026 ảnh hưởng của kết quả đánh giá chung về kiểm soát nội bộ tới phí kiểm toán nghiên cứu điển hình tại công ty TNHH kiểm toán ASCO,Khoá luận tốt nghiệp
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (790.16 KB, 66 trang )
HỌC VIỆN NGÂN HÀNG
KHOA KẾ TỐN - KIỂM TỐN
-----wΩra-—
KHĨA LUẬN TỐT NGHIỆP
Tên đề tài: Ảnh hưởng của kết quả đánh giá chung về kiểm sốt nội bộ
tới phí kiểm tốn - Nghiên cứu điển hình tại Cơng ty TNHH Kiểm tốn ASCO
Họ và tên: Vũ Thị Ngàn
Lớp: K19CLC - KTA
Khóa học: 2016 - 2020
Mã sinh viên: 19A4000426
Giảng viên hướng dẫn: TS. Nguyễn Thị Lê Thanh
Hà Nội, tháng 5 năm 2020
1
Lời cảm ơn
Trong suốt thời gian 4 năm học tập và rèn luyện tại Học viện Ngân hàng cho
đến nay, em đã nhận được rất nhiều sự quan tâm, giúp đỡ của q thầy cơ và bạn
bè. Với lịng biết ơn sâu sắc và chân thành nhất, em xin gửi đến q thầy cơ ở Khoa
Kế tốn - Kiểm tốn - Học viện Ngân hàng đã cùng với tri thức và tâm huyết của
mình để truyền đạt vốn kiến thức quý báu cho chúng em trong suốt thời gian học
tập tại trường.
Đồng thời, em xin gửi lời cảm ơn đặc biệt đến cô Nguyễn Thị Lê Thanh giảng viên khoa Kế toán - Kiểm toán - giáo viên hướng dẫn khố luận tốt nghiệp đã
tận tình chỉ bảo, hướng dẫn cho em từ cách tìm hiểu đề tài nghiên cứu như thế nào,
phân tích ra sao đến việc trình bày khóa luận sao cho hợp lý. Từ đó, em đã có thêm
được rất nhiều kiến thức bổ ích cho bản thân mình, giúp hồn thiện thêm đề tài
nghiên cứu.
Đặc biệt, em xin cảm ơn tới Ban Lãnh đạo Công ty TNHH Kiểm toán ASCO
đã tạo điều kiện thuận lợi cho em - sinh viên năm tư Học viện Ngân hàng được tìm
hiểu thực tiễn trong suốt quá trình thực tập tại công ty. Em xin gửi lời cảm ơn sâu
sắc đến các anh chị cán bộ nhân viên tại phòng kiểm tốn Báo cáo tài chính của
Cơng ty đã trực tiếp giúp đỡ và chỉ bảo em trong các công việc hàng ngày.
Trong quá trình thực tập, cũng như là trong q trình làm khóa luận, khó
tránh khỏi sai sót, em rất mong các thầy, cơ đóng góp để luận văn được hồn thiện
hơn. Đồng thời do trình độ lý luận cũng như kinh nghiệm thực tiễn còn hạn chế nên
bài viết khơng thể tránh khỏi những thiếu sót, em rất mong nhận được ý kiến đóng
góp của thầy, cơ để rút kinh nghiệm và hoàn thiện tốt hơn.
ii
Lời cam đoan
Em xin cam đoan đề tài nghiên cứu “Ảnh hưởng của kết quả đánh giá chung
về kiểm soát nội bộ tới phí kiểm tốn - Nghiên cứu điển hình tại Cơng ty TNHH
Kiểm tốn ASCO” được tiến hành một cách công khai, dựa trên sự cố gắng, nỗ lực
của bản thân, dưới sự hướng dẫn nhiệt tình, khoa học của giáo viên TS. Nguyễn Thị
Lê Thanh và sự giúp đỡ khơng nhỏ từ phía các anh chị tại Cơng ty TNHH Kiểm
tốn ASCO
Các dữ liệu và kết quả nghiên cứu trong đề tài là trung thực, khơng có sự sao
chép và sử dụng dữ liệu của đề tài nghiên cứu nào tương tự. Ngồi ra, trong khóa
luận có sử dụng một số nguồn tài liệu tham khảo đã được trích dẫn nguồn và chú
thích rõ ràng. Em xin hồn tồn chịu trách nhiệm trước bộ mơn, khoa và nhà trường
về sự cam đoan này.
Người cam đoan
Vũ Thị Ngàn
iii
MỤC LỤC
- - - -∞Q∞...................................................................................................................... 1
Lời cảm ơn....................................................................................................................i
Lời cam đoan............................................................................................................... ii
MỤC LỤC.................................................................................................................. iii
DANH MỤC SƠ ĐỒ, BẢNG BIỂU...........................................................................v
DANH MỤC VIẾT TẮT...........................................................................................vi
LỜI MỞ ĐẦU.............................................................................................................1
CHƯƠNG 1. TỔNG QUAN CÁC CƠNG TRÌNH NGHIÊN CỨU........................5
1.1. Tổng quan các cơng trình nghiên cứu trên thế giới....................................... 5
1.1.1. Những cơng trình nghiên cứu liên quan trực tiếp...................................5
1.1.2. Những cơng trình nghiên cứu có liên quan tới đề tài..............................7
1.2. Tổng quan các cơng trình nghiên cứu trong nước.........................................8
1.3. Khoảng trống nghiên cứu............................................................................. 12
KẾT LUẬN CHƯƠNG 1..........................................................................................14
CHƯƠNG 2. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ ẢNH HƯỞNG CỦA KẾT QUẢ ĐÁNH
GIÁ CHUNG KIỂM SỐT NỘI BỘ ĐẾN PHÍ KIỂM TỐN.............................15
2.1. Giới thiệu chung về kiểm toán BCTC do KTĐL thực hiện và phí kiểm tốn
15
2.1.1. Kiểm tốn độc lập và các dịch vụ..........................................................15
2.1.2. Phí kiểm tốn........................................................................................15
2.1.3. Quy trình kiểm tốn BCTC....................................................................16
2.2. Đánh giá chung về kiểm soát nội bộ............................................................. 18
2.2.1. Vai trị của việc đánh giá chung về kiểm sốt nội bộ.............................18
2.2.2. Quy trình nghiên cứu và đánh giá chung về kiểm soát nội bộ...............18
2.3. Cơ sở lý luận về ảnh hưởng của kết quả đánh giá chung về KSNB đến
phí
kiểm tốn................................................................................................................ 20
KẾT LUẬN CHƯƠNG 2..........................................................................................22
CHƯƠNG 3. GIẢ THUYẾT KHOA HỌC VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN
CỨU VỀ ẢNH HƯỞNG CỦA ĐÁNH GIÁ CHUNG KIỂM SỐT NỘI BỘ
ĐẾN PHÍ KIỂM TỐN............................................................................................23
3.1. Giả thuyết khoa học....................................................................................... 23
ιvv
3.2.1. Cách tiếp cận........................................................................................24
DANH MỤC SƠ ĐỒ, BẢNG BIỂU
3.2.2. Thiết kế nghiên cứu...............................................................................25
3.2.3. Mơ hình nghiên cứu...............................................................................27
KẾT LUẬN CHƯƠNG 3..........................................................................................28
CHƯƠNG 4. THU THẬP DỮ LIỆU VÀ PHÂN TÍCH KẾT QUẢ THỰC
NGHIỆM...................................................................................................................29
4.1. Phương pháp thu thập tài liệu và kích thước mẫu....................................... 29
4.2. Phương phápxử lý số liệu.............................................................................. 30
4.3. Mô tả biến...................................................................................................... 30
4.4. Phân tích kết quả...........................................................................................33
4.4.1. Phân tích thống kê mơ tả.......................................................................33
4.4.2. Phân tích tương quan............................................................................36
4.4.3. Phân tích hồi quy..................................................................................38
KẾT LUẬN CHƯƠNG 4..........................................................................................43
CHƯƠNG 5: THẢO LUẬN NGHIÊN CỨU, NHỮNG KHUYẾN NGHỊ ĐỀ
XUẤT VÀ KẾT LUẬN.............................................................................................44
5.1. Thảo luận kết quả nghiên cứu...................................................................... 44
5.2. Các khuyến nghị, đề xuất.............................................................................. 45
5.3. Đóng góp của đề tài nghiên cứu.................................................................... 47
5.4. Một số hạn chế và đề xuất hướng nghiên cứu trong tương lai....................47
KẾT LUẬN CHƯƠNG 5..........................................................................................49
KẾT LUẬN................................................................................................................ 50
TÀI LIỆU THAM KHẢO...........................................................................................
____________________Tên bảng biểu, sơ đồ____________________
Trang
10
Bảng 1.1: Tổng quan nghiên cứu về các nhân tố ảnh hưởng đến phí
kiểm tốn của doanh nghiệp
Sơ đồ 2.1: Chu trình kiểm tốn BCTC
16
Sơ đồ 2.2: Quy trình đánh giá KSNB
18
Bảng 2.1: Mô tả quan hệ các biến trong mơ hình nghiên cứu
lĩ
Sơ đồ 3.1: Thiết kế nghiên cứu
16
Bảng 4.1: Tóm tắt mối quan hệ giữa các biến trong mơ hình nghiên
13
cứu
Bảng 4.2: Thống kê mơ tả phí kiểm toán
14
Bảng 4.3: Thống kê mô tả của kết quả đánh giá chung về KSNB tại
14
doanh nghiệp
Bảng 4.4: Thống kê mô tả các nhân tố định lượng ảnh hưởng đến phí 15
kiểm tốn
Bảng 4.5: Thống kê mơ tả các nhân tố định tính ảnh hưởng đến phí
16
kiểm tốn
Bảng 4.6: Kết quả phân tích tương quan Pearson
17
Bảng 4.7: Bảng tóm tắt kết quả mơ hình 1
19
Bảng 4.8: ANOVA của mơ hình 1
19
Bảng 4.9: Coefficients của mơ hình 1
lỡ
Bảng 4.10: Bảng tóm tắt kết quả mơ hình 2
lỡ
Bảng 4.11: ANOVA của mơ hình 2
Bảng 4.12: Coefficients của mơ hình 2
H
12
Bảng 5.1: Tổng hợp kết quả kiểm định giả thuyết
14
_____________Từ viết tắt_____________ ____________Nguyên nghĩa____________
BCKT
Báo cáo kiểm vi
toán
BCTC
BCĐKT
Báo cáo tài chính
DANH MỤC VIẾT TẮT
Bảng cân đối kế tốn
^DN
Doanh nghiệp
^DT
Doanh thu
KQKD
Kết quả kinh doanh
KSNB
Kiểm soát nội bộ
KTV
Kiểm toán viên
KTĐL
Kiểm toán độc lập
TS
Tài sản
VCSH
Vốn chủ sở hữu
TLN
Tỷ lệ nợ
^TN
Thu nhập
TN
Lợi nhuận
HTK
Hàng tồn kho
Khóa luận tốt nghiệp
1
Học viện Ngân hàng
LỜI MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Trong quá trình hội nhập và phát triển nền kinh tế của đất nước, hàng loạt
các lĩnh vực được ra đời nhằm đáp ứng nhu cầu thực tiễn của con người. Trong đó,
hoạt động kiểm tốn độc lập (KTĐL) đóng vai trị quan trọng, giúp cho người sử
dụng báo cáo tài chính (BCTC) có những thơng tin khách quan, đáng tin cậy về tình
hình tài chính của doanh nghiệp mà mình quan tâm. Từ đó, họ có thể đưa ra những
đánh giá, quyết định một cách đúng đắn. Ngồi ra, hoạt động KTĐL cịn giúp cho
doanh nghiệp có thể hồn thiện kiểm sốt nội bộ (KSNB), tăng cường cơng tác quản
lý tài chính và nâng cao kết quả hoạt động kinh doanh của công ty.
Hiện nay, có rất nhiều doanh nghiệp kiểm tốn được thành lập để phục vụ
các nhu cầu mà khách hàng mong muốn đáp ứng. Chính vì vậy, sự cạnh tranh là vơ
cùng khốc liệt địi hỏi các doanh nghiệp kiểm tốn cần phải nâng cao năng lực
chuyên môn và chất lượng dịch vụ. Hiện nay, các doanh nghiệp KTĐL tại Việt
Nam thường cạnh tranh nhau về chi phí kiểm tốn. Điều này sẽ làm ảnh hưởng đến
doanh nghiệp được kiểm tốn, cơng ty kiểm tốn nói riêng và tồn bộ ngành kiểm
tốn Việt Nam nói chung.
Các quy định, căn cứ để xác định về giá phí kiểm tốn được quy định tại
Luật KTĐL năm 2011, nhưng thực tế hiện nay việc đo lường giá phí kiểm tốn vẫn
chưa được rõ ràng. Vì vậy, một câu hỏi đặt ra là liệu việc đánh giá chung về KSNB
của cơng ty được kiểm tốn trong giai đoạn lập kế hoạch kiểm tốn có ảnh hưởng
đến việc xác định phí kiểm tốn. Bắt nguồn từ những vấn đề nêu trên và nay có điều
kiện được tiếp cận với thực tế tại Cơng ty TNHH Kiểm tốn ASCO, để làm rõ điều
này, em đã chọn đề tài sau: “Ảnh hưởng của kết quả đánh giá chung về kiểm sốt
nội bộ tới phí kiểm tốn - Nghiên cứu điển hình tại Cơng ty TNHH Kiểm tốn
ASCO”.
2. Tính mới của đề tài
Hiện nay, trên thế giới có rất nhiều bài nghiên cứu về các nhân tố ảnh hưởng
đến phí kiểm toán. Tuy nhiên, ở Việt Nam, vấn đề này ít được các tác giả nghiên
cứu và làm rõ, nguyên nhân chủ yếu do mức phí tại các doanh nghiệp kiểm tốn
khơng được cơng khai một cách phổ biến. Bài nghiên cứu này chủ yếu sử dụng mô
SV: Vũ Thị Ngàn
Khoa: Kế toán — Kiểm
toán
Khóa luận tốt nghiệp
2
Học viện Ngân hàng
hình định lượng để đánh giá ảnh hưởng của kết quả đánh giá chung về KSNB tới
phí kiểm tốn. Ngồi ra, nghiên cứu cịn mở rộng mơ hình để xem xét ảnh hưởng
của một số nhân tố khác đến phí kiểm tốn tại Cơng ty TNHH Kiểm toán ASCO.
Cụ thể, những điểm mới của nghiên cứu bao gồm:
Thứ nhất, nghiên cứu tập trung đánh giá ảnh hưởng của kết quả đánh giá
chung về KSNB và một số nhân tố khác tới phí kiểm tốn bằng việc sử dụng mơ
hình hồi quy. Từ đó, kết quả định lượng là đáng tin cậy và phản ánh thực tế một
cách rõ nét nhất.
Thứ hai, toàn bộ số liệu nghiên cứu được thu thập tại Công ty TNHH Kiểm
toán ASCO của các khách hàng kiểm toán BCTC kết thúc ngày 31/12/2019. Thời
gian thu thập dữ liệu từ tháng 1/2020 đến tháng 4/2020 (thời gian thực tập) bằng
việc thu thập, tổng hợp các hợp đồng kiểm toán, các kết quả đánh giá KSNB, BCTC
của các doanh nghiệp được công ty kiểm toán.
Thứ ba, các nhân tố ảnh hưởng tới phí kiểm tốn có được từ kết quả phân
tích định lượng. Bên cạnh đó, nghiên cứu cũng phân tích và chỉ ra được những giải
pháp, khuyến nghị tới công ty kiểm toán và đơn vị được kiểm toán nhằm nâng cao
chất lượng dịch vụ kiểm toán và phát triển nghề nghiệp KTĐL ở Việt Nam.
3. Mục tiêu nghiên cứu
Mục tiêu tổng quát:
Trên cơ sở nhận định và phân tích về mức độ ảnh hưởng của việc đánh giá
chung KSNB và một số nhân tố khác đến phí kiểm tốn, đề xuất các kiến nghị về
giá phí kiểm tốn cho cơng ty kiểm toán và doanh nghiệp được kiểm toán một cách
hợp lý để bảo đảm lợi ích cho cả hai bên, đồng thời nâng cao chất lượng BCKT.
Mục tiêu cụ thể:
-
Hệ thống cơ sở lý luận về KSNB và đánh giá chung về KSNB; KTĐL và
phí kiểm tốn cũng như các nhân tố ảnh hưởng tới phí kiểm tốn;
-
Đánh giá, phân tích ảnh hưởng của kết quả đánh giá chung về KSNB và
của các nhân tố khác tới phí kiểm tốn - điển hình tại Cơng ty TNHH Kiểm
tốn
ASCO;
-
Đề xuất các giải pháp và khuyến nghị nhằm nâng cao chất lượng dịch vụ
kiểm tốn BCTC cho cơng ty kiểm tốn và đơn vị được kiểm toán.
SV: Vũ Thị Ngàn
Khoa: Kế toán — Kiểm
toán
Khóa luận tốt nghiệp
3
Học viện Ngân hàng
4. Câu hỏi nghiên cứu
Để đạt được mục tiêu nghiên cứu, khóa luận tập trung trả lời 3 câu hỏi
nghiên cứu sau:
-
Ket quả đánh giá chung về KSNB có ảnh hưởng tới phí kiểm tốn khơng và
những nhân tố nào khác ảnh hưởng tới phí kiểm tốn;
-
Mức độ ảnh hưởng của kết quả đánh giá chung về KSNB và từng nhân tố
tới phí kiểm tốn như thế nào - nghiên cứu điển hình tại Cơng ty TNHH
Kiểm
tốn
ASCO;
-
Giải pháp và khuyến nghị có thể đưa ra cho Cơng ty TNHH Kiểm tốn
ASCO và các khách hàng.
5. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu: là các nhân tố ảnh hưởng tới mức phí kiểm tốn của
Cơng ty TNHH Kiểm tốn ASCO.
Phạm vi nghiên cứu: Do mức phí kiểm tốn BCTC tại các cơng ty kiểm tốn
ở Việt Nam ít được cơng bố một cách rộng rãi nên phạm vi nghiên cứu của khóa
luận là thực hiện việc tổng hợp từ các nguồn tài liệu có thể thu thập được để nghiên
cứu điển hình tại Cơng ty TNHH Kiểm tốn ASCO.
-
Phạm vi nội dung: Nghiên cứu ảnh hưởng của kết quả đánh giá chung về
KSNB và các nhân tố khác tới phí kiểm tốn tại Cơng ty TNHH Kiểm tốn
ASCO;
-
Phạm vi thời gian: Số liệu liên quan đến phí kiểm tốn và các thơng tin
khác có liên quan tới khách hàng của Cơng ty TNHH Kiểm tốn ASCO cho
năm
tài
chính kết thúc ngày 31/12/2019;
-
Phạm vi khơng gian: Tồn bộ các khách hàng của Cơng ty TNHH Kiểm
toán ASCO.
6. Phương pháp nghiên cứu
Bài viết sử dụng phương pháp định lượng để nghiên cứu. Dữ liệu thứ cấp
được tiếp cận từ BCTC của các doanh nghiệp được ASCO kiểm tốn, các cơng trình
nghiên cứu trước cũng như hệ thống các quy định có liên quan (Chuẩn mực kiểm
SV: Vũ Thị Ngàn
Khoa: Kế toán — Kiểm
toán
Khóa luận tốt nghiệp
4
Học viện Ngân hàng
sử dụng phần mềm SPSS để phân tích thống kê mơ tả, phân tích tương quan và
phân tích hồi quy nhằm đánh giá cụ thể hơn về mức độ ảnh hưởng của các nhân tố.
7. Ket cấu đề tài nghiên cứu
Ngoài lời mở đầu và kết luận, khóa luận với kết cấu đươc chia làm 5 chương:
Chương 1. Tổng quan các cơng trình nghiên cứu.
Chương 2. Cơ sở lý luận về ảnh hưởng của kết quả đánh giá chung kiểm sốt
nội bộ đến phí kiểm toán.
Chương 3. Giả thuyết khoa học và phương pháp nghiên cứu về ảnh hưởng
của đánh giá chung kiểm soát nội bộ đến phí kiểm tốn.
Chương 4. Thu thập dữ liệu và phân tích kết quả thực nghiệm.
Chương 5. Thảo luận nghiên cứu, những khuyến nghị đề xuất và kết luận.
SV: Vũ Thị Ngàn
Khoa: Kế toán — Kiểm
toán
Khóa luận tốt nghiệp
5
Học viện Ngân hàng
CHƯƠNG 1. TỔNG QUAN CÁC CƠNG TRÌNH NGHIÊN CỨU
1.1.
Tổng quan các cơng trình nghiên cứu trên thế giới
1.1.1.
Những cơng trình nghiên cứu liên quan trực tiếp
Một số nghiên cứu đã được thực hiện để điều tra ảnh hưởng từ việc đánh giá
chung KSNB của KTV đến phí kiểm tốn.
Gerrard và cộng sự (1994) đã nghiên cứu ảnh hưởng đối với phí kiểm tốn
bên ngồi tại Úc. Qua dữ liệu được thu thập từ 300 công ty niêm yết công khai tại
Úc trong những năm 1980, bằng việc sử dụng mơ hình hóa phí kiểm tốn, kết quả
nghiên cứu đã chỉ ra rằng quy mơ, mức độ phức tạp của các công ty được kiểm toán
và sự khác biệt trong ngành là những biến số quan trọng trong việc giải thích sự
thay đổi phí kiểm toán. Đối với chức năng KSNB, quan hệ của biến này với phí
kiểm tốn là âm, nhưng nghiên cứu cho thấy chức năng KSNB khơng có mối quan
hệ đáng kể nào với phí kiểm tốn.
Felix và cộng sự (2001) đã xem xét tác động của sự đóng góp từ KSNB cho
cơng việc KTĐL đối với phí kiểm tốn và các yếu tố ảnh hưởng đến sự đóng góp
này. Qua hai bảng câu hỏi được gửi đến công ty được kiểm toán và các KTV, kết
quả nghiên cứu chỉ ra rằng sự đóng góp của KSNB trong cơng việc KTĐL có mối
quan hệ ngược chiều và là yếu tố quyết định đáng kể của phí kiểm tốn. Người ta
cũng thấy rằng tính khả dụng và chất lượng của KSNB là những yếu tố quan trọng
trong việc xác định mức độ đóng góp của KSNB cho cơng việc kiểm tốn độc lập.
Dahdoh (2005) đã kiểm tra các yếu tố ảnh hưởng đến phí kiểm tốn độc lập
ở Syria theo quan điểm của KTV và khách hàng của họ bằng cách sử dụng bảng câu
hỏi. Theo như kết quả trả lời, các KTV lựa chọn tầm quan trọng cao cho các yếu tố
như thời gian cần thiết để tiến hành các hoạt động kiểm tốn, quy mơ của cơng ty
được kiểm tốn và hiệu quả của KSNB. Mặt khác, các công ty được kiểm tốn xếp
hạng quy mơ của cơng ty kiểm tốn, hiệu quả của KSNB là những yếu tố quan
trọng nhất trong việc xác định phí kiểm tốn. Nhưng nhìn chung cả KTV và cơng ty
được kiểm tốn đều chỉ ra rằng hiệu quả của KSNB có mối quan hệ ngược chiều và
là yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến phí kiểm toán.
SV: Vũ Thị Ngàn
Khoa: Kế toán — Kiểm
toán
Khóa luận tốt nghiệp
6
Học viện Ngân hàng
Một nghiên cứu được thực hiện ở Jordan bởi Suwaidan và Qasim (2010)
nghiên cứu sự phụ thuộc của KTV vào KSNB, và ảnh hưởng của nó đến phí kiểm
tốn. Để kiểm chứng được mối quan hệ này, tác giả đã đưa ra mơ hình nghiên cứu
gồm biến phụ thuộc là phí kiểm tốn và các biến độc lập bao gồm tổng tài sản (TS),
vốn chủ sở hữu (VCSH), tỷ lệ nợ (TLN), hàng tồn kho (HTK)/ tổng tài sản, tài sản
phải thu/ tổng tài sản, mức độ phụ thuộc của KTV vào KSNB.
Bằng việc sử dụng bảng câu hỏi được trả lời bởi 100 KTV độc lập và bộ dữ
liệu hoàn chỉnh của 41 cơng ty để chạy mơ hình, nghiên cứu chỉ ra rằng các KTV
xem xét tính khách quan, năng lực và hiệu suất của việc KSNB là những yếu tố
quan trọng ảnh hưởng đến quyết định phụ thuộc của họ. Đặc biệt, quy mơ của cơng
ty được kiểm tốn là biến số quan trọng nhất trong việc giải thích sự thay đổi trong
phí kiểm tốn. Kết quả mơ hình hồi quy cho thấy hệ số của biến về quy mô doanh
nghiệp là dương thể hiện mối quan hệ tích cực giữa phí kiểm tốn với tổng TS và
VCSH của cơng ty được kiểm toán. Đối với biến chỉ mức độ phụ thuộc của KTĐL
vào KSNB, nó được tìm thấy khơng phù hợp do hệ số của biến này là dương, cho
thấy rằng khơng có mối quan hệ nào giữa sự phụ thuộc của KTV vào KSNB và phí
kiểm tốn. Đối với các biến độc lập khác trong mơ hình, chúng cũng được tìm thấy
khơng phù hợp. Từ đó, Suwaidan và Qasim kết luận rằng khơng có mối quan hệ nào
giữa sự phụ thuộc của KTV vào KSNB và phí kiểm tốn bên ngoài.
Abdullah AL-Mutairi, Kamal Naser và Naser Al-Enazi (2017) đã có một
cuộc điều tra các nhân tố ảnh hưởng đến phí kiểm tốn tại Kuwait. Nghiên cứu đã
xem xét nhận thức của một mẫu KTV độc lập Kuwaiti về tầm quan trọng của các
yếu tố khác nhau có thể ảnh hưởng đến phí KTĐL. Một bảng câu hỏi đã được phân
phối cho 100 KTV làm việc cho các công ty kiểm toán khác nhau ở Kuwait. Theo
tỷ lệ 80% phản hồi thì phí kiểm tốn tại Kuwait được xác định bởi quy mơ của cơng
ty được kiểm tốn (quan hệ cùng chiều) và sự an tồn về KSNB của cơng ty được
kiểm toán (ngược chiều). Các yếu tố như vị trí của cơng ty kiểm tốn và vị trí của
cơng ty được kiểm tốn, mức độ phức tạp của cơng ty được kiểm toán và loại báo
cáo được yêu cầu nộp bởi cơng ty kiểm tốn là những yếu tố ít quan trọng nhất.
SV: Vũ Thị Ngàn
Khoa: Kế toán — Kiểm
toán
Khóa luận tốt nghiệp
1.1.2.
7
Học viện Ngân hàng
Những cơng trình nghiên cứu có liên quan tới đề tài
Wallace (1984) đã điều tra mối quan hệ giữa chi tiêu của một công ty về chi
phí kiểm tốn nội bộ và phí KTĐL. Để đạt được mục tiêu này, một phân tích hồi
quy đã được thực hiện cho 31 công ty trong năm 1981. Hồi quy chứa các biến được
cho là có mối quan hệ với phí KTĐL như doanh thu (DT) hoạt động, thu nhập (TN)
rịng, TS, số cơng ty con và chi tiêu cho bộ phận kiểm toán nội bộ. Nghiên cứu cho
thấy có mối liên hệ tiêu cực đáng kể giữa chi tiêu cho bộ phận kiểm toán nội bộ và
phí KTĐL. Bên cạnh đó, nghiên cứu cũng chỉ ra mối quan hệ tích cực, cùng chiều
giữa phí kiểm tốn và DT hoạt động, TN rịng của cơng ty.
Kutob và Al-Khater (2004) đã sử dụng dữ liệu tài chính và phi tài chính cho
tất cả các cơng ty niêm yết trên thị trường chứng khoán Doha để kiểm tra các yếu tố
quyết định của phí kiểm tốn tại Qatar. Họ nhận thấy DT của cơng ty được kiểm
tốn, loại ngành và đặc điểm của cơng ty được kiểm tốn có mối quan hệ cùng
chiều là những yếu tố quan trọng nhất trong việc xác định phí kiểm tốn. Các nhà
nghiên cứu quan sát thêm rằng các vấn đề quan trọng khác như quy mơ của cả cơng
ty được kiểm tốn và cơng ty kiểm tốn cần phải được xem xét trong việc xác định
phí KTĐL.
El-Gammal (2012) đã sử dụng bảng câu hỏi tự để kiểm tra quan điểm của
KTV độc lập và đại diện khách hàng về các yếu tố ảnh hưởng đến phí kiểm
tốn. Nghiên cứu kiểm tra xem các yếu tố này có liên quan đến đặc điểm của cơng
ty kiểm tốn hay đặc điểm của cơng ty được kiểm tốn hay khơng. Qua q trình
tổng hợp, tác giả thấy rằng những người được hỏi tin rằng trở thành một trong bốn
cơng ty kiểm tốn lớn là yếu tố quan trọng nhất trong việc xác định phí kiểm
tốn. Kết quả cũng cho thấy rằng các công ty và ngân hàng đa quốc gia có khả năng
trả nhiều hơn cho một trong bốn cơng ty lớn khi họ tìm kiếm kiểm toán chất lượng
và để tăng độ tin cậy của các báo cáo hàng năm.
Amba và Al-Hajeri (2013) đã phân phối một câu hỏi khảo sát cho 20 công ty
kiểm tốn và 30 cơng ty phi kiểm tốn ở Bahrain để xác định các yếu tố ảnh hưởng
đến phí kiểm toán của doanh nghiệp. Họ chỉ ra các yếu tố quyết định quan trọng của
phí kiểm tốn bao gồm: tổng số phải thu, HTK, TLN, đặc điểm của công ty được
kiểm toán.
SV: Vũ Thị Ngàn
Khoa: Kế toán — Kiểm
toán
Khóa luận tốt nghiệp
8
Học viện Ngân hàng
Hassan Yahia Kikhia (2014) đã kiểm tra các yếu tố ảnh hưởng đến mức phí
KTĐL mà các cơng ty phải trả cho KTV của họ ở Jordan. Nghiên cứu tập trung chủ
yếu vào việc điều tra ảnh hưởng của các nhân tố: quy mô kiểm toán, mức độ phức
tạp của khách hàng, lợi nhuận (LN), rủi ro khách hàng, quy mô KTV và nhiệm kỳ
kiểm tốn đối với phí kiểm tốn. Đây là nghiên cứu đầu tiên kiểm tra các yếu tố ảnh
hưởng đến mức phí kiểm tốn ở Jordan trong tổng cộng ba năm. Bằng việc lựa chọn
và sử dụng mẫu của 117 cơng ty phi tài chính đã được niêm yết trên Amman Stock
từ năm 2010 đến 2012, nghiên cứu đã chỉ ra rằng hệ số của biến liên quan đến quy
mô kiểm tốn là dương và là yếu tố chính quyết định phí KTĐL. Tuy nhiên, nhiệm
kỳ kiểm tốn lại khơng có mối quan hệ nào với phí kiểm tốn.
Peter J. Baldacchino, Miriam Attard và Frank Cassar (2014) đã điều tra các
yếu tố ảnh hưởng đến phí KTĐL ở Malta. Nghiên cứu nhằm mục đích đánh giá xem
quy mơ, mức độ phức tạp và rủi ro của khách hàng có ảnh hưởng đến phí kiểm tốn
tại Malta hay khơng. Với một mẫu cam kết được thực hiện trong thị trường kiểm
toán Malta và một loạt các cuộc phỏng vấn với các đối tác kiểm tốn từ các cơng ty
kiểm tốn có quy mô khác nhau, tác giả đã thiết lập một mơ hình hồi quy để kiểm
tra mức độ ảnh hưởng của các nhân tố đến phí kiểm tốn. Kết quả chỉ ra rằng phí
KTĐL bị ảnh hưởng đáng kể bởi quy mơ khách hàng kiểm tốn.
Kamal Naser và Yousef Hassan (2016) đã kiểm tra các yếu tố quyết định cơ
bản có thể ảnh hưởng đến phí KTĐL được trả bởi các cơng ty phi tài chính của
Dubai (cơng ty đã được liệt kê trên Thị trường tài chính Dubai). Dữ liệu trong
nghiên cứu chủ yếu thu thập từ các báo cáo thường niên năm 2011 và báo cáo quản
trị doanh nghiệp được công bố bởi các công ty phi tài chính của Dubai. Kết quả đã
phát hiện hệ số của biến quy mô doanh nghiệp là dương, thể hiện mối liên hệ tích
cực giữa phí kiểm tốn và quy mơ doanh nghiệp. Bên cạnh đó, một mối quan hệ
đáng kể và tiêu cực đã được phát hiện giữa phí KTĐL và mức độ phức tạp trong
kinh doanh. Nghiên cứu cũng chỉ ra rằng phí kiểm tốn khơng liên quan đáng kể
đến LN, rủi ro, loại ngành, tình trạng của cơng ty kiểm toán và báo cáo kiểm toán.
1.2.
Tổng quan các cơng trình nghiên cứu trong nước
Ở Việt Nam, tính đến hiện tại chưa có nhiều nghiên cứu về phí kiểm tốn của
KTĐL, bởi vì phí kiểm tốn là thơng tin bảo mật của các cơng ty kiểm tốn.
SV: Vũ Thị Ngàn
Khoa: Kế toán — Kiểm
toán
Khóa luận tốt nghiệp
Tác
giả
Nă
10
9
Học viện Ngân hàng
Các nhân tố ảnh hưởng đến phí kiểm tốn của doanh nghiệp
Luận nhiệm
án tiếnkỳ sỹkiểm
củatốn,
nghiên
niêncứu
độ sinh
kế tốn,...
Lê Quang
có ảnhDũng
hưởng
(2019)
rải rác
vớiđến
đề phí
tài
m kiểm tốn,
“Nghiên
kiểm
tốn cứu
với mức
ảnh độ
hưởng
ảnh hưởng
của quản
khá yếu
trị vàcơng
đượctyxem
tới làgiá
khơng
phí chắc
kiểmchắn.
tốn báo cáo tài
chính của
Nguyễn
các doanh
Thị Hương
nghiệpLiên
niêmvàyếtNguyễn
tại ViệtThị
Nam”
Huyền
đã phát
Tranghiện
(2016)
ra mối
đã liên
nghiên
hệ giữa
cứu
quản
về
“Ảnh
trị cơng
hưởng
ty của
và giá
giáphí
phíkiểm
kiểm tốn
tốntại
đếnViệt
chất
Nam.
lượng
Kếtdịch
quả vụ
nghiên
kiểm cứu
tốnđãđộc
phát
lậphiện
tại
ra cácNam
Việt
biến”.cóNghiên
ảnh hưởng
cứu đến
đã sử
phídụng
kiểm phương
tốn baopháp
gồm:tổng
số lượng
thuật thành
tài liệu,
viênphỏng
hội đồng
vấn
quản trị,gia,
chuyên
số sử
lần dụng
họp hội
hai đồng
mô hình
quảnhồi
trị,quy:
cơngMơ
ty hình
có chủ
1 nhằm
tịch hội
đo đồng
lườngquản
mức trịđộkiêm
ảnh
giám đốc
hưởng
củađiều
giá hành,
phí kiểm
tỷ lệtốn
thành
đếnviên
chấtđộc
lượng
lập dịch
trongvụhộiKTĐL
đồng tại
quản
Việt
trị,Nam;
cơng Mơ
ty có
hình
tỷ
2lệ nhằm
phần trăm
đo lường
cổ phiếu
mứcđược
độ ảnh
sở hữu
hưởng
bởi của
cổ đơng
giá phí
lớnkiểm
nhất, tốn
cơngtrong
ty niêm
mốiyết
quan
có sở
hệ hữu
với
Nhà số
một
nước.
nhânNgồi
tố khác
các đối
yếuvới
tố chất
thuộclượng
quản dịch
trị doanh
vụ KTĐL
nghiệp,
tại một
Việt số
Nam.
biếnQua
khácviệc
nhưtổng
số
lượngsocơng
hợp,
sánhtyvàcon,
phânloại
tíchcơng
tác giả
ty kiểm
đã chỉtốn,
ra rằng
thời ngồi
gian kiểm
giá phítốn
kiểm
và tốn
tổng thì
tài các
sảnnhân
đều
ảnhkhác
tố
hưởng
như
đếnquy
phí mơ
kiểmchương
tốn của
trình
doanh
kiểm
nghiệp
tốn, trình độ KTV, uy tín của chương trình
kiểm tốn
TS. Nguyễn
có tác động
Anh cùng
Hiền chiều
(2019)tớiđãchất
nghiên
lượng
cứudịch
‘‘Ảnh
vụ hưởng
KTĐL.của
Ngồi
kiểmra,sốt
nghiên
nội
bộ đến
cứu
cũngchất
cholượng
ta thấy
báogiácáo
phítàikiểm
chính
tốn
tại càng
các doanh
cao càng
nghiệp”
đảm bảo
bằngchất
cách
lượng
sử dụng
dịch vụ
dữ
liệu sơ Do
KTĐL.
cấp đó,
thu tình
thậptrạng
từ bảng
cạnhcâu
tranh
hỏikhơng
khảo sát
lànhđược
mạnhgửi
bằng
đếngiá
250phídoanh
thấp nghiệp
sẽ làm trên
suy
địa bàn
giảm
chấtthành
lượngphố
dịchHồvụChí
KTĐL,
Minh,ảnh
tỉnh
hưởng
BìnhtớiDương,
việc raĐồng
quyếtNai
địnhtrong
của thời
các nhà
gianđầu
từ
tháng
tư
và các
01/2019
bên liên
đến
quan.
tháng 3/2019 và thu lại 215 bảng khảo sát hợp lệ. Nghiên cứu sử
dụng mơ
Bảng
hình
1.1:hồi
Tổng
quyquan
và kết
nghiên
quả cứu
cho về
thấy,
cácthứ
nhân
tựtốảnh
ảnhhưởng
hưởngcủa
đếncác
phíbộ
kiểm
phận cấu
thành KSNB đến chất lượngtốn
BCTC
cácnghiệp
doanh nghiệp theo mức độ quan trọng,
của của
doanh
lần lượt là: Môi trường kiểm soát (MTKS), hoạt động kiểm soát (HDKS), đánh giá
rủi ro (DGRR), thông tin truyền thông (TTTT), công nghệ thông tin (CNTT), Giám
sát (GS). Điều này chỉ ra rằng môi trường kiểm sốt và hoạt động kiểm sốt có ảnh
hưởng quan trọng đến chất lượng BCTC của doanh nghiệp.
Lê Vũ Vi (2017) đã bảo vệ luận văn thạc sỹ về đề tài: “Các yếu tố ảnh
hưởng đến mức phí kiểm toán của các doanh nghiệp kiểm toán tại Việt Nam”. Tác
giả đã thu thập dữ liệu từ các công ty được kiểm tốn trên địa bàn thành phố Hồ Chí
Minh và các tỉnh lân cận trong năm 2015; sử dụng phương pháp định tính thơng qua
việc phỏng vấn ý kiến của các chuyên gia; sử dụng phương pháp định lượng phân
tích hồi quy tuyến tính giữa các biến để phản ánh xu hướng và tác động của các yếu
tố lên phí kiểm tốn. Kết quả đã chỉ ra có 2 yếu tố tác động mạnh và có mối quan hệ
cùng chiều với phí kiểm tốn bao gồm: Danh tiếng và quy mơ doanh nghiệp kiểm
tốn; Quy mơ cơng ty được kiểm tốn. Các biến cịn lại như rủi ro cơng ty được
SV: Vũ Thị Ngàn
Khoa: Kế toán — Kiểm
toán
TS
VC Hiệu
Loại
SH
ngành
quả
DT
TN
KSN của
B
doanh
nghiệp
TLN HT
TS
Đặc
Thời
Quy
K/
phải
điểm
gian
mơ
TS
thu/
chung
kiểm cơng
TS
của
tốn
đơn vị
kiểm
được
tốn
kiểm
tốn
Wallace
1984
Gerrard
1994 +
và cộng
sự
+
+
+
ty
+
+
Felix và
cộng sự
Kutob và
2001
-
Khóa luận tốt nghiệp
2004
+
11
Học viện Ngân hàng
+
+
AlKhater
Dahdoh
2005 +
+
Suwaida
2010 +
+
+
-
+
n và
Qasim
^EK
2012
+
Gammal
Amba và
2013
-
+
-
+
AlHajeri
Hassan
2014
+
Yahia
Kikhia
Peter J.
2014 +
+
2016 +
+
2017 +
+
+
Baldacch
ino,
Miriam
Attard và
Frank
Cassar
Kamal
Naser và
Yousef
Hassan
Abdullah
ALMutairi,
Kamal
Naser và
SV: Vũ Thị Ngàn
Khoa: Kế toán — Kiểm
toán
Naser
Al-Enazi
Khóa luận tốt nghiệp
12
Học viện Ngân hàng
Lê Vũ Vi
2017 +
+
+
Lê
2019 +
+
2016 Bài nghiên cứu nêu các ảnh hưởng của giá phí kiểm tốn C
ến chất lượng dịch
vụ
+
+
Quang
Dũng
Nguyễn
Thị
KTĐL tại Việt Nam
Hương
Liên và
Nguyễn
Thị
Huyền
Trang
Nguyễn
Anh
2019 Bài nghiên cứu chỉ ra các ảnh hưởng của KSNB đến chất lượng BCTC tại doanh
nghiệp
Hiền
SV: Vũ Thị Ngàn
Khoa: Kế toán — Kiểm
toán
1.3.
Khoảng trống nghiên cứu
Sau khi xem xét các nghiên cứu có liên quan đến đề tài trên thế giới và tại
Việt Nam, tác giả nhận thấy một số vấn đề như sau:
-
Tại nước ngồi đã có rất nhiều các nghiên cứu liên quan đến mức độ và
chiều ảnh hưởng của các nhân tố khác nhau đến phí kiểm tốn. Tuy nhiên, đa số các
nghiên cứu dựa trên phí kiểm tốn của các cơng ty đã được niêm yết, có cơng bố số
liệu BCTC và phí kiểm tốn, cịn các cơng ty khơng được cơng khai thì khơng được
lấy làm mẫu nghiên cứu;
-
Tại Việt Nam, có rất ít các bài nghiên cứu liên quan về vấn đề phí kiểm
tốn. Hiện nay, có hai bài nghiên cứu liên quan trực tiếp: một là luận văn thạc sỹ
của Lê Vũ Vi (2017) về đề tài: “Các yếu tố ảnh hưởng đến mức phí kiểm toán của
các doanh nghiệp kiểm toán tại Việt Nam” , hai là luận án tiến sỹ của nghiên cứu
sinh Lê Quang Dũng (2019) với đề tài “Nghiên cứu ảnh hưởng của quản trị cơng ty
tới giá phí kiểm tốn BCTC của các doanh nghiệp niêm yết tại Việt Nam”. Do chi
phí kiểm tốn là bảo mật của cơng ty kiểm tốn nên khơng thể lấy trên diện rộng,
SV: Vũ Thị Ngàn
Khoa: Kế toán — Kiểm
toán
Khóa luận tốt nghiệp
13
Học viện Ngân hàng
tuy nhiên, trong quá trình thực tập, có điều kiện tiếp cận và được sự giúp đỡ của các
anh chị nên bài viết nghiên cứu điển hình tại Cơng ty TNHH Kiểm tốn ASCO. Đây
cũng là một nghiên cứu nhằm đánh giá xem ngoài những nhân tố đã được nghiên
cứu còn những nhân tố nào ảnh hưởng đến phí kiểm tốn và mức độ ảnh hưởng của
từng nhân tố như thế nào.
Từ đó, ta có thể thấy các vấn đề cịn tồn tại ở các nghiên cứu trong và ngồi
nước. Vì vậy, trong bài nghiên cứu “Ảnh hưởng của kết quả đánh giá chung về
kiểm sốt nội bộ tới phí kiểm tốn - Nghiên cứu điển hình tại Cơng ty TNHH Kiểm
tốn ASCO” sẽ kế thừa các bài nghiên cứu trước đây, đồng thời bổ sung cho những
lỗ hổng cịn thiếu sót.
SV: Vũ Thị Ngàn
Khoa: Kế toán — Kiểm
toán
Khóa luận tốt nghiệp
14
Học viện Ngân hàng
KẾT LUẬN CHƯƠNG 1
Trong chương 1, nghiên cứu đã cho người đọc thấy được cái nhìn tổng quan
về các cơng trình nghiên cứu trong và ngồi nước. Qua đó, người đọc có thể nắm
bắt được các nghiên cứu có liên quan đến phí kiểm tốn, các yếu tố ảnh hưởng đến
phí kiểm tốn bởi các tác giả trong nước và trên thế giới. Từ đó, chúng ta sẽ có cái
nhìn về những lỗ hổng mà các nghiên cứu trước đây chưa làm được, đồng thời xem
xét vấn đề mà nghiên cứu này có thể chứng minh được.
Từ các bài nghiên cứu, có thể thấy rằng những nhân tố có ảnh hưởng nhiều
đến phí kiểm tốn của doanh nghiệp như quy mơ doanh nghiệp, hiệu quả của
KSNB, loại hình doanh nghiệp, DT, số lượng chi nhánh,... Qua đó xem xét việc
thiết lập mơ hình nghiên cứu cho bài một cách phù hợp và mang lại kết quả, ý nghĩa
cao.
Tại chương 1, nghiên cứu cũng đã đưa ra những nhận định về các nghiên cứu
có liên quan đến đề tài. Do vậy, người đọc sẽ dễ hình dung một cách tổng quát về
vấn đề nghiên cứu của bài. Ở các chương tiếp theo, bài viết sẽ trình bày một cách cụ
thể hóa về vấn đề nghiên cứu hơn để người đọc có thể nắm rõ.
SV: Vũ Thị Ngàn
Khoa: Kế toán — Kiểm
toán
