Tiểu luận Tư tưởng Hồ Chí Minh: Quan điểm Hồ Chí Minh về các nguyên tắc xây dựng đạo đức cách mạng

MỤC LỤC

 MỞ    ĐẦU                                                                                                                    
 
...................................................................................................................
   
 3
1.  Lý do chọn    đề    tài                                                                                            
 
...........................................................................................
   
 3
2.  Mục đích và nhiêm vụ    nghiên    cứu:                                                              
 
.............................................................
   
 4
3.  Đối tượng nghiên cứu và phạm vi    nghiên    cứu:                                          
 
.........................................
   
 4
4.  Cơ sở lý luận và phương pháp    nghiên    cứu:                                               
 
..............................................
   
 4
5.  Ý nghĩa lý luận và    thực    tiễn:                                                                         
 
........................................................................
   

 5
 NỘI DUNG                                                                                                                
 
...............................................................................................................
   
 6
CHƯƠNG I. QUAN ĐIỂM CỦA CHỦ TỊCH HỒ CHÍ MINH VỀ ĐẠO 
 ĐỨC                                                                                                                        
 
.......................................................................................................................
     
 7
1)
 Đạo đức­ Vấn đề quan tâm hàng đầu của Hồ Chí Minh trong sự   
 nghiệp    cách    mạng                                                                                                                  
 
.................................................................................................................
     
 7
2).................................................................................................................Q
  
 uan điểm của Hồ Chí Minh về đạo đức    cách    mạng                            
 
...........................
   
 7
3)
 Hồ Chí Minh thực hiện một cuộc cách mạng trên lĩnh vực đạo đức  
 ở  Vi
  ệt Nam          

 
 11
     
CHƯƠNG II. NỘI DUNG CƠ BẢN CỦA TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH 
VỀ Đ
  ẠO ĐỨC    CÁCH    MẠNG.                                                                          
 
.........................................................................
      
 12
1)
 Đạo đức là gốc, là nền tảng tinh thân của xã hội, của người cách   
 mạng                    
 
 12
     
2)...............................................................................................................Qu
   
 an điểm về những chuẩn mực đạo đức    cách    mạng                           
 
..........................
    
 14
3)...............................................................................................................Ng
   
 uyên tắc rèn luyện đạo đức    cách    mạng                                                
 
...............................................
    
 20

CHƯƠNG III. LIÊN HỆ  THỰC TIỄN VIỆC RÈN LUYỆN, TU DƯỠNG 
ĐẠO   ĐỨC   CỦA   BẢN   THÂN   VỚI   QUAN   ĐIỂM   HỒ   CHÍ   MINH   VỀ 
 NGUYÊN  T
  ẮC  XÂY D
 
ỰNG ĐẠO ĐỨC    CÁCH    MẠNG.                              
 
.............................
      
 25
 KẾT    LUẬN                                                                                                              
 
.............................................................................................................
    
 30
 TÀI LIỆU    THAM    KHẢO                                                                                      
 
.....................................................................................
    
 31


MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài:
 Chủ tịch Hồ Chí Minh đã để lại cho dân tộc ta một tài sản tinh thần vơ giá, 
đó là tư tưởng của Người. Trong đó, nổi bật là tư tưởng đạo đức cách mạng. 
Bản thân chủ tịch Hồ Chí Minh đã là một tấm gương mẫu mực, sáng ngời về 
thực hành đạo đức cách mạng để tồn Đảng, tồn dân noi theo. Suốt cuộc đời 
hoạt động cách mạng của mình, vị lãnh tụ vĩ đại đặc biệt quan tâm đến việc 
giáo dục, rèn luyện đạo đức cách mạng cho cán bộ, đảng viên và nhân dân. 

Thống kê trong di sản Hồ Chí Minh để lại có tới gần 50 bài và tác phẩm bàn về 
vấn đề đạo đức. Có thể nói đạo đức là một trong những vấn đề quan tâm hàng 
đầu của Bác trong sự nghiệp cách mạng. Tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh bắt 
nguồn từ truyền thống đạo đức của dân tộc Việt Nam đã được hình thành, phát 
triển trong suốt q trình đấu tranh dựng nước và giữ nước; là sự vận dụng và 
phát triển sáng tạo đạo đức cách mạng của chủ nghĩa Mác –Lênin; là sự tiếp thu 
có chọn lọc và phát triển những tinh hoa văn hóa, đạo đức của nhân loại cả 
phương Đơng lẫn phương Tây mà Người đã tiếp cận trong q trình hoạt động 
cách mạng đầy gian lao, thử thách vì mục tiêu giải phóng dân tộc, giải phóng giai 
cấp và giải phóng con người.    
   Suốt cuộc đời hoạt động cách mạng, lãnh tụ Hồ Chí Minh đặc biệt quan 
tâm đến giáo dục, rèn luyện đạo đức cách mạng cho cán bộ, đảng viên và nhân 
dân và đây chính là những kinh nghiệm, bài học để các thế hệ sau­ những chủ 
nhân tương lai của đất nước có thể thơng qua đó để xây dựng một Đảng, Nhà 
nước Việt Nam vững mạnh, là nơi để nhân dân tin tưởng và ủng hộ. Việc chọn 
đề tài và nghiên cứu về vấn đề: “ Quan điểm Hồ Chí Minh về các ngun tắc 


xây dựng đạo đức cách mạng”  là một việc hết sức cần thiết và quan trọng. 
Đó là lý do em chọn đề tài này, qua đề tài ta có thể hiểu và nắm bắt rõ hơn về 
quan điểm của Bác về ngun tắc xây dựng đạo đức cách mạng, và từ đó ta có 
thể học hỏi, tiếp thu những bài học, kinh nghiệm hay.
        Trong thời buổi dịch bệnh Covid 19 đang hồnh hành như hiện nay, vai trị 
của Đảng và nhà nước muốn phát huy to lớn thì phải cần tăng cường xây dựng 
chỉnh đốn Đảng đạo đức cách mạng nhằm nâng cao năng lực lãnh đạo, sức 
chiến đấu của Đảng để lãnh đạo đẩy mạnh cơng cuộc đổi mới tồn diện, đồng 
bộ và hội nhập quốc tế, đưa đất nước phát triển nhanh và bền vững. 
2. Mục đích và nhiêm vụ nghiên cứu:

a) Mục đích nghiên cứu:

Hiểu rõ được tầm quan trọng của vị  trí và đặc biệt là ngun tắc xây dựng  
đạo đức cách mạng trong cơng cuộc xây dựng đất nước. Sự  hồn thiện đạo 
đức cách mạng của cán bộ, đảng viên có ảnh hưởng sâu sắc và rộng lớn đến 
những giá trị đạo đức của tồn xã hội, của tồn dân.
 Qua đó củng cố niềm tin và các cán bộ nhà nước cũng như cứng rắn và quyết  
liệt hơn trịn cơng cuộc phịng chống hiện tượng suy đồi đạo đức cách mạng 
và chủ  nghĩa cá nhân. Thơng qua đó mà chúng ta có thể  liên hệ  bản thân học 
tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh, rèn luyện và tu dưỡng đạo  
đức bản thân, nâng cao tinh thần đạo đức cách mạng và phấn đấu trở  thành  
một cơng dân tốt, một cán bộ  tốt để  cống hiện cho Việt Nam thân u của  
mình.

b) Nhiệm vụ nghiên cứu:
Nêu lên được một cách đầy đủ về quan điểm của Hồ Chí Minh về vai trị, vị 
trí của đạo đức cách mạng và ngun tắc xây dựng đạo đức cách mạng.


Liên hệ  bản thân trong việc học tập làm theo tấm gương đạo đức Hồ  Chí  
Minh trong việc tu dưỡng, rèn luyện đạo đức của mình, từ  đó biến đạo đức cách mạnh  
trở thành một thói quen, phấn đấu trở thành một cơng dân có ít cho xã hội.
3. Đối tượng nghiên cứu và phạm vi nghiên cứu:
Quan điểm của Hồ Chí Minh về ngun tắc xây dựng đạo đức cách mạng.
4. Cơ sở lý luận và phương pháp nghiên cứu:
Cơ  sở  lý luận: dựa trên cơ  sở  lý luận và phương pháp luận của chủ 
nghĩa duy vật biện chứng và duy vật lịch sử, của tư tưởng Hồ Chí Minh.
Phương pháp nghiên cứu: Trong q trình nghiên cứu, tác giả  sử  dụng 
các phương pháp: phương pháp so sánh, phân tích­ tổng hợp, logic­ lịch sử, khái qt hóa, 
trừu tượng hóa và các phương pháp khác.
5. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn:
Ý nghĩa lý luận: Đề tài đã góp phần phân tích, làm rõ hơn quan điểm của 

Hồ Chí Minh về ngun tắc xây dựng đạo đức cách mạng.
Ý nghĩa thực tiễn: Đề  tài đã góp phần làm rõ quan điểm tư  tưởng Hồ 
Chí Minh về ngun tắc xây dựng đạo đức cách mạng.
6.

Đối tượng nghiên cứu và phạm vi nghiên cứu:

                    Quan điểm của Hồ Chí Minh về ngun tắc xây dựng đạo đức cách mạng.
7.

Cơ sở lý luận và phương pháp nghiên cứu:
Cơ sở lý luận: dựa trên cơ sở lý luận và phương pháp luận của chủ nghĩa 

duy vật biện chứng và duy vật lịch sử, của tư tưởng Hồ Chí Minh.
Phương pháp nghiên cứu: Trong q trình nghiên cứu, tác giả sử dụng các 
phương pháp: phương pháp so sánh, phân tích­ tổng hợp, logic­ lịch sử, khái qt hóa, 
trừu tượng hóa và các phương pháp khác.
8.

Ý nghĩa lý luận và thực tiễn:


Ý nghĩa lý luận: Đề tài đã góp phần phân tích, làm rõ hơn quan điểm của Hồ 
Chí Minh về ngun tắc xây dựng đạo đức cách mạng.
Ý nghĩa thực tiễn: Đề tài đã góp phần làm rõ quan điểm tư tưởng Hồ Chí 
Minh về ngun tắc xây dựng đạo đức cách mạng.
            9.Đối tượng nghiên cứu và phạm vi nghiên cứu:
                Quan điểm của Hồ Chí Minh về ngun tắc xây dựng đạo đức cách mạng.
            10.Cơ sở lý luận và phương pháp nghiên cứu:
Cơ sở lý luận: dựa trên cơ sở lý luận và phương pháp luận của chủ nghĩa 

duy vật biện chứng và duy vật lịch sử, của tư tưởng Hồ Chí Minh.
Phương pháp nghiên cứu: Trong q trình nghiên cứu, tác giả sử dụng các 
phương pháp: phương pháp so sánh, phân tích­ tổng hợp, logic­ lịch sử, khái qt hóa, 
trừu tượng hóa và các phương pháp khác.
            11.Ý nghĩa lý luận và thực tiễn:
Ý nghĩa lý luận: Đề tài đã góp phần phân tích, làm rõ hơn quan điểm của Hồ 
Chí Minh về ngun tắc xây dựng đạo đức cách mạng.
Ý nghĩa thực tiễn: Đề tài đã góp phần làm rõ quan điểm tư tưởng Hồ Chí 
Minh về ngun tắc xây dựng đạo đức cách mạng.
           


                           NỘI DUNG
CHƯƠNG I. QUAN ĐIỂM CỦA CHỦ TỊCH HỒ CHÍ MINH VỀ ĐẠO ĐỨC.
1.Đạo đức­Vấn đề quan tâm hàng đầu của Hồ Chí Minh trong sự nghiệp cách 
mạng.
*Chủ tịch Hồ Chí Minh đặc biệt quan tâm đến vấn đề đạo đức:
 Sớm nhận thấy vị trí, vai trị của đạo đức đối với sự nghiệp cách mạng.
Quan tâm giáo dục đạo đức cách mạng cho mọi người xun suốt các thời 



kỳ cách mạng.
*Tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh trở thành hệ chuẩn mực đạo đức cơ bản 
của con người Việt Nam.
* Tấm gương đạo đức sáng ngời của Người
Tấm gương đạo đức chí cơng vơ tư, đời riêng trong sáng, nếp sống giản 


dị, khiêm tốn

 Ln thống nhất giữa tư tưởng và hành động, nói và làm, nêu gương


 Sự thống nhất giữa chính trị, đạo đức, văn hóa, nhân văn…


Tư tưởng và tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh có ý nghĩa giá trị to lớn. Là 

tài sản tinh thân vơ giá của văn hóa dân tộc và nhân loại.
2) Quan điểm của Hồ Chí Minh về đạo đức cách mạng.
 * Khái ni
 
ệm đạo    đức: 
•

Đạo đức Hồ  Chí Minh là đạo đức mới, đạo đức cách mạng, tư  tưởng đạo  

đức Hồ Chí Minh trong sáng, suốt đời tận trung với nước, tận hiếu với dân, suốt đời đấu 
tranh cho Đảng, cho cách mạng.
•

Tư tưởng đạo đức của Hồ Chí Minh rất phong phú, sâu sắc, có ý nghĩa cả về 

lý luận và thực tiễn, đã trở  thành tài sản tinh thần vơ giá của văn hóa dân tộc và nhân  
loại, là sức mạnh to lớn làm lên mọi thắng lợi của cách mạng Việt Nam.


•

Theo nghĩa rộng: Đạo đức là một hình thái ý thức xã hơi, tập hợp những  

ngun tắc, quy tắc, chuẩn mực xã hội, một hệ  thống các giá trị, nhờ  đó con người tự 
điều chỉnh hành vi cho phù hợp với lợi ích, hạnh phúc và làm giàu tính người trong các  
quan hệ xã hội, kể cả trong quan hệ tư tưởng, chính trị với thiên nhiên mơi trường sống.
•

Theo nghĩa hẹp:  Đạo đức là ln lý, những quy  định, những phẩm chất, 

chuẩn mực ứng xử trong mối quan hệ giữa người và người trong giao tiếp với nhau, với  
cơng việc và với bản thân. Người khơng đưa ra định nghĩa chung về  đạo đức mà nêu ra 
các quan điểm, luận điểm về  đạo đức mà Người lại xem xét đạo đức một cách tồn  
diện, phạm vi rộng lớn đối với mọi giai cấp, tầng lớp. Hồ  Chí Minh quan niệm con  
người phải có đức­ tài, hồng­ chun, trong đó đạo đức là gốc.

  Khái niệm đạo đức cách    mạng :
•

Người dùng nhiều thuật ngữ: Đạo đức cách mạng, đạo đức mới, đạo đức xã  

hội chủ nghĩa, đạo đức cộng sản chủ nghĩa.
•

Đạo đức cách mạng vì đó là đạo đức của người cách mạng Việt Nam, của 

cán bộ, đảng viên và nhân dân Việt Nam, vì đó là đạo đức phục vụ cách mạng, đạo đức  
mà người cách mạng cần phải có.
•

Theo Hồ Chí Minh: “Nói tóm tắt thì đạo đức cách mạng là: Quyết tâm suốt 

đời đấu tranh cho Đảng, cho cách mạng. Đó là điều chủ chốt nhất. Ra sức làm việc cho  
Đảng, giữ  vững kỷ  luật của Đảng, thực hiện tốt đường lối, chính sách của Đảng. Đặt 
lợi ích của Đảng và của nhân dân lao động lên trên, lên trước lợi ích riêng của cá nhân  
mình. Hết lịng hết sức phục vụ  nhân dân. Vì Đảng, vì dân mà  đấu  tranh  quên  mình, 
gương mẫu trong mọi việc… Đạo đức cách mạng là


tuyệt đối trung thành với Đảng, với nhân dân”. “Vì lợi ích chung của Đảng, 
của cách mạng, của giai cấp, của dân tộc và của cả  lồi người mà khơng 
ngần ngại hy sinh tất cả lợi ích riêng của cá nhân mình. Khi cần, thì sẵn sàng 
hy sinh cả  tính mạng của mình cũng khơng tiếc. Đó là biểu hiện rất rõ rệt, 
rất cao q của đạo đức cách mạng”.
•

Đạo đức mới, nó khác đạo đức cũ, đối lập với đạo đức tư  sản, trái ngược 

với chủ nghĩa cá nhân.
•

Bác ln quan tâm xây dựng những hệ thống chuẩn mực đạo đức chung, có ý  

nghĩa cơ bản phổ cập đối với mọi người, ví dụ như: u nước, u nhân dân, quyết tâm 
suốt đời đấu tranh cho Đảng, cho cách mạng, trung với nước, hiếu với dân, cần kiệm 
liêm chính, chí cơng vơ tư.
•

Bên cạnh đó Người cũng u cầu riêng với từng đối tượng: cơng dân, cán bộ,  

đảng viê, lực lượng vũ trang, cơng an, đối với những người làm cơng tác y tế, các thầy cơ  

giáo, đối với đồn viêm thanh niên, thiếu niên, nhi đồng,....
⇉Như vậy, đạo đức cách mạng là nền tảng quy định nhân cách và tư cách của mỗi 
người, đó cũng là: Nhân, Nghĩa, Trí, Dũng, Liêm, là gốc của con người. Nhưng Hồ 
Chí Minh khơng hề hạ thấp yếu tố tài năng, kiến thức, văn hóa, học vấn… Người 
địi hỏi tài năng phải gắn chặt và đặt vững trên nền tảng đạo đức. Hồ Chí Minh 
mong muốn: “Thanh niên phải có đức, có tài. Có tài mà khơng có đức… khơng làm 
được gì ích lợi cho xã hội, mà cịn hại cho xã hội nữa. Nếu có đức mà khơng có tài…  
khơng làm hại gì, nhưng cũng khơng lợi gì cho lồi người”. “Nếu khơng có đạo đức 
cách mạng thì có tài cũng vơ dụng”. Đức có thể bù đắp sự khiếm khuyết của tài, 
nhưng tài khơng thể bù đắp được sự thiếu hụt của đức. Vì thế, đức và tài là hai mặt  
khơng thể thiếu ở mỗi người, nhưng giữa hai mặt đó, thì đạo đức vẫn là điểm cần 
có  trước.
 * Vai trị c
 
ủa đạo đức cách mạng theo tư tưởng Hồ Chí    Minh: 


•

Người coi đạo đức là nguồn ni dưỡng và phát triển con người, như  gốc 

của cây, như ngọn nguồn của sơng suối. Người cách mạng phải có đạo đức, khơng


có đạo  đức thì dù có tài giỏi mấy cũng khơng lãnh đạo  được nhân dân. 
Người từng nói “Cũng như sơng thì có nguồn mới có nước, khơng có nguồn  
thì sơng cạn. Cây phải có gốc, khơng gốc thì cây héo. Người cách mạng phải 
có đạo đức, khơng có đạo đức thì dù tài giỏi mấy cũng khơng lãnh đạo được 
nhân dân. Vì muốn giải phóng cho dân tộc, giải phóng cho lồi người là một  
cơng việc to tát, mà tự mình khơng có đạo đức, khơng có căn bản, tự mình đã  

hủ hóa, xấu xa thì cịn làm nổi việc gì”.
•

Đạo đức là sức mạnh của con người. Làm cách mạng là một việc lớn nên 

cần phải có sức mạnh. Người viết: “Làm cách mạng để cải tạo xã hội cũ thành xã hội  
mới là một sự nghiệp vẻ vang, nhưng nó cũng là một nhiệm vụ  rất nặng nề, một cuộc  
đấu tranh rất phức tạp, lâu dài, gian khổ. Sức có mạnh thì mới gánh được nặng và đi xa.  
Người cách mạng phải có đạo đức cách mạng làm nền tảng, mới hồn thành được  
nhiệm vụ cách mạng vẻ vang”.
•

Theo Hồ  Chí Minh, có đạo đức cách mạng thì khi gặp khó khăn, gian khổ,  

thất bại cũng khơng sợ sệt, rụt rè, lùi bước. Khi cần thì sẵn sàng cả tính mạng của mình 
cũng khơng tiếc. Có đạo đức cách mạng thì gặp thuận lợi và thành cơng vẫn giữ  vững 
được tư tưởng chất phác, khiêm tốn, “lo trước thiên hạ, vui sau thiên hạ”, lo hồn thành 
nhiệm vụ  cho tốt chứ  khơng kèn cựa về  mặt thụ  hưởng; khơng cơng thần, khơng quan 
liêu, khơng kiêu ngạo, khơng hủ hóa. Hồ Chí Minh chỉ rõ “tuy năng lực và cơng việc của  
mỗi người khác nhau, người làm việc to, người làm việc nhỏ; những ai giữ  được đạo 
đức đề là người cao thượng”.
•

Trên cơ  sở  xác định vai trị to lớn của đạo đức cách mạng, Người u cầu  

mỗi cán bộ  đảng viên phải khơng ngừng tu dưỡng rèn luyện phẩm chất đạo đức. Theo 
Người, u cầu đạo đức người cán bộ  cần có là trung với nước, hiếu với dân; cần, 
kiệm, liêm, chính, chí cơng vơ tư; thương u con người, sống có tình nghĩa; tinh thần  
quốc tế trong sáng. Người đặc biệt nhấn mạnh: “Đảng ta là một

Đảng cầm quyền. Mỗi đảng viên và cán bộ  phải thật sự  thấm nhuần đạo 
đức cách mạng, thực sự cần, kiệm, liêm, chính, chí cơng, vơ tư. Phải giữ gìn 
Đảng ta thật trong sạch, phải xứng đáng là người lãnh đạo, là người đầy tớ 
thật trung thành của nhân dân... Đảng cần phải chăm lo giáo  dục  đạo đức 
cách mạng cho đồn viên và thanh niên, đào tạo họ thành những người thừa 
kế xây dựng chủ nghĩa xã hội vừa “hồng” vừa “chun”.
•

Đạo đức là một đặc trưng cơ bản của xã hội xã hội chủ nghĩa, là sức mạnh 

trong sự  nghiệp xây dựng và bảo vệ  Tổ  quốc, liên quan đến sự  thành bại của cách 
mạng. Xác định được vai trị to lớn của tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh, Đảng ta đã chủ 
trương đẩy mạnh cuộc vận động học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh,  
làm cho tồn Đảng, tồn dân, tồn qn nhận thức ngày càng sâu sắc những nội dung cơ 
bản và giá trị to lớn của tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh; làm cho tư tưởng,  
đạo đức, phong cách của Người thật sự trở thành nền tảng tinh thần vững chắc của đời 
sống xã hội, xây dựng văn hóa, con người Việt Nam đáp  ứng u cầu phát triển bền 
vững và bảo vệ  vững chắc Tổ  quốc, vì Mục tiêu dân giàu, nước mạnh, dân chủ, cơng  
bằng, văn minh.
3) Hồ Chí Minh thực hiện một cuộc cách mạng trên lĩnh vực đạo đức ở Việt 
Nam.
Hồ Chí Minh sáng lập nền đạo đức mới ở nước ta.
Tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh là sản phẩm của sự kết hợp tư tưởng đạo 
đức truyền thống và tinh hoa đạo đức nhân loại.
Đạo đức mới mang bản chất giai cấp cơng nhân.
Tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh là tài sản tinh thần vơ giá của dân tộc.


CHƯƠNG II. NỘI DUNG CƠ BẢN CỦA TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH VỀ ĐẠO 

ĐỨC CÁCH MẠNG.
1)Đạo đức là gốc, là nền tảng tinh thân của xã hội, của người cách mạng.
 * Đ
  ạo    đức    là    gốc,    nền    tảng,    sức    mạnh,    tiêu    chuẩn    hàng    đầu    của    người    cách 
  mạng. 
Hồ Chí Minh là một trong những nhà tư tưởng, lãnh tụ cách mạng thế giới  
bàn về vấn đề đạo đức và giáo dục, thực hành đạo đức. Khi đánh giá vai trị của đạo đức  
trong đời sống, Người đã nêu rõ đạo đức là nguồn ni dưỡng và phát triển con người.  
Rất nhiều lần Người khẳng định đạo đức chính là “ gốc”, là “sức mạnh” , là “ tiêu chuẩn  
hàng đầu” của người cách mạng.
Trong tác phẩm “ Đạo đức cách mạng” (1958), Hồ  Chí Minh viết: “ Làm  
cách mạng để  cải tạo xã hội cũ thành xã hội mới là sự  nghiệp rất vẻ  vang, nhưng nó 
cũng là một nhiệm vụ rất nặng nề, một cuộc đấu tranh rất phức tạp, lâu dài, gian khổ.  
Sức có mạnh mới gánh được nặng và đi được xa hơn. Người cách mạng phải có đạo 
đức cách mạng làm nền tảng, mới hồn thành được nhiệm vụ cách mạng vẻ vang”.
Người chỉ  rõ cán bộ, đảng viên muốn cho dân tin, dân phục, thì cần nhớ 
răng: “ Trước mặt quần chúng, khơng phải ta cứ  viết lên trán chữ  “ cộng sản” mà ta 
được họ u mến. Quần chúng chỉ q mến những người có tư cách, đạo đức.
Hồ Chí Minh ln đặt đạo đức bên cạnh tài năng, gắn đúc với tài, lời nói đi 
đơi với hành động và hiệu quả  trên thực tế. Đức và tài phải là những phẩm chất thống  
nhất của con người. Con người cần phải có đức và tài, nếu thiếu tài thì làm việc gì cũng 
khó, nhưng thiếu đạo đức thì vơ dụng, thậm chí có hại.


Đức và tài, hồng và chun, phẩm chất và năng lực phải thống nhất làm 
một. Trong đó đức là gốc, là nền tảng của người cách mạng.
Bác thường xun: “ Dạy cũng như học phải biết chú trọng cả tài lẫn đức.  
Đức là cách mạng. Đó là gốc, rất quan trọng. Nếu khơng có đạo đức cách mạng thì có tài 
cũng vơ dụng”.
               *

  Đ
  ạo     đức    góp     phần     giữ     vững    ổn     định    chính    trị  
,   xã    hội,    thúc    đấy    sự    phát 
  triển kinh tế­ xã hội. 
Có đạo đức cách mạng trong sáng mới làm được những việc cao cả, vẻ vang.
Theo Người, “ Đại đa số  chiến sĩ cách mạng là người có đạo đức... Đạo  
đức ấy có ảnh hưởng lớn đến sự nghiệp xã hội cũ thành xã hội mới và xây dựng  mỹ tục 
thuần phong”.
            *
  Đ
  ạo đức càng cần thiết trong điều kiện Đảng cầm    quyền. 
Trong “ Di chúc”, Bác từng viết: “ Đảng ta là một Đảng cầm quyền. Mỗi 
đảng viên và cán bộ  phải thật sự  thấm nhuần đạo đức cách mạng, thực sự  cần kiệm 
liêm chính, chí cơng vơ tư. Phải giữ gìn Đảng ta thật trong sạch, phải xứng đáng là người 
lãnh đạo, phỉa xứng đáng là người lãnh đạo, là người đầy tớ  thật trung thành của nhân 
dân”.
Đảng cần phải chăm lo giáo dục đạo đức cách mạng cho đồn viên và thanh 
niên, đào tạo họ thành những người thừa kế xây dựng chủ nghĩa xã hội vừa “ hồng” vừa  
“ chun”. Bồi dưỡng thê hệ  cách mnagj cho đời sau là một việc rất quan trọng và cần  
thiết.
 * Đ
  ạo đức là thước đo lịng cao thượng của con    người. 
Đạo đức trở thành nhân tố quyết định của sự thành bại của mọi cơng việc, 
phẩm chất mỗi con người.


Trong bài  “ Người  cán bộ  cách mạng” (1955), Hồ  Chí  Minh u cầu “ 
Người cán bộ  cách mạng phải có đạo đức cách mạng... Mọi việc thành hay là bại, chủ 
chốt là do cán bộ có thấm nhuần đạo đức cách mạng, hay là khơng”.
Trong bài “ Đạo đức cách mạng” ( 1955), Bác viết: “ Tuy năng lực và cơng  

việc của mỗi người khác nhau, người làm việc to, người làm việc nhỏ, nhưng ai giữ 
được đạo đức đều là người cao thượng”.
Thực hành tốt đạo đức khơng chỉ  có tác dụng tơn vinh nâng cao giá trị  của 
mình mà cịn tạo ra sức mạnh nội sinh giúp ta vượt qua mọi thử thách.
2)Quan điểm về những chuẩn mực đạo đức cách mạng.
 * Trung v
 
ới nước, hiếu với    dân. 
•

Trung với nước, hiếu với dân là phẩm chất đạo đức bao trùm quan trọng 

nhất và chi phối các phẩm chất khác. Mặt khác, về quan hệ đạo đức thì mối quan hệ của 
mỗi người với đất nước mình, với nhân dân, dân tộc mình là mối quan hệ lớn nhất.
•

Trung với hiếu là những khái niệm đạo đức cũ với nội dung hạn hẹp: trung 

với vua, hiếu với cha mẹ. Qua đó phản ánh bổn phận, trách nhiệm của thần dân đối với  
vua, con cái đối với cha mẹ.
•

Hồ  Chí Minh đã khơng gạt bỏ  khái niêmh trung, hiếu đã ăn sâu, bám rễ 

trong con người Việt Nam với ý nghĩa trách nhiệm, bổn phận của người dân, người con  
mà đưa vào khái niệm cũ nội dung mới mang tính cách mạng: trung với nước, hiếu với 
dân. Người nói: “ Đạo đức cũ như người đầu ngược xuống đất chân chống lên trời. Đạo  
đức mới như người hai chân đứng vưngx được dưới dất, đầu ngửng lên trời”. Đầu năm 
1946, Người cịn chri rõ: “ Đạo đức, ngày trước thì chỉ trung với vua, hiếu với mẹ. Ngày 
nay, thời đại mới, đạo đức cũng

phải mới. Phải trung với nước. Phải hiếu với tồn dân, với đồng bảo”. Đây 
chính là chuẩn mực đạo đức có ý nghĩa hàng đầu.


•

Tư  tưởng trung với nước, hiếu với dân của Hồ  Chí  Minh  đã vượt qua  

những hạn chế  của chủ  nghĩa u nước truyền thống dân tộc: “ Trung với Đảng, hiếu  
với dân, sẵn sàng chiến đấu hi sinh vì độc lập, tự do của Tổ Quốc, vì chủ  nghĩa xã hội.  
Nhiệm vụ  nào cũng hồn thành, khó khăn nào cũng vượt qua, kẻ  thù nào cũng đánh 
thắng”. Đó khơng chỉ là lời kêu goi mà cịn là sự  định hướng chính trị­ đạo đức cho mỗi  
người Việt Nam, khơng những trong cuộc đấu tranh cách mạng trước kia và hiện nat, mà 
cịn lâu dài về sau.
•

u nước, trung với nước là tuyệt đối trung thành với sự nghiệp xây dựng  

và bảo vệ  đất nước, đặt lợi ích của Đảng, của Tổ  quốc, của nhân dân, của cách mạng  
lên trên hết. Tiếp theo là thực hiện tốt mọi chủ  trương, chính sách của Đảng của Nhà  
nước. Đối với cán bộ, đảng viên, Người cịn địi hỏi phải “ tận trung với nước, tận hiếu  
với dân” mới xứng đáng là người lãnh đạo, là người đầy tớ trung thành của nhân dân.
•

Hiếu với dân khơng chỉ  dừng ở chỗ  thương dân mà cịn phải phục vụ  dân­ 

đây là điểm làm cho tư tưởng Hồ Chí Minh về  đạo đức hồn tồn khác về  bản chất so  
với đạo đức cũ. Ngày nay, hiếu với dân chính là u dân, kinh trọng dân, lấy dân làm 
gốc; đề cao tinh thần phục vụ nhân dân, có trách nhiệm trước  nhân dân. Bác đã nêu ra 3 
loại trách nhiệm của người cán bộ, trước hết là trách nhiệm với nhân dân, rồi cơng việc,  

sau cùng mới là trách nhiệm với cấp trên; ln quan tâm chăm lo cho đời sống vật chất,  
tinh thần của nhân dân, chăm lo cải  thiện  đời  sống  vật  chất,  tinh  thần  của  nhân  dân, 
chăm lo cải thiện đời sống
cho dân; khi dân cịn thiếu thì mình khơng có quyền địi hoit sung sướng cho  
riêng mình; tơn trọng và phát huy quyền làm chủ  của dân, nâng cao dân trí  
dân biết và sử dụng làm chủ của mình.
              *
  C
  ần, kiệm, liêm, chính, chí cơng vơ    tư .


• Cần, kiệm, liêm, chính, chí cơng vơ tư  là nội dung cốt lõi của đạo đức cách  
mạng, đó là phẩm chất đạo đức gắn liền với hoạt động hằng ngày của mỗi  
người. Vì vậy, Hồ  Chí Minh đã đề  cập phẩm chất này nhiều nhất, thường 
cun nhất, phản ánh ngay từ cuốn sách “ Đường cách mệnh” đến với bản “  
Di chúc” cuối đời của Người. Đây cũng chính là phẩm chất đạo đức mà mỗi  
người phải coi mình là đối tượng rèn luyện.
• Bác chỉ rõ: “ Bọn phong kiến ngày xưa nêu ra cần, kiệm, liêm, chính nhưng 
khơng bao giờ  làm lại bắt nhân dân phải tn theo để  phụng sự  quyền lợi 
cho chúng. Ngày nay ta đề ra cần, kiệm, liêm, chính cho cán bộ thực hiện làm 
gương cho nhân dân theo để lọi cho nước cho dân. Với ý nghĩa như vâyh, cần 
kiệm, liêm, chính, chí cơng vơ tư  cũng là một biểu hiện cụ  thể  của phẩm  
chất “ trung với nước, hiếu với dân.”.
• “ Cần” tức là siêng năng, chăm chỉ, cố gắn dẻo dai; lao động có kế hoạch, có  
năng suất cao; lao động với tinh thần tự  lực cánh sinh, khơng lười biếng, 
khơng ỷ lại, khơng dựa dẫm.
• “ Kiệm là tiết kiệm, khơng xa xỉ, khơng hoang phí: tiết kiệm sức lao động, 
tiết kiệm thì giờ, tiết kiệm của của dân, của nước, của bản thân mình; phải  
tiết kiệm từ cái to đến cái nhỏ, nhiều cái nhỏ cộng lại thành cái to; khơng xa 
xỉ, khơng hoang phí, khơng bừa bãi, khơng phơ trương hình thức, khơng liên 

hoan, chè chén lu bù.
• “ Liêm” là trong sạch, khơng tham lam,.. khơng tham tiền của, địa vị, danh 
tiếng, ăn ngon.. Liêm tức là “ ln ln tơn trọng, giuqx gìn của cơng và của  
dân”. “ khơng xâm phạm một đồng xu, hạt thóc của nhà nước, của nhân 
dân”; phải trong sạch, khơng tham lam”. “ khơng tham địa vị, khơng tham tiền 
tài, khơng tham sung sướng, khơng ham người tâng bốc mình. Vì vậy mà 
quang minh chính đại, khơng bao giờ hủ hóa. Chỉ có một thứ ham là ham học, 
ham làm, ham tiến bộ.


• “ Chính” nghĩa là khơng tà, thẳng thắn, đúng đắn. Chính là đối với mình­ 
khơng tự cao, tự đại, ln chịu khó học tập cầu tiến bộ, ln tự  kiểm điểm 
để phát triển điều hay, sửa đổi điều dở  của bản thân mình. Đối với người­ 
khơng nịnh hót người trên, khơng xem khinh người dưới; ln giư  thái độ 
chân thành, khiêm tốn, đồn kết thật thà, khơng dối trá, lừa lọc. Đối với việc­ 
để  việc cơng lên trên, lên trước việc tư, việc nhà. Đã phụ  trách việc gì thì  
quyết làm cho kỳ  được, cho đến nơi đến chốn, khơng sợ  khó khăn, việc 
thiện thì dù nhỏ đến mấy cũng làm, việc ác thì dù có nhỏ mấy cũng tránh.
• “ Chí cơng vơ tư” về thực chất là nối tiếp cần, kiệm, liêm, chính, tức là u 
cầu phải rất mực cơng minh, chính trực, cơng bằng, cơng taam, khơng thiên  
tư thiên vị, khơng nghĩ đến mình trước, chỉ biết vì Đảng, vì Tổ quốc, vì đồng 
bào, đặt lợ  ích của cách mạng, của nhân dân lên trên hết, trước hết. Những 
yếu tố này có mối quan hệ biện chứng với nhau: “ Cần, Kiệm, Liêm, là gốc 
rễ của Chính. Nhưng một cây cần có gốc rễ, lại cần có ngành, lá, hoa, quả 
mới là hồn tồn. Một người cần phải Cần, Kiệm, Liêm nhưng cịn phải  
Chính mới là người hồn tồn.
• Cần, kiệm, liêm, chính cần thiết đối với tất cả mọi người, là thước đo bản 
chất người của một người. Hồ Chí Minh ví những đức tính đó như  mùa của 
trời, phương của đất, đức của con người.
• Cần, kiệm, liêm, chính vơ cùng cần thiết đối với cán bộ, đảng viên và đối  

với dân tộc. Người nói: “ Một dân tộc biết cần kiệm, biết liêm là một dân 
tộc giàu về vật chất, mạnh mẽ về tinh thần, một dân tộc văn minh tiến bộ”.
• Việc thực hiện cần, kiệm liêm, chính, chí cơng vơ tư phải đi liền với chống, 
chủ nghĩa cá nhân: tuy nhiên, cần phải phân biệt đúng đắn giữa chủ nghĩa  cá 
nhân và lợi ích cá nhân, cần thấy rõ sự  thống nhất giữa lợi ích ching và lợi  
ích riêng.
 *    u thương con người, sống có tình    nghĩa. 


• Kế  thừa truyền thống nhân nghĩa của dân tộc, kết hợp với chủ  nghĩa đạo 
cộng sản, tiếp thu tinh thần nhân văn của nhân loại qua nhiều thập niên, 
cùng với việc thể nghiệm chính bản thân mình qua hoạt động, thực tiễn, Hồ 
Chí Minh đã xác định tình thương u con người là một trong những phẩm 
chất đạo đức cao đẹp nhất. Người đã khái qt về  triết lý cuộc sống: nghĩ 
cho cùng mọi vấn đề  là vấn đề   ở  đời và làm người,  ở  đời và làm người là  
phải u nước, thương dân, thương nhân loại khổ đau bị áp bức.
• Đối với Bác, tình u thương con người là tình cảm nhân ái sâu sắc, rộng lớn  
nên trước hết nó là dành cho những người cùng khổ, những người lao động  
bị  áp bức bóc lột. Người u thương đồng bào, đồng chí mình, khơng phân 
biệt già, trẻ, trai, gái, miền xi hay mièn ngược. Từ u thương nhân dân lao 
động, đồng bào bị áp bức bóc lột, Hồ Chí Minh đã mở rộng tình thương u 
đó là đến tất cả những người bị áp bức trên khắp thế gian, cho nhân dân, u 
chuộng hịa bình các nước. Tình u thương con người ở Hồ Chí Minh thấm  
đượm chủ  nghĩa quốc tế  vơ sản­ u thương con người cùng giai cấp. “ 
Quan san mn dặm một nhà. Bốn phương vơ sản đềuu là anh em”. Hồ  Chí 
Minh u thương tất cả con người, khơng phân biệt màu da, khơng giới hạn 
phạm vi lãnh thổ. Người cách mạng là người giàu tình cảm, có tình cảm cách 
mạng mới đi làm cách mạng. Vì u thương nhân dân, u thương những con  
người cùng khổ  mà Người sẵn sàng chấp nhận mọi gian khơt, hy sinh để 
đem lại độc lập, tự do hạnh phúc cho con người.

• Chính tình u thương con người mà Bác thấy được những đày đọa, những 
khổ  sở  mà nhân dân phải chịu đựng, điêu đứng với cuộc sống khốn cùng và 
qua đó mà Bác đã lên án, tố cáo mạnh mẽ tội ác của chủ nghĩa đế quốc, chủ 
nghĩa thực dân. Bác cịn vạch rõ âm mưu, thủ  đoạn dã man của đế  quốc và 
thực dân với giai cấp cơng nhân, nhân dân lao động ở các nước chính quốc và 
thuộc địa. Và  từ  lịng  u  thương  vơ  hạn  đối  với  con  người,  Hồ  Chí  Minh 


luôn khao khát


hịa bình và làm hết mình để  tránh đổ  máu cho nhân dân Việt Nam và nhân  
dân thế  giới. Tình u thương  ấy theo Bác cịn được thể  hiện bằng hành 
động làm cho nhà nước độc lập, nhân dân được tự  do, hạnh phúc “ làm sao  
cho nước ta được hồn tồn độc lập, dân ta được hồn tồn tự  do, đồng bào  
ai cũng có cơm ăn áo mặc, ai cũng được học hành”. Đó chính là triết lý nhân  
văn hành động.
• Con người chính là tài sản q giá nhất nên theo Hồ  Chí Minh, ta phải biết  
q trọng, q trọng tính mạng và tài sản của nhân dân: “ Việc gì có lợi cho 
dân phải làm cho kỳ  được. Việc gì có hại cho dân thì phải hết sức tranh”. 
Người cũng u cầu mọi chủ  trương, chính sách, mọi quy định pháp luật, 
pháp lệnh của Nhà nước đều phải xuấ  phát từ  lợi ích của nhân dân, cán bộ 
nhà nước khơng được “ lạm quyền”, “ đứng trên dân”, “  ức hiếp dân”. Lý  
tưởng cao nhất của Đảng, của cán bộ, của đảng vieen là phục vụ sự nghiệp  
cách mạng của quần chúng, mang lại hạnh phúc cho nhân dân.
• Tình u thương con người theo Hồ Chí Minh phải xây dựng trên lập trường 
của giai cấp cơng nhân, thể  hiện trong các mối quan hệ  hằng ngày với bạn  
bè, đồng chí, anh em, phải được thể hiện ở hành động cụ thể thiết thực. Nó  
địi hỏi mỗi người phải chặt chẽ  và nghiêm khắc với mình, rộng rãi, độ 
lượng và giàu lịng vị tha đối với người khác, phải có thái độ tơn trọng những  

quyền của con người, tạo điều kiện cho con người phát huy tài năng, nâng  
cao con người,... Bằng hành động và ứng xử của mình, Hồ Chí Minh truyền  
lại cho chúng ta một đạo lý làm người là phải biết u thương và sống với 
nhau có tình có nghĩa. Trong “ Di chúc:, Người từng viết: “ Đầu tiên là cơng 
việc đối với con người,.. Phải có tình đồng chí thương u lẫn nhau”.
 * Tinh th
 
ần quốc tế trong    sáng. 
•

Chủ nghĩa quốc tế là một trong những phẩm chất quan trọng nhất của   đạo 


đức  cộng  sản  chủ  nghĩa.  Điều  này  được  bắt  nguồn  từ  bản


chất của giai cấp cơng nhân, làm cho mối quan hệ  rộng lớn vượt ra khỏi  
giới hạn quốc gia dân tộc.
•

Nội dung của tinh thần quốc tế trong sáng là sự tơn trọng và thương u tất  

cả  các dân tộc, nhân dân các nước, chống sự hằn thù, bất bình đẳng dân tộc và sự  phân 
biệt chủng tộc, đồn kết quốc tế vì mục tiêu hịa bình, dân chủ và tiến bộ.
•

u nước, nhân ái là truyền thống vốn có của nhân dân ta. Nhưng u nhân 

dân mình đồng thời lại biết u nhân dân các dân tộc bị áp bức, giải phóng cho dân tộc 
mình cịn phải giải phóng cho các dân tộc khác, giúp bạn cũng là tự giúp mình. Tư tưởng 

của Hồ  Chí Minh là sự  thống nhất giữa chủ  nghĩa u nước chân chính với chủ  nghĩa 
quốc tế trong sáng. Chủ nghĩa quốc tế là một trong những đặc điểm quan trọng nhất của  
đạo đức cộng sản chủ nghĩa, bắt nguồn từ  bản chất quốc tế của giai cấp cơng nhân và  
của xã hội xã hội chủ nghĩa.  “ Rằng đây bốn bề một nhà. Vàng đen, trắng, đỏ đều là anh 
em”­ Hồ Chí Minh.
• Trong  suốt  cuộc  đời  hoạt  động  cách  mạng,  Hồ  Chí  Minh  đã  dày
cơng xây đắp tinh thần đồn kết hữu nghị giữa nhân dân Việt Nam và nhân 
dân thế  giới, đã tạo ra một kiểu quan hệ  quốc tế  mới, đối thoại thay cho 
đối đầu, nhằm kiến tạo một nền văn hóa hịa bình cho nhân loại. Đó là di  
sản thời đại vơ giá của Người về hịa bình, hữu nghị hợp tác phát triển giữa 
các dân tộc.
•

Tinh thần quốc tế địi hỏi phải chống lại thói vị  kỷ  dân tộc, hẹp hịi, biệt  

lập,...  hướng  tới mục tiêu  hịa bình,  hữu nghị, dân chủ, tiến bộ, xã hội. Tinh thần quốc 
tế trong sáng làm cho con người trở nên cao thượng, đẹp đẽ, là một phẩm chất đạo đức  
khơng thể thiếu của con người đặc biệt là ở thời đại văn minh.
3)Ngun tắc rèn luyện đạo đức cách mạng.
Để  xây dựng một nền đạo đức mới, Hồ  Chí Minh đã nêu ra những ngun tắc  
cơ  bản để  định hướng cho sự lãnh đạo của Đảng cũng như  cho việc rèn luyện  


của mỗi người.

a) Nói đi đơi với làm, phải nêu gương về đạo đức.
“ Nói đi đơi với làm” là nét đẹp trong đạo đức truyền thống của dân tộc được 
Hồ Chí Minh nâng lên một tầm cao cao mới. Người coi đây là ngun tắc cơ bản này là 
sự  thống nhất giữa lý luận và thực tiến, nó đã trở  thành phương pháp luận trong cuộc  
sống và là nền tảng triết lý sống hết sức bình dị  mà vơ cùng sâu sắc của Người. Trong 

tác phẩm “ Đường cách mệnh”, khi đề  cập tư  cách một người cách mênh, Bác đã u 
cầu “ Nói phải đi đơi với làm”. Trong suốt cuộc đời của mình, Hồ Chí Minh đã giáo dục  
mọi người và chính Người đã thực hiện điều đó một cách nghiêm túc và đầy đủ nhất.
Nói đi đối với làm khơng chỉ là ngun tắc rèn luyện mà cịn là cơ sở để phân 
biệt giữa đạo đức cách mạng với những thứ  đạo đức khác: nói mà khơng làm là đặc  
trưng của giai cấp bóc lột, lời nói đi đơi với việc làm là đặc trưng của giai cấp bóc lột,  
lời nói đi đơi với việc làm và thực hiện hành đạo đức làm gương là đạo đức của người 
cách mạng nói chung. Hồ Chí Minh dạy: “ Trước mặt quần chúng, khơng phải ta cứ viết  
lên trán chữ: “cộng sản” mà ta được họ u mến. Quần chúng chỉ q mến những người  
có tư cách, đạo đức. Muốn hướng dân nhân dân, mình phải làm mực thước cho người ta  
bắt chước... Hơ hào dân tiết kiệm, mình phải tiết kiệm trước đã”.
Hồ Chí Minh là tấm gương sáng tuyệt vời về lời nói đi đơi với việc làm. Nói đi 
đơi với làm đối lập hồn tồn với thói đạo đức giả, nói một đằng làm một nẻo, 
nói nhiều làm ít, thậm chí nói mà khơng làm. Ngay sau thắng lợi Cách mạng 
Tháng Tám 1945, Hồ Chí Minh đã chỉ ra những biểu hiện của thói đạo đức giả 
ở một số cán bộ “ vác mặt làm quan cách mạng”. Sau này, Người đã nhiều lần 
bàn dến việc tẩy sạch căn bệnh quan liêu, coi thường quần chúng của một số 
cán bộ, đảng viên.


 “ Nêu gương về đạo đức” là một nét đẹp của truyền thống văn hóa phương 
Đơng. Để đạo đức cách mạng thấm sâu, bám chắc vào đời sống xã hộ  và trở  thành nền  
tàng tinh thần của nhân dân.
Nêu gương có ý nghĩa rất lớn trong việc tu dưỡng đạo đức. Trong gia đình thì  
bố mẹ phải là tấm gương cho con cái, anh chị phải là tấm gương đối với em. Trong nhà 
trường, thầy cơ phải là tấm gương đối với học trị. Trong tổ  chức, tập thể, Đảng, Nhà 
nước thì những người lãnh đạo phải là tấm gương cho cấp dưới. Trong xã hội, tấm  
gương của các thế trước đối với các thế hệ sau rất đặc biệt quan trọng. Mỗi thế hệ đều 
có trách nhiệm rất nặng nề  đối với thế  hệ  sau trong việc giáo dục đạo đức. Hồ  Chí 
Minh rất coi trọng việc nêu gương. Người nói: “ Lấy gương người tốt, việc tốt để hàng  

ngày giáo dục lẫn nhau là một trong  những cách tốt nhất để  xây dựng Đảng, xây dựng 
các tổ chức cách mạng, xây dựng con người mới, cuộc sống mới”. Và Người ln là tấm  
gương đạo đức mẫu mực về nói đi đơi với làm, tự giác nêu gương.
Những tấm gương đạo đức được hiểu theo một nghĩa rộng. Có những tấm  
gương chung và riêng, lớn và nhỏ, xa và gần. Một nền đạo đức mới chỉ được xây dựng 
trên một cái nền rộng lớn, vững chắc, khi những phẩm chất đạo đức, những chuẩn mực  
đạo đức đã trở thành hành vi đọa đức ngày càng phổ biến trong tồn xã hội và những tấm  
gương đạo đức của những người tiêu biểu, những người tốt, việc tốt có ý nghĩa thúc  
đẩy q trình phổ biến đó.
b)Xây đi đơi với chống.
Xây là biểu dương, giáo dục những phẩm chất, chuẩn mực  đạo  đức mới,  
những tấm gương đạo đức cao đẹp, trong sáng nảy sinh từ các phong trào cách 
mạng của quần chúng, qua đó khơi dậy ý thức đạo đức lành mạnh để  mỗi 
người tự giác trau dồi, rèn luyện.