Tài liệu Báo cáo " Hệ thống hình phạt theo quy định của luật hình sự Thuỵ Điển " pot

NHà NƯớC Và PHáP LUậT NƯớC NGOàI
68 tạp chí luật học số 7/2006




ths. cao thị oanh *
rong BLHS hin hnh ca Thy in,
h thng hỡnh pht c quy nh theo
hng th hin rừ nguyờn tc phõn hoỏ trỏch
nhim hỡnh s vi cỏc loi hỡnh pht cú ni
dung khỏc nhau phự hp vi vic gii quyt
vn trỏch nhim hỡnh s trong nhng
trng hp riờng bit. Cỏc loi hỡnh pht ny
bao gm: Pht tự, giỏo dc tp trung ngi
cha thnh niờn phm ti, hỡnh pht cú iu
kin (ỏn treo), pht tin, qun ch v chm
súc trong iu kin c bit. Trong h thng
hỡnh pht ny, hai loi hỡnh pht tc t do
ca ngi b kt ỏn (pht tự v giỏo dc tp
trung ngi cha thnh niờn phm ti) c
ỏp dng cho hai loi i tng khỏc nhau:
Hỡnh pht tự ỏp dng i vi ngi ó thnh
niờn phm ti v hỡnh pht giỏo dc tp
trung ngi cha thnh niờn phm ti ch ỏp
dng i vi ngi cha thnh niờn phm
ti. Hai loi hỡnh pht ny cng l nhng
hỡnh pht cú tớnh nghiờm khc cao nht trong
h thng hỡnh pht (khụng cú hỡnh pht t

hỡnh). K tip chỳng v mc nghiờm khc
l hỡnh pht cú iu kin v qun ch. Hỡnh
pht tin c xp v trớ ớt nghiờm khc
hn so vi cỏc loi hỡnh pht núi trờn.
1. Hỡnh pht tự (imprisonment) - c
quy nh ti chng 26 BLHS Thy in
bao gm tự cú thi hn v tự chung thõn.
Trong ú, hỡnh pht tự cú thi hn c quy
nh vi mc ti thiu l 14 ngy, ti a l
10 nm (trong nhng trng hp phm ti
thụng thng). i vi mt s loi ti phm
mc ti a ca loi hỡnh pht ny cú th n
14 nm. Trong trng hp tỏi phm, hỡnh
pht ti a c ỏp dng cú th n 18 nm.
Nh vy, cú th d dng nhn thy im
khỏc bit rừ rt trong quy nh v mc ti
thiu v mc ti a ca loi hỡnh pht tự
giam trong phỏp lut hỡnh s Thy in so
vi phỏp lut hỡnh s Vit Nam. Mc ti
thiu ca hỡnh pht tự giam c quy nh
trong phỏp lut hỡnh s Thy in tng i
thp (cú th tớnh bng n v ngy) v mc
ti a cng khụng quỏ 18 nm.
Theo quy nh ca phỏp lut hỡnh s
Thy in, ngi b kt ỏn tự ó chp hnh
c 2/3 phn hỡnh pht tự thỡ c tr t do
cú iu kin (conditionally released). Quy
nh v loi hỡnh pht ny cng th hin s
phõn hoỏ trỏch nhim hỡnh s i vi ngi
b kt ỏn da vo ý thc ci to ca h. C

th l vic tr t do cú iu kin i vi
ngi b kt ỏn tự giam cú th b hoón li
nu ngi ú vi phm nghiờm trng ni quy
tri giam. Trong thi gian c tr t do cú
iu kin, ngi phm ti cú th b qun ch
nu cú nhng x s sai trỏi. Trong trng
hp ny, u ban qun ch s ra lnh qun
ch v cú th ỏp dng cỏc iu kin hn ch
liờn quan n ni c trỳ, cụng vic ca h.
T

* Ging viờn Khoa lut hỡnh s
Trng i hc Lut H Ni


NHà NƯớC Và PHáP LUậT NƯớC NGOàI
tạp chí luật học số 7/2006 69

Ngi c tr t do cú iu kin cũn cú th
b cnh cỏo v trong trng hp cn thit h
cũn b tc ti a 15 ngy t do cú iu
kin. Trong trng hp ngi ú lp li
nhng x s sai trỏi thỡ mi ln vi phm h
b tc b thờm 15 ngy t do cú iu kin.
Nghiờm trng hn c l trng hp ngi ú
phm ti mi trong thi gian c tr t do
cú iu kin, khi ú vic tr t do cú iu
kin cú th b to ỏn hu b.
Mt hỡnh thc giỏm sỏt cht ch vi
thit b in t l gii phỏp mi chp hnh

hỡnh pht tự. Hỡnh thc chp hnh hỡnh pht
ny c ỏp dng i vi nhng ngi b kt
ỏn tự ti a l n 3 thỏng tự giam. S giỏm
sỏt ny c thc hin nh sau: Mt mỏy
phỏt c gn quanh c chõn ngi phm ti
s phỏt ra nhng tớn hiu m sau ú chỳng
c chuyn ti n mt mỏy tớnh ó c
lp trỡnh thi gian biu ca ngi phm ti.
Nu ngi ú khụng thc hin ỳng thi
gian biu ó c n nh, dch v chuụng s
phỏt tớn hiu thụng bỏo. õy l cỏch thc rt
hu hiu c quan cú thm quyn luụn
giỏm sỏt c hot ng ca ngi phm ti
trong thi gian chp hnh ỏn v cú th ỏp
dng nhng bin phỏp x lớ kp thi m
khụng cn phi giam gi ngi b kt ỏn
trong nhng trng hp nht nh.
Cỏn b ca u ban qun ch thng
xuyờn n thm nh ngi phm ti kim
soỏt x s ca ngi c tr t do cú iu
kin. Ngi phm ti cng c tham gia
cỏc chng trỡnh hot ng do u ban qun
ch t chc. Ti ú, nhng ni dung liờn
quan n hnh vi phm ti, hnh vi lm dng
ru c a ra tho lun nhm tỡm ra
nhng gii phỏp phũng nga.
Tuy nhiờn, vic tr t do cú iu kin cú
th khụng c ỏp dng nu phn hỡnh pht
ó c chp hnh ớt hn 1 thỏng, i vi
trng hp hỡnh pht tự m ngi ú ang

phi chp hnh l hỡnh pht c tuyờn kt
hp vi qun ch hoc l kt qu chuyn i
t vic khụng chp hnh hỡnh pht tin m
to ỏn ó tuyờn.
Ngi b kt ỏn tự chung thõn ch cú th
c tr t do cú iu kin khi c chớnh
ph õn gim thnh hỡnh pht tự cú iu kin.
2. Hỡnh pht giam gi i vi ngi
cha thnh niờn phm ti (closed juvenile
care) mang bn cht l hỡnh thc giỏo dc
tp trung ngi cha thnh niờn phm ti
trong mt mụi trng c bit. Loi hỡnh
pht giam gi ny xut hin cựng vi o
lut chm súc ngi cha thnh niờn phm
ti ngy 01/01/1999 vi mc ớch tỏch
nhng ngi cha thnh niờn phm ti ra
khi h thng nh tự. Vi loi hỡnh pht ny,
ngi phm ti chp hnh ỏn ti ngụi nh
c bit ca nhng ngi tr tui k c
trng hp h phm ti nghiờm trng hoc
tỏi phm. S xut hin v ỏp dng loi hỡnh
pht ny c xem l mt phn chớnh sỏch
ci cỏch theo hng nhõn o ca Thy in
vi mc ớch gim ỏng k tỏc ng tiờu cc
ca loi hỡnh pht tự giam. Khi ỏp dng loi
hỡnh pht mi ny, mt khong thi gian
chp hnh hỡnh pht s c to ỏn quyt
nh cho ngi cha thnh niờn phm ti
trờn c s mc nguy him cho xó hi ca
ti phm (ti thiu l 14 ngy, ti a l 4

NHà NƯớC Và PHáP LUậT NƯớC NGOàI
70 tạp chí luật học số 7/2006

nm). Trong khong thi gian ny, ngi
phm ti c sng, sinh hot, hc tp theo
chng trỡnh c bit phự hp vi la tui.
3. Hỡnh pht cú iu kin - ỏn treo
(conditinal sentence) c quy nh ti
chng 27 BLHS Thy in, õy l loi
hỡnh pht c ỏp dng ch yu i vi
nhng ngi phm ti n v khụng cú lớ do
lo s rng ngi ú s lp li vic phm
ti. n treo l loi hỡnh pht c la chn
khi hỡnh pht tin c xem l cha
nghiờm khc. i vi loi ch ti ny, hỡnh
pht gi nh m to ỏn a ra ch c ỏp
dng nu ngi phm ti vi phm iu kin
khụng phm ti trong thi gian 2 nm.
ng nhiờn, nu trong khong thi gian
ny ngi ú khụng phm ti mi thỡ hỡnh
pht ó tuyờn khụng c ỏp dng. Trong
nhng trng hp nht nh, to ỏn cú th ỏp
dng ỏn treo kt hp vi vic thc hin dch
v cụng cng hoc vi hỡnh pht tin.
4. Qun ch (probation) c quy nh
ti chng 28 BLHS Thy in. õy cng
l loi hỡnh pht khụng giam gi c ỏp
dng trong nhng trng hp vic ỏp dng

hỡnh pht tin l cha nghiờm khc. Qun
ch khỏc vi ỏn treo s hn ch t do ca
ngi b kt ỏn. Vi hỡnh pht ny, tũa ỏn s
quyt nh thi gian giỏm sỏt i vi ngi
b kt ỏn l 3 nm. Tuy nhiờn, giai on
giỏm sỏt thng kt thỳc sau khi ngi ú ó
chp hnh tt 1 nm qun ch. Ngc li,
nu ngi b kt ỏn cú nhng hnh vi sai trỏi
thỡ giai on giỏm sỏt cú th b kộo di.
Trong giai on chp hnh hỡnh pht ny,
ngi b kt ỏn cú th b hn ch t do.
Thờm vo ú, ngi b qun ch cũn cú th
b pht tin hoc phi thc hin cỏc dch v
cụng cng. Loi hỡnh pht ny cng cú th
c ỏp dng kt hp vi hỡnh pht tự cú
thi hn vi thi gian ti thiu l 14 ngy v
ti a l 3 thỏng. Trong trng hp ngi b
qun ch khụng chp hnh cỏc ngha v
c n nh, vin cụng t cú th ngh to
ỏn thay i hỡnh pht qun ch.
Thc hin dch v cụng cng l bin
phỏp c ỏp dng kốm theo ỏn treo v qun
ch. Bin phỏp ny c ỏp dng mang tớnh
th nghim t nm 1993 v chớnh thc cú
mt trong h thng hỡnh pht ca Thy in
t nm 1999. S gi thc hin dch v cụng
cng c to ỏn quyt nh ti thiu l 40
gi v ti a l 240 gi cn c vo mc
nghiờm trng ca ti phm. Trong trng
hp c ỏp dng kt hp vi ỏn treo, ngi

phm ti khụng b giỏm sỏt, h ch cn chp
hnh s gi lao ng ó c n nh.
i vi nhng ngi phm ti do lm
dng ru hoc ma tuý, hỡnh pht qun ch
cú th kt hp vi mt k hoch cha tr c
bit, c gi l "hp ng chm súc"
(contract care). "Hp ng chm súc" c
ỏp dng thay th hỡnh pht tự ch trong nhng
trng hp mc hỡnh pht tự c quyt nh
ti a l n 2 nm. Nu ngi phm ti cú
nhng x s sai trỏi thỡ bin phỏp ny s c
chuyn i thnh hỡnh pht tự giam.
5. Hỡnh pht tin (fines) c quy nh
ti chng 25 BLHS Thy in vi cỏc mc
tin pht v cỏc cỏch thc thc hin khỏc
nhau tu thuc vo tớnh cht ca ti phm v
mc nguy him cho xó hi ca hnh vi


NHà NƯớC Và PHáP LUậT NƯớC NGOàI
tạp chí luật học số 7/2006 71

phm ti. Trong ú, hỡnh thc ph bin nht
l pht tin theo ngy (day fines). Vi hỡnh
thc ny, mt khon tin pht c th c n
nh cho mi ngy pht nhõn vi mt s
ngy nht nh. Pht tin cng cú th c
thc hin theo cỏch n nh mt khon tin
pht nht nh da trờn tỡnh hỡnh ti chớnh
ca ngi phm ti nhng khụng thp hn

450 kronor. Trong mt s trng hp, hỡnh
pht tin cú th c ỏp dng cựng vi cỏc
hỡnh pht khỏc nh ỏn treo, qun ch. im
ỏng chỳ ý trong phỏp lut hỡnh s Thy
in l quy nh gii phỏp nhm bo m
kh nng thc thi ca hỡnh pht tin bng
vic chuyn i hỡnh pht ny thnh hỡnh
pht tự. Trong trng hp ngi phm ti
khụng tr tin pht, to ỏn cú th chuyn i
t hỡnh pht tin thnh hỡnh pht tự giam vi
thi hn ti a khụng quỏ 3 thỏng tự.
6. Giam gi trong iu kin chm súc
c bit (committal for special care) c
quy nh ti chng 31 BLHS Thy in v
c ỏp dng di nhng hỡnh thc khỏc
nhau. Trc ht, hỡnh pht ny c ỏp dng
i vi nhng ngi thc hin ti phm khi
cha 21 tui trong trng hp to ỏn thy
rng ỏp dng loi hỡnh pht ny phự hp hn
so vi cỏc loi hỡnh pht khỏc. Hỡnh pht ny
cú th c ỏp dng kt hp vi hỡnh pht
tin. Bờn cnh ú, hỡnh pht ny cũn c ỏp
dng i vi nhng ngi nghin ma tuý
trong nhng trng hp phm ti ớt nghiờm
trng. Ngoi ra, t nm 1992, hỡnh thc
chm súc, iu tr bt buc v tõm thn trong
nhng trng hp cn thit cng c ỏp
dng i vi nhng ngi b ri lon tõm
thn nghiờm trng. Hỡnh thc chm súc tõm
thn ny c thc hin di hai dng l

khụng cú bi kim tra c bit tr t do v
cú bi kim tra c bit tr t do. Vic la
chn hỡnh thc no ỏp dng trong tng
trng hp c th c tin hnh da trờn s
cõn nhc ca to ỏn v kh nng tip tc
phm ti nghiờm trng ca ngi b kt ỏn.
Ngoi h thng hỡnh pht núi trờn, phỏp
lut hỡnh s Thy in cũn quy nh cỏc hu
qu phỏp lớ khỏc ca vic thc hin ti phm
nh tch thu ti sn, tc quyn hnh ngh
hoc bi thng thit hi do ti phm gõy ra
Nhng nghiờn cu trờn cho thy h
thng hỡnh pht Thy in c xõy
dng v ỏp dng va m bo yờu cu x lớ
ngi phm ti theo hng phõn hoỏ, va
da trờn nguyờn tc hỡnh pht khụng giam
gi chim u th so vi hỡnh pht giam gi
v chỳ trng n mc ớch giỏo dc, ci to
ngi phm ti, hn ch nhng nh hng
tiờu cc ca vic chp hnh hỡnh pht giam
gi i vi h. Trờn bỡnh din tng th cng
nh trong quy nh v tng loi hỡnh pht,
h thng hỡnh pht ny ó th hin s phõn
hoỏ rừ rt trỏch nhim hỡnh s ca ngi
phm ti da trờn mc nguy him ca ti
phm, nhng c im nhõn thõn v tui
ca ngi phm ti. Cú th khng nh rng
mc dự s lng cỏc loi hỡnh pht c
quy nh trong BLHS Thy in hin hnh
khụng nhiu (ch gm 6 loi) nhng nhng

quy nh c th ny cú rt nhiu im tin
b cú giỏ tr ng dng trong hot ng xõy
dng phỏp lut hỡnh s ca nc trong giai
on hin nay./.