Người không đi cùng chuyến tàu: Phần 1

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (1.38 MB, 123 trang )

NGƯỜI KHÔNG ĐI CÙNG CHUYẾN TÀU
Tập Truyện Ngắn
Tác giả: Nguyễn Quang Thân
Phát hành: Phương Nam Book
NXB: Văn Hóa Văn Nghệ
—★—
Đóng gói ebook: nguyenthanh-cuibap
Nguồn text: Waka

TOC
Lờigiớithiệ u
NHƯNGCHUMCUCBIEN
TAISINH
EN-XI
NGƯƠIKHONGĐICUNGCHUYENTAU
NGOIMỌ CO
NGƯƠILAMRAĐỌ NGĐAT
SONGNƯƠCĐƠITHƯƠNG
CAYBẠ CHĐANVODANH
THUEGIƯƠNG
LỤ CBINH
CAYĐANGCAY
GẠ PLẠ I
MƯASAIGON
GIOCAT
BUICOTRENĐƯƠNGLANG
CHANGTHINHANĐAUBẠ C
PHƯƠNGSAN
NGƯƠIVỢLEPHƯƠNGKHANXUAN

ĐEMCONGUYẸ TĐƯƠNG
ĐIĐEM

LỜI GIỚI THIỆU

NguyenQuangThâ n-trướcvàsauNgườikhôngđicùngchuyếntàu

Trạ isá ngtá cVũ ngTà u1982dườngnhưlạ inhapnhá nhthê mlê nkhi
thờigianthà nhxacũ .Khô ngchı̉ vı̀ lanđausau1975,Hộ iNhà vă nViệ t
Namcó ý tưởngmờimộ tsonhà vă nbamienBac–Trung–Namngoi
viet bê n nhau. Khô ng chı̉ vı̀ trạ i trưởng là nhà vă n Nguyê n Ngọ c noi
tiengvớinhữngcú lê nbờxuongruộ ng(naychừngnhưđangnoitieng
hơn).Khô ngchı̉ vı̀ ởđó có chuyệ n“Khó cNguyê nHong”là mthà nhmộ t
dà n đong ca “noi loạ n, đot đen…”. Và , khô ng chı̉ vı̀ chuyệ n yê u đương
đà n ô ng đà n bà vă n giới khá là pho bien bong có mộ t đô i đi suot với
nhauđenhet“đườngthơm”…
Trạ iaynhó mSà iGò ncó Nhậ tTuan,Đà oHieu,NguyenNhậ tAnh,Lý
Lan,TranMạ nhHả o,NguyenMạ nhTuan,LưuNgũ .TừmienTrungcó
Chı́nhTâ m,NguyenQuangHà ,TranThù yMai.MienTâ yNambộ có Chu
Hong Hả i, Đinh Thị Thu Vâ n, Trà Giang, Nguyê n Tù ng, Dạ Ngâ n. Mien
Baccó Hoà ngMinhTường,Lê Xuâ nGiangvà ,trạ iđã batđaunửathá ng
roi,đá nglý có NguyenQuangThâ ncù ngChuVă nMườicủ aHả iPhò ng
mà chưathayđâ u.“Caitrạ i”thı̀ Nguyê nNgọ că nnó iđứngngoigı̀ cũ ng
racungcá chthủ lı̃nh,NguyenThà nhLongbả nglả ngLặnglẽSaPa,Huy
Phươngnhò nnhọ nnhưtieuthuyetXiMăngcủ aô ng,cò nNguyenXuâ n
Sanh,ô ichao,nhẹ bang“đá yđı̃amù ađinhịphả ihà ”.
Cuoicù ng,NguyenQuangThâ ncũ ngnhậ ptrạ itheokieucủ aanh:Đi
tà uthủ yHả iPhò ng–BenBạ chĐang,tạ tquaThanhĐathă memgá i,khi
ngoixeđò Sà iGò n–Vũ ngTà umuamộ ttờvé so(lanđaumuavé so)và

trú ng giả i khuyen khı́ch! Anh oang oang rang anh linh cả m ở trạ i viet
nà yanhsẽ gặ pmay,dù chı̉ khuyenkhı́chthô inhưngvancứlà may,tin
đi! Lơ đenh bởi gã muoi tiê u xương xó c vạ m vỡ bê chiec má y chữ cũ
mè mđitừtrê ngá cnhà ă nxuong,tô inghı̃ đó là ChuVă nMười,cá ibú t
danhayhợpvớivẻ già già củ aanhta.Saunà yanhmô tả khoả nhkhac

“tiengsé t”vớitô irang:“Mộ tphụ nữtrẻ ,mi-nhon,buonbuon,má itó c
té m rat hay, đang đứng chia cơm cho cá c bà n giú p cô cap dưỡng củ a
trạ i,chao,ngườinà ylà mvợthı̀ chaclà rattuyệ t!”.Lê Xuâ nGiangkhiay
đang noi tieng với bả n dịch tieu thuyet Hai Mươi Giờ (Hungari) lă ng
xă nggiớithiệ ucá ctrạ iviê nvớinhau.Anhdừnglạ ivớiNguyenQuang
Thâ n:“Đâ y,Ngườikhôngđicùngchuyếntàu,khinhtà uhỏ amà vancứ
phả ilụ ytà uthủ ynê nđenmuộ n”.Tô ichưahebietmộ tnhà vă ncó tê nlà
Nguyen Quang Thâ n và cá i truyệ n ngan đı̀nh đá m kia. Nguyen Quang
Thâ ntienđenbả ocũ ngchưaheđọ cgı̀ củ aDạ Ngâ nnhưngcó đọ ckhả o
cứu củ a Sơn Nam và “Cô em đâ y đú ng vă n minh miệ t vườn thứ thiệ t
chưa?”. Rat nhieu trà ng cười khı́ch bá c co vũ chò ng ghẹ o. Tô i chò ng
chà nh cả nh cá o: “Gá i mien Nam de thương nhưng thương khô ng de,
nha!”.
Chuyệ nmộ tconcô ngrasứcxò eđuô idựngcá nhsẽ kevà omộ tdịp
khá c,dịpvui.Nhı̀nNguyenQuangThâ ná osờn,quanrá chgoithả mhạ i
quá sovớimaynhà vă nSà iGò n,tô ilạ ichú ý anhtheohướngđó .Vı̀ sao
và vı̀sao,vớitô i,Hà Nộ ikhiayvanâ mvang“MienBacthiê nđườngcủ a
cá c con tô i” kia mà ? Anh trẻ trung hơn tuoi bon mươi bả y và sự hieu
độ ngthı̀ khỏ inó i,anhrủ “cô emmiệ tvườn”đitambien,đileonú i,đi
chù a,đilacà hủ tieungoà ichợ,đixemanhvà ChuVă nMườinhamlạ c
rangvớibiahơivà xemanhtrê ughẹ ođá mnữmienTâ yhienlà nh,nhẹ
dạ (từ củ a anh). Bởi khi anh buô ng mộ t câ u ngo ngược kieu nhâ n vậ t
trongNgười không đi cùng chuyến tàu thı̀ Đinh Thị Thu Vâ n hoặ c Trà

Giang la lê n: “Tụ i em đang nhen nhó m niem tin mà anh cứ hat nước
vô !”.Anhcườihetcỡ:“Cá cemơi,niemtincủ acá canhđù ngđù ngnhư
củ i mà cò n tat ngó m huong chi cá c em mới bat đau nhen nhó m bang
nhữngquediê m!”.
Ganhaithá ng,tô itrởveCanThơvớicá iá ntı̀nhtronglươngtâ mvà
thê mvetđen“ngoạ itı̀nhchuyê nnghiệ p”tronglailịch.Xộ cvô thưviệ n
ngay, tô i có mộ t danh sá ch những tá c giả Nobel từng khu vực mà anh
Thâ nliệ tkê cho.Nhữngcuonđượcphı́aViệ tNamCộ nghò adịchnữa,
“emthửtı̀mởcá ctủ sá chnhữnggiađı̀nhquenbietxemsao”.Nhưngtô i
phả i đọ c Nguyen Quang Thâ n trước đã . Anh khô ng mang bê n mı̀nh
Ngườikhôngđicùngchuyếntàu,tờVănnghệinnó cũ ngkhô ngtı̀mthay
nữavà ,kelạ imộ ttruyệ nnganthậ tkhó và “vô duyê n”(từcủ aanh).Vậ y
mà cá chanhưutư,khó emiệ ngđượmbuon,má itó cphongsương…thậ t

“tâ mtrạ ng”,sâ usacvà …đá ngtinchứkhô ngnhưkhibô ngphè nggiữa
chonđô ngngười.
Thưviệ nCanThơchı̉ có duynhatcuonNhữngngườichinhphụccủ a
NguyenQuangThâ ninnă m1977.Tô imượnvenhà và kı́nđá ogiữriệ t
nó . Anh xuat hiệ n trê n vă n đà n nă m 22 tuoi, ngay truyệ n đau tay đã
được giả i thưởng bá o Thống nhất. Hai mươi lă m nă m ngược từ trạ i
Vũ ngTà uvetrước,NguyenQuangThâ nđã có batậ ptruyệ nvà mộ ttieu
thuyet(Lựachọn,in nă m 1978), nhưng sao khô ng tieng vang gı̀ may?
Tô i bă n khoă n và tá m truyệ n trong Những người chinh phục thı̀ tham
vớitô i,rang“phươngphá p hiệ nthựcxã hộ ichủ nghı̃a” là cá itranmà
khô ngmaynhà vă nmienBacnhoilê nđược.Vả lạ i,nă m1965khiđang
cô ngtá cởTyThủ ylợiHả iPhò ng,anhphả ivietkhieunạ igửiBộ trưởng
Bộ Thủ ylợi(hiệ nnaytô icò ngiữbontranggiaypơ-luyađá nhmá ybả n
khieunạ iay).Vı̀ lý dogı̀?Vı̀ nhà vă ntrẻ trongthờigianhọ cTrungcap
Thủ ylợiđã có nhữngphá tngô n“lệ chlạ c”veCả icá chruộ ngđat,veTự

do dâ n chủ , ve Nhâ n vă n giai pham… và từng bị cả nh cá o trước toà n
trường!Mộ t“vetđen”trongcá iguongxã hộ ichủ nghı̃amà ngườiayvan
phả ivietđesinhton,nuô ivợnuô iconvà …nuô ihyvọ ngcá ilongroisẽ
đượcnớira,thô ithı̀cá mè mộ tlứacả .
Chien tranh ket thú c, ò a vỡ, khai phó ng, â m tham chı́n muoi, nung
nau. Nhưng bà i họ c tù tộ i củ a bạ n anh – Bù i Ngọ c Tan – sờ sờ ra đó .
Châ uDiê n,DươngTường,Nguyê nBı̀nh,cù ngBù iNgọ cTanvà anh,kẻ
ban lê n Hà Nộ i, người trụ lạ i đat Cả ng, tụ tậ p cười khó c đang cay với
songvà viet“khô ngnhưtrướcnữa”.
Ơtuyentậ pnà y,tô ichọ nbatruyệ ncủ athờikỳ “hiệ nthựcxã hộ ichủ
nghı̃a là thong soá i” đe bạ n đọ c và bạ n viet yê u men Nguyen Quang
Thâ n nhậ n diệ n mộ t giai đoạ n can phả i “ngoan vừa phả i” neu khô ng
muon đi tù như Bù i Ngọ c Tan! Nhưng, Những chùm cúc biển, anh viet
thá ng 10/1960 (nă m anh 25 tuoi) rat gợi, khô ng khá c gı̀ vă n anh sau
nà ykhiđã bonmươihaynă mmươituoi,tà ivà tı̀nh.VớiTáisinhvietba
nă msauđó ,tá cgiả chưađay30tuoimà đã từngtrả i,gâ nguocvà ,với
En-xivietnă m1975thı̀khá cnhieu.Gan20nă mcambú t,longlộ ntrong
xã hộ i“tatcả chochientranhvà chienthang”và 15nă mđờisongriê ng
tư trú c trac, vı̀ vậ y mà tâ m trạ ng tá c giả rười rượi, ngậ p ngừng, quay
quat.

Boicả nhxã hộ imienBacsaună m1975lunglaynghiê mtrọ ngcó tê n
là hậ uchienvà hậ uhợptá chó atoà ndiệ nnhưngvanđượcgiớilã nhđạ o
lê ndâ ycó tbangthó ikiê ungạ ocohữu,bongsụ pđothê mtrongnhững
người “hoà i nghi là thuộ c tı́nh củ a giới trı́ thức” (cụ m từ ưa thı́ch củ a
NguyenQuangThâ n)khicuộ cchienởhaiđauđatnướcnora.Lạ ichien
tranhư,đó là nhữngtiengthé tphanuattừnhữngcá imiệ ng“bị khớp
như người ta khớp mõ m chó ”. Người không đi cùng chuyến tàu bậ tra
nhưchieclò xobị né n.Có thehı̀nhdung,thá ng12nă m1979ay,giữa

mù ađô ngđó iré t,nhà vă ngõ và omá ychữnhữngdò ngnoiđó a,mê mả i,
sac nhọ n, mã nh liệ t: “Tôi phản đối những người đi ca chuyến tàu hôm
nay!”.Chanđộ ng!Đentaingườiquyenlựcngangngửakhiay,phả imộ t
cú điệ n thoạ i củ a giới chó p bu Hà Nộ i cho lã nh đạ o thà nh pho Hả i
Phò ngthı̀ nhà vă nmớiđượcgiả ithoá tkhỏ inhữnglờiđedọ atreobú t.
Hơnhaină mdà i,1980và 1981,nhà vă nđứngyê n,chođenkhiđượcđi
mienNamlanđau,Vũ ngTà uthá ng4/1982.
NguyenQuangThâ ncả quyet:Phả icó nhữngcú bươuđausứttrá n
thı̀ cá itranđoivớinhà vă nmớiđượcnớilê n.Chı́nhnhà vă nphả ibậ t
lê n, khô ng ai giú p được. Và độ c giả dan cũ ng đã khá c theo. Cá i tran ở
đâ ylà sựtựkiemduyệ tcủ acá ctò abá ovà cá cnhà xuatbả nđetá cpham
đượcinra,cù ngthó iquenngamthỏ ahiệ pcủ achı́nhngườiviet.Nguyen
Quang Thâ n khô ng hà o hứng, đú ng ra là khô ng chap nhậ n hoà n cả nh
vietđengâ mtronghộ cbà nchờthời.Anhsongchotừngngà ysongcủ a
mộ tconngườivà mộ tnhà vă n,anhbả o,trongđườnghamthı̀mı̀nhvan
cứ phả i cụ c cựa, phả i nong, phả i là m cho cá i ham ay rộ ng ra và đi ve
phı́aá nhsá ng.Nhưngsauđevà bú abởiNgườikhôngđicùngchuyếntàu
là mộ tcá iá ntı̀nhởVũ ngTà u,lạ ibị dọ akỷ luậ t,dò ngtộ cđedè ,concá i
cò nchưatrưởngthà nhxong…Anhngưngvietchongườilớnvà tı̀mvui
vớiđoitượngkhô ngcanchı́nhtrị,khô ngsợbatbẻ đenẹ t.Chúbécótài
mởkhóaviettrongcả nă m1983và anhđã tı̀mthaythanhsạ ch,trong
veo,câ nbang.Maynă msau(1987),mộ tvachạ mriê ngtưđauđớnđã
khien anh viet mộ t lè o truyệ n Người làm ra động đất như the truyệ n
vừa. Anh bả o anh đã tı̀m lạ i được noi đau nộ i thương đe trở lạ i với
truyệ nngan.
Từnă m1984anhtı̀mthaymộ tchoởchotựdothâ nthevà thờigian:
cơquanHộ iVă nnghệ Hả iPhò ng.Gạ olứt,giườngđơn,yoga,bơibien,
họ ctiengAnhvà trởlạ ivớinhữngtrangthơtiengNgacủ aAkhmatova
mà anhmê say từtrước.Anhđọ cnhieu, điNam moină m ı́tnhatmộ t

lan,mà ymò dịchthơ,là mthơvà vietlienhaitieuthuyet:Mộtthờihoa
mẫuđơn(1987),Ngoàikhơimiềnđấthứa(1989).Đechuanbị chocuộ c
songmớiởHà Nộ i,anhdà nhnhữngkhoả nnhuậ nbú taymuanửacă n
hộ ởKimGiang.Batđau“cà y”(từcủ aanh),viettruyệ n,vietbá ođeDạ
Ngâ n sẽ ra họ c viet vă n Nguyen Du (đi bang ke hoạ ch ay thı̀ tı̉nh mới
đongý ).Nhữngtruyệ nngantungtayvớinhieugiọ ngđiệ urađời,anhtự
trà orang“khô ngngờDạ Ngâ nđiđạ ihọ cmà nentruyệ nnganViệ tNam
phá t trien thê m mộ t bước!”. Vũ điệu của cái bơ, Thanh minh, Thuế
giường,Gióheomay,Sơngnướcđờithường…
Từnă m1993trởđi,NguyenQuangThâ nthà nh“giặ cviet”(cũ ngtừ
củ aanh).Có mộ tTetanhcà ymườimaycá itruyệ nrả inhưbươmbướm
từBacvà oNamđeDạ Ngâ n“có tienracđường”(ý nó itientà uxexuô i
ngược Nam Bac thă m con). Cây bạch đàn vô danh xuat than mang so
phậ ncủ amộ tcá isườntuyệ tvờichođiệ nả nh.Và anhcũ ngbietsauđó
mı̀nhtrơntayvớitruyệ nngannê ndừnglạ iđevietmộ ttieuthuyetnữa:
ConngựaMãnChâu.Và roi,dù khô ngcò nbứcxú cquá bởicơmá ogạ o
tien, Nguyen Quang Thâ n lạ i thè m viet truyệ n ngan gọ i là “nghı̉ giữa
hiệ p” (tức trong khi chờ manh nha mộ t tieu thuyet khá c). Mộ t vệ t
truyệ nlịchsửxoayquanhhainhâ nvậ tchı́nhlà NguyenDuvà HoXuâ n
Hươngđượcviettrongcá cnă mtừ1996đen1998.Tô ixepvệ ttruyệ n
nà ysá tnhauởcuoituyentậ pđebạ nđọ cnhamnhá pchú ngnhưnhững
chươngđẹ pcủ amộ ttieuthuyetmỏ ngvemộ tthờingonngang,ưuuat
củ ahaiconngườità ihoabậ cnhat.Chú ngtagặ pởđâ ymộ tnửaNguyen
QuangThâ nkhô nggieunhạ i,khô ng“á cmomá cmiệ ng”mà thaothiet,
sangtrọ ng.
Chù m truyệ n ngan đặ c sac nhat củ a anh – Thanh minh, Chân dung,
Gióheomay,Vũđiệucủacáibơ…–đã tá chriê ngtrongtậ ptruyệ nsong
ngữAnh–Việ tratthà nhcô ngnhờbả ndịchhay.Nhưng20truyệ nởđâ y,
chọ ntừhà ngtră mtruyệ nngancủ aanh,là sựchọ nlựakỹ cà ngxeptheo

thứtựthờigianchú ngđượcvietra.Cả batruyệ ntrước1975vankhô ng
ké mcạ nhlamdù nhữngcá iketkhô ngthechoicã irangtá cgiả bị mac
mớ với phương phá p hiệ n thực xã hộ i chủ nghı̃a. Đặ c biệ t sau truyệ n
ngan Người không đi cùng chuyến tàu khien anh được liệ t và o hà ng
“nhữngnhà vă ntiê nphongđoimới”thı̀ anhđã đượcđú nglà anh:sat
né t,uy-mua,tà ihoa,nhâ nbả n.
SautieuthuyetHội thềviet vat từ Hà Nộ i và o Sà i Gò n, anh chı̉ viet
truyệ nngankhiđượccá ctò abá ođặ thà ng.

Bướcsangtuoitá mmươi,bờibờithesự,anhdà nhsựná onhiệ tsụ c
sô i cho bá o chı́. Anh là m web, chơi “phâ y”, bơi bien, the dụ c… đe yê u
quỹ thờigiancò nlạ iı́tỏ icủ amı̀nh.Anhdừngvietvă n,mộ tngườilã o
thựcbietđủ là đủ và thựcsựlà đủ .
ThanhĐa,tháng9/2017
DạNgân

NHỮNG CHÙM CÚC BIỂN

Tô ilà mộ tcô giá ovù ngbien.Câ uchuyệ ntô isapkerađâ ykhô nggı̀

hơnlà chuyệ nxayragiữanhữngđứatrẻ và cô giá ocủ achú ng.
Cuộ cđờisưphạ mvà cá isolậ nđậ nđã dantô ivà onhữngcả nhngộ
khá cnhau.Nhữngkhó khă nhà ngngà ycủ amộ tcô giá otrẻ ,bờbien,bã o
mù ahè và gió mù ađô ng,noiđauvı̀ ngườichongchetsớm,cuoicù nglà
nhữngđứahọ ctrò hưhỏ ng,roiđenchuyệ ntanman,gangũ i,uonnan
và khê ugợină ngkhieucá cem.Đâ ylà phanquantrọ ngnhatcủ ađờitô i.
Hô mđó tô iđenlớpnhưmọ ilan.Lớpnamtrê nbờbien.Từbã icá t
amđauthuboclê nmù inhữngconsứagiạ tvà ođê mhô mquađangtan

chả y trong nang. Thê m và o đó là tieng thı̀ tham củ a cá nh rừng thô ng
ké odà itừđonbiê nphò ngđencuoiphochợ.Tô ibatđaukiemtrabà i.
–EmTý lê nbả ng!
Mộ t em họ c sinh trong hà ng ghe cuoi cù ng mien cưỡng đứng lê n.
Ngaytừhô mkhaigiả ng,thangbé đã là mtô ichú ý.Tý mặ cquanongcao,
ongthap,mộ tdò ngmũ isữabò bá mvà omô itrê nnhưconđı̉a.Linhtı́nh
má chtô i:“Lạ igặ pmộ tô ngtướngroiđâ y”.Tô iđã khô ngnham.Tý khô ng
phả ilà đứangongược,nhưngđờisongcủ anó là củ abien.Trongnhững
giờ ra chơi, Tý cởi quan á o chạ y xuong bã i cá t, nhả y xuong nước bơi
mộ t chậ p roi và o lớp với cá i đau ướt, nước chả y rò ng rò ng. Lạ i cò n
chuyệ nvườncâ y.Tý đưavà ovườntrườngnhữngloạ icâ yxươngrong
kỳ quá ikhô ngbietlayđâ ura.Xươngrongphá ttrienratnhanh,trê nbã i
cá tkhô cannó có ưuthehơnnhữngthứcâ ykhá c,đennoisaumộ tthời
gian ngan, cả mieng vườn xinh xan củ a lớp tô i chı̉ cò n lạ i moi xương
rong.Roiđennhữngbà itı́nhđokhô nglà mra,hayđú nghơn,khô ngbao
giờngó đennữa.Tatcả đieuanủ icò nlạ ichı̉là mô nvă n.Tý đã nhieulan
là mtô ingạ cnhiê nvı̀ nhữngcâ uvă ngiautưởngtượngvà ngộ nghı̃nh:
“Concá chimgiongnhưbà ntayembé đậ pđậ ptrongrocá củ amẹ em”,
“Sừngbò nhọ n,nhưngsừngtrâ ucò nnhọ nhơnnhieu”…

Tô ikhô ngmừngmà lo.Bởivı̀,đoivớimộ thọ csinhhã ycò nchả ymũ i
mà nă ngkhieuphá ttrienkhô ngđeuthı̀cô giá okhô ngthebỏ quađược.
Vı̀vậ y,Tý là cậ ubé đượctô igọ ilê nbả ngnhieunhatlớp,và nó khiepsợ,
neucó thenó inhưthe.Và hô mnay,tô ikhô ngngờsựuonnancó dụ ngý
củ atô iđã gâ yramộ tphả nứngthậ tsự.
–Mộ tngườiđichợ...–Tô irađaubà i.
Tý né p người và o bả ng, tay run run viet những con so. Nhưng nó
bong dừng tay lạ i, đỏ mặ t nhı̀n tô i. Lạ i thê m mộ t bà i toá n khô ng giả i
đượcnữaroi.

–Đó là doemkhô ngchịulà mbà itậ pởnhà –Tô inghiê mgiọ ngnó i.
–Thưacô …
–Ơnhà emlà mnhữnggı̀?
–Bạ naybơisuotngà yạ –Liê u,mộ tcậ ubé chă mchı̉ ngoiđaubà n,
nhactô i.
–Khô ngphả i,xincô đừngnghebạ nLiê u.Emphả iđenlớpnửangà y,
cò nđâ umà bơisuotngà ynữaạ –Tý nhı̀ntô ivẻ oanức.
–Thô i,thenhữnglú ckhô ngđibơithı̀emlà mgı̀?
–Emđọ cĐả ogiauvà ngạ .
–Đọ csá chlà tot,nhưngneuchı̉đọ ctruyệ nmà khô nglà mtoá nthı̀có
nê nkhô ng?–Tô ihỏ icả lớp.
–Khô ngạ –Cá cemtrả lời.
–Bâ ygiờemlà mmộ tbà itoá nkhá c.
Tô ikhô ngmuonnhâ nnhượngvà phả ilà mchothangbé battrị nà y
quenvớimô nsohọ cmớiđược.
Mặ tTý đỏ nhừvà đú nglà mộ tnoikhiepđả mđanghiệ nlê n.
–Mộ tđà nbò ...–Tô ilạ nhlù ngđọ cđebà ikhá c.
Tý đứng im, chı̉ hơi ngọ nguậ y người. Bong kỳ lạ chưa, tô i thay, rõ
rà ngnhưhaivớihailà bontrướcmattô i,mộ tconranbangngó ntayú t
ló corakhỏ itú iroitừtừbò dọ ctheoongquannhemnhuoccủ aTý.Lú c
bị donvà otửđịa,conmựcphunramộ tlà nhỏ amù ,bâ ygiờthı̀ cậ uhọ c
sinhnhỏ củ atô ithả ramộ tconran.
Con vậ t rơi bẹ t xuong đat, ngó c co lê n, bò trườn người mộ t cá ch
thoả imá igiữađá mbụ iphanvà sansolạ iphı́atô i.Thú thậ tlà ,cá imà tô i
sợnhattrê nđờicó lẽ là loà ibò sá tnguyhiemđó .Tô inhả yngaylê nbà n

và kê ulê nmộ ttienghoả nghot.Thelà cả lớpvỡtung.Lũ họ csinhcũ ng
nhả ylê n,khô ngphả ichú ngsợmà hı̀nhnhưđenhı̀nchorõ hơncô giá o
sợnhưthenà o.Và tatnhiê ncậ uhọ csinhnoitiengcủ atô ithoá tnạ n.

Tý lặ nglẽ xuongbà n,mặ ttı̉nhkhô .
Ngà y hô m sau Tý khô ng đi họ c. Sau đó , hai ba ngà y lien em khô ng
đen trường. Chieu hô m đó tô i đen nhà em. Mộ t tú p leu hai gian nhỏ ,
rá chná t,namgiữavò nghà ngrà odà yđặ cghé pbangcâ ysậ y,mộ tthứ
sậ ybientolớn,cà nhlá xumxuê .Cũ ngnhưnhữngxó mchà inơikhá c,ở
đâ yngườitakhô ngmuonmà cũ ngkhô ngthelà mnhà đẹ p.Nhữnghà ng
sậ ychonglạ ibã obienvà bụ icá t,kê uvivutronggió bonmù alà mnê n
điệ unhạ cquenthuộ ccủ abờbien.
Nhà Tý đã lê n đè n. Mộ t giọ ng đà n ô ng tram tram vang lê n sau má i
tranh.Tô ibướcvà onhà và gặ pngayanhHợi,boTý,mộ tngườiđà nô ng
vạ mvỡ,matocnhoi,đangngoitrê nphả nnhamrượu.Trướcmặ tanh,
trê n cá i mâ m go, mộ t con cá dưa bang cá nh tay khoanh trò n, boc hơi
nghingú t.Tý ngoihaurượubo,đanggỡtừngmiengcá trangnhưbô ng,
mặ tı̉uxı̀u.Ơgó cnhà ,chị Hợingoiđanlướitrongá nhsá ngchiecđè n
conđetậ ntrongvá ch,trê ncá iphả n.Tý nhậ nratô itrướctiê nroiđen
ô ng bo. Tô i biet anh Hợi, dù khô ng quen lam nhưng cũ ng như mọ i
ngườitronglà ng,tô icò nbietmoingà yanhnochetbaonhiê urượu.
–Chà ocô ạ –Tý bẽ nlẽ nchà otô iroitụ txuongphả n.
–Chà ocô –AnhHợixỏ châ nvà ođô iguocmộ c–Hừm,cô ngoichơi,
ngoi xuong đâ y, hay là khô ng dá m, cô uong với bo con tô i mộ t ché n
nướcnhé ?
“Mộ t ché n nước” ở vù ng nà y là bữa cơm. Tô i mạ nh dạ n ngoi và o
phả nvà camlayđũ a.Tô iđã quentậ ptụ cởđâ yvà nó iđù a:
–Giá có thê mmộ tchainữamớiđủ bộ đay,anhạ .
Tứcthı̀,anhHợitươihanlê n:
– Cu Tý ! Chạ y ra quá n bà Thủ cam ve cho bo mộ t chai bả y nghe
khô ngcon!Maydịpđượctieprượucô giá o.
Tô icười:
–Emđù ađaythô i,emcó uongđượcđâ u–Tô inó ivớichị Hợi–Sao
chị khô ngngoitiepanhay?Đá nglẽ chị phả icá ngđá ngviệ cnà yhơnlà

bathọ ctrò emđay,bà chịạ .

–Chả giaugı̀ cô .Tô iđâ ucó dạ i,ngoiă nvớiô ngayđelú crượuvà o
ô ngayhatmâ mlê nmặ tà .
AnhHợigã itai:
–Thậ toanchotô i,cô giá o.Tô ibả oanh:
–Cá canhởđâ ythı̀emcò nlạ gı̀.Chı̉batnạ tcá cchịaylà giỏ i.ChịHợi
nà y,chịngoiă nchovui,emcò nchú tviệ cnó ivớicả haianhchịđâ y.
Chú ngtô ivà omâ m,tô ichưaă ncơmnê ncũ ngkhô nglà mkhá ch.Vả
lạ i,vớibà conmienbienmà khá chsá othı̀họ giậ nthậ t.
Saukhiconcá dưachı̉ cò ncá ixươngdà ithı̀ tô ibatđaunó iđenviệ c
họ chà nhcủ acuTý.AnhHợiđặ tmạ nhcá ibá txuongmâ m,trừngmat
bả oô ngcon:
–Themayhô mnayô ngquý tửkhô ngđihọ cà ?Bâ ygiờô nglạ ihọ c
đượcởđâ umô nlủ iđayhả ?
–Nó họ cbonó hoinhỏ đay!–ChịHợiđechuyệ n.
– Nà y, mẹ nó đừng có nó i leo, roi chớ trá ch – Hợi dọ a vợ roi quay
sangtô i–Cô tı́nh,tô icò nkiemsoá tđượclà msaonữacơchứ?Chú ng
tô ithı̀suotngà yđê mrabe...the...themà …
Nhữngtiengnó icụ ccụ ctrongmiệ nganhnhưsỏ ilă nroitathan.Tô i
nghı̃ neu khô ng có tô i ở đâ y thı̀ the nà o cu Tý cũ ng khô ng thoá t đò n.
NhưngTý vanloxavà nhanhnhưconmè o,nó bienmatlú cnà otô icũ ng
khô ngbietnữa.
Saukhibietđược“chiencô nghienhá ch”củ aconởtrường,chị Hợi
tỏ rõ noibựcmı̀nhbangmộ tcâ uthanphienbạ ogan:
–AnhHợinà y,anhcò nnhớcá ihoixửahoixưa,lú cthayđoNghệ cò n
ngoinhà ô ngphó Bá chaymà .Chagửianhđenhọ cđượcbangà ythı̀anh
batmộ tconmuoidá nvà ocá nhtay,anhđậ pvà osaulưngthaymộ tcá i
roibả o:“Thưathay,conmuoiạ ”.Phả ithekhô ng?Cả là ngngườitacò n

nhacchuyệ nay–Chịphâ nbuavớitô i–Trứngcá mă ngthı̀phả inởracá
mă ngchứ,phả ikhô ngcô ?
–Vı̀ ô ngayđá nhtô ichứbâ ygiờcô giá olà mgı̀ mà nó dá mhonlá o
the?Umà yạ ,condạ icá imang,ngườitacũ ngthườngbả ovậ y.Vả lạ icá i
chuyệ nthờiđequocsà ilangthı̀umà ylô iralà mgı̀chonó lạ chậ uhả ?
Anh Hợi ngượng nghịu chong che và nhap not ché n rượu thừa. Tô i
nó i:

–Thô i,chuyệ ntrẻ conemkhô ngđebụ ngđâ u.Nhưngtừnaytrởđi,
emchı̉xinanhchịchú ý chomayđieu:mộ tlà anhkhô ngđượcbatcuTý
ngoihaurượunữa,hailà bả onó ngà ymaiphả iđentrường,balà anh
nê nkè mthê mchochá umô ntoá n...
Tô ichưarakhỏ ingõ thı̀chịHợichạ ytheo.Chịnó inhưnac:
–Tră msựnhờcô ...Tô ichı̉trô ngmongvà omı̀nhnó ...Bonó thı̀khô ng
dạ yđượcaiđâ u,cô bỏ quachochá u,cô cò nlạ gı̀ lũ trẻ ởcá ilà ngnà y–
Và khô ngnı́nđượcnữa,chịò akhó c.
Mặ ttră ngtreotrê nbiennhưmộ tcá nhchimhả iâ u.Nhữnggiọ tnước
matcủ angườimẹ là mtô ixú cđộ ng.Neutacứchịukhó đụ cđẽ othı̀khú c
gothô ngkiacũ ngcó thethà nhmộ tthứđodù ng.Nhưngđoivớinhững
đứatrẻ thı̀sựviệ clạ ikhá chơnnhieu.
***
Tý lạ iđentrường.Mayngà yđauemcò nbẽ nlẽ n.Nhưngchı̉ và ihô m
sau,đâ ulạ ivà ođay.Nó lạ ichạ yđuoinhữngbô nghoađuô ingựacá nh
nhọ nnhưlô ngchimtrê nboncá thayngụ plặ ntronggiờchơi.Cò nmô n
toá n và mô n “lặ n” trong giờ thı̀ hı̀nh như chang có gı̀ thay đoi. Van
nhữngbà itoá ndemà khô ngcó đá pso,nhữngquytacđượctrı̀nhbay
lộ ntù ngphè o.Và moilangỡbı́,concá mă ngaylạ inhı̀nrabienđecau
cứu.Nhưngbienthı̀là mđượcgı̀?
Tatnhiê nsá chlượccủ acô giá othı̀ vannhưcũ .Tô icotı̀mranhững

dịptotđekiemtra,đưacậ ubé battrịcủ atô ilê nbả ngđen.Và tô ikhô ng
biet rang những việ c xé t hỏ i đay tı̀nh mau tử ay củ a tô i đã dan đen
nhữngchuyệ nkhô ngngờ.
Mù ađô ngnă mnayđensớmhơnmọ ină m.Nhữngtrậ ngió mayđau
mù ađuoisạ chmâ yxá mtrê nbautrờivà qué thetloâ utronglò ngdâ n
đá nhcá .Trờitrongvatsoigươngđược,cò nbienthı̀ê mdịunhưmộ tbà
mẹ hien.Cơnthịnhnộ củ amưabã ođã qua.Só ngmanglê nđatlienmù i
thơmcủ abienam,sưởinhữngdả ibờnâ ubochơitrongbuoisá ngsớm.
Mọ ină mvà othờigianđó ,khinhữngbaycá hong,cá nụ venbờđã
vã n,nhữngcặ pgiã đô ibỏ lộ ngrakhơitá mchı́nmươisả inướcđá nhcá
gú ng, cá thủ , câ u cá dưa. Nhưng nă m nay cả xó m đá nh cá đó ng được
nă mchiecthuyento.Đetrá nhmatcô ngđive,họ neothuyenhà ngchụ c
ngà y ngoà i bien. Họ trú ở mộ t con cá t trô ng trơ trụ i gọ i là Con Và ng,
dựng lê n những chiec leu tạ m đe thoi nau, trú nang. Những khi cá
nhieu, cửa hà ng thủ y sả n khô ng thu mua kịp thı̀ nửa Con Và ng bien

thà nhsâ nphơicá khô .Moibuoichieuhợptá cđưathuyenrađó ncá và
cũ ng những chiec thuyen ay mang ra khơi gạ o, muoi, những lời thă m
hỏ i,nhantin,bá oNhâ ndâ nvà cá cthô ngtưchı̉ thị gửichochủ nhiệ m
hợptá cxã .Suotthờigianđó ,nhieuđứatrẻ đentuoiđihọ clạ iởtrê nbờ.
Chú ng nó tự chợ bú a, nau ă n lay nê n đứa nà o cũ ng gay đi vı̀ ă n uong
that thường và nhớ bo mẹ . Những ngà y đó chú ng tô i thường bậ n bịu,
ngoà iviệ cdạ yởlớpcò nphả iđematđencuộ csongcủ acá cemởnhà ,
lò ngvannơmnớpnhữngbattraccó thexayra.
Đú ng nă m ngà y sau khi đoà n thuyen ra khơi, Tý vang mặ t ở lớp.
Ngaychieuhô mđó ,tô iđennhà em.Khô ngmộ tbó ngngười.Giannhà
Tý cửaphê nđó ngkı́n,khô ngkhó anhưngcộ tchặ tbangmộ tsợichã oto
tướng.Trê nphê ncửadá nmộ tmả nhgiaybanghaibà ntay,vietnguệ ch
ngoạ cmaychữ:“Chú ngtô iđã đenĐả oVà ng.Camvà onhà .Aivà onhà sẽ

chịuhoà ntoà ntrá chnhiệ m”.
Đả oVà ng?Tô iboiroilặ ngngườisuynghı̃.Phả ichă ngđó là hò nđả o
mà Xti-vâ n-xơnđã catgiaukhovà ngcủ anhữngtê ncướpbe?Khô ng.Ơ
đâ y chı̉ có Con Và ng, nơi tạ m trú củ a xó m chà i. Nhưng Con Và ng, hai
tiengđó đủ sứckı́chthı́chó ctưởngtượngcủ anhữngđứatrẻ nhưcuTý
củ atô i.Tô iquaylạ i,mentheoloimò ntrê nconcá t,suynghı̃ mộ tmı̀nh.
Theroitô ihieu,tô idanhieuhet.Tô ichacTý đã lê nmộ tchiecthuyen
tieptevà raConVà ngvớibomẹ .Oi,tuoinhỏ ngô ngcuong,sứcmạ nh
củ acá cquyensá chvà trı́ tưởngtượng.Nhưngngoà iracò nmộ tcá igı̀
nữa,mộ tcá igı̀ dotô imà ra,tô ilờmờcả mthaytrá chnhiệ mcủ amı̀nh.
Bâ ygiờthı̀chuyệ nđó đã xayraroi...
Tô ibatlựcđứngmộ tmı̀nhtrê nbờbien.Khoả ngcá chgiữatô ivà đứa
họ ctrò đã đobanghả ilý.Biennhưcườicợtchohoà ncả nhcủ atô i,bat
chợtđó nmộ tvı̀sao.
Vı̀ phả i chờ gió , mười hai giờ đê m, tô i mặ c á o bô ng ra thuyen. Khi
buomgiươnglê nthı̀ gió chı̉ mớihiuhiuthoitừđatlienrabe.Bautrời
trongvat,saohiệ nrangaytrê nđausó ngcà nglà mtă ngthê mvẻ bı́ mậ t
nhưnghapdancủ abienkhơi.Lò ngtô ihoihộ p,khô ngbietcá igı̀sẽ chờ
đó ntô iởngoà ikia.Hò nđả onhỏ ,đứahọ csinhđã baolanlà mtô ivatvả
mà khô nghieuđược,nhiệ mvụ thiê ngliê ngcủ amộ tcô giá o.Tatcả hap
dantô ilạ lù ng.
Đú ng lú c trời rạ ng, chú ng tô i đen Con Và ng. Từ đâ y có the nhı̀n rõ
CửaLâ nnhưmộ tné tmựcTà uvạ chngangchâ ntrờivephı́aNam.Mộ t

vạ tbienmà unâ u,só nglă ntă n.Đó là nơisô ngHongđorabien.
ConVà nghoangvangđú ngnhưtrongtưởngtượngcủ atô i.Mộ tdả i
cá tchạ ydà ihơnmộ tcâ yso,lơthơcú cbienvà cỏ đuô ingựa.Tô ingạ c
nhiê nnhı̀nthayphı́acuoibã imaycâ yphilaođã lê nquá đaungười.
Bà conđiphà ngtừsá ngsớm.Chı̉ cò nlạ itrê nbã inhữngtú pleulợp

cỏ lá c và lá chung sậ y, những cá i bep cò n boc lê n là n khó i xanh nhạ t.
Mộ t con mè o đen như hạ t na lang thang giữa bã i cá t, trô ng hoang rợ
nhưmộ tchú só irừng.Anhlá ithuyenvonı́tnó i,bả otô i:
–Bâ y giờcô hã y lê nbã inghı̉,cứvà oleumà trú nang.Chú ngtô iđi
tı̀mhọ ,có lẽ trưamớive.Buonchetđược,themà cô cũ ngđò irachơi.
Haylà cô đivớichú ngtô i?
Đenbâ ygiờanhtavankhô ngbiettô irađâ yđelà mgı̀.Tô ingướcmat
nhı̀nanhhỏ i:
–Trẻ conchú ngnó có theothuyenkhô nganh?
–Là mgı̀có trẻ con.Chı̉moiconthangHợimớiratừhô mtrướcthô i.
–Nó ởnhà hayđi?
–Thangbé là mcá igı̀ suotngà ytrê nbã iay.Vả lạ icũ ngcancó người
trô ngđođạ c,bepnú cchứ.
Anhquaymũ ithuyen.
Thelà cò nlạ imộ tmı̀nhtô itrê nbã icá tvang.Nhưngtô ikhô ngcả m
thay cô đơn. Bởi vı̀ mặ t be bong ngời lê n rat đẹ p, là m tô i thay sung
sướng.
Lò ng boi roi nhưng van bı̀nh tı̃nh, tô i bước ve phı́a những tú p leu
con.Bongsaumaycâ yphilaohiệ nramộ tđứabé .Đú nglà Tý roi.Cả nó
chaccũ ngnhậ nratô i.Dù có vẻ sợsệ tnhưnggặ pcô giá onơichâ ntrời
gó cbiennà y,Tý khô nggiaumộ ttiamatmừngrỡ,á nhlê nroibatchợt
tanngay.
–Chà ocô ạ .
– Chà o “ô ng tướng” – Tô i vui vẻ – Tô i ra thă m “ô ng” đâ y. Đe “ô ng
tướng”đượcyê ntâ m,tô ikhô ngđả độ nggı̀ đenchuyệ nTý tronhọ c.Tô i
bả oTý đưatô iđithă mcá iĐả oVà ngtrứdanhnà y.Chú ngtô iđivedã y
philaođanglaclưvı̀ gió moilú cmộ tmạ nh.Bongtô ichú ý nhı̀ndưới
châ ntô imộ tconcá tnhỏ mà uvà ngó ngá nhhiệ nra.
–Thưacô ,cả cửabenà ychı̉đâ ycó cá tvà ng.TừconThoiđenđâ ychı̉
có cá tnâ u,đâ ymớicó thứcá tnà y–Tý giả ithı́ch,vẻ thà nhthạ o.

–Saoembiet?
–Emđã đennhữngnơiđó roiạ .Từlú ccò nhọ clớphaicơ.Bâ ygiờtô i
mớihieuvı̀saongườitagọ iđâ ylà ConVà ng.
Chú ngtô ingoixuongđá mcỏ nonvà nhı̀nrabe.Tô ichı̉vephı́atrước
mặ thỏ iTý :
–Emcó bietđangxakialà đâ ukhô ng?
–Thưacô ,trướcmặ tcô và emlà cửasô ngHongđâ yạ .Bê nphả ilà
CửaLâ n,xó memđaymà .
–Saoembietđâ ylà cửasô ngHong?
– Thưa cô , cũ ng de thô i. Sá ng nà o cũ ng có những con giang bay ve
phı́ađó ,chú ngnó và ocửasô ngkiemă n.Gantoichú nglạ ibayranhững
hò n đả o ngoà i be. Bo em bả o cò n có những hò n đả o toà n chim. Được
đenđó xemchimcũ ngthı́ch,cô nhı̉?
Tô imı̉mcườinhưngtronglò nglongạ i.Và tô ihỏ i:
–Mayhô mrađâ yemlà mgı̀?
–Thưacô –Tý chớpmat–Emnaucơm,luộ ccá ,vungocphilao...
–Maygocphilaonà yư?
–Thưacô ,vâ ngạ .Maygocnà yemđưaratrongtừnă mkiacơ.Lú c
em cò n theo họ c lớp hai ay. Em theo bo ra đá nh cá , nho may goc con
mangtheo.Boembả o:“Mà ytrongphilaoởđâ ylà mgı̀?Là mđó mà ?”.
Embả obo:“Khô ngphả i,controngđechancá t,bokhô ngthaybụ imù
lê nđayà ?Cô giá oconbả othe”.
Thelà emmoicá tlê n,chomaycâ yconvà ohocvunlạ i.Cô trô ngkı̀a!
Tý bongđộ tngộ tchı̉ tay ra bien.Mộ tbay cá thủ đangtớm ởngoà i
kia,nhieuquá đimat!
Tô inhı̀ntheotayTý và thaytrê nmặ tbelặ nglẽ ,nả ytanhtá chnhững
giọ tnướcnhưmỡsô itrongchả ovà nhữngchú tô mhaycá nhỏ nhả yvú t
lê n.

–Cá thủ tớmmoiđaycô .Hô mnaythelà trờisapmưaroi.Cá thủ và o
ganbờlà chaccó mưa.
Tô inhưbướcvà omộ tthegiớichưatừngthaybaogiờ.Cá ithegiới
là mtô irungđộ ngsâ usacđó hı̀nhnhưđã dochú họ ctrò bé nhỏ củ atô i
tạ onê nvà giờđâ yemđangdattô ibướcvà ogiacmộ ng.Bê ncạ nhchú ng
tô i,nhữnggocphilaocaoquá đaungười,thâ ncâ yxoannhưchã ovı̀ đã

chịunhieubã otá p.Bietđâ unhờnhữngcâ ynhỏ nhanđó ,cá tđượcgiữ
lạ i,và mộ tngà ykia,mộ txó mchà itrù mậ tsẽ rađời,dâ nlà ngcò nnhac
đenđứatrẻ yê uthiê nnhiê nvà đã từngbietchinhphụ cthiê nnhiê ntừ
nhữngngà ycò nhơisữanà ykhô ng.
–Tý nà y–Tô ibả oem–Embỏ đinhưvậ ymà khô ngxinphé pcô là m
cô và cá cbạ nlolangchoemquá .
–Thưacô ,emmuonxincô choemthô ihọ c.
–Saovậ y?–Tô ingạ cnhiê n.
–Emdotlamạ .Emkhô nglà mđượctoá n.
– Khô ng, em chı̉ thı̉nh thoả ng mới can bú t thô i chứ – Tô i thay co
họ ngtô icayxè và muonlựalời,thậ ntrọ ngnhưnâ ngmộ tbô ngquỳ nh
sapnở,losợlà mnhữngnhụ yhoatuyệ tvờirụ ngmat–Hô mnayemve
là ngvớicô ,neucogang,emsẽ giỏ itoá n.Cô và cá cbạ nsẽ giú pđỡem.
–Emsợlamạ .
–Sợcô hỏ ibà iư?
–Vâ ngạ .Emsợ…–Tý ngậ pngừng–Neusaunà ythà nhngườilớnđi
đá nhcá thı̀có phả ihọ ctoá nkhô ngạ ?
–Canlamchứ.Saolạ ikhô ngcanhọ ctoá nhả em?
Đâ ylà lanđautiê n,mộ tlờiphê bı̀nhkı́nđá onhưnglà mtô ixú cđộ ng
sâ usac.Tô ibonghieurarangtrướcnaytô ichưathựcsựyê umencá c
em.Tô ikhô ngbietrangcá cemcó bạ nbè ,có khô nggianriê ngvà những
gı̀chú nghieubietđượctrongkhitiepxú ccù ngthegiớiaythườngvượt

ra ngoà inhữngđieungườilớncó thetưởngtượngđược.Chı́nhtrong
the giới mỹ mieu thâ n thiet ay, bả n lı̃nh là m người củ a chú ng đã hı̀nh
thà nh,cá ibả nlı̃nhcò nratmongmanhvà ratdetanvỡ.
Tô isuynghı̃ mộ tcá chnghiê mkhacveđieuđó và giậ tmı̀nhtựcholà
mayman.Neunhưtô ikhô ngđenđâ ymà ketthú ccâ uchuyệ nbangmộ t
hı̀nhthứcquởtrá chđơngiả n...thı̀sẽ rasao?
Tý van đi cạ nh tô i. Nó cú i đau xuong. Tô i há i mộ t bô ng cú c bien và
nó i:
–Tý nà y,khô ngbietlà msaomà nhữngcâ ycú cbienlạ icó themọ c
đượcởđâ y?
–Thưacô ,phả icó ngườimangrachứ.
–Haylà gió mangrahởem?

–Thưacô ,emạ .Emmangratừnă mngoá i.
Bat chợt, như mộ t bà mẹ cú i xuong chiec nô i củ a con mı̀nh, tô i ô m
choà nglayvaiTý roicú ixuonghô nvà otrá nem.Cửchı̉ đó củ atô ilà m
Tý cởimở,nó batđauthı́chkhơichuyệ n.
–Nă mngoá iemcò nđưarađâ ymộ tconmè ovà baconchuộ t.Đen
nă mnayconmè ođenvancò nđó ,nhưngchuộ tthı̀ khô ngthaynữa.Có
lẽ cậ umè ođã xơimatroicô nhı̉?Nó bé omượtrathekia.
–Mộ tnă mtrờimà nó chı̉ă ncó baconchuộ tthô ià ?
–Thưacô ,cò ncá lá cchứ.Thứcá nà ycó haichâ ntrước,nó theosó ng
lê nbờvà thelà chú mè otangoirı̀nhbê nmé pnước.Nhưngcó những
lú cnó vođượccá cthứcá nhỏ nữa,nó ngoinhai,lô ngướtmemnhưng
vẻ thı́chchı́lam.
–Thelà em...
Tô ichưanó ihetcâ u,bongkê uthé tlê n.Trướcmattô i,mộ tconran
đensı̀đanglá chmı̀nhgiữanhữngchù mcú cbien.
–Thưacô ,rannướcđayạ .Nó khô ngbaogiờcan.Mà cancũ ngchang

đau,chı̉nhưconkienđotthethô i.
Tý buô nghà nglô ngmixuongnhưsợtô iquởtrá ch.
–Chaclạ iemmangranrađâ ychứ?
–Thưacô ,vâ ngạ .
Chú ngtô ithongthả điveleuvı̀ mặ ttrờiđã lê ncaonhưngtrờivan
lạ nhvà datô ibatđaunhớpnhá pvı̀hơimuoitrongkhô ngkhı́.
Chieuhô may,tô ivà Tý xuongthuyencá veđatlien.Mọ ingườikhô ng
aibietđượcgiữacô trò chú ngtô iđã có chuyệ ngı̀xayra.
Tô ingoibê nTý nhı̀nvephı́aConVà ng.Bâ ygiờcó lẽ khô ngnê ngọ i
nó là connữa.Nó thậ tsựđượcgọ ilà đả o,bởivı̀ởđaycuộ csongđã hiệ n
lê ngiữatrờinướchoangsơ.Cuộ csongđã xuathiệ nvớimà uxanhcủ a
nhữngchù mcú cbien,nhữngconrankhô ngcanngườivà conmè ođen
langthangnhưmộ tô ngchú asơnlâ m.
Tý cũ ngnhı̀nvephı́ađả o.Emkhô nggiauđượcluyentieckhiphả ixa
cá ithegiớihuyendiệ ucủ aem.Cá ithegiớiđượcsứcmạ nhsá ngtạ ocủ a
conngườidatratừnhữngtrangsá ch.Tô inhı̀nemvà nghı̃bụ ng:Cá ichú
Kha-Luâ n-Bonà y,roirachú sẽ có mộ tcá igı̀ đó gó pchođời.Chú sẽ là
nhà vă n, mộ t nhà sinh vậ t hay mộ t kỹ sư chuyê n khan hoang những

vù ngđatmới?Nhưngchú ạ ,giờđâ y,chú cò nphả icogangmà giả icho
đượcnhữngbà itı́nhđó ,cũ ngnhưmaisaunhữngcâ uhỏ icủ acuộ cđời.
Tô ichacrangbướcđườngcủ achú cò nnhieugiankho.Nhưngchú có
bả nlı̃nh,phả ikhô ngcuTý củ atô i?
TháiBình,tháng10/1960

TÁI SINH

Hô may,trê nđườngveđịađiemmớicủ ađoà nđịachat,vı̀lạ cđường

nê ntô ikhô ngvekịptoi.Tô irẽ và oquá ntrú ởmộ tngô inhà hoangcạ nh
rừng.Bó ngtoitrù mlê nkhapnơikhiconngựagõ châ nlê nsâ ngạ ch.Cá i
cá satvừađặ txuong,mộ tviê ngạ chmủ nvỡralà mđô i.Conngựanhı̀n
thaybeplửahừnghựcchá ytrongnhà ,lienvươnlê n,đậ pđuô i,rungvai
chovatrơixuonglà mđaithangkê ulá chcá ch.
Tô ixuongngựa,gặ pngaymộ tô nggià mặ cquaná oxanhrađó ntrê n
them.Saukhibiettô iởđoà nđịachat,ô ngvuivẻ mờitô ivà o.Ongnó i:
–Cù ngcá nhtacả !
Tô iđã rơivà omộ tđộ itá isinhrừng.Tô itrú tgạ otrongbao,thoicơm
toi.Vừaă n,tô ivừangheô nggià –mà mọ ingườiđeugọ ilà bá cNuô iTạ o
–đieukhienmộ tcuộ chộ iý nganvekehoạ chgieohạ t.Hạ ttrê nchưa
phâ nphoicho,cô ngviệ cgặ pkhó khă n.Maytaythanhniê nkhô ngkecó
tô ilà ngườilạ ,tậ ptrunglạ ichegieuô nggià vı̀ mộ tchuyệ ngı̀ đó mà tô i
nghekhô ngthủ ng.Mặ c,ô nggià khô ngtỏ vẻ naonú ng.Ongtủ mtı̉m:
–Cá cchú nó igı̀thı̀nó i.Kehoạ chcủ atô inhatđịnhlà gạ obỏ hũ roi.
Tô i ngoi ă n cơm, lang tai nghe chuyệ n. Nhưng câ u chuyệ n củ a họ
khô nglà mtô ichú ý bangngô inhà nà y.
Nhà là mtheokieuTâ y,có tran,tuyrangxươngtređã trơra.Babon
cửasokhô ngcó cá nh,trơhailớpbả nletrongngoà i.Tườngkhô ngmộ t
vetđinh,chackhô ngphả ixâ ygạ chmà đobangbê tô nghanhoi.Nhưng
mọ imà usactrongnhà đeucó vẻ cũ kỹ tà nphe.Cà ngngamcá inhà ,tô i
cà ngphâ nvâ ntrongbụ ng.
Tô iă nxongthı̀ mayanhthanhniê nđã đingủ ,namú pthı̀avớinhau
trongolá khô trả ichieu.Chı̉ cò nmộ tmı̀nhô ngNuô iTạ ongoisưởivới
tô i.Tô ichă mchú nhı̀nkhuô nmặ tô ngqualà nkhó iboclê ntừbeplửa
gantà n.Mộ tkhuô nmặ tđayđặ n,gâ nthịtxoanochaigò má .Và đô imat,
tuymidướitrexuongnhưngnomcò nkhá dữ.Tô iđá nhbạ ohỏ iô ng:

–Cá inhà nà ytrướckiaaiởhả bá c?
Như khô ng nghe lời tô i, ô ng Nuô i cho thê m lá khô và củ i vụ n và o
đonglửa,thoichobớtkhó i.Và ô ngcũ ngchangbuontrả lờitô i.
–Trô ngcũ ngbetheđaychứ–Tô igạ n.
– Nhà Tâ y ở mà – Ong chı̉ hơi nhech mé p, đủ đe nó i trọ n câ u. Tô i
khô nghieusaoô nggià có vẻ detı́nhnà ylạ itrởnê nkı́nđá okhitô inhac
đenchuyệ nay.Và tô ingoiim,lò ngphâ nvâ nkhó hieu.Bongô ngNuô i
bả otô i:
–Anhrangoà inà ygiú pbá cmộ ttaynhé .
Ongvớitaylaycâ ycà boongởbê ntườngthaplê n,đưachotô ivà bả o
cù ngđirasuoivớiô ng.Ongxá chmộ tcá ithù ng,cò ntô ichı̉ có moiviệ c
là camđuoc.Consuoichả yphı́atrá ingô inhà ,tiengsuoiló cbó cgiữacá c
lù mcâ yđen.OngNuô ixuongsuoi,vụ cmộ tthù ngđayroixá chlê n,bả o
tô i theo ô ng ra phı́a sau nhà . Đen mộ t mieng đat mới phủ lá khô , ô ng
tướithù ngnướcxuong.Nướcthamnhanh,kê urinrı́t.
– Bá c đo nước và o đay là m gı̀ vậ y? – Tô i hỏ i ô ng. Ong thủ ng thang
đá p:
–Bá củ hạ tlim.Dạ onà ytrạ mhạ tgiongcủ alâ mtrườngkhô ngphâ n
phoihạ tkịp,đeanhemnamkhô ngthı̀ chetcơmchı́nhphủ ,bá cvớicá c
cậ uayvà omã irừngAnNgườinhặ tđượchaigá nhhạ tlim.Umaylanroi
mà chú ngcứtrơnhưđá .Khô ngbietlannà yrasaođâ y.
Chú ngtô ivà onhà .OngNuô iduoichâ nbê nbep,laytaynanđaugoi,
ché pmiệ ng:
–Cô ngviệ ckhó khă nlamanhạ .Cá ccậ uaycò ntrẻ người,haynả n,rõ
là chưanemhetmù ikhosởởđời.Tô iủ nhưmaylantrước,nó khô ng
lê n,bè nđậ pvỡmayhạ traxem.Té rathứhạ tnà ygià quá ,có nhữngba
lan vỏ . Mộ t lan vỏ nhựa, lan vỏ cứng, lạ i đen vỏ lụ a bọ c trong nữa.
Nhưngđượccá imamcò nxanhlam.Tô iđemluộ clê n,xá tchobongtừng
lớpvỏ roiđưaủ .Thelà cá ccậ uaycứchetô ihoà i…
Ongrú ttrongtú iramộ thộ phı̀nhbaudụ cnhỏ xı́u:

–Thứhạ tlimgià kỳ cựunà yđâ y.
Tô icamnhanhlaycá ihộ p,đưalê nlửaxem.Cá ihộ pthuocchı̉ bang
trứngchimcâ u,đenbó ngvà xinhxinhnhưmộ tthứđochơiquý.Trê n
mặ thộ pchạ mmộ tcontackè cuộ ntrò n,momngậ mvà ođuô i.Batgiá c
tô irù ngmı̀nh.Neukhô ngkịptrantı̃nhthı̀tô iđã rú ttrongtú iramộ tcá i

hộ p như the. Bao nă m nay tô i suy nghı̃ ve cá i hộ p củ a tô i, tô i thường
trantrọ ckhô ngngủ vı̀nó .Nhưngtô ikhô ngthebietgı̀hơnngoà inhững
ứcđoá nvanvơ.Vı̀ vậ ycả ngườitô inhưrunglê nkhinhı̀nthaycá ihộ p
nhỏ trongtayô ngNuô iTạ o.Tô inó ivớiô ng:
– Bá c ke cho chá u nghe đi. Chuyệ n cá i nhà nà y, cá i hộ p thuoc nà y
nữa.
OngNuô icà ngđă mchiê u,tayvanmâ nmê hộ pthuoc.Roiô ngmởra,
vé omộ tđieuchovà ođaucá iongtrú c,ré ovovo,thởramộ tcuộ nkhó i
dà i.
–Chuyệ nà ?Anhcó thứcđượcsuotđê mmà nghekhô ng?Tô inó ivới
ô ng sẽ thức đe nghe chuyệ n củ a ô ng. Thay khô ng the dừng được, ô ng
chocủ ivà ođonglửa,bả otô iradatngựavà ophı́asaunhà chokhuatgió
đô ngbac.Roiô ngbatđaukechuyệ n:
– Cá ch đâ y và i chụ c nă m, tô i đã song ở vù ng Yê n Cá t nà y. Dạ o ay
thangTâ ykiemlâ mRô -giê cò nởđâ y,ngaycá inhà nà y.Nó mangtaivạ
ve cho anh em sơn trà ng chú ng tô i. Thang Tâ y nà y vừa gian lạ i vừa
ngoananhạ .Nó songnhưconkhı̉ độ c.Mà nó nó itiengtasà nhnhưtô i
vớianhvậ y.
OngNuô iTạ okhởimộ tmiengđaugocò nướtrangoà ichobớtkhó i.
– Trước khi thang Rô -giê đen, ở đâ y chú ng tô i có mộ t phường sơn
trà ng bả y tá m anh em. Nó i đen sơn trà ng chac anh chang lạ gı̀. Toà n
ngườitứchieng.Conchimđã bỏ miengđatlà nhđitı̀mchonmathiê ng
nướcđộ cmà đậ uthı̀ hanphả ilà đennướccù ngđườngtacngõ .Có anh

tronsưuthuenặ ngởnhà quê .Có anhvı̀ bị ứchiepkhô ngchịuđượclỡ
tay đá nh phả i trương tuan, hay vı̀ có má u đỏ đen mà cam vợ đợ con
trongcanhbạ c.Aicũ nghetphươngsongnê nmớichuivà orừng.Kẻ cơ
hà ngặ pngườikhonkho,đá msơntrà ngketnghı̃avớinhaumộ tphường
là mă n.Chú ngtô icũ ngcó ô ngtrù mcủ aphường.Dạ oay,ngườiđượctı́n
phụ cnhatlà anhTá mThọ …
Mộ t cơn gió nhẹ xà o xạ c trong rừng sâ u, tô i rù ng mı̀nh, ké o vạ t á o
chekı́nngực.
–Anhlạ nhà ?
–Khô ngạ .Bá ccứketiepđi–Tô inó i.
–Nă mhaimươibatuoi,tô icó vợ,có nhà ,haisà oruộ ngvà mộ tcon
chó cá i,moină mđẻ hailứa,moilứană mcon.Tô icà yrẽ thê mhaisà o

nữa,haivợchongđù mbọ claynhau,ngà yhaibữacũ ngcó mà đapđoi.
Tô ithườngnó ivớinhà tô i:“Songcực,songkho,nhưngrakhỏ icả nhở
nă mnhà ngườitalà sướngcá ithâ nroi”.
Vợtô ilà gá ivà oloạ isacnước.Đã đà nhlà tô ithươngnó ,nhưngcá i
thờitrẻ ,thangđà nô ngnà omà chả ghen.Vả lạ i,thờibuoiquạ captrứng
gà giữa ban ngà y ay, có vợ nhan sac cũ ng như chứa thuoc phiệ n lậ u
trongnhà .
Nhưngchı́nhcá ithangbonuô itô ilạ ilà mnhụ ctô imớicayđanganh
ạ .Bonuô itô ilà bá Thı́ch.Tô iđiởchonhà nó nă mmườibatuoi,tứclà
nă m Bả o Đạ i lê n ngô i. Sở dı̃ tô i nhớ mã i ngà y đó là vı̀, sau khi mẹ tô i
theochatô ivechı́nsuoi,ô ngchú họ mớidattô iđennhà bá Thı́ch.Hô m
đó ,nhà thangnà ytreođè nlong,mởsò ngbạ c,bả olà đeă nmừngvua
mớiđă ngquang.
Nă mBả oĐạ ithứba,ô ngchú họ tô ichet.Thı́mtô ichạ ykhô ngđủ tien
muaá oquanmớibả otô ixincụ bá khoả ncô ngxá bană m,đưathı́may
giậ ttạ mvà iđong.Tô igã iđauxin.Hanbả o:“Mà ylà connuô itao,cô ng

vớixá cá iđechngườita!”.Tô ingã ngửangười,nhớlà khichú tô idatđen
có nó ichuyệ nconnuô iconnanggı̀đâ u.Chú tô ichı̉bả o:“Cụ thươngcho
chá u ở nă m, lớn lê n cụ đe dà nh cho nó tien cô ng là m von, nó lậ p
nghiệ p”.Connuô igı̀mà tô ilạ iphả ilà mđủ việ ckhó nhọ cbanthı̉utrong
nhà .Tô icõ ngcậ uú tđiı̉a,ă ncơmxonglà cậ udı́nhmatlạ i,thõ ngchâ n
xuonggiường,tô iphả ibê thaunướcđenvuotve,rửará ychâ ncangcho
cậ u.Cô Lan,congá ithứbanhà bá Thı́ch,đưaquaná ochotô igiặ t.The
mà tô ilà connuô ià ?Hừ,conmớicá i…
OngNuô iTạ onghienră ng:
–Thenhưngtô ivanphả igọ ibá Thı́chbangthay.Nó vừađượctieng
nhâ nđứclạ ivừalợimoină mmayđongbạ cvemó ncô ngxá củ atô i.Tô i
thı̀ đượcgı̀?Tô ibị đá nhnhieuhơnnhữnganhthaytớkhá cvı̀ tô ilà con
cụ bá , cụ có thương mới cho roi cho vọ t chứ! Nă m hai mươi tuoi, tô i
chá nđencù ngcả nhđiở,bè nxinbá Thı́chra.Hanbietnuô igà có cựaroi
thı̀ khó giữ,đà nhưngthuậ n.Tô icatnhà ởgó cvườn.Đautiê nlà tô icay
ruộ ng rẽ củ a bá Thı́ch. Nhưng vı̀ có chı́ lậ p thâ n, lạ i pha được nghe
ngượcngà n,nê nbană msau,tô itậ uđượchaisà oruộ ngcủ anhà lý Tú c.
Thangchanà ythuaxó cdı̃anê nruộ ngnó mớisangtaytô i.Nghı̃mı̀nhlà
dâ nkhorá chmà layđượcruộ nglý trưởng,tô isướngquá nả yraý định
lay vợ.Thelà tô ilay nhà tô i,nguyê ntrướcởtrongnhà lý Tú c,nay nó

khá nhkiệ tphả ichora.Sauđó ,tô imuathê mđượcconchó cá i.Tô iđã
tı́nh kỹ, neu má t tay, tı́ch tien mua bá n chó con và i nă m cũ ng đủ mua
mộ tconbê ,chı̉mongthoá tđượccả nhruộ ngthuê ,bò mướn.
Mộ thô m,tô iđươngđicà ythı̀ thangcuDươngvonởcá chnhà tô icó
mộ tcá ihà ngrà o,hớthả ichạ yđenbả o:
–AnhNuô iTạ oơi,emthay…
–Gı̀vậ y?–Tô ihỏ inó .
–Cụ bá …

Tô igửitrâ uchocuDương,camlaycá irạ phạ tbờ,chạ yvenhà vừa
đụ ngđaubá Thı́chởsâ nkhệ nhkhạ ngđira,bộ râ udê dı́nhmohô ibet
lạ i.Maymà tô ikhô ngchonó mộ tnhá t.Nhà tô ingoikhó ctrê nvõ ng,tó c
vớiyemsoranhưngườiđiê n.Tô ibặ mmiệ nglayrạ phạ tđứtluô ncá i
quai võ ng. Nhà tô i khó c: “Em xin nhà …, tạ i thay, thay giơ dao ra, thay
cò nđá nhdiê mdọ ađotnhà nữa”.Tô iđongườixuongphả n,mặ ttı́mlạ i,
lotı́nhketrả thù .Theroitô itrả thù đượcanhạ .
Tô ihỏ iô ng:
–Bá cgietbá Thı́ch?
–Khô ng,tô ikhô ngdá mgietnó ,mà cũ ngchangthè mgietnó là mchi
chobantay.Nhưng…
Ongngậ pngừngchocó đieugı̀khô ngtiệ nnó ira.
–Anhtı́nh,cá ithờiđonmạ tay,hò nđatthó có khicũ ngphả igiậ nđo
mohô i.Vợtô i,tiengtă mnhà tô ibị thangbá Thı́chgià yxé odướichâ n.
Tô itrả thù nó bangcá chgı̀bâ ygiờ?Đâ mchonó mộ tnhá tư?Cũ nggọ ilà
xongđờinó .Nhưngđờimı̀nh,đờivợconmı̀nhroisẽ rasao?…Bâ ygiờ
kelạ ivớianhchuyệ nnà ycũ ngkhı́ ngượngcá imom,nhưnglú cđó thı̀
tô ichomı̀nhlà mvậ ylà ratphả i,ratchilà phả i…
Ongđưatayvớicá iđieuongtrú c:
–Thenà y,anhạ .Tô inghı̃ bụ ng,nó là mnhụ ctô i,tô itiecgı̀ khô ngbô i
trotrá ttrauvà omặ tnó ?Mộ thô mnó nhờtô ilê nchạ nxú cthó c.Chạ n
nà yvừachứathó c,vừalà chochatmâ mthaunoiđongvà củ anả .Cho
nê n,theolệ nhà bá Thı́ch,moilancó anhthaytớnà olê nchạ nphả icó
ngườinhà lê ntheo.ConLantheosá tlaytô i.Nó tobé o,phụ cphịchquá ,
lạ i noi tieng là chanh chua, á c bạ c với người là m nê n chang ma nà o
khiê ng.Vậ ylà nó e.Moilangặ ptô iđauvườncuoingõ ,matnó cứlịmđi

Người không đi cùng chuyến tàu: Phần 1

Trích đoạn

Tài liệu liên quan

Tài liệu bạn tìm kiếm đã sẵn sàng tải về