Tải bản đầy đủ (.pdf) (42 trang)

sử dụng phân hữu cơ vi sinh sản xuất từ rác thải chợ nông thôn trong mô hình trồng cải tùa xại tại tỉnh hậu giang

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (850.64 KB, 42 trang )

1
TRNG I HC CN TH
KHOA NÔNG NGHIP & SINH HC NG DNG
LÊ NGC NHN
 DNG PHÂN HU C VI SINH SN XUT
 RÁC THI CH NÔNG THÔN TRONG
MÔ HÌNH TRNG CI TÙA XI
I TNH HU GIANG
Lun vn tt nghip
Ngành: NÔNG HC
n Th, 2009
2
TRNG I HC CN TH
KHOA NÔNG NGHIP & SINH HC NG DNG
Lun vn tt nghip
Ngành: NÔNG HC
Tên  tài:
 DNG PHÂN HU C VI SINH SN XUT
 RÁC THI CH NÔNG THÔN TRONG
MÔ HÌNH TRNG CI TÙA XI
I TNH HU GIANG
Giáo viên hng dn
: Sinh viên thc hin:
ThS. Dng Minh Lê Ngc Nhn
MSSV: 3052676
p: Nông Hc K31
n Th, 2009
i
TRNG I HC CN TH
B KHOA NÔNG NGHIP VÀ SINH HC NG DNG
B MÔN BO V THC VT


Chng nhn ã chp thun lun vn vi  tài:
S DNG PHÂN HU C VI SINH SN XUT
T RÁC THI CH NÔNG THÔN TRONG
MÔ HÌNH TRNG CI TÙA XI
TI TNH HU GIANG
Do sinh viên LÊ NGC NHN thc hin và  np.
Kính trình hi ng chm lun vn tt nghip xem xét.
Cn Th, ngày … tháng nm 2009
Cán b hng dn
Th.s DNG MINH
ii
TRNG I HC CN TH
NÔNG NGHIP VÀ SINH HC NG DNG
B MÔN BO V THC VT
Hi ng chm lun vn tt nghip ã chp thun lun vn vi  tài:
“S DNG PHÂN HU C SN XUT T RÁC THI
CH NÔNG THÔN TRONG MÔ HÌNH TRNG
CI TÙA XI TI TNH HU GIANG”
Do sinh viên: LÊ NGC NHN thc hin và bo v trc hi ng ngày…
tháng… nm 2009.
Lun vn ã c hi ng chp thun và ánh giá  mc:……………………
Ý kin hi ng: ………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………
Cn Th, ngày … tháng … nm 2009
DUYT KHOA Ch tch hi ng
Trng khoa Nông Nghip và Sinh Hc ng Dng
iii
LI CAM OAN
Tôi xin cam oan ây là công trình nghiên cu ca bn thân. Các s liu, kt

qu trình bày trong lun vn là trung thc và cha tng c ai công b trong bt kì
lun vn nào trc ây.
Tác gi lun vn
(ký tên)
Lê Ngc Nhn
iv
LÝ LCH CÁ NHÂN
Sinh viên: Lê Ngc Nhn
Sinh ngày 23 tháng 09 nm 1987
Ti xã Trng An, th xã Vnh Long, tnh Vnh Long.
Con Ông: Lê Ngc n
Và Bà: Lê Th Cm Vân
ã tt nghip ti trng Ph thông trung hc Lu Vn Lit, th xã Vnh Long, tnh
Vnh Long, nm 2005.
Vào trng i hc Cn Th nm 2005, theo ngành Nông Hc, khóa 31.
Tt nghip K s Nông Nghip chuyên nghành Nông Hc nm 2009.
v
LI CM T
Kính dâng ba m nhng ngi sut i tn ty vì chúng con, xin cm n
nhng ngi thân ã giúp , ng viên con trong sut thi gian qua.
Thành tht bit n thy Dng Minh, k s Lê Phc Thnh, k sào Th
Hng Xuyn ã tn tình hng dn, giúp  và ng viên em trong sut thi gian
làm và hoàn thành lun vn tt nghip.
Chân thành cm t thy c vn hc tp Phm Hoàng Oanh và Võ Công
Thành, cùng toàn th quý thy cô khoa Nông Nghip và Sinh hc ng dng vì
nhng kin thc mà quý thy cô ã truyn dy cho em trong sut thi gian hc tp
ti trng. ây s là hành trang vng chc giúp em bc vào i.
Gi li cm n n các anh ch và các bn sinh viên làm  tài  B môn
Bo v Thc vt, cùng các bn Nông Hc khóa 31 ã óng góp, ng viên và giúp
 tôi trong sut thi gian hc tp và thc hin  tài

vi
C LC
Trang
Lý lch cá nhân iv
Li cm t v
Mc lc vi
Danh sách bng viii
Danh sách hình viii
Tóm lc ix
MU
1
CHNG 1: C KHO TÀI LIU
2
1.1  lc v cây ci tùa xi 2
1.1.1. c m chung ca ci tùa xi 2
1.1.2. c tính mt s ging ci 2
1.1.3 K thut trng ci tùa xi 2
1.1.4 Sâu bnh hi chính trên ci tùa xi 3
1.2. Phân hu c và hu c vi sinh
3
1.2.1 Vai trò ca phân hu c và hu c vi sinh
4
1.2.2 Mt s vi sinh vt c b sung vào ng 
6
1.2.3 Mt s vn  gp phi khi s dng phân hu c 7
1.3. Vai trò ca phân hu c vi sinh trong sn xut rau an toàn 7
1.3.1 Mt s khái nim v rau an toàn 7
1.3.2 Vai trò ca phân hu c trong sn xut rau an toàn 7
1.3.3 Tình hình sn xut rau an toàn 8
1.4. Vai trò ca ng cht (N - P - K) i vi cây rau 8

1.4.1. Vai trò ca cht m (N) 8
1.4.2. Vai trò ca cht lân (P) 9
1.4.3. Vai trò ca cht kali (K) 9
CHNG 2: PHNG TIN VÀ PHNG PHÁP
10
2.1 Thí ngim 1: Kho sát kh nng phân hy rác ô th ca chng nm
Trichoderma
10
2.1.1 Phng tin thí nghim
10
vii
2.1.2 Phng pháp thí nghim 10
2.2 Thí nghim 2: Kho sát nh hng ca phân hu c sn xut t rác thi
ch nông thôn n s sinh trng, phát trin và nng sut ci tùa xi.
10
2.2.1 Phng tin thí nghim
10
2.2.2 Phng pháp thí nghim
11
CHNG 3: KT QU VÀ THO LUN
13
3.1 Thí nghim 1: Kh nng phân hy rác ch ca chng nm Trichoderma 13
3.2 Thí nghim 2:Ghi nhn tng quát rung ci tùa xi 14
3.3 Tình hình sinh trng ci tùa xi 14
3.3.1 Chiu cao cây 14
3.3.2 ng kính tán 15
3.3.3 S lá xanh 16
3.4 Thành phn nng sut và nng sut ci tùa xi 16
3.4.1 Sinh khi khô 16
3.4.2 Trng lng ti toàn cây (g) 17

3.4.3 Nng sut thng phm ci tùa xi (tn/ha) 17
3.5 T l cây con cht (%) 17
3.6 Hiu qu kinh t 18
Chng 4: KT LUN VÀ  NGH
20
4.1 Kt lun 20
4.2  ngh 20
TÀI LIU THAM KHO
21
PH CHNG: CÁC BNG PHÂN TÍCH ANOVA
viii
DANH SÁCH BNG
Bng Ta bng Trang
2.1
Cách bón và liu lng phân bón hoá hc theo khuyn cáo
(kg/ha)
11
3.1 nh hng ca các t hp phân bón lên chiu cao ci tùa xi qua
các giai on sinh trng
15
3.2 nh hng ca các t hp phân bón lên ng kính tán ci tùa
xi qua các giai n sinh trng
15
3.3 nh hng ca các t hp phân bón lên s lá ci tùa xi qua các
giai on sinh trng
16
3.4 Các ch tiêu v t l cây cht, nng sut và thành phn nng sut
ca ci tùa xi
17
3.5 Hiu qu kinh t mô hình trng ci tùa xi ti tnh Hu Giang

18
DANH SÁCH HÌNH
Hình Tên hình Trang
1  b trí thí nghim
12
2 Biu  v nhit  và chiu cao ng  ti th xã Ngã By, tnh
Hu Giang
13
3 Mu rác ch
19
4 i ch phm Tricô-HCT
19
5 ng  hu c hoàn chnh
19
6 Ci b sâu n t tn công
19
7 Mu ci 35 NSKC
19
8 Thu hoch ci tùa xi
19
ix
Lê Ngc Nhn, 2009. “S dng phân hu c sn xut t rác thi ch nông thôn
trong mô hình trng ci tùa xi ti tnh Hu Giang”. Lun vn tt nghip k s
Nông Hc, khoa Nông Nghip & Sinh Hc ng Dng, trng i hc Cn Th.
Cán b hng dn: Th.S Dng Minh.
_________________________________________________________________
TÓM LC
 tài “S dng phân hu c sn xut t rác thi ch nông thôn trong mô
hình trng ci tùa xi ti tnh Hu Giang” nhm tìm ra công thc phân thích hp
nht cho cây ci tùa xi vi ngun phân hu c vi sinh c tn dng t ngun rác

thi hu c (thc vt)  các ch nông thôn  cung cp cho vùng trng rau. Thí
nghim thc hin ti câu lc b rau an toàn xã Thnh Hòa, huyn Châu Thành, tnh
Hu Giang.
Thí nghim c b trí theo th thc khi hoàn toàn ngu nhiên gm 5
nghim thc, 4 ln lp li. Din tích mi lô 12 m
2
, tng din tích 240 m
2
, din tích
cách ly gia các lô thí nghim là 2 m
2
. Các nghim thc (NT) gm:
- NT 1: i chng (bón theo nông dân 85N - 62P
2
O
5
- 15K
2
O).
- NT 2: Bón theo khuyn cáo 59N - 32P
2
O
5
- 46K
2
O.
- NT 3: Khuyn cáo + 10 tn/ha phân hu c vi sinh.
- NT 4: 1/2 Khuyn cáo + 10 tn/ha phân hu c vi sinh.
- NT 5: 1/2 Khuyn cáo + 15 tn/ha phân hu c vi sinh.
Kt qu cho thy:

- Giai on thu hoch chiu cao cây không khác bit v thng kê cùng vi t
l cây con cht và sinh khi khô/100g ti.ng kính tán cao nht là nghim thc
i chng (46,28 cm), nghim thc bón theo khuyn cáo thp nht (42,85 cm).
Cng vi hai nghim thc trên s lá có s khác bit v thng kê  mc ý ngha 5%
cao nht (7,85 lá/cây) và thp nht (7,53 lá/cây)
- V ng sut, có s khác bit ý ngha v thng kê gia các nghim thc,
ng sut cao nht (19 tn/ha) là nghim thc i chng ca nông dân, thp nht là
nghim thc bón theo khuyn cáo (16,1 tn/ha). Nghim thc bón theo khuyn cáo
cng vi 10 tn HCVS tuy không khác bit v thng kê so vi nghim thc i
chng nhng em li hiu qu kinh t cao nht (15.989.483 VN/ha).
1
U
Ô nhim môi trng luôn là vn  nan gii trên th gii nói chung và Vit
Nam nói riêng. c bit, tình trng vt rác thng xung sông din ra ph bin ti
nhiu m ch ng bng sông Cu Long. Nhiu ngun rác thi t các loi rau,
c và qu b nhiu ngi tuôn thng xung sông, nhìn âu cng thy rác ó chính là
hình nh quen thuc ca nông thôn Vit Nam và ã góp phn hy hoi môi trng
sng ca chúng ta.
Bên cnh ó, s lm dng phân bón, thuc bo v thc vt (BVTV)… ca nông
dân ã làm cho t ai ngày càng suy thoái và ô nhim. Chính s suy gim v cht lng
môi trng làm cho i sng cây trng ngày càng l thuc vào phân hóa hc và thuc
BVTV (Nguyn Th và Lê Vn Hng, 2004). c bit i vi các cây rau ngn ngày
nht là các loi rau n lá thì tp quán canh tác s dng d tha phân bón (nh phân urea)
ã nh hng xu n phm cht, gây hin tng tn d nitrate trong rau màu mà khi
con ngi n vào mt lng vt mc cho phép snh hng n sc khe (Bùi Cách
Tuyn và ctv., 1998). Tuy nhiên khi s dng cân i các loi phân N, P, K cng nh kt
hp phân hu c cho cây trng thì hàm lng nitrate trong rau s mc an toàn cho
phép (Nguyn Thanh Bình, 2001). Ngoài ra phân hu c còn có tác dng duy trì  màu
m cho t, giúp t gim, hn ch bnh hi…(Nguyn Th, 2004).
Dù bit vai trò to ln ca phân hu c nhng nông dân ca ta nht là nông dân

vùng ng bng sông Cu Long (BSCL) li không thích s dng phân hu c vì
chuyên ch không thun li, ngun phân khó tìm (Võ Th Gng và Trn Bá Linh,
2002). Nhng nu ngi dân bit tn dng các ph phm trong nông nghip, rác ch,
rác sinh hot, c, phân chung,… phân ti ch thì vn  s tr nên d dàng hn.
Tó  tài “S dng phân hu c sn xut t rác thi ch nông thôn
trong mô hình trng ci tùa xi ti tnh Hu Giang” là rt cn thit nhm khuyn
khích nông dân s dng phân hu c trong canh tác và gii quyt c phn nào v
ô nhim môi trng nông thôn Vit Nam.
2
CHNG 1: LC KHO TÀI LIU
1.1 S lc v cây ci tùa xi
Tên khoa hc: Brassica rapa L. var.amplexicaulis, h thp t: Brassicaceae
(còn gi là: ci làm da, ci tùa xi).
Cây thân tho, hng niên, cao n 1 mét, thân nhn hoc hi có lông. Lá có b
to, lá phía di x sâu, trên x rng.
Loài Trung Quc c nhp trng khp ni.
Thi gian sinh trng t 90 - 100 ngày, nhit  thích hp cho quá trình sinh
trng và phát trin 8 - 22
o
C.
Ngoài vic dùng lá nu canh hoc làm da n, ngi ta còn dùng lá p ngoài
tr ung thng, ht c dùng  tr mn nht.
1.1.2 c tính mt s ging ci
- Ci tùa xi (ca Công ty ging Cây Trng Min Nam): Sinh trng mnh,
chng chu tt, thích nghi rng. Phin lá ngn, b và gân to, bp cun u, to và
cht nht là khi trng trong u kin khí hu mát m. Ci bt u cun bp t 25
ngày sau khi trng và thu hoch 15 ngày sau khi cun bp.
- Ci tùa xi MORAKOT 90 Hai Mi Tên  (Công ty ging ông Tây): Có
ng u cao, chu nhit tt, có th trng vi mt  dày. Ging này cho nng
sut cao, b lá gn, bp cun ln; phm cht ngon, không có vng và nng.

- Ci tùa xi BAUSIN (Công ty ging cây trng Nông Hu): Thân lá ngn,
cun bp ln, phm cht ngon, dùng  xào, nu canh hay làm da mui.
1.1.3 K thut trng ci tùa xi
Theo s Nông nghip và Phát trin Nông thôn Cn Th, ngày 1/2/2008
( />- Thi v: Ci tùa xi có th trng c quanh nm; trng vào mùa nng
thng cho nng sut cao hn vào mùa ma. Thi gian trng thích hp thng vào
tháng 12 - 1 dng lch.
- Chun bt: Có th trng ci tùa xi trên nhiu loi t khác nhau. Tuy
nhiên t cn phi ti xp, không b ngp úng.
+ Líp trng: Rng 1 m, cao 10 - 15 cm.
+ X lý t: Trc khi gieo trng, s dng vôi bt (500 - 600 kg/ha) ri u
trên mt líp và xi trn u.
- X lý ht ging: Trc khi trng nên x lý bng các loi thuc nh Rovral,
Aliette hoc Benlate C. Lng thuc 5g/100g ht ging.
+ Gieo ht trên líp ng n khi cây con c 18 - 19 ngày, lng ht ging
cn 20 g/100 m
2
. Cn ti nc tht t, có pha phân DAP (30g/10 lít nc) trc
khi nh cây con ra trng.
3
- Mt  trng: Khong cách trng cây cách cây, hàng cách hàng là 40 x 40 cm.
- Chm sóc: Ti nc gim t khi gieo n khi thu hoch, không  cho
líp ci b khô hay b ngp úng.
- Thu hoch: m bo  thi gian cách ly sau khi phun các loi thuc BVTV
theo quynh.
1.1.4 Sâu bnh hi chính trên ci tùa xi
Sâu n tp (Spodoptera litura Fabricius): Theo Phm Th Nht (2000) sâu
non phát trin thích hp vào lúc có nhit  và m  cao, sâu cn phá mnh vào
lúc ban êm nhng khi có ánh nng sâu chui xung t hoc di tán lá khô và c
di n np (Võ Thanh Tùng, 2005). Các loi thuc thng dùng nh Cyperan

25EC, Karate 2.5EC, Regent 800WG,… (Trn Th Ba và ctv., 1999).
Sâu xanh n t (Crocidolomia binotalis Zeller):ây là loi sâu có mc gây
hi rt cao và nh hng n nng sut, do sâu có th n tri lá hay t ngn
(Nguyn Vn Hunh và Lê Th Sen, 2004). S dng các loi nm ký sinh nh nm
Metarhizium anisopliae, nm Beauveria bassiana, nm Paecilomyces sp,
phòng tr loài sâu này (Nguyn Vn Ti, 2008).
B nhy (Phyllotreta striolata Fabricius): ây là loài côn trùng gây hi ch
yu trên rau ci h Thp T  nc ta và nhiu nc trên th gii (Nguyn Vn
Hunh và Lê Th Sen, 2004). Thành trùng có kh nng nhy xa và bay rt nhanh,
cn thng lá ci thành nhng lu n trên khp mt lá. S dng các ch phm
nm Metarhizium anisopliae có kh nng hn ch b nhy, các loi thuc Hopsan,
Polytrin, Sherzol,… Chú ý phun thuc vào lúc chiu ti có hiu qu cao hn.
Bnh thi nhn, do vi khun Erwinia carotovora xâm nhp qua vt thng.
Theo Võ Thanh Tùng (2005), bnh thng tn công  phn gc r hoc các lá già
bên di khi cây giáp tán nên khó phát hin, có th phát hin sm nh lá trên cây
bnh có triu chng héo và ti li vào bui chiu. Vt bnh phát trin nhanh, lan
rng và ci b thi nhn, có mùi hôi khó chu, gii hn gia mô bnh và mô khe
phân bit rõ ràng. i vi bin pháp phòng tr
- Không nên trng dy trong mùa ma.
- Luân canh thích hp.
- Nh và tiêu hy các cây b bnh  tránh lây lan.
- Phun thuc sm khi bnh chm xut hin, có th s dng các loi thuc gc
ng nh: Copper zinc 85WP, Coc 85WP, Kasuran 47WP,…
1.2 Phân hu c và hu c vi sinh
a. Hin nay, phân hu c có mt s khái nim nh sau:
-Phân hu c: Là tên gi chung ca các loi phân c sn xut t vt liu
hu c nh các d tha thc vt, rm r, các loi phân chung, phân rác và phân
xanh (Nguyn Công Vinh, 2002;  Th Ren và Ngô Ngc Hng, 2004).
4
- Phân vi sinh: Là các ch phm có cha các vi sinh vt sng có hot lc cao

ã c tuyn chn. Theo Lê Vn Tri (2003) thì thông qua hot ng ca nó to ra
cht dinh dng cho t và cây trng và làm cây phát trin tt hn.
- Phân hu c vi sinh: Là sn phm cao cp hn so vi phân hu c do c
b sung thêm mt s loi vi sinh vt hu ích nh vi sinh vt cnh m, vi sinh
vt phân gii lân khó tan, vi sinh vt kích thích tng trng cây trng, vi sinh vt
i kháng… (Phm Thanh Hà và ctv., 2003;  Th Ren và Ngô Ngc Hng,
2004).
- Phân phc hp hu c vi sinh: Là loi phân có y  thành phn phân vi
sinh, phân hu c, phân vi lng và phân vô c (N-P-K). Phân có hàm lng dinh
ng cao có th dùng bón lót và bón thúc (Lê Vn Tri, 2003).
b. Tình hình phát trin và s dng phân hu c:
- Trên th gii: m 1970,  Nam Phi ngi ta ã sn xut phân hu c t lân t
nhiên nghin mn và amonium cacbonat. Theo Lê Vn Tri (2003) Trung Quc c
xem là nc có truyn thng s dng phân hu c lâu i nht vi các ngun phân ch
yu là phân chung, rm r, phân xanh, khô du tng,… tng ng 9,8 triu tn
NPK nguyên cht/nm. Nm 1982,  Mã sn xut c khong 100 triu tn/nm
t bùn cng, mùn ca, vôi và á phosphate, ài Loan thì phân hu c bt u sn
xut t nm 1986 t than bùn, mùn ca và lân t nhiên (Juang,1996).
-  Vit Nam: Theo c tính ca ình Thun và Nguyn Vn B (2001)
nu gom ht lng phân t gia súc  Vit Nam thì hng nm có th cung cp cho
mi hecta canh tác khong 11,7 tn phân chung. Hin nay, trong tng s cht dinh
ng cung cp cho cây trng thì phân hu cóng góp khong 25% và các loi phân
hu cc s dng ph bin  Vit Nam thng là phân chung chim 65 - 70%, phân
xanh 18 - 20%, than bùn và bùn 3 - 4%, phân rác  6 - 7% và các loi khác 4 - 5% (
ình Thun và Nguyn Vn B, 2001). Riêng  Min Nam thì nông dân không có thói
quen s dng phân hu c (Lê Vn Tr, 2000; ình Thun và Nguyn Vn B, 2001;
Võ Th Gng và Trn Bá Linh, 2002). Theo Lê Vn Tri (2003)  Vit Nam phân vi
sinh c nh m, phân gii lân c nghiên cu bc u t nhng nm 1960.
m 1980 bt u th nghim các loi phân vi sinh vt cho cây u nành, u xanh
và u phng vi các ch phm nh vinada, vinaga, vidafo…

1.2.1 Vai trò ca phân hu c và hu c vi sinh
a. i vi t trng
- Phân hu c vi sinh ci thin c nhiu tính cht vt lý t nh sau: Mt là,
kt qu ca Trình Công T (2006) khi nghiên cu vt bazan mt sc sn xut
cho cây thy cht hu c làm tng  xp t t 59% lên n 63,4%; Hai là, làm
ng kh nng gim và thm nc ca t. Theo Jo (1990) khi tng 1% cht hu
 thì kh nng gim ca t lúa tng 1,7% và t dc lên 2,5%; Ba là làm tng
5
nhit  ca t, do có màu sm nên phân hu c thng hp thu toàn b lng bc
x mt tri ti nó làm nhit tng cao nhanh ( Th Ren và Ngô Ngc Hng, 2004);
Bn là, làm gim xói mòn t, theo kt qu ca Phm Tin Hoàng (2003) cho thy
cht hu c cng có kh nng hn ch s ra trôi, xói mòn t nh kh nng gn
kt các ht t ca cht hu c to thành các oàn lp làm cho t tr nên có cu
trúc.
- Ngoài ra phân hu c cng ci thin c nhiu hóa tính t:iu hòa dinh
ng trong t, làm tng hiu qu s dng phân m. Khi bón m kèm vi phân
chung thì u cho thy tích ly m khá hn so vi bón m không có phân
chung (Trình Công T, 2006); Ci thin tình trng cht lân trong t, phân hu c
có th làm gim s cnh lân ca t. Thí nghim t cht hu c trong t bng
H
2
O
2
ca Trình Công T (2006) cho thy kh nng cnh lân ca t tng vt lên;
Hoàn tr li các các nguyên t vi lng cho t, theo Nguyn M Hoa và Cao Ngc
ip (2006) phân hu c cung cp toàn din các nguyên t vi lng và các vitamin
cho t. Tuy nhiên nu bón quá nhiu phân hu c cho t s làm gim  hu
dng ca các nguyên t vi lng, nht than bùn và t lúa cha hn 3% C hu
 cây trng u b thiu km (Phan Th Công, 2005).
- Gi cân bng qun th vi sinh vt trong t: Theo Lê Vn Tri (2003) cho

rng phân bón nn nông nghip hu c phi m bo là cân i ngun dinh dng
gia phân hu c và phân vô c bên cnh thì phi cung cp cho cây trng nhng vi
sinh vt hu ích. Nguyn Th và Lê Vn Hng (2004) cng ã chng minh c
rng trong u kin t giàu cht hu c thì qun th vi sinh vt i kháng s phát
trin phong phú  sc khng ch vi sinh vt gây bnh và kìm hãm c vi sinh vt
gây bnh di ngng gây hi kinh t.
b. i vi cây trng
- Cung cp dinh dng trc tip cho cây trng: Trong phân hu c có cha
y  các dng dinh dng a lng, trung lng, vi lng và các enzyme kích
thích sinh trng cây trng nên s là ngun cung cp dinh dng trc tip cho cây
trng (Phm Tin Hoàng, 2003; Nguyn M Hoa và Cao Ngc p, 2006).
- Gim bnh hi cho cây trng: Khi t c bón nhiu phân hu c thì các
bnh hi tt c kim soát do môi trng sng giàu hu c không là iu kin
thun li cho mm bnh phát trin (Nguyn Th, 2004).
- ng nng sut cây trng: ng sut cây trng c xem là thc o  phì
nhiêu ca t, khi t có  phì nhiêu cao thì nng sut s cao (Nguyn Xuân Hi,
2000). Hu ht các thí nghim v phân hu cu làm tng nng sut cây trng.
Theo Lâm Tú Minh và ctv., (2003) bón phân hu c s làm trng lng cây tng hn
so vi i vi i chng ch s dng NPK là 33%  mng ti và 10%  rau ci xanh.
- Gim chi phí u t và tng li nhun: Phân hu c có tác dng ci thin 
phì nhiêu t, nâng cao hiu qu s dng phân bón, gim thiu s dng thuc bo v
6
thc vt nên góp phn làm gim chi phí u t, tng nng sut dn n tng li nhun
(Phm Vn Ton, 2003). Kt qu ca ào Châu Thu và ctv., (2005)  các công thc
s dng phân hu c vi sinh có chi phí u t cao hn so vi ch s dng n thun
phân hóa hc t 4,8 - 8 triu ng/ha nhng lãi thun thu c li cao hn t 14 - 19
triu ng/ha nh vào nng sut tng và nng sut thng phm ng.
1.2.2 Mt s vi sinh vt c b sung vào ng 
- Trichoderma:
Theo Gams và Biselt (1989, trích bi Nguyn Vn Bc 2002) nm

Trichoderma có phân b rng khp ni trong t, trong g mc, chúng có môi
trng sng rng thng tp trung  tng hu c hay tng mt. Là nhng vi sinh
vt nhng chúng có kh nng tn ti  nhng ni hàm lng oxy rt thp.
Trichoderma sng hoi sinh ng thi còn ký sinh trên nm gây bnh cây trng,
chúng góp phn tích cc trong vic chuyn hóa cht hu c to  phì cho t và
giúp duy trì hot ng sn xut ca ng rung.
Trichoderma là nm hoi sinh nên trong h sinh thái vi sinh vt t
Trichoderma óng vai trò quan trng trong vic phân hy d tha thc vt c trong
t, nhiu loài Trichoderma spp. phân hy tt ngun cellulose (Harman, 1996;
Kredics và ctv., 2003).
Kh nng tit enzyme và tác dng i kháng ca nm Trichoderma. Trong quá
trình tác ng lên nm gây bnh, ngoài tác dng ký sinh, cnh tranh thc n vi nm
gây bnh (Trn Th Thun và ctv., 2000), Trichoderma còn tit enzyme ngn cn s
xâm nhp và gây bnh ca nm gây hi cây trng (Cao Cng và ctv., 2003; Trn Th
Thun và ctv., 2000).
- Vi sinh vt cnh m t do:
Theo Nguyn Ngc Quyên và ctv., (2000) trong nhóm này có các loài nh
Azotobacter, Clostridium, Arthrobacter, vi khun lam,…chúng là nhng vi sinh vt
sng t do có kh nng tng hp khí tri thành m riêng cho c th. Sau khi cht,
ng m trong c th chúng li c phóng thích ra làm giàu cho t. Hin nay,
các chng vi sinh vt này c chn lc và sn xut thành các ph phm m sinh
hc vi tên gi nh Azozin, Azotobacter…
- Vi sinh vt phân gii lân khó tan:
Các loài vi sinh vt c bit n vi vai trò hòa tan nhng hp cht lân vô
, khó tiêu thành dng d tiêu hn cho cây trng: Bacillus, Pseudomonas,
Penicillium, Aspergillus…(Nguyn Ngc Quyên và ctv., 2000). Theo Lê Vn Tri
(2003) hiu sut s dng lân bi cây trng không vt quá 25%, bón phân cha vi
sinh vt phân gii phân lân nhm góp phn thúc y quá trình phân gii lân hu c,
vô c khó tiêu d tiêu  cây trng hp thu. Kt qu ca Cao Ngc p (2005) ti
7

dung dch lên men vi khun Pseudomonas spp. hòa tan lân giúp tng nng sut lúa,
u nành và tit kim phân bón.
1.2.3 Mt s vn  gp phi khi s dng phân hu c
- Cung cp dinh dng chm: Dinh dng trong phân hu c ch yu  dng
hu c vì vy  cung cp cho cây trng cn phi thông qua hot ng phân gii ca vi
sinh vt  to thành nhng hp cht hu c, vô c hu hiu cho cây trng (Võ Th
ng và Trn Bá Linh, 2002). Mt ví d cho thy phân chung có tác dng chm hn
phân hóa hc. Trong vu, mt tn phân chung làm tng nng sut t 30 - 40 kg lúa
nhng mt tn phân m nguyên cht có th làm tng c t 10 - 12 tn lúa ( Th
Thanh Ren và Ngô Ngc Hng, 2004).
- Cha c t gây hi cây trng: S dng phân hu cc  t rác và bùn
cng thành ph thng chúa các nguyên t kim loi nng gây c cho cây trng và
sc khe ca con ngi (Sung, 1990). Theo Nguyn ng Ngha và ctv. (2005)
trong quá trình phân gii hu c nu gp u kin ym khí thng sinh ra các hp
cht ru và axit hu c nh Etylic, Butyric, CH
4
, H
2
S… nhng cht này nu tích
ly nhiu thì gây c cho b r, làm r kém phát trin và thi en. Tuy nhiên nhng
khó khn ó có th khc phc khi phân hu cã c  hoai.
- Cn khi lng ln gây khó khn cho vn chuyn và s dng: Theo ình
Thun và Nguyn Vn B (2001) cho thy bón 11,7 tn phân chung/ha ch cung
cp c 41,5 kg N; 20,5 kg P
2
O
5
; 41,1 kg K
2
O. Do cha ít dinh dng nên dù bón

vi lng cao 20 - 40 tn/ha thì vn phi bón thêm các loi phân vô c khác  có
th t nng sut cao và cht lng tt (Nguyn Vn Thng và Trn Khc Thi,
1996). Khi lng vn chuyn ln là tr ngi ln nht khin nông dân ngi s dng
phân hu c (Võ Th Gng và Trn Bá Linh, 2002).
1.3 Vai trò ca phân hu c vi sinh trong sn xut rau an toàn
1.3.1 Mt s khái nim v rau an toàn
- Rau an toàn: Là loi rau khi n tay ngi tiêu dùng thì các ch tiêu v thuc
hóa hc, nitrate, kim loi nng và vi sinh vt gây bnh phi  di mc cho phép
(Trn Th Ba, 2006).
- Rau hu c: c sn sut theo phng thc dùng phân hu c, nc sch 
i, trên t không b ô nhim và không s dng phân hóa hc và thuc bo v thc
vt, hay nói cách khá là rau sn xut hoàn toàn không s dng hóa cht nông nghip.
1.3.2 Vai trò ca phân hu c trong sn xut rau an toàn
- Giúp gim hàm lng nitrate trong rau: phân hu c giúp gim c lng
phân hóa hc phi s dng nên giúp gim lng nitrate trong rau màu.  rau mng
i bón hu c sinh hc làm gim lng nitrate t 245,2 mg/kg xung còn 21,5
8
mg/kg tc làm gim n 91,3% so vi i chng ch s dng phân hóa hc,  rau
ci xanh gim n 79,1% ã góp phn to ra sn phm sch và an toàn cho ngi s
dng (Lâm Tú Minh và ctv., 2003).
- Gim d lng thuc bo v thc vt: phân hu c vi sinh có vai trò làm
gim thit hi do bnh và tuyn trùng nên hn ch s dng thuc BVTV cho rau.
Kt qu thí nghim ca ào Châu Thu và ctv., (2005) trên cà chua cho thy  các
công thc s dng phân hu c thì mc  nhim bnh sng mai  mc nh (+)
n so vi công thc bón n l phân hóa hc (++).
- Gim hàm lng kim loi nng: phc hp hu c-vô c trong t giúp ngn
cn kh nng ng hóa kim loi nng ca cây trng giúp cho các sn phm nông
nghip tr nên sch hn (V Tin Khang và Lu Hng Mn, 2000).
1.3.3 Tình hình sn xut rau an toàn
Theo thng kê ca AVRDC (2006) trong nm 2006, din tích trng rau ca th

gii tng bình quân là 2,8% so vi các loi cây khác: cây n qu là 1,75%, cây ly du
là 1,47%, cây ly c là 0,44%,… Trong ó, Trung Quc là nc có din tích trng rau
ng nhanh nht t 6% và n  3%. Châu Á hin nay có khong 500 nghìn ha t
canh tác nông nghip hu c ch yu là  Trung Quc, n , Hàn Quc. Hin ti,
chng trình trng rau sch, rau an toàn ang phát trin rm r trong c nc: chng
trình hp tác gia Tin Giang và thành ph H Chí Minh  xây dng vùng rau an toàn
500 ha  cung cp cho th trng. Chng trình “Hun luyn nông dân sn xut và
xây dng mô hình rau an toàn theo hng GAP” c thc hin  22 tnh phía Nam và
6 tnh phía Bc bt u thc hin t 2006 - 2008 (
), Trên th trng
cng ã có các công ty cung cp rau sch, rau hu c uy tín nh Hà Ni Organic, công
ty TNHH Thiên Hùng, công ty Golden Garden…
1.4 Vai trò ca ng cht (N - P - K) i vi cây rau
1.4.1 Vai trò ca cht m (N)
m rt cn thit cho cây rau phát trin thân lá, vic cung cp m y 
m bo s sinh trng mnh và phm cht rau ngon. i vi các loi rau n lá nh
rau ci, rau dn, rau mung,… thì loi phân m cn hn các loi rau khác. Tuy
nhiên, không nên bón quá nhiu và li bón quá chm vào lúc thu hoch s làm cho
cây rau sinh trng quá mnh, vng lp, d sâu bnh và khó bo qun (Nguyn Vn
Thng và Trn Khc Thi, 1996). Nên kt thúc bón phân m  thi m 6 - 7 ngày
trc khi thu hoch  m bo rau có mc nitrate  ngng an toàn cho phép
(Nguyn Thanh Bình, 2001).
9
1.4.2 Vai trò ca cht lân (P)
Lân là thành phn quan trng trong i sng cây trng, là thành phn trong
các acid nhân, các enzim, tham gia vn chuyn nng lng,… (Nguyn Bo V và
Nguyn Huy Tài, 2004). Lân kích thích quá trình  nhanh, ny chi, thúcy ra
hoa sm và nhiu, c bit lân rt cn thit cho các loi rau n c, qu nh khoai
tây, cà chua, cà rt, (Trung tâm UNESCO ph bin kin thc và vn hóa giáo dc
cng ng, 2005). Nhng i vi rau n lá vn cn bón phân lân m bo cân

i ngun dinh dng và giúp phát huy c ht hiu qu phân m (Nguyn Vn
Thng và Trn Khc Thi, 1996).
1.4.3 Vai trò ca cht kali (K)
Kali c bit n nh là nguyên t ca cht lng, làm tng kh nng chng
chu ca cây trng i vi tác ng không có li t bên ngoài, giúp cây cng cáp ít
 ngã, tng kh nng chu hn, chu úng,… (Nguyn Bo V và Nguyn Huy Tài,
2004). i vi cây rau cn chú ý cân i gia các ngun m, lân, kali  giúp rau
ng nng sut, cht lng nht là giúp gim hàm lng nitrate trong rau (Trn Th
Ba, 2006).
10
CHNG 2: PHNG TIN VÀ PHNG PHÁP
2.1 Thí ngim 1: Kho sát kh nng phân hy rác ô th ca chng nm Trichoderma
Mc ích thí nghim: Tn dng ngun rác thi hu c (thc vt) t các ch nông
thôn  phân hu c vi sinh cung cp cho vùng trng rau ti tnh Hu Giang.
2.1.1 Phng tin thí nghim
* Thi gian và a m
- Thi gian thc hin: Tháng 11/2008n tháng 01/2009.
- a m: Thí nghim c thc hin ti th xã Ngã By, tnh Hu Giang.
* Vt liu thí nghim
- Ch phm TriCô - HCT.
- Rác ch nông thôn (ã phi héo): rau màu, trái cây…
-  tha thc vt (ã phi héo): rm, c, lá cây
- Vi khun cnh m, hòa tan lân và vi khun kh mùi.
- Tm bt bng nha, tre, nhit k, thùng ti, cuc…
2.1.2 Phng pháp thí nghim
* B trí thí nghim
- Dng khung (2,0 m x 1,5 m x 1,5 m) và có bao bt nha xung quanh.
- Cht vt liu (rác ch, rm r và c) theo tng lp dày khong 20 - 30 cm (thc
vt) và 15 - 20 cm (phân chung) trong ng  (vt liu khô  lp di, t lp trên).
- i nc va m và nén d cht.

- i nm TriCô -HCT (30 g/m
3
) lên tng lp.
- Ph và chèn k bt nha  gim.
- Vun b mt ng  thành mô cao tránh ng nc.
- Vào tun th 4, khi ng  h nhit  còn khong 40
0
C, ti b sung vi khun
cnh m và hòa tan lân.
* Ch tiêu theo dõi
Sau khi b trí tin hành o chiu cao và nhit ng  ln th nht, sau ó
ly ch tiêu tun/ln (trong 8 tun)
2.2 Thí nghim 2: Kho sát nh hng ca phân hu c sn xut t rác thi ch nông
thôn n s sinh trng, phát trin và nng sut ci tùa xi.
Mc ích thí nghim: ánh giá nh hng ca phân hu cc sn xut t rác
thi nông thôn lên s sinh trng, phát trin và nng sut ca ci tùa xi.
2.2.1 Phng tin thí nghim
* Thi gian và a m thí nghim
- Thi gian thc hin: T tháng 02/2009 n tháng 5/2009.
11
-a m: Câu lc b rau an toàn xã Thnh Hòa, huyn Châu Thành, tnh
Hu Giang.
* Vt liu thí nghim
- Ging ci tùa xi ca công ty ging ông Tây.
- Phân bón: NPK 16-16-8, urea, clorua kali
- Nguyên liu: Ngun phân hu cã c  t thí nghim 1.
- Cuc, bao ng…
2.2.2 Phng pháp thí nghim
* B trí thí nghim
Thí nghim c b trí theo th thc khi hoàn toàn ngu nhiên gm 5

nghim thc, 4 ln lp li. Các nghim thc gm:
- NT 1: i chng (bón theo nông dân 85N - 62P
2
O
5
- 15K
2
O).
- NT 2: Bón theo khuyn cáo 59N - 32P
2
O
5
- 46K
2
O.
- NT 3: Khuyn cáo + 10 tn/ha phân hu c vi sinh.
- NT 4: 1/2 Khuyn cáo + 10 tn/ha phân hu c vi sinh.
- NT 5: 1/2 Khuyn cáo + 15 tn/ha phân hu c vi sinh.
* Cách trng
- Làm t: t c cuc xi lên phi khô 14 ngày trc khi trng.
- Líp rng 1 m, cao 10 cm.
- Chun b cây ging: cây ging c gieo sn trên líp.
-i nc, gim: t khi gieo n khi thu hoch, không  cho líp ci b
khô hay úng ngp Thng xuyên làm c líp  hn ch sâu bnh.
-Phòng tr sâu bnh thng gp: b nhy, sâu n tp, sâu t, rui c lá, bnh
héo cây con, bnh thi nhn do vi khun.
-Thu hoch: m bo  thi gian cách ly sau khi phun các loi thuc bo v
thc vt theo qui nh.
ng 2.1: Cách bón và liu lng phân bón hoá hc theo khuyn cáo (kg/ha)
Loi phân bón

Ngày
Urea 16 - 16 - 8 KCL
Cách bón
Bón lót - 100 - ri
7 NSKC 10 20 - i
15 NSKC
30 40 20 i
22 NSKC 10 40 30 i, ri
(áp dng cho nghim thc 2, 3 và nghim thc 4, 5 ch bón 1/2 so vi lng phân trên, riêng phân
u c vi sinh bón lót cùng vi 16-16-8. Nghim thc 1 bón phân hoá hc theo nông dân).
12
* Ch tiêu theo dõi
- Ch tiêu tng trng
+ Chiu cao cây: o t mt t n nh sinh trng trên 10 cây cho mi
nghim thc. Ghi nhn 7 ngày/ln n khi thu hoch.
+ S lá: m s lá trên 10 cây cho mi nghim thc. Ghi nhn 7 ngày/ln n
khi thu hoch.
+ ng kính tán: Dùng thc dây o theo hình ch thp trên 10 cây cho
mi nghim thc sau ó ly trung bình. Ghi nhn 7 ngày/ln n khi thu hoch.
- Ch tiêu nng sut và thành phn nng sut
+ Trng lng ti toàn cây: mi lô cân 10 cây ngu nhiên sau ó qui v
trng lng 1cây (g).
+ Nng sut: thu hoch toàn nghim thc, cân trc và sau phân loi  có
ng sut tng và nng sut thành phm (rau bán c).
+ Sinh khi khô: Ci c sy  nhit  105
0
C trong 4 - 8 gin trng
ng không i ri quy v vt cht khô/100 g ci ti.
- T l cây con cht: m s cây con cht trên mi nghim thc ri qui v %.
- Hiu qu kinh t

+ Tng chi: Chi phí cây ging, phân bón, thuc bo v thc vt, công lao ng.
+ Tng thu nhp = Nng sut thành phm x Giá bán ti thi m thu hoch
+ Li nhun = Tng thu - Tng chi
* Phng pháp x lý s liu
S liu c x lý bng phn mm Excel và thng kê bng chng trình
Irristat for DOS.
5
2
2
12 m
90 m
5
2
1
4
3
1
4
3
5
2
5
4
3
2
1
2
5
4
1

3
Rep 1 Rep 3 Rep 4 Rep 2
Tng din tích 240 m
2
Din tích mi lô 12 m
2
Ghi chú:
1: Nông dân (85 - 62 - 15)
2: Khuyn cáo (59 - 32 - 46 )
3: Khuyn cáo + 10 tn HC
4: 1/2 K.Cáo + 10 tn HC
5:
1/2
K
.C
áo
+
15
t
n HC
Hình 1:  b trí thí nghim
13
CHNG 3: KT QU THO LUN
3.1 Thí nghim 1: Kh nng phân hy rác ch ca chng nm Trichoderma
Sau khi b trí th tích thc ca ng  là 4,35 m
3
, kt thúc quá trình  phân
khi rác chã hoai mc thì th tích còn li là 1,95 m
3
.

Qua hình 2 cho thy, sau khi c mt tun nhit ng  tng lên 42
o
C
và tip tc tng cho các tun k tip, nhit  cao nht vào tun th m (54
o
C), sau
ó bt u gim dn tun th tám 36
o
C. Khi nhit ng t khong 54
o
C có
kh nng dit mt s mm bnh thc vt có trong rác rau ci. Nhit t mc
yêu cu nên ng  nhanh chóng hoai và hoai u. V chiu cao ng  thì gim
liên tc t tun th nht ti tun th tám, lúc rác ã hoai mc thì ng  ch còn li
khong 1,95 m
3
. Chiu cao ng  càng gim nhanh khi nhit  càng cao (nhit 
ng lên 54
o
C chiu cao gim 44,8%). Sau tám tun  phân chiu cao ng ã
gim 57,2% so vi ban u. Qua ó cho thy kh nng phân hy ca nm
Trichoderma i vi rác ch t hiu qu cao.
0
10
20
30
40
50
60
1 2 3 4 5 6 7 8

Tun sau khi 
N hi t 
0
10
20
30
40
50
60
70
C hiu cao ng  gim sau
tám tun
N hi t 
% chi u cao   ng  gim qua tám tun
Hình 2: Biu  v nhit  và chiu cao ng  ti th xã Ngã By, tnh Hu Giang.
%
o
C
14
3.2 Thí nghim 2: Ghi nhn tng quát v rung ci
Trên các nn t thí nghim trc ó u c s dng  trng mt s loi
rau nh: da leo, kh qua, bí ao,… Ging ci c gieo s trên líp sau 15 ngày
c nh và cy ra rung thí nghim.
Các cây ci sinh trng tng i ng u gia các mc phân bón c s
dng. Tuy nhiên, do lch bón phân ca nông dân sm hn nghim thc khuyn cáo
t 1 - 2 ngày và có s dng thêm phân bón qua lá nên nhìn chung lá ci xanh sm
n các công thc còn li.
Thí nghim c thc hin trong mùa nng (tháng 1-3 dl) nên nng v công
chm sóc và nh hng n nng sut ci bi ây cha phi là thi m thích hp
cho mùa v trng ci tùa xi. c bit, lúc gn thu hoch do thiu nc nên phi

dùng máy bm  ti làm lá ci b dính bùn nh hng n cht lng ci. Ngc
li vào thi m này giá thành ci tùa xi thng cao hn các tháng khác trong
nm (2.000- 2.500 /kg so vi 500 - 1.000 /kg).
i vi các nghim thc có s dng phân hu c vi sinh thì giai on sau khi
cy cây nhanh ly li sc hn do phân hu c vi sinh làm tng kh nng gim và
thm nc ca t. Theo kt qu thí nghim ca Jo (1990) khi tng 1% cht hu c
thì kh nng gim ca t lúa tng 1,7% và t dc lên 2,5%.
V sâu bnh thì ci ci tùa xi chu nh hng nng nht là sâu n lá và b
nhy nên c phun thuc nh k hàng tun và cách ly 15 ngày trc khi thu
hoch ci. Bnh thi nhn (vi khun Erwinia carotovora) không xut hin trong quá
trình canh tác.
3.3 Tình hình sinh trng ci tùa xi
3.3.1 Chiu cao cây
Kt qu bng 3.1, cho thy giai n 7 và 14 NSKC chiu cao cây không khác
bit thng kê, có th giai n này cây con mi phc hi sau khi cy ra rung. Giai
on 21 - 28 NSKC chiu cao cây tng nhanh nht  tt c các nghim thc và c
bit  nghim thc i chng ca nông dân (7,1 cm), có l giai n này va kt
thúc quá trình bón phân hóa hc nên cây tp chung dinh dng phát trin ti a thân
lá. Sau ó chiu cao cây có du hiu tng trng chm tr li do ây là giaion
chun b vào bp, u này phù hp vi c tính ca ci tùa xi bt u cun bp t
25 NSKC (công ty ging Cây Trng Min Nam). T giai n 21 NSKC n lúc
thu hoch phân hu c vi sinh ã bt u t ra có hiu qu cao, có s khác bit v
thng kê i vi nghim thc i chng, tuy nhiên i gia các nghim thc bón
phân hu c vi sinh thì không có s khác bit v thng kê.

×