CÔNG CỤ 5S - QUẢN LÝ VẬN HÀNH CƠ BẢN

MODULE 5: CÔNG CỤ 5S - QUẢN LÝ VẬN
HÀNH CƠ BẢN


MƠ HÌNH LEAN MANUFACTURING – SẢN XUẤT TINH GỌN

2


CÔNG CỤ LEAN MANUFACTURING – SẢN XUẤT TINH GỌN

3


HOẠT ĐỘNG 5S
NỀN TẢNG CỦA HOẠT ĐỘNG CẢI TIẾN NĂNG SUẤT, CHẤT LƯỢNG
 5S là một phương pháp cải tiến đơn giản dễ hiểu đối với mọi người, thực hiện dễ
dàng và chi phí thực hiện ít tốn kém.
 5S tạo một mơi trường làm việc tiện lợi và làm giảm lãng phí.
 5S có thể áp dụng đối với mọi loại hình doanh nghiệp ở bất kỳ lĩnh vực như sản
xuất, thương mại hay dịch vụ…


HOẠT ĐỘNG 5S
NỀN TẢNG CỦA HOẠT ĐỘNG CẢI TIẾN NĂNG SUẤT, CHẤT LƯỢNG
SERI
Sàng lọc

SEITON
Sắp xếp

SEISO
Sạch sẽ

SEIKETSU
Săn sóc

SHITSUKE
Sẵn sàng

S1

S2

S3

S4

S5

Tiếng Nhật

Tiếng Anh

Tiếng Việt

Ý nghĩa

Seiri

Sort

Sàng lọc

Chọn và loại bỏ những thứ không cần thiết

Seiton

Set in drder

Sắp xếp

Sắp xếp các đồ vật đúng chỗ

Seiso

Shine

Sạch sẽ

Khu vực làm việc luôn được vệ sinh, kiểm tra

Seiketsu

Standardize

Săn sóc

Duy trì nơi làm việc sạch sẽ và ngăn nắp.

Shitsuke

Sustain

Sẵn sàng

Thực hiện 4S trên một cách tự giác và tập thể


S1. SÀNG LỌC (SEIRI)

Cần thiết
Cái không cần thiết
Cái không cần gấp
Cái không cần gấp
▶Cái cần thiết: Là hàng cần sử dụng cho hoạt động sản xuất trong thời điểm nhất định.
▶Cái khơng cần gấp: Là cái có thể sử dụng hoặc tái sử dụng, nhưng mật độ sử dụng ít nên
không cần để nơi bảo quản hiện tại cũng không sao.
▶Cái không cần thiết là: Là cái không hề sử dụng được trong thời điểm quy định nên cần phải
hủy hay bán phế liệu.


S1. SÀNG LỌC (SEIRI)
Hoạt động sàng lọc là phân loại cái nào cần và cái nào không cần.

Lập kế hoạch

Thực hiện

• Đào tạo, giải thích phương pháp xúc tiến
• Thiết lập khu vực đảm nhiệm, lập lịch trình xúc tiến

• Phân loại sản phẩm cần, sản phẩm không cần gấp, sản phẩm khơng cần
thiết
• Hoạt động Red card và quản lý khu vực xử lý sản phẩm không cần gấp,
sản phẩm không cần thiết.


Dán Red Card
Xem xét





Di chuyển khu vực trống

Đánh giá


Trả lại

• Tự xem xét
• Khi đủ tiêu chuẩn, yêu cầu cấp quản lý xem xét

7

Bỏ đi hoặc bán


S2. SẮP XẾP (SEITON)

Nguyên tắc “3 Đúng” là cách sắp xếp để bất cứ ai cũng có thể biết và dễ tìm.
• Giải thích và phân loại cách sắp xếp theo từng tính năng (cơng cụ Jig,
Lập kế hoạch
ngun vật liệu, bình cứu hỏa..)
• Thiết lập khu vực đảm nhiệm, lập lịch trình xúc tiến
• Sơn: sàn nhà
Thực hiện
• Vẽ đường line: đường phân khu vực, lối đi, dấu hiệu an tồn, nơi để dụng cụ
• Bảng hiệu: bảng tên thiết bị, dấu hiệu 3 đúng, nơi để vật liệu
• Cơng cụ Jig: sắp xếp theo hình, cơng cụ Jig, wire rope
• Khác: ống, valve, dụng cụ đo, bình cứu hỏa, vịi nước…
Văn phịng
Tool Box/Bình cứu hỏa
Ngun liệu

Xem xét

• Tự xem xét
• Khi đủ tiêu chuẩn, yêu cầu cấp quản lý xem xét P.O


S2. SẮP XẾP (SEITON)

Thực hiện 3 “Đúng”: đúng sản phẩm, đúng số lượng, đúng vị trí.
Ở xưởng sản xuất, việc khơng thay đổi những gì đã xác định vị trí thì khơng hồn tồn.
Mặc dù đã định theo tiêu chuẩn, nhưng tùy theo sự thay đổi của hoàn cảnh mà tạo ra một
phương pháp đúng đắn và định ra một cái gì đó mới mẻ thì đó là 3 “Đúng".
3 “Đúng”
Ở đâu - Đúng vị trí
Có thể biết

Mấy cái - Đúng số lượng

Dễ dàng

Bất cứ ai
Tiêu chuẩn hóa

Cái gì - Đúng sản phẩm

Có thể lấy ra
Có thể hồi trả lại


S2. SẮP XẾP (SEITON)

Phương pháp xúc tiến
• Sắp xếp mỗi tính năng
• Dùng các tấm biển (biển Line,
biển cơng đoạn, biển biểu thị…)
• Hoạt động 3 “đúng”
Thực hiện 3
“đúng”

Cơng cụ đang
sử dụng

10

Tạo thành từng nhóm cơng cụ

( Sắp xếp theo mỗi tính năng)


S2. SẮP XẾP (SEITON)

FIRST-IN FIRST-OUT (FIFO)
First-in và first-out là nguyên tắc Nhập trước – Xuất trước hoặc sử
dụng nguyên vật liệu, bán thành phẩm, thành phẩm được mua trước.


VÍ DỤ:

12


S3. SẠCH SẼ (SEISO)

• Giữ gìn nơi làm việc, thiết bị, dụng cụ ln sạch sẽ.
• Hạn chế NGUỒN gây dơ bẩn, bừa bãi.
• Lau chùi có “Ý THỨC”
 Là hoạt động kiểm tra, phát hiện ra những thiếu sót khơng nhìn thấy, ngăn chặn
trước các vấn đề có thể phát sinh.


S3. SẠCH SẼ (SEISO)

Sạch sẽ hằng ngày : Dọn dẹp sạch sẽ
( hiện thực hóa của vấn đề cịn tồn tại.)

Kiểm tra Sạch sẽ : Vừa dọn dẹp

vừa kiểm tra

Duy trì Sạch sẽ : Dọn dẹp, cải tiến

Phương pháp xúc tiến
•Định ra phương pháp dọn dẹp.

• Thiết lập khu vực đối tượng dọn dẹp.

• Chuẩn bị cơng cụ dọn dẹp.

• Định ra người đảm trách việc dọn dẹp.

• Tiến hành dọn dẹp.

14


S3. SẠCH SẼ (SEISO)

 Việc dọn dẹp loại bỏ hết những hư hỏng và ô nhiễm trên thiết bị.
Phân loại

Nội dung chi tiết

Phương pháp cải tiến

Bụi, ô nhiễm

Bụi bặm, vết đốm, rác, rỉ sét, mạt, bụi sắt, dơ, cặn…

Loại bỏ

Dầu nhớt

Rỉ dầu, dầu bị dơ, thiếu lưu lượng, khác loại dầu,
giảm lượng dầu…

Cấp dầu, thay dầu, dọn dẹp, sửa
chữa.

Nhiệt độ, áp
suất

Quá nhiệt độ, thiếu nhiệt độ, quá áp suất, quá nhiệt
độ của nước làm mát…

Sửa chữa, phục hồi

Lỏng lẻo

Bu lông bị lỏng, bị rớt ra, đai ốc bị lỏng, mối hàn bị
rớt ra…

Xiết lại, thay đổi, phục hồi, sửa
chữa.

Hư hỏng

Ống dẩn bị hư, mô tơ bị hư, Arm bị hư, thủy tinh vỡ,

Switch bị hư, phần quay bị kẹt.

Thay đổi

Giữa con người và thiết bị tồn tại mối quan hệ mật thiết với nhau.


S4. SĂN SĨC (SEIKETSU)

 Duy trì thành quả đạt được
 “Liên tục phát triển” 3S
o Sàng lọc
o Sắp xếp
o Sạch sẽ
 Xây dựng thói quen thơng
qua việc đánh giá và kiểm
tra theo chu kỳ.

16


CÁC ĐIỂM CHÍNH VỀ SĂN SĨC
1. Đảm bảo các chỗ khơng sạch phải được chú ý tới. Ví dụ: dùng màu sáng
cho máy móc và trang phục làm việc.
2. Phân rõ phạm vi trách nhiệm cho mỗi nhân viên và mỗi bộ phận (khu vực,
tủ, máy móc, v.v).
3. Giải thích rõ ràng quy định để duy trì 3S. Ví dụ: các tiêu chuẩn loại bỏ và
người chịu trách nhiệm vệ sinh.
4. Làm cho mọi người có thể hiểu tình trạng đúng.
Sử dụng nhãn dán và hình ảnh để giúp mọi người nhận ra tình trạng đúng

(đặt mọi thứ đúng nơi của nó).
5. Các nhà quản lý phải kiểm tra thường xuyên (áp dụng PDCA).


S5. SẴN SÀNG (SHITSUKE)

 Thiết lập một chương trình duy trì làm việc sạch sẽ và ngăn
nắp.
 Lập và hướng dẫn các tiêu chuẩn.
 Sửa đổi tiêu chuẩn định kỳ.
 Thi đua, khen thưởng giữa các đơn vị.
 Kiểm tra và đánh giá thường kỳ bởi Ban đánh giá 5S.
 Xây dựng thói quen.


S5. SẴN SÀNG (SHITSUKE)

 Ngun tắc 3 Khơng:
• Khơng có vật khơng cần thiết.
• Khơng bừa bãi.
• Khơng dơ bẩn.

 Thay đổi thói quen thơng qua việc đào tạo để có thể giữ được thành
quả và tạo ra một xưởng sản xuất bao gồm các nguyên tắc và qui định.


 Tóm tắt
Sàng lọc

Là hoạt động phân loại tùy theo tần suất sử dụng những cái cần thiết và

không cần thiết đồng thời loại bỏ đi những vật không cần thiết.

Sắp xếp

Là hoạt động tiêu chuẩn hóa phương pháp sắp xếp (hoạt động 3 “Đúng“,
hoạt động VM) để bất cứ ai cũng có thể dễ dàng tìm, dễ lấy, dễ trả lại.

Sạch sẽ

Là hoạt động ngăn chặn trước các vấn đề có thể phát sinh, tạo ra mơi
trường sản xuất sạch sẽ, xử lý những lỗi nhỏ nhất.

Săn sóc

Là hoạt động cải tiến tận gốc nguyên nhân phát sinh ô nhiễm, duy trì
trạng thái Sàng lọc, Sắp xếp, Sạch sẽ.

Sẵn sàng

Thay đổi thói quen thơng qua việc đào tạo để có thể giữ được thành quả
và tạo ra một xưởng sản xuất tồn tại các quy tắc hóa.


CÔNG CỤ VM – Visual Management

“Là phương pháp để bất kì ai cũng có thể dễ dàng nhìn thấy ngay được trường hợp bình thường
và bất bình thường”

Có thể nhận biết được dù là ở xa

ㅇ Được ghi chú lên vật cần quản lý.

Bất kì ai cũng có thể chỉ ra điểm tốt hay xấu

ㅇ Bất kỳ ai cũng có thể sử dụng và việc sử
dụng dễ dàng.

Bất kì ai đều có thể quản lý dễ dàng

ㅇ Nếu sử dụng công cụ quản lý, nơi làm việ
sẽ trở nên sáng và sạch sẽ hơn.

21