bài 10_ Photpho

Bài 10 : PHOTPHO


Nội dung bài học :
I/ Tính chất vật lí :
II/ Tính chất hóa học :
1. Tính oxi hóa.
2. Tính khử.
III/ Ứng dụng :
IV/ Trạng thái tự nhiên . Điều chế:


I. Vị Trí và cấu hình electron
ngun tử

• Vị trí : Ở ơ số 15 , nhóm VA , chu kì 3.
• Cấu hình electron: 1s2 2s2 sp6 3s2 3p3
• Hóa trị của P: 3,5


I / Tính chất vật lí :
Đơn chất photpho tồn tại ở một số
dạng thù hình khác nhau, phổ biến là
photpho trắng và photpho đỏ …


1- Photpho trắng :
-Là chất rắn trong suốt màu trắng hoặc hơi
vàng, trông giống như sáp .
-Photpho trắng mền , dễ cháy ( t0 = 44,10 c) .
-Phopho trắng không tan trong nước , tan nhiều

trong dung môi hữu cơ . Rất độc , gây bỏng
nặng khi rơi vào da .
-Phát quan màu lục nhạt trong bóng tối . Khi
đun đến 250 0 c khơng có khơng khí , photpho
trắng chuyển thành photpho đỏ .


Photpho
trắng .


Tại nạn cháy xe do vận
chuyển photpho trắng .
Photpho trắng phát quan
trong bóng tối .


2- Photpho đỏ :
-Photpho đỏ là chất bột màu đỏ , có cấu trúc
polime nên khó nóng chảy , khó bay hơi hơn
photpho trắng .
- Photpho đỏ không tan trong dung môi và
nước , dễ hút ẩm , không phát quan trong bóng
tối và bền trong khơng khí , chỉ bốc cháy ở
nhiệt độ 250 0 C.
- Khi đun nóng khơng có khơng khí photpho đỏ
chuyển thành hơi , khi làm lạnh thì chuyển
thành photpho trắng .
- Photpho đỏ ít độc , được sử dụng trong
phịng thí nghiệm .

Photpho đỏ .


II/ Tính chất hóa học :
-Ở điều kiện thường photpho hoạt động hóa
học mạnh hơn nito .
- Photpho trắng hoạt động hơn photpho đỏ .

-3

P
Tính oxh

0

P

+3

P
Tính khử

+5

P


1/ Tính oxi hóa .

Photpho thể hiện tính oxi hóa khi tác dụng
với một số kim loại .
PTPU:
0

P

+

0

P

+

t

Ca
Na

0

-3
Ca 3 P2

(Canxi photphua)
t

0

-3

Na 3 P
(Natri photphua)

Lưu ý : các photphua kim loại rất độc .


Hiện tượng
ma trơi .

Zn 3 P2 +

H2 O

PH2

O2

+

Zn(OH) 2

+

PH3

Photphin

P2O 5

+

H2 O


Giải tích về hiện tượng ma trơi :

- Ma trơi thật chất là một phản ứng hóa học .
Chất photpho có trong protein _ cơ thể người .
Khi cơ thể người bị phân hủy _ protien trong cơ
thể người bị phân hủy tạo ra photphin ( dạng
khí ) khi thốt ra từ lòng đất , chúng tác dụng
với oxi trong khơng khí , tạo ra những ngọn lửa
lập lịe _ ma trơi .
- Photphin rất độc có thể gây chết khi hít phải .
- Photphin thường có trong các nghĩa địa , nhiều
nhất vào buổi chiều tối .


2/ Tính khử
Khi tác dụng với các phi kim mạnh như oxi ,
halogen ,… photpho thể hiện tính khử .
a)Tác dụng với oxi
Thiếu oxi :
0

P+

O2

t0

P+

P2O3

Điphotpho
trioxit

Dư oxi :
0

+3

O2

t

o

+3

P2O5

Điphotpho
pentaoxit

b) Tác dụng với clo
Thiếu clo :
0

P

+

Cl 2

+3

PCl 3

Dư clo :
0

P

+

Cl2

+5

PCl 5


III/ Ứng dụng :
-Phần lớn photpho được điều chế

dùng để sản xuất axit photphoric , sản
xuất phân bón , sản xuất diêm , sản
xuất thuốc chuột . . .
-Ngoài ra photpho còn được dùng để
sản xuất bom , đạm , pháo …


Đạn pháo Israel với màu trắng
của phốtpho được bắn vào
Gaza ngày 4/1/2009. (Ảnh:
AFP/TTXVN)


Một trong những ứng dụng của photpho .


2

Thành phần Ca(H2PO4) 2

2


IV / Trạng thái tự nhiên – Điều chế :
- Nguyên tố photpho khá hoạt động về mặt
hóa học nên trong tự nhiên ta không gặp
chúng ở dạng tự do mà gặp ở dạng hợp chất
muối của axit photphoric .
_ Apatit ( 3 Ca 3(PO 4 ) 2 .CaF2 ) .
_ Photphorit ( Ca3 ( PO4 ) 2 ) .

- Nước ta có mỏ apatit ở Lào Cai , Thái
Nguyên , Thanh Hóa . Ngồi ra , photpho
cịn có trong protein thực vật ( hạt , quả) ,
trong xương răng , bắp thịt , tế bào não …
của người và động vật .


Trong công nghiệp photpho được
điều chế bằng cách nung hỗn hợp
quặng photphoric , than cốc và cát ở
12000C trong lò điện :
PTPU:
Ca 3(PO4 )2+ SiO2 + C

t0

CaSiO3+ P +

CO


Photphoric .

TInh thể apatit .


Khai thác apatit
ở Lào Cai .