(SKKN 2022) Một số giải pháp nâng cao chất lượng giáo dục hướng nghiệp cho học sinh lớp 12 trong giai đoạn hiện nay

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO THANH HOÁ

TRƯỜNG THPT HOẰNG HÓA 4

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM

MỘT SỐ GIẢI PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG GIÁO DỤC
HƯỚNG NGHIỆP CHO HỌC SINH LỚP 12 TRONG GIAI
ĐOẠN HIỆN NAY

Người thực hiện: Lê Thị Ngọc
Chức vụ: Giáo viên
SKKN thuộc lĩnh vực: Cơng tác Chủ nhiệm

THANH HỐ NĂM 2022


MỤC LỤC
Trang
1. Mở đầu
1.1. Lí do chọn đề tài:...........................................................................................1
1.2. Mục đích nghiên cứu:....................................................................................2
1.3. Đối tượng nghiên cứu:...................................................................................2
1.4. Phương pháp nghiên cứu:..............................................................................2
2. Nội dung sáng kiến kinh nghiệm
2.1. Cơ sở lí luận của sáng kiến kinh nghiệm:......................................................3
2.2. Thực trạng vấn đề trước khi áp dụng sáng kiến kinh nghiệm:......................5
2.3. Các sáng kiến kinh nghiệm hoặc giải pháp đã sử dụng để giải quyết vấn
đề:..........................................................................................................................
7
2.4. Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm đối với hoạt động giáo dục, với bản

thân, đồng nghiệp và nhà trường:.......................................................................16
3. Kết luận, kiến nghị
3.1.

Kết

luận:.......................................................................................................18
3.2. Kiến nghị:....................................................................................................19


1
1. Mở đầu
1.1. Lí do chọn đề tài.
Nghiên cứu thực tế về hướng nghiệp tại các trường THPT đã chỉ rõ một số
tồn tại như: Nhiều học sinh chưa có định hướng rõ ràng cho tương lai, khơng
biết mình thích gì, tới đâu hay tới đó. Các em học sinh dù học trường chuyên
hay trường thường, trường công lập hay ngồi cơng lập, học lực giỏi , khá hay
trung bình đều có những khó khăn trong q trình định hướng nghề nghiệp. Đa
phần các bạn khơng hiểu rõ tính cách, điểm mạnh, điểm yếu, sở thích, năng lực
của bản thân, lựa chọn nghề theo cảm tính mà khơng có sự tìm hiểu sâu. Khi
được hỏi: “Em có biết nghành này sau khi ra trường sẽ làm công việc như thế
nào?”, có rất nhiều học sinh trả lời rằng “Em chưa tìm hiểu” hoặc “Em khơng
biết” hoặc có bạn biết thì lại gặp khó khăn trong việc tìm kiếm thơng tin chi tiết
về nghành nghề mà bạn quan tâm. Thông tin trên mạng có rất nhiều, nhưng đa
phần là thơng tin chung chung, mang tính chất tham khảo, khơng sát với thực tế.
Một số học sinh nói rằng cha mẹ tơn trọng và để các em tự quyết tương lai của
mình khơng áp đặt. Tuy nhiên, chính bản thân các các bạn lại gặp khó khăn
trong việc lựa chọn nghành nghề vì thiếu sự định hướng. Các em đều có nhu cầu
biết thêm tông tin chi tiết về nghành nghề trên thị trường, ưu điểm, nhược điểm,
mô tả công việc, tố chất cần có, nơi đào tạo...Khi được hỏi về hướng nghiệp đa

phần học sinh hiểu sai về hướng nghiệp. Các em thường nhầm lẫn hướng nghiệp
với hoạt động tuyển sinh ở các trường đại học.
Tháng 3/2019- Bộ trưởng Phùng Xuân Nhạ đã lo lắng trước con số: 30% cử
nhân công nghệ thơng tin ra trường làm được việc, cịn lại 70% cử nhân phải
đào tạo lại.
Theo thống kê của Bộ Lao động – Thương binh và xã hội có khoảng 60%
sinh viên ra trường làm trái nghành nghề.
Theo PGS.TS Nguyễn Kim Sơn, Bộ trưởng Bộ giáo dục và đào tạo, nguyên
Giám đốc Đại học Quốc gia Hà Nội: “Trong số các cử nhân ra trường, một phần
nào đó khơng làm đúng nghành nghề thì nhiều người nghĩ là bình thường.


2
Nhưng nếu con số đó là hàng nghìn người và tập trung làm ở một nơi như các
hãng chạy xe là điều đáng suy nghĩ”
Còn tồn tại các thực trạng trên các nhà giáo dục đã chỉ rõ một trong những
nguyên nhân quan trọng nhất đó là việc định hướng nghề nghiệp của học sinh
THPT còn chưa tốt. Việc định hướng nghề nghiệp cho tương lai đóng vai trị hết
sức quan trọng trong việc tạo dựng một sự nghiệp thành công. Bản thân tôi vừa
làm công tác chuyên môn, vừa làm công tác chủ nhiệm lớp đặc biệt là chủ
nhiệm lớp 12 thì cơng tác giáo dục hướng nghiệp cho học sinh chuẩn bị bước
vào ngưỡng cửa của cuộc đời là nhiệm vụ quan trọng của trường phổ thông đặc
biệt là trong tình hình có nhiều đổi mới trong thi cử hiện nay. Chính vì vậy trong
năm học này tơi đã lựa chọn và thực hiện đề tài:
“Một số giải pháp nâng cao chất lượng giáo dục hướng nghiệp cho học sinh
lớp 12 trong giai đoạn hiện nay”
1.2. Mục đích nghiên cứu.
- Chỉ ra được mục đích, ý nghĩa của giáo dục hướng nghiệp đối với học sinh
THPT.
- Thực trạng của của hoạt động giáo dục hướng nghiệp cho học sinh lớp 12

trong giai đoạn hiện nay.
- Một số giải pháp để nâng cao chất lượng giáo dục hướng nghiệp cho học
sinh 12.
1.3. Đối tượng nghiên cứu.
Các giải pháp đã áp dụng để giúp cho công tác dạy - học hoạt động hướng
nghiệp của học sinh 12.
1.4. Phương pháp nghiên cứu.
Để thực hiện được đề tài sáng kiến kinh nghiệm này tôi đã sử dụng các
phương pháp sau:
- Phương pháp nghiên cứu lí luận.
-

Phương pháp tổng kết kinh nghiệm giáo dục.

-

Phương pháp quan sát .

-

Phương pháp điều tra, khảo sát thực tế, thống kê toán học.

- Phương pháp thực nghiệm, so sánh, đúc rút kinh nghiệm.


3
2. Nội dung sáng kiến kinh nghiệm
2.1. Cơ sở lí luận của sáng kiến kinh nghiệm.
a. Giáo dục hướng nghiệp THPT là gì, thời gian giáo dục hướng nghiệp
THPT bắt đầu khi nào?

Giáo dục hướng nghiệp THPT là toàn bộ các hoạt động của nhà trường
phối hợp cùng gia đình nhằm cung cấp kiến thức về nghề nghiệp và thị trường
lao động cho học sinh. Từ đó giúp học sinh tự đánh giá sở trường, nguyện vọng
và điều kiện của bản thân để lựa chọn định hướng nghề nghiệp phù hợp.
Thời gian giáo dục hướng nghiệp THPT chủ yếu thực hiện ở các năm học
cuối của THPT. Toàn bộ quá trình giáo dục định hướng nghề sẽ giúp học sinh
THPT nhận định những mơn học phù hợp với sở thích, năng lực và định hướng
nghề trong tương lai.
b. Mục đích của việc hướng nghiệp THPT
Mục đích của việc hướng nghiệp THPT là hình thành khả năng tự chủ trong
cách lựa chọn trường học, nghành học và nghề nghiệp của học sinh trên cơ sở
dựa vào năng lực, sở thích với nhu cầu lao động của xã hội.
Học sinh THPT sau khi tham gia hoạt động giáo dục hướng nghiệp phải đạt
được các mục tiêu sau:
- Về kiến thức: Hiểu được ý nghĩa, tầm quan trọng của việc lựa chọn nghề
nghiệp trong tương lai. Biết cách tìm hiểu năng lực của bản thân, tìm hiểu nghề
nghiệp bạn hướng đến, tìm hiểu thông tin về nguồn lao động và xây dựng kế
hoạch nghề nghiệp cho bản thân. Thơng qua chương trình hướng nghiệp học
sinh sẽ biết các thông tin cơ bản về định hướng phát triển kinh tế - xã hội đất
nước từ có quyết định cho bản thân.
- Về kĩ năng: Học sinh có thể đánh giá được khả năng, cá tính của bản thân
trong việc định hướng nghề nghiệp. Thơng qua việc tìm kiếm thơng tin nghề,
thơng tin thị trường lao động và các trường đào tạo nghề.
- Về thái độ: Cần có sự chủ động, nên tích cực tham gia các hoạt động trong
và ngoài nhà trường để tăng cường nhận thức về bản thân, nhận thức về nghề
nghiệp từ đó bạn sẽ tự tin thực hiện kế hoạch của bản thân sau khi tốt nghiệp


4
THPT.

c. Nội dung của giáo dục hướng nghiệp THPT ở Việt Nam
Chương trình giáo dục hướng nghiệp THPT ở Việt nam bao gồm:
- Tổ chức cho học sinh làm quen với các nghành nghề trong nền kinh tế hiện
nay, đặc biệt với các nghề phổ thông.
- Tổ chức các hoạt động giáo dục nghề cho học sinh THPT nhằm giúp các
em có ý thức chọn nghề.
- Tư vấn lựa chọn nghành nghề cho học sinh THPT.
- Giúp học sinh xác định đúng nhân cách của mình để giúp các em chọn
được nghề phù hợp.
- Giáo dục học sinh ln có thái độ lao động đúng đối với mọi nghành nghề.
d. Ý nghĩa của chương trình giáo dục hướng nghiệp
Thơng qua chương trình hướng nghiệp THPT nhà trường đã góp phần thực
hiện mục tiêu giáo dục toàn diện cho các học sinh, trong đó có nội dung giáo
dục cho học sinh xác định được nghề nghiệp đúng đắn, có lý tưởng nghề nghiệp
và thái độ đúng đắn đối với lao động. Giáo dục hướng nghiệp mang đến cho học
sinh sự rèn luyện về tay nghề khéo léo, sáng tạo và phát triển tư duy.
Về ý nghĩa kinh tế: Giáo dục hướng nghiệp thúc đẩy quá trình phân luồng
học sinh, phân luồng nhân lực trong xã hội, việc làm này giúp đất nước sử dụng
hợp lý nguồn lao động trẻ. Đây là ý nghĩa vô cùng quan trọng đối với sự phát
triển kinh tế xã hội, nâng cao năng suất lao động. Mỗi năm, có khơng ít học sinh
sau THPT khơng đăng kí học lên bậc cao hơn để trực tiếp tham gia vào thị
trường lao động góp phần gia tăng nguồn nhân lực, tiết kiệm chi phí cho cả cá
nhân và nhà nước.
Về ý nghĩa xã hội: Nếu làm tốt được chương trình giáo dục hướng nghiệp
cho học sinh THPT các bạn trẻ sẽ được định hướng đúng đắn trong cuộc sống.
Việc định hướng này sẽ giúp các em tìm được nghề phù hợp với năng lực, trình
độ và nhu cầu của xã hội. Từ đó góp phần tạo ra giá trị xã hội, tránh xảy ra tình
trạng khơng có cơng ăn việc làm sinh ra trộm cắp, lừa đảo... gây bất ổn cho xã
hội.

5
2.2. Thực trạng vấn đề trước khi áp dụng sáng kiến kinh nghiệm.
a. Thuận lợi.
Trường THPT Hoằng Hóa 4 có đội ngũ giáo viên luôn chấp hành tốt qui chế
chuyên mơn, nhiệt tình trong cơng tác giảng dạy, có tinh thần trách nhiệm cao
trong cơng tác chủ nhiệm, có chun mơn vững vàng. Giáo viên ln có tinh
thần học hỏi, nâng cao chun mơn, phương pháp giảng dạy, tích cực trong bồi
dưỡng học sinh giỏi và phụ đạo giúp đỡ học sinh yếu kém. Nhà trường luôn
quan tâm đến chất lượng học tập của học sinh. Hằng năm nhà trường luôn quan
tâm đến năng lực học, chất lượng học của học sinh, phân luồng đối tượng, lọc
khối cho các em học tập phù hợp. Các trường Đại học, Cao đẳng lân cận cũng
liên hệ với nhà trường để tư vấn nghề nghiệp cho học sinh 12.
Trong quá trình giảng dạy và công tác tại trường tôi nhận thấy đa phần các
em học sinh có ý thức học tập tốt, ngoan ngỗn.
b. Khó khăn.
Việc lựa chọn nghề nghiệp và việc làm là vấn đề quan tâm lớn nhất của học
sinh khi chuẩn bị ghế nhà trường. Vấn đề này đã được nhà trường triển khai
quan tâm nhưng hiệu quả còn thấp. Bởi học sinh ở đây đa phần là con em nông
thôn nên nhận thức của các em về nghề nghiệp và cả phụ huynh còn hạn chế,
trong khi giáo viên được giao nhiệm vụ này đa phần là giáo viên chủ nhiệm
kiêm nhiệm về chuyên môn giảng dạy nên kiến thức sự tìm hiểu cịn hạn chế.
Thực tế cho thấy hoạt động hướng nghiếp thời gian qua của nhà trường cịn gặp
nhiều khó chưa mang lại hiệu quả cao. Ngun nhân là thiếu giáo viên hướng
nghiệp chuyên trách và chương trình hướng nghiệp chỉ mang tính lí thuyết chưa
mang tính thực tiễn. Nhà trường chỉ mới quan tâm nhiều đến chất lượng giảng
dạy, hướng dẫn hoàn thiện hồ sơ tuyển sinh mà ít chú trọng đến tư vấn tuyển
sinh. Bên cạnh đó, điều kiện cơ sở vật chất, trang thiết bị hỗ trợ giảng dạy hướng
nghiệp còn thiếu, học sinh khơng tìm hiểu thực tế, tìm hiểu nghành nghề nào
phù hợp với tình hình chung, năng lực của bản thân...nên các em chọn nghành

nghề phần nhiều cịn do cảm tính. Chương trình hướng nghiệp hiện tại là 9 tiết/
1 năm nên khó có thể đảm bảo nội dung hướng nghiệp hiệu quả.


6
Các em cũng có quan điểm sau khi rời ghế phổ thơng thì con đường tiếp theo
sẽ là cánh cửa các trường đại học. Vào Đại học là phải thi vào các trường Kinh
tế Quốc Dân, An ninh, học viện tài chính, Ngoại thương, Bưu chính viễn thơng,
Bách khoa...Một điều đáng nói nữa là một số phụ huynh coi việc con cái mình
thi đỗ Đại học vào các trương nổi tiếng là danh dự của cả gia đình. Vì vậy có
trường hợp bắt buộc con em mình thi trường nọ, trường kia mà khơng nhìn thực
lực học tập của con cái.
Thực tế hiện nay, công tác tư vấn chọn trường đã được nhiều các trường Đại
học, Cao đẳng về tưng trường tư vấn hỗ trợ. Thông qua tư vấn các trường đa
phần quảng bá hình ảnh nhà trường để thu hút các em vào học nhưng việc tư vấn
đầu ra cho các em thì cịn ít và chưa chú trọng. Qua tìm hiểu tơi thấy đa phần
các em thích chọn các nghành nghề như: kinh tế, ngân hàng, tài chính,...mà ít
chọn các nghành xã hội, nghành nông, lâm nghiệp bởi các em nghĩ các nghành
đấy ra trường sẽ dễ tìm việc hơn. Với suy nghĩ như vậy nên việc chọn nghành
học quá sức hoặc không phù hợp với năng lực, khơng tìm được việc ưng ý. Có
một bộ phận các em thì suy nghĩ thi đỗ tốt nghiệp rồi tính sau. Các em suy nghĩ
về nghề nghiệp rất muộn và suy nghĩ đó ln thay đổi, thiếu ổn định.
Trong tình hình hiện nay việc thi cử theo nhiều hình thức như: thi tốt nghiệp
xét học bạ, thi tốt nghiệp lấy kết quả kì thi và điểm thi mơn khối, thi theo hình
thức đánh giá năng lực nên nhiều bạn cịn loay hoay không biết chọn theo
phương án nào để phù hợp.
c. Sự cần thiết của các giải pháp.
Giáo dục hướng nghiệp, định hướng nghề nghiệp cho học sinh là một nhiệm
vụ quan trọng hàng đầu cho học sinh THPT trong cả nước cũng như các em học
sinh Trường THPT Hoằng Hóa 4 nói riêng. Làm thế nào để các em nhận ra năng

lực thực sự của bản thân, sở thích, sở trường để chọn được khối học nghành học,
công việc phù hợp là một bài toán mà các nhà giáo dục ngồi nhiệm vụ giảng
dạy chun mơn cịn phải quan tâm giúp đỡ các em định hướng nghề nghiệp.
Bởi giáo viên là người thầy dẫn dắt học sinh vào trang sách và bước ra ngoài
cuộc sống thực tế xã hội.


7
Trước khi áp dụng các giải pháp, cuối năm học 2020-2021 tơi đã làm một bài
thăm dị bằng phiếu đối với học sinh lớp 11A2 do tôi làm chủ nhiệm về vấn đề:
“ sau khi học xong THPT các em sẽ chọn nghành nghề nào?”
Kết quả thăm dò như sau:
Lớp

11A2

Sĩ số

42

Có định
hướng nghề
SL
TL
3
7,1%

Chưa định
hướng nghề
SL

TL
33
78,7%

Trả lời
ngẫu nhiên
SL
Tỉ lệ
6
14,2%

2.3. Các giải pháp sử dụng để giải quyết vấn đề.
Với mong muốn nâng cao chất lượng hướng nghiệp cho học sinh, trong năm
học 2021-2022 khi chủ nhiệm và trực tiếp giảng dạy tại lớp 12A2 tôi đã áp dụng
một số giải pháp sau:
a) Giải pháp 1: Định hướng nghề nghiệp trên cơ sở lựa chọn khối thi.
Hằng năm sau khi tuyển sinh đủ số lượng học sinh vào lớp 10, đầu năm
trường THPT Hoằng Hóa 4 đều cho các em đăng kí học theo nguyện học khối.
Sau khi học xong lớp 10, lớp 11 các em được tiếp tục đăng kí lại các nguyện
vọng học . Việc làm trên giúp phân luồng việc học và thi theo khối có hiệu quả
đặc biệt là trong lĩnh vực định hướng nghề nghiệp.
Lớp 11A2 do tôi chủ nhiệm từ năm học 2020-2021, học sinh chủ yếu là theo
khối A, 2 bạn theo khối B. Bản thân tôi luôn tôn trọng nguyện vọng của phụ
huynh học sinh cũng như định hướng của nhà trường. Sau một năm giảng dạy bộ
mơn tốn và làm cơng tác chủ nhiệm để định hướng tốt nghề nghiệp cho các em
cuối năm học 2020-2021 qua theo dõi việc học trực tiếp trên lớp và các bài thi
đánh giá chất lượng cũng như chất lượng học khối, kết hợp với giáo viên bộ
môn dạy khối và phụ huynh học sinh. Trong tiết sinh hoạt cuối năm cũng như
cuộc họp phụ hunh cuối năm tơi phân tích việc học khối của từng học sinh để
phụ huynh và học sinh được biết. Nếu em nào có nguyện vọng chuyển khối hoặc

năng lực học khối chưa phù hợp tơi góp ý để các em và phụ huynh có sự lựa
chọn phù hợp. Kết quả là đầu năm học 2021-2022, có 3 học sinh đã có nguyện


8
vọng chuyển khối thi sang lớp khác và lớp cũng nhận thêm 3 học sinh có nguyện
vọng theo ban A, sĩ số lớp không thay đổi, vẫn là 42 em.
Đầu năm học 2021-2022 tập thể lớp 12A2 có 39 bạn theo khối A, 3 bạn theo
khối B. Sau khi các em đã lựa chọn được khối thi ổn định, để học sinh định
hướng tốt nghề nghiệp thông qua các buổi dạy hướng nghiệp, sinh hoạt lớp,
nhóm lớp, mạng, tơi đã hướng dẫn các em tìm hiểu những trường Đại học, Cao
đẳng, trường nghề,..thi và tuyển sinh khối thi mà học sinh của lớp đang theo
học.
Với giải pháp này tôi đã giúp học sinh định hướng lại khối thi và tìm hiểu
các trường Đại học, Cao đẳng cũng như trường nghề có khối thi mà các em lựa
chọn.
b) Giải pháp 2: Định hướng nghề nghiệp dựa trên năng lực học khối.
Qua trực tiếp giảng dạy mơn tốn và chủ nhiệm các em một năm tôi đã liên
hệ trao đổi trực tiếp với giáo viên dạy khối của lớp nên đã hiểu rõ năng lực học
khối của từng em trong lớp. Cuối năm học 2020-2021 khi các em học xong lớp
11, trong buổi tổng kết và họp phụ huynh cuối năm. Tôi đã trực tiếp phân tích
việc học và năng lực học khối của từng em cho phụ huynh và học sinh biết để từ
đó có cách định hướng nghề phù hợp. Kết quả đầu năm khi học lớp 12, một số
học sinh đã chuyển khối do năng lực học khối không phù hợp hoặc có nguyện
vọng theo khối khác.
Đối với học sinh còn lại và nhận thêm trong năm học 2021-2022, để theo
dõi được năng lực học khối và tiến bộ của từng học sinh tôi đã kết hợp với giáo
viên bộ môn cho các em làm các bài kiểm tra đánh giá năng lực theo kì, đồng
thời căn cứ vào các kết quả thi do nhà trường và sở tổ chức thi thử, từ đó phân
loại năng lực học khối để hướng dẫn các em học tập và định hướng nghề phù

hợp. Lớp 12A2 chủ yếu chia thành ba dạng năng lực khối như sau:
- Năng lực học khối ở dạng trung bình: đối với học học sinh đang ở dạng này
tơi khuyến khích động viên để các em học tập tốt hơn nếu có thể, định hướng
cho các em thi tốt nghiệp và chọn học các trường nghề tùy thuộc vào sở thích
và khối học các em đang tham gia.


9
- Năng lực học khối ở dạng khá: Tôi khuyến khích động viên các em học tập
tốt hơn, đồng thời căn cứ vào sở thích, sở trường để giới thiệu, hướng dẫn các
em tìm hiểu những trường Đại học, Cao đẳng trong những năm qua với những
nghành nghề mức điểm đầu vào để các em định hướng chọn trường thi, nghành
học phù hợp.
- Năng lực học khối ở dạng giỏi: Tơi vẫn khuyến khích động viên các em giữ
vững phong độ học tập, phát huy tốt hơn nữa năng lực học. Cho các em tham gia
các lớp mũi nhọn, chất lượng cao do nhà trường tổ chức. Căn cứ vào sở thích, sở
trường hướng dẫn để các em tìm hiểu điểm đầu vào các trường tương ứng với số
điểm thi đánh giá mà các em đã đạt được hoặc đang đề ra mục tiêu thực hiện.
Đối với một số trường tổ chức thi đánh giá năng lực để giúp các em nắm bắt
kịp thông tin. Tôi đã tham gia lớp tập huấn do nhà trường tổ chức về việc tổ
chức thi đánh giá năng lực cho học sinh ở các trường Đại học trong năm học
này. Trước hết tôi căn cứ vào các nguyện vọng thi của các em, hướng dẫn các
em tìm hiểu các trường thi đánh giá năng lực, thời gian thi, hình thức thi, các
mơn thi để học sinh tự học, tham gia thi. Tôi cũng liên hệ với các giáo viên bộ
môn gửi đề, các đề mẫu cho em làm các bài thi đánh giá năng lực. Đối với mơn
tốn tơi tập hợp nhóm học sinh thi đánh giá năng lực khối, lập nhóm gửi đề, gửi
tài liệu mà tôi thu thập được hướng dẫn các em làm và trao đổi trực tiếp trên
nhóm với cơ.
Với giải pháp này tôi đã giúp các em nhận ra năng lực học khối của mình ở
mức nào từ đó định hướng tốt nghề nghiệp và phấn đấu cho việc học tập tốt hơn.

Tiếp cận tốt các hình thức đổi mới tuyển sinh ở các trường để có cách học, cách
ôn thi phù hợp.
c) Giải pháp 3: Định hướng nghề nghiệp dựa vào sở thích, sở trường của
mỗi học sinh.
Khi các em đã định hướng được khối thi và năng lực học khối của bản thân
thì việc căn cứ vào sở thích, sở trường cũng đóng vai trị rất quan trọng trong
định hướng nghề nghiệp. Để phát hiện sở thích, sở trường của từng học sinh tôi
đã thực hiện một số cách như sau:


10
- Phát phiếu điều tra thông tin từng học sinh, trong đó có phần sở thích, sở
trường của em, định hướng nghề, nghành nghề yêu thích?
- Qua các buổi dạy hướng nghiệp tôi đã xây dựng ngân hàng câu hỏi trắc
nghiệm liên quan đến hứng thú về nghề nghiệp, tính cách năng lực trí tuệ....cho
học sinh trả lời vào phiếu sau đó về tổng hợp lại và ghi nhận xét từng học sinh
vào sổ theo dõi hướng nghiệp.
- Qua các buổi họp phụ huynh đầu năm, cuối kì 1, kì 2 tơi phân tích đặc điểm
từng học sinh về năng lực học, tính cách, trao đổi trực tiếp để phụ huynh thông
tin thêm các năng lực sở trường của các con.
- Tổ chức cho các em tham gia các hoạt động đoàn thể như: lao động tập thể,
tham gia các cuộc thi đua chào mừng 20.11, 8.3, thuyết trình trước tập thể nói về
sở thích của mình,...qua đó các em sẽ thể hiện được các năng lực của bản thân.


11

Tham gia vẽ báo tường chào mừng ngày 20.11 năm học 2021-2022

Mỗi bạn chuẩn bị tham gia thuyết trình nói về sở thích nghề nghiệp

Lao động tập thể


12
Kết hợp với giải pháp 1 và 2 cùng với giải pháp này các em sẽ phát hiện phát
huy tốt hơn sở trường của bản thân từ đó u thích và làm tốt các cơng việc,
nghề nghiệp mình định hướng trong tương lai đồng thời phát huy được kĩ năng
sống, kĩ năng giao tiếp, tự tin trong cuộc sống và công việc về sau.
d) Giải pháp 4: Định hướng nghề nghiệp thông qua đẩy mạnh hoạt động tư
vấn hướng nghiệp cho học sinh.
Cơng tác tư vấn hướng nghiệp đó là nhiệm vụ không chỉ của giáo viên chủ
nhiệm của giáo viên bộ mơn hay nhà trường mà đó là u cầu chung cho tồn
nghành giáo dục. Nhưng trong tình hình hiện tại nhà trường cũng như nghành
chưa đào tạo được những cán bộ chuyên biệt về tư vấn hướng nghiệp nên đa
phần là dựa vào tư vấn của giáo viên chủ nhiệm, ban tuyển sinh, giáo viên dạy
nghề,...để khắc phục được khó khăn đó tơi đã thực hiện hoạt động tư vấn hướng
nghiệp như sau:
- Trước hết tôi đã giúp các em định hướng ra năng lực học khối, sở thích, sở
trường của từng học sinh, các trường liên quan đến khối thi.
- Dựa vào giải pháp 1, 2, 3 các em lựa chọn các trường sẽ thi và hình thức
tuyển sinh phù hợp, phân luồng đối tượng học và thi.
- Tổ chức công tác thông tin nghề nghiệp để giúp học sinh định hướng và lựa
chọn nghề. Tôi hướng dẫn cung cấp thông tin cho các em thông qua tìm hiểu
trên mạng kết hợp với ban tư vấn tuyển sinh từ các trường Đại học, Cao đẳng,
trường nghề hay về tư vấn cho nhà trường vào các mùa tuyển sinh.
- Đối với học sinh có ý định học các trường đào tạo nghề. Tôi hướng dẫn các
em lựa chọn nghề dựa vào khối học, sở thích, sở trường, dựa vào điều kiện kinh
tế gia đình để từ đó lựa chọn học nghề trong tỉnh hay ngoài tỉnh. Khi các em lựa
chọn các trường nghề ngồi tỉnh tơi hướng dẫn các em tìm hiểu các trường đào

tạo nghề: địa điểm trường, các khoa đào tạo, thời gian, các hình thức đào tạo
nghề của trường, thị trường lao động đối với cơng việc mà mình lựa chọn...Đối
với các trường nghề trong tỉnh cũng tìm hiểu tương tự như khác tỉnh xong các
em có cơ hội tự đi tìm hiểu thực tiễn của từng trường. Đồng thời các em cũng sẽ


13
tự tìm hiểu những nơi có thể làm việc sau khi học nghề: tên một số cơ quan, xí
nghiệp, doanh nghiệp, địa chỉ của các cơ quan đó,...

Một số hình ảnh trường nghề ở tỉnh Thanh Hóa


14

Đi tham quan tực tế một số trường nghề.
- Đối với học sinh tham gia xét học bạ, cung cấp cho các em thơng tin về các
trường có nghành học, khối học các em xét tuyển xét học bạ các yêu cầu cần có
để xét, thời gian xét học bạ, thị trường công việc đối với các nghành học ...
- Đối với học sinh tham gia thi để xét tuyển theo khối, tôi tư vấn cho các em
chọn trường thi phù hợp với năng lực khối, sở trường, tìm hiểu hình thức đào
tạo, thời gian đào tạo, học phí hình thức học, hình thức tuyển sinh, thị trường
cơng việc...Hướng dẫn các em đăng kí tham gia và thi các bài thi đánh giá năng
lực theo kế hoạch của trường tham gia thi. Tổ chức ơn luyện, hướng dẫn trên
nhóm mạng để học sinh làm bài...
Với giải pháp này tôi đã tư vấn về định hướng thi cử, thông tin về các
trường mà các em định tham gia đào tạo nghề cho tương lai, phân luồng đối
tượng học sinh trước khi thi giảm bớt căng thẳng mệt mỏi cho học sinh khi phải
gồng mình lựa chọn trường học khơng phù hợp với năng lực sở trường của bản
thân. Các em được luyện tập tham gia bài thi đánh giá năng lực mà khơng có

nhiều bỡ ngỡ khi đã được tìm hiểu, ôn tập trước đó.
e) Giải pháp 5: Định hướng nghề nghiệp dựa vào nền kinh tế, các nghành
nghề phù hợp của đất nước trong giai đoạn hiện nay, thị trường lao động,


15
nguồn nhân lực của các nghành nghề và tầm nhìn chiến lược cho các năm
tiếp theo.
Để làm tốt công tác hướng nghiệp cho các em tơi cịn hướng dẫn học sinh
tìm hiểu các nghành nghề hiện đang phát triển ở nước ta thơng qua thơng tin
mạng, báo, truyền thơng. Tìm hiểu nguồn nhân lực ở các nghành nghề đó hiện
thiếu nhiều hay dơi dư, ngun nhân vì sao. Vì nếu các em chỉ chạy theo số
đơng để chọn nghề thì sau khi ra trường nguồn nhân lực dôi dư sẽ khiến cho tình
trạng thất nghiệp, làm trái nghành nghề khơng mong muốn, không phát huy hết
thế mạnh hiệu quả năng suất không cao...
Cũng qua các thông tin truyền thông, tôi hướng dẫn các em tìm hiểu thêm
một số nghành nghề sẽ phát triển ở các năm tiếp theo để những học sinh có năng
lực về lĩnh vực đó tham gia thi, xét tuyển.
Trong các buổi hướng nghiệp, sinh hoạt tập thể, tôi hướng dẫn các em chuẩn
bị phát biểu trao đổi kết quả đã tìm hiểu được về nhiệm vụ cô giao. Sau khi nghe
các phát biểu tôi bổ sung thêm các kiến thức mà tôi đã thu thập và tìm hiểu về
các nghành nghề để tất cả học sinh trong lớp cùng nắm được.
Với giải pháp này học sinh được tham gia tìm hiểu, được chủ động phát biểu
phân tích cùng giáo viên và các bạn trong lớp về nghề nghiệp. Thông qua buổi
sinh hoạt tập thể các em cũng sẽ có thêm một kênh thơng tin cho lựa chọn và
định hướng nghề nghiệp.
f) Giải pháp 6: Định hướng nghề nghiệp dựa đặc điểm phát triển kinh tế,
chính trị, xã hội của tỉnh, huyện mình tham gia sinh sống.
Có nhiều học sinh sau khi lựa chọn được trường học phù hợp, các em có
mong muốn sau khi học xong về công tác tại tỉnh nhà hoặc trực tiếp ở nơi mình

sinh sống. Với những nguyện vọng như vậy tơi cũng hướng dẫn các em tìm hiểu
về các nghành nghề mà các em đang theo học, thị trường lao động, nguồn nhân
lực, mức thu nhập ở các vị trí việc làm, đặc điểm tình hình kinh tế, xã hội ở từng
nơi,...việc làm này đối với các em khơng khó bởi thơng qua truyền thơng, tìm
hiểu thực tế các em sẽ thu thập thêm các thông tin và trao đổi trong các buổi
sinh hoạt tập thể.


16
Với giải pháp này học sinh cũng có thêm một kênh thông tin cho định hướng
nghề nghiệp, đồng thời giúp các em có thêm kiến thức kĩ năng sống, kĩ năng lựa
chọn.
2.4. Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm đối với hoạt động giáo dục, với
bản thân, đồng nghiệp và nhà trường.
Tôi đã áp dụng các giải pháp trong sáng kiến kinh nghiệm này tại lớp 12A2
trường THPT Hoằng Hóa 4 trong năm học 2021-2022. Sau một thời gian áp
dụng so với năm học trước và so với chất lượng khảo sát đầu năm thì học sinh
đã có những chuyển biến tích cực đó là:
- Học sinh đã thấy được năng lực học khối, sở trường, sở đoản của bản thân.
Các em được tư vấn về nghề nghiệp trong tương lai, được thơng tin tìm hiểu các
nghành nghề mà mình lựa chọn để từ đó xây dựng mục tiêu, động cơ học tập và
phấn đấu cũng như tiết kiệm được các chi phí cho tương lai. Qua tư vấn nghề
nghiệp học sinh được tham gia các hoạt động thực tiễn, được phát biểu nêu lên
các ý kiến quan điểm của bản thân, được rèn luyện kĩ năng giao tiếp, kĩ năng
phân tích, lựa chọn. Các em có thêm nhiều kênh thông tin cho lựa chọn nghành
học. Quan trọng hơn cả là cả tập thể 12A2, ai cũng có những định hướng nghề
nghiệp cho riêng mình.
- Nhờ thực hiện tốt các giải pháp, mà các em học sinh 12A2 đã có những định
hướng về nghề nghiệp ngày càng tốt, cụ thể:
Lớp

11A2

Sĩ số

42

Có định
hướng nghề
SL
TL
3
7,1%

Chưa định
hướng nghề
SL
TL
33
78,7%

Trả lời
ngẫu nhiên
SL
Tỉ lệ
6
14,2%

Bảng số liệu kết quả khảo sát cuối năm học 2020-2021
Lớp

12A2

Sĩ số

42

Có định
hướng nghề
SL
TL
16
38,1%

Chưa định
hướng nghề
SL
TL
23
54,8%

Trả lời
ngẫu nhiên
SL
Tỉ lệ
3
7,1%

Bảng số liệu kết quả khảo sát đầu năm học 2021-2022

17
Lớp

12A2

Sĩ số

42

Có định

Chưa định

hướng nghề
SL
TL
36
85,7%

Trả lời

hướng nghề
SL
TL
06
14,3%

ngẫu nhiên
SL

Tỉ lệ
0
0%

Bảng số liệu kết quả học kì 1 năm học 2021-2022
Lớp

Sĩ

Định

Khơng

Định

Thi xét

định

hướng học

tuyển vào

thi đánh giá

hướng

các trường

các trường

năng lực

nghề

Đại học, Cao

số hướng nghề

nghề

12A2

SL
TL
42 42 100%

SL
0

TL
0%

đẳng
SL Tỉ lệ
SL
TL
12 28,6% 42 100%

Tham gia

SL
TL
6 14,3%

Bảng số liệu kết quả cả năm học 2021-2022
Đối với bản thân, sau khi áp dụng các giải pháp của Sáng kiến kinh nghiệm
này tơi cảm thấy u nghề hơn vì mình đã góp phần nâng cao chất lượng hướng
nghiệp cho học sinh, giúp các em định hướng được nghề nghiệp cho tương lai.
Đó là một nhiệm vụ rất quan trọng trong giáo dục. Tôi sẽ luôn phấn đấu học hỏi
không ngừng để nâng cao chun mơn và nghiệp vụ, tìm ra nhiều giải pháp cho
bộ mơn cho nghành góp phần đổi mới nâng cao hiệu quả giáo dục. Nghề giáo
viên được ví như một “nghề chèo đị”, mỗi một chuyến đị qua sơng chúng tơi
ln mong muốn chuyến đị đó cập bến thành cơng nhất, các thế hệ học trị của
mình sẽ lựa chọn được một cơng việc, nghành nghề phù hợp, phát huy được hết
năng lực của bản thân, trưởng thành, vượt khó trong cuộc sống. Sau này các em
sẽ trở thành những con người có ích cho xã hội, góp phần xây dựng đất nước
Việt Nam ngày càng giàu đẹp. Tơi mong tập thể 12A2 của mình, học sinh trường
THPT Hoằng Hóa 4, học sinh cả nước nói chung sẽ có kết quả tốt nhất trong kì
thi sắp tới. Mong rằng qua những giải pháp mà tôi đã thực hiện các em sẽ có sự
lựa chọn tốt nhất cho hành trang bước vào đời trong thời gian tiếp theo.


18

Tập thể lớp 12A2 năm học 2021-2022
Sáng kiến kinh nghiệm cịn được hội đồng SKKN trường THPT Hoằng Hóa
4 đánh giá cao về tính thiết thực và hiệu quả trong công tác nâng cao chất lượng
định hướng nghề nghiệp cho học sinh Hoằng Hóa 4. Sáng kiến này cũng là một
tài liệu tham khảo trong công tác chủ nhiệm lớp 12 cũng như công tác tư vấn

nghề nghiệp cho học sinh THPT.
Như vậy, Sáng kiến kinh nghiệm này đã mang lại hiệu quả tích cực và thiết
thực cho giáo viên và học sinh, đáp ứng đúng con đường đổi mới phân luồng
học sinh trong công tác hướng nghiệp giai đoạn hiện nay.
3. Kết luận, kiến nghị
3.1. Kết luận.
Giáo dục và hoạt động hướng nghiệp thúc đẩy quá trình phân luồng học
sinh, phân luồng nhân lực trong xã hội, việc làm này giúp đất sử dụng hợp lý
nguồn nhân lực trẻ trong xã hội. Đây là ý nghĩa vô cùng quan trọng đối với sự
phát triển kinh tế xã hội, nâng cao năng suất lao động.
Việc giúp đỡ học sinh định hướng tốt nghề nghiệp là trách nhiệm chung của
toàn xã hội. Việc áp dụng các giải pháp là cần thiết đối với tư vấn hướng nghiệp.


19
Việc tìm ra giải pháp khắc phục và thực hiện giải pháp trên cũng là một khó
khăn đối với mỗi giáo viên không chuyên như chúng tôi. Mỗi người thầy đều có
một cách làm riêng, xong với một số giải pháp nêu trên mà tôi đã thực đã cải
thiện rất nhiều trong công tác hướng nghiệp tại lớp chủ nhiệm. Công việc này
không dễ thành công trong ngày một ngày hai mà phải là sự cố gắng bền bỉ tận
tụy của người giáo viên, kĩ năng sư phạm để gắn kết học trị thì mới mang lại
hiệu quả cao. Với vốn kiến thức và bề dày kinh nghiệm còn hạn hữu bản thân tơi
rất mong hội đồng góp ý, bổ sung để kinh nghiệm giảng dạy cũng như công tác
kiêm nhiệm của tôi ngày càng phong phú và hiệu quả hơn.
3.2. Kiến nghị.
- Qua việc viết và áp dụng SKKN này tơi mong nhà trường, Sở GD và ĐT,
đóng góp ý kiến và tạo điều kiện để tôi tiếp tục phát triển Sáng kiến kinh nghiệm
này cũng như tìm tịi những Sáng kiến mới.
- Công tác giáo dục hướng nghiệp khơng chỉ là nhiệm vụ của nghành giáo
dục mà cịn là nhiệm vụ chung của toàn xã hội. Giáo dục hướng nghiệp không

chỉ là nhiệm vụ tư vấn của giáo viên chủ nhiệm, giáo viên dạy nghề mà còn là
nhiệm vụ chung của cả trường, của nghành giáo dục. Vì vậy tôi mong rằng phụ
huynh học sinh, lãnh đạo nhà trường, lãnh đạo sở nghành, quan tâm hơn nữa
trong công tác hướng nghiệp. Mỗi trường học nên có một ban tư vấn hướng
nghiệp học đường trong đó có tư vấn hướng nghiệp cho học sinh, kết hợp với
các chuyên gia tư vấn có uy tín, kết hợp với các trường Đại học, cao đẳng, trung
cấp chuyên nghiệp, doanh nghiệp để tư vấn cho học sinh có hiệu quả. Ngồi ra
cần lồng ghép hướng nghiệp vào các môn học và các hoạt động ngoại khóa.
Nếu có thể tơi mong nghành quan tâm xây dựng đào tạo đội ngũ giáo viên,
chuyên viên làm công tác hướng nghiệp để phụ trách hoạt động giáo dục hướng
nghiệp, đồng thời hỗ trợ, hướng dẫn, tư vấn cho học sinh trong quá trình lựa
chọn nghề nghiệp tương lai. Vì vậy kính mong nhà trường, Sở GD và ĐT quan
tâm tạo điều kiện hơn nữa để giáo viên có thể tâm huyết với nghề trồng người
mà mình đã lựa chọn.


20
XÁC NHẬN CỦA

Thanh Hóa, ngày 26 tháng 05 năm 2022

THỦ TRƯỞNG ĐƠN VỊ

Tôi xin cam đoan đây là SKKN của mình viết,
khơng sao chép nội dung của người khác.
Người viết

Lê Thị Ngọc

Tài liệu tham khảo

1. Sách giáo viên - Hoạt động giáo dục hướng nghiệp 12- Nhà xuất bản giáo
dục Việt Nam.
2. Nguồn khác: Internet.

DANH MỤC


21
SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM ĐÃ ĐƯỢC HỘI ĐỒNG SÁNG KIẾN KINH
NGHIỆM NGÀNH GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO HUYỆN, TỈNH VÀ CÁC
CẤP CAO HƠN XẾP LOẠI TỪ C TRỞ LÊN
Họ và tên tác giả: Lê Thị Ngọc
Chức vụ và đơn vị cơng tác: Giáo viên, THPT Hoằng Hóa 4

TT

1.

Tên đề tài SKKN

xếp loại

đánh giá

Năm học

(Ngành GD cấp

xếp loại

đánh giá

huyện/tỉnh;

(A, B, hoặc

xếp loại

Tỉnh...)

C)

Tỉnh

C

2017

Tỉnh

C

2020

Tỉnh

C

2021

với chương trình tốn 12.
Một số kinh nghiệm giáo dục trí tuệ
cảm xúc(EQ) cho học sinh THPT

3.

Kết quả

Hướng dẫn học sinh giải một số bài
toán ứng dụng thực tiễn gắn liền

2.

Cấp đánh giá

qua công tác chủ nhiệm.
Một số giải pháp nâng cao chất
lượng học tập mơn tốn 11 cho học
sinh yếu, kém THPT.