Tài liệu Báo cáo "Đánh dấu số lần vi phạm trên giấy phép lái xe - biện pháp cần thiết trong xử lí vi phạm hành chính về giao thông đường bộ " pptx

đặc san về xử lí vi phạm hành chính
28


tạp chí luật học



Ths. Nguyễn mạnh hùng *
ó hi phỏt trin, ũi hi phỏp lut phi
c tụn trng, trt t phỏp lut c
xỏc lp trờn cỏc lnh vc phi ng b v
phự hp vi yờu cu thc tin trong tng giai
on phỏt trin khỏc nhau ca i sng xó
hi. Vit Nam l t nc ang trờn phỏt
trin mnh m v mi mt i sng kinh t,
chớnh tr, xó hi. S phỏt trin cng ó v
ang t ra nhiu th thỏch to ln cho Nh
nc trong vic xỏc lp, duy trỡ v bo v
trt t phỏp lut trờn cỏc lnh vc, nht l cỏc
lnh vc trt t cụng cng.
Trt t phỏp lut v giao thụng núi
chung v trt t phỏp lut v giao thụng
ng b núi riờng l mt trong nhng lnh
vc trt t cụng cng nhy cm nht nc
ta hin nay. Cựng vi s phỏt trin mnh m
ca kinh t-xó hi, giao thụng ng b
khụng ch l yu t thit yu phc v cho cỏc
hot ng lu thụng hng hoỏ, thng mi

m cũn nh hng khụng nh ti cỏc hot
ng xó hi khỏc nh cỏc hot ng giao lu
dõn s, hp tỏc quc t v th hin li
sng trong hot ng cụng cng ca xó hi.
Xut phỏt t tm quan trng ca giao thụng
ng b i vi i sng kinh t - xó hi,
ngy 29/6/2001, Quc hi ó thụng qua Lut
giao thụng ng b; ngy 19/02/2003, Chớnh
ph ban hnh Ngh nh s 14/2003/N-CP
quy nh chi tit mt s iu ca Lut giao
thụng ng b v mt s quy tc giao
thụng ng b; v tớn hiu ca xe u tiờn;
v t chc cỏc hot ng vn hoỏ, th thao,
diu hnh, l hi trờn ng b; v trỏch
nhim ca cỏc b, ngnh, y ban nhõn dõn
tnh, thnh ph trc thuc trung ng trong
vic bo m trt t an ton giao thụng
ng b. Nhng vn bn phỏp lut ny ó
gúp phn khụng nh vo vic xỏc lp trt t
giao thụng ng b, cú ý ngha quan trng
trong vic phc v v thỳc y cỏc hot
ng kinh t - xó hi.
Tuy nhiờn, do nhiu nguyờn nhõn khỏc
nhau m tỡnh trng vi phm phỏp lut v
giao thụng ng b, tai nn giao thụng v
ựn tc giao thụng vn xy ra mt cỏch ph
bin, ó v ang l vn c ng, Nh
nc v xó hi quan tõm c bit.
Ngy 19/11/2002, Chớnh ph ó ban
hnh Ngh quyt s 13/2002/NQ-CP quy

nh v cỏc gii phỏp kim ch gia tng v
tin ti gim dn tai nn giao thụng v ựn tc
giao thụng; ngy 19/02/2003, Chớnh ph ó
ban hnh Ngh nh s 15/2003/N-CP quy
nh x pht vi phm hnh chớnh i vi cỏc
x
* Ging viờn Khoa hnh chớnh - nh nc
Trng i hc lut H Ni


đặc san về xử lí vi phạm hành chính
Tạp chí luật học

29

hnh vi vi phm quy nh v quy tc giao
thụng ng b, cỏc iu kin bo m an
ton giao thụng ca kt cu h tng giao
thụng ng b, phng tin v ngi tham
gia giao thụng ng b v cỏc hnh vi vi
phm khỏc v giao thụng ng b (Ngh nh
ny cú hiu lc thi hnh t ngy 05/4/2003).
Theo cỏc vn bn phỏp lut ny, mi vi
phm hnh chớnh v giao thụng ng b
u c quy nh tng ng vi cỏc hỡnh
thc v mc x pht c th; cỏc c quan nh
nc, cỏn b cú thm quyn, cú trỏch nhim
phỏt hin kp thi, x lớ nghiờm minh, ỳng
phỏp lut mi vi phm hnh chớnh.
Bờn cnh nhng bin phỏp x lớ vi phm

hnh chớnh ó c quy nh chung trong
Phỏp lnh x lớ vi phm hnh chớnh ngy
02/7/2002, Ngh quyt s 13 v Ngh nh s
15 nờu trờn cũn quy nh v mt bin phỏp
mi, gúp phn thit thc trong vic kim ch
gia tng, tin ti gim dn tai nn giao thụng
v ựn tc giao thụng nhm qun lớ ngi
iu khin phng tin giao thụng c gii.
ú l bin phỏp ỏnh du s ln vi phm
trờn giy phộp lỏi xe. Theo quy nh ca
phỏp lut hin hnh thỡ hu qu ca vic ỏp
dng bin phỏp ny l: Nu giy phộp lỏi
xe b ỏnh du 3 ln vi phm thỡ ht giỏ tr s
dng, nu b ỏnh du 2 ln thỡ phi thi li
lut giao thụng ng b khi i giy phộp
lỏi xe (khon 7 iu 3 Ngh nh s 15).
Vic quy nh v ỏp dng bin phỏp nờu
trờn ó cú nh hng mnh m ti d lun
v ý thc chp hnh phỏp lut ca ngi
iu khin cỏc phng tin giao thụng c
gii. Vỡ õy l bin phỏp mi trong x lớ vi
phm hnh chớnh cho nờn vic xem xột mt
cỏch ton din t gúc phỏp lut, thc tin
ỏp dng v yờu cu ca cụng tỏc qun lớ nh
nc v tớnh cht, ni dung v cỏch thc t
chc thc hin bin phỏp ny l rt cn thit.
Th nht, v tớnh cht, ni dung ca bin
phỏp ỏnh du s ln vi phm trờn giy phộp
lỏi xe.
Vic xỏc nh tớnh cht, ni dung ca

bin phỏp ny rt cn thit cho vic t chc
thc hin ỳng phỏp lut, bo m yờu
cu qun lớ nh nc v cỏc quyn, li ớch
hp phỏp ca ngi iu khin phng
tin giao thụng c gii ng b.
Mt trong nhng nguyờn tc quan trng
trong x lớ vi phm hnh chớnh l: Vic x
lớ vi phm hnh chớnh phi cn c vo tớnh
cht, mc vi phm, nhõn thõn ngi vi
phm v nhng tỡnh tit gim nh, tng nng
quyt nh hỡnh thc, bin phỏp x lớ
thớch hp (khon 5 iu 3 Phỏp lnh x lớ
vi phm hnh chớnh nm 2002). Tuy vy, do
tớnh cht c thự ca lnh vc giao thụng v
hiu qu qun lớ cha cao ca Nh nc
trong lnh vc ny nờn chng mc nht
nh nguyờn tc nờu trờn vn cha th c
thc hin trit .
n c vic phỏp lut hnh chớnh quy
nh tỏi vi phm hnh chớnh l tỡnh tit
tng nng trỏch nhim hnh chớnh. Tuy
nhiờn, do s ngi iu kin phng tin
giao thụng l quỏ ln, vi phm hnh chớnh
trong lnh vc giao thụng xy ra thng
xuyờn vi s lng ln, thm quyn x pht


®Æc san vÒ xö lÝ vi ph¹m hµnh chÝnh
30

t¹p chÝ luËt häc

vi phạm hành chính trong lĩnh vực giao
thông được quy định thuộc về nhiều cơ quan,
cán bộ khác nhau, trong khi đó hệ cơ sở dữ
liệu quốc gia về thông tin vi phạm hành
chính trong lĩnh vực giao thông chưa được
xây dựng, vì vậy, việc xác định tình tiết tái
vi phạm hành chính trong lĩnh vực giao
thông trong nhiều năm qua là không thể thực
hiện được.
Đứng trước tình hình đó, việc quy định
biện pháp đánh dấu số lần vi phạm trên giấy
phép lái xe đã phần nào đáp ứng được yêu
cầu của công tác quản lí nhà nước trong lĩnh
vực giao thông và có ý nghĩa thiết thực trong
việc bảo đảm thực hiện một số quy định của
pháp luật về xử lí vi phạm hành chính như
việc xác định tình tiết tăng nặng trách nhiệm
hành chính (tái vi phạm hành chính), có vi
phạm hành chính mới (trong việc áp dụng
quy định của pháp luật về thời hiệu, thời hạn
xử phạt vi phạm hành chính)… góp phần
quan trọng trong việc xử lí nghiêm minh,
đúng pháp luật các vi phạm hành chính trong
lĩnh vực này.
Tuy nhiên, thực tiễn áp dụng biện pháp
này cũng cần phải được đối chiếu với hàng
loạt các quy định khác của pháp luật về xử lí

vi phạm hành chính theo những nguyên tắc
pháp lí nhất định. Cụ thể là:
Nếu biện pháp này chỉ đơn thuần là đánh
dấu số lần vi phạm của người điều khiển
phương tiện giao thông cơ giới thì bất luận
trong trường hợp nào, nếu người điều khiển
phương tiện giao thông cơ giới vi phạm hành
chính thì cũng đều phải bị đánh dấu một lần
vi phạm trên giấy phép lái xe. Tuy vậy, theo
quy định của Nghị định số 15 thì chỉ một số
loại vi phạm hành chính khi được thực hiện
thì người điều khiển phương tiện giao thông
mới bị đánh dấu số lần vi phạm trên giấy
phép lái xe. Những loại vi phạm đó được
quy định tại các khoản 4, 5, 6, 7, 8 Điều 9;
khoản 4, 5, 6, 7 Điều 10; khoản 3, 4, 5, 6, 7,
8 Điều 20; khoản 3, 4, 5 Điều 21; khoản 4, 7
Điều 25; khoản 4, 5 Điều 28; khoản 2, 3, 4
Điều 29; khoản 1, 2 Điều 30; khoản 1, 2
Điều 31; khoản 2, 3 Điều 33; khoản 2, 3
Điều 37; khoản 1 Điều 40 Nghị định số 15.
Theo các điều khoản này thì việc đánh dấu
số lần vi phạm trên giấy phép lái xe chỉ áp
dụng đối với người điều khiển phương tiện
giao thông cơ giới vi phạm tương đối
nghiêm trọng quy định sử dụng giấy phép lái
xe. Biện pháp này có thể được áp dụng trong
trường hợp không áp dụng biện pháp tước
quyền sử dụng giấy phép lái xe nhưng phần
lớn các trường hợp được áp dụng kèm theo

biện pháp tước quyền sử dụng giấy phép lái
xe có thời hạn và nhìn chung không được áp
dụng trong trường hợp người điều khiển
phương tiện giao thông cơ giới bị áp dụng
biện pháp tước quyền sử dụng giấy phép lái
xe không thời hạn.
Như vậy, việc áp dụng biện pháp đánh
dấu số lần vi phạm trên giấy phép lái xe
tương tự như áp dụng biện pháp tước quyền
sử dụng giấy phép lái xe nhưng ở trường hợp
vi phạm có tính chất, mức độ thấp hơn (vi
phạm tương đối nghiêm trọng quy tắc sử
dụng giấy phép lái xe).


đặc san về xử lí vi phạm hành chính
Tạp chí luật học

31

Mt khỏc, hu qu ca vic ỏp dng bin
phỏp ỏnh du s ln vi phm trờn giy phộp
lỏi xe cng tng t nh vic ỏp dng bin
phỏp tc quyn s dng giy phộp lỏi xe.
T nhng lớ do trờn, nhiu ngi lm
tng bin phỏp ỏnh du s ln vi phm
trờn giy phộp lỏi xe l bin phỏp x pht vi
phm hnh chớnh c bit. Tớnh cht c bit
ca bin phỏp ny l khụng hn ch ngay lp
tc quyn iu khin phng tin giao thụng

c gii sau mi ln vi phm b ỏnh du trờn
giy phộp ca ngi vi phm. Tuy vy, nu
xỏc nh bin phỏp nờu trờn l bin phỏp x
pht vi phm hnh chớnh thỡ khụng ch trỏi
vi iu 12 Phỏp lnh x lớ vi phm hnh
chớnh nm 2002 (theo iu ny thỡ ch cỏc
bin phỏp cnh cỏo, pht tin, tc quyn s
dng giy phộp, chng ch hnh ngh, tch
thu tang vt phng tin vi phm hnh chớnh
v trc xut mi c xỏc nh l bin phỏp
(hỡnh thc) x pht vi phm hnh chớnh) m
cũn trỏi vi cỏc quy nh ca phỏp lut v
hỡnh thc v th tc x pht vi phm hnh
chớnh l vic x pht vi phm hnh chớnh
phi c th hin bng quyt nh x pht
vi phm hnh chớnh (th hin bng vn bn)
c ban hnh theo trỡnh t, th tc do phỏp
lut quy nh.
Ngoi ra, quy nh ti khon 7 iu 3
Ngh nh s 15 cng cú th dn n vic
xỏc nh nhm l bin phỏp ny cú th trc
tip hn ch quyn iu khin phng tin
giao thụng ca ngi vi phm. Xột v
phng din lớ lun, vic cp giy phộp lỏi
xe cho ngi iu khin phng tin giao
thụng c gii ch l vic c quan cú thm
quyn chớnh thc cụng nhn nng lc hnh
vi hnh chớnh ca cỏc cỏ nhõn ny trong vic
iu khin cỏc phng tin ú. Vic ngi
iu khin phng tin giao thụng c gii vi

phm hnh chớnh nhiu hay ớt khụng mc
nhiờn lm hn ch nng lc hnh vi nờu trờn.
Do vy, trong trng hp cú vi phm hnh
chớnh, nng lc hnh vi nờu trờn ch b hn
ch nu c quan, ngi cú thm quyn ỏp
dng cỏc bin phỏp cng ch mang tớnh
cht trng pht i vi ngi vi phm (bin
phỏp x pht vi phm hnh chớnh).
Nh vy, vic xỏc nh bin phỏp ỏnh
du s ln vi phm trờn giy phộp lỏi xe l
bin phỏp cng ch nh nc trc tip hn
ch quyn iu khin phng tin giao
thụng c gii ca ngi vi phm cng ng
ngha vi vic xỏc nh ú l bin phỏp x
pht vi phm hnh chớnh. Tt nhiờn, nhn
nh ny l cha thc s chun xỏc nh ó
phõn tớch trờn.
T nhng nhn nh trờn, vic mt giỏ tr
s dng giy phộp lỏi xe sau khi b ỏnh du
phi c th hin bng quyt nh chớnh
thc, cụng khai ca c quan, ngi cú thm
quyn x pht vi phm hnh chớnh v vic
tc quyn s dng giy phộp ú (khụng
thi hn) do ngi iu khin phng tin
giao thụng c gii ó nhiu ln vi phm quy
tc s dng giy phộp ny. Vỡ vy, xột v
tớnh cht, ni dung bin phỏp ỏnh du s
ln vi phm trờn giy phộp lỏi xe khụng phi
l bin phỏp cng ch nh nc trc tip
hn ch quyn iu khin phng tin giao

đặc san về xử lí vi phạm hành chính
32


tạp chí luật học

thụng c gii ca ngi vi phm hay l bin
phỏp x pht vi phm hnh chớnh m ch l
bin phỏp do c quan, ngi cú thm quyn
thc hin nhm chớnh thc ghi nhn s ln vi
phm tng i nghiờm trng quy tc s
dng giy phộp lỏi xe c gii ca ngi vi
phm lm c s phỏp lớ cn thit cho vic
quyt nh tc quyn s dng giy phộp lỏi
xe khụng thi hn (sau 3 ln ỏnh du).
Túm li, khi xem xột cỏc trng hp ỏp
dng bin phỏp ỏnh du s ln vi phm trờn
giy phộp lỏi xe v hu qu ca vic ỏp dng
bin phỏp ny, cho chỳng ta thy õy l bin
phỏp nghip v phỏp lớ do ngi cú thm
quyn thc hin nhm ghi nhn s ln ngi
iu khin phng tin giao thụng c gii vi
phm tng i nghiờm trng quy tc s
dng giy phộp lỏi xe, lm c s phỏp lớ cn
thit cho vic quyt nh ỏp dng bin phỏp
tc quyn s dng giy phộp lỏi xe khụng
thi hn.
Th hai, v cỏch thc t chc thc hin

bin phỏp ỏnh du s ln vi phm trờn giy
phộp lỏi xe.
Vic t chc thc hin bin phỏp ỏnh
du s ln vi phm trờn giy phộp lỏi xe nh
th no l rt cn thit. Vỡ nu thc hin mt
cỏch tu tin bin phỏp ny thỡ cú th lm sai
lch ni dung, tớnh cht phỏp lớ ca nú ng
thi cú th xõm hi trỏi phỏp lut ti cỏc
quyn v li ớch hp phỏp ca ngi iu
khin phng tin giao thụng. Do ú, vic
t chc thc hin bin phỏp ỏnh du s
ln vi phm trờn giy phộp lỏi xe cn chỳ ý
mt s vn sau:
- V x lớ cỏc giy phộp lỏi xe b ỏnh
du t 2 ln tr xung thỡ ngi cú thm
quyn thc hin vic ỏnh du cú trỏch
nhim thụng bỏo bng vn bn vi c quan
ó cp giy phộp b ỏnh du trong mt
khong thi gian nht nh k t khi ỏnh
du (3 ngy) v thi gian ỏnh du v th t
ln ỏnh du, lm c s cn thit cỏc c
quan ny cp li giy phộp, trong trng hp
ngi vi phm xin cp li giy phộp vỡ lớ do
mt giy phộp lỏi xe.
- V x lớ cỏc giy phộp lỏi xe b ỏnh
du 3 ln vi phm. Trong trng hp ny,
ngi cú thm quyn x pht vi phm hnh
chớnh khụng c mc nhiờn coi nhng giy
phộp b ỏnh du 3 ln vi phm thỡ ht giỏ
tr s dng m cn coi vic ỏnh du 3 ln

vi phm ch l mt cn c phỏp lớ quyt
nh ỏp dng bin phỏp x pht b sung l
tc quyn s dng giy phộp khụng thi
hn. Trong trng hp ỏp dng bin phỏp
tc quyn s dng giy phộp lỏi xe khụng
thi hn, ngi cú thm quyn x pht cú
trỏch nhim thụng bỏo vi c quan ó cp
giy phộp theo th tc chung do phỏp lut
quy nh.
- V cỏch thc ỏnh du: Cú quan im
cho rng ch cn ỏnh mt du nh
ngi cú thm quyn x pht vi phm hnh
chớnh nhn thy v ngi vi phm hnh
chớnh khụng th ty xoỏ. Quan nim ny
cha , vỡ nu nh vy thỡ i vi nhng
giy phộp lỏi xe no ó b ỏnh du 3 ln vi
phm thỡ ht giỏ tr s dng hoc ó b ỏnh
du 2 ln vi phm thỡ phi thi li lut giao


®Æc san vÒ xö lÝ vi ph¹m hµnh chÝnh
T¹p chÝ luËt häc

33

thông đường bộ khi đổi giấy phép lái xe mà
không phân biệt thời gian đánh dấu là không
phù hợp với nhiều quy định trong Pháp lệnh
xử lí vi phạm hành chính năm 2002. Trước
hết là các quy định tại khoản 1 Điều 11 Pháp

lệnh này về thời hạn được coi là chưa bị xử
lí vi phạm hành chính. Cụ thể là: “Cá
nhân, tổ chức bị xử phạt vi phạm hành
chính, nếu qua một năm, kể từ ngày chấp
hành xong quyết định xử phạt hoặc từ ngày
hết thời hiệu thi hành quyết định xử phạt
thì được coi như chưa bị xử phạt vi phạm
hành chính”. Do đó, kí hiệu việc đánh dấu
lần vi phạm còn phải thể hiện rõ thời gian
đánh dấu.
Xét về phương diện lí luận, những vi
phạm hành chính đã bị xử phạt và được coi
là chưa bị xử phạt theo quy định của pháp
luật thì lần vi phạm đã bị xử phạt đó không
được tính làm căn cứ để xác định tình tiết
tái vi phạm hành chính cũng như là không
được coi là căn cứ pháp lí để xử lí các vi
phạm sau đó. Vì vậy, việc xác định cụ thể
thời điểm đánh dấu vi phạm cũng lại là vấn
đề quan trọng.
Có 3 thời điểm có thể đánh dấu lần vi
phạm đó là khi phát hiện vi phạm, khi ra
quyết định xử phạt hoặc khi chấp hành xong
quyết định xử phạt. Theo khoản 1 Điều 11
Pháp lệnh nêu trên thì thời điểm bị đánh dấu
số lần vi phạm được thể hiện trên giấy phép
là ngày người vi phạm chấp hành xong quyết
định xử phạt vi phạm hành chính. Do vậy,
giấy phép lái xe cần phải được tạm giữ cho
tới thời điểm quyết định xử phạt chấp hành

xong. Việc tạm giữ này cũng phù hợp với
khoản 3 Điều 57 Pháp lệnh nêu trên: “…
người có thẩm quyền xử phạt có quyền tạm
giữ… giấy phép lái xe… cho đến khi cá
nhân, tổ chức đó chấp hành xong quyết định
xử phạt”.
Như vậy, trong quá trình xử phạt vi
phạm hành chính, người có thẩm quyền chỉ
quyết định áp dụng biện pháp tước quyền sử
dụng giấy phép lái xe không thời hạn trên cơ
sở giấy phép đó đã bị đánh dấu 3 lần, nếu 3
lần đánh dấu đó không thuộc trường hợp quá
thời hạn được coi là chưa bị xử phạt vi phạm
hành chính theo khoản 1 Điều 11 Pháp lệnh.
Tóm lại, đánh dấu số lần vi phạm trên
giấy phép lái xe là biện pháp cần thiết trong
xử phạt vi phạm hành chính về giao thông có
ý nghĩa quan trọng trong việc kiềm chế gia
tăng, tiến tới giảm dần tai nạn giao thông và
ùn tắc giao thông nhằm quản lí người điều
khiển phương tiện giao thông cơ giới đường
bộ. Tuy nhiên, xuất phát từ yêu cầu quản lí
nhà nước và phù hợp với những nguyên tắc
pháp lí được quy định trong Pháp lệnh xử lí
vi phạm hành chính năm 2002, cần xác định
đây là biện pháp nghiệp vụ pháp lí do người
có thẩm quyền xử phạt vi phạm hành chính
thực hiện nhằm ghi nhận số lần người điều
khiển phương tiện giao thông cơ giới đường
bộ vi phạm tương đối nghiêm trọng quy tắc

sử dụng giấy phép lái xe, làm cơ sở pháp lí
cần thiết cho việc quyết định áp dụng biện
pháp tước quyền sử dụng giấy phép lái xe
không thời hạn./.