THU HOẠCH bài học kinh nghiệm từ sự sụp đổ mô hình cnxh ở liên xô và đông âu đối với công tác xây dựng, chỉnh đốn đảng ta hiện nay

THU HOẠCH-Bài học kinh nghiệm từ sự sụp đổ mô hình cnxh ở
liên xơ và đơng Âu đối với cơng tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng ta
hiện nay

1. Nguyên nhân sự sụp đổ mơ hình CNXH ở LiênXơ và Đơng
Âu
Liên Xô là nước xã hội chủ nghĩa đầu tiên trên thế giới, được
đánh dấu bằng Cách mạng Tháng mười Nga (1917) với hơn 70 năm
xây dựng và lớn mạnh. Trong thời điểm khó khăn nhất của lịch sử, dù
là can thiệp vũ trang của chủ nghĩa đế quốc, sự bao vây kinh tế, sự tấn
công trực tiếp của chủ nghĩa phát xít, hay chiến tranh thế giới...khơng
những khơng làm cho Liên Xơ tan rã mà cịn lớn mạnh hơn. Liên Xơ
từ một nước kinh tế, văn hố lạc hậu, sức mạnh quân sự chưa phát
triển, đã trở thành cường quốc về kinh tế, khoa học kỹ thuật, quân sự,
đồng thời là trụ cột của hệ thống xã hội chủ nghĩa, đối trọng với Mỹ
và chủ nghĩa đế quốc. Những thành tựu đó của Liên Xơ là khơng thể
phủ nhận được.
Nhưng bước vào thời kỳ cải tổ, mơ hình chủ nghĩa xã hội ở Liên
Xô đã bị sụp đổ, kéo theo hàng loạt các nước xã hội chủ nghĩa ở Đông
Âu sụp đổ theo. Vì sao trong thời gian ngắn lại xảy ra biến cố nhanh
như vậy?


2

Từ sự sụp đổ chế độ xã hội chủ nghĩa ở Liên Xô và Đông âu,
nhiều học giả trên thế giới, nhiều chính khách và các Đảng cộng sản
đã có lập trường chính trị khác nhau về sự kiện này. Các thế lực thù
địch Phương Tây phấn khởi cực độ chúc mừng nhau, tha hồ xuyên tạc
và phủ nhận lý luận chủ nghĩa Mác- Lênin họ cho rằng chủ nghĩa xã
hội đã thất bại, chủ nghĩa cộng sản sẽ tiêu vong hồn tồn; chủ nghĩa

xã hội khơng thể thay thế chủ nghĩa tư bản. Trong hàng ngũ những
người cộng sản có người nhận thức mơ hồ và cho rằng sự sụp đổ của
chủ nghĩa xã hội là kết quả “đẻ non” chưa có sự chuẩn bị đầy đủ các
tiền đề cho nó và họ thiếu lịng tin đối với tiền đồ của chủ nghĩa xã
hội. Một số khác cho rằng chế độ xã hội chủ nghĩa ở Liên Xô và Đông
Âu tan rã là do chủ nghĩa cơ hội xét lại trong Đảng cộng sản đã thắng
thế...làm cho chiến lược “diễn biến hồ bình” của chủ nghĩa đế quốc
giành thắng lợi tồn diện mà khơng mất viên đạn nào.
Dưới các góc độ nhìn nhận nào cũng đều chung quy do yếu kém
của công tác xây dựng đảng và sự lũng đoạn của nhóm người cơ hội,
xét lại của các nhà lãnh đạo cao nhất Đảng cộng sản Liên xô mà đứng
đầu là Goócbatrốp với tư duy mới “cải tổ” gây ra: “Gcbatrốp đã dốc
ra khơng ít nỗ lực để làm suy yếu Đảng cộng sản Liên Xô, làm tiêu tan
đội ngũ cán bộ, tư tưởng và tổ chức của Đảng, gạt bỏ vai trò lãnh đạo
của Đảng đối với xã hội”1.

1

Sự phản bội của Gcbatrốp, Nxb Cơng an nhân dân, H, 1998, tr 16.


3

Đã có nhiều cơng trình, nhiều bài viết về vấn đề này ở các góc
độ khác nhau. Tác giả khơng có tham vọng luận giải tất cả các nguyên
nhân về sự sụp đổ của nó, mà cho rằng đó là kết quả tổng hợp của
nhiều nguyên nhân trong đó có nguyên nhân về công tác xây dựng
đảng.
Phương pháp tiếp cận: tác giả đối chiếu với công tác xây dựng
Đảng theo nguyên lý của chủ nghĩa Mác- Lênin và soi vào thực tiễn

thực hiện của Đảng cộng sản Liên Xô, chỉ ra những hạn chế yếu kém
trong công tác xây dựng Đảng ở đó.
Liên Xơ và Đơng Âu duy trì q lâu thể chế kinh tế tập trung
bao cấp cao độ, làm cho nền kinh tế lạc hậu trì trệ, nền kinh tế không
tăng trưởng, đời sống nhân dân lao động gặp nhiều khó khăn...Do đó,
Đảng cộng sản Liên xơ chủ trương đổi mới, cải tổ để phát triển đất
nước. Thực hiện cải tổ, Đảng cộng sản Liên xô ngay lập tức phạm vào
sai lầm về công tác xây dựng đảng, xa rời quần chúng một cách
nghiêm trọng, đánh mất vai trò và năng lực của đội tiên phong của
giai cấp vô sản. Bắt đầu từ sự từ bỏ những nguyên tắc xây dựng đảng
của chủ nghĩa Mác- Lênin. Biểu hiện trên các nội dung sau đây:
Thứ nhất, tư tưởng của đảng rất hỗn loạn, hiểu sai về nguyên lý
xây dựng đảng kiểu mới của chủ nghĩa Mác- Lênin.
Trước hết, về cơng tác xây dựng đảng, phải phân biệt Đảng với
tồn bộ giai cấp, Đảng là đội tiên phong chính trị và là đội ngũ có tổ
chức chặt chẽ, có giác ngộ cách mạng nhất của giai cấp, Đảng là


4

người đưa yếu tố tự giác vào phong trào công nhân, là người định
hướng chính trị và là người giáo dục, động viên, tổ chức quần chúng
hành động cách mạng. Đảng phải cải tổ tồn bộ cơng tác của mình,
khơng được hạ thấp Đảng ngang trình độ của quần chúng bình thường.
Lênin viết: “Khơng được lẫn lộn đảng, tức là đội tiền phong của giai
cấp cơng nhân, với tồn bộ giai cấp...Chúng ta sẽ chỉ tự lừa dối mình,
nhắm mắt trước những nhiệm vụ bao la của chúng ta, thu hẹp những
nhiệm vụ đó lại, nếu chúng ta quên mất sự khác nhau giữa đội tiền
phong và tất cả số quần chúng hướng theo đội tiền phong đó; nếu
chúng ta quên mất rằng đội tiền phong có nghĩa vụ thường xun phải

nâng các tầng lớp ngày càng đơng đảo đó lên trình độ tiên tiến ấy” 2,
“Chỉ đảng nào được một lý luận tiền phong hướng dẫn thì mới có khả
năng làm tròn vai trò chiến sĩ tiền phong”3. Đối với người đảng viên
Đảng cộng sản, điều đòi hỏi đầu tiên về tư cách là phải giác ngộ lý
tưởng cộng sản chủ nghĩa, có trình độ lý luận nhất định về chủ nghĩa
xã hội khoa học, nắm được đường lối, chính sách của Đảng. Theo
Lênin, Đảng cộng sản phải là “trí tuệ, danh dự và lương tâm của thời
đại chúng ta”4, vai trò tiên phong của Đảng được thể hiện về mặt tổ
chức và sự gương mẫu của mỗi đảng viên trong hoạt động thực tiễn.
Lênin đã chỉ ra sai lầm cơ bản của phái Mensêvích là phạm phải chủ
nghĩa cơ hội trên những vấn đề tổ chức, đánh giá thấp ý nghĩa quan
trọng của tổ chức trong cuộc đấu tranh giải phóng của giai cấp vơ sản.
2
3
4

V.I. Lênin, Tồn tập, Nxb Tiến bộ, Mátxcơva, 1979, Tập 8, tr.289- tr 290.
V.I. Lênin, Toàn tập, Nxb Tiến bộ, Mátxcơva, 1975, Tập 6, tr.32.
V.I. Lênin, Toàn tập, Nxb Tiến bộ, Mátxcơva, 1976, Tập 33, tr.33.


5

Đảng phải được tổ chức chặt chẽ để bảo đảm là một đội ngũ thống
nhất ý chí và hành động, có kỷ luật nghiêm minh. Đảng tồn tại khơng
chỉ với những sự thống nhất về cương lĩnh và sách lược, mà còn ở sự
thống nhất về mặt tổ chức, Lênin chỉ ra: “Sự thống nhất trong những
vấn đề cương lĩnh và sách lược là điều kiện tất yếu, nhưng chưa đầy
đủ để đảm bảo sự thống nhất của đảng... Muốn đạt được sự thống nhất
trên đây, thì cịn phải có sự thống nhất về tổ chức nữa” 5. Đảng phải là

một bộ phận có tổ chức chặt chẽ của giai cấp công nhân, đảng viên
phải tham gia hoạt động trong một tổ chức của Đảng, phải chịu sự
lãnh đạo và kiểm sốt của tổ chức, trong Đảng phải có kỷ luật tập
trung. Lênin đã nhận thấy “tổ chức” là nguồn sức mạnh vô địch của
giai cấp công nhân. Trong cuộc đấu tranh giành chính quyền, giai cấp
vơ sản khơng có vũ khí nào khác hơn là sự tổ chức. Cuộc đấu tranh
của Lênin chống chủ nghĩa Mensêvích cũng chính là cuộc đấu tranh
chống chủ nghĩa cơ hội của Quốc tế II trên vấn đề tổ chức và đặt cơ sở
lý luận vững chắc cho việc xây dựng Đảng cộng sản về mặt tổ chức.
Như vậy, chúng ta thấy lý luận của chủ nghĩa Mác- Lênin đã chỉ
ra nguyên tắc xây dựng Đảng cộng sản một cách tồn diện. Bởi vậy,
địi hỏi những người cộng sản phải nắm vững những nội dung cơ bản
và quán triệt trong hoạt động thực tiễn, đồng thời phải biết vận dụng,
phát triển học thuyết đó một cách sáng tạo, phù hợp với điều kiện lịch
sử cụ thể của nước mình, của dân tộc mình nhằm phục vụ cho nhiệm
vụ chính trị của đảng mình trong từng thời kỳ cách mạng. Mác và
5

V.I. Lênin, Toàn tập, Nxb Tiến bộ, Mátxcơva, 1979, Tập 8, tr.454- tr 455.


6

Ăngghen đã từng nhắc nhở học thuyết của các ông không phải là giáo
điều mà là kim chỉ nam cho hành động. Lênin chỉ rõ: “Chúng ta không
hề coi lý luận của Mác như là một cái gì đã xong xuôi hẳn và bất khả
xâm phạm; trái lại, chúng ta tin rằng lý luận đó chỉ đặt nền móng cho
mơn khoa học mà những người xã hội chủ nghĩa cần phải phát triển
hơn nữa về mọi mặt, nếu họ không muốn trở thành lạc hậu đối với
cuộc sống”6. Theo Lênin, thì cần phải đấu tranh với những thủ đoạn

nhằm phủ nhận vai trò của Đảng cộng sản, cho Đảng và giai cấp là
một, Đảng như là một tổ chức câu lạc bộ, mục đích là nhằm khơng
thừa nhận tính tiên phong của Đảng cả về chính trị, tư tưởng và tổ
chức.
Nhưng Đảng cộng sản Liên xô trong thời gian dài đã không thực
hiện nguyên tắc xây dựng đảng theo tinh thần của chủ nghĩa MácLênin biểu hiện ở các góc độ sau đây:
Một là, đảng không coi trọng kết hợp chủ nghĩa Mác với thực tế
nước mình và đặc trưng của thời đại, không coi trọng và kế thừa phát
triển lý luận chủ nghĩa Mác- Lênin.
Về đường lối chính trị, Đảng cộng sản đã xét lại chủ nghĩa MácLênin, xa rời những vấn đề có tính ngun tắc Mácxít trong xây dựng
Đảng thực hiện đa nguyên chính trị, đa đảng đối lập, dân chủ cực đoan
vơ chính phủ, vơ ngun tắc. Bơi nhọ lịch sử, phi chính trị hố qn
đội, từ bỏ đấu tranh giai cấp. Về quan điểm lý luận có lúc rơi vào chủ
61

. V.I. Lênin, Tồn tập, Nxb Tiến bộ, Mátxcơva, 1974, Tập 4, tr.232


7

nghĩa duy tâm, chủ quan duy ý chí, cơng thức hóa con đường đi lên
chủ nghĩa xã hội. Coi nhẹ công tác tổng kết kinh nghiệm thực tiễn,
phát triển lý luận. “Trong bộ máy Trung ương, chủ nghĩa Mác- Lênin
bị phê phán như là học thuyết lỗi thời, việc phê phán chủ nghĩa xã hội,
Lênin đã trở thành “mốt”, hay nói một cách khác đây là biện pháp tích
cực nhất để tước bỏ vũ khí lý luận của Đảng cộng sản Liên Xô”7.
Về thể chế kinh tế, không căn cứ vào tình hình mới để phát triển
sáng tạo lý luận Mác, chủ quan duy ý chí, muốn nhanh chóng có chủ
nghĩa xã hội, nên đã xố bỏ các hình thức sở hữu trung gian, ồ ạt cơng
hữu hố trong khi trình độ của lực lượng sản xuất cịn thấp chưa phát

triển, đây là sai lầm đi trái quy luật: quan hệ sản xuất phải phù hợp với
tính chất của lực lượng sản xuất; cơ sở hạ tầng và kiến trúc thượng tầng.
Trong quản lý kinh tế duy trì chế độ tập trung bao cấp quá lâu, phân phối
bình quân...Bước vào thời kỳ cải tổ lại ồ ạt tư nhân hoá tràn lan, chủ yếu
thực hiện chính sách “500 ngày” tăng tốc phát triển kinh tế nhưng lại
khơng có cơ chế quản lý phù hợp dẫn đến thất bại sau đó lại chuyển sang
cải tổ chính trị.
Về chính trị- xã hội, đã xử lý các mối quan hệ giữa các thành tố
trong hệ thống chính trị chưa đúng đắn, Đảng lãnh đạo nhưng lại bao
biện làm thay, “Đảng trị”, quan chức nhà nước thì quan liêu tham
nhũng... Quyền làm chủ của nhân dân lao động bị vi phạm, tạo ra rối
ren trong xã hội thơng qua việc cấm rượu...Chính sách dân tộc, tơn
7

Sự phản bội của Gcbatrốp, Nxb Cơng an nhân dân, H, 1998, tr 21.


8

giáo xử lý không đúng theo nguyên tắc của chủ nghĩa Mác- Lênin.
Công tác tổ chức cán bộ, việc đào tạo, sử dụng tuỳ tiện, giáo dục, bồi
dưỡng cán bộ lúc tả khuynh lúc hữu khuynh.
Hai là, đánh giá không công bằng, thực sự cầu thị đối với nhân
vật quan trọng, sự kiện quan trọng trong lịch sử đảng và nhà nước, gây
ra tư tưởng trong đảng hỗn loạn lâu dài và trì trệ về chính trị.
Đảng Cộng sản Liên Xô, đánh giá vấn đề Stalin không đúng đắn,
đây là vấn đề lớn liên quan đến lịch sử và phương hướng phát triển
của Liên Xô, nhưng thời gian dài không phân tích nghiên cứu một
cách thực sự cầu thị, khơng làm rõ vấn đề xây dựng chủ nghĩa xã hội
để thống nhất tư tưởng trong đảng. Do đó, q trình xây dựng và phát

triển đất nước đã phủ định toàn bộ lịch sử, phủ định vai trò của Đảng
cộng sản, của Nhà nước, phủ định chế độ xã hội chủ nghĩa, phủ định
chủ nghĩa Mác- Lênin, cuối cùng đi theo con đường của chủ nghĩa xã
hội dân chủ. Đảng cộng sản Liên Xô không tỉnh táo và xử lý đúng đắn
đối với những vấn đề quan trọng trong và ngoài nước, những vấn đề
liên quan đến cương lĩnh, đường lối chính trị của Đảng, mà mơ hồ đi
theo Gcbatrốp - một nhân vật cơ hội xét lại và chống cộng số một.
Do đó, thể chế của Liên Xơ cần cải tổ từ đâu, phương pháp tiến hành
như thế nào thì không được làm rõ và quyết định trong Đảng cộng sản
Liên Xô.
Thứ hai, Đảng cộng sản Liên xô đã buông lỏng sự lãnh đạo đối
với hệ thống chính trị của chủ nghĩa xã hội.


9

Trong điều kiện Đảng cầm quyền, Đảng là lực lượng lãnh đạo hệ
thống chính trị của chủ nghĩa xã hội và là một bộ phận của hệ thống
đó. Từ chỗ chưa có chính quyền đến có chính quyền là một bước
ngoặt căn bản của cách mạng, là một bước phát triển về chất trong sứ
mệnh lịch sử của giai cấp cơng nhân. Đảng là đội tiên phong giác ngộ
có tổ chức chặt chẽ nhất của giai cấp, được trang bị lý luận chủ nghĩa
xã hội khoa học, do đó trong hệ thống chính trị chỉ có Đảng mới đủ
phẩm chất chính trị và năng lực, xứng đáng là người lãnh đạo. Lênin
viết: “Chủ nghĩa Mác giáo dục đảng công nhân, là giáo dục đội tiên
phong của giai cấp vô sản, đội tiên phong này đủ sức nắm chính quyền
và dẫn dắt toàn dân tiến lên chủ nghĩa xã hội, đủ sức lãnh đạo và tổ
chức một chế độ mới, đủ sức làm thầy, làm người dẫn đường, làm lãnh
tụ của tất cả những người lao động và những người bị bóc lột để giúp
họ tổ chức đời sống xã hội của họ, mà không cần đến giai cấp tư sản

và chống lại giai cấp tư sản” 8; “Về nguyên tắc, Đảng cộng sản phải
giữ vai trị lãnh đạo, đó là điều khơng cịn phải nghi ngờ gì nữa” 9.
Đảng phải lãnh đạo xây dựng và phát huy vai trò của Nhà nước
chun chính vơ sản trong xây dựng xã hội mới; Đảng phải phát huy
vai trò gương mẫu của đội ngũ cán bộ, đảng viên. Đảng là hạt nhân
lãnh đạo, song chun chính vơ sản khơng thể được thực hiện chỉ
bằng lực lượng của Đảng mà còn phải nhờ ở những tổ chức chính trị
xã hội, đặc biệt là Đảng phải chăm lo đến lợi ích và phát huy quyền
8
9

V.I. Lênin, Toàn tập, Nxb Tiến bộ, Mátxcơva, 1976, Tập 33, tr.33.
V.I. Lênin, Toàn tập, Nxb Tiến bộ, Mátxcơva, 1976, Tập 33, tr.453.


10

làm chủ của quần chúng nhân dân lao động trên mọi lĩnh vực. Trong
hệ thống chính trị của chủ nghĩa xã hội, Nhà nước là một bộ phận hợp
thành rất quan trọng. Nhà nước gắn liền với Đảng, với quần chúng
đông đảo trên lĩnh vực quản lý xã hội, quản lý kinh tế, là vũ khí mạnh
mẽ thực hiện nhiệm vụ của hệ thống chính trị. Như vậy, sự lãnh đạo
đúng đắn của Đảng là điều kiện tiên quyết bảo đảm xây dựng thành
công chủ nghĩa xã hội.
Nhưng Đảng cộng sản Liên xô trong thời gian dài đã không thực
hiện nguyên tắc này và còn làm ngược lại biểu hiện: Buông lỏng sự
lãnh đạo của Đảng, thủ tiêu sức mạnh, tập trung cao độ bao biện làm
thay Nhà nước và của cả hệ thống chính trị, mất dân chủ trong hoạt
động của Đảng, mở đường cho những phần tử phản động phá hoại
chính quyền, độc đốn, chun quyền đưa đất nước trở lại con đường

tư bản chủ nghĩa.
Thứ ba, cán bộ của đảng thối hóa, biến chất xa rời quần chúng
nghiêm trọng, thiếu tổng kết, rút kinh nghiệm, không trau dồi bổ sung lý
luận trong Đảng.
Đảng phải tích cực kết nạp những đại biểu ưu tú của giai cấp
công nhân và nhân dân lao động vào Đảng, phải thường xuyên đưa
những người không đủ tiêu chuẩn và những phần tử cơ hội ra khỏi
Đảng. Đảng phải xứng đáng vai trò đội tiên phong và lãnh tụ chính trị
của giai cấp vơ sản. Đảng phải là bộ phận có ý thức giác ngộ nhất của
giai cấp, là hình thức tổ chức cao nhất của giai cấp vơ sản. Do đó phải


11

tuyển lựa đảng viên một cách chặt chẽ, người đảng viên phải thực sự
là chiến sĩ tiên phong cách mạng của giai cấp vô sản, phải phân biệt
đảng viên với người cảm tình đảng. Lênin viết: “Trái lại, các tổ chức
đảng của chúng ta bao gồm những người dân chủ- xã hội chân chính
mà càng mạnh mẽ bao nhiêu, và trong nội bộ đảng càng ít có tình
trạng dao động và khơng kiên định bao nhiêu, thì ảnh hưởng của đảng
đối với những người trong quần chúng công nhân chung quanh đảng
và chịu sự lãnh đạo của đảng, sẽ càng rộng rãi, càng nhiều mặt, càng
phong phú, càng hiệu quả bấy nhiêu”10. Việc phát triển Đảng phải đi
đôi với củng cố Đảng, hai mặt này gắn bó chặt chẽ với nhau. Làm tốt
cơng tác phát triển Đảng có ý nghĩa thiết thực góp phần củng cố Đảng.
Phát triển Đảng đúng tiêu chuẩn, đúng phương hướng, qua đó nâng
cao chất lượng đảng viên, đó là việc làm cần thiết để nâng cao sức
chiến đấu và năng lực lãnh đạo của Đảng. Đồng thời “Phải đuổi ra
khỏi Đảng những kẻ gian giảo, những đảng viên cộng sản đã quan liêu
hố, khơng trung thực, nhu nhược...”11. Như vậy, muốn làm cho đội

ngũ của Đảng ln ln trong sạch, có đủ năng lực lãnh đạo hồn
thành sứ mệnh lịch sử của giai cấp cơng nhân, một mặt kết nạp những
chiến sĩ ưu tú, đồng thời phải kiên quyết đưa ra khỏi Đảng những phần
tử cơ hội, thoái hoá biến chất.
Nhưng Đảng cộng sản Liên xô trong thời gian dài đã không thực
hiện nguyên tắc này biểu hiện: Nạn cửa quyền hách dịch với quần
10
11

. V.I. Lênin, Toàn tập, Nxb Tiến bộ, Mátxcơva, 1979, Tập 8, Tr.288 - tr. 289.
. V.I. Lênin, Toàn tập, Nxb Tiến bộ, Mátxcơva, 1978, Tập 44, Tr.154.


12

chúng nhân dân không nắm được nguyện vọng của dân, khơng tơn
trọng ý kiến nhân dân, chun quyền, độc đốn cá nhân, xa rời quần
chúng nhân dân. Cán bộ lãnh đạo tham nhũng, đặc quyền, đặc lợi ở
mức độ khác nhau. Đảng cộng sản Liên Xơ đã mất đi hình ảnh của
những người cộng sản chí cơng vơ tư suốt đời phục vụ nhân dân, vào
giờ phút lâm nguy quần chúng nhân dân cũng khơng chia sẻ với khó
khăn của Đảng. Trái lại, với khẩu hiệu “cải tổ để đem lại cuộc sống
cho nhân dân” thì uy tín của Yeltsin trong quần chúng nhân dân lên
cao với chiêu bài: kiên quyết chống đặc quyền, đặc lợi...Phái đối địch
nắm lấy điểm này để kích động, cổ vũ quần chúng chống đối Đảng
cộng sản và chính quyền các cấp ở Liên xơ, đẩy quần chúng đối trọng
với chính quyền.
Thứ tư, nguyên tắc tập trung dân chủ trong đảng bị phá hoại
Theo Mác và Ăngghen tập trung dân chủ là nguyên tắc tổ chức
cơ bản trong xây dựng tổ chức, sinh hoạt và hoạt động của Đảng.

Đảng phải được tổ chức theo chế độ tập trung dân chủ, chế độ tập
trung dân chủ là nền tảng tổ chức của một đảng vô sản kiểu mới. Thực
hiện chế độ tập trung dân chủ trong Đảng sẽ làm cho Đảng thống nhất
được chính trị, tư tưởng và tổ chức nhằm củng cố và tăng cường sức
mạnh, làm cho mọi chủ trương, đường lối được thực hiện một cách có
hiệu quả, thực hiện tốt chế độ tập trung dân chủ sẽ góp phần ngăn
ngừa sự phá hoại của các phần tử khơng kiên định, vơ chính phủ, cơ
hội chủ nghĩa. Lênin viết: “Hiện nay chúng ta đã trở thành một đảng


13

có tổ chức, điều đó có nghĩa là chúng ta đã tạo ra một quyền lực, biến
uy tín về tư tưởng thành uy tín về quyền lực, khiến cấp dưới phải phục
tùng cấp trên của đảng”12. Đảng muốn lãnh đạo giai cấp vô sản và
quần chúng lao động trong cuộc đấu tranh chống giai cấp tư sản,
muốn có sức mạnh, Đảng phải có sự thống nhất về ý chí và hành
động. Điều kiện cho sự thống nhất của Đảng trước hết phải có cương
lĩnh chính trị, và sau đó phải có tổ chức chặt chẽ, làm điều đó sẽ tránh
được tình trạng chia rẽ, phân tán ở trong Đảng. Ngồi hai yếu tố
cương lĩnh chính trị và hệ thống tổ chức chặt chẽ, để nguyên tắc tập
trung dân chủ thực hiện đúng đắn, Đảng phải có một điều lệ thống
nhất, một cơ quan chỉ đạo thống nhất, Đảng phải có một kỷ luật sắt tự
giác, nghiêm minh. Lênin khẳng định: “Từ chối không chịu phục tùng
sự lãnh đạo của các cơ quan trung ương, tức là từ chối không muốn
làm người đảng viên, tức là phá hoại đảng”13. Tập trung đi liền với dân
chủ, Đảng phải có dân chủ, nếu khơng có dân chủ sẽ có nguy cơ thối
hố thành tổ chức quan liêu. Tập trung càng cao thì dân chủ càng cao.
Khơng thể có dân chủ mà thiếu tập trung và ngược lại khơng thể có
tập trung mà thiếu dân chủ. Yêu cầu ý thức giác ngộ của đảng, lòng

trung thành đối với sự nghiệp cách mạng, phải liên hệ, gần gũi với
quần chúng lao động và được quần chúng tin tưởng.
Nhưng Đảng cộng sản Liên xô trong thời gian dài đã không thực
hiện nguyên tắc này biểu hiện: Vấn đề nguyên tắc tập trung dân chủ
12
13

V.I. Lênin, Toàn tập, Nxb Tiến bộ, Mátxcơva, 1979, Tập 8, tr.428- tr 429.
V.I. Lênin, Toàn tập, Nxb Tiến bộ, Mátxcơva, 1979, Tập 8, tr.424.


14

trong Đảng Cộng sản Liên Xô bị phá hoại làm cho đảng mất khả năng
lãnh đạo, mà ngay cả mâu thuẫn trong đảng cũng không giải quyết
nổi. Tệ sùng bái cá nhân, độc đoán chuyên quyền, từ những năm 1930
đã phá hoại pháp chế dân chủ làm tổn thương nghiêm trọng hình ảnh
của chủ nghĩa xã hội. Từ Đại hội lần thứ XX của Đảng Cộng sản Liên
Xô trở đi, không ngừng phê phán Stalin, mặc dù vậy đảng vẫn khơng
thực sự rút ra bài học đó. Gcbatrốp nói dân chủ, nhưng thực tế là
trong Đảng lại thiếu dân chủ, nhiều vấn đề quan trọng liên quan đến
vận mệnh đất nước đều không thông qua tập thể bàn bạc và quyết
định: “Goócbatrốp thanh trừng hàng loạt trong Đảng... trong 4 năm
(1986- 1989) thay thế 80- 90% các bí thư huyện uỷ, thành uỷ, tỉnh uỷ,
khu uỷ...trong khi đó một nửa các bí thư mới thậm chí khơng được
bầu mà chỉ định bổ sung”14, “Từ bỏ điều 6 của hiến pháp, chuyển từ
nguyên tắc xây dựng Đảng thống nhất sang liên minh tự nguyện của
các Đảng của các nước cộng hoà...tước bỏ đi nguyên tắc lãnh đạo và
xây dựng tổ chức và hoạt động của Đảng”15.
Thời kỳ xảy ra khủng hoảng ở Liên Xô và Đông Âu, người ta đã

tiến hành điều tra xã hội học về đảng: “Đảng Cộng sản Liên Xô đại
biểu cho ai”. Kết quả cho thấy: Đảng Cộng sản Liên Xơ đại biểu cho
tồn thể nhân dân lao động chỉ chiếm 7%, đại biểu cho công nhân chỉ
chiếm 4%, đại biểu cho toàn thể đảng viên cũng chỉ chiếm 11%, cịn
cho rằng Đảng Cộng sản Liên Xơ đại biểu cho giới quan chức của
14
15

Sự phản bội của Gcbatrốp, Nxb Cơng an nhân dân, H, 1998, tr 21.
Sự phản bội của Gcbatrốp, Nxb Cơng an nhân dân, H, 1998, tr 27, tr 30.


15

đảng, đại biểu cho cán bộ, đại biểu cho nhân viên công tác ở các cơ
quan chiếm 85%. Xem xét thực tế sau khi Liên Xô sụp đổ, “tầng lớp
quý tộc mới” của Nga hiện nay phần lớn không phải là những người
bất đồng chính kiến, mà là quan chức các cấp trong Đảng Cộng sản
Liên Xơ trước đây. Chính lớp cán bộ thối hố biến chất đó trong
đảng, trước tiên mượn “cải tổ” để phá hủy chế đô xã hội chủ nghĩa.
Sau đó, khi giải thể, họ trở thành những kẻ mới phất lên mà không
một điều băn khoăn gì, mặc sức vơ vét của cải. Đối với một đảng mất
lòng dân, xa rời quần chúng nhân dân như thế, thì đảng đó có cầm
quyền hay khơng cầm quyền cũng khơng liên quan gì đến quần chúng
nhân dân, quần chúng khơng quan tâm đảng đó cịn hay mất. Điều đó
cũng dễ hiểu, vì sao khi lá cờ trên điện Kremli bị kéo xuống,
Matxcơva tĩnh lặng quần chúng nhân dân khơng hề có một phản ứng
gì, việc chuyển giao chính quyền rất thuận lợi. Điều đó nghĩa là sự hủ
bại trong Đảng Cộng sản Liên Xô là nguyên nhân tầng sâu khiến nó
sụp đổ. Mặt khác, kỷ luật trong đảng bị bng lỏng tập trung quan

liêu, chun quyền, độc đốn, dân chủ vơ tổ chức, vơ chính phủ do đó
các phần tử chống cộng ở ngoài đảng, chúng xúi bẩy mọi người đứng
lên từ trong đảng. Về một ý nghĩa nào đó mà nói, sự sụp đổ của Liên
Xơ và Đơng Âu là cuộc tự đảo chính do bọn người này phát động.
Thứ năm, không thực hiện đúng: Đảng là một khối thống nhất về
chính trị, tư tưởng và tổ chức, tự phê bình và phê bình là quy luật
phát triển của Đảng.


16

Sức mạnh của Đảng là sự đoàn kết thống nhất: đoàn kết thống
nhất là quy luật trưởng thành của Đảng. Sự thống nhất nội bộ Đảng là
cơ sở để thống nhất giai cấp vô sản, là điều kiện tất yếu để giai cấp vô
sản giành được thắng lợi trong cuộc đấu tranh cách mạng vô cùng gay
go ác liệt giành chính quyền và giữ vững chun chính vơ sản. Sự
đồn kết thống nhất trong Đảng bắt nguồn từ bản chất của giai cấp
công nhân, từ sự kết cấu chặt chẽ của Đảng. Muốn đưa cuộc cách
mạng của giai cấp vô sản đến thắng lợi, Đảng “Phải có một sự thống
nhất ý chí hết sức chặt chẽ, tuyệt đối” 16, đồng thời đó là nguồn gốc sức
mạnh chủ yếu, vơ địch, vơ tận của Đảng, là điều kiện để đồn kết giai
cấp.
Nhưng Đảng cộng sản Liên xô trong thời gian dài đã khơng thực
hiện ngun tắc này thậm chí cịn vi phạm nghiêm trọng: sự mất đoàn
kết thống nhất đội ngũ trong Đảng, mất đoàn kết toàn dân. Đảng cũng
như mỗi đảng viên không phát hiện và sửa chữa sai lầm, khơng thực
hiện tự phê bình và phê bình nhằm nâng cao trí tuệ, khơng kịp thời
giải quyết những mâu thuẫn trong nội bộ Đảng...
Thứ sáu, Đảng không liên hệ mật thiết với quần chúng, quan
liêu, xa rời quần chúng.

Đảng phải liên hệ mật thiết với quần chúng, là hiện thân của
mối liên hệ giữa đội tiên phong với giai cấp công nhân và nhân dân
lao động; kiên quyết đấu tranh để ngăn ngừa và khắc phục bệnh quan
16

V.I. Lênin, Toàn tập, Nxb Tiến bộ, Mátxcơva, 1978, Tập 36, tr.245.


17

liêu, xa rời quần chúng. Quần chúng tin tưởng ở Đảng, ủng hộ Đảng
và theo Đảng làm cách mạng, đồng thời Đảng làm hết sức mình để
phát huy vai trị và khả năng sáng tạo không bao giờ cạn của quần
chúng. Sức mạnh vô địch của Đảng là ở mối liên hệ với nhân dân,
cũng như sức mạnh dời non lấp biển của nhân dân bắt nguồn từ sự
lãnh đạo của Đảng. Lênin viết: “Để không trở thành đảng của quần
chúng chỉ trên lời nói, chúng ta phải thu hút quần chúng ngày càng
rộng rãi tham gia vào tất cả những công việc của đảng” 17.
Thực tiễn đã chứng minh: mối liên hệ với quần chúng là quy luật
tồn tại, phát triển và hoạt động của Đảng cộng sản, là nguồn gốc sức
mạnh của Đảng, là bảo đảm cho sự thành cơng của tồn bộ sự nghiệp
cách mạng, nếu khơng liên hệ với quần chúng thì Đảng khơng là cái gì
hết. Lênin viết: “Đội tiền phong chỉ làm trịn được sứ mệnh của nó khi
nó biết gắn bó với quần chúng mà nó lãnh đạo và thực sự dẫn dắt tồn
thể quần chúng tiến lên. Nếu khơng liên minh với những người không
phải là đảng viên cộng sản trong các lĩnh vực hoạt động hết sức khác
nhau, thì khơng thể nói tới một thành cơng nào trong cơng cuộc xây
dựng chủ nghĩa cộng sản cả”18. Củng cố mối liên hệ này là vấn đề
thuộc bản chất của Đảng cộng sản, thiếu điều kiện này không những
không thể xây dựng thành cơng chủ nghĩa xã hội mà cịn có thể dẫn

đến nguy cơ mất chính quyền. Trong giai đoạn Đảng lãnh đạo chính
quyền xây dựng chủ nghĩa xã hội, vấn đề củng cố và tăng cường mối
17
18

. V.I. Lênin, Toàn tập, Nxb Tiến bộ, Mátxcơva, 1979, Tập 8, Tr.106
. V.I. Lênin, Toàn tập, Nxb Tiến bộ, Mátxcơva, 1978, Tập 45, Tr.28


18

liên hệ giữa Đảng và nhân dân càng trở nên cấp bách và quan trọng
hơn bao giờ hết. Vì bước vào cách mạng xã hội chủ nghĩa là bước vào
một cuộc cách mạng sâu sắc nhất, toàn diện nhất, triệt để nhất và do
đó nó cũng gay go nhất, phức tạp nhất trong lịch sử lồi người. Đó là
thời đại rung chuyển vũ bão về chính trị và kinh tế, thời đại đấu tranh
giai cấp cực kỳ sâu sắc. Cuộc cách mạng này đòi hỏi Đảng phải động
viên và phát huy cao nhất tính tích cực và sáng tạo của quần chúng
nhân dân, khơng như thế thì khơng thể có chủ nghĩa xã hội được.
Lênin đã khẳng định: “Chủ nghĩa xã hội sinh động sáng tạo là sự
nghiệp của bản thân quần chúng nhân dân”19 và “một trong những
nguy hiểm lớn nhất và đáng sợ nhất là tự cắt đứt liên hệ với quần
chúng”20, nếu những ai quên mất những mối quan hệ khăng khít giữa
đội tiên phong và tồn thể quần chúng nhân dân thì đó sẽ là một tai
hoạ.
Nhưng Đảng cộng sản Liên xô trong thời gian dài đã không thực
hiện nguyên tắc này biểu hiện: Đảng cộng sản Liên xô đã xa rời mối
liên hệ giữa Đảng và quần chúng, không phát huy quyền làm chủ của
nhân dân, đội ngũ cán bộ, đảng viên hoạt động trong các lĩnh vực thì
quan liêu khơng hướng dẫn quần chúng thực hiện đường lối, nghị

quyết của Đảng. Trong Đảng nảy sinh bệnh quan liêu, mệnh lệnh, xa
rời quần chúng, nhất là khi đảng viên có chức, có quyền, làm cho một
bộ phận cán bộ, đảng viên thiếu rèn luyện rơi vào tình trạng thối hố,
19
20

. V.I. Lênin, Tồn tập, Nxb Tiến bộ, Mátxcơva, Tập 35, Tr.64
. V.I. Lênin, Toàn tập, Nxb Tiến bộ, Mátxcơva, 1978, Tập 44, Tr.426


19

biến chất, xa dần với nhân dân. Vì vậy, đã làm tiêu vong tổ chức Cộng
sản từ gốc rễ của nó, đúng như lời cảnh báo của Lênin đối với các
Đảng cộng sản và đội ngũ đảng viên cộng sản.
Thứ bảy, từ bỏ tính quốc tế của Đảng cộng sản.
Đây là một trong những nguyên tắc quan trọng trong xây dựng
Đảng kiểu mới của chủ nghĩa Mác- Lênin. Chính xuất phát từ vai trò sứ
mệnh lịch sử thế giới của giai cấp công nhân hiện đại mà khi nghiên
cứu nguồn gốc, bản chất của giai cấp công nhân Mác và Ăngghen đã đề
ra khẩu hiệu: “Vô sản tất cả các nước, đồn kết lại”. Giai cấp cơng
nhân là sản phẩm của nền đại công nghiệp, khi nền sản xuất phát triển,
sự tồn tại của chế độ sở hữu tư bản tư nhân khơng cịn phù hợp, nó tất
yếu sẽ bị thay thế bởi chế độ sở hữu công cộng về tư liệu sản xuất, từ
đó tạo nên mối đồn kết giữa các dân tộc. Đúng như Lênin khẳng định:
“Sự phát triển của trao đổi quốc tế và của nền sản xuất cho thị trường
toàn thế giới đã tạo ra một mối quan hệ hết sức chặt chẽ giữa tất cả các
dân tộc trong thế giới văn minh, khiến cho phong trào công nhân hiện
đại phải trở thành và từ lâu đã trở thành một phong trào quốc tế” 21.
Người nhấn mạnh: “Chỉ có người vơ sản mới có khả năng xố bỏ sự

cách biệt giữa các dân tộc, chỉ có giai cấp vơ sản giác ngộ mới xây
dựng được tình anh em giữa các dân tộc khác nhau” 22. Chủ nghĩa quốc
tế của giai cấp công nhân là bản chất của Đảng cộng sản. Tính quốc tế
của Đảng thể hiện trước hết ở chỗ Đảng được tổ chức và hoạt động
21
22

. V.I. Lênin, Toàn tập, Nxb Tiến bộ, Mátxcơva, 1975, Tập 6, Tr.261
. V.I. Lênin, Toàn tập, Nxb Tiến bộ, Mátxcơva, 1995, Tập 2, Tr.792


20

theo những nguyên lý của học thuyết Mác- Lênin; Đảng định ra đường
lối, chiến lược, sách lược đối nội và đối ngoại; quan tâm giáo dục đội
ngũ đảng viên và quần chúng lao động về chủ nghĩa quốc tế của giai
cấp công nhân và “Liên minh với những người cách mạng trong các
nước tiên tiến và với tất cả các dân tộc bị áp bức chống bọn đế quốc
chủ nghĩa thuộc bất cứ loại nào, đó là chính sách đối ngoại của giai
cấp vô sản”23.
Nhưng Đảng cộng sản Liên xô trong thời gian dài đã không thực
hiện nguyên tắc này biểu hiện: ngay trong Đảng đã từ bỏ chủ nghĩa
yêu nước chân chính gắn với chủ nghĩa quốc tế trong sáng. Đảng cộng
sản Liên xô đã mắc phải chủ nghĩa sơvanh nước lớn, chủ nghĩa dân
tộc hẹp hịi, phủ nhận chủ nghĩa Mác- Lênin về đồn kết quốc tế.
Tóm lại, “Sự phản bội của Tổng Bí thư Đảng cộng sản Liên Xô
đã làm cho đất nước chúng ta, nhân dân chúng ta phải trả giá quá
đắt”24.
2. ý nghĩa đối với công tác xây dựng và chỉnh đốn Đảng ta hiện
nay

Bài học về sự thất bại của Đảng Cộng sản Liên Xơ có nhiều
trong đó có bài học về xây dựng Đảng kiểu mới theo tư tưởng của chủ
nghĩa Mác- Lênin, đó là cơng tác xây dựng Đảng mácxít chân chính. Vì
vậy, khẳng định trong quá trình lãnh đạo cách mạng Việt Nam phải tăng
23
24

. V.I. Lênin, Toàn tập, Nxb Tiến bộ, Mátxcơva, 1981, Tập 32, Tr.425
Sự phản bội của Goócbatrốp, Nxb Công an nhân dân, H, 1998, tr 52.


21

cường xây dựng và chỉnh đốn đảng theo nguyên tắc của chủ nghĩa MácLênin, tư tưởng Hồ Chí Minh là hết sức cần thiết.
Đối với Đảng Cộng sản Việt Nam do Chủ tịch Hồ Chí Minh
sáng lập và rèn luyện, đã luôn chăm lo xây dựng và chỉnh đốn Đảng.
Đây là nhiệm vụ thường xuyên của Đảng để thực hiện vai trị lãnh đạo
cách mạng của mình. Người chỉ rõ: “việc cần làm trước tiên là chỉnh
đốn lại Đảng”, “thực hành dân chủ rộng rãi, thường xuyên và nghiêm
chỉnh tự phê bình và phê bình”, “giữ gìn sự đồn kết nhất trí của Đảng
như giữ gìn con ngươi của mắt mình”, “giữ gìn Đảng ta thật trong
sạch”25. Đảng Cộng sản Việt Nam xác định: “Tiếp tục tự đổi mới, tự
chỉnh đốn Đảng, tăng cường bản chất giai cấp công nhân và tính tiền
phong, nâng cao năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của Đảng; xây
dựng Đảng thực sự trong sạch vững mạnh về chính trị tư tưởng và tổ
chức, có bản lĩnh chính trị vững vàng, có đạo đức cách mạng trong
sáng, có tầm trí tuệ cao, có phương thức lãnh đạo khoa học, ln gắn
bó với nhân dân”26. Để thực hiện phương hướng đó cần nắm vững và
thực hiện có hiệu quả các yêu cầu sau:
Một là, phải kiên định lý luận của chủ nghĩa Mác- Lênin, tư

tưởng Hồ Chí Minh; trong Đảng phải chấp hành nghiêm túc nguyên
tắc tập trung dân chủ.
Thường xuyên giáo dục chủ nghĩa Mác- Lênin, tư tưởng Hồ Chí
25

Hồ Chí Minh. Tồn Tập, Nxb. Chính trị Quốc gia, HN, 1995, tập 12, tr.497,498,503.
Đảng Cộng sản Việt Nam, Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ
X,Nxb.CTQG,HN,2006,tr.279.
26


22

Minh, bồi dưỡng lập trường, quan điểm, ý thức tổ chức của giai cấp
công nhân, xây dựng đội ngũ cán bộ, đảng viên trong sạch vững mạnh
theo lập trường, quan điểm của giai cấp công nhân, thực hiện tập thể
lãnh đạo, cá nhân phụ trách; nâng cao chất lượng và hiệu quả công tác
kiểm tra, giám sát; đẩy mạnh tự phê bình và phê bình nhằm giữ gìn
đồn kết, thống nhất trong Đảng. Phải phát huy dân chủ đi đôi với
tăng cường kỷ luật trong Đảng. Tăng cường củng cố mối quan hệ gắn
bó mật thiết với nhân dân, với khối đại đoàn kết toàn dân; chăm lo đời
sống của nhân dân, phát huy quyền làm chủ của nhân dân. Trung
thành với chủ nghĩa quốc tế của giai cấp công nhân, kết hợp sức mạnh
dân tộc với sức mạnh thời đại.
Hai là, phải tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với hệ thống
chính trị, đặc biệt là Nhà nước xã hội chủ nghĩa.
Đảng ta đặt ra yêu cầu phải thường xuyên đổi mới và chỉnh đốn
Đảng để lãnh đạo hệ thống chính trị, nhất là đối với Nhà nước có chất
lượng và hiệu quả ngày càng cao. Đảng lãnh đạo Nhà nước bằng
đường lối. Nhà nước thể chế hoá, cụ thể hố đường lối, quan điểm,

chủ trương, chính sách của Đảng thành Hiến pháp, pháp luật, kế
hoạch, các chương trình cơng tác lớn; xây dựng Nhà nước thật sự
trong sạch vững mạnh, hoạt động có hiệu lực, hiệu quả. Đảng không
buông lỏng lãnh đạo, đồng thời không bao biện, làm thay Nhà nước.
Ba là, phải xây dựng Đảng trong sạch vững mạnh, thắt chặt mối
quan hệ gắn bó máu thịt giữa Đảng với nhân dân, kiên quyết chống quan


23

liêu, tham nhũng, thông qua phong trào cách mạng của quần chúng để
làm tốt công tác xây dựng Đảng.
Phải tăng cường cơng tác giáo dục chính trị, tư tưởng cho cán
bộ, đảng viên, hướng vào việc nêu cao phẩm chất cách mạng, nêu cao
ý thức phục vụ nhân dân, thực sự tôn trọng và bảo đảm quyền làm chủ
tập thể của nhân dân; rèn luyện phong cách làm việc khoa học, thiết
thực cụ thể, bám sát cơ sở và quần chúng. Đồng thời, phải nâng cao
trình độ kiến thức khoa học xã hội, tự nhiên, năng lực quản lý và tổ
chức thực hiện. Phải tăng cường công tác tổ chức, kiểm tra việc chấp
hành các nguyên tắc tổ chức của Đảng. Các cấp lãnh đạo, cán bộ lãnh
đạo phải thực sự lắng nghe ý kiến của cấp dưới, của đảng viên và nhân
dân, có cơ chế để nhân dân bày tỏ ý kiến đối với những quyết định
lớn, tham gia giám sát và các công việc của Đảng, khắc phục lối làm
việc quan liêu, xa dân. Chống tệ quan liêu, coi thường, không tôn
trọng quyền làm chủ của quần chúng, xa thực tế, xa quần chúng,
khơng nắm chắc tình hình mọi mặt của cuộc sống, của cơ sở, tổ chức
bộ máy cồng kềnh, nặng giấy tờ, hình thức, cửa quyền, mệnh lệnh,
tham nhũng, lãng phí.
Trong q trình lãnh đạo cách mạng, Đảng ta luôn quan tâm xây
dựng mối liên hệ giữa Đảng và quần chúng. “Trong bầu trời khơng có

gì q bằng nhân dân, trong thế giới khơng gì mạnh bằng lực lượng
đồn kết của nhân dân”27. Vì vậy, trong điều kiện Đảng lãnh đạo chính
27

Hồ Chí Minh, Tồn tập, Nxb CTQG, Hà Nội, 1996, tập 8, tr. 276


24

quyền, càng phải tăng cường vận động quần chúng tham gia xây dựng
Đảng. Đảng là người lãnh đạo quần chúng và phong trào cách mạng
của quần chúng, nhưng cũng chính từ quần chúng và phong trào cách
mạng của quần chúng, Đảng cũng mạnh và trưởng thành lên. Hiện nay,
mối liên hệ trên cần có sự bổ sung nội dung, yêu cầu mới cao hơn, phải
thực sự tôn trọng và phát huy quyền làm chủ của nhân dân, lấy đó làm
động lực thúc đẩy công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội; quan tâm đến
lợi ích của quần chúng, chăm lo đến đời sống vật chất và văn hoá của
nhân dân; giáo dục quần chúng, làm cho quần chúng tự giác thực hiện
đường lối, chính sách của Đảng và đấu tranh bảo vệ đường lối, chính
sách đó có hiệu quả.
Bốn là, phải bảo đảm vai trò nền tảng và hạt nhân chính trị của
tổ chức cơ sở đảng, nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, đảng viên,
phải đổi mới phương thức lãnh đạo, nâng cao năng lực cầm quyền của
Đảng.
Đây là một trong những vấn đề rất quan trọng của cơng tác xây
dựng Đảng hiện nay nhằm góp phần nâng cao vai trò lãnh đạo và sức
chiến đấu của Đảng. Đảng ta xác định: Tiếp tục đổi mới phương thức
lãnh đạo của Đảng. Cần có phương thức thích hợp để nâng cao chất
lượng và hiệu quả lãnh đạo của Đảng, phát huy mạnh mẽ vai trò, hiệu
lực của Nhà nước và các đoàn thể nhân dân, xây dựng một hệ thống

chính trị hoạt động năng động, có hiệu lực và hiệu quả, Phương châm
đổi mới là tiến hành đồng bộ đổi mới tư duy với đổi mới tổ chức, cán


25

bộ, quá trình đổi mới phải tiến hành thận trọng, từng bước. Cách làm
phải thực sự dân chủ, chống sự áp đặt, chủ quan, hình thức. Để bảo
đảm vai trị nền tảng và hạt nhân chính trị của tổ chức cơ sở đảng,
nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, đảng viên phải tiến hành bằng
nhiều biện pháp, trong đó, phải thường xuyên kiện toàn hệ thống tổ
chức cơ sở đảng. Mỗi tổ chức cơ sở đảng phải có trách nhiệm tổ chức
và quy tụ sức mạnh của toàn đơn vị hồn thành nhiệm vụ chính trị
được giao; làm tốt cơng tác giáo dục chính trị, tư tưởng, quản lý và
giám sát đảng viên về năng lực hoàn thành nhiệm vụ và phẩm chất,
đạo đức, lối sống; đấu tranh chống chủ nghĩa cá nhân và các hiện
tượng tiêu cực trong Đảng. Phải căn cứ vào đường lối, chính sách của
Đảng mà tăng cường, đổi mới, nâng cao chất lượng công tác chính trị,
tư tưởng, lý luận nâng cao trình độ trí tuệ, xây dựng lập trường giai
cấp cơng nhân cho cán bộ, đảng viên, củng cố sự thống nhất về chính
trị, tư tưởng và tổ chức trong Đảng. Cơng tác kết nạp đảng viên nhất
thiết phải bảo đảm đúng tiêu chuẩn, thơng qua tự phê bình và phê bình
để mọi đảng viên ra sức rèn luyện, học tập, có đủ phẩm chất, kiến thức
và năng lực thực hiện tốt nhiệm vụ được giao. Đồng thời, kiên quyết
đưa ra khỏi Đảng những đảng viên thối hố, biến chất về chính trị, tư
tưởng, đạo đức lối sống, mất đoàn kết, bè phái, tham nhũng.
Năm là, phải giáo dục đạo đức cách mạng cho cán bộ, đảng viên
theo tư tưởng Hồ Chí Minh.