Ebook Kỹ thuật nuôi gà chọi: Phần 2

KỸ THUẬT NI GÀ CHỌI

PH Ầ N II

CÁC LOẠI GÀ
• G À N Ị I:
Gà nịi có nhiều giống khác nhau, mỗi giống đều
có ngón nghề riêng.
Thường th ì m iền Bắc, m iền T rung người ta thích
chơi gà “đ ị n ”.
• GÀ ĐỊN:
Giơng này, chân vàng m àu nghệ, da non ở nách
cũng m àu vàng nhưng hơi n h ạ t, gà đòn giống to lớn,
tướng vạm vỡ, chân cao trơn.
- Con m ắt sâu hoắm , da m í th ậ t dày, tỏ ra tín h
tìn h gan lì.
- Cổ dài n h ằn g khi vỗ “v ỉa s á n g ” dễ thò mổ
nắm đầu kẻ th ù và để vòi đ ánh những quả thơi sơn.
• G ÀCựA:
Gà này, ch ân nhỏ, th â n h ìn h liền lạc, to àn gân
xương, không chút mỡ dư, th ịt không bủng beo.
92


KỸ THUẬT NUÔI GÀ CHỌI

Cựa dài, nhọn hoắt, sắc bén vô cùng. M ặt th ậ t
lanh, xinh tươi khả ái.
Bụng dạ r ấ t tốt, không ă n tham , được m ột hạt
lúa cũng túc m ái túc con, tỏ ra m ình là người an h cả
tro n g sân, đủ sức đùm bọc.

Gà nòi cựa m iền Nam , lông lá đầy đủ, luôn luôn
tươi mướt. Lông cổ (lô n g bờm ) th ậ t nhiều. Lông m ã
(lô n g tr ê n lư n g ) phủ giáp hai bên hơng dài lịng
thịng trô n g r ấ t đẹp mã. Lông đuôi dài chấm đất, tỏ
ra sự m ạnh dạn dư sức, có khi phải cắt bớt cho khỏi
luộm thuộm. Gà nào lông đẹp, đuôi tốt, gọi “g à ấ y
là p h ư ợ n g v ĩ \
Gà cựa m iền Nam , lông nhiều và lâu ngày bị
lông phủ kín, n ên “tr ắ n g d a tr ắ n g t h ị t ”.
Không như gà đàn, th ịt da đỏ sần bởi lơng ít lại
thưa. Gà cựa phải cắt lơng sạch, năng vơ nghệ, có
chịu sương chịu nắng, lâu ngày mới să n đỏ và chắc
da th ịt.
.

GÀ GÂN, GÀ LƠNG:

- Đã nói về gà địn, gà cựa, tưởng nên nói ln
về gà gân, gà lông.
93


KỸTHUẬT NUÔI GẢCHQI

Gà gân (G à k ế ' sá c h , R ạ c h G iả ...) khác gà cù lự
và gà Cao L ãnh, vì vổc m ình ở giữa, khơng lớn q
cũng khơng bé q, tuy khống m

le bằng gà lông,

nhưng to àn th â n gân guốc, dẻo dai, đòn th ậ t chắc,
đá tiến g gió nghe “nẹt, rẹ t”.
Gà lơng (Ca® LẾm h, M ạ c h €rầm ~.) là gà lông
nhiều, th ịt ít, nhổ xương, cựa thật sắc, (Cựa chuốt rồi
th ấ y đủ lạ n h m ình.
Gà lơng lẹ làng, giỏi bay giỏi xạ, nhưng kém
nước bền.
Gà lông có p h a ehửt ít m áu gà rừng, cỗ tà ỉ ứẩ
“s o n g p h i ” h ai cựa phóng tới tu y ệt diệu như cặp phi
đao, nhưng tiếc th a y sỀte b ền k h ơ n g có. Vì vậy, gặp
con hay th ì xuất sắc, gặp dở th ì dở khơng chỗ nói.
Nói về tru y ền thơng gà, th ì có câu: “C hó g iố n g
c h a , g à g iố n g m ẹ ” và câu khác: “G à b ề n t ạ i m á i”.
Vì lề ấy, m ái tố t th ì ít ai chịu bán. Mỗi lần gà
sin h con tro n g bầy, lựa gà trông nuôi đã đành. Đến
như gà m ái, lúc còn tơ cũng lựa r ấ t kỹ, con nào tố t
bộ th ì để giống.
94


KỸ THUẬT NI GÀ CHỌI

• G À CAO LÃN H :
Gà d an h tiếng n h ấ t vì tà i nghệ bí quyết, địn
độc, vỉa tối, vỉa sáng, khi xưa chỉ gà Cao L ãnh là
th iệ n nghệ, th ì nay các giống gà khác cũng học dược
các giơng địn hay giỏi hơn nữa, bao nhiêu lối đá độc
của gà Cao L ãnh đều bị dồn phá hỏng th à n h th ử gà
Cao L ãn h ngày nay í t th ắ n g độ như trước nữa...
N gày n ay , m iền N am có nhiều giống mới nhập

qua vầ mỗi địa phương gà có tà i nghệ khác h ẳ n
nhau.
•

G À B À R ỊA :

Gốc từ Ấ n Độ, M ã Lai.
• M Á I B À R ỊA :
Có túp râu dưới cằm. Giống gà này th ịt u, xương
lớn tuy chậm chạp nhưng kể về gan dạ th ì đứng đầu.
— Đá chân r ấ t hay, sức chịu đựng r ấ t dặc biệt:
N ằm ch ết tạ i trậ n chứ không chạy bao giờ; “g iố n g
g à n ú i ” xứng danh “T h ầ y R ù a ”, “T ư ớ n g N ú i ”
chẳng sai.

95


KỸ THUẬT NUÔI GÀ CHỌI

M á i B à R ịa cũng không hiền. Mặc dù giống yếu,
gặp trô n g chạ muôn trèo là k h án g cự ngay. Chừng
nào đá không lại, khi ấy mới chịu nằm xuống.
• G À B À Đ IỂ M :
T hiện nghệ đá chân trơ n không b iết dùng cựa, có
cũng như khơng, nhưng địn th ậ t hay th ậ t độc. Cặp
ch ân đá m ạn h đến nỗi dãn cần cổ và m ềm m ình
m ẩy con gà đối th ủ như chơi. Không bền và gan
bằng gà Bà Rịa.
Tóm lại, các giống gà Bà Rịa, Bà Điểm, B ình

Đ ịnh hay Hóc Mơn, Gị Vấp có đặc điểm là gà ít
lơng, to xương, cổ dài, chân đá chậm nhưng chắc
đòn, tiến g là gà Cù Lừ.
• G À K Ế S Á C H (S ó c T ră n g ):
P h a h a i giông dữ:
Lấy sức bền dai và giỏi chịu đòn (B à Đ iể m , B à
R ịa ) chung đúc với cái n h a n h nhẹn, cựa n h ảy của
Cao Lãnh.

96


KỸ THUẬT NUỒI GÀ CHỌI

• G À S A Đ ÉC :
Giống gà này dòn đá r ấ t hay, hiểm độc.
• G À T Â N C H ẦU :
“M ắ t ế c h ” trô n g m ặ t la n h lẹ, “đ á x ạ ” bay từ
trê n cao sà xuống dùng “s o n g k iế m ” tấ n công đối
thủ.

97


KỸ THUẬT NI GÀ CHỌI

ĐỔ GIỐNG
Đổ giơng thường lựa h ai giơng khác h ẳ n tín h tậ t,
trố n g g à g â n , m ái B à Đ iể m , trố n g C ao L ã n h , mái
M ã L a i, v.v... cốt dung hịa hai đức tín h của mẹ cha

thọ đủ th ì gà sin h ra là có nghề, tức gà nịi vậy.
Từ lúc tro n g trứ ng nở ra đến khi gọi là gà giò
nòi con cũng khơng có sự săn sóc gì đặc b iệt khác
hơn cách nuôi gà để th ịt. N hưng gà tơ được mười
bốn, mười lăm th á n g là được nuôi thúc để sau này
đá độ. Sơ khởi, chủ b ắ t gà “x ổ t h ử tức cho hai con
“th ả o v à i đ ư ờ n g ” trước cặp m ắ t lão luyện n h à nghề
để xem võ nghệ dường nào. H ai con đây, m ột gà tơ
đá cùng gà có độ, để xem cách thức tay mơ chống
trả , cự địch cùng gà có k in h nghiệm th ế nào. Nhưng
đây là cuộc xổ chơi th ử sức n ên phải b ịt cựa đôi bên
để trá n h sự rủi ro b iế t đâu trong lúc tra n h hùng, lỡ
m ột mũi thôi cũng đủ hư m ột trong hai con gà quý
giá. Và tuy gà tơ đá với gà già là tà i sức dị đồng,
m ột già m ột trẻ , nhưng trê n trường chinh chiến tà i
không đợi tuổi, già kém trẻ cũng là th ế gian thường
sự.
98


KỸ THUẬT NI GÀ CHỌI

B ịt cựa gà th ì dùng lá chuối khơ lót bên trong,
ngồi dùng giẻ ràn g b ịt hay da m ềm quấn nhiều lớp
rồi lấy dây dợ m ịn buộc rú t th ậ t chặt. T rong khi xổ,
lâu lâu cũng phải xem chừng lại sợ cựa ló khơng
th ấy , chém bậy vào m ắt vào m ang ta i gà th ì khổ.
Tuy cùng bầy cùng mẹ cùng cha nhưng có con
h ay con kém , giỏi dở không đều. Khi tuyển chọn,
con nào dùng được sẽ n h ố t riêng, cịn kiểm sốt vài

lần nữa rồi sẽ quyết định. Trong khi luyện tập và
chờ đợi, chủ gà có m ột thú vui khơng có trong nghề
khác là xúm nhau coi chân coi vẩy từng con gà, đoán
h ậu v ận mỗi con sau này hay dở như th ế nào:

Chân càng nhỏ càng quý.
Cựa phải đóng sát thái mới hay. (T h ở i là n g ó n
c h ă n p h í a sa u ).
Cựa phải sn sẻ, m ũi phải quớt lên chút ít, th ép
th ậ t nhiều và th ậ t dẻo. N hư vậy mới là cựa độc, cựa
dữ. Thép đây là vỏ cựa, ch ất m en xương, không phải
lớp vơi đóng ngồi lớp vỏ này. Cựa độc hơn nữa là
cựa sáp (cự a lớ p n g o à i d ẻ o n h ư sá p ). Cịn cựa
tầm thường là cựa vơi, có lớp vơi khơ đóng ngồi,
99


KỸ THUẬT NI GÀ CHỌI

chuốt hồi cựa vẫn bời rời, cựa này í t đâm. T rong
cựa có m ột khúc xương, khi nào gà sút cựa, hoặc vì
chuốt m ỏng q, hoặc vì dun cớ khác lịi phần
xương ấy th ì con gà ấy khơng dùng được, khơng
dùng đá độ được nữa (g ọ i là “ế c ự a ”).

100


KỸ THUẬT NUÔI GÀ CHỌI

TƯỚNG ĐI ĐỨNG

M ột con gà hay, đi đứng điềm đạm có đơi m ắt
sắc bén, khơng ham m ái thuộc dịng “v ă n tư ớ n g ”
trê n võ tướng m ột bậc, trầ m lặn g bình tĩn h bước đi
nhẹ nhàng. Gà khi đi thường nhón gót, chỉ đứng
bằng ngón khơng dể chân chạm đất, có tướng đi như
vậy gọi là “đ ị a g iố n g ”, nếu đúng như th ế th ì con đó
là con “l i n h k ê ”. M ột con gà quý.

101


KỸ THUẬT NUỒI GÀ CHỌI

TƯỚNG NGỦ
Gà ngủ có nhiều cách, có lúc đưa đầu ra ngồi, có
lúc rúc đầu vào cánh m à ngủ.
• G À N H ÍM :
Đặc b iệ t là lúc ngủ, to àn bộ lông của gà dựng
đứng như lơng nhím , gà có nội lực r ấ t th âm hậu,
dũng m ãnh, sức bền, đá đòn như vũ bão, thuộc loại
gà hiếm . Gà ngủ ưa chui đầu vào cánh, đòn gà hay.
Con gà nào khi ngủ đưa đầu bên này, lúc bên kia
b iết “x o a y tr ở ” đá nhiều đòn r ấ t đẹp, gà tốt.
Lưu ý: Nếu chỉ chui đầu vào m ột bên cánh, có
th ể bị mù m ột bên.
• G À CỊ:
Gà ngủ đứng chỉ có m ột chân rúc đầu chui ngược
vào cánh, b ấ t đắc dĩ gà mới chịu nằm , giơng gà này

r ấ t khơn lan h , có nhiều b iệt tài. Lúc ngủ có tiến g
động, tỉn h giấc ưa sửa lông, chuốt cựa, m ài mỏ,
thuộc dòng “võ tư ớ n g ”.

102


KỸ THUẬT NI GÀ CHỌI

• GÀTỬMỴ:
Giơng gà này chun ngủ dưới đất, hai cánh xịe
trê n m ặt đất, đơi chân to, duỗi theo trông như con
gà bị chết, loại gà này vô cùng quý hiếm , trông th ấy
b ìn h thường nhưng kh i đá th ì r ấ t tuyệt.
Giông gà Tử Mỵ thường chết ở nước th ứ tư trở đi
gọi là “t ứ t ử h ì n h ”, rồi “n g ũ t ử h ì n h ” đến nước thứ
sáu, ít khi ỗ nước th ứ bảy “t h ấ t t ử h ì n h ”. Gà Tử
Mỵ thuộc dòng quý tướng, là “l i n h k ê ”, về phần
cẳng vảy tố t xấu không phải là vấn đề. G à T ử M ỵ
là con gà hay.

103


KỸ THUẬT NUÔI GÀ CHỌI

B ộ DẠNG CON GÀ XẨU

Đ ầ u : Đầu to, cần cổ nhỏ hơn đầu.
M ỏĩ Mồ thô, đài và yếu, hoặc cong quá tuy chắc

nhưng chậm .
M iệ n g : Khóe m iệng cạn và hẹp.
M ào : Lớn quá hoặc trậ p ngã m ột bên che lấp cả
m ắt.
M i m ắ t: Dày.
M ắ t: Sâu quá hoặc lộ ra quá (m ắt đễ mù), m ắt ốc
cao (m ắt đỗ), trò n g m ắ t lổn, m ắ t đen thui (m ắt nhỏ).
M á: M ắ hóp, da dày, khống láng.
C ổ: D ài quá boậe ngắn m à dẹp, chia ra từng
khúc n hư cổ eò, luôn d ặ t song song với đất.
T h â n : M ình trị n n h ư h ạ t m ít, tr ẹ t lưịrn (lườn
tam bản), phao eâu nhỏ, m ềm lơi khỏi th â n , dễ lay
qua lại, xương ghìm hố nhiều, xương lườn cụt, vạy
cong.
104


KỸ THUẬT NUÔI GÀ CHỌI

C á n h : C ánh cụt, nhỏ xương, ít th ịt bắp, (quả
ch an h nhỏ), lông cánh thưa, ngắn, cánh không chắp
sá t, thiếu gọn (áo tơi hoặc cánh giả), quạt phe phẩy.
Đ u ô i: Lông đuôi, lông bờm cổ, lông m ã thưa cụt
hoặc dài nhưng m ềm , lớn bản như lông gà Tàu, lông
bời rời và bở, dễ nhổ dễ rụng.
Đ ù i: Đùi nhỏ, ngắn, th ịt teo, m ềm , đùi với cẳng
gần bằng nhau, ngay xuống với cẳng nh ư cây cột,
h ai đầu gối đứng chụm sá t nhau.
C ẳ n g : C ẳng hoặc “cán” thơ, to, cán có th ịt, trê n
to dưới nhỏ, hoặc suôn đuột bằng nhau từ gối xuống

chậu.
N g ó n : B àn ch ân nhỏ, ngón ngắn, thớì k hép c h ặ t
vào chậu, m óng ngắn, chân sình m ập, nhiều th ịt, í t
xương và gân, vảy to sầm và dày, không rõ ràng,
vảy đống n h ằn g n h ịt kém sáng sủa.
G ố i: Gối n á t, vảy loạn ở phía trước và sau, tạ i kẽ
ngón sắp lên có hai h àn g vảy hai bên tạo giữa m ột
đường rõ, gối không chỉ nhiều về sau.
N g ự c : Ngực song song với đất.
105


KỸ THUẬT NUÔI GÀ CHỌI

L ư n g : Cong, gù, hẹp.
M ã: Lông m ã thưa, ngắn, to bản (trừ gà m ái lại),
nhiều m àu đốm lung tung.
G áy: Ba tiế n g hoặc nhiều tiến g nhưng khơng rõ
từng tiếng, khị khè sau khi gáy.
•

V Ả Y CẲNG ĐƯỢC X Ế P Đ Ú N G CÁCH

NH ẤT:
Vảy của h à n g nội, sá t gối, nhỏ hẹp, to dần đi
xuống ngón ngọ, tạo th à n h m ột đường vảy th ẳ n g tắp
từ sá t gối xuống đến móng.
• V Ả Y C Ẳ N G H IỆ P C Á C H L Ả P H Ả I:
- H àng hoa đăng thới: 12 vảy.
- H àng hậu: 14 vảy.

- H àng biên: 3 h àn g đổ lại.
- Ngón ngọ: 20 vảy đổ lên.
- H àng độ: 5 vảy tố t đổ lên.
- H àng kẽm : L ên cao theo h àn g hậu, s á t gối.
Trường th à n h
106


KỸ THUẬT NI GÀ CHỌI

• Đ Ế M V Ả Y C H O H IỆ P CÁCH:
— H àng hoa đăng thới: 12 vảy.
- Ngón ngọ: 20 vảy đổ lên.
- H àng hậu: 14 vảy.
- H àng độ: 5 vảy tố t để lên.
—H àng biên: 3 h àn g đổ lại.
—H àng kẽm: L ên cao theo h àng hậu, s á t gốì.

107


KỸ THUẬT NI GÀ CHỌI

CHIÊU KHẮC PHỊNG ĐAO

(Những vảy có th ế đá cản cựa đâm )
A ) N h ữ n g v ả y d ư ớ i đ â y có h i ệ u lự c v à t h ế
đ á c ả n c ự a đ ịc h đ ă m độcỊ c h ế t t ạ i c h ỗ , h o ặ c
k h ô n g đ á đ ư ợ c n ữ a , đ ịc h t h ủ n ế u t à i cao, v ẫ n
có t h ể đ â m c h é m , n h ư n g c h ỉ s ơ s à i k h ô n g đ á n g

kể:
1—H ai ch ân đều có “á n th iê n ”.
2— H ai ch ân đều có “phủ địa” hoặc “phủ h à n h
song”.
3— H ai ch ân đều có “đại giáp” hoặc “đệ n h ấ t
th ầ n hổ đao”.
4— H ai ch ân đều có “liên giáp nội” hoặc “đệ nhị
th ầ n h ể đao”.
5 - Gà có “tứ trực”.
6 - Đơi ch ân có “tứ trụ giáp”.
7 - Gà có “võ văn” song tồn.

108


KỸ THUẬT NUÒI GÀ CHỌI

8 - Cả hai chân đều có “độ điền” đúng cách.
9 - Cả hai chân đều có độ “ta m trá i”.
1 0 - Đơi ch ân đều có “yểm đ ịa”.
1 1 - C h ân có “lưỡng ngọc song cước”.
1 2 - Đơi chân có “âm dương tương giao”.
1 3 - Đơi ch ân hai h à n g vảy trơn.
B) N h ữ n g v ả y d ư ớ i đ â y có th ể đ á c ả n c ự a
đ â m , c h ế t t ạ i c h ỗ . N ế u đ ịc h th ủ t à i c a o , v ẫ n có
th ể đ â m đ ư ợ c , n h ư n g h iế m th ấ y c h ế t t ạ ỉ c h ỗ .
1 - Đôi chân có “độc giáp” hoặc “đệ tam th ầ n hổ
đao”.
2 - Gà có “ám long”.
3 - Đơi ch ân có “n h â n tự th ớ i”.

4 - Đôi ch ân có “gạc th ậ p ” đối chiếu ngang nhau.
5 - Gà có vảy “ẩ n địa”.
6 - Đơi ch ân có “tam vinh”.
7 - Đơi ch ân có “tam tà i”.
109


KỸ THUẬT NI GÀ CHỌI

8— Đơi chân có “phủ th à n h kích” ngang nhau.
9— Đơi chân có “phản hậu”.
1 0 - C hân có “thượng h ạ giao chinh”.
1 1 - Gà có “giáp cần”.
1 2 - Gà có “địa giáo”.

110


KỸ THUẬT NI GẢ CHỌI

PH Ầ N III

BÍ QUYẾT NI
GÀ NỊI - GÀ ĐÁ
Mn b iết và tậ n hưởng th ú ni gà phải chịu
nhọc cơng với nó.
P h ải đãi lúa, hứng nước mưa - phải b iết tắm gà,
b iết dùng thuốc phòng trị bệnh gà, n h ấ t là phải b iết
và chịu khó luyện gà. T ất cả những cái lỉn h k ỉn h ấy
là để phục vụ cho m ột nghề chơi. N ghề chơi nào

cũng lắm công phu, bù lại sẽ có những p h ú t vui hí
hửng khi gà th ắ n g trậ n ở đấu trường.
Từ th á n g tám , th á n g chín, m uộn lắm là đầu
th á n g mười ta, việc đồng áng đã vãn, người chơi gà
mới b ắ t đầu b ắ t gà nòi n hốt riên g vào chuồng.
Đương n h iên tro n g khi chọn gà là phải xem tướng,
đầu, th â n , chân, cựa; chi tiế t hơn: M ắt, mỏ, lông...
Việc đầu tiê n sau kh i chọn gà là b ắ t ra hớt lơng
nách, lơng đầu th ì cắt sạch, cịn lơng cổ th ì chừa m ột
túp sá t cần. Chỗ ấy là chỗ nhược, da non phải có
lơng che kín. Lại nữa, chịm lơng cổ kh i gà xúc nộ
111


KỸ THUẬT NUỔI GÀ CHỌI

phùng lên trợ oai, không th ì xem khó coi. Cũng cần
cắt xén lơng dạ dưới, chỉ chừa n ăm ba sợi che phía
sau, đùi th ì lẩy gọn, chừa m ấy sợi cho gà đỡ lạnh, kỳ
dư v ế non, b a sườn cắt sạch cho nghệ m au thấm , kh i
bị cựa đâm vào là th ấ y ngay. Con gà nòi m iệt Cao
L ãn h lông dài, đẹp, đuôi quét đ ất, th ì phải hớt, tỉa
th ậ t khéo. Chịm đuôi gà đá là m ột phương tiệ n lợi
h ại k h i ở đấu trường phải chọn cắt tỉa, làm sao cho
k h i dá gà suy không tự đạp đuôi sẽ bị lỡ đà m ấ t th ế,
đặc b iệt k h i th ấ m m ệt đứng g ậ t gưỡng th ì nhờ đó
m à khơng ngã, tựa hồ gà có ba chân. Bộ lơng m ã,
mọc từ lưng th ị n g xuống che h a i b ên hông, lông dài
'th ê m vẻ đẹp nhưng lượt thượt quá th ì m ấ t gọn, n ê n
sửa cho gà trô n g thon khỏe, oai phong, c ắ t h ớ t rồi,

th o a rượu thuốic, rồi vần, rồi chạy lồng, rồi đi hơi.
- “C h ạ y lồng* là n h ố t gà nòi tro n g h a i chiếc
lồng, chiếc lồng lớn chụp bên ngoài, tro n g còn m ột
lồng kh ác nhỏ hơn, cất làm sao cho h a i gà, con
tro n g con ngoài, “tư ơ n g k iế n b ấ t tư ơ n g đ ả ”, vì h a i
lồng tre cách xa p h â n chia h a i gà không cắn m ổ
nhau được. Con gà nuôi để b ên trong, b ên ngoài th ả
con khác (cho 2 con “đ á b ó n g ” nhau) cả hai trô n g
th ấ y nhau, phồng, trợ n , gườm, liếc, kiếm chỗ hở túi
112


KỸ THUẬT NUỒI GÀ CHỌI

bụi nhưng khơng làm gì nhau được, tức giận cành
hông, đ àn h lấy chân quào đất, trừng trợ n, phồng
xòe, n g hênh nhau, m uốn ă n tươi nuốt sơng nhau
hiềm vì chưa được dịp. P hép “c h ạ y lồ n g ” phải xem
chừng cho lắm , lơ đễnh m ột chút, hai gà mổ xói
nhau, n a n tre sẽ làm xể m ặt, hỏng mỏ, rách khóe,
những vết này, dẫu sơ cũng rấ t khó là n h và gà sẽ
trở n ên vô dụng.
- Đ i h ơ i là lấy vải dày hoặc da m ỏng bao m ặt
b ịt mỏ gà chỉ chừa h ai m ắt, hai con th ấ y nhau
nhưng không mổ cắn gì được, chỉ xạ nạp chân khơng
(c ự a c ũ n g b ị t rồ i), tậ p dượt gà như th ế lâu ngày
gà th êm k ín hơi, sau ra giao phong sẽ bền sức, lâu
m ệt và không hốc.
— O m g à là lấy nồi đ ấ t đựng chút nước tiểu, pha
th êm chút rượu thuốc, nấu sôi rồi lấy vải bọc dồn

dày ngải cứu và nghệ củ giằm n á t, khi nghệ và ngải
lên hơi nóng v ắ t nhẹ cho nước tiểu, nước rượu ra bớt
n h ằm cho bọc vải th ấ m thuốc, đồng thời kiểm tr a độ
nóng rồi dùng túi ấy để ép lên thương tích trê n
m ìn h gà. Làm cách này chẳng những v ết tích m au
làn h , da xương th êm săn m au cứng chắc.
113


KỸ THUẬT NUỒI6À CHỌI

- V ần g à , xổ gà: O à h ổ t lông, vô nghệ rồ i, vài
ngày sau, chọn ngày nào ráo trồ i, b ắ t gà xể thử. Xể
đây ìà tậ p cho h a ỉ gà đ ẩ nhau, dượt n h au thử . N goài
Bắc gọi “v ầ n g à ” cũng th ế . Lựa h a i con đồng (h ạ n
đồng sức, lẩy lá chuối khô, v ải v à d a m ềm b ịt cựa lạ i
rồi th ả h ãi con đ á n h au trẽ n m ật b ãi đ ấ t m ềm , b ầl
cồ chỉ cụ t lúp x áp là tố t n h ấ t. N hư đ ã nói, p h ả i b ịt
cựa g à dừng cho h a i con d âm chém n h au , v ì đ ây là
luyện tậ p .
Tùy gà cựa h ay gà dòm, tù y m ỗi ta y ni, m ơi
người có cách thứ c riên g , họ có th ể cho h a i con đ á
n h au m ệt nước h ay h a i, ỉm nước, m ỗi nước độ mười
p h ú t. Sau m ỗi nước, cho g ầ n g h ỉ chừng b a p h ú t. Liệu
gà th ấm m ệt, c h â n b ế t b á t d á khơng lê n nổi, th ì rim
n g h ỉ đợỉ ỉúc k h ác xổ nữa. x ổ ỉâu quá h ỏ n g gà. c ầ n
n h ấ t là xổ có chừng độ, đ ịn h k ỳ mười n gày h a y nửa
th á n g th ì xổ m ột lầ n , xem chừng vừa th ì th ơ i, chứ
xổ quá n hiều lầ n , m ộ t là nuôi thúc k h ô n g k ịp , h ỏ n g
gà, h ai là xổ th é t gà quen tín h , ra trư ờ ng đ á đến

nước nào đố th ì lơi th ô i không m uôn đ á nữa là th u a.

114


KỸ THUẬT NUÔI GÀ CHỌI

- V ỗ h e n : x ể gà rồi phải nhớ vỗ hen cho nó.
N ếu khơng vỗ hen, trong họng gà nếu có trầ y trụ a
chút ít, về sau những m ụn tro n g cổ vẫn làn h nhưng
có th ể th à n h sẹo đổng th à n h cục lơm chơm vướng
n h ớ t đờm, con gà sẽ khò kh è m ấ t sức. Cách vỗ h en
là ơm con gà kẹp ch ặt t ị n hông, chân gà hổng đất,
đoạn lấy tay nắm đầu gà, m ột ngốn trỏ b ẹ t mỏ gà ra
lớn, ta y k ia nắm m ệt k h ă n sạch có th ấm nước, bốp
dao nước ấy chảy vào họng gà rồi ghì đầu gà chóc
xuống, lây tay vỗ vào họng g à bì bạch. Bao nhiêu
nhớ t, đờm dãi, lông, cát tro n g họng đều nhểu ra
lòng thòng. Liệu h ế t nhểu là họng gà sạch hãy thôi
vỗ. VỖ h e n rồỉ, dùng k h á n ướt kh i nãy, bóp vào cổ
gà m ột mớ nước sạch cho trơ n cể và cho nó th ấm
giọng. T rong Nam, vỗ h en rồi cịn có lệ lấy m ột lá
trầ u tươi, khơng trầ u th ì th a y lá ổi, vị nhàu n á t, gói
m ột cục muối ăn, cuốn lại cho vừa bằng ngón trỏ rồi
n h é t vào họng gà cho nó nuốt vào bọc diều, làm vậy
đ ịn h chừng cho sạch m iệng sạch cổ, th êm lấy đó
làm m ón thuốc trá n h độc đón gió. Xong rồi, tắm
sạch cho gà, đem phơi nắng se dịu cho khô lông rồi
th ả vào chuồng cho nghỉ m ệt.
115

KỸ THUẬT NI GÀ CHỌI

- Vơ n g h ệ : Sau khi xổ, tắm gà rồi là vô nghệ,
h ay bóp nghệ cho gà. G à tắm khơ lơng, th ì chỏ ơm
vào trạ i, nơi đây đã có người chun coi về vơ nghệ,
ơm bóp gà bằng nghệ m ài sẵn. Nhắc đến m ài nghệ,
ai có từng chơi gà cũng ngán. Nếu ơm gà choi là
thích, th ì p h ải từng m ài nghệ, phải luôn ln có b àn
ta y và ngón vàng nghệ m ãn m ùa mới h ã n h d iện là
ta y chơi gà chiến. Công việc m ài nghệ khơng cần
lao lực nhiều, nhưng ch án ở chỗ nó kéo dài nhọc cực
vô số kể. Lấy n ắp lu, n ắp khạp, lậ t ngửa, lựa nắp
mới th ì sắc hơn m ài m au ra hơn, rồi đổ vào đó m ột
mớ nước, cho vào tro n g đó m ột ch ất thuốc. Mỗi chủ
có to a riêng, đem theo kè kè bên m ình thường th ì bí
m ậ t với nhau, nhưng cũng lẩ n quẩn m ấy vị này: Nửa
p h ầ n nước lã, nửa p h ầ n rượu trắn g , th êm m ột chút
muối bọt, m ột chút p h èn chua (phèn phi tá n ra bột),
có chỗ dể th êm mớ n h ắm acide borique, chỗ khác
không sợ b ẩn và v ẫn theo phương pháp cổ tru y ền lại
dùng cả nước tiểu con tra i và m ột đống củ nghệ,
n g h ệ n ày vì để lâu năm n ê n khơ cứng như đá, vùi
đầu cắm cổ m ài, m ài đến k h i nào nước nghệ và th ậ p
v ậ t đặc sệ t n h ư bột hồ khuấy mới chịu thôi. Các
116