Phân tích vị trí, vai trò, nhiệm vụ của người giáo viên chủ nhiệm lớp ở trường Tiểu học

TRƯỜNG ĐẠI HỌC ..................
KHOA GIÁO DỤC TIỂU HỌC



BÀI TẬP LỚN
HỌC PHẦN: Lí luận dạy học và lí luận giáo dục
Tiểu học
Chủ đề 9:“Phân tích vị trí, vai trị, nhiệm vụ của người
giáo viên chủ nhiệm lớp ở trường Tiểu học”
Họ và tên sinh viên: ........................
Mã số sinh viên: ..............................
Lớp: ........
Khóa học: .........

HÀ NỘI – 2021


MỤC LỤC
A.MỞ ĐẦU

1

B. NỘI DUNG NGHIÊN CỨU

1

1. Một số khái niệm

1

2. Vị trí, vai trị của giáo viên chủ nhiệm lớp

1

2.1. Giáo viên chủ nhiệm là “hiệu trưởng thu nhỏ”

2

2.2. Giáo viên chủ nhiệm là nhà giáo dục và là người lãnh đạo gần gũi nhất
đối với tất cả học sinh trong lớp
3
2.3. Giáo viên chủ nhiệm lớp là nhân vật trung tâm để hình thành, phát triển
nhân cách học sinh, là “cầu nối” giữa nhà trường với gia đình và các tổ chức
xã hội
4
3. Nhiệm vụ của giáo viên chủ nhiệm lớp

4

3.1. Nhiệm vụ của giáo viên chủ nhiệm lớp được quy định trong văn bản
pháp lí

5

3.2. Những cơng việc giáo viên chủ nhiệm phải thực hiện trong thực tế

5

3.2.1.1. Tìm hiểu học sinh và tập thể học sinh của lớp chủ nhiệm”

6

3.2.1.2. Xây dựng bộ máy tổ chức tự quản của lớp và thiết lập tốt các mối
quan hệ trong tập thể
6
3.2.1.3. Giáo viên chủ nhiệm xây dựng kế hoạch chủ nhiệm lớp

7

3.2.1.4. Giáo viên tiểu học với việc dạy học, đánh giá học sinh

7

3.2.1.5. Tổ chức các hoạt động đa dạng cho tập thể học sinh

8

3.2.1.6. Phối hợp với giáo viên bộ môn và các lực lượng giáo dục khác để
giáo dục học sinh
9
C. KẾT LUẬN

10

D. DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO

11


A. MỞ ĐẦU

Trong hệ thống giáo dục Việt Nam cũng như trên tồn thế giới, cấp Tiểu học
ln được coi là “bước đệm” có“nhiệm vụ hình thành những cơ sở ban đầu cho sự
phát triển nhân cách con người Việt Nam xã hội chủ nghĩa ở học sinh.”Do đó,“đội ngũ
giáo viên Tiểu học, đặc biệt những giáo viên chủ nhiệm lớp ở trường Tiểu học có vai
trị quan trọng trong việc giáo dục phẩm chất, nhân cách cho các em.”Học sinh tiểu học
như những mầm non mới lớn nên chúng rất cần sự dìu dắt của giáo viên chủ nhiệm
để“khơi dậy những điều tốt đẹp trong chính các em và hình thành bước đầu về khả
năng thích ứng với cuộc sống gia đình, nhà trường và xã”hội.“Giáo viên chủ nhiệm là
người thay mặt Hiệu trưởng, Hội đồng nhà trường và”phụ huynh quản lí“tập thể học
sinh, tổ chức mọi hoạt động sinh hoạt, học tập của học sinh, xây dựng và tổ chức tập
thể học sinh, chịu trách nhiệm về tình hình hạnh kiểm, học tập, nề nếp của lớp”mình
phụ trách. Vì vậy, để hiểu hơn về tầm quan trọng của giáo viên chủ nhiệm, chúng ta
cần đi “phân tích vị trí, vai trị, nhiệm vụ của người giáo viên chủ nhiệm lớp ở trường
Tiểu học”
B. NỘI DUNG NGHIÊN CỨU CỨU
1. Một số khái niệm
- Giáo viên chủ nhiệm“là những giáo viên bộ mơn đang trực tiếp giảng dạy tại lớp
đó, có uy tín và kinh nghiệm giáo dục, được hiệu trưởng chỉ định làm nhiệm vụ quản lí,
giáo dục”học sinh và tập thể học sinh chủ nhiệm. Họ“là người vừa thay mặt Hiệu
trưởng, thay mặt nhà trường để quản lí và giáo dục toàn diện”học sinh; là“cầu nối giữa
các lực lượng giáo dục trong và ngoài nhà trường với tập thể học sinh; đồng thời là
người đại diện cho quyền lợi và nghĩa vụ của tập thể”học sinh.1
- Học sinh tiểu học là một chỉnh thể, một thực thể hồn nhiên tiềm tàng khả năng
phát triển.”
- Lớp học là: “đơn vị hành chính cơ sở, là tế bào hữu cơ của hệ thống trường học.
Mỗi lớp gồm một số lượng học sinh có độ tuổi và trình độ nhận thức tương ”đồng, ổn
định và cùng nhau thực hiện các hoạt động học tập, lao động, văn hóa, nghệ thuật, thể
thao và giải trí…
- Tập thể học sinh là: “tập hợp những học sinh gắn bó chặt chẽ với nhau cùng
nhau tiến hành những hoạt động có ích như học tập, lao động, vui chơi, cơng tác xã

hội, văn hóa văn nghệ, thể thao..”
2. Vị trí, vai trị của giáo viên chủ nhiệm lớp
“

Truyền thống “tôn sư trọng đạo” đã trở thành nét đẹp văn hóa của dân tộc ta. Trải
qua các thời kì lịch sử của xã hội phong kiến người thầy chỉ xếp sau Vua: “Quân - Sư
-Phụ”.
1 Trần Thị Tuyết Oanh (chủ biên) - Phạm Khắc Chương - Nguyễn Ngọc Bảo (2005). Giáo trình Giáo dục học.
NXB Đại học Sư phạm

1


Ca“ngợi nghề dạy học, cố Thủ tướng Phạm Văn Đồng”nói: “Nghề dạy học là nghề
cao quý nhất trong những nghề cao quý, nghề sáng tạo nhất trong những nghề sáng
tạo”. Văn hóa Cơ-men-xki người Nga khẳng định: “Dưới ánh Mặt trời khơng có nghề
nào cao q hơn nghề dạy học ”. Đúng vậy!“Người thầy giáo khơng chỉ dạy chữ mà
cịn dạy đạo lí làm người.”Xã hội ở bất cứ thời đại nào cũng cần có nghề giáo viên.
Người giáo viên“vinh dự đã lớn nhưng trọng trách lại càng nặng nề”bởi sự trưởng
thành của các em học sinh chính là tương lai đất nước.
Vị trí của người thầy giáo cực kì quan trọng, đặc biệt là đội ngũ giáo viên ở bậc
Tiểu học nói chung và giáo viên chủ nhiệm lớp nói riêng, bởi Tiểu học là bậc học nền
tảng, bậc học phổ cập. Macarencô đã nhấn mạnh: “Đây là bậc học tạo nên bộ cốt thép”
làm chỗ dựa vững chắc và tác động“hướng phát triển toàn bộ nhân cách của cả đời
người. Vì vậy,hiện nay”các trường Tiểu học“đều cử ra một giáo viên chủ nhiệm_người
chịu trách nhiệm quản”lí“và giáo dục, người điều khiển và phối hợp mọi hoạt động của
các thành viên trong lớp cũng như tổ chức mối quan hệ giữa lớp học với nhà trường,
với gia đình và xã hội.”
Bàn về vị trí, vai trị của người giáo viên, Bác Hồ đó khẳng định: “Người thầy giáo
tốt, người thầy giáo xứng đáng là người vẻ vang nhất. Dù tên tuổi không đăng trên

báo, không được thưởng Huân chương. Song những người thầy giáo tốt là những anh
hùng vô danh. Đây là một điều rất vẻ vang”. 2 Theo lời Bác,“ta thấy được giáo viên nói
chung và cơng tác chủ nhiệm nói riêng có vai trị rất quan trọng trong việc giáo dục
nâng cao chất lượng giảng dạy và giáo dục trong nhà trường.”
2.1. “Giáo viên chủ nhiệm là “hiệu trưởng thu nhỏ”
Trong nhà trường Tiểu học, người đại diện cho Hiệu trưởng chính là“giáo viên chủ
nhiệm lớp, là người phụ trách quản lí tồn diện học sinh một lớp”học. Vì“hiệu trưởng
khơng thể quản lí trong lớp học, nắm vững từng học sinh, trừ những trường hợp đặc
biệt và thường sẽ giao trách nhiệm này cho giáo viên chủ nhiệm”.Ngồi ra, họ“khơng
chỉ là người nắm các chỉ số quản lí đơn thuần như tên tuổi, hồn cảnh gia đình, trình độ
học sinh về học tập, năng lực, phẩm chất… mà còn phải dự báo xu hướng tổ chức giáo
dục, dạy học phù hợp với điều kiện, khả năng của từng”học sinh. Giáo viên chủ nhiệm
lớp“có trách nhiệm tổ chức, chỉ đạo, đôn đốc và kiểm tra các hoạt động của lớp mình,
chịu trách nhiệm trước nhà trường và hội đồng nhà trường về chất lượng giáo dục toàn
diện của”lớp mình.
Việc hiểu rõ về“mục tiêu của lớp học và cấp học, có những kiến thức về tâm lý học
sư phạm, lí luận sư phạm, có sự hiểu biết về văn hóa, lịch sử, pháp luật…”sẽ giúp cho
giáo viên chủ nhiệm thực hiện tốt chức năng quản lý giáo dục toàn thể. Bên cạnh đó,
việc trang bị hàng loạt các kỹ năng tổ chức hoạt động giáo dục cũng rất quan trọng
như: “kĩ năng giao tiếp, ứng xử với các đối tượng trong và ngồi nhà trường, kĩ năng
2 Hồ Chí Minh, Bàn về công tác giáo dục (1972), NXB Sự thật Hà Nội

2


chẩn đoán đặc điểm học sinh, kĩ năng lập kế hoạch, kĩ năng tác động nhằm cá thể hố
q trình giáo dục học sinh”.
2.2. “Giáo viên chủ nhiệm là nhà giáo dục và là người lãnh đạo gần gũi nhất
đối với tất cả học sinh trong lớp”
Có một điều rất tuyệt rằng,“giáo viên chủ nhiệm là người có ưu thế nhất”trong việc

thiết lập quan hệ thân thiết với học sinh. Điều này khó thể xảy ra với“một giáo viên nào
khác hay kể cả là hiệu trưởng.”Nhiều giáo viên chủ nhiệm coi đây bước đệm để tiến xa
hơn trong mỗi quan hệ này, có thầy cơ giáo cịn trở thành bạn bè, anh em… Thậm chí,
thầy cơ giáo đó cịn trở thành chỗ dựa tinh thần vững chắc, luôn được các em tin tưởng
và sẻ chia vướng mắc băn khoăn, những khát vọng,tâm tư, nguyện vọng… Đây là một
cơ hội tốt giúp giáo viên chủ nhiệm lớp có thể thu thập đầy đủ“thông tin từ học sinh để
xử lý theo hai phương án:”
Đầu tiên,“với những ý kiến khơng hợp lí của học sinh.”Những ý kiến này có thể
xuất phát từ sự hiểu lầm hay thiếu hiểu biết của các em về một vấn đề nào đó. Lúc này,
giáo viên chủ nhiệm lớp sẽ có nhiệm vụ giải thích rõ vấn đề và“thuyết phục bằng tình
cảm, bằng sự đồng cảm của một nhà sư phạm có kinh nghiệm.”Từ đó, giúp“các em sẽ
dễ dàng được giải toả.”
Thứ hai, nếu có những phản ánh, nguyện vọng hợp lý thì giáo viên chủ nhiệm “cần
phải đáp ứng và thảo luận với các giáo viên khác, bao gồm cả việc báo cáo lên Hiệu
trưởng để có thể đưa ra các giải quyết tối nhất,“tạo điều kiện cho học sinh, tập thể lớp
có cơ hội phát triển.”
Phải nói rằng, giáo viên chủ nhiệm lớp chính là: “người đại diện quyền lợi, nguyện
vọng chính đáng của tập thể học sinh. Giáo viên chủ nhiệm là người đại diện cho tập
thể lớp trong các cuộc họp bàn về quyền lợi và trách nhiệm của tập thể học sinh. Giáo
viên chủ nhiệm lớp đại diện cho lớp đề nghị khen thưởng hay kỷ luật học sinh thuộc
lớp mình phụ trách. Họ cũng có quyền biểu quyết trong hội đồng khen thưởng và hội
đồng kỷ luật khi các hội đồng này giải quyết các vấn đề có liên quan trực tiếp đến học
sinh lớp mình đảm nhận. Giáo viên chủ nhiệm lớp là người tổ chức, phối hợp và thống
nhất các lực lượng và tác động giáo dục tới tập thể học sinh. Chính giáo viên chủ
nhiệm là người tạo ra sự thống nhất giữa các tác động giáo dục trong nhà trường, giữa
các giáo viên bộ môn đến tập thể học sinh.”3 Hay nói cách khác, giáo viên chủ nhiệm
lớp là “cầu nối” giữa lớp và Hiệu trưởng, cùng với các thầy cô giáo bộ môn.
Sự giao thoa về vị trí của người giáo viên chủ nhiệm đã tạo nên một cây cầu vững
chắc“nối giữa hiệu trưởng và tập thể học sinh.”Nhờ đó, sẽ có nhiều cơ hội được tạo ra
và điều kiện để khắc phục cũng như giải quyết nhanh chóng, có hiệu quả nhất“trong tổ

chức tác động giáo dục,”tránh “mâu thuẫn, hiểu lầm” của“các quan hệ trong và ngồi
lớp chính khóa, nhà trường.”
3 Trần Thị Tuyết Oanh (chủ biên) - Phạm Khắc Chương - Nguyễn Ngọc Bảo (2005). Giáo trình Giáo dục học
Tập 2. NXB Đại học Sư phạm

3


2.3. “Giáo viên chủ nhiệm lớp là nhân vật trung tâm để hình thành, phát triển
nhân cách học sinh, là “cầu nối” giữa nhà trường với gia đình và các tổ
chức xã hội”
Trong“bối cảnh hiện nay - bối cảnh đổi mới giáo dục, xây dựng và thực hiện
chương trình giáo dục phổ thông”tổng thể;“bối cảnh sự thiếu hụt một số kĩ năng
sống”của học sinh“Tiểu học và xuất hiện nhiều kĩ năng sống mới cao hơn đáp ứng với
yêu cầu học tập và cuộc sống xã hội 4 thì”vị trí “cầu nối” của người giáo viên chủ
nhiệm lớp là vô cùng quan trọng.
Giáo viên chủ nhiệm lớp luôn là người gắn“kết các lượng giáo dục xã hội và gia
đình để thực hiện mục tiêu giáo dục tồn diện.”Trước hết, họ“phải có trách nhiệm
nghiên cứu hiện trạng, xác định nội dung, biện pháp, hình thức,”lập“kế hoạch và tổ
chức, điều phối giữa các lực lượng”giáo dục đó để tạo nên“mơi trường giáo dục lành
mạnh, thiết lập mối quan hệ tốt nhất nhằm”thúc đẩy, hình thành các nhân tố tích cực và
giảm thiểu“ảnh hưởng tiêu cực đến quá trình giáo dục của thế hệ trẻ.”
Ta biết rằng, để xây dựng môi trường giáo dục lành mạnh, không chỉ là trách nhiệm
của riêng giáo viên chủ nhiệm lớp mà còn là trách nhiệm chung của tất cả mọi người
và tất cả các thế hệ đi trước. Nhưng“đối với giáo viên chủ nhiệm lớp ở trường Tiểu
học, trọng”trách của họ càng nặng nề hơn. Bởi họ vừa“là hình ảnh trực quan gần gũi,
sinh động và tồn diện để cho học sinh noi theo, học tập góp phần hoàn thiện nhân
cách”học sinh. Họ“vừa phải nắm vững mục tiêu, có năng lực tổ chức phối hợp các lực
lượng xã hội và gia đình”để làm “cầu nối” giữa nhà trường với gia đình và các tổ chức
xã hội.

Ngồi ra, Hiệu trưởng cũng có vai trị khơng hề nhỏ khi giúp đỡ giáo viên chủ
nhiệm hoàn thành tốt trọng trách làm “cầu nối” với“các lực lượng giáo dục khác.” Vì
có rất nhiều công việc mà giáo viên chủ nhiệm không thể tự quyết định được mà phải
có sự ủng hộ, hỗ trợ giúp đỡ“của hiệu trưởng, mới đủ tư cách pháp nhân quản lí để liên
hệ với các tổ chức xã hội ngoài nhà trường.”

3. Nhiệm vụ của giáo viên chủ nhiệm lớp
Theo Đoàn Minh Duệ và Hữu Cát: “Người“giáo viên chủ nhiệm lớp trước hết phải
thực hiện tốt nhiệm vụ của người thầy giáo nói chung đó là mẫu mực về đạo đức,
gương mẫu chấp hành mọi chủ trương chính sách của Đảng và pháp luật của Nhà nước,
nắm vững mục tiêu giáo dục và đào tạo, kế hoạch và chương trình hoạt động của nhà
trường (gồm mục tiêu cấp học, chỉ thị của ngành, chương trình giảng dạy các môn học,
kế hoạch năm học của nhà trường, các văn bản hướng dẫn liên quan đến vấn đề giáo
dục và dạy học) để có cơ sở xây dựng kế hoạch hoạt động của bản thân nhằm đảm bảo
hiệu quả giáo dục. Ngồi cơng tác chủ nhiệm lớp, người giáo viên chủ nhiệm lớp cịn
đảm nhận giảng dạy một mơn học ở lớp mình và các lớp khác do đó cần xác định rằng
4 Tạp chí Giáo dục, Số đặc biệt tháng 8/2018, tr 39-42; 6

4


giảng dạy tốt là điều kiện cần thiết để tạo ra uy tín của họ trước tập thể và cá nhân học
sinh, làm tăng hiệu quả của công tác chủ nhiệm”. 5
3.1. “Nhiệm vụ của giáo viên chủ nhiệm lớp được quy định trong văn bản pháp
lí”
Đầu tiên là: “phải xây dựng kế hoạch các hoạt động giáo dục thể hiện rõ mục
tiêu, nội dung, phương pháp giáo dục bảo đảm tính khả thi, phù hợp với đặc điểm học
sinh, với hoàn cảnh và điều kiện thực tế nhằm thúc đẩy sự tiến bộ của cả lớp và của
từng học sinh”.6
Thứ hai là: “phải thực hiện các hoạt động giáo dục theo kế hoạch đã xây dựng”

Thứ ba là: “tham gia phối hợp chặt chẽ với gia đình học sinh, với các giáo viên
bộ mơn, Đồn thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh, Đội Thiếu niên Tiền phong Hồ Chí
Minh, các tổ chức xã hội có liên quan trong việc hỗ trợ, giám sát việc học tập, rèn
luyện, hướng nghiệp của học sinh lớp mình chủ nhiệm và góp phần huy động các
nguồn lực trong cộng đồng phát triển nhà trường”
Thứ tư là: “có những nhận xét, đánh giá và xếp loại học sinh cuối kỳ và cuối
năm học; đề nghị khen thưởng và kỷ luật học sinh; đề nghị danh sách học sinh được lên
lớp thẳng, phải kiểm tra lại, phải rèn luyện thêm về hạnh kiểm trong kỳ nghỉ hè, phải ở
lại lớp; hoàn chỉnh việc ghi sổ điểm và học bạ học sinh”
Cuối cùng là: “phải báo cáo thường kỳ hoặc đột xuất về tình hình của lớp với
Hiệu trưởng trường học”
3.2. “Những công việc giáo viên chủ nhiệm phải thực hiện trong thực tế”
Trên thực tế, cơng tác chủ nhiệm giáo viên có rất nhiều việc. Đa số các giáo viên
đều cho rằng, công việc của họ“là cơng việc bận rộn, có dễ có khó, đơn giản có mà
phức tạp cũng có và chiếm nhiều thời gian và tâm sức của mỗi giáo viên.”Mỗi giáo
viên chủ nhiệm sẽ thực hiện nhiệm vụ của mình“ở các mức độ khác nhau và theo
những cách khác nhau”dựa trên trách nhiệm và lòng nhiệt huyết nghề nghiệp của giáo
viên chủ nhiệm.
3.2.1.1.

“Tìm hiểu học sinh và tập thể học sinh của lớp chủ nhiệm”

Để“giáo dục học sinh đúng cách thì nhiệm vụ đầu tiên của người giáo viên chủ
nhiệm lớp là phải nghiên cứu tìm hiểu tình hình chung của lớp và của từng đối tượng
học sinh.”
Một lớp học thường thì“sẽ có khoảng 30-35 học sinh, số lượng học sinh tuy
khơng nhiều nhưng nó sẽ phản ánh được năng lực quản lý, lãnh đạo của giáo viên chủ
nhiệm có tốt”hay khơng;“nó là yếu tố quan trọng quyết định tới sự thành cơng của cả
5 Hữu Cát - Đồn Minh Duệ (2008), Đại cương khoa học quản lí, NXB Nghệ An.
6Thơng tư sổ 12/2011/TT-BGDĐT ngày 28/3 /2011 của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo. Quy định về nhiệm

vụ của giáo viên chủ nhiệm lớp.

5


lớp học.”Đây là“một nhiệm vụ chiếm phần lớn thời gian của giáo viên chủ nhiệm. Giáo
viên cần có sự hiểu biết và”khả năng“quan sát để dễ dàng tổ chức, xây dựng kế hoạch
đồng thời phải giải quyết được các tình huống nảy sinh trong quá trình điều hành lớp
cho lớp chủ nhiệm. Hay hiểu cách khác là“chúng ta cần nắm vững tập thể lớp, cụ thể là
nắm vững số lượng học sinh, nắm vững những mặt mạnh, mặt yếu, những thuận lợi,
những khó khăn”của tập thể lớp phụ trách. Ngồi ra,“việc tìm hiểu và biết rõ hồn cảnh
sống của từng học sinh là một việc rất quan trọng.”Vì vậy, giáo viên chủ nhiệm lớp
cần“sử dụng các phương pháp trò chuyện hoặc biểu mẫu để khai báo thông tin cơ bản
về gia đình”học sinh tránh“các yếu tố ảnh hưởng đến việc học tập và phát triển nhân
cách”của các em“để có thể tham mưu, tư vấn và phối hợp với gia đình lựa chọn
phương pháp tác động phù hợp.””
Tìm hiểu“học sinh và tập thể học sinh là việc làm cần phải tiến hành một cách
thường xuyên, liên tục và”có các“biện pháp linh hoạt để xử lí thơng tin thu được và
ghi lại những thông tin cần thiết. Kết quả”nghiên cứu sẽ làm cơ sở cho việc xây dựng
mục tiêu nội dung nề nếp“kế hoạch năm học xác định nội dung phương pháp và hình
thức tổ chức sư phạm phù hợp với đặc điểm của lớp.”
3.2.1.2. “Xây dựng bộ máy tổ chức tự quản của lớp và thiết lập tốt các
mối quan hệ trong tập thể”
Ban cán sự lớp là trợ thủ“đắc lực giúp giáo viên chủ nhiệm thực hiện chức năng
của mình”hay nói cách khác là“đồng minh đáng tin cậy trong cơng tác giáo dục của
người”giáo viên chủ nhiệm lớp. Vì vậy, khi nhận công tác chủ nhiệm, giáo viên chủ
nhiệm sẽ xem xét các thông tin của học sinh trong lớp và“chọn ra những học sinh có
năng lực học tập, năng lực”hoạt động, gıương“mẫu trong hành vi đạo đức giới thiệu
vào đội cán bộ của lớp và sau đó sẽ dựa vào sự biểu quyết tín nhiệm của tập thể lớp mà
chọn ra được ban cán sự lớp trong lần sinh hoạt đầu tiên khi nhận”lớp. Ban cán sự lớp

là những người được giáo viên chủ nhiệm lớp“bồi dưỡng năng lực tổ chức và quản lý
tập thể lớp để đảm bảo sự thống nhất giữa quản lý của”giáo viên chủ nhiệm lớp và học
sinh tự quản. Ngoài ra,“giáo viên chủ nhiệm luôn ủng hộ những sáng kiến của ban cán
sự và tất cả học sinh”rồi chỉ“đạo thực hiện để các sáng kiến đó trở thành hữu ích.”
Tổ“chức bộ máy Hội đồng tự quản học sinh theo mơ hình cũ và mới lần lượt từ trái
sang phải”là:
Giáo viên“sẽ cần để học sinh nhận thức được trách nhiệm của bản thân mình cần
có tinh thần tự quản, tự giác nhắc nhở nhau để cùng tạo nên một tập thể lớp vững
mạnh, hoàn thành tốt các chỉ tiêu được giáo viên chủ nhiệm đặt ra.”
Lớp“trưởng, lớp phó hoặc chủ tịch, phó chủ tịch hội đồng tự quản học sinh)chỉ
đóng vai trị “thủ lĩnh” trong một chừng mực nào đó và vai trị đó ln ln phải dựa
vào giáo viên”chủ nhiệm“mới có thể phát huy được tác dụng.”Giáo viên chủ nhiệm
cần“phải hòa vào tập thể lớp, gắn bó với tồn bộ hoạt động của lớp và tham gia vào các

6


sinh hoạt của lớp như một”thành viên.7 Bởi lợi ích và sự phát triển của tập thể gắn liền
với lợi ích và sự phát triển của mỗi học sinh. Mối quan hệ trong tập thể rất quan trọng,
một tập thể vững mạnh là một tập thể biết yêu thương, giúp đỡ và đồn kết với nhau.
Do đó, để xây dựng tập thể phải thiết lập tốt các mối quan hệ tình cảm, quan hệ chức
năng và kỷ luật tập thể.”
Giáo viên chủ nhiệm lớp cần xây dựng môi trường học tập và dân chủ. Đối
với“mơi trường học tập thì thân thiện với ý thức tư tưởng rõ ràng cho từng thành
viên.”Với“mơi trường dân chủ thì đẩy mạnh cơng tác phê bình thẳng thắn giữa các học
sinh, tổ hay nhóm với”nhau. Từ đó,“xây dựng tập thể phát triển thân thiện vừa là mục
tiêu vừa là phương tiện để rèn luyện nhân cách của mỗi học sinh.”
3.2.1.3.

“Giáo viên chủ nhiệm xây dựng kế hoạch chủ nhiệm lớp”

Kế hoạch chủ nhiệm lớp là: “bản thiết kế cụ thể tồn bộ nội dung cơng tác chủ
nhiệm lớp, là chương trình hành động thực thi của lớp trong một giai đoạn cụ thể
nhằm đảm bảo thực hiện mục tiêu giáo dục học sinh lớp chủ nhiệm. Kế hoạch chủ
nhiệm có ý nghĩa lớn trong cơng tác”chủ nhiệm:“Vạch ra phương hướng phát triển đi
lên của tập thể học sinh; Làm cho các hoạt động được thực hiện theo một chương trình,
kế hoạch cụ thể, thống nhất, dự kiến được các tình hình có thể xảy ra; Tạo cho giáo
viên chủ nhiệm và học sinh sự chủ động, tự tin trong hoạt động, tiết kiệm thời gian,
công sức mà đạt hiệu quả cao; Tạo sự thống nhất và huy động sức mạnh tổng hợp của
các lực lượng giáo dục.”
3.2.1.4.

“Giáo viên tiểu học với việc dạy học, đánh giá học sinh”

Giáo viên chủ nhiệm ở tiểu học ngoài việc chủ nhiệm, điều hành lớp học thì họ
cũng là giáo viên trực tiếp dạy các bộ mơn văn hóa cho học sinh lớp mình chủ nhiệm.
Trong suốt quá trình dạy học, người giáo viên sẽ soạn giáo án, giảng dạy và tổ chức các
bài kiểm tra nhỏ tại lớp. Việc thực hiện kiểm tra, đánh giá học sinh sẽ góp phần giúp
học sinh nắm vững được kiến thức mình đã học và nhằm thúc đẩy động lực học tập ở
học sinh. Các hình thức kiểm tra có thể thực hiện như “trắc nghiệm, thơng qua các trị
chơi để lồng ghép bài học vào trong đó...”Nhờ đó,“giáo viên sẽ kiểm tra được năng lực
của học sinh”và“đưa ra được những kế hoạch, phương pháp học tập phù hợp với
từng”học sinh“trong lớp đồng thời giáo viên còn điều chỉnh lại được phương pháp
dạy”để“giúp toàn bộ học sinh trong lớp đều được tiếp thu lượng kiến thức giống nhau
với mục tiêu khơng có học sinh nào bị bỏ lại phía sau.”
3.2.1.5.

“Tổ chức các hoạt động đa dạng cho tập thể học sinh”

Trên thực tế, có rất nhiều hoạt động có ích cho tập thể học sinh mà các em tham

gia. Theo giáo dục học: “Các hoạt động chung của tập thể có tính chất tự quản là điều
kiện cho các thành viên trong tập thể tự rèn luyện, tự giáo dục, tự điều chỉnh hành vi
thói quen cho phù hợp với yêu cầu giáo dục xã hội. Nó cịn đánh giá và buộc cá nhân
7 Tập bài giảng Tâm lý học tiểu học (lưu hành nội bộ), NXB Trường Đại học sư phạm Hà Nội 2

7


phải biết tự đánh giá kết quả tự giáo dục, rèn luyện của mình so với các quy định, quy
chế của tập thể” 8. Ta có thể nêu ra một vài hoạt động điển hình sau:
Hoạt động học, đây là hoạt động rất quan trọng đối với học sinh Tiểu học, làm
nền tảng cho các em sau này. Đặc biệt là học sinh đầu Tiểu học thì đây có thể coi là
hoạt động học đầu tiên của các em. Vì thế, giáo viên chủ nhiệm chú ý hơn trong công
tác giáo dục các em.“Giáo viên chủ nhiệm lớp cần phải đề ra yêu cầu học tập đối với
học sinh, làm cho học sinh ý thức được nghĩa vụ học tập;”hướng“dẫn học sinh tìm tịi
phương pháp học tập tích cực, phù hợp với bản thân…”
“Các hoạt động văn hóa, văn nghệ, thể dục thể thao. Lứa tuổi Tiểu học”là lứa
tuổi đang phát triển, đầy ham mê, nhiều năng khiếu đang ẩn tàng. Giáo viên chủ nhiệm
cần tạo cơ hội, quan tâm tổ chức hoạt động cho học sinh. Bởi chính trong hoạt động
văn hóa - thể thao, nhiều em có năng khiếu nghệ thuật, thể thao được phát hiện, bồi
dưỡng để trở thành tài năng.
Hoạt động lao động, hoạt động này có ích đối với việc hình thành và phát triển
nhân cách của học sinh. Giáo viên chủ nhiệm cần phải phối hợp với nhà trường và phụ
huynh học sinh tổ chức hoạt động này một cách chủ định, khoa học. Giáo viên chủ
nhiệm tạo động lực để kích thích học sinh“muốn lao động và trang bị cho học sinh các
kiến thức để biết lao động (các em cần phải biết mình phải làm cái gì, làm ”cái đó
để“làm gì (cho ai), làm cái đó như thế nào) nhằm tạo điều kiện cho học sinh được bộc
lộ tính độc lập và sự tích cực cao nhất. Ngồi ra, chú ý”sử dụng các biện pháp thi đua,
động viên, khen ngợi... cũng như coi trọng việc rèn luyện tác phong công nghiệp, khơi
dậy khả năng sáng tạo, nhất là sáng tạo ở học sinh.

3.2.1.6. “Phối hợp với giáo viên bộ môn và các lực lượng giáo dục khác
để giáo dục học sinh”
Đầu tiên, giáo viên chủ nhiệm lớp phối hợp với giáo viên bộ môn trong việc
giáo dục học sinh.“Giáo dục mỗi cá nhân học sinh và tập thể học sinh là trách nhiệm
của tất cả các giáo viên, các lực lượng giáo dục trong nhà trường trong đó giáo viên
chủ nhiệm lớp giữ”vai trị“chủ đạo. Giáo viên chủ nhiệm”và bộ mơn cùng nhau“giáo
dục học sinh, xây dựng tập thể học sinh thông qua việc trao đổi với nhau về tình hình
học tập các môn học, kết quả học tập, tinh thần”và: “thái độ, ý thức tổ chức kỷ luật
trong học tập; trao đổi và thống nhất với nhau những biện pháp giáo dục học sinh. Từ
đó, nâng cao chất lượng học tập các mơn học, hình thành ở học sinh những phẩm chất
đạo đức cần thiết, đồng thời thông báo cho nhau những ý kiến và nguyện vọng chính
đáng của học sinh về việc học tập các”môn học; “lấy ý kiến giáo viên bộ môn khi đánh
giá nhận xét học sinh. Bằng cách thường xuyên gặp gỡ trao đổi với giáo viên bộ mơn
đang giảng dạy tại lớp của mình, giáo viên chủ nhiệm”lớp“có thể dự một số giê để
quan sát ý thức, hứng thú học tập và phát hiện những khó khăn của học sinh trong học
8 Trần Thị Tuyết Oanh (chủ biên) - Phạm Khắc Chương - Nguyễn Ngọc Bảo (2005). Giáo trình Giáo dục học.
NXB Đại học Sư phạm

8


tập. Đồng thời, giáo viên”chủ nhiệm“nên mời giáo viên bộ môn cùng tham dự các buổi
sinh hoạt và các hoạt động tập thể của lớp để hiểu rõ hơn học sinh và công tác giáo dục
của giáo viên chủ nhiệm.”
Thứ hai, giáo“viên chủ nhiệm phối hợp, cố vấn, giúp đỡ tổ chức Đội thực hiện
mục tiêu giáo dục giáo”viên chủ nhiệm: “cần có kế hoạch kết hợp với tổ chức Đội để
tiến hành giáo dục toàn diện ở lớp. Mặt khác, giáo viên chủ nhiệm phải giúp đỡ chi đội
lớp xây dựng kế hoạch công tác, bồi dưỡng cán bộ nòng cốt, cố vấn cho ban chấp hành
chi đội, chi đội tổ chức các hoạt động giáo dục. Cần tránh sự can thiệp thô bạo vào các
hoạt động của chi đội, cần tơn trọng tính độc lập và tự quản của tổ chức Đội.”

Thứ ba,“giáo viên chủ nhiệm phối hợp với phụ huynh học sinh và Hội phụ
huynh học sinh trong việc”giáo dục.“Việc phối hợp chặt chẽ giữa nhà trường và gia
đình là cần thiết và tạo ra những điều kiện thuận lợi để học sinh học tập và rèn
luyện.”Giáo viên chủ nhiệm cần thường xuyên: “có trao đổi với cha mẹ học sinh để
nắm được tình hình học tập và hạnh kiểm của các em ở lớp và ở nhà. Lập hội phụ
huynh học sinh, ban đại diện để liên kết gia đình với nhà trường, theo dõi tình hình và
bàn bạc các biện pháp giáo dục học sinh. Tổ chức các cuộc họp với phụ huynh học sinh
của lớp theo định kì: đầu năm, cuối học kì và tổng kết năm học.9”
Cuối cùng, giáo viên chủ nhiệm phối hợp với các tổ chức đoàn thể, địa phương
nơi học sinh cư trú.“Việc vận động các tổ chức đoàn thể lập nên các quỹ khuyến học
trao thưởng cho các học sinh xuất sắc, học sinh nghèo vượt khó góp phần khích lệ niềm
đam mê học tập ở”học sinh.“Phối hợp với ủy ban địa phương, trạm y tế để triển khai
thực hiện việc bảo vệ, phòng tránh bệnh tật cho tập thể”học sinh.“Đặc biệt chú ý tới
các kỳ nghỉ hè phòng chống đuối nước ở học sinh hay ngày lễ tết giáo viên cùng với
học sinh thực hiện nghiêm chỉnh công văn chống đốt pháo của ủy ban địa phương để
tránh xảy ra các tai nạn không mong muốn.”
C. KẾT LUẬN
Đặc điểm sư phạm của giáo viên tiểu học mang tính đặc thù, ngồi việc dạy các
mơn học như Tốn, Tiếng Việt, Tự nhiên và Xã hội, Khoa học, Lịch sử và Địa lí, họ
cịn đảm nhiệm cơng tác: “chủ nhiệm lớp. Vì vậy, thầy cơ chủ nhiệm khơng chỉ là người
dạy chữ mà còn dạy học nhiều điều tốt đẹp khác và cũng là người hiểu được tâm tư,
tình cảm của học sinh nhiều nhất.”Qua việc “phân tích vị trí, vai trò, nhiệm vụ của
người giáo viên chủ nhiệm lớp ở trường Tiểu học” ta có thể hiểu đội ngũ giáo viên chủ
nhiệm là tập hợp các giáo viên làm chủ nhiệm lớp dưới sự phân công của Hiệu trưởng,
được tổ chức thành một lực lượng hoạt động theo nội quy, quy định cụ thể, có kế
hoạch, cùng chung một nhiệm vụ làm cho cơng tác giáo dục, quản lí học sinh của giáo
viên chủ nhiệm, của nhà trường có hiệu quả, chất lượng hơn. Có thể ví những giáo viên
chủ nhiệm lớp như “siêu anh hùng”, họ có thể làm mọi thứ vì học sinh của mình. Làm
tốt chủ nhiệm, giáo viên có thể ngăn chặn được trẻ bỏ học, chán học, trầm uất vì gia
9 SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM “Giáo viên chủ nhiệm với việc xây dựng nề nếp lớp học”, Nguyễn Thị Liễu

9


đình, giải quyết bất đồng bằng bạo lực,“đồng thời phát huy được những năng khiếu
tiềm ẩn từ rất sớm, tạo hứng thú học tập cho các em.”Tóm lại, giáo viên chủ nhiệm lớp
Tiểu học là một mảnh ghép quan trọng trong hệ thống giáo dục quốc dân nhằm học
sinh phát triển theo chiều hứng tốt nhất.

10


D. DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Thông tư số 12/2011/TT-BGDĐT ngày 28/3 /2011 của Bộ trưởng Bộ Giáo dục
và Đào tạo, quy định về nhiệm vụ của giáo viên chủ nhiệm lớp.
2. Nghị định số 43/2006/NĐ-CP ngày 25/4/2006 của Chính phủ, quy định quyền tự
chủ, tự chịu trách nhiệm về thực hiện nhiệm vụ, tổ chức bộ máy, biên chế và tài
chính đối với đơn vị sự nghiệp cơng lập.
3. Chỉ thị 40-CT/TW ngày 15/6/2004 của Ban Chấp hành Trung ương (2004) về
việc xây dựng, nâng cao chất lượng đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lí giáo
dục, Hà Nội.
4. Nghị quyết 03-NQ/TW ngày18/6/1997 của Hội nghị lần thứ ba Ban Chấp hành
Trung ương Khóa VIII về chiến lược cán bộ thời kỳ đẩy mạnh cơng nghiệp hóa,
hiện đại hóa đất nước, Hà Nội.
5. Nghị quyết số 29-NQ/TW ngày 04/11/2013 của Ban Chấp hành Trung ương
(2013), về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo đáp ứng u cầu
cơng nghiệp hóa, hiện đại hóa trong điều kiện kinh tế thị trường định hướng xã
hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế.
6. Bộ GD&ĐT (2018), Luật Giáo dục (sửa đổi), dự thảo ngày 27/9/2018.
7. SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM “Giáo viên chủ nhiệm với việc xây dựng nề nếp

lớp học”, Nguyễn Thị Liễu.
8. MƠDULE TH34, Cơng tác chủ nhiệm lớp ở trường Tiểu học, Hà Nhật Thăng.
9. Tạp chí Giáo dục, Số đặc biệt Kì 1 tháng 5/2018, tr 29-33.
10. Tạp chí Giáo dục, số đặc biệt kì 3 tháng 6, tr 121-123.
11. Đặng Vũ Hoạt - Phó Đức Hịa (2016), Giáo trình giáo dục học tiểu học tập 1 và
2, NXB ĐHSP.
12. Harold Koontz - Cyril Odonnell - Heinz Veihrich (1992), Những vấn đề cốt lõi
của quản lí, NXB Khoa học và Kĩ thuật.
13. Nguyễn Cơng Khanh (chủ biên) - Đào Thị Oanh (2016), Giáo trình Kiểm tra
đánh giá trong giáo dục, NXB Đại học Sư phạm.
14. Tập bài giảng Tâm lý học tiểu học (lưu hành nội bộ), NXB Trường Đại học sư
phạm Hà Nội 2.
15. Trần Thị Tuyết Oanh (chủ biên) - Phạm Khắc Chương - Nguyễn Ngọc Bảo
(2005), Giáo trình Giáo dục học, NXB Đại học Sư phạm.

11