(SKKN 2022) Giải pháp dạy học theo định hướng STEM bài 41 và bài 43 (Sinh học 11) Bài 50 (Công nghệ 10) Dự án sản suất và kinh doanh cây giống dược liệu (cây đinh lăng)

1. MỞ ĐẦU
1.1 Lí do chọn đề tài
Vấn đề đổi mới phương pháp dạy học ở các trường phổ thông để phát huy tính
tích cực, chủ động của học sinh nhằm đào tạo những con người chủ động, năng
động và sáng tạo đã được đặt ra trong ngành giáo dục từ nhiều năm nay. Tuy
nhiên, việc cải cách giáo dục về cả nội dung lẫn phương pháp trong những năm
gần đây hiệu quả vẫn chưa chưa cao, đặc biệt ở các trường miền núi.
Văn kiện Đại hội XI của Đảng cộng sản Việt Nam lại tiếp tục xác định mục
tiêu: “Tập trung nâng cao chất lượng giáo dục, đào tạo, coi trọng giáo dục đạo
đức, lối sống, năng lực sáng tạo, kỹ năng thực hành, khả năng lập nghiệp.” [3]
Xuất phát từ việc dạy học: Trong thực tiễn giảng dạy mơn Sinh học, tơi thấy
kiến thức Sinh học có rất nhiều ứng dụng trong thực tiễn. Tuy nhiên, trong các
nhà trường nói chung và đặc biệt là trường tơi đang cơng tác do điều kiện cơ sở
vật chất cịn thiều nên việc dạy học thực hành vận dụng kiến thức vào cuộc sống
cịn nhiều hạn chế. Vì thế đa số học sinh nhớ rõ lí thuyết nhưng khơng giải quyết
được vấn đề thực tiễn dù là vấn đề đơn giản. Nói cách khác, học sinh của chúng
ta cịn thiếu nhiều kĩ năng trong việc giải quyết các tình huống thực tiễn.[2]
Mặt khác, theo luật giáo dục 2005 – điều 28 mục 2 có nêu “ Phương pháp
giáo dục phổ thơng phải phát huy tính tích cực, tự giác, chủ động, sáng tạo của
học sinh; phù hợp với đặc điểm của từng lớp học, môn học; bồi dưỡng phương
pháp tự học, khả năng làm việc theo nhóm; rèn luyện kĩ năng vận dụng kiến
thức vào thực tiễn; tác động đến tình cảm, đem lại niềm vui, hứng thú học tập
cho học sinh” [4] thì dạy học theo định hướng STEM là một giải pháp phát huy
năng lực tự học, hợp tác, sáng tạo của người học để quá trình học tập đạt hiệu
quả nhất đồng thời rèn luyện kĩ năng vận dụng kiến thức vào đời sống và thực
tiễn sản xuất kinh doanh ở địa phương.
Xuất phát từ thực tế trên, với mong muốn góp phần đổi mới PPDH ở Trường
THPT Ngọc Lặc, tôi lựa chọn đề tài:
“Giải pháp dạy học theo định hướng STEM: bài 41 và bài 43 (Sinh học 11);
Bài 50 (Công nghệ 10) - Dự án sản suất và kinh doanh cây giống dược liệu
(cây đinh lăng) bằng phương pháp nhân giống vơ tính giâm cành”.

1.2. Mục đích nghiên cứu
Xây dựng và đề xuất qui trình tổ chức bài học: Bài 41: Sinh sản vơ tính ở thực
vật - Sinh học 11; Bài 43: Thực hành nhân giống vơ tính ở thực vật bằng giâm,
chiết, ghép – Sinh học 11; Bài 50: Kiến thức kinh doanh hộ gia đình - Cơng
nghệ 10 theo định hướng STEM để nâng cao chất lượng lĩnh hội kiến thức, kĩ
năng thực hành và kĩ năng sống cho HS.
1.3. Đối tượng và khách thể nghiên cứu
1.3.1. Đối tượng nghiên cứu: Nội dung kiến thức các bài Bài 41: Sinh sản vơ
tính ở thực vật - Sinh học 11; Bài 43: Thực hành nhân giống vơ tính ở thực vật
bằng giâm, chiết, ghép – Sinh học 11; Bài 50: Kiến thức kinh doanh hộ gia đình
- Cơng nghệ 10 và PPDH STEM.
1.3.2. Khách thể nghiên cứu: Học sinh lớp 10 và 11.
1.4. Phương pháp nghiên cứu
1


- PP nghiên cứu lí luận: Nghiên cứu lí thuyết các vấn đề có liên quan đến PPDH
STEM
- Các PP nghiên cứu thực tiễn: phương pháp quan sát, phương pháp đàm thoại,
phương pháp thực nghiệm; phương pháp điều tra khảo sát thực tế, thu tập thông
tin.
- Phương pháp thực nghiệm sư phạm.
.........

2


2. NỘI DUNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
2.1. Cơ sở lí luận của đề tài
STEM là gì và dạy học STEM như thế nào?

STEM là cách viết lấy chữ cái đầu tiên trong tiếng Anh của các từ: Science,
Technology, Engineering, Maths
Science (Khoa học): gồm các kiến thức về Vật lí, Hóa học, Sinh học và Khoa
học trái đất nhằm giúp học sinh hiểu về thế giới tự nhiên và vận dụng kiến thức
đó để giải quyết các vấn đề khoa học trong cuộc sống hàng ngày.
Technology (Công nghệ): phát triển khả năng sử dụng, quản lý, hiểu và đánh
giá công nghệ của học sinh, tạo cơ hội để học sinh hiểu về công nghệ được phát
triển như thế nào, ảnh hưởng của công nghệ mới tới cuộc sống.
Engineering (Kĩ thuật): phát triển sự hiểu biết ở học sinh về các công nghệ
đang phát triển thơng qua q trình thiết kế kĩ thuật, tạo cơ hội để tích hợp kiến
thức của nhiều môn học, giúp cho khái niệm liên quan trở nên dễ hiểu.
Maths (Toán học): phát triển ở học sinh khả năng phân tích, biện luận và
truyền đạt ý tưởng một cách hiệu quả thơng qua việc tính tốn, giải thích, các
giải pháp giải quyết các vấn đề toán học trong các tình huống đặt ra. [5]
Phương pháp dạy và học STEM
Giáo dục STEM vận dụng phương pháp học tập chủ yếu dựa trên thực hành và
các hoạt động trải nghiệm sáng tạo. Các phương pháp giáo dục tiến bộ, linh hoạt
nhất như học qua dự án – chủ đề, học qua trò chơi và đặc biệt là phương pháp
học qua hành luôn được áp dụng triệt để cho các môn học STEM. Với phương
pháp “học qua hành”, học sinh được thu nhận kiến thức từ kinh nghiệm thực
hành chứ không phải từ lí thuyết. Bằng cách xây dựng các bài giảng theo chủ đề
và dựa trên thực hành, học sinh sẽ hiểu sâu về lí thuyết, ngun lí thơng qua hoạt
động thực tế. Với cách học này, giáo viên không còn là người truyền đạt kiến
thức mà là người hướng dẫn học sinh tự xây dựng kiến thức cho mình.
Giáo dục STEM không phải là để học sinh trở thành những nhà toán học,
khoa học, kĩ sư hay những kĩ thuật viên mà là phát triển cho học sinh những kĩ
năng có thể được sử dụng để làm việc và phát triển trong thế giới công nghệ
hiện đại ngày nay. Đó chính là kĩ năng STEM. Kĩ năng STEM được hiểu là sự
tích hợp, lồng ghép hài hịa từ 4 nhóm kĩ năng sau:
+ Kĩ năng khoa học: là khả năng liên kết các khái niệm, nguyên lí, định luật

và các cơ sở lí thuyết của giáo dục khoa học để thực hành và sử dụng kiến thức,
để giải quyết các vấn đề trong thực tế.
+ Kĩ năng công nghệ: là sử dụng, quản lí, hiểu biết và truy cập được công
nghệ. Công nghệ là từ những vật dụng hàng ngày đơn giản nhất như dao, kéo,
bút chì… đến những hệ thống phức tạp như internet, mạng lưới điện quốc gia,
vệ tinh…
+ Kĩ năng kĩ thuật: là khả năng giải quyết vấn đề thực tiễn diễn ra trong cuộc
sống bằng cách thiết kế các hệ thống và xây dựng các quy trình sản xuất để tạo
ra sản phẩm. Học sinh cần có khả năng phân tích, tổng hợp và kết hợp để biết
cách làm thế nào cân bằng các yếu tố liên quan như: khoa học, nghệ thuật, công
nghệ, kĩ thuật.
3


+ Kĩ năng tốn học: là khả năng nhìn nhận và nắm bắt được vai trị của tốn
học trong mọi khía cạnh tồn tại trên thế giới. Học sinh có kĩ năng tốn học có
khả năng thể hiện được các ý tưởng một cách chính xác, áp dụng các khái niệm
và kĩ năng toán học vào cuộc sống hàng ngày
Song song với việc rèn luyện các kĩ năng khoa học, cơng nghệ, kĩ thuật và
tốn học, giáo dục STEM cịn cung cấp cho học sinh những kĩ năng cần thiết
giúp học sinh phát triển tốt trong thế kỉ 21 như: kĩ năng giải quyết vấn đề, kĩ
năng tư duy phản biện, kĩ năng cộng tác và giao tiếp. [5]
Môn học STEM là gì?
STEM là mơn học mà học sinh được học các kiến thức về khoa học, công
nghệ, kĩ thuật và tốn học một cách tích hợp. Thơng thường, các môn học
STEM được thiết kế dưới dạng chủ đề và học sinh được học kiến thức tích hợp
dựa trên chủ đề này. Ví dụ, khi học một chủ đề về ô nhiễm môi trường, học sinh
không chỉ được nghiên cứu thế nào là ơ nhiễm mơi trường và có những biện
pháp nào làm giảm thiểu ô nhiễm môi trường mà cịn được tìm hiểu về thực
trạng ơ nhiễm mơi trường nơi mình đang sinh sống (sinh học), học cách đánh giá

mức độ ô nhiễm môi trường thông qua việc phân tích thành phần các chất có
trong mơi trường (hóa học), so sánh các số liệu trong môi trường để đánh giá
mức độ ơ nhiễm (tốn học), tìm ra giải pháp khắc phục ô nhiễm môi trường ở
địa phương (sinh học + hóa học + cơng nghệ)… [5]
Dạy học dự án là gì? Quy trình dạy học dự án?
Dạy học dự án là phương pháp dạy học trong đó người học thực hiện một số
nhiệm vụ học tập phức hợp, có sự kết hợp giữa lí thuyết và thực hành, nhằm tạo
ra các sản phẩm và giới thiệu chúng. Nhiệm vụ của phương pháp này địi hỏi
người học cần có tính tự lực cao trong tồn bộ q trình học tập. Làm việc nhóm
là hình thức làm việc cơ bản của phương pháp dạy học dự án. [1]
Mục đích của phương pháp dạy học dự án:
- Tạo ra được sản phẩm;
- Thực hành nghiên cứu;
- Giải quyết vấn đề;
Cách thức tiến hành dự án

2.2. Thực trạng vấn đề trước khi áp dụng sáng kiến kinh nghiệm.
4


2.2.1. Thuận lợi khi thực hiện đề tài SKKN
- Được Sở GD&ĐT Thanh Hoá tập huấn, cung cấp tài liệu về các kĩ thuật dạy
học và các phương pháp dạy học tích cực trong những năm qua là cơ sở để tôi
thực hiện đề tài này.
- Các trang thiết bị như máy tính, máy chiếu đa năng đã được trang bị trong
nhiều năm qua thuận tiện cho giáo viên và học sinh khi áp dụng các PPDH tích
cực.
- Đa số các học sinh đều có khả năng truy cập internet và khai thác kiến thức
từ nhiều nguồn khác nhau phục vụ cho bài học.
- Sự phù hợp của dạy học STEM đối với đặc điểm nội dung kiến thức các bài

Bài 41: Sinh sản vơ tính ở thực vật - Sinh học 11; Bài 43: Thực hành nhân giống
vơ tính ở thực vật bằng giâm, chiết, ghép – Sinh học 11; Bài 50: Kiến thức kinh
doanh hộ gia đình - Cơng nghệ 10.
2.2.2. Khó khăn khi thực hiện đề tài SKKN
- Đa số giáo viên trong trường chưa giảng dạy học sinh theo phương pháp dạy
học STEM.
- Kĩ năng hoạt động học tập của HS theo PPDH STEM còn nhiều hạn chế.
- Chất lượng giáo dục đại trà của học sinh miền núi còn thấp nên áp dụng
phương pháp dạy học hiện đại gặp nhiều khó khăn.
2.3. Giải pháp dạy học theo định hướng STEM các bài: Bài 41: Sinh sản vơ
tính ở thực vật - Sinh học 11; Bài 43: Thực hành nhân giống vơ tính ở thực
vật bằng giâm, chiết, ghép – Sinh học 11; Bài 50: Kiến thức kinh doanh hộ
gia đình - Cơng nghệ 10. Dự án sản suất và kinh doanh cây giống dược liệu
(cây đinh lăng) bằng phương pháp nhân giống vơ tính giâm cành.
2.3.1. Tên chủ đề: SẢN XUẤT VÀ KINH DOANH CÂY GIỐNG DƯỢC
LIỆU (CÂY ĐINH LĂNG) BẰNG PHƯƠNG PHÁP NHÂN GIỐNG VƠ
TÍNH GIÂM CÀNH.
2.3.2. Mơ tả chủ đề
Cây đinh lăng, như Hải Thượng Lãn Ơng đã nói là cây sâm của người nghèo”.
Đây là cây dược liệu rất quý, nhưng rất dễ trồng, lại phù hợp với điều kiện đất
đai thổ nhưỡng và khí hậu như ở huyện Ngọc Lặc. Việc cho học sinh thực hành
nhân giống cây đinh lăng để phục vụ cho việc trồng cây dược liệu ở gia đình
hoặc nhập bán cho các cửa hàng cây giống, các trang trại trồng cây dược liệu tại
địa bàn huyện Ngọc lặc.
Từ đó định hướng tổ chức cho học sinh thiết kế mơ hình trồng cây đinh lăng
làm thuốc theo các mơ hình khác nhau.
Từ sản phẩm thu được trồng trên mơ hình tổ chức cho học sinh tiến hành kinh
doanh, lĩnh hội được các kiến thức cơ bản về kinh doanh hộ gia đình.
Địa điểm tổ chức: Lớp học, vườn cây nhà trường và vườn của nhà các học
sinh trong lớp.

Môn học và bài học thực hiện: Sinh học 11 và Cơng Nghệ 10
Bài 41: Sinh sản vơ tính ở thực vật - Sinh học 11
Bài 43: Thực hành nhân giống vơ tính ở thực vật bằng giâm, chiết, ghép –
Sinh học 11
5


Bài 50: Kinh doanh hộ gia đình - Cơng nghệ 10
2.3.3. Mục tiêu
Kiến thức
- Biết giá trị dược liệu của cây đinh lăng đối với sức khỏe của con người.
- Biết được quy trình, cách thức nhân giống cây đinh lăng bằng phương pháp
giâm cành.
- Nêu được công dụng của các dụng cụ, vật tư nông nghiệp như: bầu nhựa, đoạn
cành, thuốc kích thích, ....
- Biết được các phép tính đơn giản trong kinh doanh hộ gia đình
Kỹ năng
- HS nghiên cứu và tự thiết kế một mơ hình nhân giống cây đinh lăng bằng các
vật liệu phù hợp (có thể tận dụng nguyên liệu tái chế bảo vệ môi trường)
- Tính tốn chi phí khi thiết kế mơ hình nhân giống cây đinh lăng tiết kiệm nhất
Thái độ
- Tích cực tham gia các hoạt động học tập, hoạt động trải nghiệm.
- Tuân thủ nội quy phòng học, nội quy vườn trường.
- Tuân thủ các quy định về an toàn thực hành, an toàn lao động.
Về định hướng phát triển năng lực
- Năng lực thực nghiệm, nghiên cứu khoa học
- Năng lực giải quyết vấn đề
- Năng lực giao tiếp và hợp tác
Chuẩn bị
- Phương tiện dạy học: Bảng, máy tính, máy chiếu

- Đồ dùng trực quan: Vật dụng cần thiết cho 1 mơ hình nhân giống vơ tính cây
đinh lăng.
- Clip: />phap-nhan-giong -20160617152745448.htm
2.3.5. Tiến trình dạy học
Hoạt động 1: Xác định yêu cầu, giao nhiệm vụ.
A. Mục đích: Sau hoạt động này, HS có khả năng
- Xác định có bước chính trong quy trình nhân giống vơ tính cây đinh lăng.
- Những vật dụng cần thiết để thiết kế 1 mơ hình nhân giống cây đinh lăng bằng
phương pháp giâm cành..
- Xác định được nhiệm vụ của dự án là thiết kế và thực hiện một mơ hình nhân
giống cây đinh lăng theo u câu:
(1) Mơ hình được làm từ những vật liệu phù hợp, đơn giản, tiết kiệm chi phí.
(2) Sử dụng để nhân giống hoặc trồng cây đinh lăng nơi không gian nhỏ hẹp
hoặc ở các vườn dược liệu.
- Liệt kê được các tiêu chí đánh giá sản phẩm, từ đó định hướng thiết kế sản
phẩm là một mơ hình nhân giống cây đinh lăng tự chế.
B. Nội dung.
GV cho học sinh xem một đoạn video của Đài truyền hình Việt Nam (VTV1)
để giúp học sinh biết được giá trị dược liệu của cây đinh lăng (củ, thân và lá) đối
với sức khỏe con người. Trong video này có giới thiệu quy trình nhân giống cây
đinh lăng.
6


GV từ đó giới thiệu nhiệm vụ dự án là thiết kế 1 mơ hình nhân giống cây đinh
lăng theo quy mô nhỏ với các yêu cầu:
+ Nêu rõ vật liệu và kích thước phù hợp với mơ hình nhân giống theo phương
pháp giâm cành.
+ Tận dụng vận liệu tái chế, tiết kiệm chi phí thiết kế.
+ Có đủ thơng tin về các thông số kỹ thuật: Loại vật liệu, kích thước, loại giá

thể, thuốc kích thích ra rễ.
GV thơng báo, phân tích và thống nhất với học sinh các tiêu chí đánh giá sản
phẩm: Mơ hình nhân giống cây đinh lăng, sản phẩm cây giống đinh lăng hoàn
chỉnh, kế hoạch kinh doanh cây giống đinh lăng sau khi hoàn tất việc nhân
giống.
GV hướng dẫn HS về tiến trình dự án và yêu cầu HS ghi nhận vào nhật ký học
tập.
+ Bước 1: Nhận nhiệm vụ
+ Bước 4: Thực hiện giâm hom cây
đinh lăng giống
+ Bước 2: Tìm hiểu kiến thức nền
+ Bước 5: Chăm sóc, thu hoạch, kinh
doanh
+ Bước 3: Trình bày và báo cáo ý + Bước 6: Báo cáo và đánh giá sản
tưởng mơ hình
phẩm.
C. Dự kiến sản phẩm hoạt động của học sinh
- Phiếu học tập tìm hiểu về kiến thức nền
- Bảng tiêu chí đánh giá về mơ hình, sản phẩm cây đinh lăng giống, kế hoạch
kinh doanh
- Bản vẽ đơn giản về ý tưởng thiết kế mơ hình
- Bản ghi nhận nhiệm vụ, kế hoạch dự án và phân công công việc.
D. Phương thức tổ chức hoạt động.
* Tổ chức lớp:
GV tổ chức cho HS hoạt động theo nhóm dự án từ 5 – 6 HS.Mỗi nhóm bầu
nhóm trưởng, thư kí.
Đặt vấn đề - Giao nhiệm vụ
GV cho học sinh xem một đoạn video của Đài truyền hình Việt Nam
(VTV1) để giúp học sinh biết được giá trị dược liệu của cây đinh lăng (củ, thân
và lá) đối với sức khỏe con người. Trong video này có giới thiệu quy trình nhân

giống cây đinh lăng.
Giá trị dược liệu của đinh lăng và hiệu quả kinh tế từ bán cây giống đinh
lăng rất cao → tự sản xuất và kinh doanh cây đinh lăng giống.
Tìm hiểu sơ lược về các phương pháp nhân giống vô tính ngày nay:
Các vấn đề nghiên cứu
1, Có những phương pháp nhân giống vơ tính nào?
2, Ưu điểm, nhược điểm của từng phương pháp?
3, Hướng phát triển của các phương pháp ở hiện tại và trong tương lai.
Thống nhất tiến trình dự án
GV đặt vấn đề: Để hồn thành hiệu quả nhiệm vụ học tập cần thực hiện theo tiến
7


trình như thế nào? GV thống nhất cùng HS kế hoạch dự án.
Ví dụ về tiến trình dự án:
TT Nội dung
Thời gian Ghi chú
1
Tiếp nhận nhiệm vụ
45 phút
Kế hoạch dự án, phân
nhóm, bầu nhóm trưởng
2
Tìm hiểu kiến thức liên quan.
2 ngày
Làm nhóm ở nhà
+ Vật liệu để thiết kế mơ hình
+ Vai trị của các vật liệu
+ Vẽ mơ hình trồng rau sạch
+ Tính tốn chi phí của dự án

3
Báo cáo kiến thức nền phù hợp với 45 phút
HS báo cáo tại lớp
mơ hình nhóm chọn
4
Làm mơ hình theo phương án thiết 2 ngày
HS làm việc theo nhóm
kế
5
Thực hành gieo hạt giống
45 phút
Tại vườn rau nhà trường
6
Chăm sóc, theo dõi, thu hoạch, 4 tuần
HS làm việc nhóm
kinh doanh
7
Báo cáo, đánh giá sản phẩm
45 phút
HS báo cáo tại lớp
Thống nhất tiêu chí đánh giá.
- GV thống nhất cùng HS tiêu chí đánh giá sản phẩm. GV nhấn mạnh cần phải có
bản tiêu chí đánh giá để định hướng cũng như đánh giá công bằng.
- GV và HS thống nhất các tiêu chí đánh giá và tỉ lệ điểm ( Phụ lục 1)
Giao nhiệm vụ tìm hiểu kiến thức nền
GV thơng báo các chủ đề kiến thức cần tìm hiểu
Chủ đề 1: Mơ hình nhân giống.
Chủ đề 2: Dinh dưỡng, giá thể phù hợp với mơ hình
Chủ đề 3: Kinh doanh
GV giao nhiệm vụ cho mỗi nhóm.

+ Mỗi nhóm sản xuất khoảng 100 cây giống hồn chỉnh (1lớp gồm 6 nhóm)
+ Hình thức trình bày: Trình bày lên giấy A4 chuẩn bị trước hay chiếu file
Powerpoint
+ Thời gian báo cáo và trả lời câu hỏi cho mỗi nhóm là 6 phút
Hoạt động 2: Nghiên cứu quy trình nhân giống vơ tính cây đinh lăng và đề
xuất thiết kế mơ hình nhân giống theo phương pháp giâm hom.
( HS làm ở nhà – 2 ngày)
A. Mục đích
HS tự học được kiến thức liên quan thơng qua nghiên cứu tài liệu về quy
trình nhân giống vơ tính hiện nay từ đó giúp các thành viên trong nhóm có thể tự
tiến hành nhân giống. Tự nghiên cứu xác định được giá thể, dinh dưỡng, nồng
độ hóa chất (kích thích ra rễ), các vật liệu đơn giản ( tận dụng vật liệu tái chê) để
thiết kế một mơ hình nhân giống vơ tính phù hợp. Tìm hiểu các kiến thức cơ bản
về kinh doanh hộ gia đình từ đó lên kế hoạch kinh doanh, tính tốn được doanh
thu, chi phí, lợi nhuận của dự án.
8


B. Nội dung
HS tự học và làm việc nhóm thảo luận thống nhất các kiến thức liên quan,
làm thí nghiệm, vẽ mơ hình nhân giống theo sự thống nhất của nhóm.
GV đơn đốc, hỗ trợ tài liệu, giái đáp thắc mắc cho các nhóm khi cần thiết.
C. Dự kiến sản phẩm hoạt động của học sinh.
Kết thúc hoạt động, HS cần đạt được các sản phẩm sau:
- Bài ghi chép của cá nhân về các kiến thức liên quan, cụ thể là: quy trình nhân
giống vơ tính cây đinh lăng; giá thể; vật dụng cần thiết; các chất dinh dưỡng cần
thiết trong q trình chăm sóc.
- Bản thiết kế mơ hình nhân giống và kinh doanh cây đinh lăng giống.
- Bài thuyết trình về mơ hình nhân giống và kinh doanh cây đinh lăng giống.
- Dự trù kinh phí của mơ hình.

D. Phương thức tổ chức hoạt động.
- Các thành viên trong nhóm tìm hiểu nội dung kiến thức: Sinh sản vơ tính ở
thực vật (Bài 41 - Sinh học 11), quy trình thực hành nhân giống vơ tính bằng
phương pháp giâm, chiết, ghép (Bài 43 – Sinh học 11), kiến thức kinh doanh hộ
gia đình( Bài 50 - Cơng nghệ 10), quy trình nhân giống vơ tính cây đinh lăng
(tìm hiểu thơng tin trên mạng).
- HS làm việc nhóm.
- Vẽ mơ hình về quy trình nhân giống cây đinh lăng, giải thích cơ sở khoa học.
Trình bày bản thiết kế mơ hình trên giấy A3 hoặc bài trình chiếu Powepoint.
Hoạt động 3: Trình bày và bảo vệ bản thiết kế mơ hình nhân giống cây đinh
lăng theo phương pháp giâm cành ( HS báo cáo tại lớp – 45 phút)

Đại diện một nhóm trình bày và bảo vệ thiết kế mơ hình
A. Mục đich.
Học sinh trình bày được bản thiết kế mơ hình nhân giống cây đinh lăng( theo
phương pháp thổ canh và thủy canh).
B. Nội dung.
- GV tổ chức cho HS từng nhóm trình bày thiết kế mơ hình nhân giống cây đinh
lăng của nhóm mình chọn.

9


- GV tổ chức hoạt động thảo luận cho từng mơ hình: GV và các nhóm khác nêu
câu hỏi làm rõ, phản biện và góp ý cho bản thiết kế mơ hình, nhóm trình bày trả
lời câu hỏi, lập luận, bảo vệ quan điểm hoặc ghi nhận ý kiến góp ý và hồn thiện
bản thiết kế mơ hình của nhóm mình
- GV chuẩn hóa kiến thức liên quan cho HS, yêu cầu học sinh ghi lại các kiến
thức vào vở và chỉnh sửa bản thiết kế mơ hình (nếu có)
C. Dự kiến sản phẩm hoạt động của học sinh

Kết thúc hoạt động, HS đạt được sản phẩm là bản thiết kế mơ hình mơ hình
nhân gióng vơ tính cây đinh lăng hoàn chỉnh.
D. Phương thức tổ chức hoạt động
Bước 1: Lần lượt từng nhóm lên trình bày phương án thiết kế trong 5 phút. Các
nhóm cịn lại chú ý nghe.
Bước 2: GV tổ chức cho các nhóm cịn lại đặt câu hỏi, nhận xét về thiết kế mơ
hình của nhóm bạn; nhóm trình bày câu trả lời, bảo vệ, thu nhận ý kiến, đưa ra
mơ hình phù hợp.
Bước 3: GV nhận xét, tổng kết và chuẩn hóa các kiến thức liên quan, chốt lại
vấn đề cần lưu ý, chỉnh sửa của các nhóm
Bước 4: GV giao nhiệm vụ cho các nhóm về nhà chuẩn bị vật liệu thiết kế mơ
hình và tiến hành giâm cành cây đinh lăng trên mô hình của nhóm.
BẢN THIẾT KẾ MƠ HÌNH
Nhóm.................Tên mơ hình................
1, Hình ảnh bản thiết kế mơ hình
2, Mơ tả và giải thích

Các vật liệu và dụng cụ cần sử dụng:
STT Tên vật dụng, dụng cụ, chất dinh dưỡng

Số lượng, chi phí

Phân công nhiệm vụ
STT

Nhiệm vụ

Thành viên

Hoạt động 4: Chuẩn bị vật liệu và thực hiện mơ hình nhân giống cây đinh

lăng ( HS làm việc nhóm tại nhà và vườn cây nhà trường – 2 tuần)

10


Học sinh đang chuẩn bị vật liệu và thực hiện mơ hình
A. Mục đích
Các nhóm HS thực hành, thiết kế được mơ hình nhân giống cây đinh lăng căn
cứ trên bản thiết kế đã hồn chình.
B. Nội dung
Học sinh làm việc theo nhóm trong thời gian 2 tuần để thiết kế được mơ hình
nhân giống cây đinh lăng, trao đổi với giáo viên khi gặp khó khăn
C. Dự kiến sản phẩm hoạt động của học sinh
- Kết thúc hoạt động, HS đạt được sản phẩm là mơ hình nhân giống cây đinh
lăng theo tiêu chí đánh giá và thực hiện bố trí sẵn trong vườn cây của trường.
- Video quay lại tồn bộ q trình thực hiện mơ hình.
- Bản kế hoạch chi phí kinh doanh của mơ hình.
D. Phương thức tổ chức hoạt động
Bước 1: HS tìm kiếm, chuẩn bị các vật liệu dự kiến để thiết kế mô hình
Bước 2: Chuẩn bị vật liệu cần thiết trong quy trình nhân giống cây đinh lăng
Với nhóm làm mơ hình nhân giống và kinh doanh cây giống đinh lăng cần: 100
túi bầu bằng nhựa; giá thể: Đất mùn, cát mịn; hom cây đinh lăng giống; bao tay,
thuốc kích thích ra rễ, vật dụng làm vườn.
Bước 3: HS chuẩn bị giá thể và đóng bầu.

Học sinh chuẩn bị giá thể và đóng bầu tại nhà
11


Bước 4: Học sinh tính tốn chi phí để làm hồn thiện 1 mơ hình và các vật dụng

cần thiết.
GV đơn đốc, hỗ trợ các nhóm trong q trình thực hiện.
Hoạt động 5: Tiến hành giâm hom đinh lăng giống, chăm sóc, theo
dõi, thu hoạch và kinh doanh
( HS làm thực hành tại nhàvà HS làm việc nhóm,theo dõi, chăm sóc 4 tuần)
A.Mục đích
Sau hoạt động này,HS có khả năng
- Kỹ năng thực hành giâm hom cành đinh lăng trên mơ hình
- Kỹ năng quan sát, phân tích sự phát triển của hom cây
- Khả năng tổng hợp, so sánh, giải thích được sự khác nhau về sự phát triển của
rau ở mỗi mẫu giá thể hay dung dịch dinh dưỡng
- Khả năng tính tốn, kế hoạch kinh doanh
B. Nội dung.
- Các nhóm tiến hành thực hành giâm cành đinh lăng trên mơ hình của nhóm
mình

Học sinh đang tiến hành giâm cành đinh lăng trên bầu ươm
- Chăm sóc và theo dõi sự sinh trưởng, phát triển của cành giâm

12


Chăm sóc và theo dõi sự sinh trưởng, phát triển của cành giâm trong 4 tuần
- Thu hoạch và kinh doanh cây giống đinh lăng.
C. Dự kiến sản phẩm hoạt động của học sinh
- Kết thúc hoạt động, HS đạt được sản phẩm là mơ hình nhân giống cây đinh
lăng.
- Video quay lại tồn bộ q trình thực hiện giâm cành đinh lăng giống lên mơ
hình, hình ảnh, ghi chép q trình chăm sóc, theo dõi sự phát triển của cành
giâm.

- Tính tốn được chi phí kinh doanh, lợi nhuận thu được qua dự án.
D. Phương thức tổ chức hoạt động học của học sinh.
Hoạt động này tiến hành trong thời gian 2 tiết và 4 tuần theo dõi với các bước
sau:
Bước 1: Kiểm tra lại vật dụng cần thiết
Bước 2: Chuẩn bị giá thể giâm cành
Bước 3: Tiến hành giâm cành đinh lăng trên mơ hình.
Bước 4: Chăn sóc và theo dõi sự phát triển của cành giâm
Bước 5: Thăm quan, thu hoạch và kinh doanh.

Nhà vườn: Đại Mộc Lan – Nơi mà HS bán cây giống đinh lăng
Phương thức tổ chức hoạt động của học sinh
GV tổ chức hoạt động cho HS các bước 1,2,3 trong 1 tiết học ngoài trời tại vườn
cây nhà trường.
Bước 1: Kiển tra lại vật dụng cần thiết:
Khi bước vào hoạt động này học sinh đã có mơ hình nhân giống cây đinh lăng
của nhóm mình được lắp đặt sẵn trong vườn cây của trường.
Các vật dụng cần thiết cho 1 quy trình nhân giống cây đinh lăng đã chuẩn bị
đầy đủ
Cây giống đã chọn trước ở nhà đảm bảo sức sống và mọc chồi, rễ tốt.
Bước 2: Chuẩn bị giá thể ươm cây
13


Với một lớp học chia làm 6 nhóm, cùng thiết kế mơ hình nhân giống cây đinh
lăng theo phương pháp giâm cành.
Bước 3: Tiến hành giâm cành giống đinh lăng trên mơ hình.
GV tổ chức hoạt động cho HS tiến hành giâm cành giống đinh lăng trên giá thể
đã chuẩn bị trên mơ hình.
Quy trình và cách thức gieo HS đã tìm hiểu

HS chú ý chấp hành quy định nội quy thực hành trong vườn cây của trường và
an toàn lao động trong suốt tiết thực hành.
GV theo dõi các nhóm tiến hành thực hành chuẩn bị và giâm cành đinh lăng
giống lên mơ hình. Đơn đốc, hỗ trợ khi các nhóm cần hỗ trợ.
GV tổ chức hoạt động cho HS các bước 4, 5 trong 4 tuần tại nhà.
Bước 4: Chăm sóc, theo dõi.
HS làm việc nhóm, phân cơng nhau hàng ngày chăm sóc và theo dõi sự phát
triển của cành giâm.
HS ghi chép và chụp hình các giai đoạn phát triển của cành giâm để có tư liệu
báo cáo.
GV hỗ trợ học sinh khi cần thiết.
Bước 5: Thăm quan, thu hoạch và kinh doanh
GV tiến hành tổ chức cho HS thăm vườn ươm và quan sát quá trình sinh
trưởng và phát triển sản phẩm của các nhóm.
Sau 4 tuần giáo viên tổ chức cho học sinh thu hoạch và các nhóm lên kế hoạch
kinh doanh bán sản phẩm cây đinh lăng giống các nhóm trong 1 thời gian cụ thể
cho các nhà vườn trên địa bàn thị trấn Ngọc Lặc.
Học sinh ghi chép và giải thích cơ sở khoa học về sự phát triển của cành giâm
trên các mẫu giá thể trên mơ hình giâm cành của nhóm mình.
Kết thúc hoạt động này giáo viên tổ chức cho học sinh hoàn thành dự án để
chuẩn bị cho hoạt động sau.
Hoạt động 6: Báo cáo sản phẩm, nhận xét, đánh giá
( HS báo cáo tại lớp – 45 phút)

14


Sản phẩm tiêu biểu báo cáo trước hội đồng giáo dục
A. Mục đích
15

HS biết giới thiệu về sản phẩm cây đinh lăng giống của mơ hình nhóm
mình đáp ứng được các tiêu chí đánh giá đã đặt ra; biết thuyết trình; biết giới
thiệu sản phẩm; đưa ra ý kiến cơ sở khoa học khác nhau hay giống nhau về sự
phát triển của cành giâm trên các giá thể khác nhau; nhận xét, phản biện; giải
thích bằng các kiến thức liên quan; đề ra phương hướng phát triển tương lai của
mơ hình của nhóm mình.
B. Nội dung.
- Các nhóm báo cáo bài thu hoạch của nhóm mình.
- Đề xuất phương hướng phát triển của mơ hình và dự tính được thời gian hồn
được vốn kinh doanh.
C. Dự kiến sản phẩm hoạt động của học sinh:
Kết thúc hoạt động, HS cần đạt được sản phẩm là mơ hình nhân giống cây đinh
lăng, bài thuyết trình sản phẩm, lợi nhuận nhiều nhất sau kinh doanh.
D. Phương thức tổ chức hoạt động.
- Yêu cầu HS của từng nhóm lên trình bày bài thuyết trình, biện luận, giải thích
các kết quả thu được.
- HS và GV đặt câu hỏi, nhận xét và công bố chấm sản phẩm theo tiêu chí đánh
giá đã đặt ra.
- GV tổng kết dự án, GV có thể nêu câu hỏi lấy thơng tin phản hồi.
+ Các em đã học được những kiến thức và kỹ năng nào trong qua trình triển khai
dự án này?
+ Điều gì làm em ấn tượng nhất/ nhớ nhất khi tham gia thực hiện dự án.
2.4. Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm đối với hoạt động giáo dục, với
bản thân, đồng nghiệp và nhà trường
2.4.1. Thực nghiệm sư phạm
Dựa vào qui trình tổ chức DH STEM đã xây dựng ở trên và dựa vào đặc điểm
của lớp thực nghiệm tơi bố trí lớp thực nghiệm như sau:
- Chia lớp thành 4 nhóm HS cùng thực hiện một dự án. Nhóm được chia đúng

như yêu cầu của qui trình (chú ý đến tỉ lệ nam nữ hợp lí và trình độ HS của các
nhóm tương đối đồng đều. Mỗi nhóm đều có trưởng nhóm và thư kí, báo cáo
viên).
- Lớp thực nghiệm do chính tơi trực tiếp DH theo tiến trình đã soạn thảo.
- Tiến hành tổ chức cho HS học tập kiến thức bài 41 và bài 43 Sinh học 11; bài
50 Công nghệ 10
Để đảm bảo cho HS có thể thực hiện được nhiệm vụ (dự án), tôi đã tiến hành
các công việc cụ thể sau:
+ Giới thiệu cho HS về DHDA (bao gồm khái niệm, đặc trưng, vai trị của GV
và HS, tiến trình HS thực hiện một dự án, cách lập bản đồ tư duy, một vài dự án
học tập tham khảo).
+ Giới thiệu cho HS nguồn tài nguyên hỗ trợ dự án: các trang web, tài liệu khoa
học,…
+ Thường xuyên trao đổi với các nhóm dưới nhiều hình thức như gặp trực tiếp,
qua điện thoại, qua thư điện tử để trao đổi về tiến bộ công việc và kịp thời giải
đáp những thắc mắc, bàn bạc tìm phương án giải quyết các khó khăn nảy sinh.
16


+ Hồ sơ dự án và các sản phẩm của người học được thu thập lại. Dựa vào các
thông tin được ghi lại, chúng tơi tiến hành phân tích và sơ bộ đánh giá tính khả
thi, kết quả của tiến trình DH đã soạn thảo đối với việc phát huy tính tích cực, tự
chủ, sáng tạo trong nhận thức của người học.
- Thời gian thực nghiệm: 4 tuần
+ Tôi làm việc với lớp trong 2 tiết học. Phần thực hiện dự án được các nhóm
HS tiến hành ngồi tiết học. Phần này mất nhiều thời gian hơn.
+ Đánh giá năng lực học tập của HS trong 6 hoạt động được thực hiện theo các
tiêu chí trong bảng sau:
Bảng tiêu chí đánh giá dự án
TT

Tiêu chí
Bài báo cáo kiên thức nền và bản vẽ mơ hình(20)
1
Bài trình chiếu có màu sắc hài hịa, bố chí hợp lý
2
Đầy đủ kiến thức cơ sở khoa học về mơ hình được báo cáo
3
Bản vẽ mơ hình đầy đủ nội dung u cầu (Vật liệu, cơ sở khoa

Điểm
5
5
5

học, kích thước, chi phí vật liệu)
4

Bản kế hoạch thiết kế đầy đủ yêu cầu ( theo phiếu phụ lục 2)

Bản thiết kế mơ hình (20)
5
Mơ hình được làm từ vật liệu đơn giản, tiếp kiện, tận dụng vật
liệu tái chế
6
Mơ hình có hình thức đẹp
7
Chuẩn bị giá thể hay dung dịch dinh dưỡng theo đúng yêu cầu
8
Mô hình thể hiện được các cơ sở kiến thức khoa học đã báo cáo
Bản báo cáo sản phẩm cây giống đinh lăng của mô hinh (30)

9
Sản phẩm đáp ứng đúng đủ yêu cầu ( tốc độ phát triển, sự sống,

5
5
5
5
5
5

10

độ dài của chồi mới mọc, …)
Có bản ghi chép kèm hình ảnh, video tồn bộ quy trình sản xuất

10

11

và kinh doanh cây giống đinh lăng của nhóm
Bản kế hoạch kinh doanh ( chi phí, doanh thu, lợi nhuận, dự trù

10

thời gian hồn vốn)
12
Bài báo cáo sản phẩm có màu sắc hài hịa, hợp lí, hình ảnh thực tế
Kỹ năng thực hành (10)
13
Tuân thủ đúng nội quy yêu cầu của phòng thực hành, quy định

của vườn cây nhà trường, …
14
Thao tác thực hiện quy trình an tồn lao dộng
Kỹ năng thuyết trình (15)
15
Trình bài thuyết phục
16
Trả lời được câu hỏi phản biện

5
5
5
5
5
17


17
Tham gia đóng góp ý kiến, đặt câu hỏi phản biện cho nhóm khác
Kĩ năng làm việc nhóm (10)
18
Kế hoạch có tiến hành và phân cơng nhiệm vụ rõ ràng
19
Mỗi thành viên tham gia đóng góp ý tưởng, hợp tác để hoàn
thành dự án
Tổng điểm

5
5
5

100

2.4.2. Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm đối với hoạt động dạy học
Trong quá trình giảng dạy tại trường THPT Ngọc Lặc, tôi đã sử dụng PP STEM
để dạy tiến hành tổ chức cho HS học tập kiến thức Tiến hành tổ chức cho HS
học tập kiến thức bài 41 và bài 43 Sinh học 11; bài 50 Công nghệ 10, kết quả thu
được rất khả quan. Sau đây là kết quả khảo sát chất lượng sau giờ dạy bằng bài
kiểm tra trắc nghiệm 10 câu trong thời gian 10 phút đối với 4 lớp học khối 11
chương trình chuẩn có mặt bằng về lực học tương đương nhau:
- Lớp thực nghiệm 11A2 và 11A8: áp dụng PPDHDA.
- Lớp đối chứng 11A3 và 11A6: dạy học theo phương pháp truyền thống.
Sau đây là bảng thống kê so sánh kết quả điểm bài kiểm tra sau tiết dạy ở bốn
lớp:
Lớp
11A2
11A3
11A8
11A6

0  2
Tỷ lệ %
0%
1,0 %
0%
1,5 %

2,1  4,9
Tỷ lệ %
2,9 %
27,8 %

2,2 %
20,8 %

Điểm
5  6,4
Tỷ lệ %
33,6 %
51,5 %
48,5 %
57,7 %

6,5  7,9
Tỷ lệ %
32,0 %
9,5 %
26,2 %
11,5 %

8  10
Tỷ lệ %
31,5 %
10,2 %
23,1 %
8,5 %

 Qua đây ta có thể nhận xét:
Khi thống kê kết quả của bài kiểm tra 10 phút tôi thấy đa số HS đã nắm
vững kiến thức cơ bản của bài học, đạt được mục tiêu về chuẩn kiến thức – kĩ
năng. Điều đó cho thấy HS tập trung vào thực hiện các dự án học tập gắn với
thực tiễn nhưng không bị sa đà vào các dự án đó mà quên đi các kiến thức cơ

bản.

18


3. KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ
3.1. Kết luận
Qua thời gian nghiên cứu và thực nghiệm, tôi rút ra một số kết luận sau:
1. Đã đề xuất được qui trình xây dựng bài học theo định hướng STEM
2. Đã đề xuất được qui trình tổ chức bài học theo STEM gồm 6 hoạt động.
3. Vận dụng quy trình đã đề xuất để xây dựng và tổ chức được dự án STEM
nhằm phục vụ DH một số bài học môn Sinh 11 và Công nghệ 10.
4. Mặc dù thời gian làm thực nghiệm còn ngắn, phạm vi thực nghiệp còn hẹp
nhưng những thành công ban đầu của kết quả thực nghiệm đã cho thấy: PPDA
STEM là một trong những PPDH tích cực, phát triển năng lực người học.
DHDA STEM phù hợp với những bài học có nội dung liên quan trực tiếp đến
thực tiễn đời sống, sản xuất và kinh doanh ở địa phương.
DHDA địi hỏi HS phải có vốn kiến thức và kĩ năng nền nhất định, những điều
kiện cơ sở vật chất và phương tiện nhất định để thực hiện dự án.
Tuy cịn nhiều khó khăn cả về thói quen học tập, về điều kiện cơ sở vật
chất để áp dụng DHDA vào thực tiễn nhưng nếu GV nhiệt tình, biết cách vận
dụng linh hoạt và khắc phục những thiếu thốn vật chất thì DHDA STEM sẽ khả
thi trong DH Sinh học và Cơng nghệ.
3.2. Kiến nghị
3.2.1. Về phía trường: Hỗ trợ tích cực cho giáo viên trong việc áp dụng
phương pháp mới này vào trong thực tiễn.
3.2.2. Về phía ngành: Hỗ trợ thêm về phương diện thiết bị nhằm phục vụ tốt
hơn cho công tác dạy học của giáo viên.
Tiến hành thực nghiệm đề tài trên phạm vi rộng hơn để có kết quả chính xác và
kết luận đúng đắn hơn.

19


XÁC NHẬN CỦA THỦ TRƯỞNG
ĐƠN VỊ

Thanh Hóa, ngày 15 tháng 05 năm 2022
CAM KẾT KHÔNG COPY
Người thực hiện

TRỊNH VĂN TÚ

20