SKKN Một số biện pháp xây dựng tập thể tự quản ở lớp đại trà trong trường THPT Đặng Thai Mai

DANH MỤC CHỮ CÁI VIẾT TẮT

1. GVCN:
2. BCSL:
3. HS:
4. GD:
5. CBL:
6. BCHCĐ:
7. PHHS:

Giáo viên chủ nhiệm
Ban cán sự lớp
Học sinh
Giáo dục
Cán bộ lớp
Ban chấp hành chi đoàn
Phụ huynh học sinh

1

SangKienKinhNghiem.net


A. ĐẶT VẤN ĐỀ

1. Lý do chọn đề tài:
Trước thực tế chất lượng giáo dục nhân cách học sinh còn chưa được như mong đợi
và giáo viên chủ nhiệm (GVCN) gặp rất nhiều khó khăn trong việc quản lý và giáo dục
học sinh, tôi- là giáo viên giảng dạy và kiêm nhiệm chủ nhiệm lớp luôn trăn trở với công
tác quản lý và giáo dục học sinh trong tập thể lớp chủ nhiệm.
Cơng tác chủ nhiệm ở trường THPT nói chung, trường THPT Đặng Thai Mai nói

riêng, việc xây dựng, tổ chức lớp có khả năng tự quản là hết sức cần thiết và quan trọng,
nhằm xây dựng một môi trường giáo dục có trật tự, kỷ cương, xứng đáng là nơi đào tạo
những con người có văn hóa, có nếp sống văn minh, có ý thức kỉ luật, sống có ý nghĩa,
có trách nhiệm hơn với bản thân và với xã hội Ngồi ra cịn có một ý nghĩa hết sức quan
trọng trong giáo dục ý thức tự quản là tác động trực tiếp đến phẩm chất đạo đức và ảnh
hưởng đến kết quả học tập của học sinh.
Qua thực tế gần 10 năm công tác giảng dạy và chủ nhiệm ở Trường THPT Đặng
Thai Mai - ngôi trường mới thành lập từ năm 2001, là trường bán công với đối tượng
học sinh là những em có lực học trung bình, yếu, khơng đậu vào các trường cơng lập
khác trong huyện và ý thức học sinh hầu như chưa tốt, từ năm 2010 đến nay khi đã được
chuyển sang công lập, được tuyển sinh riêng đã tuyển được những học sinh có học lực
khá, giỏi, có ý thức cao trong học tập nhưng với số lượng ít và chỉ được ở 1 đến 2 lớp
đầu khối. Những lớp có kết quả học tập tốt đều là những lớp có tổ chức nề nếp tốt, có sự
đồng thuận cao trong bộ máy hoạt động của lớp. Tuy nhiên những lớp đại trà còn lại là
những lớp mà ý thức học tập, tu dưỡng và hoạt động nề nếp, xây dựng hoạt động tập thể,
ý thức tự quản rất kém, nếu có điển hình tốt thì bị đối tượng học sinh cá biệt dọa nạt, ép
buộc nên các em thường không dám lên tiếng dẫn đến kết quả là học tập, tu dưỡng đạo
đức và các phong trào thi đua trong nhà trường của lớp thường xếp cuối hạng, dẫn đến
việc xây dựng nề nếp trong nhà trường thường gặp nhiều bất cập giữa các lớp.Vì vậy, để
xây dựng được tập thể lớp vững mạnh đòi hỏi GVCN phải xây dựng mơi trường lớp học
có lề lối, có khn mẫu nhằm hướng cho các em một ý thức xây dựng cho mình một nề
nếp trong học tập, trong sinh hoạt tập thể một cách hợp lý nhằm nâng cao ý thức, sức
khỏe phục vụ tốt cho học tập. Đấy là vấn đề có ý nghĩa hết sức thiết thực đối với việc
quản lý và giáo dục nhân cách học sinh và là mối quan tâm của hầu hết các thầy cô giáo
và những người làm giáo dục. Vì vậy, bản thân tôi xin đề xuất sáng kiến “Một số biện
pháp xây dựng tập thể tự quản ở lớp đại trà trong trường THPT Đặng Thai Mai”
nhằm góp một kinh nghiệm nhỏ trong nhiệm vụ giáo dục của nhà trường.
2. Mục đích nghiên cứu:
Để học sinh ở các lớp đại trà đạt được kết quả tốt trong quá trình học tập và tu
dưỡng đạo đức thì GVCN có vai trị rất lớn giúp các em có ý thức, chủ động trong mọi

tình huống, nâng cao kĩ năng mềm là điều vô cùng vất vả với giáo viên và nếu đạt được
điều đó sẽ là thành công lớn trong đối với mỗi giáo viên được phân cơng chủ nhiệm
lớp.Vì GVCN khơng thể làm thay mọi việc của học sinh và không phải lúc nào GVCN
cũng có mặt trên lớp để chỉ đạo những công việc thường ngày của lớp. Mặt khác, sự quá
nhiệt tình của GVCN lúc nào cũng hiện diện trên lớp sẽ khiến học sinh nảy sinh tâm lý ỷ
lại, trông chờ ở GVCN, thiếu trách nhiệm với bản thân và với tập thể, làm lu mờ vị trí,
vai trị của chính các em ngay tại ngơi nhà mà chính các em là chủ nhân đang sống và
1

SangKienKinhNghiem.net


gắn bó. Cần phải làm cho học sinh nhận thức được rằng tập thể lớp chính là ngơi nhà
nhỏ của chính các em. Chính các em chứ khơng phải ai khác là người có trách nhiệm
gắn bó xây dựng, tơ điểm ngơi nhà thân thương của mình, làm cho nó ngày càng đàng
hoàng hơn, đẹp lên trong mắt mọi người. Trong q trình ấy, GVCN chỉ là người đóng
vai trị cố vấn, điều khiển từ xa. Vì vậy, đổi mới công tác chủ nhiệm hướng tới “Xây
dựng tập thể tự quản ở lớp đại trà” là phương pháp không thể thể thiếu trong giáo dục
phổ thông.
3. Đối tượng nghiên cứu:
Đối tượng nghiên cứu: Học sinh lớp 11B4 năm học 2013-2014 và lớp 12C4 năm
học 2014-2015 về sự thay đổi trong nhận thức, ý thức tự giác, tự chịu trách nhiệm về kết
quả học tập, tu dưỡng cuả mỗi học sinh trong tập thể lớp.
4. Phương pháp nghiên cứu:
4.1. Phương pháp phân tích tổng hợp tài liệu:
Phương pháp phân tích tổng hợp tài liệu là một phương pháp nghiên cứu khoa học
rộng rãi và cần thiết. Mục đích của phương pháp nhằm thu thập tài liệu, tổng hợp các
nguồn thông tin mới đã được công nhận trên sách báo và tạp chí,VTV6,VTV2 và thực tế
kinh nghiệm bản thân hơn 10 năm làm công tác chủ nhiệm lớp. Giúp bổ trợ cho việc giải
quyết các mục tiêu nghiên cứu.

4.2. Phương pháp thu thập thông tin:
Là phương pháp sử dụng rộng rãi trong các cơng trình nghiên cứu khoa học về tâm
lý, giáo dục sư phạm… nhằm có thêm được những nguồn kiến thức, các suy nghĩ và ý
tưởng để có được tầm nhìn rộng hơn. Để giải quyết các vấn đề cơ sở lý luận khoa học và
thực tiễn riêng của việc lựa chọn biện pháp giáo dục theo hướng “Xây dựng tập thể tự
quản ở lớp đại trà”, thông qua phỏng vấn các giáo viên đang làm công tác chủ nhiệm
tại Trường THPT Đặng Thai Mai cũng như kinh nghiệm của các giáo viên khác, đặc biệt
là giáo viên bộ môn đang trực tiếp giảng dạy lớp11B4 và 12C4 và tìm hiểu các đối
tượng học sinh đang theo dõi sự tiến bộ thông qua các học sinh khác là bạn thân hoặc
hàng xóm, từ đó lựa chọn phương pháp giáo dục phù hợp nhất cho lớp chủ nhiệm.
4.3. Phương pháp quan sát sư phạm:
Đặc điểm nổi bật của phương pháp quan sát sư phạm là nghiên cứu tiếp cận trực
tiếp với thực tế khách quan (đối tượng thực nghiệm, đối tượng nghiên cứu). Trong
nghiên cứu khoa học quan sát sư phạm được thực hiện ở những nhóm chính như:
- Quan sát sư phạm trực tiếp: Nhà nghiên cứu tiếp cận trực tiếp hiện tượng bằng
các giác quan của mình.
- Tổng hợp số liệu …
Trong sáng kiến này tôi sử dụng phương pháp quan sát quan sát sư phạm trực tiếp
và phương pháp tổng hợp các số liệu giúp cho việc nhận xét, đánh giá kết quả của học
sinh từng học kì, cuối năm học một cách chính xác hơn.
4.4. Phương pháp thực nghiệm sư phạm:
Với mục đích của sáng kiến, tơi đã tiến hành thực nghiệm sư phạm nhằm kiểm định
tính khoa học, tính thực tiễn và tính hiệu quả của phương pháp giáo dục đạo đức theo
hướng “Xây dựng tập thể tự quản ở lớp đại trà” bằng các biện pháp cụ thể:
- Thành lập bộ máy tự quản.
2

SangKienKinhNghiem.net

- Bồi dưỡng đội tự quản lớp.
- Lập sơ đồ tổ chức lớp học.
- Phân công nhiệm vụ cho học sinh.
- Kiểm tra và đánh giá kết quả thực hiện.
- Kỹ năng cần có của GVCN.
Lấy kết quả từ việc thi đua giữa các tổ trong tuần. So sánh kết quả ban đầu và sau
thực nghiệm để đánh giá mức độ và khẳng định được tính hiệu quả của phương pháp
trên.
4.5. Phương pháp kiểm tra sư phạm:
Sau khi tổ chức thực nghiệm các kết quả được thu thập thống kê và đưa ra kết quả
đánh giá cụ thể cho từng học sinh trong lớp.
- Tổng điểm thi đua tuần – Xếp loại.
- Tổng điểm thi đua tháng – Xếp loại.
- Tổng điểm học kỳ, cả năm –Xếp loại.
(Theo quy định thi đua đề ra trong bảng phương hướng của lớp từ đầu năm
học).
5. Thời gian nghiên cứu
Đề tài được tiến hành trong 2 năm học liên tiếp 2013-2014 và 2014-2015 với cùng
đối tượng học sinh của lớp chủ nhiệm.

.

3

SangKienKinhNghiem.net


B. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ

1. Cơ sở lý luận:

Dựa trên thực tế thực hiện cơ chế đánh giá, xếp loại học sinh THCS và học sinh
THPT của Bộ giáo dục và Đào tạo, ban hành theo Thông tư số 58/2011/TT-BGDĐT
ngày 12/12/2011.
Tài liệu tập huấn về công tác GVCN trong trường THCS, THPT của Bộ giáo dục
và đào tạo tháng 6/2011.
Trên cơ sở nhu cầu thực hiện công tác chủ nhiệm tốt mà trách nhiệm đặt ra đối với
từng giáo viên là rất cấp thiết.
Theo tôi, xây dựng lớp học tự quản trước hết để đáp ứng mục tiêu đào tạo thời đại
mới: Chúng ta đều biết con người làm chủ tương lai của thế kỷ 21 trong sự hòa nhập với
cộng đồng thế giới không thể là con người thụ động, ngoan ngỗn giản đơn, chỉ biết
vâng lời rập khn một cách máy móc, mà thực sự phải là con người biết làm chủ mình,
phù hợp nhất với lợi ích của cộng đồng. Một thế hệ người tương lai như vậy sẽ khơng
thể hình thành nếu chúng ta khơng biết tạo cơ hội để họ tập dượt, rèn luyện tính tự giác
tự chủ, tự quản, năng động, sáng tạo ngay từ khi cịn ngồi trên ghế nhà trường phổ thơng
sẽ là một thành quả ban đầu giúp các em sau này ra đời tiếp cận với môi trường xã hội
rộng lớn một cách dễ dàng, đầy tự chủ hơn.
Mặt khác, trong giảng dạy chuyên môn chúng ta đang sôi nổi và thực hiện có hiệu
quả phương pháp giáo dục (PPGD) tích cực. Cần phải đổi mới, phải thực sự coi việc
giáo dục lấy học sinh làm trung tâm là một phương pháp giáo dục tiến bộ và hiệu quả
thiết thực nhất. Phải biến quá trình GD thành tự GD, tự ý thức, tự quản lấy chính mình,
tổ, lớp mình. Chỉ có như thế nhân cách HS mới được xác lập bền vững, chất lượng giáo
dục của chúng ta mới không bị tụt hậu, mới đáp ứng được những yêu cầu ngày càng cao
của cuộc sống hiện đại.
Thứ 3, để thỏa mãn nhu cầu tâm lý của tuổi vị thành niên, học sinh THPT trong độ
tuổi mới lớn, rất thích hoạt động, ham hiểu biết, muốn thể hiện mình. Các em khơng chỉ
ước ao khám phá bí mật thế giới xung quanh, mà cịn muốn khám phá chính bản thân
mình. Hằng ngày, không em nào không nảy sinh ý thức muốn tự khẳng định mình,
chứng tỏ mình và cũng muốn tập thể cơng nhận mình. Xây dựng lớp học tự quản không
những thỏa mãn tâm lý này của các em mà còn tạo cho các em cơ hội để được trải
nghiệm, chia sẻ và được nuôi dưỡng, rèn luyện, phát triển theo hướng tích cực.

Hiện nay, song song với việc dạy học văn hóa theo hướng hiện đại, tăng cường tính
chủ động, sáng tạo và phát huy tính tích cực của HS thì việc đổi mới giáo dục nhân cách
HS theo hướng đó cũng được đặt ra cấp thiết. Trong việc giáo dục nhân cách HS, GVCN
đóng vai trị hết sức quan trọng. Vì vậy, đổi mới cơng tác chủ nhiệm được đặt ra đối với
giáo viên phân công đảm nhận công việc này. Xây dựng lớp học tự quản được xem là
khâu đột phá trong nội dung đổi mới công tác chủ nhiệm, công tác giáo dục nhân cách
học sinh.
2. Thực trạng của vấn đề:
2.1.Khái quát tình hình của trường :
Là ngơi trường nằm ven quốc lộ 1A đóng trên địa bàn xã Quảng Bình –Huyện
Quảng Xương –Tỉnh Thanh Hóa là một xã có tình hình kinh tế, chính trị, xã hội tương
4

SangKienKinhNghiem.net


đối ổn định và phát triển, rất thuận lợi cho việc đi lại của học sinh bằng các phương tiện
vận tải khác nhau tuy nhiên địa điểm của trường nằm ở vùng vành đai so với các trường
khác trong huyện, quãng đường từ nhà đến trường của học sinh khá xa và trước đây là
trường bán công với học sinh đa số có chất lượng đầu vào thấp cộng với ý thức hạn chế
của một bộ phận học sinh nên thường xuyên xảy ra đánh nhau, cờ bạc, trộm cắp do đó
đa số phụ huynh và học sinh rất hồi nghi về chất lượng và không phải là lựa chọn ưu
tiên cho con em mình để tham gia dự tuyển nhất là những học sinh ngoan, học giỏi .
Trong những năm đầu mới thành lập trường THPT bán công Đặng Thai Mai rất
ít học sinh, ít giáo viên: Khối 10 tuyển được 8 lớp mỗi lớp khoảng 45-50 học sinh sau đó
các năm tiếp theo số lớp và số học sinh tăng dần và những năm 2005-2008 có rất đơng
học sinh có tới 40- 42 lớp và hầu hết là học sinh không trúng tuyển vào các trường phổ
thông công lập khác trong huyện còn lại một số học sinh chuyển trường từ các trường
khác. Đội ngũ giáo viên cũng dần được bổ sung và đầy đủ tương ứng với cơ số lớp, cho
tới thời điểm này có tới hơn 70 giáo viên cơ hữu trong đó có nhiều giáo viên đạt giáo

viên giỏi cấp tỉnh, có nhiều thạc sĩ và tiến sĩ .Từ năm 2010 trường được chuyển đổi
thành trường cơng lập. Sau nhiều nỗ lực của tồn thể ban lãnh đạo, giáo viên, học sinh
thì thứ hang xếp loại trên tồn tỉnh trong các kì thi học sinh giỏi dần được nâng lên và
năm học này đã xếp thứ 34 trên 106 trường phổ thơng trên tồn tỉnh.
Hiện nay, song song với việc dạy học văn hóa theo hướng hiện đại, tăng cường tính
chủ động, sáng tạo và phát huy tính tích cực của HS thì việc đổi mới giáo dục nhân cách
HS theo hướng đó cũng được đặt ra cấp thiết. Trong việc giáo dục nhân cách HS, GVCN
đóng vai trị hết sức quan trọng. Vì vậy, đổi mới công tác chủ nhiệm được đặt ra đối với
giáo viên phân công đảm nhận công việc này. Xây dựng lớp học tự quản được xem là
khâu đột phá trong nội dung đổi mới công tác chủ nhiệm, công tác giáo dục nhân cách
học sinh.
2.2.Giải pháp, biện pháp trước khi nghiên cứu
Trên cơ sở phân tích lý luận và thực trạng công tác giáo dục đạo đức cho học sinh
nói chung và của trường THPT Đặng Thai Mai nói riêng, phần lớn giáo viên chủ nhiệm
thường vấp phải khó khăn như: Tính tự giác của học sinh cịn thấp, tinh thần tự học chưa
cao, lười phát biểu, chưa mạnh dạn, tự tin, chưa chủ động làm tốt những công việc nhỏ
như đi sớm trực nhật, đến xây dựng nề nếp, học tập, văn hóa, văn nghệ, thể dục thể thao.
Để lớp hoạt động tốt, đa phần GVCN siết chặt nội quy và tăng cường các biện pháp
trách phạt, theo dõi và quản lý sát sao tình hình lớp. Lâu dần các em sẽ nhận thấy việc
phấn đấu trong học tập và xây dựng tập thể nề nếp là một áp lực vì sợ trách phạt và dễ
nhàm chán hơn là ý thức tự giác, tự quản vì tập thể. Vì vậy, việc xây dựng đề tài nghiên
cứu với mục đích lựa chọn phương pháp giáo dục tích cực “Xây dựng tập thể tự quản
ở lớp đại trà” nhằm phát huy tính tự giác, tự nguyện, ý thức trách nhiệm của học sinh
và đem lại hiệu quả cao trong công tác chủ nhiệm của giáo viên qua ứng dụng thực tiễn
đối với học sinh lớp chủ nhiệm 11B4 và 12C4 trường THPT Đặng Thai Mai năm học
2013-2014 và 2014-2015.
* Thực trạng của lớp chủ nhiệm trong khi mới tiếp nhận:
Bước đầu tìm hiểu, nắm bắt tình hình của lớp ở những tháng đầu tiên của năm học lớp 11B4 năm học 2013-2014 thông qua GVCN của các lớp và các học sinh khác ở các
lớp .
5

SangKienKinhNghiem.net


Nhận xét chung: Đây là lớp học được sắp xếp lại của toàn bộ 6 lớp 10 đại trà trong
tổng số 10 lớp khối 10 của năm học 2012-2013. Thực tế đa số học sinh học trung bình,
yếu, ý thức học tập chưa cao, ý thức tập thể rất rời rạc, thường ỷ lại, việc thực hiện nề
nếp của học sinh rất kém, có nhiều học sinh đã từng tham gia đánh nhau, trộm cắp vặt.
Bên cạnh đó đa số các em có bố mẹ thường đi làm ăn xa nhà, các em ở nhà thường
với ông, bà, chú bác hoặc ở một mình khơng có người đơn đốc hướng dẫn …
Nhiều phụ huynh đều chưa quan tâm đúng mức đến học sinh và thường “Trăm sự
nhờ cô giáo, tôi bảo nó chẳng nghe lời ”
Một số học sinh thường xuyên vi phạm:
+ Nguyễn Văn Khánh: Bỏ học nhiều, học yếu, gây gổ đánh nhau.(mẹ đi làm ngoài
đảo Phú Quốc, khơng có bố, lúc ở với bác, lúc ở với cậu )
+ Nguyễn Văn Huấn: Học yếu, thường bỏ học đi chơi điện tử
+ Lê văn Trung : Bỏ học, gây gổ đánh nhau, hay xin tiền bố, mẹ đi chơi nói dối là
nộp tiền học
+ Đới Thị Trang: Hay xin tiền bố, me đi chơi, nói dối nộp tiền học, khi tơi u cầu
mời phụ huynh thì khơng mời bố, mẹ mà thuê bà bán mía ở gần trường học (mẹ đi làm
ăn ở ngoài Hà nội ở nhà với bố )
+ Nguyễn Thị Ngọc Quỳnh: Lưu ban từ lớp 10 của năm trước do đánh nhau, hay
xin tiền bố, mẹ đi chơi, có khả năng lơi kéo được một số bạn đi theo mình, dọa nạt một
số bạn trong lớp để bao che tội cho mình nếu bạn đó báo cáo GVCN.
+ Nguyễn Thị Tiếp: Hay ăn cắp vặt nhưng khá tinh vi cả lớp và GVCN nhiều lần
lên kế hoạch mà vẫn không bắt được tận tay .
Sau hơn 1 tháng làm công tác chủ nhiệm lớp 11B4 năm học 2013-2014 thì với cách
làm lâu nay thì chuyển biến của học sinh tương đối chậm chạp sức ỳ của các em quá lớn,
việc gì GVCN cũng phải có mặt và đơn đốc nhưng hiệu quả cơng việc khơng như mong
muốn chính vì vậy tơi đã mạnh dan áp dụng cách làm mới để đạt kết quả cao hơn trong

công tác chủ nhiệm .
3. Các biện pháp tiến hành để giải quyết vấn đề:
Bản chất của việc xây dựng tập thể tự quản là quá trình từng bước chuyển hóa tâm
huyết, nhiệt tình của thầy cơ thành ý thức tự quản tự giác đầy trách nhiệm và thích thú
của HS, cũng có nghĩa là biến lớp học của những cá nhân học sinh thành một tập thể học
sinh biết tự quản dưới sự quản lý, chỉ đạo của GVCN. Mỗi HS trong lớp là một chủ thể
có tính tự giác cao. BCS lớp triển khai và tổng kết các hoạt động trong tuần, tháng,
GVCN đóng vai trị tham mưu khi cần thiết. Muốn thực hiện tốt, GVCN cần tiến hành
các biện pháp cụ thể:
3.1. Thành lập bộ máy tự quản:
Lớp trưởng -> Các lớp phó -> Ban chấp hành chi đoàn -> Các tổ trưởng -> Các cán
sự bộ môn.
Xây dựng đội ngũ cán bộ tự quản trên cơ sở cơ cấu tổ chức lớp đã được thiết lập
(các tổ chức có thể là cố định, có thể là tạm thời nhưng cần thiết) để đạt được kết quả
hoạt động chung, mục tiêu của tập thể. Lựa chọn đội ngũ cán bộ tự quản theo quan
điểm: chọn đúng người, giao đúng việc dựa trên sự lựa chọn dân chủ, bình đẳng, khuyến
khích sự ứng cử với những u cầu, kế hoạch hành động phù hợp với từng vị trí.
6

SangKienKinhNghiem.net


- Đảm bảo mỗi HS nhận thức được vị trí, trách nhiệm (nội dung cơng việc phải
thực hiện) của mình trong cả vai trò độc lập và vai trò phối hợp theo quan hệ dọc, ngang
với những vị trí khác trong tập thể lớp trên cơ sở thực hiện các nhiệm vụ có mối quan hệ
phụ thuộc tích cực.
- Đảm bảo mỗi HS được bồi dưỡng phương pháp lập kế hoạch, tổ chức công việc,
ghi chép, thông qua hướng dẫn của GVCN, phát huy tối đa sự chủ động, sáng tạo của
từng em và thường xuyên rút kinh nghiệm qua thực tiễn cơng việc.
- Đảm bảo ln phiên vai trị tự quản của HS sao cho nhiều HS có cơ hội thể hiện

khả năng và rèn luyện kỹ năng quản lý, gương mẫu đối với bạn bè, đồng thời qua đó HS
nào cũng được trải nghiệm đầy đủ các vị trí. Đấy cũng là một biện pháp hình thành, giáo
dục kỷ luật tích cực cho HS.
Sau đây là ví dụ phân cơng trách nhiệm cho từng vị trí trong bộ máy tự quản:
* Lớp trưởng là người chịu sự điều hành, quản lý trực tiếp của GVCN lớp, chịu
trách nhiệm trước GVCN điều hành, quản lý toàn bộ các hoạt động của lớp và từng
thành viên trong lớp, cụ thể:
+ Theo dõi, đôn đốc lớp chấp hành đầy đủ và nghiêm chỉnh quy chế, quy định, nội
quy về học tập và sinh hoạt của nhà trường. Xây dựng và thực hiện nề nếp tự quản trong
học sinh.
+ Tổ chức, động viên giúp đỡ những HS gặp khó khăn trong học tập, rèn luyện và
đời sống.
+ Chủ trì các cuộc họp lớp để đánh giá kết quả học tập, rèn luyện, bình xét đề
nghị thi đua khen thưởng đối với tập thể và cá nhân trong lớp. Cụ thể là: Quản lý, theo
dõi chung các hoạt động của lớp, tổng hợp kết quả thi đua và điều hành tiết sinh hoạt
cuối tuần, tháng.
* Lớp phó phụ trách học tập: Theo dõi nề nếp học tập chung, đôn đốc, nhắc nhở
việc thực hiện của cán sự bộ môn và tổng hợp để đánh giá hoạt động học tập vào tiết
sinh hoạt cuối tuần, tháng.
* Lớp phó phụ trách lao động: Phân cơng, theo dõi, đôn đốc nhắc nhở công tác lao
động, vệ sinh lớp và khu vực, tổng hợp để đánh giá vào tiết sinh hoạt cuối tuần, tháng.
* Lớp phó phụ trách Văn – Thể: Theo dõi, đôn đốc các hoạt động văn nghệ, tập
các bài hát truyền thống cho lớp vào của thứ 7 hàng tuần
* Tổ trưởng: Điều hành các hoạt động của tổ theo sự phân công của lớp trưởng,
lớp phó. Theo dõi, ghi chép điểm thi đua của các thành viên trong tổ qua phiếu kiểm
điểm, tổng hợp, báo cáo kết quả cho lớp trưởng vào thứ 7 hàng tuần để xếp loại thi đua.
* Tổ phó: Kết hợp cùng tổ trưởng đôn đốc các hoạt động của tổ, điều hành khi tổ
trưởng vắng.
* Bàn trưởng: Kiểm tra sách, vở, đồ dùng học tập, trang phục học sinh của bàn.
* Các cán sự chức năng như:

- Cán sự tài chính chịu trách nhiệm thu giữ quỹ lớp, quản lý chi tiêu cho các hoạt
động chung của lớp, phối hợp với BCS lớp trong việc cơ cấu giải thưởng và chuẩn bị
phần thưởng cho các thành phần được khen thưởng ở cuối tháng.
- Thư ký lớp: Bảo quản, ghi chép nhật ký, nghị quyết, biên bản họp lớp.
7

SangKienKinhNghiem.net


Như vậy, mỗi học sinh trong lớp cũng có thể tham gia làm cán sự lớp từ lớp trưởng
đến bàn trưởng, trong thời gian 2 đến 3 tháng, sau đó lại đổi nhiệm vụ ở các vị trí khác.
Với các vị trí từ lớp trưởng đến bàn trưởng trong 1 năm học GVCN có thể đảo vị trí vài
lần và tất cả các học sinh trong lớp đều được tham gia làm cán sự lớp ở các vị trí khác
nhau. Sau mỗi lần đảo nhiệm vụ của các em ở các vị trí khác nhau, sao cho học sinh
nhút nhát cũng có cơ hội đảm nhiệm các cơng việc đơn giản như bàn trưởng để các em
tự tin và tiếp tục thực hiện nhiệm vụ ở mức cao hơn. GVCN cùng cả lớp đánh giá việc
thực hiện chức trách, nhiệm vụ của từng em và rút kinh nghiệm, qua đó các em biết chia
sẻ, học tập lẫn nhau, và tinh thần tập thể, đoàn kết, thân thiện được nâng cao. GVCN nên
khuyến khích mỗi học sinh phát huy tính sáng tạo, cách điều hành riêng khi thực hiện
nhiệm vụ của mình để đạt hiệu quả cao.
3.2. Bồi dưỡng đội ngũ tự quản:
Sự trưởng thành của mỗi tập thể HS gắn liền với năng lực tự quản của tập thể đó.
Một tập thể chỉ trở nên vững mạnh trước hết chọn ra được lực lượng cốt cán (gồm đội
ngũ cán bộ lớp, ban chấp hành chi đoàn, tổ trưởng….). GVCN cần có kế hoạch bồi
dưỡng đội ngũ cán bộ tự quản thông qua thực hiện các nhiệm vụ, các hoạt động. Các
biện pháp cụ thể như sau:
Để ban cán sự lớp có thể theo dõi chặt chẽ các mặt hoạt động của học sinh trong
lớp, GVCN cần chuẩn bị cho ban cán sự lớp một số sổ sách với các tiêu chí cần thiết cho
từng chức danh để các em có thể ghi chép những công việc diễn ra hàng ngày và báo cáo
cho GVCN vào cuối tuần.

Trong giai đoạn đầu hình thành tập thể GVCN cần thường xuyên đối thoại với đội
ngũ cốt cán. Cứ mỗi tuần, GVCN lại tổ chức một cuộc “đối thoại nóng”: với cán bộ lớp,
vừa để nắm được cụ thể chi tiết hơn tình hình của từng học sinh trên lớp, đánh giá và rút
kinh nghiệm để điều chỉnh kịp thời, vừa tạo cơ hội để các cán bộ lớp thể hiện tâm tư
nguyện vọng…
GVCN là người cố vấn và bồi dưỡng hỗ trợ đội ngũ tự quản, giúp các em phân tích,
đánh giá, khái quát hóa kinh nghiệm hoạt động tự quản, khắc phục khó khăn, xây dựng
và giữ gìn uy tín. GVCN khơng được khoán trắng cho đội ngũ tự quản, hoặc biến đội
ngũ tự quản thành công cụ quản lý lớp, tạo ra sự đối lập giữa đội ngũ tự quản với các
thành viên khác trong tập thể.
Kinh nghiệm thực tế của một số GVCN cho thấy: đã có thể phân cấp quản lý cho
đội ngũ cán bộ lớp những trách nhiệm to lớn như sau:
+ Tổ chức cho lớp tham gia đầy đủ các phong trào của các đoàn thể và nhà trường
tổ chức.
+ Giải quyết những vướng mắc tồn tại, những việc phát sinh khác của lớp, giữ
vững đoàn kết nội bộ trong lớp.
+ Thường xuyên liên hệ phối hợp với giáo viên giảng dạy các môn học đối với
lớp để nắm tình hình học tập, rèn luyện của các bạn trong lớp.
+ Báo cáo kịp thời với giáo viên chủ nhiệm về tình hình chung cũng như việc bất
thường của lớp, đề xuất các giải pháp xử lý.
Nếu đội ngũ cán bộ lớp đảm nhiệm được những trách nhiệm này thì có thể thấy
GVCN chỉ giữ vai trị cố vấn, quản lý gián tiếp tập thể lớp mà thôi. GVCN quản lý
8

SangKienKinhNghiem.net


thông qua chức năng cố vấn hoạt động tự quản của học sinh: phát huy sự tham gia và
quyền ra quyết định cho HS. Lúc này GVCN không trực tiếp tham gia điều khiển công
việc của lớp mà ủy quyền cho đội ngũ cán bộ lớp, tổ chức tự quản và tổ chức mọi hoạt

động của HS.
Ngoài ra các thành viên trong lớp đảm bảo việc ghi chép nhật ký học tập vào sổ tay
cá nhân và được BCS lớp thưà lệnh GVCN ký gửi cho PHHS cập nhật về thơng tin của
con em mình hàng tháng sau đó có ý kiến phản hồi kịp thời và chữ ký xác nhận từ phía
PHHS.
Bằng cách đó GVCN đã đào tạo được kỹ năng quản lý, ý thức tự giác cho HS ngay
từ khi các em đang học phổ thông và sẽ là hành trang rất hữu ích cho các em bước vào
đời.
3.3. Lập sơ đồ tổ chức lớp học:
Thực hiện chức năng tổ chức, quản lý những GVCN có kinh nghiệm còn quan tâm
đến việc lập sơ đồ tổ chức lớp học, mà cụ thể hơn là bố trí và luân chuyển vị trí ngồi học
của các thành viên trong tập thể lớp. Việc phân công chỗ ngồi và luân chuyển vị trí ngồi
học cũng là một cơng việc rất quan trọng tạo điều kiện thuận lợi cho từng HS trong lớp
học tập, trao đổi kiến thức, giúp đỡ những HS yếu kém, góp phần xây dựng được một
tập thể lớp đồn kết, thân thiện, gắn bó với nhau, tạo động lực cho các thành viên tự
phấn đấu và cố gắng hồn thiện mình.
GVCN cần linh hoạt bố trí để: HS yếu kém, chậm tiến ngồi trước; HS khá giỏi ngồi
sau. HS thấp ngồi bàn trước, cao ngồi bàn sau; HS mắt yếu ngồi gần bảng. Ban cán sự
ngồi đan xen ở giữa, trước và sau. Trong một học kỳ GVCN cần điều chỉnh đổi luân
phiên từ 2 đến 3 lần. Sơ đồ lớp được dán cố định vào bàn giáo viên để để giáo viên bộ
môn tiện theo dõi và kết hợp tổ chức hoạt động trong mỗi tiết dạy cho phù hợp. Những
em trong Ban cán sự lớp ngồi sau có thể quản lý, theo dõi, nhắc nhở các bạn khác trong
các giờ học. Những em học sinh yếu kém ngồi đầu sẽ được giáo viên bộ môn quan tâm
theo dõi và giúp đỡ kịp thời, như thế mỗi em sẽ có cơ hội thể hiện mình bằng cách từ bỏ
thói quen thụ động, trơng chờ, ỷ lại trong học tập.Nếu trong các tiết học có học sinh đổi
chỗ phải tìm được ngun nhân thậm chí nguyện vọng của mỗi các nhân từ đó có biện
pháp giả quyết kịp thời.
3.4. Phân công nhiệm vụ cho cán bộ lớp:
* Lớp trưởng, bí thư đồn:
- Theo dõi, nắm bắt các hoạt động của chi đoàn, lớp để chỉ đạo chi đoàn hồn

thành nhiệm vụ chính trị do đồn trường đề ra.
- Chủ động đề xướng, triển khai các hoạt động có tính xung kích, tình nguyện
trong đồn viên.
- Trực báo, nắm bắt, triển khai những thông báo, kế hoạch, chỉ đạo của đoàn
trường cho chi đoàn.
- Điều hành quản lý tất cả các hoạt động của lớp và từng thành viên trong lớp, cụ
thể như sau:
- Tổ chức quản lý lớp thực hiện nhiệm vụ học tập, rèn luyện theo quy định của Bộ
GD&ĐT, Sở GD&ĐT cũng như nhà trường.
9

SangKienKinhNghiem.net


- Theo dõi đôn đốc lớp chấp hành đầy đủ và nghiêm túc quy chế, quy định, nội
quy về sinh hoạt của bộ, sở GD&ĐT và nhà trường: Xây dựng và thực hiện nề nếp tự
quản trong HS.
- Tổ chức, động viên, giúp đỡ những HS có khó khăn trong học tập, sinh hoạt và
rèn luyện.
- Chịu sự điều hành và quản lý trực tiếp của GVCN lớp.
- Chủ trì các cuộc họp lớp để đánh giá kết quả học tập, rèn luyện, bình xét học
bổng, đề nghị thi đua khen thưởng hay kỷ luật đối với các tổ và cá nhân HS trong lớp.
* Các lớp phó và phó bí thư, ủy viên:
- Đơn đốc HS đi học đúng giờ, đầy đủ, đảm bảo học tập nghiêm túc.
- Điểm danh, ghi sổ đầu bài chính xác, kịp thời, đầy đủ.
- Lập các mẫu thống kê, báo cáo (danh sách HS thuộc diện chính sách ưu tiên…).
- Tổ chức và quản lý thực hiện trực nhật, lao động và các hoạt động do đoàn
trường, nhà trường tổ chức.
- Động viên thăm hỏi những HS đau ốm, gia đình có tang, tai nạn hay chuyện
không may khác.

* Ban cán sự từng bộ môn.
- Thực hiện kiểm tra việc chuẩn bị bài ở nhà mơn mình phụ trách ( Ở trường tơi
chưa có sinh hoạt 15 phút đầu giờ như ở các trường khác nên chỉ tranh thủ đầu giờ đến
lớp và trước mỗi giờ trong giờ ra chơi)
-Theo dõi việc học tập bộ môn, những vi phạm và tổng hợp báo cáo với lớp
trưởng cuối tuần
* Những cá nhân khác:
- Theo dõi giám sát việc thực hiện nhiệm vụ của BCS lớp, báo cáo với GVCN nếu
phát hiện CBL làm việc thiếu tinh thần trách nhiệm, che giấu khuyết điểm của bạn khác.
- Có trách nhiệm và nghĩa vụ chấp hành các quy định của nhà trường, đoàn thanh
niên, lớp và chịu sự quản lý điều hành của CBL.
3.5. Phát động phong trào thi đua:
Hòa chung với phong trào thi đua học tập, nề nếp do Đoàn trường phát động vào
các dịp lễ lớn như chào mừng 20-11, 26-3… GVCN cùng với BCS lớp phát động phong
trào thi đua giữa các tổ như: Làm người tử tế, không bỏ học, thi đua phát biểu xây dựng
bài, thi đua làm việc tốt, thi đua điểm tốt… Khi phát động lớp chuẩn bị sổ thi đua để các
tổ và các cá nhân đăng ký, tạo sự nghiêm túc và sự phấn khởi trong HS. Sau đợt thi đua,
GVCN cùng BCS lớp tổ chức khen thưởng, động viên trong giờ sinh hoạt lớp. Đặc biệt
ở lớp tơi chủ nhiệm có hiện tượng ăn cắp vặt, nói dối, bao che cho bạn khi mắc khuyết
điểm nên phong trào “Làm người tử tế ” được các em bàn luận sôi nổi sau mỗi giờ sinh
họat lớp. Sau khi có sự tư vấn của giáo viên, của phụ huynh và sự đồng lòng quyết tâm
của tập thể lớp đã tìm ra được “nhân vật đặc biệt ” trong các vụ mất cắp trong lớp nhưng
không tẩy chay bạn mà khuyến khích bạn nhận lỗi và sửa sai từ đó làm cho sự gắn kết
giữa các thành viên trong lớp được nâng cao hơn.
3.6. Tổ chức giờ sinh hoạt lớp:

10

SangKienKinhNghiem.net

Tổ chức có chất lượng giờ sinh hoạt chủ nhiệm hàng tuần và các buổi sinh hoạt tập
thể. Với mô hình lớp tự quản, đây là những cơ hội rất có ý nghĩa để thử thách và rèn
luyện ý thức và khả năng tự quản của các em. Ngoài việc động viên tổ chức cả lớp tự
giác tích cực tham gia sôi nổi các buổi sinh hoạt của lớp. Với tinh thần tự quản, nội dung
sinh hoạt một giờ chủ nhiệm thường diễn ra như sau: quản ca bắt nhịp, cả lớp vui vẻ mở
đầu bằng một bài đồng ca thật khí thế, lớp trưởng mời các tổ trưởng và các lớp phó lần
lượt báo cáo, nhận xét, tuyên dương kịp thời, phê bình với các thành viên trong tổ, trong
lớp một cách công khai. Trên cơ sở việc theo dõi thực hiện nội quy, đến tiết sinh hoạt
cuối tháng, tổ trưởng và BCS lớp tiến hành bình bầu hạnh kiểm, thi đua của từng bạn
trong lớp. Lớp sẽ có phần thưởng để động viên đối những HS có thành tích cao. Trên cơ
sở nắm bắt kế hoạch hành động của Đoàn trường hàng tuần/tháng, BCS lớp tiến hành
xây dựng kế hoạch hành động thích ứng, cụ thể. Những kế hoạch này được thảo luận
dân chủ, cởi mở, được đông đảo các thành viên trong lớp tích cực góp ý, đề xuất nội
dung lẫn giải pháp thực hiện và được biểu quyết nhất trí thơng qua với tỉ lệ tuyệt đối.
Nếu cịn điều gì thấy chưa thỏa đáng thì cả lớp phải tìm cách giải quyết để đạt được sự
đồng thuận cao. Cuối cùng công bố trọng tâm công việc tuần tới…. GVCN chỉ góp ý và
định hướng.
Cuối mỗi buổi sinh hoạt tơi thường kể một câu chuyện: có thể là truyện ngụ ngơn,
ứng với 1 tình huống đặc biệt vừa xảy ra trong tuần hoặc 1 câu chuyện hài hoặc 1 hiện
tượng nóng mà giới trẻ đang quan tâm và cũng có thể là con đường dẫn đến thành cơng
từ trong gian khó của một nhân vật điển hình nào đó qua sách, báo mạng hoặc trên
truyền hình ở các kênh chủ yếu là VTV6, VTV2 .
3.7. Kỹ năng xây dựng đội ngũ tự quản:
Cần biết rằng, không thể có ngay số em HS có năng lực làm cán bộ lớp. Muốn xây
dựng lớp tự quản, đầu tiên phải lựa chọn, bồi dưỡng được lớp trưởng xứng đáng là cánh
chim đầu đàn của lớp, có phong cách chỉ huy và giao tiếp tốt, cùng một BCS lớp, tổ
gương mẫu có khả năng tổ chức và quan trọng nhất là có tinh thần trách nhiệm cao. Đối
với lớp khá, giỏi để làm được điều này khơng khó, song với lớp TB, yếu thì đây là vấn
đề khơng dễ. Để lớp trưởng cũng như đội ngũ CBL ngày càng có đủ năng lực điều hành,

tổ chức địi hỏi GVCN phải có kế hoạch lựa chọn khoa học, tổ chức và bồi dưỡng cho
những em này một số kỹ năng cần thiết, nhất là thời gian đầu cấp học mới.
a. Kỹ năng lựa chọn:
Qua sự tín nhiệm của tập thể lớp và sự quan sát, lựa chọn, gợi ý của GVCN, có em
có năng lực học tập nhưng khơng có khả năng điều hành lớp. Phải chọn những HS có
khả năng học lực khá, hạnh kiểm tốt, biết diễn đạt mạch lạc một vấn đề hơn những HS
khác.
b. Kỹ năng thiết kế công việc:
GVCN biết những công việc cần thiết trong năm học, trong tháng, tuần để thiết kế
kế hoạch cho tập thể lớp hoạt động, mà trong đó đội ngũ cán bộ lớp là những người có
trách nhiệm theo dõi, điều hành dưới sự giám sát chỉ đạo chặt chẽ của GVCN.
Với mục tiêu và nhiệm vụ như trên, công tác tự quản chỉ thực sự phát huy hiệu quả,
tác dụng khi HS tham gia các hoạt động với tư cách là chủ thể thực sự. Điều đó có nghĩa
là các em phải có đủ khả năng để tích cực, chủ động tham gia vào các công đoạn của
11

SangKienKinhNghiem.net


việc tổ chức hoạt động. Vì vậy, cần bồi dưỡng cho HS biết cách tổ chức hoạt động khi
các em rất muốn thực hiện nhưng còn lúng túng, ngỡ ngàng.
* Các giai đoạn thiết kế và tổ chức một hoạt động:
Nêu ý tưởng -> Thiết kế hoạt động -> Tổ chức hoat động -> Rút kinh nghiệm.
+ Giai đoạn nêu ý tưởng:
Biết dựa vào chương trình, yêu cầu giáo dục của nhà trường, đồn trường, lớp trong
từng tháng, từ đó đề xuất chủ thể, nội dung, hình thức hoạt động cho phù hợp với tình
hình, đặc điểm của lớp mình qua từng tuần trong tháng.
+ Giai đoạn thiết kế hoạt động:
Biết lập kế hoạch chương trình hoạt động và chuẩn bị các điều kiện cho việc tổ
chức thành công hoạt động (chuẩn bị về tổ chức nhân sự, cơ sở vật chất, phương tiện,

môi trường, địa điểm, thời gian…).
+ Giai đoạn tổ chức hoạt động
Tổ chức điều hành theo kế hoạch đã chuẩn bị, biết động viên, phối hợp, hỗ trợ giúp
đỡ nhau trong hoạt động.
+ Giai đoạn rút kinh nghiệm:
Biết cách biểu dương, kiểm điểm, rút ra bài học thành công, thất bại để tổ chức tốt
các hoạt động tiếp theo.
c. Kỹ năng bồi dưỡng:
- GV cần tin tưởng khả năng HS, các em hồn tồn có thể tự quản được nếu có tác
động đúng cách của chúng ta. Người GV luôn biết cách tạo cho các em sự tự tin vào khả
năng của chính mình và tạo điều kiện để các em được thể hiện khả năng của mình trong
cơng việc tập thể.
- Bồi dưỡng khả năng tự quản cho HS địi hỏi phải có q trình hướng dẫn, chỉ
bảo, giúp đỡ các em từ thấp đến cao, để các em tự giải quyết công việc từ đơn giản đến
phức tạp. Biện pháp trong giai đoạn đầu là bắt tay chỉ việc, sau đó để các em từng bước
tự lực giải quyết những công việc cụ thể trong tồn bộ tiến trình tổ chức hoạt động có sự
theo dõi, uốn nắn của GVCN.
- Chẳng hạn, trước hết phải tập cho các em cách tự quản lớp trong buổi đầu giờ,
tiết vắng giáo viên. Có thể buổi đầu chưa quen, kết quả chưa đạt nhưng gắn nội dung
sinh hoạt theo chủ đề nào đó thiết thực: cán sự bộ môn lên giải bài tập… sau nhiều lần
các em sẽ thực hiện được. Từ đó việc tự quản sẽ đi vào nề nếp, trở thành thói quen.
Trong những buổi đầu duy trì phong trào này rất cần sự quan tâm, theo dõi, nhắc nhở
của GVCN.
- Gắn các em vào các phong trào (nhất là giữ vai trò nòng cốt trong hoạt động
ngoài giờ lên lớp) để các em cảm thấy tự tin hơn, mình được thầy và các bạn tín nhiệm
nên cố gắng làm cho thật tốt.
- Muốn phong trào đạt kết quả, trước tiên phải: Xây dựng hạt nhân(địa chỉ đỏ)
trong phong trào. Tùy theo tình hình, khả năng lớp mà GVCN lựa chọn lực lượng nòng
cốt để xây dựng phong trào học tập, văn thể… Đa số học sinh khá, giỏi thường ham
thích hoạt động và có năng lực trong công tác, nên GVCN dễ dàng tuyển chọn.

12

SangKienKinhNghiem.net


- Phương hướng chung là tăng dần khả năng tự quản của HS đi đôi với giảm dần
sự tham gia cụ thể của GVCN trong từng hoạt động cho đến khi các em có thể chủ động
hồn tồn trong cơng việc.
- GV ln giữ vai trị là người cố vấn, hướng dẫn chứ không phải là nguời làm
thay.
- Xây dựng uy tín cho cán bộ lớpm GVCN phải cơng khai chức năng, nhiệm vụ,
quyền hạn của từng cán bộ lớp.
Tóm lại, phải thường xuyên trao đổi và hướng dẫn cho các em theo từng nhiệm vụ
mà chúng ta đã phân cơng, khơng nên giao khốn cho các em mà có sự trợ giúp; cũng
không nên tham gia quá sâu, để các em độc lập hoạt động và GVCN sẽ tư vấn cho các
em, giúp các em giải quyết tình huống.
d. Kỹ năng kiểm tra và đánh giá:
- GVCN một mặt nắm bắt đầy đủ thông tin cá nhân của từng học sinh trong lớp
thông qua phiếu điều tra, sổ tay cá nhân
- Mỗi em trong BCS và Ban thi đua đều có sổ sách ghi chép nội dung cơng việc
mình phụ trách. Đến tiết sinh hoạt lớp, các em tự giác xếp thi đua theo tổ, trình bày
trước lớp và GVCN .
Mặt khác, GVCN phải thường xuyên theo dõi, động viên đội ngũ cán bộ lớp, tuyên
dương các em làm tốt. Những HS có thái độ coi thường, khơng chấp hành lệnh của CBL
phải được xử phạt nghiêm minh. Đối với những CBL chưa gương mẫu, thiếu trách
nhiệm, GVCN phải tế nhị, phê bình, uốn nắn những lệch lạc của các em nhưng khơng
làm các em mất uy tín, mất tự tin trong tập thể lớp, song cũng khơng vì thế mà nuông
chiều, ưu tiên, dành đặc ân cho CBL, làm cho các em ngộ nhận về vai trò, uy danh của
mình.

* Những biện pháp cụ thể :
- GVCN lên kế hoạch định hướng chung cho lớp về quy định thi đua của lớp (trên
cơ sở nội quy của trường) và thời gian thực hiện cho cả năm học.
- Thành phần, đối tượng thực hiện là tập thể lớp 11B4 năm học 2013-2014 và
12C4 năm học 2014-2015
+ Mỗi cá nhân tự ghi chép tất cả hoạt động trong tuần, tháng của mình vào sổ tay
cá nhân (nhật ký cá nhân) để đối chiếu với điểm theo dõi thi đua của tổ trưởng, lớp
trưởng.
+ Hàng tuần, các tổ nhóm, lớp trưởng tổng hợp điểm thi đua của từng thành viên
trong lớp có nhận xét, đánh giá, rút kinh nghiệm và để khắc phục kịp thời những sai
phạm nếu có (dưới sự điều hành của lớp trưởng).
+ Tổng hợp thi đua, xếp loại HK theo từng tháng, có hình thức khen thưởng, xử
phạt cụ thể và báo cáo kết quả hàng tháng cho PHHS.
Với những biện pháp trên, mỗi học sinh tự ý thức được những gì mình được làm và
cần phải làm. Đồng thời, với sự điều hành của một Ban CSL có năng lực, làm việc khoa
học đã giúp cho công tác chủ nhiệm của GV thuận lợi, dễ dàng, hiệu quả cao, đáp ứng
được mục tiêu đề ra: Giáo dục đạo đức theo hướng: “Xây dựng tập thể tự quản ở lớp
đại trà”.
4. Kết quả đạt được:
13

SangKienKinhNghiem.net


Qua thời gian thực hiện công tác chủ nhiệm theo hướng “Xây dựng tập thể lớp tự
quản”, tôi nhận thấy đây là biện pháp giáo dục mới, có tính khả thi, khích lệ được tính tự
giác, ý thức học tập của học sinh và đem lại kết quả cao.
Ban CSL đã mạnh dạn hơn trong lãnh đạo và quản lý lớp, biết lo lắng cho phong
trào lớp. Điều hay là các em biết tự nhận khuyết điểm mỗi khi chưa hồn thành nhiệm
vụ hoặc có vi phạm nhỏ sửa sai ngay, không bao che những sai phạm của bạn. Tự giác

làm việc theo nhiệm vụ của mình được phân cơng, các bạn đồng tình ủng hộ.
Thực tế đã thử nghiệm ở các năm học trước: Lớp 11B4 năm học 2013 – 2014, lớp
12C4 năm học 2014-2015, nhìn chung tạo được khơng khí học tập sơi nổi, đặc biệt là
tinh thần tập thể đoàn kết đem lại hiệu quả cao trong mọi hoạt động của lớp.
a. Kết quả thực hiện đề tài đối với lớp 11B4 năm học 2013-2014.
* Đầu năm học:
Hạnh kiểm
Tốt

Khá

7/40

9/40

17,5% 22,5%

Học lực

T. Bình Yếu

Giỏi

Khá

T. Bình

Yếu

Kém

20/40

4/40

0

12/40

21/40

7/40

0

50%

10%

0

30%

52,5%

17,5%

0

* Kết quả HK I:

Hạnh kiểm
Học lực
Tốt
Khá T. Bình Yếu Giỏi
Khá T. Bình
Yếu
Kém
14/40 16/40
8/40
2/40
0
19/40
18/40
3/40
0
35% 40%
20%
5%
0
47,5%
45%
7,5%
0
- Đã hạn chế được đối tượng học sinh cá biệt, nhưng sự tiến triển còn chậm.
- Việc xây dựng tập thể lớp học theo hướng tự quản đã tạo cho lớp một luồng sinh
khí mới.
*Tiếp tục áp dụng phương pháp giáo dục theo hướng tự quản ở học kỳ II:
Đội ngũ BCSL nhiệt tình, có năng lực đã lãnh đạo, hướng dẫn, điều hành lớp thực
hiện tốt các nhiệm vụ được giao, hoạt động tự quản trong học sinh có hiệu quả rõ rệt.
Từ lớp yếu ở 3 tháng đầu học kì I năm học lớp 11 (2013-2014 ) đã vươn lên, có

tuần xếp thi đua đứng vị trí nhất, nhì của khối. Nhìn chung ở học kỳ II đã hạn chế, khắc
phục được tình trạng đánh nhau, bỏ học, nhiều học sinh cá biệt đã tham gia tích cực vào
các phong trào của lớp như: tham gia tự sửa sang lại lớp học khi bàn ghế gãy, kính cửa
sổ vỡ, nền lớp bong tróc, giờ chào cờ đến sớm hơn và tự mang ghế khi bạn quản lí ghế
đến muộn, lao động khi tích cực hơn, tham gia đầy đủ các buổi sinh hoạt tập trung của
trường. Duy trì được việc tự quản trong sinh hoạt và học tập.
Phụ huynh học sinh quan tâm, lo lắng hơn cho việc học tập của con em mình.
Thường xuyên theo dõi việc học tập, rèn luyện con em mình qua sổ tay cá nhân, điện
thoại và bảng đánh giá xếp loại hàng tháng, có sự phản hồi kịp thời của phụ huynh.
* Kết quả cuối năm học :

14

SangKienKinhNghiem.net


đức

Hạnh kiểm
Tốt
Khá T. Bình Yếu
Giỏi
18/40 19/40
6/40
0
0
45% 47,5%
15%
0
0

- Số học sinh chậm tiến giảm hẳn, các em

Học lực
Khá T.Bình
Yếu
Kém
25/40 13/40
2/40
0
62,5% 32,5%
5%
0
có ý thức hơn trong việc rèn luyện đạo

- Số học sinh khá tăng lên, tinh thần và khơng khí học tập rèn luyện thay đổi rõ rệt
- Xếp loại hàng tuần luôn đạt yêu cầu và luôn đứng trước lớp B3 và đứng đầu
trong top 2 trong 3 top của toàn trường .
- Số học sinh tiên tiến tăng lên : 25 học sinh
- Ý thức học tập tăng lên cụ thể : Gv bộ môn khen ngợi việc chuẩn bị bài cũ trước
khi đến lớp và trong giờ học sơi nổi hơn .
- Học sinh tham gia tích cực các phong trào của đoàn trường , của trường tổ chức
- Đạt danh hiệu lớp xuất sắc về xây dựng nề nếp trong năm học 2013-2014
- Có 2 học sinh đạt danh hiệu học sinh giỏi cấp trường: Lê Thị Quỳnh đath giải 3
cấp trường môn Văn và em nguyễn Thị Ngân đạt giải 3 cấp trường môn Sinh
b. Kết quả thực hiện đề tài ở lớp 12C4 (2014-2015)
Năm học (2013-2014) tiếp tục áp dụng đề tài với lớp chủ nhiệm 12C4 (năm học
tiếp theo của lớp 11B4)
*Trước thử nghiệm :
Thực trạng của lớp: Nhà trường chuyển vào lớp 2 học sinh ở lớp 12C10 gồm em lê
Văn Sơn và Nguyễn Văn Hải .Đây là 2 học sinh đã từng lưu ban và chuyển từ trường

khác tới nên đã gây nhiều xáo trộn trong lớp, 2 em rất nhiều lần gây gỗ đánh nhau, dọa
nạt nhưng các học sinh trong lớp thì rất sợ và khơng dám tố cáo vì sợ bị đánh, thường
xuyên không làm bài tập, trốn học đi chơi, đánh bài, gia đình khơng có khả năng quản lí.
Trước tình hình này ban cán sự lớp và GVCN phải nhanh chóng tìm ra sở trường,
sở đoản, tâm tư, nguyện vọng của 2 em này và luôn động viên khuyến khích để các em
nhanh chóng gần gũi và hòa nhập vào tập thể lớp tạo thành một tập thể gắn kết, có tinh
thần trách nhiệm cao.
Biện pháp thực hiện: Thường xuyên trao đổi thông tin, liên lạc và kết hợp với phụ
huynh học sinh của các em, luôn nhắc nhở, động viên, phân công học sinh giỏi giúp đỡ.
Phân cơng những cơng việc khó mà cần sự giúp đỡ của hai em như trong lớp có hiện
tượng xích mích, sắp gây gỗ đánh nhau thì cả hai sẽ như anh cả tìm hiểu ngun nhân,
và hóa giải bằng các kĩ năng vốn có từ đó làm tăng sự khâm phục của các bạn trong lớp
và bản thân các em cũng tiến bộ vì thấy mình làm được việc tốt.
Kết quả: Khắc phục được hiện tượng đánh nhau trong lớp và ngoài lớp, thần đoàn
kết, tương trợ lẫn nhau tăng lên, ý thức học tập và tu dưỡng đạo đức rất rõ nét.Riêng các
em là thành phần chậm tiến như em Hải, em Sơn thì ý thức thay đổi rõ rệt ở cả học tập
và tu dưỡng đạo đức , tinh thần vì tập thể lớp tăng lên trong các hoạt động tập thể ở cuối
năm học .
*Kết quả sau thử nghiệm cuối năm học lớp 12:
15

SangKienKinhNghiem.net


Hạnh kiểm
Học lực
Tốt
Khá T. Bình Yếu
Giỏi
Khá T.Bình

Yếu
Kém
22/42 17/42
3/42
0
1/42 35/42
6/42
0
0
52,4% 40,5% 7,1%
0
2,3% 83,3% 14,3%
0
0
- Tập thể lớp dạt danh hiệu xuất sắc về xây dựng nền nếp: Đứng đầu tốp 2 trong 3
tốp của trường
- Tập thể lớp đạt danh hiệu xuất sắc về học tâp:
+ Tỷ lệ học sinh tiên tiến đạt: 83,3%
+Tỷ lệ học sinh giỏi toàn diện đạt: 2,3%
+ Có 3 học sinh đạt giải học sinh giỏi môn Giáo dục công dân cấp tỉnh: Gồm Vũ
Thị Yến đạt giải nhì, Nguyễn Thị Thủy đạt giải ba và Lê Thị Huệ giải ba
+Có 1 học sinh đạt giải khuyến khích mơn Văn cấp tỉnh : Lê Thị Quỳnh
- Kết quả thi tốt nghiệp đạt : 97,6% (1 học sinh trượt tôt nghiệp do bị điểm liệt môn
tiếng Anh là em nguyễn Văn Khánh )
- Kết quả thi Đại học: Có 1 em đậu đại học Hồng Đức là em Trần Thị Kim Chi .

16

SangKienKinhNghiem.net

C. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ

1. Kết luận
1.1. Những bài học kinh nghiệm:
Cơng tác chủ nhiệm nói chung và xây dựng đội ngũ để thực hiện cơng tác tự quản
nói riêng là q trình xun suốt trong cơng tác giáo dục và đào tạo của người giáo viên.
Để có đội ngũ cán bộ lớp tự quản tốt, lớp học có ý thức tự quản cao, GVCN phải biết
vận dụng linh hoạt các kỹ năng xây dựng và bồi dưỡng đội tự quản lớp. Để làm được
điều này, không chỉ đơn thuần thông qua hoạt động học tập trên lớp, các tiết sinh hoạt
cuối tuần mà cịn phải thơng qua các hoạt động đa dạng như: hoạt động văn hóa văn
nghệ, thể dục, lao động…đây là dịp để các em thể hiện sự thống nhất giữa trí và đức
giữa tình cảm và lý trí, giữa nhận thức và hành động, giúp các em hiểu, yêu thương, giúp
đỡ nhau hơn và cũng thông qua các hoạt động này các em được giáo dục trong tập thể,
bằng tập thể. Hơn nữa các em được khẳng định được mình trong tập thể. Và trên hết,
thái độ, nhân cách, tình cảm của các em đối với xã hội, cộng đồng… sẽ hình thành và
được sẻ chia.
Vì vậy GVCN phải nắm vững nguyên tắc GD và có nghệ thuật tổ chức để thu hút
lớp học cùng tham gia một cách tự giác, tự kiểm tra đánh giá hoạt động của mình một
cách trung thực.
Bên cạnh đó, GVCN phải hiểu một cách đúng đắn vai trò vị trí và nhiệm vụ của
hoạt động tự quản trong việc hình thành và phát triển nhân cách học sinh nhằm góp phần
tích cực vào việc thực hiện nhiệm vụ ngồi ra phải biết phối kết hợp các lực lượng trong,
ngoài nhà trường cùng tham gia kế hoạch này.
GVCN cần lập kế hoạch xây dựng tập thể tự quản thật chi tiết, theo chủ đề của năm
học, triển khai qua các tháng, tuần sao cho phù hợp với đặc điểm tình hình của nhà
trường và lớp. Kế hoạch phải được xây dựng cân đối, đều đặn, thường xuyên trong suốt
năm học. Cuối năm GVCN hội ý Ban cán sự lớp, rút kinh nghiệm, thăm dò ý kiến,
nguyện vọng của các em để có kế hoạch cho năm sau.
1.2. Ý nghĩa của sáng kiến kinh nghiệm:

Việc xây dựng lớp học tự quản có tác dụng lớn trong việc GD nhân cách cho học
sinh. Cụ thể:
- Từ việc thực hiện tốt nội quy lớp, nội quy trường, các em sẽ có ý thức cao trong
việc chấp hành nghiêm chỉnh đường lối, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước,
trở thành một công dân tốt cho xã hội, cho đất nước.
- Hình thành ý thức làm chủ bản thân, tránh dựa dẫm, thói quen ỷ lại vào người
khác.
- Giúp các em biết phân biệt việc tốt, xấu, những việc nên và không nên làm trong
cuộc sống. Từ đó các em biết đấu tranh chống những hành vi tiêu cực, sai trái ảnh hưởng
đến cộng đồng và xã hội.
- Giáo dục các em tinh thần đoàn kết, kỹ năng hợp tác, làm việc theo nhóm có
hiệu quả cao
- Giáo dục các em ý thức phê và tự phê để mỗi ngày tiến bộ, biết vươn lên trong
cuộc sống.
1.3. Khả năng ứng dụng:
17

SangKienKinhNghiem.net


Sáng kiến kinh nghiệm này là tâm huyết của tôi trong hơn 10 năm làm công tác chủ
nhiệm. Hy vọng sẽ giúp các giáo viên đồng nghiệp ít nhiều trong cơng tác chủ nhiệm,
góp một phần nhỏ trong việc đẩy mạnh hiệu quả của công tác chủ nhiệm ở lớp đại trà
vốn rất vất vả, khó khăn. Sáng kiến kinh nghiệm này không tránh khỏi những khiếm
khuyết nhưng xuất phát từ thực tiễn và đã được kiểm chứng bằng thực tiễn, khơng nặng
về sách vở nên tơi tin rằng nó có thể ứng dụng rộng rãi trong các lớp học đại trà trong
trường THPT.
2. Kiến nghị:
Đối với giáo viên: cần có những hoạt động bồi dưỡng cơng tác chủ nhiệm như bồi
dưỡng thường xuyên về chuyên môn. Cần tổ chức các hội nghị định kỳ, giao lưu, trao

đổi kinh nghiệm làm chủ nhiệm lớp của những giáo viên chủ nhiệm giỏi để đưa chất
lượng giáo dục toàn diện ngày càng đi lên đáp ứng yêu cầu đổi mới và không ngừng
nâng cao chất lượng của ngành giáo dục hiện nay.
Đối với BGH: Nên bố trí trong mỗi buổi học có sinh hoạt 15 phút đầu giờ để các
em thuận tiện trao đổi bài tập được giao về nhà và những việc mới phát sinh mà giáo
viên chủ nhiệm cần nhắc nhở.
Trên đây là những kinh nghiệm trong quá trình thực hiện cơng tác chủ nhiệm lớp.
Chắc chắn vẫn cịn niều hạn chế nên rất mong được sự đóng góp ý kiến của của các bạn
đồng nghiệp.
Thanh hóa, ngày 25/5/2016
Tơi xin cam đoan SKKN này là
do tôi viết không sao chép nội
dung của người khác.
Xác nhận của thủ trưởng đơn vị

Người viết

Nguyễn Thị Hương

18

SangKienKinhNghiem.net


MỤC LỤC
Nội dung

Trang

A. Đặt vấn đề

1. Lý do chọn đề tài

……..……………………………… 1

2. Mục đích nghiên cứu

….……………………………............1

3. Đối tượng nghiên cứu

..….…………………………………. 2

4. Phương pháp nghiên cứu

………..…………………………2-3

5. Thời gian nghiên cứu

………………………………………3

B. Giải quyết vấn đề
1. Cơ sở lí luận

……………………….………………4

2. Thực trạng của vấn đề

…………………….…………………5

3. Các biện pháp tiến hành để giải quyết vấn đề ………………………… ..6-12

4. Kết quả đạt được

…………………………………15-17

C. Kết luận và kiến nghị
1. Kết luận

………………………………...........16

2. Kiến nghị

……………………………………...17

Tài liệu tham khảo

…………………….………………..19

19

SangKienKinhNghiem.net