HOÁN-DỤ

Phòng giáo dục & đào tạo TH X BA N

Trờng thcs ba ®ån


Tiết 104

HOÁN DỤ


Tiết 104:

Hốn dụ

Áo nâu liền với áo xanh,
Nơng thơn cùng với thị thành đứng lên.
(Tố Hữu)


Áo nâu

Chỉ người
nông dân

Áo xanh

Chỉ người
công nhân

Nông thôn

Những người
sống ở nông thôn

Thị thành

Những người
sống ở thị thành


Áo nâu

Áo xanh

Chỉ người
nông dân

quan hệ
gần gũi

Chỉ người
công nhân

Nông thôn

Những người
sống ở nông thôn

Thị thành

Những người

sống ở thị thành

quan hệ
gần gũi.


Tiết 104:

Hốn dụ

Cách 1 Tất cả nơng dân ở nơng thôn và công nhân ở
thành phố đều đứng lên.
Cách 2

Áo nâu liền với áo xanh
Nông thôn cùng với thị thành đứng lên.


Tiết 104:

Hoán dụ

2. Kết luận:
Hoán dụ là gọi tên sự vật hiện tượng, khái niệm
bằng tên của sự vật, hiện tượng ,khái niệm khác
có quan hệ gần gũi với nó nhằm tăng sức gợi hình
gợi cảm cho sự diễn đạt.


Hè đến, những áo xanh lại về với vùng sâu, vùng xa

Lớp học đang lắng nghe cô giáo giảng bài.


ví dụ:
Bàn tay ta làm nên tất cả
Có sức người sỏi đá cũng thành cơm.
(Hồng Trung Thơng)
Người lao
động
Bộ phận
Tồn thể
-> Lấy bộ phận để gọi toàn thể
Bàn tay

10


Ví dụ:
Ngày Huế đổ
máu
Chú Hà Nội về
Tình cờ chú cháu
Gặp nhau Hàng
Bè.
chiến
Đổ
(Tố
máu

tranh.
Hữu)
-> Dấu hiệu của chiến
tranh( Lấy dấu hiệu của sự vật để gọi
sự vật)
11


Ví dụ:
Một cây làm chẳng
nên non
Ba cây chụm lại nên hòn
núi cao.
Một và -> Số lượng
(Ca dao)
ba
Số Số
ít
nhiều
-> Lấy cái cụ thể để gọi cái trừu tượng
12


ví dụ:
Cơ gái vừa bước vào, cả phịng đều ngạc nhiên.
Cả phòng
Vật chứa
đựng

Mọi người trong phòng

Vật bị
chứa đựng

-> Lấy vật chứa đựng để gọi vật bị chứa
đựng.
13


Tiết 104:

Hốn dụ

Lấy
Lấybộ
bộphận
phậnđể
đểgọi
gọitồn
tồnthể
thể
Lấy
Lấyvật
vậtchứa
chứađựng
đựngđể
đểgọi
gọivật
vậtbị
bịchứa
chứađựng

đựng
Lấy
Lấydấu
dấuhiệu
hiệucủa
củasự
sựvật
vậtđể
đểgọi
gọisự
sựvật
vật
Lấy
Lấycái
cáicụ
cụthể
thểđể
đểgọi
gọicái
cáitrừu
trừutượng
tượng


Tiết 104:

Hoán dụ

So sánh ẩn dụ và hoán dụ?
Ẩn dụ

Giống
nhau

Khác
nhau

Hoán dụ

- Gọi tên sự vật, hiện tượng này bằng tên sự vật, hiện
tượng khác.
- Làm tăng sức gợi hình, gợi cảm cho lời văn
* Dựa vào quan hệ tương
đồng.
- Hình thức
- Cách thức thực hiện
- Phẩm chất
- Chuyển đổi cảm giác

* Dựa vào quan hệ gần gũi.
- Bộ phận- toàn thể
- Vật chứa đựng - vật bị
chứa đựng
- Cụ thể- trừu tượng
- Dấu hiệu của sv- với sv


Bài 1: Chỉ ra phép hoán dụ và xác định kiểu của chúng
trong các ví dụ sau?
a)Làng xóm ta xưa kia lam lũ quanh năm mà vẫn quanh năm
đói rách.Làng xóm ta ngày nay bốn mùa nhộn nhịp cảnh làm ăn

tập thể.
(Hồ Chí Minh )
b)
Vì lợi ích mười năm phải trồng cây,
Vì lợi ích trăm năm phải trồng người .
(Hồ Chí Minh )
c)
Áo chàm đưa buổi phân li
Cầm tay nhau biết nói gì hơm nay.
(Tố Hữu )
d)
Vì sao? trái đất nặng ân tình
Nhắc mãi tên Người Hồ Chí Minh
( Tố Hữu )


BÀI
BÀI11

phép hốn dụ và kiểu trong câu thơ, a,b,c,d

aa

bb
cc

--Làng
Làngxóm
xóm––Người
Ngườinơng

nơngdân
dân
->
-> Vật
Vậtchứa
chứađựngđựng-vật
vậtbịbịchứa
chứađựng
đựng. .
--Mười
Mườinăm
năm::Thời
Thờigian
giantrước
trướcmắt
mắt
--Trăm
Trămnăm
năm::Thời
Thờigian
gianlâu
lâudài
dài
->Cái
->Cáicụ
cụthểthể-Cái
Cáitrừu
trừutượng
tượng. .

--Áo
Áochàm
chàm--Đồng
Đồngbào
bàoViệt
ViệtBắc
Bắc
->Dấu
->Dấuhiệu
hiệu --Sự
Sựvật
vật. .
--Trái
Đất
––Đông
đảo
những
người
sống
trên
trái
đất.
Trái
Đất
Đông
đảo
những
người
sống
trên

trái
đất.
dd
->Vật
->Vậtchứa
chứađựngđựng-Vật
Vậtbịbịchứa
chứađựng.
đựng.


Hớng dẫn về nhà
- Nắm chắc khỏi nim, cỏc kiu hốn dụ.
- Làm lại tất cả các bài tập.
Chn bÞ bµi: Câu trần thuật đơn
+ Khái niệm.
+ Đặc điểm