ĐỀ TÀI TÌM HIỂU VỀ NĂNG LƯỢNG THỦY ĐIỆN TẠI VIỆT NAM

KHOA MÔI TRƯỜNG
BỘ MÔN ĐỊA SINH THÁI VÀ CÔNG NGHỆ MƠI TRƯỜNG
----------

TIỂU LUẬN
MƠN: MƠI TRƯỜNG VÀ CON NGƯỜI
ĐỀ TÀI
TÌM HIỂU VỀ NĂNG LƯỢNG THỦY ĐIỆN TẠI VIỆT NAM

Giảng viên

: ThS. Trần Thị Kim Hà

Sinh viên thực hiện

: Nguyễn Đàm Tiến

Mã số sinh viên

: 1721060101

HÀ NỘI - 2022


MỤC LỤC

2


DANH MỤC BẢNG BIỂU, HÌNH VẼ
Hình 1.1. Charles Fritts và module quang điện đầu tiên trên thế giới

Hình 1.2. Nguyên lý hoạt động của hệ thống điện mặt trời hòa lưới
Hình 2.1. Tác động tích cực của năng lượng mặt trời tới con người và mơi
trường
Hình 2.2. Rác thải pin năng lượng mặt trời
Hình 3.1. Dự án điện mặt trời Thiên Tân tại tỉnh Quảng Ngãi

MỞ ĐẦU


1. Tính cấp thiết của đề tài
Năng lượng mặt trời là nguồn năng lượng được phát ra hay cung cấp từ
các bức xạ của mặt trời. Năng lượng từ mặt trời được chuyển đổi thành năng
lượng nhiệt hoặc điện, được biết đến là nguồn năng lượng tái tạo sạch nhất
và dồi dào nhất hiện có và nước ta đang có tài nguyên năng lượng mặt trời
phong phú.
Năng lượng mặt trời là dạng năng lượng có khả năng tái tạo, giúp các địa
phương tiết kiệm được chi phí trong lĩnh vực năng lượng bằng cách giảm
bớt sự phụ thuộc vào năng lượng ở nước ngồi. Năng lượng mặt trời có tác
động tiêu cực ít nhất đến mơi trường so với bất kỳ nguồn năng lượng nào
khác. Bên cạnh những lợi ích của năng lượng mặt trời mang lại, sự tác động
của con người vào sự chuyển hóa thành năng lượng mặt trời thành năng
lượng điện đã và đang mang lại những tác động tiêu cực đến môi trường.
Nhận thức được sự quan trọng của năng lượng mặt trời đối với hệ môi
trường và con người, em đã lựa chọn đề tài “Tìm hiểu về năng lượng thủy
điện tại Việt Nam” làm đề tài nghiên cứu cho bài tiểu luận của mình.
2. Mục đích nghiên cứu của đề tài
Đề tài được nghiên cứu nhằm đạt được những mục đích sau:
Một là, đánh giá tổng quan về năng lượng thủy điện trên thế giới và ở Việt
Nam;
Hai là, đánh giá các tác động của việc sử dụng năng lượng thủy điện tới con

người và môi trường;
Ba là, đánh giá sự ảnh hưởng năng lượng mặt trời đối với con người và môi
trường ở địa phương và đề xuất một số giải pháp.
3. Đối tượng nghiên cứu và phạm vi nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu: Năng lượng thủy điện
Phạm vi nghiên cứu: Năng lượng thủy điện tại Việt Nam và tỉnh Hịa
Bình.


4. Ý nghĩa của đề tài
Đề tài đánh giá sơ bộ về năng lượng thủy điện, thực trạng sử dụng năng
lượng thủy điện ở nước ta nói chung và tỉnh Hịa Bình nói riêng. Năng lượng
thủy điện có những tác động tích cực tới mơi trường và con người, bên cạnh
đó vẫn cịn những tác động tiêu cực. Tiểu luận đã đề xuất một số giải pháp
nhằm giảm thiểu sự tác động tiêu cực của năng lượng thủy điện tới mơi
trường.
5. Kết cấu bài tiểu luận
Ngồi các phần mục lục, danh mục hình vẽ, tài liệu tham khảo thì tiểu
luận gồm ba phần chính như sau:
Chương 1: Tổng quan về năng lượng thủy điện;
Chương 2: Các tác động của việc sử dụng năng lượng thủy điện tới con
người và môi trường;
Chương 3: Việc sử dụng năng lượng thủy điện tại tỉnh Hịa Bình.
Do thời gian tìm hiểu và kinh nghiệm cịn nhiều hạn chế nên Bài tiểu luận
của em khơng tránh khỏi những thiếu sót, em rất mong nhận được ý kiến của
cô về bài tiểu luận này. Em xin chân thành cảm ơn!

CHƯƠNG 1
TỔNG QUAN VỀ NĂNG LƯỢNG THỦY ĐIỆN

1.1. LỊCH SỬ HÌNH THÀNH
1.1.1. Trên thế giới
- Cuối thế kỷ XVIII, việc phát hiện ra than đã khiến cho thủy điện nhỏ bị lu
mờ và kéo dài trong gần một trăm năm. Than nhanh chóng trở thành nguồn
năng lượng sơ cấp gần như trong suốt thế kỷ thứ XIX, và do vậy rất nhiều vị
trí thủy điện đã bị bỏ mặc và lãng quên;
- Vào thế kỷ 19, tuabin nước xuất hiện sau bánh xe nước, tiếp theo là xe
điện. Điều này cho phép chuyển đổi năng lượng của nước rơi thành năng
lượng điện, và sau đó chuyển nó sang một khoảng cách nào đó. Năm 1882,
nước Mỹ đã xây dựng trạm thủy điện nhỏ nối lưới đầu tiên trên thế giới trên
sông Phosk, thuộc bang Vinconxin với công suất 200 kW nối lưới điện 110
kV dài 1,4 km để phục vụ phụ tải công nghiệp địa phương. Ở Nga, vào năm
1913, có khoảng 50 nghìn cơng trình được trang bị tua-bin thủy điện, sản
xuất điện.
1.1.2. Tại Việt Nam
- Thời kỳ kháng chiến chống Mỹ cứu nước (1954 – 1975): trước năm 1954,
Việt Nam được coi như chưa có thủy điện. Nhà máy thủy điện đầu tiên của
Việt Nam là Ankroet (tỉnh Lâm Đồng) do người Pháp xây dựng năm 1945
công suất 0,6 MW, chỉ đủ phục vụ cho du lịch nhỏ bé của Đà Lạt thời đó.
- Thời kỳ kinh tế bao cấp và bắt đầu đổi mới (1976 - 1990): giai đoạn này
tuy đất nước đang gồng mình phục hồi kinh tế sau chiến tranh, nhưng Đảng
và Nhà nước chủ trương đẩy mạnh đầu tư xây dựng nguồn điện, ưu tiên phát
triển thủy điện, quyết định đầu tư xây dựng Nhà máy Thủy điện Hịa Bình
1.920 MW trên Sông Đà và Nhà máy Thủy điện Trị An 400 MW trên sông
Đồng Nai.
- Thời kỳ từ 1990 đến nay: Từ khi Nghị quyết Đại hội VI của Đảng ra đời,
ngành Điện đã đổi mới tư duy, vươn lên làm chủ các dự án về nguồn điện,
đặc biệt các dự án thủy điện, từ khâu khảo sát thăm dò, tư vấn, thiết kế kỹ
thuật, thiết kế thi công, giám sát thiết kế, giám sát thi công cho đến khâu

nghiệm thu, đưa cơng trình vào khai thác. Đỉnh cao của thời kỳ “bùng nổ” là


xây dựng cơng trình Thuỷ điện Sơn La. Đây là cơng trình do Việt Nam tự
thiết kế, thi cơng và đã vượt tiến độ xây dựng 3 năm.
1.2. TÓM TẮT NGUYÊN LÝ HOẠT ĐỘNG CỦA HỆ THỐNG THỦY
ĐIỆN
1.2.1. Các thành phần của một cơng trình thủy điện
- Đập, hồ chứa;
- Cửa lấy nước;
- Bể lắng cát;
- Các dường dẫn nước;
- Đường ống áp lực;
- Tuốc – bin;
- Cửa xả đáy;
- Các tháp điều áp;
- Trạm biến áp - truyền tải.
1.2.2. Nguyên lý hoạt động hệ thống điện nước (thủy điện)
Ban ngày khi có ánh sáng mặt trời, các tấm pin năng lượng mặt trời sẽ
chuyển hóa quang năng (ánh sáng mặt trời) thành dòng điện một chiều (DC)
theo nguyên lý quang điện. Sau đó bộ biến tần (Inverter) chuyển hóa dòng
điện một chiều (DC) do các tấm pin phát ra thành dòng điện xoay chiều
(AC) cùng pha, cùng tần số và điện áp với điện lưới.


Hình 1.2. Nguyên lý hoạt động của nhà máy thủy điện
Nguồn: Internet
1.3. SỬ DỤNG NĂNG LƯỢNG MẶT TRỜI
1.3.1. Trên thế giới
- Ba quốc gia đi đầu trong lĩnh vực năng lượng điện mặt trời là Đức, Nhật và

Hoa Kỳ chiếm 89% sản lượng tồn thế giới, trong đó Đức có tốc độ phát
triển nhanh nhất trong 2 năm 2006 và 2007 và tạo ra hơn 10000 việc làm về
sản xuất, kinh doanh và lắp đặt thiết bị của ngành này. Ở EU đến cuối năm
2006 có 88% sản lượng điện mặt trời hòa vào lưới điện chung, còn lại dùng
trong các hệ thống riêng rẽ như nhà ở, nộng trại, trạm điện thoại
1.3.2. Tại Việt Nam
- Ở Việt Nam điện mặt trời được liệt kê vào danh sách các ngành cơng nghiệp
mới nổi và đang được khuyến khích từng bước phủ sóng rộng rãi để trong
tương lai gần nguồn năng lượng tái tạo này sẽ thay thế các nguồn năng lượng
truyền thống;


- Nước ta được ông trời ưu ái cho tiềm năng khai thác điện mặt trời tuyệt vời
khi có lượng bức xạ mặt trời khá lớn. Trung bình Việt Nam có giờ nắng khá
cao, đặc biệt là các tỉnh ở khu vực Miền Nam vì vậy việc khai thác điện mặt
trời cũng như năng lượng gió vơ cùng tiềm năng. Ngoài ra theo quyết định
2068/QĐ-TTg ngày 25/11/2015 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Chiến
lược phát triển năng lượng tái tạo của Việt Nam đến năm 2030 tầm nhìn đến
2050 đã và đang được triển khai và nhận được các dấu hiệu đáng mừng.
Trong đó phải kể đến hàng loạt các nhà máy điện mặt trời, dự án điện mặt trời
được lắp đặt và sử dụng như: nhà máy điện mặt trời Thiên Tân, Dầu Tiếng,
Tây Ninh…

KẾT LUẬN CHƯƠNG 1
Trong chương 1, bài tiểu luận đã trình bày tổng quan năng lượng mặt trời.
Từ đó làm cơ sở để phân tích hiện trạng, các tác động của việc sử dụng năng
lượng mặt trời tới con người và môi trường trong chương 2.

CHƯƠNG 2
CÁC TÁC ĐỘNG CỦA VIỆC SỬ DỤNG NĂNG LƯỢNG

MẶT TRỜI TỚI CON NGƯỜI VÀ MÔI TRƯỜNG
2.1. TÁC ĐỘNG TÍCH CỰC
2.1.1. Năng lượng mặt trời có khả năng tái tạo
Trong số tất cả những lợi ích của năng lượng mặt trời, điều quan trọng
nhất cần phải nhắc đến: đây là nguồn năng lượng tái tạo thực sự. Nó có thể
được khai thác ở tất cả các khu vực trên thế giới và có sẵn mỗi ngày. Chúng
ta khơng thể cạn kiệt năng lượng mặt trời, không giống như một số nguồn
năng lượng khác. Miễn có ánh sáng mặt trời là có năng lượng mặt trời. Và
theo các nghiên cứu khoa học thì ánh sáng mặt trời sẽ có sẵn trong ít nhất 5
tỷ năm nữa.
2.1.2. Tiết kiệm tiền điện
Với việc sử dụng điện năng lượng mặt trời được sản sinh ra từ những tấm
pin năng lượng mặt trời, hóa đơn tiền điện chắc chắn sẽ giảm xuống, cắt
giảm tối đa chi phí điện cho gia đình, doanh nghiệp sản xuất và đặc biệt
khung giá diện giờ cao điểm. Bên cạnh đó chi phí bảo trì thấp.
2.1.3. Tạo ra nhiều mục đích để sử dụng
Năng lượng mặt trời có thể được sử dụng cho nhiều mục đích khác nhau:
tạo ra điện (quang điện) hoặc nhiệt (nhiệt mặt trời). Năng lượng mặt trời có
thể được sử dụng để sản xuất điện ở các khu vực khơng có điện lưới, để
chưng cất nước ở các khu vực có nguồn cung cấp nước sạch hạn chế và cung
cấp năng lượng vệ tinh trong khơng gian. Năng lượng mặt trời cũng có thể
được tích hợp vào các vật liệu được sử dụng cho các tịa nhà.
2.1.4. Tác động đến mơi trường ít hơn các loại năng lượng khác
Năng lượng mặt trời có tác động tiêu cực ít nhất đến mơi trường so với
bất kỳ nguồn năng lượng nào khác. Nó khơng sản xuất khí gây hiệu ứng nhà
kính và khơng làm ơ nhiễm nước. Nó cũng địi hỏi phải có rất ít nước để bảo
dưỡng, không giống như các nhà máy điện hạt nhân, ví dụ, cần thêm 20 lần
nước. Sản xuất năng lượng mặt trời khơng tạo ra bất kỳ tiếng ồn, đó là lợi

ích lớn, vì rất nhiều thiết bị năng lượng mặt trời nằm trong khu vực thành
thị.


Hình 2.1. Tác động tích cực của năng lượng mặt trời tới con người và môi trường

Nguồn: Báo môi trường
2.2. TÁC ĐỘNG TIÊU CỰC
Điện mặt trời có rất nhiều điểm ưu thế của nguồn năng lượng sạch, tái tạo
và bền vững, bên cạnh đó điện mặt trời cũng có một số tác động xấu tới môi
trường và con người
2.2.1. Chi phí đầu tư, thời gian sử dụng
- Chi phí đầu tư cho năng lượng mặt trời khá tốn kém, phạm vi đầu tư ban
đầu là hàng chục triệu đến hàng trăm triệu, bao gồm các tấm pin, biến tần,


pin lưu trữ (nếu cần), dây cáp và chi phí lắp đặt. Việc sử dụng năng lượng
mặt trời đòi hỏi một khoản đầu tư mà khơng phải ai cũng có đủ khả năng để
trang trải tồn bộ chi phí, và nhiều người vẫn còn lo ngại.
- Năng lượng mặt trời không tạo ra điện vào ban đêm. Cường độ mặt trời
thay đổi trong ngày, trong tuần, theo mùa và vị trí. Các hiện tượng tự nhiên
như mây dày, tuyết và tán lá ảnh hưởng đáng kể đến lượng điện do tấm pin
tạo ra.
2.2.2. Sản xuất có tác động tiêu cực đến mơi trường
- Khí thải từ chất làm sạch Silicone trong tấm năng lượng mặt trời Lượng
Nitrogen trifluoride (NF3) là một loại khí thải gây hiệu ứng nhà kính có khả
năng làm khí quyển Trái Đất nóng gấp hàng nghìn lần so với khí CO2;
- Kèm theo phát thải các-bon và khí nhà kính, đốt nhiên liệu hóa thạch, chất
thải nhựa và sử dụng các vật liệu độc hại. Một số bình lưu trữ năng lượng
nhiệt mặt trời sử dụng chất lỏng nguy hiểm. Các tháp điện mặt trời, hoạt

động trên nguyên tắc tập trung ánh sáng mặt trời, đã cho thấy có nguy cơ
gây hại cho các lồi chim, tương tự như các tuabin gió;
- Các dung mơi tẩy rửa bề mặt tấm pin, chảy trực tiếp xuống vùng nền đất
hoặc hồ nước, đặc biệt khi hệ thống rửa thiết kế không phù hợp, không thu
hồi nước rửa.


Hình 2.2. Rác thải pin năng lượng mặt trời
Nguồn: Tạp chí điện tử Thương hiệu và Cơng luận
2.3. BIỆN PHÁP XỬ LÝ, GIẢM THIỂU TÁC ĐỘNG TIÊU CỰC TỚI
MÔI TRƯỜNG VÀ CON NGƯỜI
- Về phía Nhà nước: cơ quan nhà nước, bộ Tài nguyên môi trường cần ra
những quy định ràng buộc trách nhiệm nhà sản xuất, nhà cung ứng tấm
Panel để họ có trách nhiệm thu hồi hoặc khuyến khích những nhà đầu tư tái
chế, mặc dù tấm Panel có thời gian sử dụng tới 20 năm. Việc xử lý hàng
trăm ngàn tấm pin phế thải có nhiều chất độc hại là vấn đề lớn đối với môi
trường, đặc biệt là ở Việt Nam thường có thói quen tấp đống vào một chỗ.
- Về phía người sử dụng: hạn chế việc xả thải nước rửa các tấm pin ra môi
trường, cần sử dụng đúng cách, theo hướng dẫn sử dụng.


KẾT LUẬN CHƯƠNG 2
Trong chương 2, bài tiểu luận đã trình bày các tác động của việc sử
dụng năng lượng mặt trời tới con người và môi trường. Năng lượng mặt trời
đã và đang đem lại nguồn năng lượng dồi dào, tích cực cho con người. Bên
cạnh đó, những hạn chế, tiêu cực mang lại cũng không hề nhỏ. Chương 3
của tiểu luận sẽ liên hệ thực tế tại tỉnh Quảng Ngãi, từ đó đề xuất một số giải
pháp phát triển năng lượng mặt trời tại địa phương.

CHƯƠNG 3

VIỆC SỬ DỤNG NĂNG LƯỢNG MẶT TRỜI TẠI TỈNH QUẢNG
NGÃI

3.1. TÌNH HÌNH PHÁT TRIỂN VÀ SỬ DỤNG NĂNG LƯỢNG MẶT
TRỜI TẠI TỈNH QUẢNG NGÃI
Nhà máy điện mặt trời Thiên Tân - Nhà máy điện mặt trời đầu tiên ở Việt
Nam. Nhà máy này được Công ty Cổ phần Đầu tư và Xây Dựng Thiên Tân
làm chủ đầu tư và được xây dựng với công suất là 19.2 MW. Tổng chi phí
đầu tư của dự án lên đến 800 tỷ đồng và được xây dựng trên diện tích 24
hecta. Dự án này tọa lạc tại Thôn Đạm Thủy, Xã Đức Minh, Mộ Đức, Quảng
Ngãi. Dự án nhà máy điện mặt trời siêu khủng này được khởi công vào ngày
29/8/2015 và hiện nay đi vào hoạt động với công suất điện cung cấp cho
điện lưới mỗi năm lên đến 28 triệu KWh. Thiên Tân được xem là nhà máy
điện mặt trời lớn đầu tiên tại nước ta.

Hình 3.1. Dự án điện mặt trời Thiên Tân tại tỉnh Quảng Ngãi
Nguồn: Vietnamplus.vn
3.2. MỘT SỐ ĐỀ XUẤT PHÁT TRIỂN NĂNG LƯỢNG MẶT TRỜI Ở
TỈNH QUẢNG NGÃI
Tỉnh Quảng Ngãi hiện là một trong những tỉnh sử dụng năng lượng mặt
trời hiệu quả nhất cả nước, với nhà máy điện mặt trời Thiên Tân, nhà máy
điện mặt trời lớn đầu tiên ở nước ta, mang lại sự phát triển vượt bậc trong
lĩnh vực năng lượng mặt trời.
Để phát triển hơn nữa về năng lượng mặt trời, có thể đề xuất một số giải
pháp như:


- Triển khai xây dựng thêm các dự án điện mặt trời, lấy mẫu dự án Thiên

Tân để phát triển các dự án tầm cỡ hơn;
- Tỉnh Quảng Ngãi đề xuất Chính phủ xem xét các cơ chế khuyến khích phát
triển các dự án điện mặt trời. Càng nhiều chính sách hỗ trợ thì càng thu hút
được lượng vốn đầu tư trong và ngoài nước về lĩnh vực này;
- Quan tâm đến chất lượng đời sống người lao động làm việc trong các nhà
máy điện mặt trời để thu hút nguồn lao động làm việc nhiều hơn trong các
dự án này.
KẾT LUẬN CHƯƠNG 3
Chương 3 của bài tiểu luận đã liên hệ thực tế tại địa phương tỉnh Quảng
Ngãi, qua đó đánh giá sơ bộ tình hình sử dụng và phát triển năng lượng mặt
trời, qua đó đưa ra một số đề xuất để phát triển năng lượng mặt trời tại địa
phương.

KẾT LUẬN
Điện mặt trời là nguồn năng lượng sạch, vô tận, đem lại sự phát triển bền
vững và cần được đầu tư bài bản. Việt Nam là nước có tiềm năng dồi dào về
nguồn năng lượng này. Sự thành công từ những dự án năng lượng điện mặt


trời hứa hẹn một tương lai tươi sáng về sử dụng năng lượng mặt trời ở Việt
Nam.
Qua bài tiểu luận này, em đã khái quát về tình hình sử dụng nguồn năng
lượng điện mặt trời của Việt Nam nói chung và tỉnh Quảng Ngãi nói riêng.
Điện mặt trời là nguồn năng lượng mang lại nhiều hiệu quả trong việc tìm
kiếm các giải pháp thay thế nguồn nhiên liệu như: than, đá…Bên cạnh đó
vẫn cịn nhiều những hạn chế tiêu cực ảnh hưởng đến môi trường và con
người. Bài tiểu luận đã đề xuất một số giải pháp để phát triển nguồn năng
lượng có sẵn này.
Do những hạn chế về kiến thức thực tiễn, thời gian tìm hiểu thực tế chưa
nhiều nên bài tiểu luận của em không tránh khỏi những thiếu sót. Em rất

mong nhận được sự quan tâm, góp ý và chỉ bảo của các thầy cô giáo để bài
tiểu luận được hoàn thiện hơn.
Em xin chân thành cảm ơn!

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Trần Thị Kim Hà, 2020, Bài giảng Môi trường và con người;
2. Trang web: />

/>