24189 16122020235217765BIKHOALUNHONCHNH

ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM
KHOA LỊCH SỬ

KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP
Đề tài:
THIẾT KẾ VÀ TỔ CHỨC DẠY HỌC CHỦ ĐỀ TÍCH HỢP PHẦN
LỊCH SỬ VIỆT NAM (1945-1954) Ở TRƯỜNG THPT (CHƯƠNG TRÌNH
CHUẨN) THEO HƯỚNG PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC HỌC SINH

Sinh viên thực hiện

: Trần Thị Thu Thủy

Chuyên ngành

: Sư phạm Lịch sử

Lớp

: 15SLS

Người hướng dẫn

: Ths. Trương Trung Phương

Đà Nẵng, 1/2019


LỜI CẢM ƠN
Em chân thành cảm ơn Ban Giám hiệu nhà trường và quý thầy cô giáo tại các

trường THPT đã giúp đỡ và tạo điều kiện thuận lợi để em thực nghiệm đề tài trong
suốt q trình làm khóa luận.
Em chân thành cảm ơn quý thầy, cô trong khoa Lịch sử, Trường Đại học Sư
phạm Đà Nẵng đã tận tình truyền đạt kiến thức trong những năm em học tập. Với
vốn kiến thức được tiếp thu trong quá trình học khơng chỉ là nền tảng cho q trình
nghiên cứu khóa luận mà cịn là hành trang q báu để em bước vào đời một cách
vững chắc và tự tin.
Em xin gởi lời cảm ơn chân thành đến phòng học liệu khoa Lịch sử, thư viện
trường Đại học sư phạm Đà Nẵng, thư viện tổng hợp Đà Nẵng đã tạo mọi điều kiện
thuận lợi cho em trong quá trình tiếp cận các nguồn tài liệu.
Để hồn thành khóa luận này, em xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến thầy Th.s
Trương Trung Phương, đã tận tình hướng dẫn trong suốt q trình viết khóa luận tốt
nghiệp.
Trong q trình làm khóa luận, do hạn chế về thời gian, đồng thời trình độ lý
luận cịn hạn chế nên báo cáo khơng thể tránh khỏi những thiếu sót, rất mong q
thầy, cơ lượng thứ. Kính chúc q Thầy, Cơ dồi dào sức khỏe và thành công trong sự
nghiệp.

Đà Nẵng, ngày 10 tháng 1 năm 2019
Sinh viên thực hiện

Trần Thị Thu Thủy


MỤC LỤC
MỞ ĐẦU ....................................................................................................................1
1. Lý do chọn đề tài .....................................................................................................1
2. Lịch sử nghiên cứu vấn đề ......................................................................................3
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu ...........................................................................5
4. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu ..........................................................................5

4.1. Mục đích nghiên cứu ............................................................................................5
4.2. Nhiệm vụ nghiên cứu ...........................................................................................5
5. Phương pháp nghiên cứu:........................................................................................5
5.1. Phương pháp luận: ...............................................................................................5
5.2. Phương pháp nghiên cứu cụ thể: ..........................................................................6
6. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài ................................................................6
6.1. Ý nghĩa khoa học .................................................................................................6
6.2. Ý nghĩa thực tiễn ..................................................................................................6
7. Giả thuyết khoa học ................................................................................................7
8. Những đóng góp mới của đề tài ..............................................................................7
9. Cấu trúc khóa luận ..................................................................................................7
CHƯƠNG 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN CỦA VIỆC THIẾT KẾ VÀ
DẠY HỌC CHỦ ĐỀ TÍCH HỢP Ở TRƯỜNG THPT THEO HƯỚNG PHÁT
TRIỂN NĂNG LỰC HỌC SINH .............................................................................8
1.1 Cơ sở lý luận .........................................................................................................8
1.1.1. Các khái niệm cơ bản ........................................................................................8
1.1.1.1. Các khái niệm tích hợp, dạy học tích hợp ......................................................8
1.1.1.2. Khái niệm năng lực, dạy học theo hướng phát triển năng lực. ...................13
1.1.2. Phân loại chủ đề tích hợp ................................................................................17
1.1.3. Vai trị của giáo viên và học sinh trong dạy học chủ đề tích hợp ...................19
1.1.3.1. Vai trị của giáo viên ....................................................................................19
1.1.3.2. Vai trò của học sinh .....................................................................................20
1.1.4. Ý nghĩa của việc dạy học chủ đề tích hợp ......................................................20
1.2. Cơ sở thực tiễn ...................................................................................................22


1.2.1. Mục đích điều tra ............................................................................................23
1.2.2. Đối tượng, phạm vi điều tra ............................................................................23
1.2.3. Phương pháp điều tra ......................................................................................23
1.2.4. Nội dung điều tra .............................................................................................23

CHƯƠNG 2 HỆ THỐNG CHỦ ĐỀ TÍCH HỢP PHỤC VỤ DẠY HỌC PHẦN
LỊCH SỬ VIỆT NAM (1945-1954) Ở TRƯỜNG THPT THEO HƯỚNG PHÁT
TRIỂN NĂNG LỰC HỌC SINH ...........................................................................26
2.1. Vị trí, mục tiêu, nội dung kiến thức cơ bản của lịch sử Việt Nam từ năm 1945
đến năm 1954, sách giáo khoa lịch sử lớp 12. ..........................................................26
2.2. Nguyên tắt thiết kế chủ đề dạy học lịch sử Việt Nam (1945 – 1954) trong
chương trình lớp 12. ..................................................................................................28
2.2.1. Đảm bảo tính khoa học và tính tư tưởng .........................................................28
2.2.2. Đảm bảo mục tiêu, nội dung, chương trình sách giáo khoa ............................28
2.2.3. Đảm bảo tính phổ thơng, cơ bản, điển hình trong lựa chọn tài liệu tích hợp..28
2.2.4. Đảm bảo tính vừa sức......................................................................................29
2.3. Quy trình thiết kế chủ đề tích hợp lích sử Việt Nam (1945-1954) trong chương
trình lớp 12. ...............................................................................................................29
2.3. Hệ thống các chủ đề tích hợp lịch sử lớp 12 ở trường THPT nhằm phá triển
năng lực học sinh.......................................................................................................34
CHƯƠNG 3 TỔ CHỨC THIẾT KẾ CHỦ ĐỀ TÍCH HỢP DẠY HỌC LỊCH
SỬ VIỆT NAM (1945 – 1954) Ở TRƯỜNG THPT NHẰM PHÁT TRIỂN
NĂNG LỰC HỌC SINH. THỰC NGHIỆM SƯ PHẠM .....................................54
3.1. Yêu cầu khi tổ chức dạy học chủ đề tích hợp liên môn Lịch sử ở trường THPT
nhằm phát triển năng lực học sinh ............................................................................54
3.1.1. Đảm bảo mục tiêu giáo dục .............................................................................54
3.1.2. Đảm bảo học sinh lĩnh hội tốt kiến thức cơ bản .............................................54
3.1.3. Đảm bảo sự kết hợp với các phương pháp và phương tiện dạy học khác ......55
3.1.4. Đảm bảo phát huy tính tích cực của học sinh .................................................55
3.2 Biện pháp tổ chức dạy học chủ đề tích hợp phần Lịch sử Việt Nam (1945-1954)
ở trường trung học phổ thơng....................................................................................55
3.2.1. Quy trình tổ chức dạy học theo chủ đề tích hợp .............................................55
3.2.2. Khai thác hiệu quả các phương tiện, thiết bị dạy học .....................................58

3.2.3. Kết hợp dạy học theo chủ đề với các phương pháp dạy học khác ..................61
3.2.4. Kiểm tra, đánh giá trong dạy học các chủ đề tích hợp theo hướng phát triển
năng lực của HS ........................................................................................................62
3.3. Thực nghiệm sư phạm ........................................................................................66
3.3.1. Mục đích của thực nghiệm sư phạm ...............................................................66
3.3.2. Nhiệm vụ của thực nghiệm sư phạm...............................................................66
3.3.3. Phương pháp tiến hành thực nghiệm sư phạm ................................................66
3.3.4. Kết quả thực nghiệm sư phạm ........................................................................67
KẾT LUẬN ..............................................................................................................69
TÀI LIỆU THAM KHẢO ......................................................................................71
PHỤ LỤC


DANH MỤC CÁC BẢNG
Bảng 1.1 So sánh giữa dạy học truyền thống và dạy học theo chủ đề tích hợp ....... 16
Bảng 2.1 Hệ thống một số chủ đề tích hợp .............................................................. 35


DANH MỤC CÁC HÌNH, SƠ ĐỒ
Hình 2.1: Phó Thủ tướng Phạm Văn Đồng đến Thụy Sĩ tham dự Hội nghị Giơ-ne-vơ
về Đơng Dương, 1954 .............................................................................................. 41
Hình 2.2: Quang cảnh phiên họp hội nghị Giơ-ne-vơ bàn về lập lại hịa bình ở
Đơng Dương 1954 .................................................................................................... 42
Hình2.3: Ngun văn "Hiệp định đình chỉ chiến sự ở Việt Nam" được đăng trên báo
Nhân dân .................................................................................................................. 42
Hình 2.4: chiến thắng Điện Biên Phủ năm 1954 .................................................... 44
Hình2.5: Phó Thủ tướng Phạm Văn Đồng đến Thụy Sĩ tham dự Hội nghị Giơ-ne-vơ
về Đông Dương, 1954 .............................................................................................. 45
Hình2.6: Quang cảnh phiên họp hội nghị Giơ-ne-vơ bàn về lập lại hịa bình ở Đơng
Dương 1954 .............................................................................................................. 46

Hình2.7: Thiếu tướng Delteil thay mặt Bộ Tư lệnh Quân đội Liên hiệp Pháp ở Đơng
Dương ký Hiệp định đình chỉ chiến sự ở Đơng Dương (21/7/1954) ....................... 46
Hình2.8: Ngun văn "Hiệp định đình chỉ chiến sự ở Việt Nam" được đăng trên báo
Nhân dân .................................................................................................................. 48
Sơ đồ 1.1 Đặc điểm của dạy học theo chủ đề .......................................................... 13


DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT

Thứ tự

Viết tắt

Nguyên văn

1

DHCĐTH

Dạy học chủ đề tích hợp

2

DHLS

Dạy học Lịch sử

3

GV

Giáo viên

4

HS

Học sinh

5

DH

Dạy học

6

PPDH

Phương pháp dạy học

7

THPT

Trung học phổ thông

8

SGK

Sách giáo khoa

9

CĐLS

Chủ đề Lịch sử

10

CĐ

Chủ đề

11

ĐHSP

Đại học Sư phạm

12

NXB

Nhà xuất bản

13

LS

Lịch sử


MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Những năm trở lại đây, sự phát triển kinh tế, khoa học kỹ thuật đặt ra những
đòi hỏi phải đổi mới nền giáo dục Việt Nam. Ngồi những địi hỏi đổi mới của thực
trạng dạy học trong giáo dục, là những yêu cầu của sự phát triển kinh tế. Để đáp ứng
điều đó, người lao động phải trang bị cho mình khơng chỉ kiến thức mà còn là các
năng lực cần thiết nhằm mục đích thực hiện được các vấn đề phức tạp của cuộc sống
và hình thành nên phẩm chất dám chịu trách nhiệm. Theo quan điểm chỉ đạo của Bộ
Chính trị và Ban chấp hành trung ương Đảng, Nghị quyết 29 khóa XI ngày 4 tháng
11 năm 2013 “Phát triển giáo dục và đào taọ phải gắn với nhu cầu phát triển kinh tế
- xã hội và bảo vê ̣Tổ quốc; với tiến bộ khoa học và công nghệ; phù hợp quy luật
khách quan. Chuyển phát triển giáo dục và đào tạo từ chủ yếu theo số lượng sang chú
trọng chất lượng và hiệu quả, đồng thời đáp ứng yêu cầu số lượng”. Hay Nghị quyết
TW 8 khóa XI đã quyết định những nội dung về đổi mới căn bản toàn diện giáo dục
và đào tạo, đáp ứng yêu cầu công nghiệp hóa, hiện đại hóa trong điều kiện kinh tế thị
trường định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế. Đây là một nghị quyết rất
quan trọng được đánh giá là nghị quyết mang tính kịp thời và hết sức cần thiết. Cùng
với Nghị quyết của ban chấp hành Trung ương Đảng, ngày 28/11/2014, Quốc hội ra
nghị quyết số 88/2014/QH13 về đổi mới chương trình, sách giáo khoa giáo dục phổ
thơng; Bộ Giáo dục và Đào tạo có nhiều văn bản chỉ đạo nhằm triển khai thực hiện
đổi mới căn bản và toàn diện giáo dục và đào tạo như đổi mới chương trình sách giáo
khoa, đổi mới phương pháp dạy học, đổi mới kiểm tra đánh giá… Quan điểm về đổi
mới giáo dục đã được thể hiện rất rõ trong Luật giáo dục, Điều 28.2 có ghi: “Phương
Pháp dạy học phổ thơng phải phát huy tính tích cực, tự giác, chủ động, sáng tạo cảu
học sinh; phù hợp với đặc điểm của từng lớp học bồi dưỡng phương pháp tự học, khả
năng làm việc theo nhóm. Rèn luyện kỹ năng vận dụng kiến thức vào thực tiễn, tác

động đến tình cảm, đem lại niềm vui, hứng thú học tâp cho học sinh”. Trong nhiều
năm qua Đảng và Nhà nước ta đã có nhiều chính sách phù hợp để phát triển nền giáo
dục nước nhà. Giáo dục và đào tạo luôn xác định là quốc sách hàng đầu, là lĩnh vực
quan trọng để chúng ta có thể đi tắt, đón đầu tiếp cận, vận dụng hiệu quả thành tựu
khoa học kỹ thuật tiên tiến của thế giới.

1


Bộ môn Lịch sử với những đặc điểm riêng của mình đóng vai trị hết sức quan
trọng trong hệ thống giáo dục phổ thông. Tuy nhiên, hiện nay việc dạy và học lịch sử
vẫn còn nhiều vấn đề bất cập, xuất phát từ những nguyễn nhân cụ thể sau: do sự lạc
hậu, chậm cải tiến, đổi mới phương pháp dạy và học của một số bộ phận giáo viên,…
Những nguyên nhân đó dẫn đến những hậu quả lớp làm ảnh hưởng đến chất lượng
dạy và học. học sinh ngày càng chán nản với việc học lịch sử.
Trước những yêu cầu, địi hỏi của tồn xã hội, nhiệm vụ đặt ra cho người giáo
viên dạy học lịch sử là phải tìm mọi cách để cải tiến và nâng cao chất lượng dạy và
học lịch sử. Việt thiết kế chủ đề bài học theo hướng tích hợp liên mơn là hướng đi tối
ưu nhất để bài giảng được sinh động, hấp dẫn, lơi cuốn và kích thích được tính tích
cực của học sinh trong giờ học lịch sử. Từ trước đến nay, các mơn khoa học thường
có liên quan mật thiết đến nhau. Vì vậy mà việc thích hợp chủ đề liên môn trong việc
dạy học sẽ là cơ sở giúp giáo viên có thể khái quát được kiến thức hơn, truyền tải kiến
thức nhanh, tạo hứng thú học tập cho học sinh và phát triển năng lực của học sinh.
Lịch sử Việt Nam từ 1945 đến năm 1954 gắng liền với nhiều sự kiện quan
trọng của dân tộc. Đây là thời kỳ trưởng thành vượt bậc của cách mạng Việt Nam
được biểu hiện trên hầu hết các lĩnh vực kinh tế, chính trị, văn hóa, xã hội,… Dưới
sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam quang vinh và chủ tịch Hồ Chí Minh vĩ
đại, tồn thể dân tộc Việt Nam đồn kết một lịng vùng lên chống lại xiềng xích nô
lệ, thống nhất đất nước. Ghi vào Lịch sử những mốc son chói lọi của chủ nghĩa anh
hùng cách mạng Việt Nam, cụ thể như các chiến dịch Việt Bắc 1947, chiến dich biên

giới Thu Đông 1950, chiến dịch Điện Biên Phủ “lừng lẫy năm châu chấn động địa
cầu”, hay để lại dấu chấm phá trong Lịch sử bằng Hiệp định Giơ-ne-vơ,… Có thể
thấy rằng các sự kiện này ít nhiều đã có sự tác động khơng chỉ Lịch sử mà cịn chi
phối bởi của các mơn khoa học khác như văn học, địa lý, âm nhạc,… Vì vậy chủ đề
tích hợp liên mơn trong dạy học lịch sử giai đoạn này sẽ giúp cho học sinh có cái nhìn
khái quát hơn, tiếp thu kiến thức hiệu quả hơn và phát triển được năng lực của học
sinh.
Xuất phát từ những lý do trên, tôi chọn vấn đề: “Thiết kế và tổ chức dạy học
chủ đề tích hợp phần Lịch sử Việt Nam (1945-1954) ở trường THPT (chương
trình chuẩn) theo hướng phát triển năng lực học sinh” để làm đề tài nghiên cứu
khóa luận tốt nghiệp của mình.
2


2. Lịch sử nghiên cứu vấn đề
Việc thiết kế và tổ chức chủ đề tích hợp là một trong những vẫn đề đang được
quan tâm đến trong quá trình dạy học nhằm nâng cao chất lượng giáo dục. Vì vậy,
liên quan đến đề tài đã có những cơng trình của các nhà nghiên cứu trong và ngoài
nước, chủ yếu đề cập đến các khía cạnh sau:
Ở trên thế giới, một số nhà giáo dục, tâm lý học trên cơ sở nghiên cứu đặc
điểm phát triển tâm lý và tư duy của học sinh phổ thông đã đưa ra những công trình
nghiên cứu đề cập đến phương pháp phát huy tính tích cực chủ động tự học, tự nghiên
cứu của học sinh mình. Trong đó có thể kể đến như Kharlamốp I.F với cơng trình
“Phát huy tính tích cực của học sinh như thế nào?” đã nêu lên một số biện pháp nhằm
kích thích tính hoạt động nhận thức của học sinh đồng thời khẳng định: “ Vấn đề sử
dụng sách giáo khoa và tài liệu học tập có những điều bổ ích đáng học hỏi” bởi vì…
“Trong q trình làm việc với sách giáo khoa và tài liệu học tập, học sinh nắm vững
và củng cố được kiến thức, đồng thời các em tiếp thu được kĩ năng, kĩ xảo”.
Kharlamốp I.F cũng khẳng định rằng “Tài liệu học tập tự nó đã chứa đựng nhiều yếu
tố kích thích, động viên tính ham hiểu và biết tích cực tư duy học sinh…”.

N.G.Đai - ri: “Chuẩn bị giờ học lịch sử như thế nào” đã đề cập đến vẫn đề tài
liệu tham khảo, chuẩn bị giáo án cũng như các bước tiến hành một giờ học hiệu quả.
Đai - ri không nêu ra những biện pháp, hình thức hoạt động cụ thể nhưng ơng khẳng
định vai trị, tác dụng của cơng tác này là nâng hứng thú học tập, mở rộng sự hiểu
biết về kiến thức lên một trình độ mới và có tác dụng giáo dục học sinh sâu sắc.
Ở trong nước. Phan Ngọc Liên trong cuốn “Phương pháp dạy học lịch sử” (tập
1) đề cập đến vấn đề tư liệu trong dạy học và phương pháp sử dụng tài liệu trong
giảng dạy lịch sử. Đưa ra những nguyên tắc cần phải thực hiện trong dạy học lịch sử,
trong đó có đề cập đến vẫn đề dạy học tích hợp với các môn khoa học khác. Theo tác
giả, trong việc dạy học sử dụng dạy học chủ đề tích hợp sẽ giúp học sinh đi sâu, nắm
vững kiến thức, tránh sự trùng lặp nhiều vẫn đề,… Do đó, trong q trình tiến hành
xây dựng chủ đề tích hợp dạy học học lịch sử sẽ giúp nâng cao chất lượng dạy và học
đồng thời nâng cao năng lực học sinh.
Trong cuốn “Các con đường, biện pháp nâng cao hiệu quả dạy học lịch sử
trường phổ thông” tác giả Nguyễn Thị Côi đã nêu lên bản chất của hoạt động nhận
3


thức tích cực, độc lập, ý nghĩa của hoạt động nhận thức tích cực độc lập với hiệu quả
bài giảng đồng thời đưa ra con đường, biện pháp nhằm phát triển tính tích cực độc
lập trong nhận thức đặc biệt là trong tư duy của học sinh.
Tác giả Phan Ngọc Liên đã nêu lên quan điểm của mình trong cuốn “Phương
pháp dạy học lịch sử” (tập 2) về vấn đề hoạt động nhận thức của học sinh. Tác giả
khẳng định rằng tính tích cực nhất là tư duy độc lập sáng tạo của học sinh có ý nghĩa
đặc biệt đối với hiệu quả bài học. Ngồi ra cịn nâng cao hiệu quả dạy học, giáo dục
toàn diện nhân cách và nhận thức của học sinh.
Trong tài liệu “Hướng dẫn dạy học tích hợp trong dạy học lịch sử ở trường
Trung học phổ thông”. Tác giả Đỗ Hồng Thái đã đề cập đến vai trị của các mơn khoa
học khác trong giảng dạy lịch sử, trên cơ sở đó đề ra một số biện pháp nhằm tích hợp
sử dụng kiến thức các môn khoa học trong giản dạy lịch sử ở trường Trung học phổ

thông một cách hiệu quả nhất.
Tác giả Vũ Ngọc Liên đã khẳng định quan điểm của mình về lợi ích của việc
dạy học tích hợp liên mơn trong cuốn “Dạy học tích hợp các mơn khoa học tự nhiên
tại trường Trung học phổ thông”. Tác giả đã cho thấy được mối quan hệ chặt chẽ của
các môn khoa học tự nhiên. Những lợi ích của việc dạy học tích hợp các mơn khoa
học tự nhiên sẽ giúp nâng cao chất lượng dạy học, phát triển khả năng tư duy của học
sinh, kích thích hứng thú học tập. Hơn thế nữa, tác giả đã bước đầu cho thấy được
những yêu cầu cũng như là cách thức thực hiện một bài dạy tích hợp liên mơn.
Ở các tài liệu hướng dẫn giảng dạy như: “Thiết kế bài giảng lịch sử 12”, sách
giáo viên Lịch sử lớp 12” (Phan Ngọc Liên - Nguyễn Ngọc Cơ chủ biên, NXB Giáo
dục, 2007)….đã đề cập đến việc rèn luyện kĩ năng cho học sinh (HS) thông qua mục
tiêu cụ thể của từng bài học.
Nhìn chung, các cơng trình nghiên cứu nói trên đã đề cập đến những nội dung
liên quan đến vẫn đề dạy học theo hướng phát huy tính tích cực của học sinh, khẳng
định tầm quan trọng của tài liệu, đưa ra một số biện pháp nhằm thực hiện dạy học chủ
đề tích hợp. Tuy nhiên, việc “Thiết kế và tổ chức dạy học chủ đề tích hợp phần Lịch
sử Việt Nam (1945 – 1954) ở trường Trung học phổ thông (THPT) (chương trình
chuẩn) theo hướng phát triển năng lực học sinh” thì vẫn chưa có cơng trình nào nghiên
cứu và giải quyết. Đây là nhiệm vụ cơ bản mà đề tài khóa luận cần tiếp tục giải quyết.
4


3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
*Đối tượng nghiên cứu:
Quá trình thiết kế và tổ chức dạy học chủ đề tích hợp phần lịch sử Việt Nam (1945
– 1954) Theo hướng phát triển năng lực học sinh ở các trường THPT
*Phạm vi nghiên cứu:
- Nội dung kiến thức giảng dạy phần lịch sử Việt Nam (1945 – 1954) trong sách
giáo khoa lịch sử 12.
- Thời gian: năm học 2018 – 2019.

4. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu
4.1. Mục đích nghiên cứu
Trên cơ sở nghiên cứu lý luận về dạy học chủ đề tích hợp, đề tài tập trung đi
sâu xác định nội dung, hình thức, biện pháp và quy trình thiết kế, tổ chức dạt học
chủ đề tích hợp phần lịch sử Việt Nam (1945 – 1954) trong chương trình lịch sử lớp
12 (chương trình chuẩn).
4.2. Nhiệm vụ nghiên cứu
- Làm sáng tỏ lí luận về tích hợp, dạy học chủ đề tích hợp trong dạy học lịch
sử ở trường trung học phổ thông.
- Đánh giá thực trạng dạy học chủ đề tích hợp ở trường THPT hiện nay.
- Đề xuất q trình thiết kế chủ đề tích hợp.
- Đề xuất phương pháp dạy học chủ đề tích hợp .
- Tiến hành thực nghiệm sư phạm ở trường THPT để kiểm chứng giả thuyết
khoa học của đề tài và rút ra các kết luận cần thiết.
5. Phương pháp nghiên cứu:
5.1. Phương pháp luận:
- Cơ sở phương pháp luận của đề tài dựa trên quan điểm của chủ nghĩa Mác Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh cũng như quan điểm, đường lối của Đảng, nhà nước ta
về giáo dục Lịch sử và nhận thức Lịch sử. Đề tài cũng dựa vào lí luận dạy học của
Giáo dục học, tâm lí học, lý luận và Phương pháp dạy học mơn Lịch sử,...
5


5.2. Phương pháp nghiên cứu cụ thể:
+ Phương pháp nghiên cứu lý luận:
 Nghiên cứu lý luận về dạy học chủ đề tích hợp và phương pháp dạy học tích
cực.
 Nghiên cứu các kiến thức khoa học liên quan đến “Lịch Sử”.
 Nghiên cứu nội dung chương trình các mơn học như Địa lí, Văn học, Âm
nhạc, Lịch sử để khai thác việc tích hợp phù hợp với trình độ học sinh.
+ Phương pháp điều tra khảo sát

 Điều tra về thực trạng dạy học chủ đề tích hợp và áp dụng phương pháp dạy
học tích cực ở nước ta hiện nay.
+ Phương pháp thực nghiệm sư phạm
 Thực nghiệm sư phạm chủ đề đã xây dựng và phương án dạy học đã thiết
kế.
 Phân tích kết quả thực nghiệm sư phạm để rút ra kết luận cho vấn đề nghiên
cứu.
+ Phương pháp thống kê tốn học:
Trong q trình tìm kiếm và sưu tập tài liệu từ những nguồn khác nhau nên
cần được sắp xếp và hệ thống lại một cách khóa học sao cho phù hợp với mục tiêu
nghiên cứu nhất.
6. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài
6.1. Ý nghĩa khoa học
- Vận dụng sáng tạo nội dung kiến thức tích hợp.
- Tạo điều kiện cho sự sáng tạo và phát triển của học sinh
- Giảm áp lực đối với giáo viên, nâng cao hiệu quả môn học
6.2. Ý nghĩa thực tiễn
- Phù hợp với quán trình dạy học đổi mới giáo dục hiện nay.
- Nâng cao tri thức, vận dụng sáng tạo của học sinh và giáo viên.
6


7. Giả thuyết khoa học
Xuất phát từ lý luận và thực tiễn dạy học lịch sử hiện nay, nếu thiết kế và tổ
chức dạy học chủ đề tích hợp liên mơn với điều kiện học tập và trình độ nhận thức
của học sinh thì sẽ góp phần phát triển năng lực học sinh, nâng cao chất lượng dạy
học môn lịch sử ở trường trung học phổ thông hiện nay.
8. Những đóng góp mới của đề tài
- Đề tài khóa luận góp phần khẳng định rõ vai trị, ý nghĩa của việc phát triển
năng lực cho HS( học sinh) trong dạy học Lịch sử ở trường THPT.

- Đánh giá đúng thực trạng việc dạy học Lịch sử và thực trạng vấn đề phát
triển năng lực thực hành học tập Lịch sử cho học sinh ở trường THPT.
- Đề xuất những biện pháp sư phạm nhằm phát triển năng lực cho học sinh
qua việc thiết kế và tổ chức chủ đề tích hợp trong dạy học lịch sử nhằm nâng cao
chất lượng dạy học Lịch sử ở trường THPT.
- Khóa luận này là nguồn tài liệu cho những ai quan tâm đến đề tài này, là tài
liệu tham khảo cho học sinh, sinh viên, giáo viên trong dạy học Lịch sử Việt Nam.
9. Cấu trúc khóa luận
Ngồi phần mở đầu, kết luận, khóa luận gồm 3 chương như sau:
Chương 1. Cơ sở lý luận và thực tiễn của việc thiết kế và dạy học chủ đề tích hợp ở
trường THPT theo hướn phát triển năng lực học sinh.
Chương 2. Hệ thống chủ đề tích hợp phục vụ dạy học phần Lịch sử Việt Nam
(1945-1954) ở trường THPT theo hướng phát triển năng lực học sinh.
Chương 3. Phương pháp dạy học chủ đề tích hợp phần Lịch sử Việt Nam (19451954) ở trường THPT theo hướng phát triển năng lực học sinh. Thực nghiệm sư
phạm.

7


CHƯƠNG 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN CỦA VIỆC THIẾT KẾ VÀ DẠY HỌC
CHỦ ĐỀ TÍCH HỢP Ở TRƯỜNG THPT THEO HƯỚNG PHÁT TRIỂN
NĂNG LỰC HỌC SINH
1.1 Cơ sở lý luận
1.1.1. Các khái niệm cơ bản
1.1.1.1. Các khái niệm tích hợp, dạy học tích hợp
* Khái niệm tích hợp
Tích hợp (tiếng Anh: Integration) có nguồn gốc từ tiếng Latinh: integration
với nghĩa: xác lập lại cái chung, cái toàn thể, cái thống nhất trên cơ sở những bộ phận
riêng lẻ.

Theo từ điển Anh - Anh (Oxford Advanced Learner's Dictionany), từ integrate
có nghĩa là kết hợp những phần, những bộ phận với nhau trong một tổng thể. Những
phần những bộ phận này có thể khác nhau nhưng thích hợp với nhau.

8


Theo từ điển Bách khoa Khoa học Giáo dục của Cộng hòa Liên bang Đức
(Enzyklopadie Erziehungswissienscheft, B2.2, Stuttgart 1984), nghĩa chung của từ
integration có hai khía cạnh: q trình xác lập lại cái chung của toàn thể, cái thống
nhất từ những cái riêng lẻ; trạng thái mà trong đó có cái chung, cái toàn thể được tạo
ra từ những cái riêng lẻ.
+ Theo từ điển tiếng Pháp thì nghĩa của từ Tích hơp là: “Góp lại, sát nhập vào
thành một tổng thể”.
+ Theo từ điển tiếng Việt [37]: “ Tích hợp có nghĩa là sự hợp nhất, sự hồ
nhập, sự kết hợp.”
+ Theo từ điển Bách khoa toàn thư [38] : “ Tích hợp hệ thơng là phối hợp các
thiết bị và công cụ khác như để cùng làm một việc với nhau trong một hệ thống một
chương trình nhằm giải quyết những nhiệm vụ chung nào đó.”
Trong lĩnh vực giáo dục, khái niệm tích hợp xuất hiện từ thời khai sáng ( Thế
kỉ XVII) dùng để chỉ một quan niệm giáo dục toàn diện con người chống lại hiện
tượng làm cho con người phát triển thiếu hài hòa, cân đối. Trong dạy học các bộ mơn,
tích hợp được hiểu là sự kết hợp , tổ hợp các nội dung từ các môn học , lĩnh vực khác
nhau (theo cách hiểu truyền thống từ 400 năm nay) thành một “môn học” mới. Ví dụ
mơn khoa học được hình thành từ sự tổ hợp, kết hợp của các môn học thuộc lĩnh vực
khoa học tự nhiên: Vật lí, Hóa học, Sinh học; mơn Nghiên cứu xã hội được hình thành
từ sự tổ hợp, kết hợp của các môn thuộc lĩnh vực Khoa học xã hội: Lịch sử, Địa lý,
Xã hội học, Kinh tế học.
Tích hợp cũng có thể hiểu là sự lồng ghép các nội dung cần thiết vào những
nội dung vốn có của một mơn học, thí dụ: lồng ghép nội dung giáo dục dân số, giáo

dục môi trường... vào nội dung các môn học: Địa lý, Lịch sử, Sinh học, Giáo dục
cơng dân... xây dựng mơn học tích hợp từ các mơn học truyền thống".
* Dạy học tích hợp
Dạy học tích hợp là một quan điểm, xu hướng dạy học hiện đại nhằm phát
triển năng lực người học. Trong q trình nghiên cứu và vận dụng nó vào thực tiễn
đã xuất hiện một số định nghĩa khác nhau:

9


- Thứ nhất, dạy học tích hợp (DHTH) các khoa học được UNESCO định nghĩa
là "Một cách trình bày các khái niệm và nguyên lí khoa học cho phép diễn đạt sự
thống nhất cơ bản của tư tưởng khoa học, tránh nhấn quá mạnh hoặc quá sớm sự sai
khác giữa các lĩnh vực khoa học khác nhau".
Định nghĩa này nhấn mạnh cách tiếp cận các khái niệm và nguyên lí khoa học
chứ không phải là hợp nhất nội dung. UNESCO đã chú ý trước hết đến việc giảng
dạy khoa học ở cấp tiểu học và cấp trung học cơ sở. Tại Hội nghị Maryland 4/1973,
khái niệm DHTH các khoa học còn bao gồm cả việc DHTH các khoa học với công
nghệ. Cũng theo hướng DHTH các khoa học với Công nghệ là gắn học với hành.
Xavier Roegiers cho rằng giáo dục nhà trường phải chuyển từ đơn thuần dạy kiến
thức sang phát triển ở HS các năng lực hành động, xem năng lực (competence) là
khái niệm cơ sở của khoa sư phạm tích hợp” (pedagogie de l'intégration)
- Thứ hai, theo Xavier Roegier, “Khoa Sư phạm tích hợp là một quan niệm về
q trình học tập, trong đó tồn thể các q trình học tập góp phần hình thành ở HS
những năng lực rõ ràng, có dự tính trước những điều cần thiết cho HS nhằm phục vụ
cho quá trình học tập tương lai, hoặc hoà nhập HS vào cuộc sống lao động. Khoa Sư
phạm tích hợp làm cho q trình học tập có ý nghĩa”.
- Thứ ba, DHTH là định hướng dạy học giúp HS phát triển khả năng huy động
tổng hợp kiến thức, kỹ năng,… thuộc nhiều lĩnh vực khác nhau để giải quyết có hiệu
quả các vấn đề trong học tập và trong cuộc sống, được thực hiện ngay trong quá trình

lĩnh hội tri thức và rèn luyện kỹ năng, phát triển được những năng lực cần thiết, nhất
là năng lực giải quyết vấn đề.
DHTH cũng có nghĩa là đảm bảo để mỗi HS biết cách vận dụng kiến thức học
được trong nhà trường vào các hoàn cảnh mới lạ, khó khăn, bất ngờ, qua đó trở thành
một người cơng dân có trách nhiệm, một người lao động có năng lực. DHTH địi hỏi
việc học tập trong nhà trường phải được gắn với các tình huống của cuộc sống mà
sau này HS có thể đối mặt.
Cụ thể, trong DHTH, HS dưới sự chỉ đạo của GV thực hiện việc chuyển đổi
liên tiếp các thông tin từ ngôn ngữ của môn học này sang ngôn ngữ của môn học
khác; HS học cách sử dụng phối hợp những kiến thức, những kỹ năng và những thao
tác để giải quyết một tình huống phức hợp - thường là gần với thực tiễn. Và qua đó,
10


HS nắm vững kiến thức, hình thành khái niệm, phát triển năng lực và các phẩm chất
cá nhân.
- Thứ tư, theo từ điển Giáo dục học: “Tích hợp là hành động liên kết các đối tượng
nghiên cứu, giảng dạy, học tập của cùng một lĩnh vực hoặc vài lĩnh vực khác nhau
trong cùng một kế hoạch dạy học”.
Qua một số định nghĩa về DHTH được nêu ở trên cho thấy, có hai vấn đề cần
được khẳng định, đó là:
Thứ nhất, DHTH là một quan điểm sư phạm, ở đó người học cần huy động
nhiều nguồn lực (bao gồm: kiến thức, kỹ năng của nhiều môn học, khả năng kinh
nghiệm của mỗi HS và hợp tác với bạn cùng học, sự hướng dẫn của thầy...) để giải
quyết một tình huống phức hợp có vấn đề, nhằm phát triển các năng lực và phẩm chất
cá nhân.
Thứ hai, đối với các môn khoa học, DHTH được tiếp cận theo ba hướng sau:
(1) "Một cách trình bày các khái niệm và ngun lí khoa học cho phép diễn đạt sự
thống nhất cơ bản của tư tưởng khoa học"; (2) DHTH bao gồm DHTHCKH với Cơng
nghệ; và (3) DHTH là một hình thức dạy học kết hợp giữa dạy lý thuyết và thực hành.

Đối với giáo dục phổ thơng thì hai hướng tiếp cận đầu được nhấn mạnh, hướng
tiếp cận thứ ba theo những tình huống, bài học/dự án cụ thể. Ví dụ: khi dạy lịch sử,
địa lý cần có đủ điều kiện về cơng cụ dạy học như bản đồ, mơ hình,… có thể dạy lý
thuyết kết hợp với thực hành. Tuy nhiên, đối với giáo dục nghề nghiệp, hay dạy nghề
cho HS phổ thơng thì hướng tiếp cận thứ ba (dạy học lý thuyết kết hợp với thực hành)
cần được coi trọng.
* Dạy học chủ đề tích hợp
Vào những năm đầu của thập kỷ 70, các nhà nghiên cứu giáo dục đã nhận thấy
những hạn chế của các hình thức dạy học truyền thống trong việc học tập thụ động
của học sinh. Từ đó đưa ra các hình thức dạy học mới nhằm phát huy tính tích cực,
chủ động của người học. Một trong các hình thức dạy học đó là dạy học theo chủ đề
tích hợp. Dạy học theo chủ đề tích hợp là sự kết hợp giữa dạy học truyền thống và
dạy học hiện đại, ở đó giáo viên khơng chỉ dạy học bằng cách truyền thụ kiến thức

11


mà chủ yếu là hướng dẫn học sinh tự lực tìm kiếm thơng tin, sử dụng kiến thức được
trang bị để giải quyết các nhiệm vụ có ý nghĩa thực tiễn.
Theo Từ điển Tiếng Việt, chủ đề là “tư tưởng trung tâm biểu hiện trong một
tác phẩm văn học nghệ thuật, là chủ thể và nòng cốt của nội dung tác phẩm, là biểu
hiện nhận thức, sự đánh giá và tư tưởng của tác giả đối với đời sống hiện thực” [27,
tr. 238]. Tác giả Bửu Kế trong Từ điển Hán Việt Từ Nguyên viết, “chủ” là “cốt yếu”,
“đền” là “đầu mối của sự việc”, “chủ đề là “vấn đề cốt yếu, quan trọng”[15, tr. 381].
Từ đó có thể hiểu, chủ đề lịch sử (CĐLS) là những vấn đề nổi bật, trọng tâm,
cốt yếu của từng giai đoạn, thời kì LS(Lịch sử) hay là tập hợp hệ thống nội dung các
sự kiện, hiện tượng LS có mối liên hệ mật thiết với nhau.
Về nội dung, chủ đề tích hợp được xây dựng theo hướng tích hợp các nội dung
dạy học, trình bày thành các chủ đề, đề tài chuyên sâu. Mỗi chủ đề hoặc đề tài được
xây dựng gồm nhiều nội dung để người học có thể hiểu rõ và liên hệ với những gì mà

họ đã biết từ kiến thức của một môn học hoặc của nhiều ngành học, khuyến khích
người học tìm hiểu sâu về nội dung chủ đề, tìm đọc tài liệu từ nhiều nguồn và tham
gia nhiều hoạt động khác nhau.
Xét về phương diện dạy học, dạy học theo chủ đề tích hợp thực chất là cách
tiếp cận dạy học theo hướng liên ngành có sự kết hợp giữa mơ hình dạy học truyền
thống và hiện đại. Nếu dạy học truyền thống chú trọng cách truyền đạt kiến thức có
sẵn (nhồi nhắc học sinh) thì dạy học theo chủ đề tích hợp chủ yếu hướng dẫn học sinh
tự thực hiện các hoạt động hoặc tập, tìm kiếm thông tin, sử dụng kiến thức được học
vào giải quyết các nhiệm vụ có ý nghĩa thực tiễn. Mơ hình mới này chú trọng các hoạt
động lớp học với trung tâm học tập là học sinh, nội dung học tập có tính tổng qt,
liên quan đến nhiều lĩnh vực, tích hợp những vấn đề gắn liền với thực tiễn
Đặc điểm dạy học theo chủ đề có thể được tóm tắt theo sơ đồ sau:

Định hướng
hành động
tự học

Mang tính
cộng tác

12
Dạy học
theo chủ

Mang
tính tích


Định
hướng

thực tiễn

Định hướng
hứng thú của
học sinh

Sơ đồ 1.1 Đặc điểm của dạy học theo chủ đề
- Mang tính cộng tác làm việc: Thông thường các nhiệm vụ học tập được phân
cơng theo các nhóm học sinh, do đó giữa các học sinh phải có sự trao đổi và thảo luận
kiến thức với nhau để cùng hoàn thành nhiệm vụ của nhóm mình. Vì vậy tính hợp tác
giữa các học sinh thể hiện rất rõ trong dạy học theo chủ đề tích hợp.
- Định hướng vào hứng thú của người học: dạy học theo chủ đề sẽ tạo môi
trường học tập mà ở đó giáo viên hướng dẫn những nghi vấn và thúc đẩy sự hiểu biết
sâu hơn của học sinh. HS tự xây dựng kiến thức thơng qua việc hồn thành những
chủ đề cụ thể. Chính nội dung gắn liền với hình thức học tập hợp tác nên học sinh
thực sự hứng thú với vai trị mới trong q trình học tập.
- Định hướng hành động, tự học: Việc phải hoàn thành các nhiệm vụ học tập
một các tự giác, không phải chờ đợi sự cung cấp kiến thức của giáo viên cũng là tăng
tính tự học của người học. Điều này sẽ tạo điều kiện để học sinh rèn luyện được các
kỹ năng tư duy bậc cao (phân tích, tổng hợp, đánh giá…)
1.1.1.2. Khái niệm năng lực, dạy học theo hướng phát triển năng lực.
* Khái niệm năng lực
Chương trình dạy học định hướng phát triển năng lực có thể coi là một tên gọi
khác hay một mơ hình cụ thể hố cùa chương trình định hướng kểt quả đẩu ra, một
công cụ để thực hiện. giáo dục dịnh hướng diển khiển đẩu ra. Trong chương trình dạy
học định hướng phát triển năng lực, mục tiêu dạy học cùa mơn học dược mơ tả thơng
qua các nhóm năng lực.

13

Khái niệm năng lực (competency) có nguồn gốc tiểng La tinh, “competentia”.
Ngày nay khái niệm năng lực được hiểu nhiều nghĩa khác nhau. Năng lực được hiểu
như sự thành thạo, khả năng thực hiện của cá nhân đối với một công việc. Năng lực
cũng được hiểu là khả năng, công suất của một doanh nghiệp, thấm quyền pháp lý
của một cơ quan.
Khái niệm năng lực được dùng ở đây là đối tượng của tâm lý, giáo dục học.
Có nhiều định nghĩa khác nhau về năng lực. Theo từ điển tâm lý học (Vũ Dũng, 2000)
, năng lực là tâp hợp các tính chất hay phẩm chất của tâm lý cá nhân, đóng vai trị là
điều kiện bên trong, tạo thận lợi cho việc thực hỉện tốt một dạng hoạt động nhất định.
Theo John Erpenbeck năng lực được tri thức làm cơ sở, được sử dụng như
khả năng, được quy định bởi giá trị, được tăng cường qua kinh nghiệm và được hiện
thực hoá qua chủ định.
Weinert (2001) định nghĩa năng lực là những khả năng và kỹ xảo học được
hoặc sẵn có của cá thể nhằm giải quyết các tình huống xác định, cũng như sự sẵn sàng
về động cơ, xã hội 43 và khả năng vận dụng các cách giải quyết vấn đề một cách có
trách nhiệm và hiệu quả trong những tình huống linh hoạt.”
Như vậy năng lực là một thuộc tính tâm lý phức hợp, là điểm hội tụ của nhiều
yếu tố như tri thức, kỹ năng, kỹ xảo, kinh nghiệm, sự sẵn sàng hành động và trách
nhiệm. Khái niệm năng lực gắn liền với khả năng hành động. Năng lực hành động là
một loại năng lực, nhưng khi nói phát triển năng lực người ta cũng hiểu đồng thời là
phát triển năng lực hành động. Năng lực là khả năng thực hiện có trách nhiệm và hiệu
quả các hành động, giải quyết các nhiệm vụ, vấn đề trong những tình huống khác
nhau thuộc các lĩnh vực nghề nghiệp, xã hội hay cá nhân trên cơ sở hiểu biết, kỹ năng,
kỹ xảo và kinh nghiệm cũng như sự sẵn sàng hành động.
Chúng ta có thể thấy được dạy học theo chủ đề tích hợp có ưu thế trong việc
phát triển năng lực học sinh . Vì cách thức tổ chức dạy học theo chủ đề tích hợp cũng
có những thay đổi mới so với dạy học truyền thống ở chỗ đặc biệt coi trọng các hoạt
động học tập nhằm phát huy tính tích cực, độc lập của học sinh. Học sinh thụ động
(nghe, ghi chép) được thay thế bằng các hoạt động học tập học sinh chủ động tham

gia, có thể thực hiện ở trên lớp và ở nhà. Mỗi tiết học theo chủ đề tích hợp trên lớp
có thể chỉ thực hiện một số hoạt động trong tiến trình sư phạm, các phương pháp và
14


kỹ thuật dạy học tích cực được sử dụng phổ biến, vận dụng linh hoạt phù hợp với
điều kiện thực tế của nhà trường. Trong mỗi chủ đề sẽ vận dụng một phương pháp
dạy học chủ đạo nhưng có sự kết hợp với các phương pháp khác để kiến thức trong
mỗi chủ đề được cung cấp đến học sinh một cách có hệ thống, logic, sinh động và
hấp dẫn nhằm đem lại hứng thú và khuyến khích sự say mê tìm tịi ở các em, góp
phần nâng cao hiệu quả bài học lịch sử ở trường Trung học phổ thông. Do đó, dạy
học theo chủ đề là xu hướng tất yếu hiện nay, đáp ứng mục tiêu đổi mới giáo dục theo
hướng chủ đề tích hợp ở cấp dưới (Tiểu học, Trung học cơ sở), phân hóa chuyên sâu
ở cấp Trung học phổ thông.
Như vậy, phương pháp dạy học theo chủ đề tích hợp là cách thức tìm tịi những
khái niệm, tư tưởng, đơn vị kiến thức, nội dung bài học,... có sự giao thoa, tương đồng
lẫn nhau để thiết kế thành một chủ đề có ý nghĩa hơn, thực tế hơn, nhờ đó học sinh
có thể tự hoạt động nhiều hơn để tìm ra kiến thức và vận dụng vào thực tiễn. Điểm
tương đồng giữa dạy học theo truyền thống và dạy học theo chủ đề là vẫn coi trọng
việc lĩnh hội kiến thức làm nền tảng. Tuy nhiên, giữa hai hình thức này có nhiều điểm
khác biệt, cụ thể như sau:
Bảng 1.1 So sánh giữa dạy học truyền thống và dạy học theo chủ đề tích
hợp
Dạy học truyền thống

Dạy học theo chủ đề tích
hợp

Quang niệm

Học là q trình tiếp thu và lĩnh hội,

Học là quá trình kiến tạo,

qua đó hình thành kiến thức, kỹ

học sinh tự tìm tịi, khám

năng, tư tưởng, tình cảm.

phá, phát hiện, xử lí và thu
nhập thơng tin từ đó hình
thành hiểu biết, năng lực và
phẩm chất.

Bản chất

Nội dung

Giáo viên truyền thụ tri thức, chủ thể

Học sinh là trung tâm của

của hoạt động.

dạy học

Từ sách giáo khoa, giáo trình, bài

Từ nhiều nguồn khác nhau:

giảng của giáo viên.

sách giáo khoa, giáo viên.

15


Internet, thực tiễn cuộc
sống.
Mục tiêu

Chú trọng cung cấp tri thức, kĩ năng,

Chú trọng hình thành năng

mang nặng tính thi cử.

lực, dạy cách học để đáp
ứng những yêu cầu cần
thiết cho bản thân và sự
phát triển của xã hội.

Phương pháp

Sử dụng phương pháp diễn giải,

Chú trọng các phương pháp

thuyết trình truyền thụ kiến thức một

dạy học tích cực như nếu

chiều.

vấn đề, thảo luận, hợp tác

Học sinh ghi nhớ thụ động, giáo viên nhóm, điều tra…
chiếm ưu thế.

Học sinh tìm tịi, chủ động,
giáo viên đóng vai trị
hướng dẫn.

Hình thức
tổ chức
Phương pháp

Dạy theo phân phối chương trình

chung, trình tự bài, tiết. Bó hẹp trong nhà, tham quan thực thế,
bốn vách tường lớp học.

học nhóm,…

Thi, kiểm tra

Đánh giá trong suốt quá

đánh giá

Kết quả

Linh hoạt, học ở lớp, học ở

trình học.
Sưu tầm, nghiên cứu, phát

Hàn lâm, theo sách vở

minh, sáng tạo.
Kiến thức được thu rời rạc hoặc chỉ

Kiến thức thu được là các

có mối quan hệ một chiều theo sự

khái niệm trong mối liên hệ

sắp xếp của chương trình.

mạng lưới với nhau. Gần
gũi với thực tiễn hơn so với
u cầu cập nhật thơng tin
khi hồn thiện chủ đề.

Trình độ nhận thức sau quá trình học

Trình độ nhận thức có thể

tập phát triển tuần tự và chỉ dừng lại

đạt được ở mức độ cao:

ở trình độ biết, hiểu, vận dụng.

phân tích, tổng hợp, đánh
giá.

16


Kết thúc bài học học sinh thu nhận

Kết thúc một chủ đề học

được hệ thống kiến thức trong sách

sinh có một tổng thể kiến

giáo khoa.

thức mới, tinh giản, chặt
chẽ và mở rộng, gần gũi
với thực tế hơn so với nội
dung sách giáo khoa.

1.1.2. Phân loại chủ đề tích hợp
Căn cứ vào mối liên hệ giữa các kiến thức, kỹ năng, phương pháp của các mơn
học, các chủ đề tích hợp được phân thành các mức độ sau:
- Chủ đề tích hợp nội mơn:

Chủ đề tích hợp trong nội bộ mơn học là chủ đề mà các lĩnh vực nội dung
thuộc cùng một môn học được kế cấu, thiết kiế theo những chương, bài cụ thể nhất
định. Ví dụ: Các chủ đề dạy học thể hiện mối liên hệ giữa kiến thứ lịch sử thế giới và
Việt Nam; kiến thức lịch sử Việt Nam và địa phương.
- Chủ đề tích hợp đa mơn
Chủ đề tích hợp đa mơn là những chủ đề tuy thuộc mơn học riêng biệt nhưng
có những liên kết chủ đích với một số nội dung của các môn học, lĩnh vực khác.
Khi học sinh học, nghiên cứu về nội dung các chủ đề này, các em đồng thời
được tiếp cận nội dung của nhiều bộ môn khác. Ví dụ, khi HS học/nghiên cứu về cuộc
nội chiến của Mỹ ở môn Lịch sử và đồng thời được đọc câu chuyện về biểu hiện của
học dũng cảm ở môn Tiếng anh. Chủ đề Nội chiến có thể ở mơn Nghệ thuật, Âm nhạc
và các môn học khác. Đôi khi được gọi là chương trình song song, cùng một vấn đề
được dạy ở nhiều môn cùng một lúc. Hoặc khi học/nghiên cứu về biển đảo, HS học
tiếng Việt là những từ ngữ về biển, đảo; học giảng văn là phân tích một bài văn/tác
phẩm về biển, đảo mơn Lịch sử học về một trận đánh trên biển của cha ông ta, môn
Địa lý là học về tài nguyên củả biển,…
- Chủ đề tích hợp liên mơn:

17