MÔN SINH HỌC 8 - CHUYÊN ĐỀ BÀI TIẾT

MÔN: SINH HỌC 8
GV: Nguyễn Thị Xuân Hương


CHUN ĐỀ ( gồm tiết 42,43,44) CĨ 3 NỘI
DUNG CHÍNH NHƯ SAU:

•Nội dung 1: Bài tiết và cấu
tạo hệ bài tiết nước tiểu
• Nội dung 2: Bài tiết nước
tiểu.
•Nội dung 3: Vệ sinh hệ bài
tiết nước tiểu


Hướng dẫn học:
•Các em sẽ tìm hiểu bài mới bằng
cách trả lời các câu hỏi trong bài
trình chiếu.
•Khi thấy biểu tượng
các em sẽ
ghi nội dung đó vào vở học


I. BÀI TIẾT:
Hằng ngày cơ thể chúng
taPhân,
thải ra
môi
trường
CO2, nước tiểu, mồ hơi

ngồi những sản phẩm
nào?
Trong các sản phẩm thải trên, sản phẩm nào là
sản phẩm bài tiết?
CO2, nước tiểu, mồ hôi


CHẤT CẦN THIẾT CHO TẾ BÀO

Bài Tiết
là gì?

TRAO ĐỔI CHẤT CỦA TẾ BÀO
CHẤT CẶN BÃ, DƯ THỪA

CÁC CHẤT THẢI
KHÁC

CO2

Nước
Tiểu
MÔI TRƯỜNG NGỒI
HOẠT ĐỘNG BÀI TIẾT

Mồ Hơi


I. BÀI TIẾT:

- Bài tiết là một hoạt động của cơ thể lọc thải các
chất dư thừa và các chất độc hại khác ra mơi
trường ngồi.


Đọc đoạn thông tin sau và cho biết bài tiết có vai
trị gì?

Khi sự bài tiết các sản phẩm thải bị trì trệ bởi
một lí do nào đó thì các chất thải (CO2, urê,
axit uric…) sẽ bị tích tụ nhiều trong máu,
làm biến đổi các tính chất của mơi trường
trong cơ thể. Lúc đó cơ thể bị nhiễm độc có
các biểu hiện như mệt mỏi, nhức đầu, thậm
chí tới mức hôn mê và chết.


I. BÀI TIẾT:

- Bài tiết là một hoạt động của cơ thể lọc thải các
chất dư thừa và các chất độc hại khác ra mơi
trường ngồi.
- Bài tiết duy trì tính ổn định của mơi trường
trong cơ thể, tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động
trao đổi chất diễn ra bình thường.


I. BÀI TIẾT:

- Các

cơ quan
thựccơhiện
bàithực
tiết hiện
và sản
Em hãy
nêu các
quan
bàiphẩm
tiết
thải
chủphẩm
yếu: thải chủ yếu của nó ?
và sản
+ Phổi bài tiết CO2.
+ Thận bài tiết nước tiểu.
+ Da bài tiết mồ hôi.
- Trong các cơ quan trên, cơ quan nào là cơ
quan bài tiết chủ yếu của cơ thể ?
+Thận. (thải 90% các sản phẩm bài tiết)


II. CẤU TẠO CỦA HỆ BÀI TIẾT NƯỚC TIỂU:


A. Các cơ quan của hệ bài tiết nước tiểu

D. Nang cầu thận và cầu thận phóng to

B. Lát cắt dọc thận

C. Một đơn vị chức năng của thận

Hình 38.1:Sơ đồ cấu tạo của hệ bài tiết nước tiểu


Nang cầu thận
Cầu thận

2Thận trái

Thận phải
1
Động mạch đến
Động mạch đi

Ống thận

Ống dẫn
3
nước tiểu
Bóng đái
4

D. Nang cầu thận và cầu thận phóng to

Ống đái5
A. Các cơ quan của hệ bài tiết nước tiểu

Nang cầu thận

Ống thận

Phần tủy
Phần vỏ
Bể thận
Ống dẫn
nước tiểu

B. Lát cắt dọc thận

Phần vỏ

Ống góp

Phần tủy

C. Một đơn vị chức năng của thận


Hãy quan sát hình 38.1 Sơ đồ cấu tạo của hệ bài tiết nước tiểu hoàn thành bài tập SGK trang
123 và 124.
Chọn câu trả lời đúng nhất:
1.Hệ bài tiết nước tiểu gồm các cơ quan:
a.

Thận, cầu thận, bóng đái.

b.

Thận, ống thận, bóng đái

c.

Thận, bóng đái, ống đái.

d.

Thận, ống dẫn nước tiểu, bóng đái, ống đái

2. Cơ quan quan trọng nhất của hệ bài tiết nước tiểu là:
A. Các cơ quan của
hệ bài tiết nước tiểu

B. Lát cắt dọc thận

a.

Thận

c. Bóng đái

b.

Ống dẫn nước tiểu

d. Ống đái

3. Cấu tạo của thận gồm:
a.

Phần vỏ, phần tủy, bể thận, ống dẫn nước tiểu

b.

Phần vỏ, phần tủy, bể thận

c.

Phần vỏ, phần tủy với các đơn vị chức năng, bể thận

d.

Phần vỏ và phần tủy với các đơn vị chức năng của thận cùng
các ống góp, bể thận

4. Mỗi đơn vị chức năng của thận gồm:

C. Một đơn vị chức
D. Nang cầu thận và cầu
năng của thận
thận phóng to
Hình 38.1:Sơ đồ cấu tạo của hệ bài tiết nước tiểu

a.

Cầu thận, nang cầu thận

c. Cầu thận, ống thận

b.

Nang cầu thận, ống thận d. Cầu thận, nang cầu thận, ống thận


II. CẤU TẠO CỦA HỆ BÀI TIẾT NƯỚC TIỂU:
Hệ bài tiết nước tiểu
gồm: Thận, ống dẫn
nước tiểu, bóng đái và
ống đái
*

Thận
có thận
vai :trị gì?
- Cấu tạo
+Thận
Lọc gồm
máuphần
để vỏ
tạovà
phần
tủy nước
với các tiểu.
đơn vị
thành

chức năng của thận cùng
các ống góp đổ vào bể
thận

+ Thận gồm 2 quả, với
khoảng 2 triệu đơn vị chức
năng

1.Hệ bài tiết nước tiểu gồm các cơ quan:
a. Thận, cầu thận, bóng đái.
b. Thận, ống thận, bóng đái
c. Thận, bóng đái, ống đái.
d. Thận, ống dẫn nước tiểu, bóng đái, ống đái
2. Cơ quan quan trọng nhất của hệ bài tiết nước tiểu là:
a. Thận

c. Bóng đái

b. Ống dẫn nước tiểu

d. Ống đái

3. Cấu tạo của thận gồm:
a. Phần vỏ, phần tủy, bể thận, ống dẫn nước tiểu
b. Phần vỏ, phần tủy, bể thận
c. Phần vỏ, phần tủy với các đơn vị chức năng, bể thận
d. Phần vỏ và phần tủy với các đơn vị chức năng của thận
cùng các ống góp, bể thận
4. Mỗi đơn vị chức năng của thận gồm:
a. Cầu thận, nang cầu thận

c.

Cầu thận, ống thận

b. Nang cầu thận, ống thận

d.

Cầu thận, nang cầu


BÀI TẬP CỦNG CỐ NỘI DUNG 1:
Hãy xếp các cặp ý tương ứng trong bảng sau:
Các câu lựa chọn

Câu hỏi
1. Các sản phẩm thải
chủ yếu của cơ thể là gì?

A. Lọc máu và hình thành
nước tiểu

2. Bài tiết có vai trị như
thế nào?

B.

Thận, ống dẫn nước
tiểu, bóng đái, ống đái

3. Các sản phẩm cần được C. 2 triệu
bài tiết phát sinh từ đâu?
4. Hệ bài tiết nước tiểu

có cấu tạo như thế nào?

D. CO2 , nước tiểu, mồ
hơi.

5. Thận có bao nhiêu
đơn vị chức năng?

E. Các hoạt động TĐC
của tế bào và cơ thể

6. Thận có chức năng
gì?

F.

Giúp cơ thể thải các
chất độc hại ra MT

Trả lời


I. TẠO THÀNH NƯỚC TIỂU
Mao mạch quanh ống thận

Ống thận

Sự tạo thành nước tiểu diễn ra ở đâu?
Gồm những quá trình nào?

I/Tạo thành nước tiểu:
- Sự tạo thành nước tiểu diễn ra ở các đơn vị chức năng của
thận gồm 3 quá trình:
+ Quá trình lọc máu  ở cầu thận tạo ra nước tiểu đầu.
+ Quá trình hấp thụ lại các chất dinh dưỡng, nước và các ion
cần thiết cho cơ thể ở ống thận.
+ Quá trình bài tiết tiếp các chất không cần thiết ở ống thận để
tạo thành nước tiểu chính thức.


II/ Thải nước tiểu
Nước tiểu chính thức
Bể thận
Ống dẫn nước tiểu
Bóng đái
Ống đái
Thải ra ngồi

Sự thải
nước
tiểu
diễn ra
như
thế
nào?

Bể
thận

Ống dẫn
nước tiểu


- Nước tiểu chính
thức đổ vào bể
thận, qua ống dẫn
nước tiểu xuống
tích trữ ở bóng đái,
rồi được thải ra
ngồi nhờ hoạt
động của cơ vịng
ống đái (cùng với
cơ bóng đái và cơ
bụng).

Bể
thận

Ống dẫn
nước tiểu


Chọn câu trả lời đúng nhất
Câu 1. Quá trình lọc máu tạo thành nước tiểu đầu diễn ra ở đâu?
a.Nang cầu thận
b.Cầu thận
c.Ống thận
d.Ống góp
Câu 2.Nước tiểu chính thức được hình thành ở

a.Nang cầu thận
b.Cầu thận
c.Ống thận
d.Ống góp


?.Thực chất của quá trình tạo thành nước tiểu là gì.
Thực chất của quá trình tạo thành nước tiểu là lọc
máu và thải bỏ các chất cặn bã, các chất độc, các chất
thừa khỏi cơ thể để môi trường trong cơ thể ổn định.
?. Sự thải nước tiểu diễn ra như thế nào.
Nước tiểu chính thức

Bể thận

Ngồi

Ống dẫn nước tiểu

Ống đái

Bóng đái

Vì sao khi muốn đi tiểu thì nên đi ngay và không nên
nhịn lâu?


I . Một số tác nhân chủ yếu gây hại cho hệ bài tiết nước tiểu

Nêu những tác nhân gây hại cho hệ bài tiết nước

tiểu và hậu quả do những tác nhân đó gây ra ?
- Các tác nhân có thể gây hại cho hệ bài tiết nước
tiểu là các chất độc trong thức ăn, đồ uống , khẩu
phần ăn khơng hợp lí , các vi khuẩn gây bệnh...
Các tác nhân đó làm cầu thận bị viêm và suy
thối , ống thận bị tổn thương , gây ra sỏi thận 
làm môi trường trong bị biến đổi gây rối loạn
quá trình trao đổi chất  ảnh hưởng bất lợi đến
sức khỏe.


II . Xây dựng thói quen sống khoa học để bảo vệ hệ
bài tiết nước tiểu tránh các tác nhân có hại .

Em hãy kể tên các thói quen sống khoa học
để bảo vệ hệ bài tiết nước tiểu?
- Thường xun giữ gìn vệ sinh cho tồn cơ thể cũng
như cho hệ bài tiết nước tiểu
- Khẩu phần ăn uống hợp lí:
+ Khơng ăn q nhiều prơtêin, q mặn, q chua, quá nhiều
chất tạo sỏi.
+ Không ăn thức ăn ôi thiu và nhiễm chất độc hại.
+ Uống đủ nước.
- Khi muốn đi tiểu thì nên đi ngay, khơng nên nhịn lâu


BÀI TẬP CỦNG CỐ NỘI DUNG 3
Câu 1 : Hãy nêu các biện pháp phòng chống các bệnh về thận và
đường tiết niệu
Câu 2 : Chọn câu trả lời đúng nhất :

1. Bệnh nào dưới đây xảy ra do sự kết muối khoáng
và các chất khác trong nước tiểu ?
a. Viêm thận

b. Sỏi thận

c. Nhiễm trùng thận

d. Cả a và b đúng

2. Người bị sỏi thận cần hạn chế sử dụng những chất
nào ?
a. Muối khoáng

b. Nước


3. Khi có sỏi trong đường dẫn nước tiểu thì sức khỏe sẽ như
thế nào ?
a. Bí tiểu hoặc khơng đi tiểu được
b. Đau dữ dội và có thể bị sốt
c. Nếu khơng được cấp cứu kịp thời có thể bị chết
d. Cả a , b , c đúng
4. Khi ống thận bị tổn thương thì dẫn đến hiệu quả gì ?
a. Quá trình lọc máu bị trì trệ
b. Quá trình hấp thụ lại và bài tiết giảm
c. Gây bí tiểu
d. Cả a , b , c sai .