m5kiemsoatdongvat_119201710
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (718.84 KB, 25 trang )
Project co-financed by
European Union
Project co- financed
by Asean
SUPPLEMENTARY ASEAN GMP TRAINING MODULE
KIỂM SOÁT ĐỘNG VẬT
GÂY HẠI
Prepared by
Ofelia M. Malagkit ~ Philippines
Approved by
ASEAN GMP Team
Endorsed by
ASEAN Cosmetic Committee
European Committee
for Standardization
Implementing Agency
Supplementary Module
GMP Workshop Kuala Lumpur 14-16
1
Project co-financed by
European Union
VỆ
VỆ SINH
SINH MÔI
MÔI TRƯỜNG
TRƯỜNG
Project co- financed
by Asean
““CHƯƠNG
CHƯƠNG TRÌNH
TRÌNH KIỂM
KIỂM SỐT
SỐT ĐỘNG
ĐỘNG VẬT
VẬT GÂY
GÂY
HẠI
HẠI ””
Meeting of pest attack strategy
European Committee
for Standardization
Implementing Agency
Supplementary Module
GMP Workshop Kuala Lumpur 14-16
2
2
Project co-financed by
European Union
Project co- financed
by Asean
NGUYÊN TẮC VỆ SINH MƠI TRƯỜNG
Vệ sinh mơi trường và việc thực hiện sẽ phụ
thuộc vào tình trạng của từng khu vực sản
xuất.
Sự phịng tránh sẽ khác nhau nếu nh à máy ở
tỉnh hay ở thành phố.
Các ngun tắc chính về vệ sinh mơi trường bao
gồm :
Có sự ngăn chận thích hợp (người, chó mèo, vv)
Kiểm sốt các động vật gây hại (lồi gậm
nhấm, cơn trùng, chim)
Tiêu huỷ các chất thải lỏng và chất thải rắn
European Committee
for Standardization
Implementing Agency
Supplementary
3
3
Project co-financed by
European Union
Project co- financed
by Asean
CHƯƠNG TRÌNH KIỂM SỐT ĐỘNG VẬT GÂY HẠI
Động vật gây hại (loài gậm nhấm, cơn trùng, chim) cần được
kiểm sốt để ngăn chận sự xâm nhập nhà máy mỹ phẩm, khu
vực sản xuất và khu vực tồn trữ.
Để đạt được điều này tốt nhất là xây dựng nhà xưởng và nơi
làm việc sao cho ngăn cản sự xâm nhập của lồi gậm nhấm,
cơn trùng và chim chóc, nhưng hầu như sẽ khơng thể bảo vệ
nhà xưởng tránh khỏi tất cả các sinh vật gây hại.
Tuy nhiên việc xây dựng và thiết kế tốt có thể trì hỗn sự xâm
nhập của động vật gây hại, đây là mục tiêu quan trọng của
chương trình kiểm sốt động vật gây hại nói chung. Ngay cả
khi nhà xưởng được xây dựng tốt và việc ngăn chận động vật
gây hại có thể thực hiện, thì cũng nên có một sự kiểm sốt
thường xun.
Chương trình kiểm sốt động vật gây hại cần
được triển khai bao gồm việc xữ lý thường xuyên mối,
kiến, gián và động vật gặm nhấm.
European Committee
for Standardization
Implementing Agency
Supplementary
4
4
Project co-financed by
European Union
NGUY CƠ CHỦ YẾU PCP (1)
Project co- financed
by Asean
Việc dọn dẹp nhà xưởng tốt và đảm bảo vệ sinh hợp lý là
chìa khố đối với bất kỳ loại kiểm soát động vật gây hại nào.
Một chương trình chính thức kiểm sốt ngăn ngừa động vật
gây hại được duy trì trong nhà máy và được lưu thành tài
liệu.
Chương trình kiểm sốt động vật gây hại phải được đảm
trách bởi những người của nhà máy đã được huấn luyện hoặc
một nhà thầu phụ được chứng nhận.
Cơng cụ kiểm sốt động vật gây hại và chiến lược quản lý
các động vật gây hại xâm nhập nên được sử dụng hợp lý để
cụng cấp sự kiểm tra liên tục các hoạt động của động vật và
để thiết kế một chương trình kiểm sốt hiệu quả để loại trừ
các động vật gây hại và những rủi ro tiềm năng đối với hoạt
động của các động vật này.
European Committee
for Standardization
Implementing Agency
Supplementary
5
5
Project co-financed by
European Union
NGUY CƠ CHỦ YẾU PCP (2)
Project co- financed
by Asean
Nhà xưởng nên duy trì các phương pháp được ghi bằng
văn bản phát họa các yêu cầu của chương trình nhằm giảm
thiểu khả năng nhiễm khuẩn cho sản phẩm từ hoạt động
của động vật gây hại hoặc việc sử dụng nguyên vật liệu
và/hoặc phương pháp được xây dựng để kiểm soát hoạt
động của động vật gây hại.
Hoạt động kiểm sốt vật gây hại phải ln ln được thực
hiện phù hợp với các yêu cầu của việc kiểm sốt ví dụ như
các phương pháp.
Chương trình kiểm sốt phải bao gồm việc dùng một
lượng tối thiểu thuốc trừ côn trùng.
European Committee
for Standardization
Implementing Agency
Supplementary
6
6
Project co-financed by
European Union
Project co- financed
by Asean
PCP DO NHÂN VIÊN NHÀ MÁY
Nếu chương trình kiểm sốt được thực
hiện bởi những người được huấn luyện
của nhà máy thì các nhân viên này
phải :
a. Duy trì một hồ sơ lưu giữ các nhãn
mẫu và các thơng tin dữ liệu về sự an
tồn của hố chất cho mỗi loại thuốc
trừ cơn trùng được sử dụng và phải
duy trì các tài liệu về việc sử dụng
thuốc trừ sâu cũng như duy trì sổ
sách ghi chép về tính an tồn và thiết
bị bảo vệ được sử dụng.
b. Duy trì và củng cố các thủ tục áp
dụng của tất cả các loại thuốc trừ côn
trùng.
c. Duy trì sự ghi chép
chính xác về việc
Supplementary
sử dụng thuốc trừ côn trùng.
European Committee
for Standardization
Implementing Agency
7
7
Project co-financed by
European Union
Project co- financed
by Asean
PCP DO NHÀ THẦU PHỤ
Nếu chương trình kiểm sốt được thực hiện bởi cơng ty có
giấy phép kinh doanh bên ngồi, thì chúng ta nên duy trì
những điều sau :
a. Một hợp đồng mơ tả cụ thể các dịch vụ được
thuê, bao gồm các tài liệu được sử dụng,
phương pháp, sự đề phòng, và thơng tin dữ
liệu về sự an tồn của hố chất được yêu cầu
bởi các quy định của chính phủ.
b. Nhãn mẫu cho tất cả các thuốc trừ côn trùng
được sử dụng.
c. Các tài liệu chính xác và đầy đủ mơ tả mức độ
hiện thời của hoạt động kiểm sốt cơn trùng
gây hại và đề nghị về các hoạt động cần bổ
trợ để điều chỉnh các điều kiện sao cho hoạt
động kiểm sốt cơn trùng gây hại được hiệu
quả.
d. Các tài liệu lưu trữ chính xác về việc áp dụng
các thuốc trừ cơn trùng, bao gồm cả các thuốc
trừ lồi gặm nhấm, được sử dụng bên trong
European Committee
hoặc chung quanh nhà
máy.
for Standardization
8
Supplementary
Implementing Agency
8
Project co-financed by
European Union
Project co- financed
by Asean
CHƯƠNG TRÌNH KIỂM SỐT ĐỘNG VẬT GÂY HẠ
European Committee
for Standardization
Implementing Agency
Tài liệu phải được giữ theo quy định
của chính phủ và phải lưu thành tài
liệu, ở mức tối thiểu :
Nguyên vật liệu sử dụng
Các vi khuẩn mục tiêu
Số lượng sử dụng
Khu vực cụ thể sử dụng thuốc trừ
côn trùng
Phương pháp áp dụng
Tỉ lệ dùng hoặc liều lượng
Ngày và thời gian tiến hành
Chữ ký người dùng.
9
Supplementary
9
Project co-financed by
European Union
Chương trình kiểm sốt động vật gây hại
có tính chất phịng ngừa
Project co- financed
by Asean
Tất cả các nhà sản xuất phải lập ra chương trình ngăn
ngừa hiệu quả để loại trừ hoạt động của các động vật
gây hại. Hiệu quả của chương trình sẽ được đo lường bởi
sự thiếu quan sát hoạt động của các vật gây hại và bằng
chứng.
Hang chuột (loài gặm nhấm), dấu vết chuột, và bất kỳ
điều kiện nào thu hút chúng hoặc những sâu bọ khác cả
bên trong và bên ngoài nhà máy phải được loại trừ
Các phương phác cụ thể bao gồm, không giới hạn đối
với :
Để mồi bên ngồi để bẫy chuột
Chương trình kiểm sốt nội bộ phải tuân theo quy
định của chính phủ
Hang chuột, dấu vết chuột, và bất kỳ điều kiện nào
thu hút chúng hoặc những sâu bọ khác cả bên trong
và bên ngoài nhà máy phải được loại trừ
Thiết bị kiểm tra côn trùng bay bằng điện nên được sử
dụng khi cần để xác định côn trùng bay xâm
nhập vào
10
Supplementary
nhà máy.
European Committee
for Standardization
Implementing Agency
Project co-financed by
European Union
Project co- financed
by Asean
AN TỒN
CHO CHƯƠNG TRÌNH KIỂM SỐT ĐỘNG VẬT GÂY HẠI
Thùng đựng thuốc trừ cơn trùng và thiết bị dùng phải
được dán nhãn hợp lý để biết được nội dung bên
trong. Thuốc trừ sâu hay thuốc diệt cỏ đều phải dùng
các thiết bị riêng biệt. Tất cả các thiết bị được dùng
để đựng thuốc trừ cơn trùng phải được bảo trì hợp lý
trong điều kiện có thể sử dụng tốt.
Thuốc trừ cơn trùng được giữ trong nhà máy phải
được để trong khu vực được khoá lại, tốt nhất là để
bên ngoài toà nhà tránh xa khu vực sản xuất.
Nhãn cảnh báo phải có nội dung dễ hiểu và các lối đi
hạn chế phải được dán ở bên ngoài lối vào khu vực
này.
Khu vực lưu trữ phải có diện tích thích hợp và được
thơng gió tốt, có các phương tiện cần thiết để kiểm
tra việc đổ tràn hay rò rỉ nhằm loại trừ nguy hiểm cho
các nhân viên.
Việc huỷ bỏ thuốc trừ cơn trùng, bao bì hay 11
thuốc còn
Supplementary
thừa phải được thực hiện phù hợp theo các quy định
European Committee
for Standardization
Implementing Agency
11
Project co-financed by
European Union
NGUN TẮC VỀ VIỆC KIỂM SỐT CƠN TRÙNG
1.
Project co- financed
by Asean
Các nguyên tắc trong chương trình kiểm sốt cơn trùng là:
1. Kiểm sốt sinh học thơng qua thiên địch của các loại cơn
trùng.
2. Kiểm sốt… thơng qua sự thay đổi về mơi trường làm cho nó
khơng cịn thích hợp với động vật gây hại. Các chương trình
đảm bảo vệ sinh và quản lý nước là những ví dụ. Cultural
control through alteration of the environment to make it
unfavourable to pests.
3. Kiểm sốt cơ học và vật lý, ví dụ như đốt cháy hay sử
dụng các chất keo làm dính.
4. Kiểm sốt Autocidal control, phá vỡ chu kỳ sinh sản
của động vật gây hại (tạo ra côn trùng giống đực không sinh
sản được hoặc côn trùng đã biến đổi di truyền).
5. Kiểm soát về hành vi, liên quan đến việc nhận biết, sản
xuất và áp dụng các chất hấp dẫn hố học thu hút cơn trùng
vào bẩy hay ngăn cản hoặc làm rối loạn sự sinh sản.
6. Kiểm soát về hoá học, là phương pháp kiểm soát rõ ràng
nhất nhưng cũng là phương pháp có nhiều tranh cãi nhất
trong số các phương pháp kiểm soát. Phương pháp này bao
gồm các chất trừ cơn trùng bằng hố chất nhưng các phương
pháp khơng dùng hố chất cũng cần được sử dụng khi có thể.
European Committee
for Standardization
12
Supplementary
12
a.Implementing
CácAgency
phương pháp này
cũng có thể dùng để kiểm sốt lồi gặm
Project co-financed by
European Union
Project co- financed
by Asean
NGUYÊN TẮC VỀ KIỂM SỐT LỒI GẶM NHẤM
Cách hiệu quả nhất để kiểm sốt chuột là cách ly
chúng khỏi nguồn cung cấp thực phẩmnhằm buộc
chúng phải chuyển đi nơi khác để tìm nguồn thực
phẩm do đó làm giảm tỉ lệ sinh sản.
Điều này có thể thực hiện thông qua việc quản lý
thận trọng các tiêu chuẩn vệ sinh trong nhà máy sản
xuất mỹ phẩm.
Các ngun tắc khác để kiểm sốt lồi gặm nhấm là:
ther principles in rodent control are:
kiểm soát bằng hoá chất
kiểm soát bằng biện pháp vật lý
kiểm soát sinh học
European Committee
for Standardization
Implementing Agency
Supplementary
13
13
Project co-financed by
European Union
Chương trình kiểm sốt lồi gặm nhấm
KIỂM SOÁT BẰNG HOÁ CHẤT
Project co- financed
by Asean
a.
Phương pháp được sử dụng nhiều nhất trong kiểm sốt lồi gặm
nhấm bằng hố chất là “tiền đánh bả”. Cách này giúp không bị trở
ngải do con vật nhát và tránh thoát khi bi đánh bả. Ở giai đoạn
tiền đánh bả, loại chất bã không độc được cung cấp cho chuột
trong một thời gian, sau đó loại chất bả này được thay thế bằng
chất bả độc.
b. Thuốc trừ chuột dùng đánh bả được chia làm hai loại chính:
loại hố chất đa liều, và
Loại thuốc trừ lồi gặm nhấm đơn liều (cấp tính).
Mỗi loại trên có thể được sử dụng tuỳ trường hợp.
c. Loại bẫy đánh bả được sử dụng tuỳ thuộc vào địa điểm. Điều này
quan trọng nhằm ngăn ngừa thuốc trừ chuột lan tràn trong khu
vực sản xuất và các bẫy đánh bả phải được thanh tra thường
xuyên.
d. Kiểm soát bằng hố chất có thể bao gồm cả việc sử dụng thuốc trừ
loài gặm nhấm như là bột rải theo đường đi của chúng. Thuốc này
sẽ giết chuột khi chúng liếm lơng sau khi bị dính bột. Các thuốc
này (cũng giống như các chất bã khác) không nên dùng trong
European
Committee
khu
vực sản xuất.
for Standardization
Implementing Agency
Supplementary
14
14
Project co-financed by
European Union
Chương trình kiểm sốt lồi gặm nhấm
KIỂM SỐT VẬT LÝ & SINH HỌC
Project co- financed
by Asean
Kiểm sốt vật lý
Phương pháp tốt nhất của việc kiểm soát
bằng phương pháp vật lý là dùng bẫy. Đánh
bẫy đặc biệt quan trọng trong môi trường nơi
sản xuất và bảo quản mỹ phẩm, do bả chuột
khơng thể sử dụng vì lý do an tồn.
Kiểm sốt sinh học
Lồi gặm nhấm (chuột) có thiên địch
là chó và mèo, nhưng các lồi động
vật này khơng được cho phép kiểm
sốt (giết) lồi gặm nhấm trong khu
vực sản xuất.
European Committee
for Standardization
Implementing Agency
Supplementary
15
15
Project co-financed by
European Union
Chương trình kiểm sốt lồi gặm nhấm
BẪY ĐÁNH BẢ ĐẶT BÊN NGOÀI
Project co- financed
by Asean
Bẫy đánh bả đặt bên ngồi để kiểm sốt chuột:
• Bả phải là thuốc trừ chuột đã đăng ký và được chứng nhận
hoặc giám sát thiết bị cho thức ăn (khơng độc tố).
• Các bẩy đánh bả này phải đạt tiêu chuẩn kháng lại sự thay đổi
và được đặt đúng chỗ, gắn chặt, được khoá, và được ghi nhãn
phù hợp với các quy định. Bẫy đánh bả được đặt quanh chu vi
bên ngoài nhà máy với khoảng cách 15 – 30m.
• Ở nơi được cho phép bởi các quy định của địa phương, các bẫy
cũng được đặt dọc theo đường rào phù hợp với thực hành cơng
nghiệp tốt nhất.
• Tất cả các bẫy được thanh tra và bảo dưởng ít nhất một lần
một tháng. Mỗi lần bảo dưỡng và kết quả công việc phải được
ghi lại theo từng bẫy và được lưu giữ theo hồ sơ.
European Committee
for Standardization
Implementing Agency
Supplementary
16
16
Project co-financed by
European Union
Chương trình kiểm sốt lồi gặm nhấm
BẪY ĐÁNH BẢ ĐẶT BÊN TRONG
Project co- financed
by Asean
Những biện pháp nội bộ phải tuân thủ theo các quy định của nhà
nước. Trừ trường hợp bị cấm bởi các quy định của nhà nước, những
chương trình kiểm sốt nội bộ phải bao gồm việc sử dụng các bẫy cơ
học, bẫy mỡ rộng, bảng keo dính, nhưng khơng bao gồm các loại bẫy
ccung cấp thức ăn. Ở các nước, nơi mà bẫy và/hoặc các bảng keo
dính bị cấm, Bẫy cung cấp thức ăn chứa chất bả khơng độc tố có thể
dùng nhằm mục đich giám sát. Các bẫy cung cấp thức ăn này được
sử dụng phù hợp theo hướng dẫn và sao cho giảm thiểu khả năng
nhiễm khuẩn cho sản phẩm mỹ phẩm hay nguyên liệu đang tồn trữ.
Những bẫy này chứa chỉ chất bả khơng độc tố, trừ phi có bằng chứng
về loài gặm nhấm lưu lại trong hồ sơ gần đây. Nếy tìm thấy hoạt
động của chúng, chất bả độc có thể dùng cho đến khi các dầu vết bị
loại trừ. Chất bả không độc tố lại được dùng trở lại nhằm mục đích
giám sát.
Những bẫy này nên được làm bằng chất liệu bền ví dụ chất nhựa
cứng và cần được giữ ở trang thái khố kín và được giũ ở tình trạng
hoạt động.
European Committee
for Standardization
Implementing Agency
Supplementary
17
17
Project co-financed by
European Union
Chương trình kiểm sốt lồi gặm nhấm
ĐỊA ĐIỂM ĐẶT BẪY ĐÁNH BẢ
Project co- financed
by Asean
Các thiết bị đặt bên trong nhà dùng cho dục đích giám sát
thường xuyên được đặt ở khoảng cách 20-40 foot (6.5-13m)
dọc theo bên ngoài các bức tường trên chu vi nhà máy.
Ở những nơi có thể, thiết bị kiểm sốt lồi gặm nhấm cần
được đặt ở mỗi bên ở phía trên cao bên ngoài của cửa ra vào
hoặc ở nơi mà loài gặm nhấm có khả năng xâm nhập vào nhà
máy.
Ở bất kỳ nơi nào có khả năng có hoạt động của lồi gặm
nhấm ví dụ như khu vực tồn trữ ngun liệu thơ bên trong nhà
máy, các thiết bị kiểm sốt lồi gặm nhấm có thể lắp đặt dọc
bên trong các bức tường.
Nhà thầu phụ hoặc nhân sự nhà máy phải thanh tra và làm
sạch các thiết bị tối thiểu một lần một tuần.
European Committee
for Standardization
Implementing Agency
Supplementary
18
18
Project co-financed by
European Union
Chương trình kiểm sốt lồi gặm nhấm
SƠ ĐỒ ĐẶT BẪY
Project co- financed
by Asean
Bản đồ hay giản đồ chỉ rõ vị trí nơi các
thiết bị kiểm sốt lồi gặm nhấm hiện
được duy trì và lắp đặt.
Hồ sơ về dịch vụ và vệ sinh của mỗi thiết
bị kiểm sốt lồi gặm nhấm được duy trì
cho mỗi thiết bị. Sự lưu trữ hồ sơ dịch vụ
này bao gồm ghi nhận từ các cuộc thanh
tra thiết bị.
European Committee
for Standardization
Implementing Agency
Supplementary
19
19
Project co-financed by
European Union
Project co- financed
by Asean
NGUYÊN TẮC VỀ KIỂM SỐT CHIM
Những con chim phiền tối là những người hàng xóm xấu vì
chúng là nguy cơ tiềm năng cho sức khoẻ. Phân chim và tổ
chim mang đến nhiều loại bệnh có thể được chuyển tiếp đến
người và thú ni. Tổ chim là nơi trú ngụ của nhiều loài ký
sinh như ve, bọ chét, rệp và các loài gây bệnh khác.
Sự kiểm soát tốt nhất là ngăn ngừa
chim xâm nhập vào các toà nhà. Điều
quan trọng là cần hiểu mối liên quan
giữa chim và môi trường của chúng.
Những tác nhân thu hút chim có thể là
các nguồn cung cấp thực phẩm, nước
hay cây cỏ chung quanh toà nhà… và
các tác nhân này phải được loại bỏ hay
diều chỉnh.
Độc chất, bắn hay đánh bẫy có thể
được sử dụng để kiểm sốt chim.
European Committee
for Standardization
Implementing Agency
Supplementary
20
20
Project co-financed by
European Union
Project co- financed
by Asean
KIỂM SOÁT ĐỘNG VẬT GÂY HẠI CĨ CÁNH
Electronic
insect
control
Chương trình kiểm sốt động vật gây hại có cánh có
thể mơ tả như dưới đây:
Chim được kiểm soát bằng cách loại trừ: lưới,
màn che, bẫy cơ, nếu hợp phap và có thể thực
hiện được.
Thiết bị theo dõi cơn trùng có cánh dùng điện
nên dùng nếu cần thiết để nhận biết sự xâm
nhập của con trùng vào nhà xưởng. Thiết bị nên
được lắp đặt sao cho khơng hấp dẫn các cơn
trùng từ bên ngồi tồ nhà. Thiết bị không nên
đặt trong phạm vi 10 feet (3m) cách sản phẩm
nằm trên dây chuyền sản xuất hay đóng gói.
Tất cả các thiết bị cần được liệt kê trong lịch vệ
sinh chung để làm vệ sinh hàng tuần trong suốt
Electronic
killer
mùa cao điểm của cơn trùng. Chúng có thểinsect
được
Supplementary
làm vệ sinh hàng
tháng trong mùa không 21
cao
European Committee
for Standardization
Implementing Agency
21
Project co-financed by
European Union
Project co- financed
by Asean
KIỂM SỐT LỒI GẶM NHẤM VÀ CƠN TRÙNG
Chương trình kiểm sốt lồi gặm nhấm và cơn trùng bao gồm:
• Sơ đồ nhà xưởng chỉ rõ sự kiểm soát động vật gây hại và bẫy
đánh bả.
• Bảng kiểm sốt phản ánh các bước và các khu vực được xử lý.
• Tần số thanh tra và xử lý.
• Trách nhiệm, in-house/outside agency treatment
• Việc lưu trữ tài liệu (ví dụ chứng chỉ xử lý nếy do cơng dịch vu
bên ngồi thực hiện)
• Báo cáo về các xử lý đã thực hiện và các quan sát được ghi
chú bao gồm chữ ký và xác nhận.
• Phương pháp vệ sinh trước và sau khi xử lý.
• Danh mục các hố chất xử dụng và nồng độ (ví dụ 75ml
crackdown cho 5L nước dùng cho kiểm soát kiến và gián)
• Bản Thơng Tin An Tồn về Ngun liệu (MSDS) cho các hoá
22
chất được sử dụng. Supplementary
22
European Committee
for Standardization
Implementing Agency
Project co-financed by
European Union
Project co- financed
by Asean
KẾT LUẬN
European Committee
for Standardization
Implementing Agency
Supplementary
23
23
Project co-financed by
European Union
Project co- financed
by Asean
THAM KHẢO
1. ASEAN Guideline for Cosmetic GMP,
2003
2. WHO Basic Principle of GMP :
Sanitation & Hygiene, 2000
3. Bishop, Basic Principle of Sanitation,
N.E.M. Business Solutions, 1997
4. Health Services Agency, County of
Santa Cruz, Cross Contamination, 1999
5. www.fao.org
6. www.maintenanceconference.com
European Committee
for Standardization
Implementing Agency
Supplementary
24
24
Project co-financed by
European Union
European Committee
for Standardization
Implementing Agency
Project co- financed
by Asean
Supplementary
25
