TIỂU LUẬN đề vận dụng quan điểm xây dựng nền văn hóa tiên tiến đậm đà bản sắc dân tộc trong môi trường bậc đại học

B GIO DC V ĐO TO
TRƯỜNG ĐI HỌC ĐÔNG 
KHOA Y


HỌC PHẦN: Đường lối CM ĐCS VN
ĐỀ TI TIỂU LUẬN
ĐỀ BI: Vận dụng quan điểm xây dựng nền văn hóa tiên tiến đậm đà
bản sắc dân tộc trong môi trường bậc đại học.

Họ và tên: Phan Thế Nam
Lớp: Nu18a1b – Id: 44258

Giảng viên hướng dẫn: Th.S Nguyễn Thị Thu Vân


MC LC

1.LỜI MỞ ĐẦU ...........................................................................................1
I. Cơ sở lí luận.............................................................................................2
1.1. Văn hóa và nền văn hóa Việt Nam đậm đà bản sắc dân tộc................2
1.2. Quan điểm của Mac Lênin về văn hóa................................................4
1.3. Quan điểm của Đảng về xây dựng nền văn hóa tiên tiến đậm đà bản
sắc dân tộc......................................................................................................6
1.4. Vai trị của văn hóa đối với giáo dục...................................................9
II. Thực trạng vận dụng quan điểm xây dựng và phát triển nền văn hóa
tiên tiến đậm đà bản sắc dân tộc trong mơi trường bậc đại học.............10
2.1. Thành tựu đạt được trong quá trình vận dụng quan điểm xây dựng và
phát triển nền văn hóa tiên tiến đậm đà bản sắc dân tộc trong môi trường bậc
đại học..........................................................................................................10
2.2. Những hạn chế, yếu kém của việc vận dụng quan điểm xây dựng và

phát triển nền văn hóa tiên tiến đậm đà bản sắc dân tộc trong môi trường bậc
đại học..........................................................................................................14
2.3. Nhuyên nhân của những thành quả đạt được và những hạn chế yếu
kém cần khắc phục.......................................................................................15
2.3.1. Nhuyên nhân của thành công........................................................15
2.3.2. Nguyên nhân của những hạn chế yếu kém....................................15
III. Biện pháp khắc phục và phương hướng nhiệm vụ để khắc phục và
phát triển nền văn hoá tiên tiến đậm đà bản sắc dân tộc.......................16
VI. KẾT LUẬN...........................................................................................18


LỜI MỞ ĐẦU
Cùng với phát triển kinh tế, chính trị, pháp luật thì văn hóa là vấn đề quan
trọng và khơng thể thiếu trong q trình phát triển đất nước. Được coi là bước
đi đầu trong giai đoạn phát triển, văn hóa đã chứng tỏ vai trị của nó trong
hội nhập kinh tế. Mỗi dân tộc trên thế giới đều có những bản sắc văn hóa
riêng. Vốn dĩ, để phân biệt dân tộc này với dân tộc khác người ta thường
nhắc tới văn hóa. Bởi những giá trị truyền thống được chắt lọc lâu đời đã tạo
cho Việt Nam có nền văn hóa tiên tiến đậm đà bản sắc dân tộc. Đóng góp
vào nhiều lĩnh vực của đời sống xã hội, văn hóa đã đi sâu vào lịng người,
góp phần đáng kể tạo ra những giá trị tinh thần và hình thành nhân cách trong
mỗi con người. Vậy trong "giáo dục", văn hóa đã phát huy vai trị của mình
như thế nào? Nhất là đối với những sinh viên đại học, nhưng người chủ tương
lai của Đất nước đã áp dụng đúng những quan điểm về xây dựng nền văn hóa
tiên tiến đậm đà bản sắc dân tộc hay chưa?

1


I. Cơ sở lí luận. (1)

1.1. Văn hóa và nền văn hóa Việt Nam đậm đà bản sắc dân tộc.
Văn hố là tồn bộ những giá trị vật chất và tinh thần do con người
sáng tạo ra bằng lao động và hoạt động thực tiễn trong quá trình lịch sử
của mình. Văn hố là biểu hiện của trình độ phát triển xã hội trong từng
thời kỳ lịch sử nhất định.
Bản sắc dân tộc bao gồm những giá trị văn hóa truyền thống bền vững
của cộng đồng các dân tộc Việt Nam được vun đắp qua lịch sử hàng ngàn
năm đấu tranh dựng nước và giữ nước. Đó là lịng u nước nồng nàn, ý
chí tự cường dân tộc, tinh thần đoàn kết, ý thức cộng đồng gắn kết cá nhân
–gia đình –làng xã-Tổ quốc; đó là lịng nhân ái, khoan dung, trọng tình
nghĩa, đạo lý, là đức tính cần cù, sáng tạo trong lao động, sự tinh tế trong
ứng xử, tính giản dị trong lối sống…Bản sắc dân tộc cịn đậm nét cả trong
các hình thức biểu hiện mang tính dân tộc độc độc đáo.
Có thể nói bản sắc của một dân tộc là tổng thể những phẩm chất, tính
cách, khuynh hướng cơ bản thuộc về sức mạnh tiềm tàng và sức sáng tạo
giúp cho dân tộc đó giữ vững được tính duy nhất, tính thống nhất, tính
nhất quán so với bản thân mình trong quá trình phát triển. Sức mạnh và
sức sáng tạo này có mối liên hệ gốc rễ, lâu dài và bền vững với môi trường
xã hội- tự nhiên và với quá trình lịch sử mà dân tộc ta đã tồn tại.
Nói chung, bản sắc dân tộc là sức sống bên trong của dân tộc, là quá
trình dân tộc thường xuyên tự ý thức, tự khám phá, tự vượt qua chính bản
thân mình, biết cạnh tranh và hợp tác để tồn tại và phát triển.
Bản sắc dân tộc thể hiện trong tất cả các lĩnh vực của đời sống xã hội:
cách tư duy, cách sống, cách dựng nước, giữ nước, cách sáng tạo trong
2


văn hóa, khoa học, văn học nghệ thuật…., nhưng được thể hiện sâu sắc
nhất là trong hệ giá trị của dân tộc, nó là cốt lõi của nền văn hóa. Hệ giá
trị là những gì nhân dân quan tâm, là niềm tin mà nhân dân cho là thiêng

liêng, bất khả xâm phạm. Khi được chuyển thành các chuẩn mực xã hội,
nó định hướng cho sự lựa chọn trong hành động của cá nhân và cộng đồng.
Vì vậy, nó là cơ sở tinh thần cho sự ổn định xã hội và sự vững vàng của
chế độ.
Bản sắc dân tộc phát triển theo sự phát triển của thể chế kinh tế, thể
chế xã hội và thể chế chính trị của các quốc gia. Nó cũng phát triển theo
q trình hội nhập kinh tế thế giới, q trình giao lưu văn hóa với các quốc
gia khác và sự tiếp nhận tích cực văn hóa, văn minh nhân loại. Vì vậy,
chúng ta chủ trương xây dựng và hoàn thiện các giá nhân cách con người
Việt Nam trong thời kỳ cơng nghiệp hóa, hiện đại hóa; xây dựng kinh tế
thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế.
Bản sắc dân tộc và tính chất tiên tiến của nền văn hóa phải được thấm
đượm trong mọi hoạt động xây dựng, sáng tạo vật chất, ứng dụng các
thành tựu khoa học, công nghệ, giáo dục và đào tạo…,sao cho trong mọi
lĩnh vực hoạt động chúng ta có cách tư duy độc lập, có cách làm vừa hiện
đại vừa mang sắc thái Việt Nam. Đi vào kinh tế thị trường, mở rộng giao
lưu quốc tế, cơng nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước phải tiếp thu những
tinh hoa nhân loại, song phải luôn luôn phát huy những giá trị truyền thống
và bản sắc dân tộc.
Để xây dựng nền văn hóa tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc chúng ta
chủ trương vừa bảo vệ bản sắc dân tộc, vừa mở rộng giao lưu, tiếp thu tinh
hoa văn hóa nhân loại. Bảo vệ bản sắc dân tộc, gắn kết với mở rộng giao
3


lưu quốc tế, tiếp thu có chọn lọc những cái hay, cái tiến bộ trong văn hóa
các dân tộc khác để bắt kịp sự phát triển của thời đại. Chủ động tham gia
hội nhập và giao lưu văn hóa với các quốc gia để xây dựng những giá trị
mới của văn hóa Việt Nam đương đại. Xây dựng Việt Nam thành một địa
chỉ giao lưu văn hóa khu vực và quốc tế.

Giữ gìn bản sắc dân tộc phải đi liền với chống những cái lạc hậu, lỗi
thời trong phong tục, tập quán và lề thói cũ. (1)
1.2. Quan điểm của Mac Lênin về văn hóa.
C.Mác coi văn hóa là tồn bộ những thành quả được tạo ra nhờ hoạt động
lao động sáng tạo của con người - hoạt động sản xuất vật chất và tái sản xuất
ra đời sống hiện thực của con người. Khi coi “giới tự nhiên thứ hai” với tư
cách là “tác phẩm”, “thực tại” của con người - giới tự nhiên được con người
cải biến, nhân hóa, mang ý nghĩa và nội dung con người là văn hóa, C.Mác
đã đồng nhất văn hóa với phương thức hoạt động sống đặc thù, phương thức
hoạt động sống riêng có của con người. Đó là phương thức mà con người sử
dụng lao động sáng tạo của mình để biến đổi và cải tạo giới tự nhiên, “vận
dụng bản chất cố hữu của mình” để cải tạo hiện thực khách quan, “nhào nặn”,
“xây dựng” thực tại khách quan cho chính mình “theo các quy luật của cái
đẹp”.
Văn hóa là cái phản ánh tính đặc thù của hoạt động con người và sự tồn
tại, vận động, phát triển cùng với tính đặc thù như vậy của con người trong
thế giới. Văn hóa chỉ xuất hiện khi con người ý thức rõ ràng về đời sống xã
hội của họ, về hoạt động tự do, hoạt động lao động sáng tạo để không những
cải tạo và biến đổi tự nhiên vì sự tồn tại, phát triển của chính mình, vì cuộc
sống ngày một tốt đẹp hơn của chính mình, mà cịn để “làm cho bản thân
4


hoạt động sinh sống của mình trở thành đối tượng của ý chí và của ý thức
của mình”. Nói cách khác, văn hóa là cái phản ánh việc con người tự ý thức
về vai trị độc lập của mình, về khả năng và năng lực sáng tạo của mình trong
việc cải tạo và biến đổi tự nhiên.
Chủ thể sáng tạo văn hóa là con người. Con người sử dụng văn hóa đó để
phát triển năng lực của mình trong q trình cải tạo và biến đổi tự nhiên,
đồng thời cải tạo chính bản thân mình. Trong q trình cải tạo tự nhiên, xã

hội và chính mình, con người ngày càng ý thức một cách rõ ràng hơn sức
mạnh xã hội của lao động và ý thức đầy đủ hơn khả năng, năng lực sáng tạo
mang bản chất người của mình - sáng tạo văn hóa, tái sản xuất ra giới tự
nhiên, “xây dựng” giới tự nhiên cho chính mình “theo các quy luật của cái
đẹp”.
Văn hóa là cái thể hiện sự giải phóng và tự giải phóng con người khỏi sự
ràng buộc, thống trị với một sức mạnh bí ẩn của thế giới tự nhiên và thế giới
thần thánh mà con người tưởng tượng ra do sự bất lực của mình trước giới tự
nhiên đầy bí ẩn.
Văn hóa là lĩnh vực hoạt động mà nhờ đó, con người sản xuất và tái sản
xuất ra bản thân mình với tư cách là một thực thể xã hội. Đó là hoạt động
của con người nhằm tạo ra một hệ thống giá trị mang tính định hướng cho sự
phát triển ý thức con người và cho lối ứng xử của con người trong cộng đồng
xã hội. Với hệ thống giá trị định hướng này, mỗi nền văn hóa trở thành một
hệ thống biểu tượng bao hàm trong đó các khn mẫu ứng xử xã hội của con
người. Đó cịn là hoạt động của con người nhằm tạo ra một hệ thống những
thể chế mà qua đó, những giá trị cao đẹp, mang tính định hướng được giữ
gìn, lưu truyền và phổ biến trong cộng đồng xã hội, trở thành tài sản của mỗi
5


người, của tất cả mọi mgười trong cộng đồng xã hội ấy và làm nên truyền
thống văn hóa cho một cộng đồng xã hội.
Như vậy, trong quan niệm của C.Mác, văn hóa khơng chỉ đóng vai trị là
cơ sở, nền tảng tinh thần của xã hội, của lịch sử nhân loại, mà cịn là lĩnh vực
ln có ảnh hưởng, tác động đến tiến trình phát triển của lịch sử nhân loại,
đến sự phát triển xã hội. Trong sự tác động và ảnh hưởng đó, văn hóa khơng
chỉ tác động, ảnh hưởng đến nguyên nhân sinh ra nó - đến tồn tại xã hội, đến
quá trình sản xuất vật chất của con người, mà cịn góp phần quyết định
phương thức vận động và phát triển của lịch sử nhân loại, của xã hội lồi

người. Văn hóa cịn đem lại cho con người sự điều chỉnh và định hướng hoạt
động của mình và qua đó, điều tiết q trình sản xuất vật chất, điều tiết sự
phát triển xã hội, trở thành nguồn lực nội sinh cho sự phát triển xã hội bền
vững - phát triển vì mục tiêu nhân văn, vì giá trị nhân đạo. (1)
1.3. Quan điểm của Đảng về xây dựng nền văn hóa tiên tiến đậm đà
bản sắc dân tộc.
Tại Hội nghị lần thứ 5 Ban Chấp hành Trung Ương Đảng - khoá VIII
(1998), lần đầu tiên đưa ra quan niệm nền văn hóa Việt Nam có đặc trưng
tiên tiến đậm đà bản sắc dân tộc thay cho quan niệm nền văn hóa Việt Nam
có nội dung XHCN, có tính dân tộc, có tính Đảng và tính nhân dân được nêu
ra trước đây. Đại hội VII chủ trương xây dựng nền văn hóa mới, tạo đời sống
tinh thần cao đẹp, phong phú và đa dạng, có nội dung nhân đạo, dân chủ, tiến
bộ; hướng tới chân thiện mĩ; khẳng định tiếp tục tiến hành cách mạng XHCN
trên lĩnh vực tư tưởng và văn hóa, làm cho thế giới quan Mác - Lênin và tư
tưởng Hồ Chí Minh giữ vị trí chủ đạo trong đời sống tinh thần và xã hội. Kế
thừa và phát huy những truyền thống văn hóa tốt đẹp của tất cả các dân tộc
6


trong nước tiếp thu những tinh hoa văn hóa nhân loại, xây dựng một xã hội
dân chủ, văn minh vì lợi ích chân chính và phẩm giá con người, với trình độ
tri thức, đạo đức, thể lực và thẩm mĩ ngày càng cao. Chống tư tưởng văn hóa
phản tiến bộ, trái với truyền thống tốt đẹp của dân tộc và những giá trị cao
quý của loài người, trái với phương hướng đi lên XHCN.
Về tính tiên tiến: Nền văn hóa hiện nay có những đặc điểm chủ yếu như:
yêu nước, tiến bộ, độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội (là nội dung
cốt lõi), vì con người (hạnh phúc. tự do, phát triển phong phú, toàn diện trong
quan hệ hài hòa giữa con người và cộng đồng, xã hội với thiên nhiên), mở
rộng giao lưu, tiếp thu văn minh văn hóa thế giới; q trình xây dựng nền
văn hóa hiện nay cũng là q trình thực hiên chiến lược con người, đây là

khâu trung tâm trong sự nghiệp xây dựng nền tảng tinh thần. Cốt lõi của tính
tiên tiến là độc lập dân tộc và cnxh theo tư tưởng hồ chí minh, tính tiên tiến
khơng chỉ trong nội dung tư tưởng mà còn phải được thể hiện trong cách thức
biểu hiện, chuyển tải nội dung.
Về bản sắc dân tộc bao gồm: Những giá trị văn hóa truyền thống bền
vữngcủa cộng đồng và dân tộc Việt Nam được vun đắp qua lịch sử hàng ngàn
năm đấu tranh dựng nướcvà giữ nước, đó là: lịng u nước nồng nàn, ý chí
tự cường dân tộc, tinh thần đồn kết, ý thứccộng đồng gắn kết cá nhân - gia
đình - làng xã - Tổ quốc; đó là lịng nhân ái, khoan dung, trọng tìnhnghĩa đạo
lý, đức tính cần cù, sáng tạo trong lao động, sự tinh tế ứng xử, tính giản dị
trong lối sống… Bản sắc dân tộc còn đậm nét cả trong các hình thức biểu
hiện mang tính độc đáo, với những đặc trưng, sắc thái, thể hiện cốt cách dân
tộc Việt.

7


Hội nghị lần thứ 5 Ban Chấp hành Đảng Trung ương (khóa VIII) tháng 7
năm 1998, đã ra Nghị quyết chuyên đề về: "Xây dựng nền văn hóa tiên
tiến, đậm đà bản sắc dân tộc", xác định những quan điểm cơ bản:
Một là, văn hóa là nền tảng tinh thần của xã hội, vừa là mục tiêu, vừa
là động lực thúc đẩy sự phát triển kinh tế - xã hội.
Hai là, nền văn hóa mà chúng ta xây dựng là nền văn hóa tiên tiến, đậm
đà bản sắc dân tộc.
Ba là, nền văn hóa Việt Nam là nền văn hóa thống nhất mà đa dạng
trong cộng đồng các dân tộc Việt Nam.
Bốn là, xây dựng và phát triển văn hóa là sự nghiệp của toàn dân do
Đảng lãnh đạo, trong đó đội ngũ trí thức giữ vai trị quan trọng.
Năm là, văn hóa là một mặt trận.
Bản sắc dân tộc và tính tiên tiến của nền văn hóa phải được thẩm đượm

trong mọi hoạt động xây dựng, sáng tạo vật chất, ứng dụng các thành tựu
khoa học, công nghệ, giáo dục, đào tạo sao cho trong mọi lĩnh vực chúng ta
có tư duy độc lập, co cách làm vừa hiện đại, vừa mang sắc thái Việt Nam. Đi
vào kinh tế thị trường, mở rộng giao lưu quốc tế, công nghiệp hóa hiện đại
hóa đất nước phải tiếp thu những tinh hoa của nhân loại song phải luôn phát
huy những giá trị truyền thống và bản sắc dân tộc.
Xây dựng nền văn hóa tiên tiến đậm đà bản săc dân tộc được thể hiện ở
các khía cạnh khác nhau:
 Xây dựng con người Việt theo hướng chân, thiện mĩ
 Xây dựng mơi trường văn hóa đẹp
 Phát triển sự nghiệp văn hóa nghệ thuật
 Phát triển sự nghiệp giáo dục
8


 Đào tạo và khoa học - công nghệ
 Bảo tồn, phát huy và phát triển văn hoá các dân tộc thiểu số. (1)
1.4. Vai trị của văn hóa đối với giáo dục.
Văn hóa là nền tảng của giáo dục.
Con người là nhân tố quyết định cho sự hưng, suy của một dân tộc,con người
tạo ra của cải vật chất. Chính vì thế, con người là chủ thể cho mọi hoạt động.
Việc thiết lập một hệ thống giáo dục ảnh hưởng trực tiếp tới lối sống, cách
ứng xử giữa người với người. Giáo dục phát triển trước hết phải có văn hóa.
Văn hóa hướng giáo dục tới những gì tốt đẹp nhất từ đó sẽ tác động đến con
người. Giáo dục dạy cho con người ta cách đối nhân xử thế, mà những điều
đó đều bắt nguồn từ văn hóa. Như Khổng Tử đã nói: "Tiên học lễ, hậu học
văn" có nghĩa là đầu tiên phải học lễ nghi, văn hóa ứng xử, sau đó mới học
tới những điều khác.
Văn hóa tạo nên những giá trị tốt đẹp trong giáo dục.
Giáo dục là để hướng con người tới chân-thiện-mỹ, tới những gì tốt đẹp nhất

của cuộc sống. Khi con người học được văn hóa ứng xử, văn hóa giao tiếp,...
cũng chính là lúc văn hóa phát huy giá trị của nó trong giáo dục. Con người
ta được giáo dục hồn thiện và hiểu được ỹ nghĩa của văn hóa thì mới tạo
nên cái gốc làm người.
Văn hóa là chìa khóa để phát huy vai trò của giáo dục.
Giáo dục dù có tốt tới đâu mà khơng có yếu tố văn hóa thì cũng khơng phát
huy được vai trị của nó. Hiện nay, giáo dục được chú trọng phát triển ở khắp
nơi trên thế giới vì nó tạo nên trí tuệ cho con người, mở rộng tầm hiểu biết
của con người. Nhưng dù cho con người ta có trí tuệ đến mấy mà thiếu mất
"văn hóa" thì cũng khơng trở thành tài. (1)
9


II. Thực trạng vận dụng quan điểm xây dựng và phát triển nền văn hóa
tiên tiến đậm đà bản sắc dân tộc trong môi trường bậc đại học. (1)
2.1. Thành tựu đạt được trong quá trình vận dụng quan điểm xây dựng và
phát triển nền văn hóa tiên tiến đậm đà bản sắc dân tộc trong môi trường bậc
đại học.
Dưới sự lãnh đạo của Đảng trong hơn 25 năm đổi mới, lĩnh vực văn hóa
đã đạt được nhiều thành tựu to lớn, quan trọng. Tư tưởng, đạo đức và lối sống
của sinh viên, thanh nhiên đã có những chuyển biến tích cực. Nhiều giá trị
mới về văn hóa, chuẩn mực đạo đức được khẳng định và nhân rộng trong
môi trường học tập. Phong trào "Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn
hóa" và Cuộc vận động "Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí
Minh", các phong trào thi đua yêu nước ngày càng được mở rộng và từng
bước đi vào thực chất trong đời sống xã hội. Công cuộc bảo tồn và phát huy
các di sản văn hoá của dân tộc đã đạt được nhiều tiến bộ. Nhiều di sản văn
hoá vật thể, phi vật thể được bảo vệ và phát huy giá trị công tác xã hội hố
đã thu hút được đơng đảo các tổ chức học sinh sinh viên và cá nhân tham gia
bảo vệ và phát huy giá trị di sản văn hoá, góp phần tích cực gìn giữ bản sắc

văn hóa, phát huy những giá trị truyền thống tốt đẹp trong kho tàng di sản
văn hóa dân tộc, dần loại bỏ những sự lỗi thời, lạc hậu.
Sinh viên biết coi trọng hơn các giá trị văn hóa, nhất là các giá trị di sản
văn hóa truyền thống. Dân chủ trên các lĩnh vực đời sống xã hội được mở
rộng; dân trí được nâng lên, quyền con người được tôn trọng. Con người Việt
Nam năng động, tích cực, sáng tạo hơn. Người dân có nhiều cơ hội tiếp cận
thơng tin và hưởng thụ các giá trị văn hóa. Tinh thần yêu nước, tự hào dân
tộc, tính chủ động, tính tích cực xã hội của sinh viên về các chủ thể văn hóa
10


được phát huy. Đại đoàn kết dân tộc được mở rộng, tạo sức mạnh trong xây
dựng và bảo vệ Tổ quốc. Mơi trường văn hóa được cải thiện và có một số
mặt tiến bộ; chú trọng xây dựng môi trường học tập văn minh, giữ gìn bản
sắc văn hóa dân tộc, từng bước tiếp thu tinh hoa văn hóa thế giới. Vai trò của
sinh viên và giới trẻ được nâng lên trong đời sống xã hội.
Thông qua các hoạt động thực tiễn phong phú, niềm tin của thanh niên,
sinh viên vào sự lãnh đạo của Đảng, vào con đường xã hội chủ nghĩa và sự
phát triển đi lên của đất nước được củng cố. Thái độ, tinh thần trách nhiệm
của sinh viên thanh niên, được nâng lên, quan tâm và có trách nhiệm hơn đến
những vấn đề của đất nước, của Đảng, của Đồn, của Hội. Văn hóa “kính
thầy u bạn” được nâng cao, hiện tượng sinh viên thanh niên đánh nhau đã
giảm thiểu. Ý thức tự lập, dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm trong
thanh niên ngày càng mạnh mẽ, hiện tượng bảo sao làm vậy, hoặc tự biến
mình thành người thừa hành bị động ngày càng ít đi. Tính thực tế trong tư
duy trong học tập cũng như các hoạt động xã hội của thanh niên ngày càng
phát triển. Ngày nay, thanh niên sinh viên suy nghĩ nhiều hơn tới vấn đề làm
sao học tập, làm việc cho có hiệu quả.
Sinh viên thanh niên được tiếp thu văn hóa tiến tiến của các quốc gia khác
nhau. Được tạo điều kiện để đến gần hơn với văn hóa các nước khác, tổ chức

các buổi giao lưu các cuộc thi tìm hiểu về văn hóa gần gũi, chia sẻ văn hóa
đất nước của mình ra khác thế giới.
Có nhiều tấm gương tiêu biểu cho việc xây dựng và phát triển văn hóa
tiên tiến đậm đà bản sắc văn hóa dân tộc trong môi trường bậc đại học: Ngay
từ khi cịn là học sinh phổ thơng, Đào Thiên Tài ln phấn đấu trong học tập,
nhiệt tình tham gia các hoạt động của trường lớp. Với cương vị là lớp trưởng
11


trong suốt những năm học phổ thông Tài luôn được thầy cô, bạn bè yêu mến
và đã đạt được những thành tích cao trong học tập, văn hóa thể thao của
trường.
Năm 2009, đứng trước bước ngoặt lớn của cuộc đời. Đào Thiên Tài mạnh
dạn đăng kí dự thi và đã trúng tuyển vào trường Đại học Thể dục Thể thao
Bắc Ninh trong niềm tự hào của gia đình và bạn bè. Trải qua gần 4 năm, với
sự nỗ lực của bản thân, được sự tin tưởng dạy dỗ của thầy cơ, sự động viên
giúp đỡ của bạn bè, Đồn Thiên Tài ln phấn đấu vươn lên trong học tập,
nhiệt tình tham gia các hoạt động, phong trào của Đoàn, Hội, Khoa, Bộ môn,
tập thể, lớp và đã đạt được những thành tích nổi bật như: ba năm liền nhận
được Giấy khen của Hiệu trưởng trường Đại học Thể dục Thể thao Bắc Ninh
vì có thành tích cao trong học tập, trong rèn luyện và phong trào Đồn. Điểm
trung bình học tập hàng năm của Tài luôn đạt 8.42, điểm rèn luyện đạt 100
điểm. Với cương vị là Phó Chủ tịch Hội Sinh viên trường Đại học Thể dục
Thể thao Bắc Ninh, Đào Thiên Tài ln hồn thành tốt mọi nhiệm vụ mà
Đảng ủy nhà trường, Ban Thường vụ Đoàn trường giao cho, tiêu biểu như:
Chỉ đạo, tổ chức Đội tình nguyện “Tiếp sức mùa thi” quản lý 60 tình nguyện
viên; tích cực tham gia và phát động các đồn viên tham gia hiến máu tình
nguyện; chỉ đạo Đội thanh niên xung kích, tích cực tham gia các hoạt động
của nhà trường như bảo vệ trật tự trị an khu vực ký túc xá, phục vụ các ngày
lễ lớn của nhà trường và các giải thi đấu được tổ chức tại trường; đi tình

nguyện thăm hỏi và tặng quà cho các em có kết quả học tập tốt, giao lưu với
đồn thanh niên trên huyện đảo Cô Tô - Tỉnh Quảng Ninh... Với những thành
tích xuất sắc đã đạt được trong những năm vừa qua, Đoàn Thiên Tài đã vinh
dự trở thành đại biểu đại diện cho tuổi trẻ trường Đại học Thể dục Thể thao
12


đi dự Đại hội đại biểu Đoàn thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh tỉnh Bắc Ninh
lần thứ XIII, nhiệm kỳ 2012 - 2017, được Trung ương Đoàn quyết định trao
tặng danh hiệu Sinh 5 tốt năm học 2011 - 2012. Đặc biệt vừa qua, Đoàn Thiên
Tài đã được Đảng ủy trường Đại học TDTT Bắc Ninh cử tham dự Lớp Bồi
dưỡng Cảm tình Đảng tại Trung tâm Chính trị Thị Ủy Từ Sơn. Tâm sự với
Đoàn Thiên Tài, em nói “Ngồi ước mơ trở thành một nhà giáo dục tương
lai, em cịn hồi bão trở thành một cán bộ Đồn năng động sáng tạo mang
tuổi trẻ của mình cống hiến cho quê hương đất nước”.
Ngày nay, yêu cầu về chất lượng đối với người thầy cũng rất cao. Đồng
thời với dạy chữ, người thầy còn phải dạy người. Dạy chữ không chỉ đơn
thuần là truyền đạt kiến thức, mà quan trọng hơn là phải tạo cho người học
khả năng sáng tạo, khả năng tự thích nghi với mọi hồn cảnh. Muốn vậy
người học phải nắm được những điều bản chất nhất những cái cơ bản nhất.
Người thầy còn phải là một điển hình tốt về tinh thần tự học, vươn lên, một
tấm gương sáng ngời về đạo đức, về nhân cách đối với học sinh. Như vậy,
chất lượng đòi hỏi ở người thầy là rất cao, rất toàn diện. Trong mấy chục năm
qua các trường đại học của ta đã có những bước tiến vượt bậc. Giáo dục đại
học đã có những đóng góp đáng kể trong cơng tác đào tạo cán bộ cho sự
nghiệp xây dựng đất nước và bảo vệ Tổ quốc. Đội ngũ giảng viên đại học đã
trưởng thành nhanh chóng, trong đó có một số cán bộ xuất sắc, đạt trình độ
quốc tế. Vấn đề giáo dục đạo đức, lí tưởng sống cho thanh niên phải được
đặt lên hàng đầu.
Trước đây nhờ thanh niên và nhân dân ta thấm nhuần tư tưởng: “Khơng

có gì q hơn độc lập, tự do”, chúng ta đã giành lại được độc lập tự do cho
Tổ quốc. Ngày nay cần làm cho mọi người hiểu nỗi nhục của một nước nghèo
13


và lạc hậu, có ý chí quyết tâm khơng chịu để rơi vào cảnh phụ thuộc, làm nô
lệ mới về kinh tế cho các nước giàu. Do vậy, trên nền giáo dục quảng đại cho
đông đảo thanh niên, chúng ta cần đặc biệt quan tâm đến việc bồi dưỡng, đào
tạo người tài. Cần phải thực hiện một chính sách đặc biệt đối với họ; tạo cho
họ những điều kiện tốt nhất để học tập, rèn luyện, cung cấp những giáo viên
giỏi, chương trình học tập đặc biệt, điều kiện sinh hoạt, vật chất đầy đủ và
khi ra trường được bố trí vào làm việc ở những nơi có điều kiện tốt nhất để
phát huy tài năng. (2)
2.2. Những hạn chế, yếu kém của việc vận dụng quan điểm xây dựng và
phát triển nền văn hóa tiên tiến đậm đà bản sắc dân tộc trong môi trường bậc
đại học.
Với sự dẫn dắt và chỉ đạo của Đảng Cộng Sản Việt Nam trong việc thực
hiện mục tiêu, định hướng: “Xây dựng và phát triển nền văn hóa Việt Nam
tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc”, chúng ta đã đạt được những thành tựu to
lớn có ý nghĩa quan trọng đối với sự phát triển của đất nước. Tuy nhiên, bên
cạnh những thành tựu cũng cịn tồn tại một số thiếu sót, hạn chế, yếu kém
cần được lưu ý và khắc phục.
Do yêu cầu khách quan khi thực hiện đường lối, mỗi nghành mỗi bộ phận,
mỗi đối tượng riêng có thể hiểu, tiếp thu, thể hiện cái nhìn nhận và thực hiện
văn hóa của mình khác nhau nên hạn chế trong việc thực hiện đường lối là
không thể tránh khỏi.
Hạn chế chung trong việc thực hiện đường lối trong điều kiện của nước
ta thời kỳ từ khi bắt đầu thực hiện mục tiêu, đường lối là: Trong bối cảnh hội
nhập quốc tế hiện nay, mặt trái của cơ chế thị trường, đạo đức, lối sống của
14

một bộ phận quần chúng nhân dân. Công tác quản lý các lĩnh vực hoạt động
văn hoá, tư tưởng của những biểu hiện buông lỏng, né tránh. Một số lĩnh vực
như báo chí – xuất bản văn học – nghệ thuật, giáob dục – đào tạo bị khuynh
hướng “ thương mại hố” chi phối, hoạt động xa rời tơn chí, mục đích. (2)
2.3. Nhuyên nhân của những thành quả đạt được và những hạn chế yếu
kém cần khắc phục.
2.3.1. Nhuyên nhân của thành công
Những thành tựu trong sự nghiệp xây dựng văn hoá một mặt chứng tỏ
đường lối và các chính sách của Đảng và Nhà nước ta đã và đang phát huy
tác dụng tích cực, định hướng đúng đắn cho sự phát triển đời sống văn hoá,
xã hội, mặt đó là kết quả của sự tham gia tích cực của nhân dân và những nổ
lực to lớn của các lực lượng hoạt động trên lĩnh vực văn hoá.
Việc áp dụng các thành tựu khoa học kỹ thuật, biết tiếp thu và vận
dụng có chọn lọc các tinh hoa văn hoá nhân loại và vận dụng sáng tạo vào
nền văn hoá của nước nhà. (2)
2.3.2. Nguyên nhân của những hạn chế yếu kém.
Do sự chống phá của các thể lực phản động trong và ngồi nước. Một
mặt, chúng ln xun tạc đường lối, chính sách của Đảng. Mặt khác, các
thế lực phản động luôn lợi dụng sự cả tin, nhẹ dạ của một bộ phận thanh niên
nhằm phục vụ âm mưu của chúng, chúng ráo riết chống phá ta trên mọi mặt
trận tư tưởng văn hoá nhằm thực hiện “ diễn biến hồ bình”
Phong trào quần chúng chưa được động viên, cỗ vũ. Nhiều tấm gương
sáng về đạo đức chưa được tuyên dương, không phát huy được nội lực sức
dân.
15


Đạo đức xã hội, nhân cách con người có nhiều mặt xuống cấp. Nạn tham

nhũng chưa được chặn đứng, con người phát triển, có mặt phức tạp và nghiêm
trọng hơn, gây nhức nhối. Các biểu hiện lợi ích nhỏm lũng đoạn kinh tế rất
đáng lo ngại, giống như tình hình ở nhiều nước trong thời kỳ tích luỹ tư bản.
Điều này không kịp thời ngăn chặn, để phát triển phức tạp thì dần dần sec
chệch hướng khỏi mục tiêu xã hội chủ nghĩa và làm cho đất nước chìm sâu
khơng thoát ra được. (2)
III. Biện pháp khắc phục và phương hướng nhiệm vụ để khắc phục
và phát triển nền văn hoá tiên tiến đậm đà bản sắc dân tộc.
Văn kiện đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XI nêu ra các biện pháp để xây
dựng nền văn hoá tiên tiến, đậm chất bản sắc dân tộc như sau:
Củng cố và tiếp tục xây dựng mơi trường văn hố lành mạnh phong
phú, đa dạng
Đưa phong trào “ Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hoá” đi
vào chiều sâu, thiết thực, hiện quả; Xây dựng nếp sống văn hoá trong các gia
đình, khu dân cư, cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp, làm cho các giá trị văn hoá
thấm sâu vào mọi mặt đời sống được thể hiện cụ thể trong sinh hoạt, công
tác, quan hệ hàng ngày của cộng đồng và từng con người, tạo sức đề kháng
đối với các sản phẫm độc hại. Tiếp tục đẩy mạnh việc giáo dục, bồi dưỡng
đạo đức, lối sống có văn hố; xây dựng nếp sống văn minh trong việc cưới,
tang, lễ hội; ngăn chặn và đẩy lùi các hủ tục, bạo lực, gây gối trật tự công
cộng, mại dâm, cờ bạc,...

16


Tăng cường hiệu quả hoạt động của hệ thống thiết chế văn hố ở các cấp,
đồng thời có kế hoạch cải tạo, nâng cấp và đầu tư xây dựng mới một số cơng
trình văn hố, nghệ thuật, thể thao.
Chú trọng nâng cao tỉnh tư tưởng, phát huy mạnh mẽ chức năng thông
tin, giáo dục, tổ chức và phản biện xã hội của các phương tiện thông tin đại

chủng vi lợi ích của nhân dân và đất nước; khắc phục xu hướng thương mại
hố, xa rửi tơn chỉ, mục đích trong hoạt động bảo chí, xuất bản. Tập trung
đào tạo, bồi dưỡng, xây dựng đội ngũ hoạt động báo chí, xuất bản vững vàng
và chính trị, tư tưởng, nghiệp vụ và có năng lực đáp ứng tốt yêu cầu của thời
kỳ Bởi Rà soát, sắp xếp hợp lý mạng lưới báo chí, xuất bản trong cả nước
theo hướng tăng cường hiệu quả hoạt động, đồng thời đổi mới mơ hình, cơ
cấu tổ chức, cơ sở vật chất - kỹ thuật theo hướng hiện đại. (2)

17


KẾT LUẬN
Như vậy, xây dựng và phát triển nền văn hóa tiên tiến đậm đà bản sắc
dân tộc là một nhiệm vụ quan trọng và hàng đầu của của tất cả tầng lớp, của
các thế hệ, đặc biệt là thế hệ trẻ như sinh viên là những chủ nhân tương lai
của đất nước. Thực tế đã có rất nhiều tấm gương sinh viên đã làm rạng danh
tên tuổi của nước ta trong thời kì hội nhập về nhều mặt như kinh tế, giáo dục,
khoa học công nghệ.
Tuy nhiên, cũng không phải khơng có một số thành phần sinh viƯn chưa
định hướng được giá trị trách nhiệm của mình đối với đất nước mặc dù thành
phần này chiếm một lượng không hề nhỏ trong giười sinh viên hiện nay.
Nhưng nếu họ được tiếp cận được hướng dẫn một cách đúng đắn thì kết quả
đem lại sẽ khơng hề nhỏ bởi vì Việt Nam là một quốc gia vốn được biết đến
với truyền thống nồng nàn yêu nước, lá lành đùm lá rách. Muốn đất nước
phát triển thì cần sự góp sức của cả xã hội, người dân thuộc mọi tầng lớp, lứa
tuổi, trong đó có sinh Viên thế hệ trí thức, chủ nhân tương lai của đất nước.
Tài liệu tham khảo
(1)
- _=_

(2)
/>uyenmai.zing.vn%2Ffiles%2Ftailieu%2Fluan-van-bao-cao%2Fkhoa-hoc-xahoi%2Fvndngquanimxydngnnvnhatintinmbnscdntctrongmitrngbcihc_140422235053_
phpapp02_6408.pdf&ved=2ahUKEwjWhqObuu7xAhWXat4KHdL4Bu4QFjAAegQIA
xAC&usg=AOvVaw1R07puOK-tEIF5kkqfR25e&fbclid=IwAR0tgVBv1jMjWrhsq_Xia7ZtCx7-kUdosPp7K2YJzKseuEgiYlXpw59b9U
18