(Luận án tiến sĩ) Tổ chức kế toán quản trị chi phí trong các trường đại học ngoài công lập tại Việt Nam

LỜI CAM ĐOAN

Tơi xin cam đoan đây là cơng trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số liệu trong luận án
là trung thực. Những kết quả trong luận án chưa từng được cơng bố trong bất cứ một
cơng trình nào khác.
Tác giả luận án

Hồng Đình Hương


LỜI CẢM ƠN

Tác giả luận án xin trân trọng cảm ơn tập thể lãnh đạo và các Thầy Cô
giáo trường Đại học Kinh tế quốc dân Hà nội, Viện Kế toán - Kiểm toán và tập
thể cán bộ Viện đào tạo Sau đại học của trường.
Tác giả đặc biệt xin gửi lời cảm ơn chân thành và sâu sắc nhất đến người
hướng dẫn khoa học PGS.TS Nguyễn Ngọc Quang đã nhiệt tình hướng dẫn và
động viên tác giả hồn thành luận án.
Tác giả xin trân trọng cảm ơn lãnh đạo các trường đai học ngồi cơng
lập đã nhiệt tình trả lời phỏng vấn cũng như trả lời các phiếu điều tra và cung
cấp các thơng tin bổ ích giúp tác giả hoàn thành luận án.
Tác giả xin cảm ơn bạn bè, đồng nghiệp, những người thân trong gia đình
đã tạo mọi điều kiện, chia sẻ khó khăn và ln động viên tác giả trong quá
trình học tập và thực hiện luận án này.
Xin trân trọng cảm ơn!
Tác giả

Hồng Đình Hương


MỤC LỤC

DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT ....................................................................................... i
DANH MỤC BẢNG, MƠ HÌNH, SƠ ĐỒ, ĐỒ THỊ..................................................... ii
MỞ ĐẦU .......................................................................................................................... 1
1. Lý do lựa chọn đề tài ................................................................................................... 1
2. Mục tiêu nghiên cứu.................................................................................................... 2
3. Câu hỏi nghiên cứu ..................................................................................................... 3
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu .............................................................................. 3
5. Dự kiến các kết quả đạt được..................................................................................... 4
6. Kết cấu của luận án ..................................................................................................... 4
CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN CÁC CƠNG TRÌNH NGHIÊN CỨU VÀ
PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU CỦA LUẬN ÁN ..................................................... 5
1.1. Tổng quan các cơng trình nghiên cứu .................................................................... 5
1.1.1. Các cơng trình nghiên cứu nước ngồi ................................................................ 5
1.1.2. Các cơng trình nghiên cứu trong nước............................................................... 13
1.2. Phương pháp nghiên cứu của luận án .................................................................. 22
1.2.1. Phương pháp thu thập thông tin ......................................................................... 22
1.2.2. Phương pháp xử lý và phân tích thơng tin ......................................................... 23
1.2.3. Phương pháp nghiên cứu tình huống ............................................................... 24
1.2.4. Phương pháp lấy ý kiến chuyên gia .................................................................. 25
1.2.5. Cách tiếp cận các nội dung nghiên cứu ............................................................ 25
KẾT LUẬN CHƯƠNG 1 ............................................................................................. 27
CHƯƠNG 2: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ TỔ CHỨC KẾ TỐN QUẢN TRỊ CHI
PHÍ TRONG CÁC ĐƠN VỊ KINH DOANH DỊCH VỤ ........................................... 28
2.1. Tổng quan về tổ chức kế tốn quản trị chi phí trong các đơn vị kinh doanh
dịch vụ ............................................................................................................................ 28
2.1.1. Đặc điểm hoạt động kinh doanh dịch vụ ảnh hưởng đến tổ chức kế tốn
quản trị chi phí ............................................................................................................... 28


2.1.2. Bản chất tổ chức kế toán quản trị chi phí trong các đơn vị kinh doanh dịch

vụ ..................................................................................................................................... 30
2.1.3. Yêu cầu và nguyên tắc tổ chức kế toán quản trị chi phí trong các đơn vị
kinh doanh dịch vụ ......................................................................................................... 32
2.1.3.1. Yêu cầu tổ chức kế toán quản trị chi phí trong các đơn vị kinh doanh dịch
vụ ..................................................................................................................................... 32
2.1.3.2. Nguyên tắc tổ chức kế toán quản trị chi phí trong các đơn vị kinh doanh
dịch vụ ............................................................................................................................. 32
2.2. Nội dung tổ chức kế tốn quản trị chi phí trong các đơn vị kinh doanh dịch
vụ ..................................................................................................................................... 33
2.2.1. Tổ chức bộ máy kế tốn quản trị chi phí trong các đơn vị kinh doanh dịch
vụ ..................................................................................................................................... 34
2.2.1.1. Mơ hình tổ chức bộ máy kế toán quản trị kết hợp với kế tốn tài chính ........... 34
2.2.1.2. Mơ hình tổ chức bộ máy kế toán quản trị độc lập với kế tốn tài chính ............ 35
2.2.1.3. Mơ hình tổ chức bộ máy kế tốn tài chính và kế tốn quản trị hỗn hợp ............ 36
2.2.2. Tổ chức các nội dung kế tốn quản trị chi phí trong các đơn vị kinh doanh
dịch vụ ............................................................................................................................. 37
2.2.2.1. Tổ chức nhận diện chi phí trong các đơn vị kinh doanh dịch vụ ....................... 37
2.2.2.2. Tổ chức xây dựng hệ thống định mức và dự tốn chi phí.................................. 41
2.2.2.3. Tổ chức các phương pháp xác định chi phí trong các đơn vị kinh doanh dịch
vụ ..................................................................................................................................... 43
2.2.2.4. Tổ chức phân tích thơng tin chi phí phục vụ cho việc ra quyết định trong
các đơn vị kinh doanh dịch vụ ........................................................................................ 47
2.2.2.5. Tổ chức lập báo cáo kế tốn quản trị chi phí trong các đơn vị kinh doanh
dịch vụ ............................................................................................................................. 51
2.2.3. Sử dụng thông tin kế tốn quản trị chi phí để đo lường và đánh giá thành
quả hoạt động ................................................................................................................. 53
KẾT LUẬN CHƯƠNG 2 ............................................................................................. 56


CHƯƠNG 3: THỰC TRẠNG TỔ CHỨC KẾ TOÁN QUẢN TRỊ CHI PHÍ

TRONG CÁC TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGỒI CƠNG LẬP TẠI VIỆT NAM ......... 57
3.1. Tổng quan về các trường đại học ngồi cơng lập của Việt Nam ....................... 57
3.1.1. Lịch sử phát triển các trường đại học ngồi cơng lập của Việt Nam ................ 57
3.1.2. Khái quát về đặc điểm hoạt động và tổ chức bộ máy của các trường đại
học ngồi cơng lập ......................................................................................................... 59
3.1.2.1. Đặc điểm hoạt động của các trường đại học ngồi cơng lập ............................. 59
3.1.2.2. Tổ chức bộ máy quản trị của các trường đại học ngồi cơng lập ...................... 62
3.1.3. Đặc điểm cơ chế tài chính và cơng tác kế tốn của các trường đại học
ngồi cơng lập ................................................................................................................ 66
3.1.3.1. Đặc điểm cơ chế tài chính của các trường đại học ngồi cơng lập .................... 66
3.1.3.2. Đặc điểm kế toán của các trường đại học ngồi cơng lập .................................. 67
3.2. Thực trạng tổ chức kế tốn quản trị chi phí trong các trường đại học ngồi
cơng lập tại Việt Nam .................................................................................................... 69
3.2.1. Thực trạng tổ chức bộ máy kế tốn quản trị chi phí .......................................... 69
3.2.2. Thực trạng tổ chức các nội dung kế tốn quản trị chi phí trong các trường
đại học ngồi công lập tại Việt Nam ............................................................................. 70
3.2.2.1. Thực trạng tổ chức nhận diện chi phí................................................................. 70
3.2.2.2. Thực trạng tổ chức xây dựng hệ thống định mức và dự toán chi phí ................ 73
3.2.2.3. Thực trạng tổ chức xác định chi phí cho các đối tượng chịu phí ....................... 80
3.2.2.4. Thực trạng tổ chức phân tích thơng tin chi phí phục vụ cho việc ra quyết
định trong các trường đại học ngồi cơng lập tại Việt Nam ........................................... 83
3.2.2.5. Thực trạng tổ chức hệ thống báo cáo kế toán quản trị chi phí trong các
trường đại học ngồi cơng lập tại Việt Nam ................................................................... 91
3.2.3. Thực trạng sử dụng thông tin kế tốn quản trị chi phí để đo lường và đánh
giá thành quả hoạt động ................................................................................................ 91
3.3. Đánh giá thực trạng tổ chức kế tốn quản trị chi phí trong các trường đại
học ngồi cơng lập tại Việt Nam .................................................................................. 92
3.3.1. Ưu điểm ................................................................................................................ 92

3.3.2. Những hạn chế và nguyên nhân ........................................................................ 93
3.3.2.1. Hạn chế ............................................................................................................... 93
3.3.2.2. Nguyên nhân ...................................................................................................... 95
KẾT LUẬN CHƯƠNG 3 ............................................................................................. 97
CHƯƠNG 4. HỒN THIỆN TỔ CHỨC KẾ TỐN QUẢN TRỊ CHI PHÍ
TRONG CÁC TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGỒI CƠNG LẬP TẠI VIỆT NAM ......... 98
4.1. Định hướng phát triển của nền giáo dục đại học Việt Nam trong những
năm tới ............................................................................................................................ 98
4.1.1. Xu hướng phát triển giáo dục đại học trên thế giới ........................................... 98
4.1.2. Định hướng phát triển giáo dục đại học của Việt Nam. .................................... 99
4.2. Những yêu cầu và nguyên tắc tổ chức kế toán quản trị chi phí trong các
trường đại học ngồi cơng lập tại Việt Nam ............................................................. 101
4.2.1. Yêu cầu tổ chức kế toán quản trị chi phí trong các trường đại học ngồi
cơng lập tại Việt Nam ................................................................................................... 101
4.2.2. Nguyên tắc tổ chức kế tốn quản trị chi phí trong các trường đại học ngồi
cơng lập tại Việt Nam ................................................................................................... 102
4.3. Giải pháp hồn thiện tổ chức kế tốn quản trị chi phí trong các trường đại
học ngồi cơng lập tại Việt Nam ................................................................................ 103
4.3.1. Giải pháp hoàn thiện tổ chức bộ máy kế tốn quản trị .................................... 103
4.3.2. Giải pháp hồn thiện về tổ chức các nội dung kế toán quản trị chi phí ......... 105
4.3.2.1. Hồn thiện tổ chức nhận diện chi phí............................................................... 105
4.3.2.2. Hồn thiện tổ chức xây dựng hệ thống dự tốn chi phí ................................... 108
4.3.2.3. Hồn thiện về tổ chức xác định giá phí ............................................................ 111
4.3.2.4. Hồn thiện việc phân tích thơng tin kế tốn quản trị chi phí phục vụ cho
việc ra quyết định trong các trường ĐHNCL. ............................................................... 119
4.3.2.5. Hoàn thiện về tổ chức lập hệ thống báo cáo kế tốn quản trị chi phí trong
các trường đại học ngồi cơng lập ................................................................................ 123
4.3.3. Hồn thiện tổ chức sử dụng thơng tin kế tốn quản trị chi phí để đo lường
và đánh giá thành quả hoạt động ................................................................................ 129

4.4. Điều kiện để thực hiện giải pháp ...................................................................... 134
4.4.1. Đối với Nhà nước ............................................................................................... 134
4.4.2. Về phía các trường đại học ................................................................................ 135
KẾT LUẬN CHƯƠNG 4 ........................................................................................... 137
KẾT LUẬN .................................................................................................................. 138
DANH MỤC CÁC CƠNG TRÌNH CỦA TÁC GIẢ ................................................ 140
TÀI LIỆU THAM KHẢO .......................................................................................... 141


i

DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT
Chữ viết tắt

Đầy đủ tiếng Việt

Đầy đủ tiếng Anh

ABC

Chi phí theo hoạt động

Activity Based Costing

BSC

Thẻ điểm cân bằng

Balanced scorecard

CVP

Phân tích mối quan hệ chi phí,
sản lượng và lợi nhuận

ĐHNCL

Đại học ngồi cơng lập

ERP

Hệ thống hoạch định nguồn
lực doanh nghiệp

KTQT

Kế toán quản trị

KTQTCP

Kế toán quản trị chi phí

KTTC

Kế tốn tài chính

NCKH

Nghiên cứu khoa học

NCL

Ngồi cơng lập

QCCTNB

Quy chế chi tiêu nội bộ

TSCĐ

Tài sản cố định

Enterprise Resource Planning


ii

DANH MỤC BẢNG, MƠ HÌNH, SƠ ĐỒ, ĐỒ THỊ
Bảng:
Bảng 2.1: Cấp bậc hoạt động trong lĩnh vực sản xuất và giáo dục đại học ................. 46
Bảng 3.1: Bảng phân loại chi phí theo mức độ hoạt động tại các trường đại học
ngồi cơng lập tại Việt Nam.......................................................................................... 72
Bảng 3.2: Bảng dự tốn kinh phí lớp kế tốn trưởng khóa 12 ...................................... 80
Bảng 3.3: Phiếu tính giá thành sản phẩm đào tạo ........................................................ 82
Bảng 3.4: Báo cáo quyết tốn kinh phí, lớp kế tốn trưởng khóa 12 ............................ 84
Bảng 3.5: Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh năm 2013 ........................................ 84
Bảng 3.6: Báo cáo kết quả hoạt động đào tạo, lớp KT210 ........................................... 86
Bảng 3.7: Bảng kết quả hoạt động thu – chi hoạt động đào tạo, lớp quản trị kinh
doanh liên kết với đại học Tây Bắc Hoa Kỳ ................................................................. 87

Bảng 3.8: Bảng dự tốn kinh phí đào tạo, lớp kế tốn trưởng khóa 12 ........................ 89
Bảng 4.1: Bảng phân loại chi phí theo mức độ hoạt động và theo mối quan hệ với
đối tượng chịu chi phí ................................................................................................. 106
Bảng 4.2: Mẫu dự toán theo thời gian ......................................................................... 109
Bảng 4.3: Mẫu dự toán linh hoạt ................................................................................. 110
Bảng 4.4: Mẫu quyết tốn kinh phí đề tài, dự án ........................................................ 111
Bảng 4.5: Mẫu báo cáo tình hình sử dụng kinh phí đề tài, dự án hoàn thành ............. 112
Bảng 4.6: Bảng hoạt động và chi phí hoạt động ......................................................... 115
Bảng 4.7: Chi phí cho từng khóa học thuộc hai khoa có mức sử dụng nguồn lực
khác nhau - Mơ hình chi phí theo hoạt động............................................................... 116
Bảng 4.8: So sánh chi phí cho từng khóa học giữa phương pháp truyền thống và
phương pháp ABC....................................................................................................... 116
Bảng 4.9: Mẫu Báo cáo chi phí đào tạo theo bậc học ................................................. 118
Bảng 4.10: Mẫu Báo cáo tình hình thực hiện dự tốn chi phí .................................... 124
Bảng 4.11: Mẫu Báo cáo tổng hợp thu chi.................................................................. 125
Bảng 4.12: Mẫu Báo cáo hoạt động ............................................................................ 125


iii

Bảng 4.13: Mẫu Báo cáo thu-chi hoạt động đào tạo ................................................... 127
Bảng 4.14: Mẫu Báo cáo tổng hợp chi phí hoạt động nghiên cứu khoa học .............. 128
Bảng 4.15: Báo cáo kết quả hoạt động của toàn trường ............................................. 129
Bảng 4.16: Báo cáo Kết quả hoạt động theo bộ phận ................................................. 129
Bảng 4.17. Bảng các chỉ tiêu đo lường và đánh giá hiệu quả hoạt động bằng phương
pháp thẻ điểm cân bằng ............................................................................................... 131
Mơ hình, sơ đồ:
Sơ đồ 2.1 Sơ đồ thơng tin tổ chức kế tốn quản trị chi phí ........................................... 31
Mơ hình 2.1: Mơ hình bộ máy kế tốn quản trị - kế tốn tài chính kết hợp ................. 35
Mơ hình 2.2. Mơ hình bộ máy kế tốn quản trị độc lập kế tốn tài chính .................... 36

Mơ hình 2.3. Sơ đồ tổ chức bộ máy KTQT và KTTC theo kiểu hỗn hợp .................... 36
Mơ hình 2.4: Mơ hình xác định chi phí dựa trên cơ sở hoạt động ................................ 45
Sơ đồ 2.2: Sơ đồ quá trình ra quyết định ................................................................... 48
Mơ hình 2.5: Mơ hình tổng qt phân tích biến động chi phí ...................................... 49
Mơ hình 2.6: Mơ hình thẻ điểm cân bằng vận dụng vào đơn vị KDDV...................... 54
Sơ đồ 3.1: Cơ cấu tổ chức bộ máy quản trị các trường đại học ngồi cơng lập ........... 65
Sơ đồ 3.2: Cơ cấu tổ chức bộ máy kế tốn các trường đại học ngồi cơng lập ............ 68
Sơ đồ 3.3: Sơ đồ bộ máy kế toán quản trị chi phí trong trường ĐHNCL ..................... 69
Mơ hình 4.1: Mơ hình tổ chức kế tốn quản trị theo kiểu hỗn hợp trong các trường
đại học ngồi cơng lập tại Việt Nam ........................................................................... 103
Mơ hình 4.2 : Mơ hình chi phí theo hoạt động cho các trường đại học ...................... 114
Mơ hình 4.3: Mơ hình BSC vận dụng vào quản trị các trường ĐHNCL ở VN .......... 130


1

MỞ ĐẦU

1. Lý do lựa chọn đề tài
Giáo dục đại học (GDĐH) trên thế giới đang biến đổi rất nhanh và vơ cùng
sâu sắc trên mọi phương diện, địi hỏi chúng ta phải kịp thời nhận thức lại phương
pháp GDĐH hiện nay đã không phù hợp với thực tại nữa. Có thể nói xu hướng thay
đổi này là: đại chúng hóa, thị trường hóa, tư nhân hóa, số hóa. Nguồn gốc của thay
đổi đó từ sự thay đổi cấu trúc của nền kinh tế và sự phát triển nhanh của khoa học
cơng nghệ. Chính phủ các nước, một mặt nhận thức rõ tầm quan trọng của GDĐH,
một mặt không đủ nguồn lực công để đáp ứng, đã thúc đẩy các trường năng động
hơn, đáp ứng tích cực hơn và hệ quả là làm cho bản chất của nhà trường thay đổi
một cách sâu sắc.
Ở Việt Nam hơn hai thập kỷ qua, GDĐH NCL đã đạt được mức tăng trưởng
về số lượng. Từ năm 1993 đến nay đã có 61 trường đại học và 30 trường cao đẳng

NCL ra đời, tổng số sinh viên đang học tại các trường đại học, cao đẳng NCL đang
chiếm khoảng 14% tổng số sinh viên trong cả hệ thống. Chiến lược phát triển giáo
dục 2009-2020 có đề ra mục tiêu đến năm 2020 đạt đến con số 40% tổng số sinh
viên học trong các trường NCL. Tuy nhiên, mục tiêu này rất khó đạt được, nếu nhìn
vào xu thế các năm gần đây, tỷ trọng sinh viên vào học tại các trường NCL chẳng
những không tăng, mà cịn giảm, đến mức có ngành buộc phải đóng cửa. Nhìn vào
cả hệ thống giáo dục NCL thì kết quả đào tạo không mấy sáng sủa, do hệ thống tăng
trưởng quá nóng, việc đầu tư cho chất lượng không theo kịp. Con số 72.000 cử
nhân, thạc sĩ thất nghiệp trong Quý 4-2013 là một tín hiệu báo động. Nhiều doanh
nghiệp cho biết, họ phải thực hiện tái đào tạo có khi một vài năm, thì những người
tốt nghiệp ĐH mới có thể làm được việc.
Tuy nhiên có nhiều trường ĐHNCL được coi là thành công, các trường thể
hiện được sự khác biệt của mình với cả các trường cơng lập và ngồi cơng lập khác
và những khác biệt này đáp ứng đúng nhu cầu cấp thiết của xã hội mà các trường
công lập kém năng động không đáp ứng được. Với ưu thế về khả năng ngoại ngữ và


2

môi trường năng động của nhiều sinh viên quốc tế. Minh chứng cho các trường
thành cơng đó là đại học FPT, đại học Thăng Long, đại học Hoa Sen…
Một trong những yếu tố giúp các trường ĐHNCL thành công là do quản trị
chuyên nghiệp. Đứng đầu trong trong các trường này là FPT, Thăng Long trong
chiến lược xây dựng hệ thống quản trị theo mơ hình quốc tế, quản trị chi phí tốt, rõ
ràng. Thể hiện của việc quản trị tốt là việc có một hệ thống tài chính lành mạnh.
Đứng trước những khó khăn chung về chất lượng đào tạo ĐHNCL hiện nay,
nhiệm vụ cấp bách của các nhà quản trị giáo dục đại học là phải nâng cao chất
lượng, coi đây là nhiệm vụ chiến lược quyết định đến sự tồn tại và phát triển của
các trường ngoài cơng lập hiện tại và tương lai. Để góp phần nâng cao chất lượng
đào tạo đại học và kinh nghiệm quản trị chi phí tốt từ các trường đại học của các

nước phát triển coi tổ chức kế toán quản trị chi phí là một trong cơng cụ quản lý hữu
hiệu nâng cao chất lượng đào tạo. Nhìn nhận từ thực tế các trường ĐHNCL tại Việt
Nam hiện tại chưa khai thác và sử dụng có hiệu quả thơng tin kế tốn quản trị chi
phí trong các quyết định tuyển sinh, đào tạo với mục tiêu đáp ứng nhu cầu của xã
hội về chất lượng đào tạo.
Để tổ chức tốt kế tốn quản trị chi phí trong các trường ĐHNCL và coi nó
như một cơng cụ cung cấp thơng tin cho công tác quản trị để đưa ra các quyết định
đúng đắn và phù hợp với từng hoạt động đào tạo cụ thể. Do vậy, các trường
ĐHNCL phải xây dựng cho mình một hệ thống kế tốn quản trị chi phí phù hợp với
đặc thù của từng trường và khu vực như vậy hoạt động giáo dục và đào tạo mới có
hiệu quả.
Chính vì vậy nghiên cứu đề tài “Tổ chức kế tốn quản trị chi phí trong các
trường đại học ngồi cơng lập tại Việt Nam” là đề tài mang tính thời sự, có ý
nghĩa cả về mặt lý luận và thực tiễn hiện nay.

2. Mục tiêu nghiên cứu
Để thực hiện tổ chức KTQTCP tại các trường ĐHNCL tại Việt Nam, đề tài
nhằm vào các mục tiêu sau:


3

- Hệ thống hóa lý luận về tổ chức KTQTCP trong các đơn vị kinh doanh dịch
vụ (trường đại học ngồi cơng lập, một đặc thù của đơn vị kinh doanh dịch vụ đào
tạo) trong nền kinh tế thị trường.
- Đánh giá thực trạng tổ chức KTQTCP tại các trường ĐHNCL tại Việt Nam
hiện nay thông qua số liệu khảo sát trong những năm qua, minh chứng cho một số
trường tiêu biểu.
- Hoàn thiện tổ chức KTQTCP trong các trường ĐHNCL tại Việt Nam để
phù hợp với đặc điểm hoạt động, cơ chế tài chính và đáp ứng nhu cầu thông tin của

nhà quản trị trong điều kiện cạnh tranh và phát triển nền giáo dục đại học hiện nay.

3. Câu hỏi nghiên cứu
Để đạt đuợc mục tiêu nghiên cứu trên, luận án phải trả lời đuợc các câu hỏi:
- Những nội dung nào của tổ chức kế toán quản trị chi phí trong các đơn vị
kinh doanh dịch vụ (các trường đại học đào tạo, nghiên cứu khoa học) khác biệt với
các doanh nghiệp sản xuất?
- Thực trạng các trường ĐHNCL tại Việt Nam đã tổ chức kế toán quản trị chi
phí ở mức độ nào, trong giai đoạn hiện tại?
- Tổ chức kế tốn quản trị chi phí như thế nào để phù hợp với đặc điểm hoạt
động của các trường ĐHNCL tại Việt Nam hiện nay nhằm nâng cao chất lượng giáo
dục đại học trong xu thế hội nhập toàn cầu?

4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
* Đối tượng nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu của đề tài là tổ chức kế tốn quản trị chi phí trong các
trường ĐHNCL theo hai nội dung cơ bản là tổ chức bộ máy và tổ chức hệ thống
thông tin KTQTCP. Các nội dung tổ chức KTQTCP được phân tích trên cơ sở các
luận cứ khoa học và thực chứng tại các trường ĐHNCL, một mơ hình tự chủ tài
chính hoàn toàn.

* Phạm vi nghiên cứu
- Về thời gian: Các tài liệu nghiên cứu tổ chức KTQT chi phí tại các trường
ĐHNCL tại Việt Nam được khảo sát trong giai đoạn từ 2009-2014.


4

- Về không gian: Nghiên cứu tổ chức KTQT chi phí tại các trường ĐHNCL
ở Việt Nam, đó là các trường đại học của Việt Nam trong nước có kinh nghiệm

trong quá trình đào tạo, hoạt động liên tục và phát triển.

5. Dự kiến các kết quả đạt được
Luận án mong muốn sẽ đạt được các kết quả sau:
- Hệ thống hóa và nâng cao lý luận về tổ chức kế tốn quản trị chi phí trong
các đơn vị kinh doanh dịch vụ.
- Nghiên cứu và khảo sát thực trạng tổ chức kế tốn quản trị chi phí trong các
trường ĐHNCL tại Việt Nam. Sử dụng các công cụ đo lường định tính và định
lượng để đánh giá và phản ánh thực trạng của việc tổ chức kế toán quản trị chi phí
trong các trường ĐHNCL tại Việt Nam, từ đó tìm ra ngun nhân của những hạn
chế trong việc tổ chức kế tốn quản trị chi phí trong các đơn vị này.
- Phân tích, đánh giá thực trạng tổ chức kế tốn quản trị chi phí trong các
trường ĐHNCL tại Việt Nam trong mối liên hệ với nhu cầu thông tin của nhà quản
trị các đơn vị này.
- Đề xuất những giải pháp hồn thiện tổ chức kế tốn quản trị chi phí để phù
hợp với đặc điểm hoạt động của các trường ĐHNCL tại Việt Nam nhằm đáp ứng
nhu cầu thông tin của các nhà quản trị trong điều kiện hiện nay.

6. Kết cấu của luận án
Chương 1: Tổng quan các cơng trình nghiên cứu và phương pháp nghiên cứu
của luận án
Chương 2: Cơ sở lý luận về tổ chức kế tốn quản trị chi phí trong các đơn vị
kinh doanh dịch vụ
Chương 3: Thực trạng tổ chức kế tốn quản trị chi phí trong các trường đại
học ngồi cơng lập tại Việt Nam
Chương 4: Hồn thiện tổ chức kế tốn quản trị chi phí trong các trường đại
học ngồi cơng lập tại Việt Nam


5

CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN CÁC CƠNG TRÌNH NGHIÊN CỨU VÀ
PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU CỦA LUẬN ÁN

1.1. Tổng quan các công trình nghiên cứu
1.1.1. Các cơng trình nghiên cứu nước ngồi
Trong ba thập kỷ qua, tổ chức kế toán quản trị (KTQT) đã đưa ra một số triết
lý, công cụ và kỹ thuật, phương pháp tiên tiến. Những đóng góp đáng chú ý nhất
bao gồm: Phương pháp kỹ thuật linh hoạt, thẻ điểm cân bằng, KTQT chiến lược,
KTQT về môi trường và phát triển bền vững. Để thay đổi tổ chức KTQT theo kịp
với các cuộc cách mạng trong công nghệ thông tin và sản xuất cũng như môi trường
cạnh tranh mới đã có những nghiên cứu sâu rộng trong KTQT nhằm mục đích thay
đổi vai trị KTQT truyền thống trong xác định chi phí và kiểm sốt tài chính với vai
trò tinh vi hơn trong việc tạo ra giá trị.
Các nghiên cứu có thể nhóm thành ba nhóm chính. Mỗi nhóm tập trung
nghiên cứu một chủ đề cụ thể, nhưng có sự đan xen trong những đóng góp giữa các
nhóm khác nhau, vì đây là bản chất của KTQT. Nhóm thứ nhất nghiên cứu về sự
thay đổi của tổ chức KTQT; Nhóm thứ hai nghiên cứu các kỹ thuật trong tổ chức
KTQT chi phí và cơng cụ kiểm sốt, quản trị hiệu quả; Nhóm thứ ba nghiên cứu
ứng dụng tổ chức KTQTCP trong các lĩnh vực cụ thể.
Nhóm thứ nhất: Sự thay đổi của tổ chức kế toán quản trị
Vai trị, chức năng tổ chức kế tốn quản trị đã thay đổi với sự tác động của
công nghệ mới, đặc biệt là các hệ thống hoạch định nguồn lực doanh nghiệp
(Enterprise Resource Planning - ERP) và sự thay đổi tổ chức. Tổ chức đang chịu áp
lực quản trị phức tạp như giảm chi phí và sử dụng chuyên gia tài chính để gia tăng
hiệu quả. Chức năng KTQT dự kiến chuyển đổi từ tập trung xử lý giao dịch đối tác
kinh doanh với một khả năng hỗ trợ quyết định cao [57]. Các tổ chức đang sử dụng
các cách thức khác nhau để thích ứng với cấu trúc và quy trình hoạt động nhằm hỗ
trợ các chiến lược mới trong thị trường cạnh tranh toàn cầu. Điều này đặt ra câu hỏi
về chức năng KTQT - các chức năng KTQT cần phải làm gì, làm thế nào để KTQT