Bài tập cuối kỳ: Từ lý thuyết về kinh tế thị trường đến thực tiễn xây dựng kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam

BỘ CƠNG THƯƠNG
TRƯỜNG ĐẠI HỌC CƠNG NGHIỆP THỰC PHẨM TP.HỒ CHÍ MINH
KHOA CHÍNH TRỊ ­ LUẬT
­­­­­o0o­­­­

BÀI TẬP CUỐI KỲ

 ĐỀ TÀI 22:
 TỪ LÝ THUYẾT VỀ KINH TẾ THỊ TRƯỜNG ĐẾN THỰC TIỄN 
XÂY DỰNG KINH TẾ THỊ TRƯỜNG ĐỊNH HƯỚNG XàHỘI 
CHỦ NGHĨA Ở VIỆT NAM
  
NHĨM: 05
                                                 

 

Thành phố Hồ Chí Minh, tháng 12 năm 2021


     
BỘ CƠNG THƯƠNG
TRƯỜNG ĐẠI HỌC CƠNG NGHIỆP THỰC PHẨM TP.HỒ CHÍ MINH
KHOA CHÍNH TRỊ ­ LUẬT
­­­­­o0o­­­­

ĐỀ TÀI 22:
TỪ LÝ THUYẾT VỀ KINH TẾ THỊ TRƯỜNG ĐẾN THỰC TIỄN 
XÂY DỰNG KINH TẾ THỊ TRƯỜNG ĐỊNH HƯỚNG XàHỘI 
CHỦ NGHĨA Ở VIỆT NAM
 

  Nhóm:
 Trưởng nhóm: Cao Tuyết 
Nhi
 Thành viên:
 1. Nguyễn Hồng Nam
 2. Phạm Thị Thúy Nga
 3. Nguyễn Thị Bảo Ngân
 4. Trần Kim Ngân
 5. Trần Kim Ngân
 6. Lâm Thị Cẩm Nhi

4


Thành phố Hồ Chí Minh, tháng 12 năm 2021


LỜI CAM ĐOAN
Chúng em xin cam đoan đề tài “Từ Lý Thuyết Về Kinh Tế Thị Trường Đến 
Thực Tiễn Xây Dựng Kinh Tế Thị Trường Định Hướng Xã Hội Chủ Nghĩa Ở Việt  
Nam” do nhóm 5 nghiên cưu va th
́ ̀ ực hiên
̣ .  
Chúng em đã kiểm tra dữ liệu theo quy định hiện hành. 
Kêt qua
́
̉  bài làm  của đề  tài  “Từ  Lý Thuyết Về  Kinh Tế  Thị  Trường Đến 
Thực Tiễn Xây Dựng Kinh Tế Thị Trường Định Hướng Xã Hội Chủ Nghĩa Ở Việt  
Nam” la trung th
̀

ực va ̀khơng sao chép từ bất kỳ bài tập của nhóm khác. 
Cac tai liêu đ
́ ̀ ̣ ược sử dung trong ti
̣
ểu luận co ngn gơc, xt x
́
̀ ́
́ ứ ro rang.
̃ ̀
(Ký và ghi rõ họ tên)
                                                                                          CAO TUYẾT NHI

4


MỤC LỤC

5


PHẦN MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Phát triển kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa là một nội dung quan 
trọng trong đường lối đổi mới tồn diện đất nước của Đảng và nước ta đã được 
thực hiện trong nhiều năm qua và cũng là một trong những yếu tố quan trọng nhất 
đóng góp vào những thành tựu đạt được của đất nước.
Kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa là sự đột phá trong tư duy và thực 
tiễn lãnh đạo sự nghiệp đổi mới của Đảng Cộng sản Việt Nam ta . Và là vấn đề lý 
luận và thực tiễn mới mẻ và hết sức phức tạp, gắn bó giữa việc nhận thức quy 
luật khách quan với phát huy với vai trị chủ động, sáng tạo của Đảng. Hiểu và 

nhận biết được điều đó, với vốn kiến thức cơ bản và cịn thơ sơ xin q thầy cơ 
lượng tình bỏ qua cho và cho phép nhóm em được trình bày về đề tài đã nghiên cứu.
2. Mục đích nghiên cứu 
Đề tài với mục đích là nghiên cứu nội dung cơ bản của lý thuyết “nền kinh tế thị 
trường định hướng xã hội chủ nghĩa” và từ lý thuyết đó đến thực tiễn xây dựng 
kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam.
3. Đối tượng nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu của kinh tế thị có mối quan hệ nhà nước và thị trường là mối 
quan tâm xun suốt chiều dài phát triển của nền kinh tế thị trường ở các quốc gia. 
Giải quyết hợp lý mối quan hệ nhà nước và thị trường là chìa khóa thành cơng của 
các nền kinh tế. 
4. Phạm vi nghiên cứu
Trong các nền kinh tế thị trường phát triển phương Tây, nhà nước được chú ý 
nhiều hơn trong vai trị là người dẫn dắt, điều chỉnh. Vai trị này đặc biệt được chú 
ý trong các thời kỳ khủng hoảng kinh tế của quốc gia. Nhiều quốc gia đã đẩy mạnh 
q trình tư nhân hóa, hoặc chuyển giao cơng, tư, nhà nước hầu như khơng triển 

6


khai đầu tư kinh doanh trực tiếp, bản thân các dịch vụ cơng cũng được chuyển cho 
tư nhân tham gia cung cấp.
Trong các nền kinh tế Đơng Á, trong thời kỳ đầu nhà nước can thiệp khá mạnh vào 
nền kinh tế, thực sự là động lực thúc đẩy và định hướng phát triển. Tuy nhiên, trong 
những thập kỷ gần đây q trình tư nhân hóa và phân quyền, giải điều tiết được 
đẩy mạnh. Vai trị nhà nước tuy vẫn được nhấn mạnh hơn so với các nền kinh tế 
của nước Âu­Mỹ, song song nhà nước và thị trường có sự kết hợp chặt chẽ, nhà 
nước chú ý hơn trong việc tạo lập hành lang pháp lý, xây dựng các quy tắc, tạo lập 
cơ sở hạ tầng, chú ý các chính sách an ninh quốc gia và an ninh con người. Đó là 
kinh nghiệm rất đáng tham khảo với Việt Nam. 

Trong nền kinh tế thị trường Xã Hội Chủ Nghĩa Trung Quốc có nhiều những nét 
riêng trong xử lý mối quan hệ nhà nước và thị trường. Từ chú trọng vai trị nhà 
nước, Trung Quốc chuyển dần sang kết hợp nhà nước và thị trường, thừa nhận vai 
trị cơ bản thị trường, và thực tế phát triển của Trung Quốc đã đưa đến sự điều 
chỉnh, hay thừa nhận vai trị quyết định của thị trường trong phân bổ nguồn lực. Tuy 
nhiên, trong nền kinh tế Trung Quốc khu vực kinh tế quốc doan vẫn được chú ý với 
vai trị chủ đạo. Cùng với phát triển có hiệu quả kinh tế nhà nước, nhà nước được 
chú trọng trong vai trị điều tiết vĩ mơ, trong xây dựng các thể chế thị trường và mơi 
trường cho doanh nghiệp phát triển.
5. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của đề tài
Lý luận và thực tiễn đều cho thấy, xây dựng chủ nghĩa xã hội là kiến tạo một kiểu 
xã hội mới về chất, hồn tồn khơng hề đơn giản, dễ dàng. Đây là cả một sự 
nghiệp sáng tạo vĩ đại, đầy thử thách, khó khăn, một sự nghiệp tự giác, liên tục, 
hướng đích lâu dài, khơng thể nóng vội. Vì vậy, bên cạnh việc xác định chủ trương, 
đường lối đúng, bảo đảm vai trị lãnh đạo của Đảng, phải phát huy mạnh mẽ vai 
trị sáng tạo, sự ủng hộ và tham gia tích cực của nhân dân. phương hướng chính trị 
và đề ra quyết sách, khơng thể chỉ xuất phát từ thực tiễn của đất nước và dân tộc 
mình, mà cịn phải nghiên cứu, tham khảo kinh nghiệm từ thực tiễn của thế giới và 
thời đại. Vì vậy, chúng ta phải chủ động và tích cực hội nhập quốc tế, thực hiện 
đường lối đối ngoại độc lập, tự chủ, hịa bình, hợp tác và phát triển, đa phương 
hóa, đa dạng hóa các quan hệ quốc tế trên cơ sở tơn trọng độc lập chủ quyền, tồn 

7


vẹn lãnh thổ, khơng can thiệp vào cơng việc nội bộ của nhau, bình đẳng, cùng có 
lợi cho nguồn gốc sâu xa của thắng lợi, của phát triển

8

PHẦN NỘI DUNG
1. Lý thuyết về kinh tế thị trường
1.
1.1.

Khái niệm và nội dung kinh tế thị trường
Khái niệm kinh tế thị trường
Nền kinh tế thị trường là q trình phát triển kinh tế, biểu hiện nền văn minh  

cuả con người, việc sản xuất thích hợp với u cầu của nhân loại, cạnh tranh cơng 
bằng giữa các thành phần với nhau trong xã hội. Tuy nhiên, khơng thể  có một mơ 
hình kinh tế  thị  trường duy nhất để  mà áp dụng cho mỗi quốc gia, mỗi giai đoạn  
phát triển. Ngày nay, tất cả các quốc gia đều có mơ hình kinh tế khơng giống nhau  
ví dụ  như  mơ hình kinh tế  thị  trường định hướng xã hội chủ  nghĩa ở  Trung Quốc,  
kinh tế thị trường tự do mới ở Tây Âu, Hoa Kỳ. Vì vậy, mọi nền kinh tế thị trường 
khơng chỉ  có những đặc điểm chung của kinh tế  thị  trường mà cịn có những đặc  
điểm phản ánh các u cầu  như  chính trị,kinh tế, xã hội, lịch sử  dân tộc và điều 
kiện văn hóa.
Nền kinh tế thị trường với định hướng xã hội chủ  nghĩa ở  Việt Nam là nền 
kinh tế  vận hành theo các quy luật của thị trường, đồng thời nhằm từng bước xây  
dựng, xác lập và hình thành nên một xã hội cơng bằng, văn minh, dân chủ, dân giàu 
và nước mạnh, với sự lãnh đạo của Đảng Cộng Sản Việt Nam. Có nhiều loại hình  
sở  hữu và nhiều thành phần kinh tế  tham gia, vân động và phát triển trong mơi 
trường cạnh tranh, ổn định và đồng đều. Trên thực tế, giá trị của một dân tộc giàu, 
của một quốc gia dân chủ, cơng bằng, văn minh là những giá trị xã hội tương lai mà 
nhân loại phải tiếp tục tìm kiếm để  có thể  hiện thực hóa chúng trong xã hội thực  
tế.
Để  có được hệ thống giá trị  như  vậy, nền kinh tế Việt Nam giống như các 
nền kinh tế thị trường khác, cần có sự quản lý của Nhà nước, nhưng đối với Việt  

Nam, Nhà nước phải chịu sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản là đảng cầm quyền do 
lịch sử  khách quan quy định. Nền kinh tế  thị  trường định hướng xã hội chủ  nghĩa 

9


phải bao gồm tất cả  các đặc trưng của kinh tế  thị  trường, đồng thời phải mang  
những nét đặc trưng Việt Nam. Đây chính là kiểu mơ hình thích hợp với trình độ 
phát triển, hồn cảnh và lịch sử Việt Nam.
1.2.

Nội dung kinh tế thị trường
Đối với sự phát triển kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa là chiến 

lược đường lối nhất qn, là mơ hình kinh tế tổng qt của Việt Nam trong thời kỳ 
q độ lên chủ nghĩa xã hội. Dưới đây là một số nội dung cơ bản sau:
Thứ nhất, sự phát triển của kinh tế định hướng xã hội chủ nghĩa là tất yếu, 
phù hợp với quy luật phát triển khách quan.
Nền kinh tế  hàng hóa phát triển cao nếu có tất cả  các điều kiện cho phát 
triển và sinh tồn, thì kinh tế  hàng hóa tự  mình hình thành. Kinh tế  hàng hóa phát 
triển dựa theo các quy luật tất yếu để có thể chinh phục được trình độ nền kinh tế 
thị  trường, đây mới là tính quy luật. Sự  phát triển kinh tế  hàng hóa tồn tại và các 
điều kiện cho sự hình thành  ở Việt Nam. Chính vì vậy,  ở  Việt Nam sự hình thành 
nên nền kinh tế thị trường là khách quan và tất yếu. Các quốc gia trên thế giới đều 
có chung đó là xã hội cơng bằng, văn minh, dân giàu và nước mạnh. Do đó, việc  
hướng tới xác lập những giá trị đó nền kinh tế thị trường ở Việt Nam là phù hợp và  
tấ yếu trong q trình phát triển. 
Kinh tế hàng hóa giản đơn hay kinh tế thị trường tư bản chủ nghĩa, nó xuất  
hiện trong mỗi hình thái kinh tế ­ xã hội, gắn liền hữu cơ và phải chịu sự chi phối  
bởi nhiều quan hệ thống trị, sản xuất trong xã hội. Tuy kinh tế  thị  trường tư  bản  

chủ nghĩa chạm đến thời kỳ hưng thịnh, phát triiển cực kỳ cao nhưng ở các nước từ 
bản phát triển, mâu thuẫn từ  trước đến giờ  khơng thể  nào hàn gắn được trong xã  
hội tư bản chủ nghĩa. Chính vì như  vậy,  mà con người khơng chỉ  dừng lại  ở kinh  
tế thị trường tư bản chủ nghĩa mà ln mong muốn tiếp tục phát triển. Nước ta đã  
rất đúng khi chọn lựa mơ hình kinh tế  thị  trường định hướng xã hội chủ  nghĩa, nó 
xuất hiện trong mỗi hình thái xã hội­ kinh tế và bị chi phối bởi nhiều quan hệ thống 

10