THUYET_MINH_VE_HO_GUOM

THUYẾT MINH VỀ DANH LAM
THẮNG CẢNH HỒ GƯƠM


Nhà thơ Hy Lạp Ludemit đã ví: "Hồ Gươm là lẵng hoa xinh đẹp giữa lòng thành phố" .


I. Mở bài:
- Hồ Hoàn Kiếm là một biểu tương đẹp và thiêng
liêng của Hà Nội – Trái tim hồng của cả nước.
II. Thân bài:
1. Lịch sử, nguồn gốc
- Cách đây khoảng 6 thế kỷ, hồ Gươm gồm hai phần
chạy dài từ phố Hàng Đào, qua Hai Bà Trưng, Lý
Thường Kiệt tới phố Hàng Chuối, thông với sông
Hồng.
- Chu vi sát bờ hồ là khoảng 1750m, còn chu
vi đường xe cơ giới đi vòng quanh hồ là
khoảng 2000m.
- Nước hồ quanh năm xanh biếc nên hồ Gươm cũng
được gọi là hồ Lục Thuỷ.
- Vào thế kỷ XV hồ được đổi tên thành hồ Hoàn
Kiếm.


Toàn cảnh Hồ Gươm


Lê Lợi
trả kiếm
cho Rùa

thần


Truyền thuyết kể rằng khi Lê Lợi khởi nghĩa ở Lam Sơn
(Thanh Hố) có người dân mị được một lưỡi gươm,
sau đó lại nhặt được một cái chi ở trong rừng.
Gươm báu này đã theo Lê Lợi trong suốt thời gian
kháng chiến chống giặc Minh.
Khi lên ngơi về đóng đơ ở Thăng Long, trong một lần
nhà vua đi chơi thuyền trên hồ Lục Thuỷ, bỗng một


2. Cảnh quan xung quanh hồ
- Hồ Hoàn Kiếm là một thắng cảnh nổi tiếng của
Hà Nội. Quanh hồ trồng nhiều loại hoa và cây
cảnh: những hàng liễu rủ, những cành lộc vừng,
những chiếc ghế đá ven hồ,…
- Mùa xuân, quanh hồ sống động bởi bao nhiêu
loài hoa khoe sắc cùng những lễ hội nhộn nhịp…
- Mùa thu, Hồ Gươm rực rỡ sắc vàng của lá, sắc
màu mang vị cổ điển của những mùa thu vàng
trong tranh Lê-vi-tan…



- Mùa đông, Hồ Gươm mờ ảo, quyến rũ như
khuôn mặt người thiếu nữ khéo choàng lên đầu
chiếc khăn voan mỏng nhẹ.

- Giữa có tháp Rùa; cạnh hồ có đài Nghiên, tháp Bút,
cầu Thê Húc, đền Ngọc Sơn. Xung quanh hồ cịn có
những di tích lịch sử khác như tượng vua Lê Thái Tổ,
cầu Thê Húc, tháp Bút, đền Bà Kiệu,... bên cạnh những
cơng trình kiến trúc hiện đại. Tồ nhà Bưu điện với
tháp đồng hồ cổ kính in bóng hồ Gươm đã đi vào lòng
nhiều người dân Hà Nội.


a. Tháp Rùa
• Là một ngọn tháp ở khoảng giữa, phía nam Hồ
Gươm, Hà Nội.
• Tháp xây trên gị Rùa nơi xưa từ thời vua Lê
Thánh Tông đã dựng Điếu Đài ở đó để nhà vua ra
câu cá. Sang thời Lê Trung Hưng (khoảng thế kỷ
17-thế kỷ 18) thì chúa Trịnh cho xây đình Tả Vọng
trên gị nhưng sang thời nhà Nguyễn thì khơng
cịn dấu tích gì nữa.
• Ngọn tháp kết hợp phong cách kiến trúc Âu châu
với hàng cửa cuốn gơ-tích hai tầng dưới nhưng
phần mái cong giữ quy thức kiến trúc Việt Nam.



b. Tháp Bút
- Tháp Bút ở Hồ Gươm là một ngọn tháp bằng đá cao
năm tầng, được xây dựng năm Tự Đức thứ 18 (1865)
trên nền núi Độc Tơn (cịn gọi là núi Ngọc Bội) cũ theo ý
tưởng của nhà nho Nguyễn Văn Siêu, nằm ở phía ngồi
lối vào cầu Thê Húc, đền Ngọc Sơn.

- Tháp dựng trên ngọn núi do đá xếp, đường kính 12m,
cao 4m. Tháp vng có năm tầng, cao 28m. Đỉnh là một
ngịi bút lơng dựng ngược. Cả cán và ngòi bút cao 0,9m.
Trên thân ba tầng giữa có khắc theo chiều dọc ba chữ
Tả Thanh Thiên mang nghĩa "Viết lên trời xanh"...
- Cụm kiến trúc Tháp Bút biểu dương văn chương,
nhưng đồng thời cũng để biểu dương võ công của chúa
Trịnh trong việc dẹp cuộc khởi nghĩa của quận Hẻo
Nguyễn Danh Phương. Tháp Bút dựng trên một cái gò
chất đầy đá hộc, gò này tượng trưng cho 1 ngọn núi, tên
là Độc Tôn. Trong bài Bút Tháp chí do Nguyễn Văn Siêu
soạn năm 1865 được khắc ngay trên thân tháp.


Tháp Bút và cổng vào đền Ngọc Sơn


c. Đài Nghiên
Ở đầu cầu Thê Húc là Đài Nghiên, nghiên được đặt trên
tòa cửa đầu tiên dẫn vào đền, là một nghiên mực bằng đá
xanh đẽo tạc theo hình nửa quả đào, cắt ngang theo chiều
dọc, khoét lõm. Bề dài quả đào 0,97m, bề ngang 0,8m, cao
0,3m, chu vi 2m, có ba con thiềm thừ (con cóc) đội nghiên
như ba cái chân kiềng. Đặc biệt trên thân của nghiên có
khắc một bài minh mà tác giả lại cũng là Nguyễn Văn Siêu.
Chỉ có 64 chữ (Hán) nhưng ý tứ rất hàm súc, tạm dịch:
"Xưa lấy hốc đất làm nghiên, chú giải Đạo Đức kinh,
nghiền ngẫm bên nghiên lớn, viết sách Hán Xuân Thu. Từ
đá tách ra làm nghiên, chẳng có hình dáng. Khơng vng
khơng trịn, dùng vào mọi việc thật kỳ diệu. Khơng cao

khơng thấp, ngơi ở chính giữa. Cúi soi hồ Hồn Kiếm,
ngửa trơng ngọn Bút đá. ứng vào sao Thai mà làm ra mọi
biến đổi. Ngậm nguyên khí mà mài hư khơng".




d. Cầu Thê Húc
• Cầu Thê Húc là cây cầu ở hồ Hồn Kiếm, Hà Nội, thủ đơ
của Việt Nam.
• Nối từ Bờ Hồ ra hịn đảo nhỏ nơi có đền Ngọc Sơn, cây
cầu này màu đỏ son, làm bằng gỗ, có nhiều trụ liên tiếp.
Cầu được Thần Siêu Nguyễn Văn Siêu xây dựng vào
năm 1865. Tên của cầu có nghĩa là "nơi đậu ánh sáng
Mặt Trời buổi sáng sớm”.
• Cầu Thê Húc được làm bằng gỗ rất thô sơ và sơn màu
đỏ. Tương truyền cuối thế kỷ 19 cầu bị gãy, người ta xây
lại cầu mới có chân làm bằng xi măng cốt thép, sàn và
lan can làm bằng gỗ. Cầu có thiết kế cong cong và uốn
luợn như hình con tơm.


CỔNG TAM QUAN


Đền hiện nay được xây dựng từ thế kỷ XIX. Lúc đầu gọi
là chùa Ngọc Sơn sau đổi gọi là đền Ngọc Sơn vì trong đền
chỉ thờ thần Văn Xương Đế Quân là ngôi sao chủ việc văn
chương khoa cử và thờ Trần Hưng Đạo, vị anh hùng có
cơng phá quân Nguyên thế kỷ XIII.

Khởi nguyên, khi vua Lý Thái Tổ dời đô ra Thăng Long
đặt tên ngôi đền đã có tại đây là Ngọc Tượng, đến đời nhà
Trần đổi tên là Ngọc Sơn. Thời Trần, ngôi đền để thờ những
người anh hùng liệt sĩ đã hy sinh trong kháng chiến chống
Nguyên-Mông. Về sau lâu ngày đền ấy sụp đổ.


Về kiến trúc, đền Ngọc
Sơn là một dãy nhà hình
chữ Tam gồm tịa tiền
bái, tịa chính điện và
hậu cung. Tịa tiền bái
thờ Quan Cơng, tịa
chính điện thờ Văn
Xương đế qn và tịa
hậu cung thờ Trần Hưng
Đạo. Ngồi ra trong đền
cịn thờ Phật A Di Đà.
Điều này đã thể hiện rõ
quan niệm tam giáo
đồng nguyên của người
Việt xưa.


Tháp Hồ Phong: trên bờ
hướng Đơng hồ, là di vật cịn
sót lại của chùa Báo Ân (bị
dỡ bỏ năm 1898). Tháp cao
ba tầng, cửa theo bốn hướng
Đông Tây Nam Bắc, có các

chữ Hán như: Báo Đức mơn,
Báo Ân mơn, Hồ Phong
tháp, Báo Thiên tháp, ứng với
mỗi cửa của tháp. Tầng một
to và cao hơn hai tầng trên
cùng. Bốn mặt của tầng hai
hình Bát qi. Tầng ba ghi
"Hịa Phong Tháp".


3. Ý nghĩa của Hồ Gươm
- Hồ Gươm như 1 tấm gương giữa lòng thành phố,
đã đi vào trong tâm trí của nhiều người dân Hà Nội.
- Vào lúc sáng sớm, người dân sống ở khu vực
quanh hồ có thói quen ra đây tập thể dục, đặc biệt
là vào mùa hè. Họ gọi các khu phố nằm quanh
hồ là Bờ Hồ.
- Hồ gắn liền với cuộc sống và tâm tư của nhiều
người.
- Hồ gắn liền với lịch sử, là biểu tượng khát khao
hồ bình (trả gươm cầm bút ), đức văn tài võ trị
của dân tộc (thanh kiếm thiêng nơi đáy hồ
và tháp bút viết lên trời xanh)...
=> Nhiều văn nghệ sĩ đã lấy hình ảnh của Hồ
Gươm làm nền tảng cho các tác phẩm của mình.


Hà Nội
...
Hà Nội có Hồ Gươm

Nước xanh như pha mực
Bên hồ ngọn Tháp Bút
Viết thơ lên trời cao …
(Trần Đăng Khoa – 1969)
Rủ nhau xem cảnh Kiếm hồ,
Xem cầu Thê Húc, xem chùa Ngọc Sơn.
Đài nghiên, tháp bút chưa mòn,
Hỏi ai gây dựng nên non nước này?


4. Cách bảo tồn:
- Hiện nay, vẫn còn nhiều hành vi thiếu ý thức bảo vệ
hồ và cảnh quan xung quanh hồ.
- Vì vậy, mỗi người dân VN cần bảo vệ “ lẵng hoa xinh
đẹp giữa lòng Hà Nội” này.
III. Kết bài
Hồ Gươm sẽ sống mãi trong lòng mỗi người dân
thủ đô và người dân cả nước như một biểu tượng
thiêng liêng về văn hoá của dân tộc VN.