Một số kinh nghiệm trong công tác tuyên truyền, phòng chống tác hại của thuốc lá cho học sinh trường...

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO THANH HÓA
TRƯỜNG THPT TRIỆU SƠN 2

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM

MỘT SỐ KINH NGHIỆM TRONG CÔNG TÁC
TUYÊN TRUYỀN, PHÒNG CHỐNG TÁC HẠI CỦA THUỐC
LÁ CHO HỌC SINH TRƯỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG
TRIỆU SƠN 2

Người thực hiện: Lê Văn Thân
Chức vụ: Giáo viên
SKKN thuộc lĩnh vực: Công tác chủ nhiệm

THANH HOÁ, NĂM 2017

SangKienKinhNghiem.net


A. MỞ ĐẦU
I. Lý do chọn đề tài
Thuốc lá là nguy cơ gây tác hại lớn đối với sức khoẻ con người và là
nguyên nhân hàng đầu dẫn đến tử vong sớm trên toàn thế giới. Việt Nam là một
trong 15 nước có tỷ lệ nam giới trưởng thành hút thuốc cao trên thế giới, tỉ lệ
này ngày càng tăng và trẻ hóa[1]. Số người chết vì các bệnh liên quan tới tác hại
của thuốc lá gấp nhiều lần số người chết vì tai nạn giao thơng hàng năm. Thế
nhưng đa phần những người hút thuốc lá, thuốc lào ( gọi tắt là thuốc lá) vẫn mơ
hồ về tác hại thực của nó. Đặc biệt là học sinh, sinh viên chưa nhận thức đúng về
tác hại của thuốc lá đối với sức khoẻ.
Hiện nay hút thuốc lá và các căn bệnh do thuốc lá gây ra là rất nghiêm
trọng, nó khơng chỉ gây ra cho người hút mà cịn ảnh hướng rất lớn đến người

xung quanh. Các bệnh tật của nó gây ra khơng chỉ là các bệnh cấp tính do độc
hại mà cịn là các bệnh mãn tính. Tích lũy các chất độc hại từ thuốc lá gây rối
loạn chuyển hóa các chất trong cơ thể, trong đó có bệnh tim mạch và ung thư.
Nguy hại hơn, thuốc lá chính là kẻ sát nhân thầm lặng, ảnh hưởng đến nhiều thế
hệ, làm kiệt quệ giống nịi.
Tình hình thực tế việc hút thuốc lá, thuốc lào tại địa phương và ở trường
THPT Triệu Sơn 2 đang được báo động. Việc giáo dục học sinh trường THPT
Triệu Sơn 2 là rất cần thiết. Để ngăn chặn tình trạng hút thuốc lá ở học sinh là
việc làm cấp bách của gia đình, nhà trường và của toàn xã hội.
Là một giáo viên kiêm công tác chủ nhiệm, tôi nhận thức được tác hại rất
nghiêm trọng của thuốc lá. Vì vậy, trong quá trình giảng dạy, tơi ln trăn trở
tìm tịi phương pháp để đưa kiến thức này phổ biến cho học sinh vào các bài
dạy. Bởi chính các em học sinh là những người góp phần trực tiếp giảm thiểu
việc hút thuốc lá, hơn thế nữa các em còn là những tuyên truyền viên tích cực
trong cơng tác tun truyền tác hại của hút thuốc lá tại gia đình, nhà trường và
nơi các em sinh sống. Qua thực tế giảng dạy nhiều năm, tôi mạnh dạn đưa ra đề
tài “Một số kinh nghiệm trong cơng tác tun truyền, phịng chống tác hại
của thuốc lá cho học sinh trường trung học phổ thông Triệu Sơn 2”.
II. Mục đích nghiên cứu của đề tài
Trên cơ sở nghiên cứu lí luận và thực tiễn về vai trị, trách nhiệm của nhà
trường, của giáo viên nói chung và giáo viên chủ nhiệm nói riêng trong cơng tác
tuyên truyền, giáo dục nhằm nâng cao nhận thức, kỹ năng, ý thức được tác hại
của thuốc lá. Từ nghiên cứu tìm hiểu về nguyên nhân, tác hại, hậu quả của việc
hút thuốc lá để tuyên truyền trong nhà trường nhằm nâng cao ý thức, kỹ năng
cần thiết giúp học sinh hiểu biết tác hại của thuốc lá. Công tác tuyên truyền
trong trường học tới học sinh sẽ lan rộng đến phụ huynh, người thân, đến tồn
xã hội góp phần hạn chế tối đa người hút thuốc lá, xây dựng mơi trường sống an
tồn lành mạnh cho các em.

1

SangKienKinhNghiem.net


Giáo dục cho học sinh trường THPT Triệu Sơn 2 nhận thức tác hại của
thuốc lá. Thông qua bài học giúp cho học sinh biết được thành phần trong thuốc
lá rất có hại cho sức khỏe con người. Học sinh phải biết mình cần làm những
việc gì và hành động để phòng ngừa hút thuốc lá cho bản thân và những người
khác. Từ đó, tun truyền cho mọi người khơng nên hút thuốc lá để bảo vệ chính
mình và mọi người xung quanh.
Đề tài nhằm mục đích chia sẻ với đồng nghiệp, đặc biệt là giáo viên chủ
nhiệm, phương pháp dạy học lồng ghép giáo dục tác hại của thuốc lá cho học
sinh thông qua các tiết sinh hoạt lớp và các buổi tổ chức sinh hoạt tập thể của
nhà trường.
Đáp ứng chủ chương của Bộ Giáo Dục và Đào Tạo về việc vận dụng kiến
thức liên môn, các kỹ năng sống để giải quyết các tình huống thực tiễn dành cho
học sinh trung học phổ thông.
Tuyên truyền phổ biến và thực hiện các quy định của Luật Phòng, chống
tác hại của thuốc lá (PCTHTL). Ngày 18/6/2012, Quốc hội khóa XIII, kỳ họp
thứ 3 đã thơng qua Luật Phịng, chống tác hại của thuốc lá và có hiệu lực thi
hành từ ngày 01/5/2013, trong đó quy định về các biện pháp giảm nhu cầu sử
dụng thuốc lá, các biện pháp kiểm soát nguồn cung cấp thuốc lá và các điều kiện
bảo đảm để phòng, chống tác hại của thuốc lá [2]. Tiếp tục thực hiện Chỉ thị số
56/CT-BGDĐT ngày 02/10/2007 của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo về việc
tăng cường cơng tác phịng chống tác hại thuốc lá (PCTHTL) trong ngành giáo
dục và Quy định về công tác PCTHTL trong ngành giáo dục ban hành kèm theo
Quyết định số 3323/QĐ-BGDĐT ngày 13/8/2010 của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và
Đào tạo. Đồng thời hưởng ứng ngày thế giới không thuốc lá (31/5) và tuần lễ
Quốc gia không thuốc lá (25/5 - 31/5/2013)[3].
III. Đối tượng nghiên cứu của đề tài
Một số kinh nghiệm trong cơng tác tun truyền, phịng chống tác hại của

thuốc lá cho học sinh trường trung học phổ thông Triệu Sơn 2
IV. Phương pháp nghiên cứu của đề tài
Nghiên cứu lí luận cơng tác tun truyền của nhà trường, của tất cả giáo
viên nói chung và giáo viên chủ nhiệm lớp nói riêng về giáo dục kỹ năng, nhận
thức tác hại của hút thuốc lá.
Nghiên cứu lí luận, các tài liệu về thông tin, tuyên truyền, giáo dục nhận
thức tác hại của hút thuốc lá, để các em trang bị cho mình, cho người thân xung
quanh những kiến thức cần thiết về tác hại của thuốc lá.
Sử dụng phương pháp thuyết trình, thơng qua trình chiếu hình ảnh minh
hoạ ( hình ảnh ở phần phụ lục ) làm nổi bật lên vấn đề, từ đó thống kê số liệu,
khảo sát về việc nắm kiến thức, kỹ năng và nhận thức của học sinh về tác hại
của thuốc lá.
Khảo sát, điều tra, tổng hợp.

2
SangKienKinhNghiem.net


B. NỘI DUNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
I. Cơ sở lí luận
1. Vai trò của nhà trường và giáo viên trong việc giáo dục kỹ năng sống cho
học sinh nói chung và tuyên truyền phòng chống tác hại của thuốc lá nói
riêng
1.1. Vai trị của nhà trường
Nhiệm vụ giáo dục tác tại của thuốc lá không phải chỉ riêng ai, mà nó là
trách nhiệm của tồn xã hội. Trong cơng tác giáo dục tác tại của thuốc lá, vai trò
của nhà trường cũng như vai trị của giáo viên là khơng thể thiếu. Có thể nói
trong một mơi trường mang tính giáo dục và phát triển con người toàn diện như
trường học thì nhà trường lại có vai trị tiên quyết. Nhà trường không chỉ dạy
cho học sinh lý thuyết đơn thuần mà cần phải phổ cập, giáo dục và trang bị cho

các em những kiến thức, kỹ năng sống áp dụng vào thực tế cuộc sống, trong
những kiến thức ấy không thể thiếu kiến thức về tác hại của thuốc lá.
Nhà trường luôn nhận được sự tin tưởng to lớn từ gia đình và xã hội. Vì
thế, cần đẩy mạnh việc tìm ra các biện pháp hợp lí, hiệu quả để cung cấp cho
học sinh thông tin về tác hại của thuốc lá. Ở trường học hiện nay hầu hết cũng
đã đưa việc rèn luyện kỹ năng sống nói chung và đang dần đưa việc giáo dục về
tác hại của thuốc lá nói riêng vào cơng tác giáo dục, vì nhận ra tầm quan trọng,
thiết yếu của nó. Thầy cơ giáo phải là người trực tiếp quan tâm và giáo dục để
nâng cao ý thức của học sinh trong các bài giảng của mình. Vai trị của nhà
trường là vơ cùng to lớn trong việc phát triển con người. Vì thế, tập trung vào
giảng dạy, thực hành kỹ năng sống hẳn là công việc không thể thiếu, nhất là
cung cấp cho các em kiến thức liên quan đến tác hại thuốc lá.
Nhiệm vụ của nhà trường cũng như giáo viên là cần có những hành động,
biện pháp hiệu quả đồng thời trong cơng tác giảng dạy, phải tích cực lồng ghép
vào các bài dạy để học sinh nhận thức được tác hại của thuốc là.
1.2. Vai trò của giáo viên chủ nhiệm trong cơng tác tun truyền, phịng
chống tác hại của hút thuốc lá cho học sinh
GVCN là người sát cánh cùng những thăng trầm của học sinh, phát triển
con người cả về thể chất lẫn tinh thần, kỹ năng sống, định hướng các em hướng
tới tương lai. Vì vậy vai trò, trách nhiệm của người GVCN trong việc giáo dục
kỹ năng sống nói chung và giáo dục học sinh nhận thức được tác hại của thuốc
lá nói riêng cần được thường xuyên lồng ghép vào các buổi sinh hoạt lớp, sinh
hoạt 15 phút đầu giờ.... Tăng cường cung cấp thông tin về tác hại của hút thuốc
lá giúp các em nắm bắt được tình hình để ý thức sâu sắc được mối hiểm họa từ
thuốc lá gây ra.
Tổ chức các cuộc thi tìm hiểu về tác hại của thuốc lá dành cho học sinh.
Việc tự tìm tịi, thu thập thông tin sẽ giúp các em nhớ lâu, ý thức sâu sắc hơn
tầm quan trọng của vấn đề.
3
SangKienKinhNghiem.net

Kết hợp với Đoàn thanh niên xây dựng kế hoạch hành động thiết thực
nhằm tuyên truyền, giáo dục cho học sinh nhận thức được tác hại của thuốc lá,
thông qua các buổi ngoại khóa, buổi sinh hoạt tập thể,...
2. Nguyên nhân và tác hại của thuốc lá
2.1. Thành phần hóa học của khói thuốc lá

Hình [4]
Thành phần hóa học của khói thuốc lá được chia làm 4 nhóm chất:
2.1.1. Nicotine
+ Công thức phân tử: C10H14N2
+ Công thức cấu tạo

Nicotine là chất lỏng như dầu không màu, chuyển thành màu nâu khi cháy và
có mùi khi tiếp xúc với khơng khí, hút ẩm và có thể trộn lẫn với nước trong
dạng bazơ của nó. Là một bazơ gốc nitơ, nicotin tạo ra các muối với các axít,
thơng thường có dạng rắn và hịa tan được trong nước. Nicơtin được xếp vào
nhóm các chất có tính chất dược lý gây nghiện chủ yếu, tương tự như các chất
ma tuý Heroin và Cocain. Người hút thuốc trung bình đưa vào cơ thể 1 đến 2 mg
nicơtin mỗi điếu thuốc hút[14].
2.1.2. Cacbon monoxit
Khí CO có nồng độ cao trong khói thuốc lá và sẽ được hấp thụ vào máu,
gắn với hemoglobine với ái lực mạnh hơn 210 lần oxy. Khí CO đi nhanh vào
máu và chiếm chỗ của oxy trên hồng cầu. Hậu quả là cơ thể không đủ oxy để sử
dụng.
2.1.3. Các phân tử nhỏ trong khói thuốc lá
Khói thuốc lá chứa nhiều chất kích thích dạng khí hoặc dạng hạt nhỏ. Các
chất kích thích này gây nên các thay đổi cấu trúc của niêm mạc phế quản dẫn
4

SangKienKinhNghiem.net


đến tăng sinh các tuyến phế quản, các tế bào tiết nhầy và làm mất các tế bào có
lơng chuyển. Các thay đổi này làm tăng tiết nhầy và giảm hiệu quả thanh lọc của
thảm nhầy-lông chuyển.
2.1.4. Các chất gây ung thư
Trong khói thuốc lá có khoảng 70 chất trong số đó gồm cả các hợp chất
thơm có vịng đóng như Benzopyrene, Nitrosamine có tính chất gây ung thư.
2.2. Tác hại của thuốc lá
2.2.1. Tác hại về sức khỏe
Một người hút 01 điếu thuốc tức là đã tự mình làm mất đi 5,5 phút cuộc
sống. Tuổi thọ trung bình của người hút thuốc ngắn hơn so với người không hút
thuốc từ 05 đến 08 năm. Hút thuốc làm tăng tỷ lệ tử vong từ 30 đến 80%, (chủ
yếu là do các bệnh ung thư phổi) [12].
2.2.1.1. Nguy cơ mắc các bệnh ung thư
Một nghiên cứu ở Mỹ về sự liên quan giữa sử dụng thuốc lá và ung thư đã
được tiến hành, ước tính rằng khoảng một phần ba trong tổng số người chết vì
ung thư liên quan tới sử dụng thuốc lá. Thuốc lá gây ra xấp xỉ 90% tổng số
người chết vì ung thư phổi. Chỉ khoảng 13% bệnh nhân ung thư phổi sống sót
sau 5 năm. Tỉ lệ chết do ung thư phổi ở nam giới có hút thuốc cao gấp 22 lần so
với nam giới không hút thuốc[13].
Ngồi ra hút thuốc lá cịn gây ung thư ở nhiều các phần khác như họng,
thanh quản, thực quản, lưỡi, tuyến nước bọt, môi, miệng, họng, tuyến tuỵ, thận,
bàng quang, ruột, trực tràng, bộ phận sinh dục...

Hình [5]
2.2.1.2. Ảnh hưởng của thuốc lá đến chức năng phổi
Hệ thống hô hấp có một số hàng rào bảo vệ để chống lại các bệnh. Q
trình lọc ở đường hơ hấp trên giúp ngăn chặn vi khuẩn, virus và các chất gây

kích thích từ ngồi vào trong phổi. Khí quản và tổ chức phổi sản xuất ra chất
nhầy giúp cho việc lấy và mang các chất bẩn ra ngoài. Hỗn hợp chất nhầy và
chất tạp nhiễm sẽ được đưa ra ngoài nhờ các lông nhỏ li ti gọi là lông chuyển,
những lông này lay động rất nhanh về phía trên, tốc độ của lông chuyển rất cao
tới 1000 lần trong một phút. Khi khói thuốc đi vào qua miệng thì người hút
5
SangKienKinhNghiem.net


thuốc đã vơ tình bỏ qua cơ chế bảo vệ thứ nhất đó là q trình lọc ở mũi. Điều
này làm cho hệ thống lông chuyển ở người hút thuốc bị liệt, thậm chí bị phá huỷ.
Hậu quả cuối cùng là chất nhầy ở những người hút thuốc bị nhiễm bởi các chất
độc hại và bị giữ lại nhiều trong tổ chức phổi cản trở sự lưu thông trao đổi khí
gây ra các bệnh ở đường hơ hấp, bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính, hen, nhiễm
trùng đường hơ hấp.
2.2.1.3. Ảnh hưởng của thuốc lá đối với sức khoẻ sinh sản của phụ nữ
Khói thuốc rất nguy hại đối với phụ nữ, phá huỷ noãn bào, gây tiết
hormon bất thường dẫn đến gây vô sinh.
Biến chứng do thuốc lá ở phụ nữ có thai: Sảy thai tự phát, vỡ ối sớm, đẻ
non, những thai phụ hút 1 bao/ngày thì tỉ lệ đẻ non cao hơn 20% so với phụ nữ
không hút thuốc.
2.2.1.4. Ảnh hưởng của hút thuốc đối với trẻ em
Trẻ em hút thuốc thụ động có nguy cơ lớn mắc các bệnh
Nhiễm trùng đường hô hấp: Những trẻ dưới 1 tuổi là con của những người
hút thuốc bị viêm phế quản hoặc viêm phổi cao gấp đôi con những người không
hút thuốc và bị nặng hơn và thường phải nằm viện lâu hơn 20% thời gian so với
con của người không hút thuốc.
Tỷ lệ mắc và mức độ nặng của bệnh hen tăng: Những đứa trẻ trong gia
đình có người hút thuốc có nguy cơ lên cơn hen hàng ngày tăng gấp 2 lần, số lần
phải nhập viện để điều trị cơn hen cũng nhiều hơn so với những đứa trẻ mà các

thành viên trong gia đình khơng hút thuốc.
Viêm tai giữa cấp và mãn tính: Viêm tai giữa khơng chỉ gây nên gánh
nặng về kinh tế mà còn gây điếc cho cuộc đời còn dài của những đứa trẻ. Điếc
khi trẻ còn rất nhỏ rất dễ gây nên câm và khơng có khả năng học tập.
Các bệnh đường hơ hấp khác: viêm họng, khàn tiếng, viêm Amidal.
Bệnh đường ruột: Hút thuốc thụ động cũng là một yếu tố nguy cơ gây các
loại bệnh đường ruột mạn tính khác, viêm đại tràng. Những trẻ nhỏ tiếp xúc với
khói thuốc thì nguy cơ bị loét đại tràng tăng gấp 2 lần so với trẻ không tiếp xúc.
2.3. Tác hại về kinh tế
Thuốc lá khơng chỉ có tác hại gây ra bệnh, thuốc lá còn gây thiệt hại kinh
tế rất lớn cho xã hội. Mỗi tháng, một người có hút thuốc ở Việt Nam chi gần
700.000 đồng cho thuốc lá (những người hút thuốc lá lâu năm hoặc hút trung
bình từ 20 – 30 điếu/ngày).
Với 12 triệu người hút, một năm chúng ta tốn hơn 8.200 tỷ đồng cho mặt
hàng này. Trong khi số tiền đó đủ để mua lương thực ni sống 10,6 triệu
người.Thêm nữa, một khảo sát gần đây cho thấy, chi tiêu cho thuốc lá ở nước ta
cao gấp 3,6 lần phí tổn học hành, gấp 2,5 lần mức chi cho quần áo và gần gấp
đôi mức chi cho khám chữa bệnh. Ngoài tổn thất do chi mua thuốc hút, số tiền
khám chữa bệnh chỉ cho 3 bệnh trong số 25 căn bệnh do thuốc lá gây ra là 2304

6
SangKienKinhNghiem.net


tỷ đồng/năm. Các tổn thất chưa tính được do sử dụng thuốc lá bao gồm chi phí
điều trị 22 bệnh cịn lại.
Nói tóm lại, thuốc lá gây ra nhiều tác hại ảnh hưởng đến kinh tế, sức khỏe
của cá nhân và của cộng đồng. Cái vịng luẩn quẩn nghèo đói - thiếu hiểu biết hút thuốc - bệnh tật, ... sẽ không bao giờ kết thúc nếu thuốc lá chưa được loại trừ
ra khỏi cuộc sống người dân.
2.4. Tác hại của thuốc lá tới môi trường

Hút thuốc là nguyên nhân chính gây nên ơ nhiễm khơng khí trong nhà,
nơi làm việc, trường học, nơi cơng cộng... và ngồi trời do khói thuốc thải ra
ngồi khơng khí hàng ngàn chất hóa học độc hại. Ngồi tác hại đối với sức khỏe
thì thuốc lá cũng góp phần khơng nhỏ vào việc hủy hoại môi trường. Các đầu
mẩu thuốc lá và vỏ bao sau khi sử dụng sinh ra một khối lượng rác thải lớn; ước
tính mỗi năm có tới 4.500 tỷ đầu lọc thuốc lá thải ra ngồi mơi trường. Khơng
chỉ là rác thải bẩn, đầu lọc thuốc lá còn gây hại cho các sinh vật dưới nước nếu
bị bỏ lại trên bãi biển, sơng, hồ hoặc trơi xuống cống thốt nước vì phải mất từ 5
- 7 năm mới phân hủy hết.
Mỗi năm, ước tính có 1,4% diện tích rừng bị tàn phá để lấy gỗ sấy thuốc
lá, ngoài ra, gỗ còn được sử dụng để xây lò sấy, làm giấy cuốn thuốc lá và bao bì
đựng thuốc lá. Trong quá trình sản xuất thuốc lá nhiều chất thải được thải ra môi
trường, bao gồm: dung môi, bùn than, dầu nhựa, giấy và gỗ cũng như các chất
thải hóa học độc hại khác. Thuốc lá là cây sử dụng nhiều chất dinh dưỡng trong
đất. Khơng có loại cây nào hấp thu nhiều chất dinh dưỡng trong đất (kali, phốt
pho và ni tơ) nhiều như cây thuốc lá, dẫn đến hiện tượng xói mịn đất ngày càng
nhanh do đất bị bạc màu. Trồng cây thuốc lá phải sử dụng nhiều loại thuốc trừ
sâu, diệt cỏ, các chất độc hại có trong thuốc thẩm thấu, tích tụ gây ơ nhiễm
nguồn nước, đất… Ngồi ra, tàn thuốc lá có thể là một trong những nguyên nhân
gây cháy rừng và hỏa hoạn lớn vì thường cháy lâu, âm ỉ [6].
II. Thực trạng của vấn đề
1. Thực trạng chung
Tại Việt Nam gần 50 % nam giới (cứ khoảng 2 nam giới trưởng thành thì
có một người) hút thuốc và 1,4% nữ giới hút thuốc lá, cao nhất châu Á (theo
thống kê của Tổ chức Sức khỏe Thế Giới), 26% thanh thiếu niên có độ tuổi từ
15 – 24 hút thuốc lá, có 33 triệu người khơng hút thuốc thường xun hít phải
khói thuốc tại nhà và hơn 5 triệu người trưởng thành không hút thuốc thường
xuyên hít phải khói thuốc tại nơi làm việc.
Mỗi ngày có khoảng 15 triệu người hút thuốc lá, con số đáng báo động
này đang có xu hướng ngày càng tăng nhanh và có nguy cơ trẻ hóa ngày một cao

và cứ mỗi giờ có 5 ca tử vong và mỗi ngày có hơn 100 ca tử vong và mỗi năm
có khoảng 40 000 người chết vì các bệnh liên quan tới tác hại của thuốc lá, gấp 4
lần số người chết vì tai nạn giao thơng hàng năm (biểu đồ 2). Nếu khơng có biện
pháp can thiệp kịp thời, thì có 10% dân số Việt Nam sẽ chết sớm do hút thuốc
7
SangKienKinhNghiem.net


lá. Cũng theo ước tính của Tổ chức Sức khỏe Thế Giới, tới năm 2020 số người
Việt Nam chết do sử dụng thuốc lá con số này sẽ tăng lên thành 70.000 ca/năm,
nhiều hơn số người chết do HIV/AIDS, lao, tai nạn giao thông và tự tử cộng lại
[15].

2. Thực trạng hút thuốc lá hiện nay của học sinh
Dạo quanh các quán nước gần các trường trung học, chúng ta có thể bắt gặp
cảnh học sinh tụm 3, tụm 5 phì phèo điếu thuốc. Các em xem hút thuốc lá như
một thú vui, thứ tiêu khiển vô hại. Nhưng các em đâu biết rằng tương lai của các
em đang mờ tàn dần theo khói thuốc. Đốt thuốc cũng chính là đốt sức khỏe
tương lai của các em.

Ảnh học sinh nữ hút thuốc [7]
8
SangKienKinhNghiem.net


Ảnh học sinh hút thuốc lá [8]

Ảnh học sinh hút thuốc lào [9]
Một trong những yếu tố quan trọng dẫn đến tình trạng hút thuốc lá ở học
sinh ngày càng tăng cao là do môi trường. Các em thường bị bạn bè lơi kéo,

muốn chứng tỏ mình là người biết “chơi”, ảnh hưởng bởi kết quả học tập, gia
đình… Cũng vì tị mị muốn biết xem hút thuốc lá cảm giác sẽ như thế nào. Với
tâm lý hút vài điếu sẽ khơng bị nghiện và dần dần trở thành thói quen không bỏ
được.
Các em rất dễ dàng mua thuốc lá ở bất cứ chỗ nào tại thành thị, vùng nông
thôn. Vì hệ thống bán hàng và phân phối sản phẩm, đặc biệt là việc bán lẻ ở các
quán cà phê, các tiệm và các tủ thuốc lá ở ven đường ngày càng phổ biến. Ngoài
9
SangKienKinhNghiem.net


ra, pháp luật chưa có quy định về độ tuổi bao nhiêu mới được mua thuốc lá và
người bán có trách nhiệm từ chối việc bán thuốc cho đối tượng là học sinh.
Chính vì thế, để mua được thuốc lá đối với các em là khơng khó.
Để có tiền mua thuốc lá các em có thể đi ăn trộm, nhịn bữa ăn sáng hoặc
cắm đồ dùng học tập, để lấy tiền mua thuốc lá. Khơng chỉ có học sinh nam hút
mà cịn có cả học sinh nữ vì thấy các bạn hút mình cũng muốn thử. Phụ nữ hiện
nay cũng rất nhiều người hút thuốc chỉ vì buồn hay muốn tạo ra cho mình một
phong cách.
Các bạn học sinh hiện nay thường sống trong mơi trường hút thuốc thì cũng
học theo người lớn và nghiện. Người lớn hút thuốc trước mặt trẻ em, lấy điếu
thuốc làm một cử chỉ cho biểu tượng quý trọng, chính là đã đẩy con em mình
vào con đường nghiện ngập.

Hình ảnh bán thuốc, hút thuốc của người dân [16]
3. Một số những khó khăn, hạn chế trong cơng tác tun truyền, phịng
chống tác hại của thuốc lá
3.1. Về phía giáo viên
Cơng tác giáo dục, giảng dạy kỹ năng sống cũng như giáo dục nhận thức
tác hại của thuốc lá cho học sinh còn hạn chế. Có thể thấy rằng đa số học sinh

bây giờ khi được hỏi về tác hại của hút thuốc lá sẽ khơng biết gì, hoặc chỉ biết
một cách qua loa, sơ sài, đại khái. Đó cũng bởi một phần là do công tác giáo dục
10
SangKienKinhNghiem.net


nhận thức tác hại của hút thuốc lá cho học sinh ở các trường phổ thơng vẫn cịn
chưa được chú trọng đúng mức, dẫn đến học sinh không được trang bị những
kiến thức quan trọng cần có về tác hại của thuốc lá gây ra. Giáo viên có ít kiến
thức thực tế.
Thực trạng ấy khiến vấn đề tuyên truyền, giáo dục nâng cao kỹ năng,
nhận thức tác hại của hút thuốc lá trở nên bức thiết hơn bao giờ hết. Trong đó
trách nhiệm giáo dục của nhà trường, của giáo viên chủ nhiệm, đội ngũ cán bộ
giáo viên chính là khâu quan trọng nhất.
3.2. Về phía học sinh
Thực trạng học sinh ít được tiếp xúc với thực tế nên chưa thấy hết mức độ
nghiêm trọng của thuốc lá ảnh hưởng đến sức khỏe mang đến cho mình và mọi
người. Thường hay đua địi, thấy bạn hút mình cũng hút theo, thấy người lớn hút
cũng học theo ....
Hầu hết học sinh trường THPT Triệu Sơn 2 là con em gia đình nơng thơn
nghèo, điều kiện kinh tế cịn thiếu thốn khó khăn, bên cạnh đó nhận thức của đa
số phụ huynh học sinh về tác hại của việc hút thuốc lá, thuốc lào đến sức khỏe
con người là rất thấp. Phần lớn mỗi trong gia đình học sinh đều có ít nhất 1
người hút thuốc là và có điếu cày trong gia đình. Nên học sinh thường hay làm
theo " thấy người lớn hút mình cũng hút theo cho biết ".
Các em ít được tiếp cận tới một số nguồn thơng tin như báo trí, mạng
internet ... nên ý thức về tác hại của thuốc lá chưa cao.
Trường THPT Triệu Sơn 2 được đóng trên địa bàn gần khu dân cư, nhiều
quán ven đường nên việc người lớn hút thuốc và mua bán thốc lá thường xuyên
và phổ biến. Vì vậy ý thức về tác hại của việc hút thuốc lá là rất cần thiết.

III. Các giải pháp hạn chế hút thuốc lá
1. Giải pháp 1. Nâng cao ý thức của người dân
Đa dạng hóa các hoạt động truyền thơng về tác hại của thuốc lá, chú trọng
tuyên truyền mạnh ở lứa tuổi thanh thiếu niên. Đẩy mạnh các hình thức truyền
thông trực tiếp về tác hại của thuốc lá cho lực lượng vũ trang, công an, cán bộ
công chức, công nhân, học sinh, sinh viên: nói chuyện chuyên đề, toạ đàm…
Đội ngũ trí thức phải là những người tích cực trong công tác tuyên truyền về tác
hại thuốc lá, chấp hành tốt quy định không hút thuốc lá tại nơi làm việc, nơi
công cộng, đi đầu trong phong trào bỏ thuốc lá và vận động mọi người bỏ hút
thuốc lá.
Sản xuất tờ rơi, cẩm nang…hướng dẫn phương pháp bỏ thuốc cho người
muốn bỏ thuốc. Bản thân người nghiện cần hiểu rõ tác hại của thuốc lá, phải có
ý chí cai nghiện. Dùng thuốc giúp cai nghiện thuốc lá.
Tăng cường công tác kiểm tra, giám sát việc chấp hành bỏ hút thuốc lá
của những người đang hút thuốc lá, có hình thức xử lý kỷ luật khi không chấp
hành quy định của cơ quan, nhà trường, nhà máy, những nơi công cộng…Hạn
chế việc mời thuốc lá khi tiếp khách, tổ chức liên hoan….Tuyên truyền, phổ
11
SangKienKinhNghiem.net


biến rộng rãi Điều 22 - Nghị định số 176/NĐ - CP về quy định xử phạt vi phạm
hành chính trong lĩnh vực y tế, trong đó có các quy định về phòng chống tác hại
thuốc lá[10].
2. Giải pháp 2. Vai trị của ban giám hiệu nhà trường trong cơng tác tuyên
truyền, phòng chống tác hại của thuốc lá
Tổ chức tuyên truyền, phổ biến về tác hại của thuốc lá, các quy định của
luật phòng, chống tác hại của thuốc lá cho toàn thể cán bộ, giáo viên và học sinh
tại cơ quan. Tiếp tục quán triệt và thực hiện nghiêm túc các Quy định tại Chỉ thị
số 56/2007/CT-BGDĐT ngày 02 tháng 10 năm 2007 của Bộ trưởng Bộ Giáo

dục và Đào tạo về tăng cường cơng tác phịng, chống tác hại của thuốc lá trong
ngành Giáo dục[11].
Thực hiện nghiêm quy định cấm hút thuốc lá trong phạm vi khuôn viên
trường học. Đưa nội dung phòng, chống tác hại của thuốc lá vào kế hoạch hoạt
động hàng năm, đưa quy định cấm hút thuốc lá tại nơi làm việc vào quy chế nội
bộ, tiêu chuẩn xét danh hiệu thi đua, khen thưởng của cán bộ, giáo viên tại cơ
quan.
Tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra; nghiêm cấm việc mua, bán,
quảng cáo, tiếp thị các sản phẩm, hình ảnh liên quan đến thuốc lá trong nhà
trường. Phối hợp với chính quyền địa phương thực hiện nghiêm quy định cấm
bán thuốc lá phía ngồi cổng trường học. Phối hợp với cơ sở y tế tại địa phương
để hỗ trợ, tư vấn và cai nghiện thuốc lá cho người hút thuốc.
Khuyến khích giáo viên dạy học lồng ghép giáo dục học sinh nhận thức
tác hại của thuốc lá trong các tiết học ở nhiều môn học khác nhau để nâng cao
nhận thức cho học sinh.
3. Giải pháp 3. Tăng cường vai trò của GVCN, GVBM và các tổ chức đồn
thể trong cơng tác tun truyền, phịng chống tác hại của thuốc lá
Đồn thanh niên tổ chức những buổi sinh hoạt ngoại khóa, chào cờ, hoăc
sân khấu hóa. Đồng thời tổ chức các hoạt động thu hút học sinh tham gia tuyên
truyền phòng chống tác hại của thuốc lá để mỗi học sinh là một tuyên truyền
viên về phòng chống tác hại của thuốc lá đến bạn bè người thân mình.
Giáo viên bộ môn lồng ghép giáo dục học sinh nhận thức tác hại của
thuốc lá trong các tiết học khác nhau để nâng cao nhận thức cho học sinh.
Giáo viên chủ nhiệm quán triệt nội qui của nhà trường về cấm học sinh
hút thuốc lá từ đó đưa vào xếp loại hạnh kiểm đạo đức học sinh. Thông qua các
tiết sinh hoạt, 15 phút đầu giờ giáo viên chủ nhiệm đẩy mạnh tuyên truyền cho
học sinh hiểu được những tác hại và cách bỏ thuốc là, cung cấp cho các em các
kỹ năng từ chối hút thuốc lá và có ý thức “nói khơng với thuốc lá”. Nghiêm khắc
sử phạt học sinh vi phạm để làm gương gửi thông báo vi phạm về gia đình và hạ
bậc xếp loại hạnh kiểm. Phối hợp chặt chẽ với gia đình quản lý theo dõi học sinh

không bước đến con đường hút thuốc. Nếu học sinh lỡ nghiện thuốc thì phải tìm
đủ mọi cách để học sinh cai nghiện tránh chấn động tinh thần.
12
SangKienKinhNghiem.net


IV. Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm
1. Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm đối với hoạt động giáo dục, với bản
thân, đồng nghiệp và nhà trường
1.1. Đối với hoạt động giáo dục
Góp phần đổi mới trong cơng tác giáo dục nhận thức tác hại thuốc lá cho
học sinh. Chất lượng hoạt động giáo dục được nâng cao, học sinh được rèn
luyện nhiều kỹ năng và tuyên truyền nhiều thơng tin bổ ích, trong đó có thơng
tin về tác hại của thuốc lá. Thúc đẩy hoạt động giáo dục lên một tiến trình mới
và làm phong phú thêm hoạt động giáo dục của nhà trường cũng như hiểu biết
của học sinh và giáo viên về những vấn đề quan trọng liên quan đến thuốc lá.
1.2. Đối với bản thân
Bản thân là một giáo viên chủ nhiệm tôi luôn ý thức được vai trị trách
nhiệm của mình trong cơng tác giáo dục kỹ năng sống cho học sinh, trong đó
đặc biệt chú trọng giáo dục nhằm nâng cao kỹ năng, ý thức phòng chống tác hại
của thuốc lá qua những buổi sinh hoạt lớp, sinh hoạt 15 phút đầu giờ. Không
những là giáo viên chủ nhiệm mà bản thân là một giáo viên giảng dạy mơn hóa
học, trong các tiết dạy tơi đã tích hợp lồng ghép tun truyền giáo dục nhận thức
tác hại của thuốc lá cho học sinh.
Bản thân cũng rút ra được nhiều bài học bổ ích từ công tác tuyên truyền
giáo dục nhận thức tác hại của thuốc lá.
1.3. Đối với đồng nghiệp
Mỗi giáo viên đều rút ra được nhiều kinh nghiệm từ công tác tuyên truyền
giáo dục nhận thức tác hại của thuốc lá. Trang bị mình những kiến thức quan
trọng cần thiết, trong mỗi giờ học đều có thể lồng ghép kiến thức về kỹ năng

sống vào giảng dạy cho học sinh của mình.
Mỗi giáo viên cũng đã có ý thức, trách nhiệm hơn trong hoạt động giảng
dạy của mình cho học sinh. Giúp học sinh có một mơi trường học tập khơng khơ
khan, rập khuôn sách vở mà phong phú hơn với nhiều kiến thức, kỹ năng sống.
Các đồng nghiệp đều đánh giá cao đề tài của tôi và 100% giáo viên nhận
xét đây là đề tài có hiệu quả thiết thực.
1.4. Đối với nhà trường
Chất lượng hoạt động giảng dạy và giáo dục của nhà trường phong phú
hơn, hiệu quả hơn. Mỗi giáo viên đều năng nổ tìm hiểu kỹ lưỡng vấn đề để góp
thêm kiến thức cho bản thân, giáo dục cho học sinh nâng cao ý thức, kỹ năng
sống. Góp phần xây dựng trường học thân thiện – hoc sinh tích cực.
2. Hiệu quả của SKKN đối với học sinh
Qua các nội dung tuyên truyền phòng chống tác hại của thuốc lá, trong các
buổi sinh hoạt 15 phút đầu giờ, sinh hoạt tập thể đều được học sinh ủng hộ. Các

13
SangKienKinhNghiem.net


em chăm chú lắng nghe, thảo luận, nêu câu hỏi, đưa ra nhiều tình huống và giải
quyết các tình huống một cách sơi nổi, hào hứng,…
Sau khi tun truyền phịng chống tác hại của thuốc lá cho học sinh. Đã thu
được kết quả rất tốt là trong các buổi sinh hoạt liên hoan, cuộc vui các em khơng
cịn hút thuốc lá và ln nêu cao khẩu hiệu “Nói khơng với thuốc lá”.
Cùng với việc thực hiện “Nói khơng với thuốc lá”, các em cịn tun
truyền cho gia đình và người thân, ban bè hiểu tác hại của thuốc lá.
Để kiểm chứng đề tài, sau khi tuyên truyền phòng chống tác hại của thuốc
lá cho học sinh, tôi kiểm tra học sinh 5 phút bằng hình thức trắc nghiệm khách
quan ( đề và đáp án ở phụ lục ), nhận thức của học sinh về tác hại của thuốc lá,
ở hai lớp 12 trường THPT Triệu Sơn 2, lớp 12A5 được áp dụng đề tài cịn lớp

12A1 khơng áp dụng đề tài.
Kết quả thống kê lớp 12A1 không áp dụng đề tài:

Lớp

12A1

Nhận thức tác hại của việc hút thuốc lá

Sĩ
số

Tốt

Khá

Yếu

Trung bình

Kém

SL

%

SL

%

SL

%

SL

%

SL

%

2

4,55

8

18,18

12

27,27

14

31,82

8

18,18

44

Kết quả thống kê lớp 12A5 áp dụng đề tài:

Lớp

12A5

Nhận thức tác hại của việc hút thuốc lá

Sĩ
số

Tốt

Khá

Yếu

Trung bình

Kém

SL

%

SL

%

SL

%

SL

%

SL

%

15

33,33

20

44,44

10

22,23

0

0

0

0

45

Qua kết quả kiểm tra cho thấy, lớp áp dụng đề tài thì nhận thức của học
sinh về tác hại của việc hút thuốc lá có % tốt và % khá cao hơn so với lớp không
áp dụng đề tài. Như vậy, “Một số kinh nghiệm trong cơng tác tun truyền,
phịng chống tác hại của thuốc lá cho học sinh trường trung học phổ thông
Triệu Sơn 2” đã mang lại kết quả cao trong việc giáo dục nhận thức của các em.

14
SangKienKinhNghiem.net


I. Kết luận

C. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ

Đẩy mạnh công tác tuyên truyền, giáo dục nhằm nâng cao kỹ năng, nhận
thức tác hại của thuốc lá. Thực hiện phối hợp trong và ngồi nhà trường, làm tốt
cơng tác xã hội hóa trong việc giáo dục nhằm nâng cao kỹ năng sống cho học
sinh, trong đó nhận thức tác hại của thuốc lá cho học sinh rất cần thiết.
Tuyên truyền, giáo dục nhằm nâng cao kỹ năng, ý thức phòng chống tác
hại của thuốc lá cho học sinh trong trường học góp phần rèn luyện, hình thành
cho học sinh sống có trách nhiệm hơn với bản thân, với mọi người xung quanh,
với gia đình, biết lựa chọn phương pháp, kỹ năng phù hợp, nhận thức rõ được
tác hại của thuốc lá để ứng phó với các tình huống có thể xảy ra trong cuộc

sống.
Tuyên truyền, giáo dục kỹ năng sống nói chung và giáo dục nhận thức tác
hại của thuốc lá nói riêng cịn tạo được mối quan hệ thân thiện, cởi mở giữa
Thầy và trị, giữa gia đình - nhà trường và xà hội, góp phần tạo được sự hứng
thú, tự tin, chủ động, sáng tạo trong học tâp, nâng cao chất lượng, hiệu quả giáo
dục. Học sinh được giáo dục kỹ năng sống trên đây sẽ xác định được bổn phận
và nghĩa vụ của mình đối với bản thân, gia đình và xã hơi.
Tun truyền, giáo dục kỹ năng sống nói chung và giáo dục cho học sinh
trung học phổ thông Triệu Sơn 2 nhận thức được tác hại của thuốc lá nói riêng
cần cho suốt cả cuộc đời và luôn luôn được bổ sung nâng cấp, rút kinh nghiệm
để phù hợp với sự thay đổi của cuộc sống biến động mà người trưởng thành
cũng cần phải biết.
Tuyên truyền, giáo dục nhận thức tác hại của thuốc lá cho học sinh phải
thường xuyên, cập nhật kịp thời để các em có kiến thức, biết được tác hại và ảnh
hưởng của nó gây ra đối với bản thân, gia đình và xã hội.
Cùng với việc thực hiện tuyên truyền “Nói khơng với thuốc lá”, cịn giúp
các em tun truyền cho gia đình và người thân hiểu tác hại của thuốc lá.
II. Bài học kinh nghiệm
Thuốc lá là nguyên nhân gây nên nhiều bệnh tật và tử vong nhưng hồn
tồn có thể phòng ngừa được nếu mọi người thực hiện nghiêm theo những quy
định của Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá. Thiết lập mơi trường khơng có
khói thuốc lá đã được chứng minh là cách tiếp cận đơn giản, hiệu quả để dự
phòng phơi nhiễm và tác hại liên quan đến thuốc lá. Do vậy, chung tay xây dựng
môi trường khơng khói thuốc lá là biện pháp hiệu quả để bảo vệ mọi người
khơng tiếp xúc với khói thuốc lá.
GVCN nên kết hợp lồng ghép hoạt động giáo dục nhận thức tác hại của
thuốc lá vào các hoạt động ngoại khoá của nhà trường. Mỗi học sinh sẽ được
trang bị kiến thức về tác hại của thuốc lá
Ngoài việc rèn luyện kỹ năng sống lồng ghép trong các giờ dạy trên lớp,
học sinh còn được nhà trường tuyên truyền vào các buổi ngoài giờ, các buổi

15
SangKienKinhNghiem.net


chào cờ, ngoại khoá và cần phải tuyên truyền thường xuyên cho tất cả giáo viên,
học sinh.
III. Kiến nghị, đề xuất
Với các cấp quản lí: Quan tâm hơn nữa đến công tác tuyên truyền, giáo
dục kỹ năng, giúp học sinh nhận thức được tác hại thuốc lá, tiến hành dần từng
bước việc phổ biến quy định của pháp luật về phòng chống tác hại của thuốc lá.
Đồng thời, cơ quan chức năng cũng nên tuyên truyền mức xử phạt đối với
những vi phạm nhằm tạo ra sự chuyển biến về nhận thức trong cộng đồng.
Với các đoàn thể trong nhà trường: Cần sự hợp tác, hỗ trợ của đoàn thể
trong nhà trường trong công tác giáo dục nhận thức được tác hại thuốc lá cho
học sinh.
Với giáo viên: Cần được trang bị kinh nghiệm, kỹ năng, kiến thức nói trên
để góp phần trong cơng tác tun truyền nhằm nâng cao hiệu quả giáo dục học
sinh nhận thức tác hại của thuốc lá.
Thay vì nhồi nhét nhiều nội dung, những kiến thức không cần thiết. Hãy
đưa vào một số nội dung trong sinh hoạt lớp như dạy kỹ năng sống, nhận thúc
tác hại của thuốc lá. Nhà trường cần đẩy mạnh cơng tác xã hội hố, cơng tác
tun truyền tác hại của thuốc lá.
Trên đây là một số kinh nghiệm của tôi trong công tác tuyên truyền, giáo
dục nhận thức tác hại của thuốc lá cho học sinh trường THPT Triệu Sơn 2 để các
em cùng với nhà trường và toàn xã hội nâng cao ý thức. Rất mong nhận được
những ý kiến đóng góp của q thầy cơ và các bạn bè, đồng nghiệp.
Tôi xin trân trọng cảm ơn!
XÁC NHẬN CỦA THỦ TRƯỞNG Thanh Hóa, ngày 25 tháng 05 năm 2017
ĐƠN VỊ
Tơi xin cam đoan đây là SKKN của mình

viết, không sao chép nội dung của người
khác.

Lê Văn Thân

16
SangKienKinhNghiem.net


TÀI LIỆU THAM KHẢO
Khi chuẩn bị đề tài trên tôi đã sử dụng những tài liệu tham khảo sau:
[1]. Tham khảo các tài liệu trên mạng internet
- nguồn: />[2]. Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá
[3]. Chỉ thị số 56/CT-BGDĐT ngày 02/10/2007 của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và
Đào tạo về việc tăng cường cơng tác phịng chống tác hại thuốc lá
[4]. Tham khảo các tài liệu trên mạng internet
- nguồn:
[5]. Tham khảo các tài liệu trên mạng internet
- nguồn:
[6]. Tham khảo các tài liệu trên mạng internet
- nguồn:
[7]. Tham khảo các tài liệu trên mạng internet
- nguồn:
[8]. Tham khảo các tài liệu trên mạng internet
- nguồn:
[9]. Tham khảo các tài liệu trên mạng internet
- nguồn: />[10]. Điều 22-Nghị định số 176/NĐ-CP về quy định xử phạt vi phạm hành chính
trong lĩnh vực y tế, trong đó có các quy định về phịng chống tác hại thuốc lá.
[11]. Quy định tại Chỉ thị số 56/2007/CT-BGDĐT ngày 02 tháng 10 năm 2007
của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo về tăng cường công tác phòng, chống tác

hại của thuốc lá trong ngành Giáo dục
[12]. Tham khảo các tài liệu trên mạng internet
- nguồn: />[13]. Tham khảo các tài liệu trên mạng internet
- nguồn:
[14]. Tham khảo các tài liệu trên mạng internet
- nguồn: />[15]. Theo Tổ chức Sức khỏe Thế Giới, tới năm 2020 số người Việt Nam chết
do sử dụng thuốc lá.
[16]. Tham khảo các tài liệu trên mạng internet
[17]. Tham khảo các tài liệu trên mạng internet
MỘT SỐ TỪ VIẾT TẮT
SKKN
THPT
PCTHTL
BGDĐT
BGH
GVCN
GVBM

Sáng kiến kinh nghiệm
Trung học phổ thơng
Phịng chống tác hại của thuốc lá
Bộ giáo dục đào tạo
Ban giám hiệu
Giáo viên chủ nhiệm
Giáo viên bộ môn
17
SangKienKinhNghiem.net


18

SangKienKinhNghiem.net