tiểu luận tư tưởng hồ chí minh

Tiểu luận Tư tưởng Hồ Chí Minh 2010
A. Đặt vấn đề
Chủ tịch Hồ Chí Minh là nhà tư tưởng vĩ đại, nhà lý luận thiến tài của cách
mạng Việt Nam. Người đã nếu một tấm gương sáng trong việc tiếp thu và vận
dụng chủ nghĩa Mác – Lênin trên tinh thần độc lập, tự chủ và sáng tạo. Người đã
“nắm bắt sâu sắc bản chất cách mạng và khoa học, tinh thần biện chứng và nhân
đạo của học thuyết Mác –Lênin, vận dụng một cách sáng tạo học thuyết ấy phù
hợp với hoàn cảnh thực tế nước ta; đồng thời, người đã thừa kế, phát hay chủ nghĩa
yêu nước, truyền thống tốt đẹp của dân tộc và tinh hoa của nhân loại. Tư tưởng Hồ
Chí được hình thành từ nguồn gốc đó. Việc Đại hội VII khẳng định chủ nghĩa Mác
–Lênnin, tư tưởng Hồ Chí Minh là nền tảng tư tưởng của Đảng và kim chỉ nam cho
hành động là một bước phát triển hết sức quan trọng trong nhận thức và tư duy lý
luận của Đảng ta.
Sau gần mười năm tìm đường cứu nước, đặt chân đến nhiều châu lục, tiến
hành khảo sát chủ nghĩa thực dân, đế quốc ở các nước tư bản chủ yếu và nhiều nước
thuộc địa của chúng, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã sớm nhận thức được xu hướng phát
triển của thời đại, từ một người yêu nước nồng nhiệt, Người đã bắt gặp chủ nghĩa
Mác –Lênin, trở thành người cộng sản. Từ đó, Người rút ra kết luận: “Muốn cứu
nước và giải phóng dân tộc không có con đường nào khác con đường cách mạng vô
sản”. Đó là con đường cách mạng dân chủ tư sản kiểu mới do Đảng tiên phong của
giai cấp công nhân lãnh đạo nhằm đánh đổ đế quốc và phong kiến tay sai, giành độc
lập dân tộc, thực hiện người cày có ruộng, sau đó tiến lên làm cách mạng xã hội chủ
nghĩa, thực hiện chủ nghĩa xã hội và chủ nghĩa cộng sản ở Việt Nam.
Nhìn bên ngoài và nhìn lại lịch sử Việt Nam trong thế kỉ XX vừa qua, chúng
ta càng thấy rằng sự lựa chọn của Đảng ta, của nhân dân ta là hoàn toàn chính xác.
Dân tộc Việt Nam đời đời biết ơn Hồ Chí Minh, người anh hùng đã lãnh đạo cuộc
kháng chiến trường kì của dân tộc thắng lợi vẻ vang cũng như góp phần vạch ra
đường lối đúng đắn để Đãng lãnh đạo nhân dân trong thời bình.
Vì thế, trong diễn văn tại lễ kỉ niệm 100 năm ngày sinh chủ tịch Hồ Chí Minh
có viết “ Người là hiện thân sáng chói của tư tưởng độc lập dân tộc gắn với chủ
nghĩa xã hội, là mẫu mực của tinh thần độc lập tự chủ, tự lực tự cường, đổi mới và

sáng tạo”. Bài viết dưới đây muốn làm sáng tỏ nhận định trên và khẳng định một
lần nữa tư tưởng của Người về độc lập dân tộc gắn với chủ nghĩa xã hội vẫn luôn là
1
Tiểu luận Tư tưởng Hồ Chí Minh 2010
ngọn cờ soi sáng con đường đúng đắn cho Đảng ta lãnh đạo nhân dân để đất nước
Việt Nam phát triển mạnh mẽ sánh vai với các cường quốc năm châu.
B. Giải quyết vấn đề
I. Quan điểm của Hồ Chí Minh về vấn đề độc lập dân tộc gắn liền với chủ
nghĩa xã hội
1. Quan điểm của Hồ Chí Minh về độc lập dân tộc
Xuyên suốt quá trình hoạt động cách mạng, Người luôn nêu cao ý chí quyết
tâm giành độc lập dân tộc. Hồ Chí Minh nói: “Tự do cho đồng bào tôi, độc lập cho
Tổ quốc tôi, đấy là tất cả những điều tôi muốn; đấy là tất cả những điều tôi hiểu”
Năm 1919, thay mặt những người Việt Nam yêu nước, Nguyễn Ái Quốc gửi
đến Hội nghị Vécxây bản yêu sách tám điều, đòi quyền tự do, dân chủ cho nhân dân
Việt Nam. Như vậy, tư tưởng của Bác Hồ về một thể chế tôn trọng những quyền tự
do, dân chủ tối thiểu cho người dân được hình thành từ rất sớm. Khi đó Bác Hồ mới
29 tuổi, và mới sang Pháp được 8 năm.
Đầu năm 1930, Nguyễn Ái Quốc soạn thảo Cương lĩnh chính trị đầu tiền của
Đảng. Chính cương vắn tắt của Đảng nhận định rằng, Việt Nam là một xứ thuộc
địa, nửa phong kiến, công nghiệp không phát triển "vì tư bản Pháp hết sức ngǎn trở
sức sinh sản, làm cho nghành công nghiệp bản xứ khổng thể mở mang được. Cương
lĩnh khẳng định cách mạng Việt Nam phải tiến hành bằng bạo lực cách mạng của
quần chúng, để đánh đổ đế quốc chủ nghĩa Pháp và bọn phong kiến, rồi dựng ra
chính phủ công nông binh chứ không phải bằng con đường cải lương. Cương lĩnh
đầu tiên khẳng định vai trò lãnh đạo của Đảng cộng sản Việt Nam là nhân tố quyết
định mọi thắng lợi của cách mạng Việt Nam. Đảng "thu phục cho được đại bộ phận
giai cấp mình, phải làm cho giai cấp mình lãnh đạo được dân chúng phải thu phục
cho được đại bộ phận dân cày và phải dựa vào hạng dân cày nghèo làm thổ địa cách
mạng đánh trúc bọn đại địa chủ và phong kiến", đồng thời phải liên minh với các

giai cấp cách mạng và tầng lớp yêu nước khác, đoàn kết họ, tổ chức họ đấu tranh
cho giai phóng dân tộc và để đi tới chủ nghĩa xã hội, chủ nghĩa cộng sản.
Tháng 5/1941, Hồ Chí Minh chủ trì Hội nghị lần thứ tám Ban chấp hành
Trung ương Đảng, viết Kính cáo đồng bào, chỉ rõ: “trong lúc này quyền lợi dân tộc
giải phóng cao hơn hết thảy”.
2
Tiểu luận Tư tưởng Hồ Chí Minh 2010
Cách mạng Tháng Tám thành công, Người thay mặt Chính phủ lầm thời đọc
Tuyên ngôn độc lập, long trọng khẳng định trước toàn thế giới: “Nước Việt Nam có
quyền hưởng tự do và độc lập, và sự thật đã thành một nước tự do độc lập. Toàn thể
dân tộc Việt Nam quyết đem tất cả tinh thần và lực lượng, tính mạng và của cải để
giữ vững quyền tự do ấy”.
Cuộc kháng chiến chống Pháp bùng nổ. Hồ Chí Minh ra lời kêu gọi vang dội
núi sông: “Không! Chúng ta thà hy sinh tất cả chứ không chịu mất nước, nhất định
không chịu làm nô lệ”. Cho đến cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước, Hồ Chí
Minh nêu cao chân lý lớn nhất của thời đại “Không có gì quí hơn độc lập, tự do”.
Độc lập, tự do là mục tiêu chiến đấu, là nguồn sức mạnh làm nên chiến thắng
của dân tộc Việt Nam thế kỷ XX. Hồ Chí Minh không chỉ là anh hùng giải phóng
dân tộc của Việt Nam đồng thời cũng là nguồn cổ vuc các dân tộc bị áp bức trên
toàn thế giới đang đấu tranh chống chủ nghĩa thực dân.
2. Chủ nghĩa xã hội theo quan điểm của Hồ Chí Minh
Theo Người, mục tiêu của “chủ nghĩa xã hội là làm sao cho dân giàu, nước
mạnh”, “mọi người được ăn no, mặc ấm, sung sướng, tự do”. Về bản chất, chủ
nghĩa xã hội là một xã hội do nhân dân lao động làm chủ, “một xã hội không có chế
độ người bóc lột người, ai làm nhiều hưởng nhiều, ai làm ít hưởng ít, không làm thì
không hưởng”. Một đặc trưng cơ bản của chủ nghĩa xã hội là “sự tăng trưởng kinh
tế phải gắn với phát triển khoa học kĩ thuật, với sự phát triển văn hóa nhân dân”,
trong đó, cong người mới xã hội chủ nghĩa được phát triển cả về thể, lực, trí, đạo
đức và tinh thần. “Tiến lên chủ nghĩa xã hội là yêu cầu cấp bác của hàng triệu người
lao động. Đó là công trình tập thể của quần chúng lao động dưới sự lãnh đạo của

Đảng”.
Xuất phát từ đặc điểm nước ta quá độ lên chủ nghĩa xã hội từ một nền kinh tế
nông nghiệp lạc hậu, đất nước tạm thời bị chia cắt, lại có chiến tranh, Người đề ra
chủ trương: vừa kháng chiến vừa kiến quốc, vừa chống Mỹ, cứu nước vừa xây dựng
chủ nghĩa xã hội. Đó là sáng tạo độc đáo của Hồ Chí Minh.
Đặc biệt, Người thường xuyên nhắc nhở phải đề phòng cách làm rập khuôn,
giáo điều; cần xuất phát từ thực tế tìm ra con đường đi riêng phù hợp với tình hình
và đặc điểm của nước ta. Người nói: “Hiện nay, đứng về mặt xây dựng chủ nghĩa xã
hội tuy chúng ta đã có những kinh nghiệm dồi dào của các nước anh em, nhưng
3
Tiểu luận Tư tưởng Hồ Chí Minh 2010
chúng ta cũng không thể áp dụng những kinh nghiệm đó một cách máy móc, bởi vì
nước ta có những đặc điểm riêng của nước ta”.
Tư tưởng Hồ Chí Minh về chủ nghĩa xã hội và con đường đi lên chủ nghĩa xã
hội ở Việt Nam đang được Đảng ta vận dụng sáng tạo và sự nghiệp đổi mới hiện
nay nhằm ra sức phát triển kinh tế, văn hóa làm cho dân giàu, nước mạnh, giữ vững
độc lập chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ, xây dựng thành công chủ nghĩa xã hội trên
đất nước ta, góp phần tích cực vào cuộc đấu tranh chung của nhân dân thế giới vì
hòa bình, độc lập dân tộc, dân chủ và tiến bộ xã hội
3. Quan điểm “độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội” của Hồ Chí
Minh
Khác với con đường cứu nước của cha ông, con đường cứu nước của Hồ Chí
Minh là độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội
Năm 1920, ngay khi quyết định phương hướng giải phóng và phát triển dân
tộc theo con đường của cách mạng vô sản, Hồ Chí Minh đã có sự gắn bó thống nhất
giữa dân tộc và giai cấp, dân tộc và quốc tế, độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội. Vì
các mạng giải phóng dân tộc muốn thắng lợi phải đi theo con đường cách mạng vô
sản, do Đảng của giai cấp công nhân lãnh đạo, cho nên con đường cách mạng phát
triển tất yếu của cách mạng giải phóng dân tộc sẽ là tiến lên cách mạng xã hội chủ
nghĩa. Người khẳng định: “Cách mạng giải phóng dân tộc phải phát triển thành

cách mạng xã hội chủ nghĩa thì mới giành được thắng lợi hoàn toàn”.
Độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội là luận điểm trung tâm của tư
tưởng Hồ Chí Minh, nó thâm nhập và xuyên suốt toàn bộ hệ thống tư tưởng của
Người trong các thời kỳ và trên các lĩnh vực. Đây là quy luật lớn của sự phát triển
lịch sử xã hội Việt Nam: chỉ có hoàn thành cách mạng giải phóng dân tộc mới có
điều kiện tiến lên chủ nghĩa xã hội, và chỉ có làm cách mạng xã hội chủ nghĩa mới
giữ vững thành quả do sự nghiệp giải phóng dân tộc mang lại.
Tư tưởng Hồ Chí Minh về độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội là
tổng hợp những quan điểm chiến lược có ý nghĩa chỉ đạo lớn về chính trị và lý luận,
về nhận thức và hành động của toàn Đảng, toàn dân ta trong toàn bộ tiến trình cách
mạng Việt Nam. Nắm được nội dung tư tưởng ấy, quán triệt đúng nguyên tắc chiến
lược ấy của tư tưởng Hồ Chí Minh không chỉ là cơ sở phương pháo luận để hiểu
được con đường phát triển của cách mạng nước ta, đồng thời giúp hiểu rõ những
nhân sâu xa và diễn biến phức tạp của tình hình thế giới hiện nay. Cũng trên cơ sở
ấy hiểu rõ vì sao Đảng ta lại kết hợp được và kết hợp tốt sức mạnh của dân tộc ta và
sức mạnh của thời đại trong quá trình xây dựng và bảo vệ Tổ quốc ta. Chân lý độc
4
Tiểu luận Tư tưởng Hồ Chí Minh 2010
lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội không thể tách rời nhau trong tư tưởng Hồ Chí
Minh và được cách mạng Việt Nam vận dụng thành công đã khẳng định đó cũng là
chân lý lớn của thời đại
Dưới ánh sáng Luận cương về vấn đề dân tộc và vấn đề thuộc địa của
V.I.Lênin và tấm gương Cách mạng Tháng Mười Nga, Người đã tìm ra con đường
giải cho dân tộc mình và cho tất cả các dân tộc thuộc địa. Người khẳng định: “chỉ
có chủ nghĩa xã hội và chủ nghĩa cộng sản mới giải phóng được các dân tộc bị áp
bức và giai cấp công nhân toàn thế giới”. Người đưa ra hình ảnh so sánh nổi tiếng:
Chủ nghĩa đế quốc là “con đỉa hai vòi”, do đó cách mạng giải phóng dân tộc muốn
thắng lợi phải thực hiện được sự liên minh chiến đấu giữa vô sản ở thuộc địa với vô
sản ở chính quốc nhịp nhàng như hai cánh của một con chim. Vì bóc lột thuộc địa là
hau nguồn sống của chủ nghĩa tư bản, cho nên muốn đánh đổ chủ nghĩa đế quốc,

trước hết phải xóa bỏ thuộc địa của chúng đi. Do đó, cách mạng thuộc địa khôngc
hri trông chờ vào kết quả của cách mạng vô sản ở chính quốc mà phải tiến hành
song song với cách mạng ở chính quốc, hơn nữa nó cần phải chủ động và có thể
giành thắng lợi trước, và bằng thắng lợi của mình nó có thể đóng góp vào sự nghiệp
giải phóng an hem vô sản ở phương Tây. Người viết:
“Ngày mà hàng triệu nhân dân châu Á bị tàn sát và áp bức thức tỉnh để gạt bỏ
sự bóc lột đê tiện của một bọn thực dân lòng tham không đáy, họ sẽ hình thành một
lực lượng khổng lồ, và trong khi thủ tiêu một trong những điều kiện tồn tại của chủ
nghĩa tư bản là chủ nghĩa đế quốc, họ có thể giúp đỡ những người anh em mình ở
phương Tây trong nhiệm vụ giải phóng hoàn toàn.”
Đó là một luận điểm sáng tạo mà Chủ tịch Hồ Chí Minh đã cống hiến vào sự
phát triển lý luận của chủ nghĩa Mác – Lênin về các mạng giải phóng dân tộc ở
thuộc địa. Trên nền tảng lý luận đó, Người đã cùng với Đảng ta đề ra và giải
quyếtđúng đắn nhiều vấn đề về chiến lược và sách lược, dẫn đến thắng lợi lịch sử
của cuộc Cách mạng Tháng Tám
II. Tinh thần độc lập tự chủ, tự lực tự cường, đổi mới và sáng tạo của Hồ
Chí Minh trong tư tưởng về cách mạng giải phóng dân tộc
Điểm nổi bật của phương pháp cách mạng Hồ Chí Minh, như Đảng ta đã tổng
kết tại Đại hội lần thứ IV, đó là phương pháp sử dụng bạo lực cách mạng bao gồm
lực lượng chính trị của quần chúng và lực lượng vũ trang của nhan dân, tiến hành
khởi nghĩa toàn dân và chiến tranh cách mạng; kết hợp đấu tranh quân sự với đấu
tranh chính trị và đấu tranh ngoại giao, lợi dụng triệt để những mâu thuẫn nội bộ
5
Tiểu luận Tư tưởng Hồ Chí Minh 2010
của địch, phân hóa và cô lập cao độ kẻ thù, giành thắng lợi từng bước, đánh đổ từng
bộ phần cuối cùng đi đến thắng lợi hoàn toàn.
Chủ tịch Hồ Chí Minh đã ra sức chăm lo xây dựng lực lượng bảo đảm cho
cách mạng Việt Nam đi đến thắng lợi. “Trước hết phải có Đảng cách mệnh… Đảng
có vững cách mệnh mới thành công”. Tư tưởng Hồ Chí Minh về Đảng cộng sản
lãnh đạo, đặc biệt trong điều kiện Đảng đã nắm chính quyền, là một đóng góp mới

vào lý luận xây dựng chính đảng kiểu mới của giai cấp công nhân.
Người nói, Đảng là đội tiên phong của giai cấp công nhân, Bản chất giai cấp
công nhân của Đảng được thể hiện ở chỗ nó được thể hiện ở chỗ nó được vũ trang
bằng chủ nghĩa Mác – Lênin, trung thành với chủ nghĩa quốc tế vô sản, kiên quyết
đấu tranh chống mọi biểu hiện của chủ nghĩa cơ hội hữu khuynh và “tả” khuynh.
Người cũng nói rõ: “Đảng ta là đại biểu chung của giai cấp công nhân, của toàn thể
nhân dân lao động, chứ không phải mưu cầu lợi ích cho riêng một nhóm người nào,
của cá nhân nào”.
Để xứng đáng là Đảng lãnh đạo, Người nêu yêu cầu phải xây dựng Đảng ta
thành “một đảng to lớn, mạnh mẽ, chắc chắn, trong sạch, cách mạng triệt để”.
Trong điều kiện Đảng cầm quyền, Người luôn nhấn mạnh người đảng viên phải
“suốt đời làm người con đầy tớ trung thành của Đảng, người đầy tớ tận tụy của
nhân dân”. Lần đầu tiên trong các đảng cộng sản cầm quyền, Chủ tịch Hồ Chí Minh
nêu cao tư tưởng: Đảng phải xứng đáng vừa là người lãnh đạo sáng suốt, vừa là
người đày tớ trung thành của nhân dân. Muốn thế, người đòi hỏi Đảng ta một mặt
phải ra sức nâng cao trí tuệ chon gang tầm nhiệm vụ lịch sử, mặt khác phải trau dồi
đạo đức cách mạng không ngừng tăng cường mối quan hệ máu thịt với nhân dân.
Các mạng là sự nghiệp của quần chúng. Đảng chỉ có thể hoàn thành sứ mệnh
lịch sử của mình nếu biết tập hợp, đoàn kết các tầng lớp nhân dân trong một mặt
trận dân tộc thống nhất rộng rãi chống kẻ thù và xây dựng đất nước
“ Đoàn kết đại đoàn kết
Thành công, thành công, đại thành công”
Luận điểm nổi tiếng này của Hồ Chí Minh đã trở thành tư tưởng chỉ đạo
chiến lược xuyên suốt cả quá trình cách mạng Việt Nam.
Nguyên tắc nhất quán trong tư tưởng đại đoàn kết Hồ Chí Minh là: lấy liên
minh công nông làm nền tảng, tập hợp rộng rãi nhất mọi tổ chức, cá nhân yêu nước,
vừa đoàn kết, vừa đấu tranh; lấy lợi ích tối cao cảu dân tộc và quyền lợi cơ bản của
nhân dân lao động làm nền tảng, trên cơ sở đó bảo đảm có sự kết hợp hài hòa lợi ích
cá nhân và lợi ích tập thể, bộ phận và toàn cục, giai cấp và dân tộc, quốc gia và
quốc tế.

6
Tiểu luận Tư tưởng Hồ Chí Minh 2010
Phương pháp đi tới đại đoàn kết của Người là vận động, giáo dục, thuyết
phục, nêu gương…, lấy thẳng thắn chân thành để đối xử, lấy tin yêu giúp đỡ để cảm
hóa, trân trọng phát huy nhân tố tích cực, đẩy lùi nhân tố tiêu cực, giúp cho mọi tổ
chức và cá nhân đều tiến bộ và trưởng thành, đóng góp có hiệu quả vào sự nghiệp
cách mạng chung.
Tư tưởng quân sự Hồ Chí Minh là tư tưởng về kết hợp đấu tranh chính trị với
đấu tranh vũ trang. Người nói: “Tùy tình hình cụ thể mà quyết định những hình
thức đấu tranh cách mạng thích hợp, sử dụng đúng và khéo kết hợp các hình thức
đấu tranh vũ trang và đấu tranh chính trị để giành thắng lợi cho cách mạng”. Tư
tưởng quân sự Hồ Chí Minh được thể hiện đặc sắc ở vấn đề xây dựng lực lượng vũ
trang cách mạng “từ nhân dân mà ra, vì nhân dân mà chiến đấu” với ba thứ quân –
bộ đội chủ lực, bộ đội địa phương và dân quân tự vệ; vấn đề xây dựng căn cứ địa
cách mạng, vấn đề khởi nghĩa toàn dân và chiến tranh nhân dân. Chính tư tưởng
quân sự ấy đã chỉ đạo nhân dân ra đi tớ thắng lợi lịch sử của cuộc Cách mạng
Tháng Tám và tiếp đến tiến hành cuộc kháng chiến thần thánh lâu dài nhất trong
lịch sử. Để chống lại những kẻ thù có sức mạnh kinh tế và quân sự lớn hơn mình rất
nhiều lần, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã đề ra đường lối kháng chiến toàn dân, toàn
diện, trường kỳ, dựa vào sức mình là chính; chủ trương vừa kháng chiến, vừa kiến
quốc, xây dựng thật tốt mối quan hệ tiền tuyến – hậu phương. Tư tưởng quân sự Hồ
Chí Minh lấy sức mạnh chính trị, tinh thần của toàn dân làm nền tảng. Trên cơ sở
đó phát hy tài thao lược của toàn Đảng, toàn dân, toàn quân. Tư tưởng quân sự Hồ
Chí Minh là sự kế thừa truyền thống quân sự quý báu của dân tộc và tiếp thu tinh
hoa quân sự của thế giới. Chính Người đã cùng với Đảng ta nâng nghệ thuật quân
sự trong khởi nghĩa vũ trang và chiến tranh nhân dân ở thời đại Hồ Chí Minh lên
một tầm cao mới.
III. Liên hệ với thực tiễn
Độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội trong tư tưởng Hồ Chí Minh
không chỉ phát huy tác dụng trong giai đoạn Đảng ta lãnh đạo nhân dân tiến hành

cuộc cách mạng giải phóng dân tộc (1945-1954) mà còn xuyên suốt quá trình tién
hành đồng thời hai chiến lược cách mạng khác nhau nhưng quan hệ khăng khút với
nhau – cách mạng dân tộc dân chủ nhân dân miền Nam và cách mạng xây dựng chủ
nghĩa xã hội ở miền Bắc (giai đoạn 1954-1975) cũng như trong nhiệm vụ xây dựng
chủ nghĩa xã hội bảo vệ Tổ quốc hiện nay
7
Tiểu luận Tư tưởng Hồ Chí Minh 2010
Trong quá trình đổi mới đất nước theo định hướng xã hội chủ nghĩa, Đảng ta
đã coi đổi mới tư duy lý luận, tư duy chính trị về chủ nghĩa xã hội là khâu đột phá,
coi đổi mới kinh tế là trọng tâm và phải đi trước một bước. Đảng ta cũng khẳng
định, đổi mới kinh tế và đổi mới chính trị phải gắn kết với nhau, nhưng đổi mới
chính trị phải trên cơ sở thành tựu của đổi mới kinh tế và phục vụ cho tiếp tục đổi
mới kinh tế, ngược lại, đổi mới kinh tế phải đúng định hướng chính trị, phải góp
phần tăng cường ổn định chính trị. Thực tiễn những năm đổi mới đã mang lại
nhiều bằng chứng xác nhận tính đúng đắn của những quan điểm nêu trên.
Trước hết, tư tưởng Hồ Chí Minh là sự vận dụng sáng tạo và phát triển chủ
nghĩa Mác – Lênin vào điều kiện cụ thể nước ta, kế thừa và phát triển các truyền
thống tốt đẹp của dân tộc và tiếp thu tinh hoa nhân loại, là một hệ thống quan điểm
toàn diện và sâu sắc về những vấn đề cơ bản giúp cách mạng Việt Nam. Đó là: tư
tưởng về giải phóng dân tộc, giải phóng giai cấp, giải phóng con người; về độc lập
gắn liền với chủ nghĩa xã hội, về sức mạnh lấy nhân dân làm gốc; về sản xuất và
tiết kiệm, chống tham ô, lãng phí, quan liêu; về tăng cường quốc phòng – an ninh,
xây dựng lực lượng an ninh nhân dân; về văn hóa dân tộc và hiện đại, về xây dựng
Đảng trong sạch, nhà nước của dân, do dân và vì dân…
Thứ hai, mối quan hệ giữa các giai cấp, các tầng lớp xã hội là quan hệ hợp
tác và đấu tranh trong nội bộ nhân dân, đoàn kết và hợp tác lâu dài trong sự nghiệp
xây dựng và bảo vệ Tổ quốc dưới sự lãnh đạo của Đảng. Lợi ích giai cấp công
nhân thống nhất với lợi ích toàn dân tộc trong mục tiêu chung: độc lập dân tộc gắn
liền với chủ nghĩa xã hội, dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn
minh. Nội dung chủ yếu của đấu tranh giai cấp trong giai đoạn hiện nay là thực

hiện thắng lợi sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa theo định hướng xã hội chủ
nghĩa, khắc phục tình trạng nước nghèo, chậm phát triển, coi đó là nhiệm vụ trung
tâm của thời kỳ quá độ; thực hiện công bằng xã hội, chống áp bức, bất công; đấu
tranh ngăn chặn và khắc phục những tư tưởng và hành động tiêu cực, sai trái để giữ
gìn trật tự, kỷ cương xã hội; đấu tranh làm thất bại mọi âm mưu và hành động
chống phá của các thế lực thù địch; bảo vệ độc lập dân tộc, xây dựng nước ta thành
một nước xã hội chủ nghĩa giàu mạnh, phồn vinh, nhân dân hạnh phúc.
Thứ ba, động lực chủ yếu để phát triển đất nước là phát huy sức mạnh tổng hợp
của toàn dân tộc, của đại đoàn kết toàn dân trên cơ sở liên minh giữa công nhân với
nông dân và trí thức, kết hợp hài hòa các lợi ích cá nhân, tập thể và xã hội, phát
huy mọi tiềm năng và nguồn lực của các thành phần kinh tế, của toàn xã hội.
Thứ tư, về phát triển kinh tế cần chú ý những vấn đề sau
8
Tiểu luận Tư tưởng Hồ Chí Minh 2010
Phát triển lực lượng sản xuất hiện đại phải gắn liền với xây dựng quan hệ
sản xuất mới theo định hướng xã hội chủ nghĩa trên cả ba mặt sở hữu, quản lý và
phân phối.
Chế độ sở hữu công cộng (công hữu) về tư liệu sản xuất chủ yếu là sản phẩm
của nền kinh tế phát triển với trình độ xã hội hóa cao các lực lượng sản xuất hiện
đại, từng bước được xác lập và sẽ chiếm ưu thế tuyệt đối khi chủ nghĩa xã hội được
xây dựng xong về cơ bản. Xây dựng chế độ đó là một quá trình phát triển kinh tế -
xã hội lâu dài qua nhiều bước, nhiều hình thức từ thấp đến cao. Phải từ thực tiễn
tìm tòi, thử nghiệm để xây dựng chế độ sở hữu công cộng nói riêng và quan hệ sản
xuất mới nói chung với bước đi vững chắc. Tiêu chuẩn căn bản để đánh giá hiệu
quả xây dựng quan hệ sản xuất theo định hướng xã hội chủ nghĩa là thúc đẩy phát
triển lực lượng sản xuất, cải thiện đời sống nhân dân, thực hiện công bằng xã hội.
Đảng và Nhà nước ta chủ trương thực hiện nhất quán và lâu dài chính sách
phát triển nền kinh tế hàng hóa nhiều thành phần vận động theo cơ chế thị trường,
có sự quản lý của Nhà nước theo định hướng xã hội chủ nghĩa, nói gọn là nền kinh
tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa.

Mục đích của nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa là phát
triển lực lượng sản xuất, phát triển kinh tế để xây dựng cơ sở vật chất-kỹ thuật của
chủ nghĩa xã hội, nâng cao đời sống nhân dân. Sử dụng cơ chế thị trường, áp dụng
các hình thức kinh tế và phương pháp quản lý của kinh tế thị trường để kích thích
sản xuất, phát huy tinh thần năng động, sáng tạo của người lao động, giải phóng
sức sản xuất, thúc đẩy công nghiệp hóa, hiện đại hóa; phát triển nền kinh tế đúng
định hướng xã hội chủ nghĩa.
Kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở nước ta có nhiều hình thức
sở hữu, nhiều thành phần kinh tế, trong đó kinh tế nhà nước giữ vai trò chủ đạo;
kinh tế nhà nước cùng với kinh tế tập thể ngày càng trở thành nền tảng vững chắc.
Kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở nước ta có sự quản lý của
Nhà nước. Nhà nước ta là nhà nước xã hội chủ nghĩa, nhà nước thật sự của dân, do
dân, vì dân, quản lý nền kinh tế theo nguyên tắc kết hợp thị trường với kế hoạch,
phát huy mặt tích cực, hạn chế và khắc phục mặt tiêu cực của cơ chế thị trường,
bảo vệ lợi ích của nhân dân lao động, của toàn thể nhân dân.
Kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa thực hiện phân phối chủ yếu
theo kết quả lao động và hiệu quả kinh tế, đồng thời phân phối theo mức đóng góp
vốn và các nguồn lực khác vào sản xuất, kinh doanh và thông qua phúc lợi xã hội.
Tăng trưởng kinh tế gắn liền với bảo đảm tiến bộ và công bằng xã hội ngay
trong từng bước phát triển. Tăng trưởng kinh tế đi đôi với phát triển văn hóa và
9
Tiểu luận Tư tưởng Hồ Chí Minh 2010
giáo dục, xây dựng và phát triển nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc
dân tộc, làm cho chủ nghĩa Mác-lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh giữ vai trò chủ đạo
trong đời sống tinh thần của nhân dân, nâng cao dân trí, giáo dục và đào tạo con
người phát triển toàn diện, xây dựng và phát triển nguồn nhân lực của đất nước.
Chủ trương của Đảng xây dựng và phát triển nền kinh tế thị
trường định hướng xã hội chủ nghĩa thể hiện tư duy, quan niệm của Đảng ta về sự
phù hợp giữa quan hệ sản xuất với tính chất và trình độ của lực lượng sản xuất. Đó
là mô hình kinh tế tổng quát của nước ta trong thời kỳ quá độ đi lên chủ nghĩa xã

hội.
Với thành công ngày càng to lớn của công cuộc đổi mới, đất nước ta, một
lần nữa trở thành nơi gửi gắm niềm tin và sự kỳ vọng của bạn bè quốc tế. Việt
Nam hôm nay đang được nhìn nhận một cách đầy ngưỡng mộ: “Đường lối đổi mới
trong đó kết hợp kinh tế thị trường với kế hoạch, tiến lên chủ nghĩa xã hội trên cơ
sở công nhận sự tồn tại của nhiều thành phần kinh tế là con đường của những
người mở đường mới mẻ trong lịch sử hy vọng rằng Đảng cộng sản Việt Nam và
nhân dân Việt Nam, đã từng chiến thắng trong cuộc đấu tranh đầy gian khổ trước
đây, sẽ thành công trước thách thức mới trên chặng đường mà chưa một ai đi qua”
C. Kết thúc
Qua nửa thế kỷ giành và giữ độc lập dân tộc, xây dựng chủ nghĩa xã hội và
bảo vệ Tổ quốc, đặc biệt 15 năm đổi mới, với hệ giá trị đó, Đảng Cộng sản Việt
Nam đã xứng đáng tiêu biểu cho bản lĩnh Việt Nam trong việc giữ vững định
hướng xã hội chủ nghĩa, đã tỏ rõ tính độc lập tự chủ trong mọi đường lối, chính
sách đối nội và đối ngoại, đưa đời sống nhân dân lên ngày một cao hơn, đưa đất
nước và dân tộc lên vị thế mới trong khu vực và thế giới.
Độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội, với Việt Nam không chỉ là mục tiêu, là
nhu cầu, là cương lĩnh hành động, là ngọn cờ hiệu triệu, mà còn là động lực, là
niềm tin sắt son của dân tộc Việt Nam, dưới sự lãnh đạo của Đảng. Như thế, đối
với Việt Nam ta, độc lập dân tộc gắn với chủ nghĩa xã hội là sự gắn kết hai sức
mạnh thành một sức bật mới; là cội nguồn thắng lợi của cách mạng Việt Nam hôm
qua, hôm nay và mai sau.
Thế kỷ XXI mở đầu thiên niên kỷ thứ ba của một thế giới đầy biến động,
cũng đồng thời mở ra một kỷ nguyên hội nhập, đua tranh gay gắt của cộng đồng
quốc tế. Dù thời cuộc biến đổi xoay vần ra sao, dù phải đối mặt với xu thế toàn cầu
hóa, với tất cả mặt tích cực và tiêu cực, bất trắc; dù cho ai đó bị lóa mắt bởi những
bộ áo cánh sặc sỡ của chủ nghĩa tư bản thì hệ giá trị ấy - độc lập dân tộc và chủ
nghĩa xã hội, trong ý thức và trong hành động vẫn là mục tiêu, lư tưởng, là quốc
10
Tiểu luận Tư tưởng Hồ Chí Minh 2010

bảo phù hợp xu thế thời đại. Trải qua những biến động của thời cuộc, tư tưởng Hồ
Chí Minh càng chứng tỏ giá trị và sức sống mãnh liệt của nó. Tư tưởng Hồ Chí
Minh là tinh hoa của dân tộc Việt Nam, là niềm tự hào vô hạn của mỗi chúng ta.
Dưới ánh sáng của chủ nghĩa Mác – Lênin, toàn Đảng, toàn dân ta càng vững tin
vào sự nghiệp đổi mới do Đảng ta khởi xướng và lãnh đạo theo mục tiêu “dân giàu
nước mạnh, xã hội công bằng, văn minh”. Mỗi người Việt Nam hãy học tập, vận
dụng tư tưởng Hồ Chí Minh, phát huy lòng nước, ý chí quật cường, bất khuất của
dân tộc để xây dựng một Việt Nam mới, trong thời đại mới, sánh vai với các nước
tiên tiến trên thế giới.
11