Bài tập lớn : Phân tích sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân và liên hệ Ý nghĩa đối với Việt Nam

BÀI TẬP LỚN MƠN CNXHKH

ĐỀ TÀI: Phân tích sứ mệnh lịch sử của giai cấp công

nhân. Ý nghĩa đối với Việt Nam

......................................................................................

HÀ NỘI, NĂM 2022


MỤC LỤC
A. TÍNH CẤP THIẾT CỦA VẤN ĐỀ.................................................................................2
B. NỘI DUNG CHÍNH...................................................................................................3
Phần 1: Quan điểm cơ bản của chủ nghĩa Mác-Lênin về giai cấp công nhân và sứ
mệnh lịch sử của giai cấp công nhân........................................................................3
1. Nguồn gốc, khái niệm và đặc điểm của giai cấp công nhân..............................3
Phần 2: Lý luận về sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân.....................................6
1. Khái quát về sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân....................................6
2. Điều kiện cơ bản quy định sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân.............7
3. Nội dung sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân.........................................8
Phần 3: Ý nghĩa của giai cấp công nhân đối với Việt Nam......................................12
C. KẾT LUẬN.............................................................................................................19

2


A. TÍNH CẤP THIẾT CỦA VẤN ĐỀ
Trong thời đại xã hội nào người lao động sản xuất trong các ngành sản xuất
công nghiệp, dịch vụ, công nghiệp hay những người cơng nhân đều có vai trị
sáng tạo chân chính ra lịch sử và là những người giữ vai trò quyết định sáng tạo

công cụ sản xuất, giá trị thặng dư và chính trị xã hội. Chủ nghĩa xã hội khoa học
là một trong ba bộ phận của chủ nghĩa Mác-lênin đã nghiên cứu một cách toàn
diện về các quy luật chính trị xã hội của q trình phát sinh hình thành và phát
triển của các hình thái kinh tế xã hội cộng sản chủ nghĩa xã hội. Từ vai trò to
lớn của giai cấp công nhân, việc khẳng định sứ mệnh của giai cấp cơng nhân có
ý nghĩa quan trọng cả về lý luận và thực tiễn. Trước sự khủng hoảng và sụp đổ
của chủ nghĩa xã hội ở Liên xô và Đông Âu, nhiều người đã bộc lộ sự dao động
và hoài nghi về sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân. Trong giai đoạn mới
hiện nay, công cuộc cơng nghiệp hố, hiện đại hố đang diễn ra trên toàn thế
giới, chủ nghĩa xã hội đang trong thời kỳ thoái trào, thời đại ngày nay vẫn đang
là thời đại quá độ từ chủ nghĩa tư bản lên chủ nghĩa xã hội trên phạm vi tồn thế
giới cịn đang có nhiều biến động, tiêu cực thì vấn đề làm sáng tỏ sứ mệnh lịch
sử của giai cấp công nhân được đặt ra trở nên cần thiết hơn bao giờ hết.
Ngày nay, cuộc đấu tranh tư tưởng hết sức phức tạp, đặc biệt là sau cuộc khủng
hoảng và sụp đổ của mơ hình CNXH hiện thực ở Liên Xơ và Đông Âu vào cuối
thế kỉ XX, nhiều người đã bộc lộ sự dao động và hoài nghi về sứ mệnh lịch sử
của giai cấp công nhân. Các thế lực thù địch, chống cộng, cùng với phần tử cơ
hội, xét lại và chủ nghĩa thực chứng mới dưới mọi hình thức đã và đang mưu
toan xuyên tạc, nhiều quan điểm của chủ nghĩa duy vật lịch sử, trong đó có quan
điểm về giai cấp công nhân và sứ mệnh lịch sử của giai cấp cơng nhân. Trong
bối cảnh đó, việc làm sáng tỏ nhận thức một cách đúng đắn hơn về giai cấp
cơng nhân, về vai trị sứ mệnh lịch sử của giai cấp cơng nhân khơng chỉ có lí ý
3


nghĩa lý luận sâu sắc mà cịn có ý nghĩa thực tiễn hết sức to lớn. Xuất phát từ
những lí do trên, em chọn đề tài “Phân tích vai trị sứ mệnh lịch sử của giai cấp
cơng nhân’’ để hồn thành bài tiểu luận của mình.

B. NỘI DUNG CHÍNH

Phần 1: Quan điểm cơ bản của chủ nghĩa Mác-Lênin về giai cấp công nhân và
sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân.
1. Nguồn gốc, khái niệm và đặc điểm của giai cấp công nhân.

1.1 : Nguồn gốc giai cấp công nhân.
Giai cấp công nhân là một tầng lớp xã hội chiếm đa số trong các xã hội tư bản
chủ nghĩa cũng như các xã hội đã chịu ảnh hưởng của chủ nghĩa tư bản hoặc ở
nơi phổ biến là chủ nghĩa tư bản. Nó cũng có thể đề cập đến bất kỳ nghề nghiệp
nào.
Nguồn gốc ra đời của giai cấp công nhân là con đẻ của nền đại công nghiệp.
Giai cấp công nhân sinh ra và phát triển theo đà phát triển của kỹ thuật và công
nghệ và chỉ trở thành một giai cấp ổn định khi sản xuất đại công nghệ đã thay
thế về cơ bản nền sản xuất thủ công. Dưới Chế độ tư bản chủ nghĩa, giai cấp
công nhân là giai cấp những người lao động làm th cho nhà tư bản, là giai cấp
hồn tồn khơng có tư liệu sản xuất, phải bán sức lao động cho nhà tư bản để
kiếm sống. Vì vậy, trong sản xuất họ là giai cấp bị phụ thuộc và trong phân phối
là giai cấp bị bóc lột giá trị thặng dư, do đó giai cấp cơng nhân đối lập trực tiếp
về lợi ích với giai cấp tư sản. Sự phát triển của thời đại công nghiệp không
những đã làm tăng thêm số người vơ sản, mà cịn tập hợp họ lại thành một tập
đoàn xã hội rộng lớn, thành giai cấp vơ sản hiện đại. Chính vì vậy, giai cấp công
nhân hiện đại ra đời gắn liền với sự phát triển của đại cơng nghiệp, nó là sản
4


phẩm của bản thân nền đại công nghiệp và lớn lên cùng với sự phát triển của
nền đại công nghiệp đó.
Chủ nghĩa Mác-Lênin xác định giai cấp cơng nhân chính là giai cấp có sứ mệnh
lịch sử hết sức quan trọng là xóa bỏ chế độ bóc lột tư bản chủ nghĩa, thực hiện
sự chuyển biến cách mạng từ xã hội tư bản chủ nghĩa lên xã hội xã hội chủ
nghĩa và cộng sản chủ nghĩa. Trong xã hội tư bản chủ nghĩa, giai cấp công nhân

là một trong những giai cấp cơ bản, chủ yếu, đối lập với giai cấp tư sản, là giai
cấp bị giai cấp tư sản tước đoạt hết tư liệu sản xuất, buộc phải bán sức lao động
cho nhà tư bản để sống, bị bóc lột giá trị thặng dư.
1.2. Khái niệm giai cấp công nhân.
Cũng như mọi hiện tượng xã hội khác, giai cấp cơng nhân là con đẻ của hồn
cảnh lịch sử cụ thể và cùng với sự phát triển của lịch sử, cũng luôn phát triển
với những biểu hiện và đặc trưng mới trong từng giai đoạn nhất định. Sự phát
triển của đại công nghiệp không những đã làm tăng thêm số lượng người vơ sản
mà cịn tập hợp họ lại thành một tập đoàn xã hội rộng lớn, thành giai cấp vô sản
hiện đại.
C.Mác và Ph.Ăngghen đã sử dụng nhiều thuật ngữ khác nhau để chỉ giai cấp
công nhân như giai cấp vô sản, giai cấp vô sản hiện đại, giai cấp công nhân hiện
đại, giai cấp công nhân đại công nghiệp... đó là những cụm từ đồng nghĩa để chỉ
giai cấp công nhân- con đẻ của nền đại công nghiệp tư bản chủ nghĩa, giai cấp
đại biểu cho lực lượng sản xuất tiên tiến, cho phương thức sản xuất hiện đại.
Ngồi ra, các ơng cịn dùng những thuật ngữ có nội dung đa dạng để chỉ các loại
công nhân trong các ngành sản xuất khác nhau, trong những giai đoạn phát triển
khác nhau của cơng nghiệp, cơng nhân khống sản, công nhân công trường thủ
công, công nhân công xưởng,công nhân nông nghiệp… Giai cấp công nhân
được các nhà kinh điển xác định theo hai phương diện cơ bản:
5


Về phương thức kinh tế - xã hội: Giai cấp công nhân là sản phẩm và là chủ
thể của nền sản xuất đại công nghiệp, giai cấp công nhân là những người lao
động trực tiếp hay gián tiếp vận hành các cơng cụ sản xuất có tính chất cơng
nghiệp ngày càng hiện đại và xã hội hóa cao. Họ lao động bằng những phương
thức công nghiệp ngày càng hiện đại với những đặc điểm nổi bật; sản xuất bằng
máy móc, lao động có tính chất xã hội hóa, năng suất lao động cao và tạo ra
nhiều của cải, vật chất cho xã hội mới.

C.Mác và Ph.Ăngghen đã mô tả quá trình phát triển của giai cấp cơng
nhân: “trong cơng trường thủ công và trong nghề thủ công, người công
nhân sử dụng cơng cụ của mình cịn trong cơng xưởng thì người cơng
nhân phải phục vụ máy móc.” Theo C.Mác và Ph.Ăngghen, công nhân
công nghiệp công xưởng là bộ phận tiêu biểu cho giai cấp công nhân hiện
đại.
Trong tác phẩm “Tuyên ngôn của Đảng Cộng Sản”, các ông nhấn mạnh:
“ ... các giai cấp khác đều suy tàn và tiêu vong cùng với sự phát triển của
đại cơng nghiệp, cịn giai cấp vô sản lại là sản phẩm của bản thân nền đại
công nghiệp và công nhân cũng là một phát minh của thời đại mới, giống
như máy móc vậy... cơng nhân Anh là đứa con đầu lịng của nền cơng
nghiệp hiện đại”.
Về phương diện chính trị-xã hội: Giai cấp cơng nhân cịn là sản phẩm của xã
hội ,của q trình phát triển tư bản chủ nghĩa, một xã hội có điều kiện tồn tại
dựa trên cơ sở chế độ làm thuê. Trong quan hệ sản xuất tư bản chủ nghĩa, giai
cấp vô sản là giai cấp những công nhân làm thuê hiện đại, vì mất các tư liệu sản
xuất của bản thân, nên buộc phải bán sức lao động của mình để sống”.
C.Mác và Ph.Ăngghen chỉ rõ, đó là giai cấp của những người lao động
khơng có sở hữu tư liệu sản xuất chủ yếu của xã hội .Họ phải bán sức lao
6


động cho nhà tư bản và bị nhà tư bản bóc lột giá trị thặng dư.“Những
cơng nhân ấy, buộc phải bán mình để kiếm ăn từng bữa một, là một hàng
hóa, tức là một món hàng đem bán như bất cứ món hàng nào khác, vì thế,
họ phải chịu hết mọi sự may rủi của cạnh tranh, mọi sự lên xuống của thị
trường”.
Từ phân tích trên theo chủ nghĩa Mác Lênin giai cấp cơng nhân là một tập đồn
xã hội, hình thành và phát triển cùng với quá trình phát triển của nền công
nghiệp hiện đại, họ lao động bằng phương thức ngày càng hiện đại và gắn liền

với quá trình sản xuất vật chất hiện đại, đại biểu cho phương thức sản xuất
mang tính xã hội ngày càng cao. Họ là người làm th do khơng có tư liệu sản
xuất, buộc phải bán sức lao động để kiếm sống và bị giai cấp tư sản bóc lột giá
trị thặng dư, vì vậy lợi ích cơ bản của họ đối lập với lợi ích cơ bản của giai cấp
tư sản, đó là giai cấp sứ mệnh phủ định chế độ tư bản chủ nghĩa, xây dựng thành
công chủ nghĩa xã hội và chủ nghĩa cộng sản trên toàn thế giới.
Phần 2: Lý luận về sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân
1. Khái quát về sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân

Một trong những phát hiện vĩ đại của C.Mác và Ph.Ăngghen là đã sớm tách
riêng giai cấp vô sản ra đời từ khối quần chúng bị áp bức, phát hiện ra vị trí đặc
biệt của giai cấp cơng nhân mang sứ mệnh sáng tạo chân chính ra lịch sử. Từ
đó, C.Mác và Ăngghen khẳng định sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân và
những phương pháp thực hiện sứ mệnh đó, sự tác động của sứ mệnh lịch sử của
giai cấp công nhân đã ảnh hưởng trực tiếp tới lịch sử chuyển biến hình thái kinh
tế.
Sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân là toàn bộ những chức năng cơ bản,
khách quan mà giai cấp cơng nhân có thể và cần phải thực hiện để lãnh đạo đấu
7


tranh giai cấp cơng nhân nhằm xóa bỏ quan hệ sản xuất lạc hậu cũ, xây dựng xã
hội, phương thức sản xuất mới, phù hợp với sự phát triển của lịch sử với lợi ích,
mục tiêu và lập trường cơ bản của mình. Cũng có thể hiểu, sứ mệnh của giai cấp
công nhân là sự nghiệp của một giai cấp đại diện cho tiến bộ xã hội để xác lập
một hình thánh kinh tế - xã hội mới thay thế cho những thứ đã lỗi thời
Về mặt khách quan, giai cấp cơng nhân có sứ mệnh lịch sử xóa bỏ chế độ tư bản
chủ nghĩa và tiền tư bản chủ nghĩa, từng bước xây dựng xã hội mới, xã hội chủ
nghĩa và cộng sản chủ nghĩa, giải phóng mình đồng thời giải phóng tồn nhân
loại. Thơng qua chính đảng tiền phong, giai cấp công nhân tổ chức, lãnh đạo

nhân dân đấu tranh xóa bỏ chế độ người áp bức bóc lột người, giải phóng cơng
nhân và nhân dân lao động, tồn thể nhân loại khỏi mọi sự áp bức bóc lột bất
công, xây dựng xã hội cộng sản chủ nghĩa văn minh, cơng bằng, bình đẳng
2. Điều kiện cơ bản quy định sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân

2.1.

Điều kiện khách quan

Trên cơ sở phân tích ở phần trên, địa vị kinh tế chính trị và xã hội của giai cấp
cơng nhân ở các nước có xu hướng chính trị khác nhau nhưng hầu hết đều mang
điểm chung là khách quan xuất phát từ một số điều kiện cơ bản. Một trong
những điều kiện đó là địa vị kinh tế - xã hội của giai cấp công nhân khi giai cấp
công nhân là sản phẩm của nền đại công nghiệp, đại diện cho phương thức sản
xuất và lực lượng sản xuất tiên tiến, hiện đại. Họ là nhóm người về cơ bản là
khơng có tư liệu sản xuất, là người làm thuê, bán sức lao động cho tư sản và là
người bị bóc lột lao động một cách tàn bạo, bị nhà tư bản tước đoạt giá trị thặng
dư cũng như có lợi ích cơ bản đối lập trực tiếp với tư sản. Chính địa vị kinh tế
đã phần nào quyết định địa vị chính trị của giai cấp công nhân, họ là lực lượng
sản xuất tiên tiến, lực lượng cách mạng nhất, quan trọng nhất, có hệ tư tưởng
tiên tiến, có tính tổ chức kỷ luật cao, tinh thần cách mạng triệt để cùng khả năng
8


đồn kết. Họ có chính Đảng cách mạng lãnh đạo mang bản chất của giai cấp
cơng nhân, họ có hệ tư tưởng tiên tiến, là giai cấp đi đầu, tiên phong ở góc độ
chính trị - xã hội. Hơn hết, giai cấp cơng nhân có tinh thần Cách mạng triệt để,
họ đấu tranh, làm cách mạng đến cùng, họ quyết đấu tranh để địi lại cơng bằng
hay như C.Mác đã nói “trong cuộc đấu tranh của giai cấp cơng nhân chống lại
giai cấp tư sản, giai cấp công nhân không có gì để mất”, nếu có mất thì cũng chỉ

là mất đi xiềng xích hoặc được cả thế giới thừa nhận, họ xóa bỏ tận gốc chế độ
người áp bức bóc lột người.
2.2.

Điều kiện chủ quan

Một trong những điều kiện trực tiếp tác động đến sứ mệnh của giai cấp công
nhân là do sự phát triển của giai cấp công nhân về mặt số lượng cũng như nâng
cao về chất lượng với lực lượng sản xuất hiện nay đã có một bước tiến trong
trình độ học vấn cũng như trình độ chun mơn hóa. Khơng những vậy, Đảng
cộng sản cũng là một nhân tố chủ quan hàng đầu, quan trọng nhất để giai cấp
công nhân thực hiện thắng lợi sứ mệnh lịch sử của mình. Nếu khơng có Đảng
cộng sản ra đời lãnh đạo, phong trào đấu tranh công nhân sẽ mãi dừng lại là
phong trào đấu tranh tự phát chứ không phải là đấu tranh tự giác nữa.
3. Nội dung sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân

Địa vị kinh tế xã hội giúp cho giai cấp công nhân trở thành giai cấp cách mạng
triệt để và có khả năng thực hiện sứ mệnh lịch sử, đó là khả năng đồn kết tồn
thể giai cấp cơng nhân trên quy mô quốc tế chống chủ nghĩa đế quốc. Sứ mệnh
lịch sử của giai cấp cơng nhân chính là những nhiệm vụ tiên phong mà họ cần
phải thực hiện với tư cách là giai cấp đi đầu, xóa bỏ chế độ tư bản chủ nghĩa,
xóa bỏ chế độ người bóc lột người, xây dựng thành công xã hội chủ nghĩa và xã
hội cộng sản văn minh.
9


Theo quan điểm của C.Mác và Ph.Ăngghen, sứ mệnh lịch sử của giai cấp công
nhân được thực hiện thông qua hai giai đoạn: Giai đoạn đầu tiên, giai cấp công
nhân thơng qua chính Đảng của mình tiến hành một cuộc đấu tranh giành chính
quyền về tay giai cấp mình để thống trị và thiết lập chun chính vơ sản. Giai

đoạn thứ hai, giai cấp công nhân liên minh với nhân dân lao động để cải tạo xã
hội cũ, dùng sự thống trị của mình để từng bước đoạt lấy tồn bộ tư bản trong
tay giai cấp tư sản để tập trung công cụ sản xuất vào tay nhà nước của mình
nhằm xây dựng xã hội chủ nghĩa và chủ nghĩa cộng sản. Đây là hai giai đoạn có
mối quan hệ chặt chẽ với nhau, nếu không thực hiện giai đoạn thứ nhất thì cũng
khơng thể thực hiện giai đoạn hai, trong đó giai đoạn thứ hai là giai đoạn quan
trọng nhất để giai cấp cơng nhân hồn thành sứ mệnh lịch sử của mình. Sứ
mệnh lịch sử của giai cấp cơng nhân được thể hiện qua ba nội dung chính:
3.1. Nội dung kinh tế
Giai cấp công nhân là lực lượng tiên tiến, là chủ thể của phương thức sản xuất
công nghiệp đại biểu cho quan hệ sản xuất mới, quan hệ sản xuất danh nghĩa,
phát triển lực lượng sản xuất, phát triển kinh tế, nền tảng của nó dựa trên chế độ
công hữu về tư liệu sản xuất chủ yếu. Không những vậy, giai cấp công nhân đại
diện cho lợi ích chung của xã hội, là giai cấp duy nhất khơng giữ cho mình lợi
ích tư hữu mà đều vì lợi ích chung của xã hội trong đó có lợi ích cá nhân. Qua
đó, giai cấp cơng nhân cần xóa bỏ chế độ chiếm hữu tư nhân của tư liệu sản
xuất nhằm nâng cao năng suất lao động, đáp ứng với nhu cầu ngày càng phát
triển của xã hội. Với sự xuất hiện của các cuộc Cách mạng công nghiệp, giai
cấp công nhân – chủ thể và là sản phẩm của nền đại công nghiệp đã trở thành
luận chứng thực tiễn cho phát hiện vĩ đại của C.Mác về sứ mệnh lịch sử tồn thế
giới của giai cấp cơng nhân. Họ chính là giai cấp sản xuất ra của cải vật chất
cho xã hội hiện đại bằng phương thức công nghiệp mang tính xã hội hóa cao, họ
trực tiếp tham gia vào quá trình sản xuất và tái sản xuất của cải, giai cấp công
10


nhân chính là nhân tố đóng góp quyết định sự tồn tại của xã hội. Ở các nước quá
độ “bỏ qua” điển hình như Việt Nam với nền kinh tế nơng nghiệp lạc hậu chưa
có nền đại cơng nghiệp, chưa có lực lượng sản xuất phát triển cao để xây dựng
mối quan hệ sản xuất mới ngay thì giai cấp cơng nhân đóng vai trị nịng cốt

quan trọng giải phóng và thúc đẩy lực lượng sản xuất phát triển, xác lập nền đại
công nghiệp, đẩy mạnh sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa nơng nghiệp
nơng thơn.
Ở các nước xã hội chủ nghĩa, giai cấp công nhân thông qua quá trình cơng
nghiệp hóa và thực hiện “một kiểu tổ chức xã hội mới về lao động” để tăng
năng suất lao động xã hội và thực hiện tốt nguyên tắc sở hữu, quản lý và phân
chế phù hợp với nhu cầu phát triển sản xuất, thực hiện tiến bộ và công bằng xã
hội. Trên Thực tế, hầu hết các nước xã hội chủ nghĩa lại ra đời từ phương thức
phát triển rút ngắn, bỏ qua chế độ tư bản chủ nghĩa. Do đó, để thực hiện sứ
mệnh lịch sử của mình về nội dung kinh tế, thế giai cấp công nhân phải đóng
vai trị nịng cốt trong q trình giải phóng lực lượng sản xuất, thúc đẩy lực
lượng sản xuất phát triển để tạo cơ sở cho quan hệ sản xuất mới, xã hội chủ
nghĩa ra đời.
3.2. Nội dung chính trị xã hội
Ở các nước tư bản, giai cấp công nhân cùng tầng lớp nhân dân lao động quyết
tâm đứng lên, tiến hành cách mạng chính trị, lật đổ sự thống trị của giai cấp tư
sản, giải thoát con người và thiết lập nhà nước chính quyền của giai cấp cơng
nhân và nhân dân lao động, nhà nước của nhân dân, do nhân dân, vì nhân dân,
hẹp nhất là nhà nước mà rộng hơn là hệ thống chính trị xã hội chủ nghĩa. Cùng
với đó là xây dựng nền dân chủ xã hội chủ nghĩa, xóa bỏ giai cấp bóc lột, tiến
tới xóa bỏ giai cấp nói chung, tạo ra sự bình đẳng trong cống hiến và hưởng thụ,
bảo vệ quyền lợi và lợi ích của nhân dân lao động. C.Mác và Ph.Ăngghen đã
phác họa nên một bức tranh về quá trình hình thành và phát triển của Chủ nghĩa
11


tư bản, bóc trần những mâu thuẫn nội tại vốn có của nó, chỉ rõ mức độ sâu sắc
trong việc đối kháng giai cấp giữa tư sản và vô sản. Theo quan niệm của C.Mác,
sở dĩ giai cấp công nhân có sứ mệnh lịch sử là bởi vì họ đại diện cho xu thế xã
hội hóa của lực lượng sản xuất hiện đại, họ là chủ thể của quá trình này, họ có

những phẩm chất như tính tổ chức, tính kỷ luật, tinh thần hợp tác,… những
phẩm chất cần thiết cho một giai cấp cách mạng và có năng lực lãnh đạo Cách
mạng Xã hội chủ nghĩa.
Cùng với đó là mối quan hệ lợi ích phức tạp giữa cơng nhân và tư bản đối lập
nhau về mặt lợi ích cơ bản và là cốt lõi dẫn đến bất công và đấu tranh giai cấp
trong xã hội hiện đại. Theo đó, nội dung chính trị - xã hội của sứ mệnh lịch sử
của giai cấp công nhân được xác định là cuộc đấu tranh vì các mục tiêu của chủ
nghĩa xã hội, cơng bằng, dân chủ, bình đẳng và quan trọng nhất là xác lập chế
độ chính trị mới do giai cấp cơng nhân lãnh đạo, tạo ra tiền đề chính trị cho xây
dựng xã hội chủ nghĩa. C.Mác và Ph.Ăngghen đã khẳng định: “Giai cấp tư sản
đã đóng một vai trò hết sức cách mạng trong lịch sử”, ở bất cứ nơi nào mà tư
sản thiết lập quyền thống trị, nó đều đạp đổ mọi quan niệm phong kiến, đạp đổ
“tất cả những quan hệ xã hội cứng đờ và hoen rỉ” hay “Giai cấp tư sản không
những đã rèn những vũ khí sẽ giết mình; nó cịn tạo ra những người sử dụng vũ
khí ấy chống lại nó, đó là những công nhân hiện đại, những người vô sản”
Nội dung chính trị cịn bao gồm việc giai cấp vơ sản giải quyết đúng đắn các
vấn đề chính trị mà xã hội đặt ra như liên minh giữa các giai cấp công nhân với
các tầng lớp khác hay những vấn đề về đoàn kết dân tộc, xây dựng xã hội. Từ
đó, sự quản lý của nhà nước cũng như lãnh đạo của Đảng là vô cùng quan trọng
mà giai cấp công nhân phải giải quyết triệt để các vấn đề này để q trình thực
hiện sứ mệnh khơng gặp khó khăn.
3.3. Nội dung văn hóa tư tưởng
12


Thực hiện sứ mệnh lịch sử của mình, giai cấp cơng nhân trong tiến trình cách
mạng phải tạo xã hội cũ và xây dựng xã hội mới trên lĩnh vực văn hóa, tư tưởng
cần phải tập trung xây dựng hệ giá trị mới, lao động,cơng bằng, dân chủ, bình
đẳng và tự do.
Giai cấp công nhân thực hiện cuộc cách mạng về văn hóa, tư tưởng bao gồm cải

tạo cái cũ lỗi thời, lạc hậu, xây dựng cái mới, tiến độ trong lĩnh vực ý thức tư
tưởng, trong tâm lý, ý với sống và trong đời sống tinh thần xã hội. Xây dựng và
củng cố ý thức tiên tiến của giai cấp cơng nhân, đó là chủ nghĩa Mác-lênin, đấu
tranh để khắc phục ý thức tư sản và tàng thư còn sót lại của các hệ tư tưởng cũ.
Phát triển văn hóa,xây dựng con người mới xã hội chủ nghĩa, đạo đức và lối
sống xã hội chủ nghĩa là một trong những nội dung căn bản là cách mạng xã hội
chủ nghĩa trên lĩnh vực văn hóa tư tưởng đặt ra đối với sứ mệnh lịch sửcủa giai
cấp công nhân hiện đại.

Phần 3: Ý nghĩa của giai cấp công nhân đối với Việt Nam.
1. Sự hình thành giai cấp công nhân Việt Nam.

a. Thời điểm ra đời.
“Giai cấp công nhân Việt Nam ra đời và phát triển gắn liền với quá trình khai
thác thuộc địa của thực dân Pháp những năm cuối thế kỷ XIX. Trước khi thực
dân Pháp nổ súng xâm lược, xã hội Việt Nam vẫn là một xã hội phong kiến với
hai giai cấp cơ bản là giai cấp địa chủ phong kiến và giai cấp nông dân. Nhân
dân ta duy trì nền kinh tế lạc hậu dựa vào sản xuất tiểu nơng là chính, cơ sở kinh
tế công nghiệp, dịch vụ vẫn chưa thực sự phát triển. Sau chiến tranh thế giới lần
thứ nhất, để bù đắp những tổn thất, thực dân Pháp đã tiến hành cuộc khai thác
thuộc địa lần thứ hai với quy mô và tốc độ lớn hơn trước. Chúng tăng cường
đầu tư vào các ngành khai khống, giao thơng vận tải, đồn điền, công nghiệp
chế biến, dệt may...nhằm tăng cường vơ vét và bóc lột ở các nước thuộc địa.
13


Năm 1858, thực dân Pháp nổ súng xâm lược, biến nước ta thành một nước
thuộc địa nửa phong kiến, nơi tiêu thụ hàng hóa, khai thác tài nguyên và bóc lột
nhân công rẻ mạt của chúng. Thực dân Pháp liền bắt tay tiến hành khai thác
thuộc địa lần thứ nhất với quy mô mở rộng ra cả nước. Các nhà máy rượu bia,

vải sợi, điện nước, ngành đường sắt, hầm mỏ, đồn điền cao su, cà phê...lần lượt
ra đời. Dưới sự áp bức bóc lột hà khắc của thực dân, phong kiến, giai cấp cơng
nhân Việt Nam đã đồn kết, tổ chức tập hợp nhau lại đấu tranh đòi quyền lợi,
dẫn đến hình thành các Hội Ái hữu, Hội Tương tế …trong các nhà máy, xí
nghiệp. Họ là những người nông dân bị tước đoạt hết ruộng đất, những người
thợ thủ công bị phá sản buộc phải vào làm việc trong các doanh nghiệp tư bản
Pháp.. Giai cấp công nhân Việt Nam tuy ra đời muộn và chiếm chỉ chiểm tỷ lệ ít
trong thành phần dân cư, nhưng do kế thừa được truyền thống đấu tranh anh
dũng kiên cường của dân tộc mà giai cấp công nhân nước ta luôn tỏ rõ là một
giai cấp kiên cường, bất khuất.
2. Đặc điểm giai cấp công nhân Việt Nam.

Giai cấp công nhân Việt Nam ra đời trong điều kiện các giai cấp khác đã bế tắc
về con đường cứu nước thì chỉ có giai cấp cơng nhân mới có khả năng tìm thấy
lối thốt cho cách mạng.
Giai cấp cơng nhân Việt Nam ra đời khi Cách mạng xã hội chủ nghĩa Tháng
Mười Nga thành công, mở ra một chế độ xã hội mới trong lịch sử nhân loại, đó
là chế độ xã hội xã hội chủ nghĩa và cùng lúc đó Nguyễn Ái Quốc đã tìm ra con
đường cứu nước giải phóng dân tộc là con đường cách mạng vô sản dưới sự
lãnh đạo của giai cấp cơng nhân.Đó là yếu tố hết sức quan trọng khích lệ, thúc
đẩy giai cấp cơng nhân Việt Nam đứng lên làm cách mạng để giải phóng dân
tộc.

14


Phần lớn những người công nhân nước ta vốn xuất thân từ nông dân và các tầng
lớp nhân dân lao động khác, nên có quan hệ mật thiết, tự nhiên với nơng dân và
đơng đảo nhân dân lao động. Chính vì vậy, giai cấp cơng nhân Việt Nam sớm
liên minh với nông dân, tạo thành khối liên minh công – nơng và khối đại đồn

kết tồn dân tộc,đảm bảo cho sự lãnh đạo của giai cấp công nhân trong suốt quá
trình cách mạng. Đây cũng là điều kiện cần thiết đảm bảo cho cách mạng Việt
Nam giành được thắng lợi.
Giai cấp công nhân Việt Nam ra đời sau một thời gian ngắn thì Đảng Cộng sản
Việt Nam ra đời. Đảng Cộng sản đã đem yếu tố tự giác và phong trào cơng
nhân, làm cho phong trào cơng nhân có một bước phát triển nhảy vọt về chất.
Giai cấp công nhân, dưới sự lãnh đạo của Đảng, trở thành lực lượng chính trị
độc lập, giành được quyền lãnh đạo cuộc đấu tranh cách mạng của nhân dân
Việt Nam.
Giai cấp công nhân Việt Nam ra đời trước giai cấp tư sản dân tộc và sớm có
Đảng lãnh đạo nên khơng bị tác động bởi các khuynh hướng cơ hội chủ nghĩa,
cải lương, xét lại, không bị giai cấp tư sản đầu độc về tư tưởng nên ln ln
đồn kết, thống nhất trong cuộc đấu tranh chống thực dân Pháp và bọn địa chủ
phong kiến tay sai.
3. Ý nghĩa giai cấp công nhân đối với Việt Nam.

Giai cấp công nhân Việt Nam là một lực lượng xã hội to lớn, đang phát triển,
bao gồm những người lao động chân tay và trí óc, làm cơng hưởng lương trong
các loại hình sản xuất kinh doanh và dịch vụ công nghiệp, hoặc sản xuất kinh
doanh và dịch vụ có tính chất cơng nghiệp.
Giai cấp cơng nhân nước ta có sứ mệnh lịch sử to lớn: “Là giai cấp lãnh đạo
cách mạng thơng qua chính đảng của nó, giai cấp đại diện cho phương thức sản
xuất tiên tiến; giai cấp tiên phong trong sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội,
15


lực lượng đi đầu trong sự nghiệp cơng nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước vì mục
tiêu dân giàu, nước mạnh, xã hội dân chủ, công bằng, văn minh; lực lượng nịng
cốt trong liên minh giai cấp cơng nhân với giai cấp nơng dân và đội ngũ trí thức
dưới sự lãnh đạo của Đảng”

a. Ý nghĩa giai cấp công nhân Việt Nam về nền kinh tế.
“Về kinh tế, giai cấp cơng nhân đóng vai trị quan trọng trong đổi mới mơ hình
tăng trưởng, cơ cấu lại nền kinh tế, thúc đẩy cơng nghiệp hóa, hiện đại hóa,
từng bước nâng cao năng suất lao động, chất lượng, sức cạnh tranh của nền
kinh tế, của doanh nghiệp và sản phẩm; đóng góp to lớn nâng cao tiềm lực kinh
tế đất nước. Khoogn chỉ vậy, giai cấp cơng nhân góp phần khơng nhỏ vào cơng
nghiệp hố, hiện đại hố gắn với phát triển kinh tế tri thức, xây dựng nền kinh tế
độc lập tự chủ đưa nước trở thành nước công nghiệp; ưu tiên phát triển lực
lượng sản xuất, đồng thời xây dựng quan hệ sản xuất phù hợp theo định hướng
xã hội chủ nghĩa, phát huy cao độ nội lực, đồng thời tranh thủ nguồn lực bên
ngoài và chủ động hội nhập kinh tế quốc tế để phát triển nhanh, có hiệu quả và
bền vững. Cơng nghiệp hóa là một trong những nhiệm vụ quan trọng hàng đầu
của quá trình phát triển vì nó đưa cả nền sản xuất vật chất và đời sống văn hóa xã hội của đất nước lên trình độ mới. Đối với sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã
hội, cơng nghiệp hóa có vai trị tạo điều kiện, tiền đề vật chất - kỹ thuật cho chế
độ xã hội chủ nghĩa. Ở mỗi thời kỳ lịch sử, căn cứ vào tình hình kinh tế - xã hội,
cơng nghiệp hóa có nội dung và bước đi cụ thể, phù hợp. Đối với Việt Nam, khi
chính thức bước vào thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội, Đảng chủ trương tiến
hành cơng nghiệp hóa xã hội chủ nghĩa, và từ cuối thế kỷ XX đến nay, quá trình
này được xác định đầy đủ là cơng nghiệp hóa, hiện đại hóa. Đó là một q trình
kinh tế, kỹ thuật - cơng nghệ và kinh tế - xã hội tồn diện, sâu rộng nhằm
chuyển đổi nền sản xuất và xã hội Việt Nam từ trình độ nơng nghiệp lạc hậu lên
trình độ cơng nghiệp với các trình độ cơng nghệ ngày càng tiên tiến, hiện đại,
16


văn minh. Q trình cơng nghiệp hóa, hiện đại hóa, hợp tác quốc tế cùng với sự
phát triển không ngừng của khoa học-công nghệ và kinh tế tri thức đã xuất hiện
nhiều ngành nghề mới trong xã hội. Sự xuất hiện của những “ngành nghề mới
này thu hút một lực lượng lao động nhất định. Bên cạnh đó, nhiều ngành dịch
vụ phát triển đa dạng và có khả năng phát triển ngày càng lớn mạnh, có nhu cầu

lớn về nguồn nhân lực, mức thu nhập lại khá cao đã tạo sự hấp dẫn nên bộ phận
công nhân ở những ngành này ngày càng phát triển.
b. Ý nghĩa giai cấp công nhân Việt Nam về chính trị – xã hội.
Ra đời trước giai cấp tư sản dân tộc, vừa mới lớn lên đã tiếp thu chủ nghĩa MácLênin, hệ tư tưởng của giai cấp cơng nhân quốc tế, nhanh chóng trở thành lực
lượng chính trị tự giác thống nhất, được Chủ tịch Hồ Chí Minh giáo dục, đã
sớm giác ngộ, mục tiêu, lý tưởng chân lý của thời đại. Hầu hết cơng nhân, người
lao động nước ta có phẩm chất chính trị và bản lĩnh vững vàng, luôn tin tưởng
vào sự lãnh đạo của Đảng, vai trò quản lý của Nhà nước. Công nhân, người lao
động luôn là lực lượng kiên quyết ủng hộ và đi tiên phong trong thực hiện
đường lối đổi mới do Đảng khởi xướng và lãnh đạo; là lực lượng nịng cốt trong
khối liên minh cơng - nơng và đội ngũ trí thức, nền tảng của khối đại đoàn kết
toàn dân - nhân tố quan trọng thúc đẩy sự phát triển đất nước, góp phần giữ
vững ổn định chính trị - xã hội.
Về chính trị, giai cấp công nhân thật sự là chủ thể quan trọng trong đời sống
chính trị của đất nước; phát huy vai trị lãnh đạo thông qua Đảng cầm quyền;
phát huy quyền làm chủ thông qua Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa, tổ
chức cơng đồn và các tổ chức chính trị - xã hội
c. Ý nghĩa giai cấp công nhân Việt Nam về văn hóa, tư tưởng.
Với mục đích cao cả là giáo dục đạo đức cách mạng, rèn luyện phong cách
sống, tác phong công nghiệp văn minh, hiện đại, xấy dựng hình ảnh con người
17


Việt Nam văn hóa, Đảng đã khơng ngừng cố gắng để có thể xây dựng và phát
triển nền văn hóa Việt Nam tiên tiến. Không chỉ vậy, để bảo vệ sự trong sáng và
đứng đắn của chủ nghĩa Mác – Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh, giai cấp cơng
nhân đã đứng lên phản bác và chống lại nhưng quan điểm sai trái của thế lực thù
địch. Bởi vậy, việc giáo dục về ý thức giai cấp, bản lĩnh chính trị, chủ nghĩa yêu
nước và chủ nghĩa quốc tế cho các thế hệ công nhân và lao động trẻ sau này là
hết sức quan trọng. Đó chính là sự kết hợp sức mạnh dân tộc với sức mạnh thời

đại trong thời đại Hồ Chí Minh.
4. Những biến đổi tích cực và sự đóng góp của Giai cấp Cơng nhân hiện nay.

a. Những biến đổi tích cực của Giai cấp cơng nhân hiện nay.
Giai cấp công nhân nước ta phát triển nhanh về số lượng đa dạng về cơ cấu
ngành nghề: trong quá trình đổi mới, mở cửa và hội nhập quốc tế, chủ trương
phát triển kinh tế nhiều thành phần đã tạo nên sự chuyển biến trong cơ cấu lực
lượng lao động xã hội. Giai cấp công nhân nước ta đang tiếp tục tăng nhanh về
số lượng, đa dạng về cơ cấu theo ngành nghề và thành phần kinh tế. Trong đó,
số cơng nhân trong khu vực kinh tế tư nhân và khu vực kinh tế có vốn đầu tư
nước ngoài tăng mạnh và chiếm tỷ trọng ngày càng lớn.
Giai cấp cơng nhân ngày càng được nâng cao về trình độ chun mơn nghề
nghiệp, hình thành tác phong và kỷ luật lao động theo hướng hiện đại:Quá trình
hội nhập quốc tế đã tiếp nhận những thành tựu khoa học, kỹ thuật và công nghệ
hiện đại vào sản xuất, tạo động lực để giai cấp công nhân nước ta ngày càng
phát triển cao về trình độ chun mơn nghề nghiệp. Hình thành ngày càng đơng
đảo bộ phận cơng nhân trí thức (có trình độ cao đẳng, đại học trở lên) làm công
tác quản lý sản xuất kinh doanh, nghiên cứu và quản lý khoa học kỹ thuật gắn
với sản xuất kinh doanh hoặc trực tiếp sản xuất. Công nhân là cán bộ khoa học
kỹ thuật, cán bộ quản lý doanh nghiệp sản xuất kinh doanh, công nhân bậc cao
18


và thợ giỏi đã năng động, sáng tạo, có nhiều sáng kiến có giá trị cao được áp
dụng. Đây là bộ phận đóng vai trị quan trọng trong q trình phát triển kinh tế
thời kỳ hội nhập; góp phần nâng cao chất lượng, đảm bảo giữ vững sứ mệnh
lịch sử của giai cấp cơng nhân Việt Nam. Bên cạnh đó, quá trình hội nhập kinh
tế quốc tế, giúp giai cấp cơng nhân rèn luyện tính kỷ luật, tác phong cơng
nghiệp, đáp ứng được yêu cầu của các nhà tuyển dụng lao động quốc tế …
Giai cấp công nhân nước ta có nhiều cơ hội việc làm, đời sống vật chất và tinh

thần ngày càng được cải thiện cho người công nhân đồng thời thúc đẩy nền kinh
tế đất nước phát triển
b. Đóng góp hiện nay của Giai cấp cơng nhân trong thời đại hiện đại hóa.
Hiện nay, giai cấp cơng nhân đóng vai trị quan trọng trong đổi mới mơ
hình tăng trưởng, cơ cấu lại nền kinh tế, thúc đẩy cơng nghiệp hóa, hiện đại hóa;
từng bước nâng cao năng suất lao động, chất lượng, sức cạnh tranh của nền kinh
tế, của doanh nghiệp và sản phẩm; đóng góp to lớn nâng cao tiềm lực kinh tế đất
nước.
Bên cạnh đó, giai cấp công nhân với bản lĩnh cách mạng và tính tích cực chính
trị - xã hội thật sự là nịng cốt của khối đại đồn kết tồn dân trên cơ sở liên
minh công nhân, giai cấp nông dân, đội ngũ trí thức xã hội chủ nghĩa dưới sự
lãnh đạo của Đảng; góp phần quan trọng giữ vững ổn định chính trị, trật tự, an
tồn xã hội, xây dựng quan hệ lao động hài hòa, tiến bộ. Qua 35 năm đổi mới,
hơn 12 năm thực hiện Nghị quyết Trung ương 6 khóa X, giai cấp cơng nhân
Việt Nam đã tăng về số lượng, trưởng thành về chất lượng và khẳng định, phát
huy vai trị, địa vị của mình trong thực tiễn xây dựng, bảo vệ Tổ quốc. Hiện nay,
tổng số lao động làm cơng hưởng lương trong các loại hình doanh nghiệp ở
nước ta có khoảng 24,5 triệu người, trong đó cơng nhân, lao động trong các

19


doanh nghiệp chiếm khoảng 60%, chiếm tỉ lệ khoảng 14% số dân và 27% lực
lượng lao động xã hội.
Theo TS Trần Thị Hương - Khoa Xây dựng Đảng, Học viện Báo chí và Tuyên
truyền, hiện nay sự phát triển kinh tế theo hướng cơng nghiệp hóa, hiện đại hóa
gắn với kinh tế tri thức đã, đang và sẽ thúc đẩy sự hợp tác, liên minh, liên kết
của công nhân với trí thức và nơng dân.
Trong thực tế, quan hệ giữa cơng nhân với nơng dân và trí thức đã hình thành
nên khối liên minh giữa giai cấp công nhân với giai cấp nơng dân và đội ngũ trí

thức. Các khu công nghiệp, khu chế xuất, khu công nghệ cao thúc đẩy các mối
quan hệ hợp tác, liên minh, liên kết giữa các giai tầng xã hội. Thơng qua đó, đẩy
mạnh chuyển dịch cơ cấu, số lượng, chất lượng lao động, để tạo nên nguồn nhân
lực có chất lượng cao cho quá trình phát triển kinh tế - xã hội.
TS Trần Thị Hương cho rằng, sự lớn mạnh của giai cấp công nhân là nhân tố
quan trọng để đưa công cuộc đổi mới đi vào chiều sâu, đẩy mạnh cơng nghiệp
hóa, hiện đại hóa đất nước. Người lao động là những đối tượng trực tiếp làm
việc trong các công xưởng, nhà máy, doanh nghiệp, trong các lĩnh vực của
ngành kinh tế công nghiệp, trực tiếp tiếp nhận công nghệ tiên tiến đưa vào sản
xuất, cải tiến cơng cụ, quy trình, quản lý... Đó là những người chủ trong ngành
cơng nghiệp, người đi tiên phong trong sự nghiệp cơng nghiệp hóa, hiện đại
hóa, xây dựng chủ nghĩa xã hội ở nước ta hiện nay.
Giai cấp công nhân nước ta hiện nay đã kế thừa và phát huy truyền thống tốt
đẹp của giai cấp công nhân Việt Nam trong các giai đoạn cách mạng trước đây,
thực hiện mục tiêu, nhiệm vụ công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Đó là
truyền thống tiên phong cách mạng, kiên trì khắc phục và vượt qua khó khăn,
gian khổ, quyết liệt, năng động, sáng tạo trong sản xuất.

20


C. KẾT LUẬN
Giai cấp cơng nhân có vai trị vơ cùng quan trọng trong lịch sử nhân loại. Họ
chính là lực lượng lãnh đạo các sự nghiệp: sự nghiệp giải phóng giai cấp, sự
nghiệp giải phóng xã hội và dân tộc, sự nghiệp giải phóng người lao động và sự
nghiệp giải phóng con người. Do đó, sứ mệnh lịch sử của giai cấp cơng nhân
phải được thực hiện trên tồn thế giới. Địa vị kinh tế- xã hội khách quan, giai
cấp công nhân là giai cấp gắn liền với lực lượng sản xuất tiên tiến trước nhất
dưới chủ nghĩa tư bản. Địa vị kinh tế- xã hội khách quan không chỉ khiến giai
cấp công nhân thành giai cấp cách mạng triệt để nhất mà còn tạo cho họ khả

năng làm việc đó. Đó là khả năng đồn kết thống nhất giai cấp, khả năng đoàn
kết các giai cấp khác trong cuộc đấu tranh chống tư bản, đó là khả năng đi đầu
trong cơng cuộc đấu tranh của tồn thể nhân dân lao động và dân tộc vì sự
nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Từ đó ta có thể hiểu rõ những cơ sở khách
quan khẳng định giai cấp cơng nhân có sứ mệnh lịch sử là đấu tranh chống lại
chế độ TBCN và từng bước xâydựng thành công xã hội mới- xã hội XHCN.

21


DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
Bảo, GS.TS Hồng Chí. (2019). Trong CHỦ NGHĨA XÃ HỘI KHOA HỌC. Hà
Nội.
Nguyễn Văn Nhi. (2015). Quan điểm của Lê Nin về xây dựng giai cấp cơng
nhân và tổ chức Cơng đồn. Retrieved from Cơng đồn cơng thương Việt Nam:
/>PGS, TS Nguyễn An Ninh. (2021). Giữ vững, phát huy bản chất giai cấp công
nhân của Đảng trong điều kiện hiện nay. Được truy lục từ Tạp chí cộng sản:
Giữ vững, phát huy bản chất giai cấp công nhân của Đảng trong điều kiện hiện
nay
Thiệm, Đ. (2021). Những biến đổi tích cực trong giai cấp cơng nhân nước ta
hiện nay. Được truy lục từ Liên Đoàn lao động tỉnh Lâm Đồng:
/>TS. Lê Thị Chiên. (2021). Quan điểm của C. Mác về lực lượng sản xuất và vấn
đề bổ sung, phát triển quan điểm này trong giai đoạn hiện nay. Retrieved from
Tạp chí cộng sản />
22


23