớn các yếu tố làm cho học sinh hứng thú học tập đó là
đều phụ thuộc vào vai trị của giáo viên.
Những cách thức, những con đường gây hứng thú cho học sinh trong học
tập môn âm nhạc là hết sức phong phú, mỗi người có một phương pháp biện
pháp riêng của mình.
Trên đây tơi mới chỉ đề cập phần nào đến kinh nghiệm của bản thân chắc

chắn không tránh khỏi sự thiếu sót. Mong q thầy cơ cùng các bạn đồng
nghiệp góp ý bổ sung thêm./.

8

download by :


ĐakBukSo, tháng 05 năm 2011
Ý KIẾN HỘI ĐỒNG KHOA HỌC

NGƯỜI VIẾT

Nguyễn Hữu Tào

9

download by :


PHÒNG GIÁO DỤC HUYỆN TUY ĐỨC
TRƯỜNG THCS ĐĂKBUKSO

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
PHÁT HUY TÍNH TÍCH CỰC CHỦ ĐỘNG SÁNG
TẠO CỦA HỌC SINH TRONG MÔN ÂM NHẠC 8

Người thực hiện: NGUYỄN HỮU TÀO Tuy Đức, tháng 05 năm 2011

10

download by :