Thiết kế và sử dụng phiếu học tập trong giảng dạy học phần kế toán tài chính I nhằm nâng cao hiệu quả học tập của sinh viên

THIẾT KẾ VÀ SỬ DỤNG PHIẾU HỌC TẬP TRONG GIẢNG DẠY HỌC
PHẦN KẾ TỐN TÀI CHÍNH I NHẰM NÂNG CAO HIỆU QUẢ HỌC TẬP
CỦA SINH VIÊN
ThS. Trần Thị Bích Ngọc
Khoa Kế toán - Kiểm toán
I. ĐẶT VẤN ĐỀ
Đổi mới phương pháp dạy học là một xu hướng và là yêu cầu tất yếu hiện nay,
nhằm tạo ra những con người năng động, sáng tạo tiếp thu được những tri thức khoa
học kĩ thuật hiện đại. Do vậy, đối với Việt Nam - một nước đang phát triển, việc phát
triển GD-ĐT, đáp ứng yêu cầu đổi mới và hội nhập quốc tế là một nhiệm vụ cấp thiết.
Trong quá trình dạy học, việc sử dụng phiếu học tập (PHT) sẽ hỗ trợ cho quá trình
giảng dạy của giảng viên, đồng thời giúp sinh viên tiếp thu kiến thức được dễ dàng
hơn. Các phương tiện dạy học có vai trị quan trọng, quyết định đến hiệu quả của quá
trình tổ chức hoạt động nhận thức cho sinh viên. Tuy nhiên, thực tế dạy học hiện nay
cho thấy, việc sử dụng các phương tiện dạy học còn nhiều hạn chế, chưa đáp ứng được
yêu cầu đặt ra.
Từ thực tiễn giảng dạy môn Kế tốn tài chính I cho sinh viên chun ngành kế
tốn; nhất là trong tình hình đổi mới nội dung, chương trình đào tạo hiện nay, bài viết
này đề cập đến một số phương pháp thiết kế và sử dụng PHT trong dạy học. Thực tế,
khơng có một phương pháp dạy học nào là tối ưu cho tất cả mọi người vì dạy học vừa
là khoa học vừa là nghệ thuật. Nhưng sử dụng phương tiện dạy học phù hợp trong quá
trình giảng dạy sẽ mang lại hiệu quả tối ưu.
II. NỘI DUNG
2.1. Phiếu học tập
2.1.1. Khái niệm phiếu học tập:
Phiếu học tập là tờ giấy rời, trên đó ghi các câu hỏi, bài tập, nhiệm vụ học tập...
kèm theo các gợi ý, hướng dẫn của giảng viên, dựa vào nhiệm vụ đó học sinh thực
hiện, hoặc ghi các thơng tin cần thiết để mở rộng kiến thức, bổ sung kiến thức, tìm
hiểu nội dung hoặc củng cố bài học.
2.1.2. Vai trị phiếu học tập:
PHT có các vai trị sau:

80


- Giúp sinh viên hoạt động độc lập hoặc hoạt động theo nhóm trong q trình
nhận thức. Thơng qua PHT, người học có thể tự khám phá tri thức mới cũng như củng
cố kiến thức đã học.
- Các nội dung trong PHT cung cấp thông tin cho sinh viên một cách trực tiếp,
là cơ sở cho hoạt động nhận thức của các em.
- Là công cụ giao tiếp giữa giảng viên và sinh viên thông qua các câu hỏi, bài
tập, yêu cầu cần thực hiện và gợi ý cách làm.
- Giúp người học chủ động trong các hoạt động tìm tịi, khám phá tri thức, qua
đó rèn luyện và phát triển tư duy sáng tạo cho sinh viên.
- Với lượng kiến thức rất lớn của mỗi bài học, mỗi chương, việc sử dụng PHT
giúp sinh viên có thể đạt được các mục tiêu dạy học.
- Thơng qua các PHT, có thể chuyển hoạt động của giảng viên từ trình bày,
giảng giải, thuyết trình sang hoạt động hướng dẫn, sinh viên được tham gia các hoạt
động tích cực, khơng cịn hiện tượng thụ động nghe giảng.
- Giảng viên có thể kiểm soát, đánh giá được khả năng nhận thức cũng như thái
độ của sinh viên trong học tập, từ đó sẽ có biện pháp điều chỉnh kịp thời nhằm nâng
cao hiệu quả dạy học.
2.1.3. Phân loại phiếu học tập:
- Căn cứ vào mục đích: Phiếu học bài, phiếu ơn tập, phiếu kiểm tra.
- Căn cứ vào nội dung:
+ Phiếu thông tin: Nội dung gồm các thông tin bổ sung, mở rộng, minh họa cho
các kiến thức cơ bản của bài.
+ Phiếu bài tập: Nội dung là các bài tập nhận thức hoặc bài tập củng cố.
+ Phiếu yêu cầu: Nội dung là các vấn đề và tình huống cần phải giải quyết.
+ Phiếu thực hành: Nội dung liên quan đến những nhiệm vụ thực hành, rèn
luyện kĩ năng.

2 4 Các bước thiết kế phiếu học tập:
- Bước 1: Xác định các trường hợp cụ thể khi sử dụng PHT trong bài học.
- Bước 2: Từ nội dung bài học và dụng ý sư phạm, giảng viên xác định những
thời điểm, nội dung cần hỗ trợ hoạt động học tập của SV, bố trí hợp lí về thời điểm sử
dụng PHT hỗ trợ cho hoạt động học tập của SV.

81


- Bước 3: Nội dung của PHT được xác định dựa vào một số yếu tố sau: mục
tiêu bài học và mục tiêu của từng nội dung của bài học, mục đích sử dụng PHT, mơi
trường lớp học, phương pháp và phương tiện dạy học,... Qua đó, giảng viên thiết kế
nội dung và hình thức thể hiện trong PHT.
- Bước 4: Viết PHT, ghi ngắn gọn, rõ ràng, dễ hiểu, chính xác các thơng tin, u
cầu trên PHT. Nội dung và hình thức của PHT cần đảm bảo tính khoa học, thẩm mĩ.
2.1.5. Quy trình sử dụng phiếu học tập:
Phiếu học tập là công cụ để giảng viên tiến hành tổ chức hoạt động nhận thức
cho học sinh, đồng thời là cơ sở để học sinh tiến hành các hoạt động một cách tích cực,
chủ động. Việc sử dụng phiếu học tập nên được sử dụng trong dạy kiến thức mới, ôn
tập, kiểm tra... và thường được diễn ra theo quy trình sau:
- Giáo viên nêu nhiệm vụ học tập, giao phiếu học tập cho học sinh, tùy theo
hình thức tổ chức dạy học mà giáo viên giao cho mỗi học sinh một phiếu hay mỗi
nhóm một phiếu.
- Tiến hành quan sát, hướng dẫn và giám sát kết quả hoạt động của học sinh.
- Tổ chức cho một số cá nhân hoặc đại diện nhóm trình bày kết quả làm việc
với phiếu học tập. Hướng dẫn toàn lớp trao đổi, bổ sung hồn thành phiếu học tập.
Giảng viên có thể yêu cầu học sinh trao đổi chéo nhau để sửa chữa, đánh giá kết quả
làm việc với phiếu học tập của nhau trên cơ sở các kết luận của giáo viên.
2.2. Một số phƣơng pháp thiết kế và sử dụng phiếu học tập trong giảng dạy mơn
Kế tốn tài chính I tại trƣờng Đại học kinh tế Nghệ An

Hiện nay có rất nhiều cơng cụ hỗ trợ giảng viên trong việc thiết kế phiếu học
tập và kiểm soát kết quả cho sinh viên như các ứng dụng azota hay quizizz… Với
những ứng dụng này điểm chung là có tính bảo mật cao, có thể làm trực tiếp trên ứng
dụng và tùy theo ý tưởng thiết kế mà một số bài tập có thể có ngay kết quả đánh giá
sinh viên cũng như thống kê mức độ điểm của sinh viên. Qua đó giúp giảng viên có
thể lập tức điều chỉnh nội dung giảng dạy, phương pháp giảng dạy để sinh viên có thể
cải thiện mức độ hiểu biết. Tuy nhiên, để việc thiết kế phiếu học tập đem lại hiệu quả
cao đòi hỏi mỗi giảng viên phải xác định được mục tiêu của phiếu học tập nhằm mục
đích phân lọa sinh viên, củng cố kiến thức hay gợi mở vấn đề mới.

82


2.2.1. Thiết kế và sử dụng phiếu học tập trong quá trình gợi vấn đề, phát hiện và
giải quyết vấn đề
Mục đích của việc thiết kế và sử dụng PHT nhằm:
- Hỗ trợ giảng viên nắm được khả năng đọc hiểu vấn đề của sinh viên trong
lớp, đồng thời có thể tham khảo ý kiến của nhiều sinh viên trong lớp ở cùng một thời
điểm
- Hỗ trợ sinh viên trong quá trình gợi vấn đề, phát hiện và giải quyết vấn đề,
tăng cường tính hợp tác trong học tập.
- Tập dượt cho sinh viên cách khám phá kiến thức mới, từ đó dẫn dắt sinh viên
tổng hợp, phân tích và đưa ra kết luận về một vấn đề mới.
Ví dụ, để kiểm tra việc đọc hiểu của sinh viên về các phương pháp tính giá nhập
kho theo PP trực tiếp của nguyên vật liệu, công cụ dụng cụ, giảng viên có thể thiết kế
PHT theo hướng yêu cầu sinh viên tự tìm hiểu và tính tốn để từ đó tổng hợp, gọi mở
cơng thức tính.

Bảng 1.1. Thiết kế PHT bằng ứng dụng Quizizz
2.2.2. Thiết kế phiếu học tập nhằm phân hóa về năng lực học tập của học sinh, hỗ

trợ quá trình luyện tập, củng cố kiến thức cho học sinh
Trình độ nhận thức của SV trong mỗi lớp học thường là khơng đồng đều, có SV
khá giỏi, trung bình và cũng có SV có học lực yếu kém. Do vậy, thiết kế PHT dựa trên
sự phân hóa về năng lực học tập của SV nhằm giúp các em có thể giải quyết được các
nhiệm vụ học tập phù hợp với khả năng của mình.
Dựa vào năng lực, trình độ của từng SV, GV đưa ra các nhiệm vụ học tập phù
hợp, sát với từng đối tượng SV. Chẳng hạn: có câu hỏi/ bài tốn đặt ra cho những SV

83


yếu, kém thường ở mức biết, hiểu; có câu hỏi/ bài toán đặt ra cho những SV khá, giỏi
thường ở mức vận dụng.
Thông thường với dạng phiếu học tập này, giảng viên sẽ phải đưa ra nhiều câu
hỏi theo mức độ từ dễ đến khó để phân loại và phiếu học tập này thường sẽ sử dụng
khi kết thúc một bài giảng hoặc một chương, một học phần. Tuy nhiên, cũng cần phải
đánh giá mức độ của sinh viên cho từng lớp để đưa ra gói câu hỏi phù hợp, tránh áp
dụng chung cho tất cả các lớp.
Ví dụ để đánh giá sinh viên sau khi học xong nội dung kế toán tiền mặt, giảng
viên đưa ra các câu hỏi với mức độ phân loại từ dễ đến khó như sau:
- Nhóm câu hỏi dễ

Bảng 1.2. Thiết kế PHT bằng ứng dụng Azota đối với nhóm câu hỏi dễ
- Nhóm câu hỏi vận dụng

Bảng 1.3. Thiết kế PHT bằng ứng dụng Azota đối với nhóm câu hỏi vận dụng

84

Hoặc với mục đích cho sinh viên tự học, nghiên cứu, giảng viên có thể thiết kế
phiếu học tập với nội dung như sau:

Bảng 1.4. Thiết kế PHT bằng ứng dụng Azota đối với nhóm câu hỏi tự học, tự NC
III. KẾT LUẬN
Trong thời gian gần đây, việc thiết kế và sử dụng PHT đã được giảng viên rất
chú trọng. Tuy nhiên, kết quả thu được từ việc sử dụng PHT còn hạn chế, chưa phát
huy hết vai trò của PHT, sinh viên đa phần chưa hứng thú với công cụ hỗ trợ này. Một
trong những nguyên nhân của vấn đề này là do giảng viên chưa có nhiều kinh nghiệm
trong thiết kế và sử dụng PHT sao cho hiệu quả. Trong khi đó, PHT được coi như là
một phương tiện dạy học đơn giản mà giảng viên có thể sử dụng để phát triển năng lực
sáng tạo của sinh viên và truyền đạt kiến thức đến các em một cách nhanh chóng và
hiệu quả. Thơng qua việc thiết kế và sử dụng PHT, giảng viên có thể linh hoạt trong
việc xây dựng kế hoạch bài giảng của mình cho phù hợp với từng đối tượng sinh viên
và nội dung giảng dạy. Đó là một q trình lâu dài cần có sự hợp tác tích cực của
giảng viên , sinh viên và của cả hệ thống giáo dục./.
TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. />2. />3. />4. />
85