(SKKN 2022) áp dụng phương pháp làm việc theo nhóm trong dạy học theo định hướng phát triển năng lực học sinh môn mĩ thuật lớp 8 THCS

MỤC LỤC
I. PHẦN MỞ ĐẦU……………………………………………………………....2
1. Lý do chọn đề tài………………………………………………………........ ..2
2.Phạm vi và đối tượng nghiên cứu………………………………………...........2
3. Mục đích của đề tài …………………………………….................................3
4. Phương pháp nghiên cứu...................................................................................3
II. PHẦN NỘI DUNG ...........................................................………………......4
1.Thực trạng của vấn đề trước khi áp dụng đè tài ................................................4
2. Nội dung các biện pháp đã thực hiện để giải quyết vấn đề…………………...7
3. Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm đối với yêu cầu nâng cao chất lượng
công tác giảng dạy, phù hợp với đối tượng học sinh, thực tiễn nhà trường,
địa phương...........................................................................................................14
4. Các kết quả minh chứng về sự tiến bộ của học sinh khi áp dụng sáng kiến....15
III. PHẦN KẾT LUẬN ………………………………………...........................16
1.Những bài học kinh nghiệm được rút ra từ quá trình áp dụng sáng kiến kinh..16
2.Những kiến nghị đề xuất để triển khai, ứng dụng sáng kiến knh nghiệm vào
thực tiễn................................................................................................................16
IV.PHẦN TÀI LIỆU THAM KHẢO...................................................................19

1


PHẦN MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài.
Đổi mới phương pháp dạy h ọc là yêu c ầu cấp bách trong th ời đ ại ngày
nay, định hướng của đổi mới phương pháp dạy học là hướng t ới hoạt động dạy
học tích cực để phát huy năng lực của học sinh, h ướng t ới ho ạt đ ộng h ọc t ập
chủ động, sáng tạo, chống lại thói quen học tập thụ động vì vậy đ ổi m ới
phương pháp dạy học bao gồm cả đổi mới về nội dung và hình th ức ho ạt đ ộng,
hình thức tổ chức, và phương pháp làm việc theo nhóm là một trong những
phương pháp dạy học đổi mới lấy học sinh làm trung tâm nhằm phát huy tính

tích cực của học sinh. Dạy học là một nghệ thuật, nhưng dạy nghệ thuật lại
càng phải nghệ thuật hơn. Do vậy trong thời gian dạy học môn Mĩ thuật tai
trường THCS Định Tăng tơi ln tìm tịi và vận dụng phương pháp dạy học môn
Mĩ thuật theo tinh thần đổi mới phương pháp dạy học. Khi dạy học người giáo
viên phải có vai trị dẫn dắt khéo léo để biến q trình dạy học thành quá trình
tự học, tự khám phá và xây dựng kiến thức của mỗi h ọc sinh. Đ ể làm t ốt điều
đó người giáo viên cần phải nắm vững các phương pháp giảng dạy theo yêu
cầu của đổi mới phương pháp nhằm phát huy tính tích cực độc lập suy nghĩ,
sáng tạo của học sinh thông qua việc học sinh chủ động tham gia vào các ho ạt
động học tập để lĩnh hội kiến thức, biến học sinh thành một chủ thể tích cực,
chủ động nắm bắt kiến thức một cách tự nhiên, khơng gị bó. Giáo viên giữ vai
trị là người hướng dẫn… Tơi thấy trong các ph ương pháp d ạy h ọc thì ph ương
pháp làm việc theo nhóm là một trong những phương pháp áp dụng r ất hi ệu
quả vào việc dạy và học Mĩ thuật đăc biệt đối với phân mơn th ường th ức mĩ
thuật, nó hình thành sự đoàn kết phấn đấu thi đua c ủa t ừng cá nhân, t ừng
nhóm học sinh trong tập thể lớp, kích thích học sinh tính tích cực suy nghĩ,
động não tiếp thu kiến thức một cách chủ động sáng tạo. Nhưng sử dụng
phương pháp làm việc theo nhóm sao cho hiệu quả, kích thích t ối đa s ự tích cực
tham gia của học sinh vào hoạt động học là một vấn đ ề c ần thi ết trong gi ảng
dạy… Qua thời gian dạy học môn Mĩ thuật tôi th ấy việc sử d ụng ph ương pháp
thảo luận nhóm cịn nhiều hạn chế ảnh hưởng lớn đến kết quả dạy và học
môn Mĩ thuật ở cấp Trung học cơ sở. Là một giáo viên dạy bộ môn Mĩ thuật, tôi
rất băn khoăn và trăn trở về vấn đề này. Do vậy, tôi đã quy ết đ ịnh ch ọn đ ề tài
“Áp dụng phương pháp làm việc theo nhóm trong dạy học theo đ ịnh hướng
phát triển năng lực học sinh môn Mĩ thuật lớp 8 THCS” để nghiên cứu .
2. Phạm vi và đối tượng nghiên cứu:
2


2.1. Phạm vi thực hiện:

- Việc dạy và học môn mĩ thuật trong trường THCS .
- Phương pháp làm việc theo nhóm trong dạy học mơn Mĩ thu ật THCS kh ối 8,
lớp 8A,8B
2.2 Đối Tượng nghiên cứu;
- Giáo viên dạy môn Mĩ thuật Trường THCS Định Tăng – Yên Định
- Học sinh lớp: 8 Trường THCS Định Tăng . xã Định Tăng – Yên Đ ịnh
3. Mục đích của đề tài.
- Đề xuất phương pháp làm việc theo nhóm theo h ướng đổi m ới đ ể nâng cao
chất lượng dạy và học môn Mĩ thuật THCS.
- Nghiên cứu thực trạng dạy và học mơn Mĩ thuật và tìm hi ểu vai trị của
phương pháp làm việc theo nhóm trong dạy học Mĩ thuật.
- Tìm hiểu những hạn chế và nguyên nhân dẫn đến hạn chế c ủa vi ệc áp d ụng
hình thức làm việc theo nhóm ở một số tiết dạy môn Mĩ thuật.
- Đưa ra phương pháp dạy học tích cực bằng cách sử d ụng hình th ức làm vi ệc
theo nhóm phù hợp, đạt hiệu quả trong giảng dạy Mĩ thuật bậc Trung học c ơ
sở giúp nâng cao chất lượng môn học.
4. Phương pháp nghiên cứu.
Tìm hiểu một số phương pháp dạy học
- Phương pháp thảo luận.
- Phương pháp hợp tác trong nhóm nhỏ.
- Phương pháp nghiên cứu trường hợp điển hình.
- Phương pháp dạy học theo dự án.
- Phương pháp đóng vai.
- Phương pháp trị chơi....
Phương pháp làm việc theo nhóm trong dạy học theo định hướng phát tri ển
năng lực học sinh môn Mĩ thuật lớp 8 THCS . Một vài nét về đặc điểm và vai trò
của phương pháp dạy học tổ chức nhóm. Cách thức tổ chức và tiến hành phương

3

pháp tổ chức hoạt động nhóm trong dạy học mỹ thuật. Lấy ví dụ minh hoạ cụ thể
thơng qua các phân mơn trong chương trình lớp 8 mỹ thuật THCS.

PHẦN NỘI DUNG
1.Thực trạng của vấn đề trước khi áp dụng đề tài.
1.1Thực trạng chung:
Trong sáng kiến này tôi không đề cập đến vấn đề quan điểm nhìn nhận và sự
đánh giá, hay vẫn cịn có những quan điểm chủ quan cho rằng bộ môn mĩ thuật là bộ
môn phụ. Mà tôi chỉ nêu thực trạng chung về vấn đề chuyên mơn và giảng dạy để từ
đó chúng ta thấy được hiệu quả cụ thể khi áp dụng các phương pháp giảng dạy theo
hướng đổi mới.
Trong dạy học việc lấy học sinh làm trung tâm, là một vấn đề lớn trong sự
thay đổi Dạy- Học của người giáo viên, phải tìm ra những phương pháp hiệu qủa
nhất, để chuyển tải một lượng kiến thức nhất định. Giáo viên phải hình thành ở học
sinh khả năng tự kiểm tra, tự đánh giá, khuyến khích học sinh nỗ lực khám phá tri
thức theo cách riêng của mình, kinh nghiệm riêng của mình. Theo đó thì vai trị của
người thầy lúc này, đó là “định hướng, tổ chức, điều khiển, truyền thụ tri thức kĩ
năng, kĩ xảo” còn vai trò của người học sinh, đó là “hình thành sự đồn kết phấn
đấu thi đua của từng cá nhân, từng nhóm h ọc sinh trong t ập th ể l ớp, kích thích
học sinh tính tích cực suy nghĩ, động não tiếp thu kiến th ức m ột cách ch ủ đ ộng
sáng tạo” hay có thể nói đó là xác lập một nguyên lý hoạt động mới: “thầy thiết kế,
trị thi cơng”. Đặc biệt là giảng dạy phân mơn thường thức mĩ thuật nói chung và
mơn mĩ thuật lớp 8 nói riêng, Đây khơng chỉ là sự trăn trở của riêng bản thân tôi mà
cũng là sự trăn trở chung của tất cả các Thầy, Cơ giáo khi giảng dạy bộ mơn mĩ thuật
nói chung và phân mơn thường thức mĩ thuật nói riêng .
1.2 Thực trạng của giáo viên:
Nhà trường luôn tạo điều kiện tốt nhất để giáo viên hồn thành mọi cơng việc. Sự
thay đổi về quan điểm dạy học lấy học sinh là trung tâm và sự phát triển về kĩ thuật
dạy – học đã làm thay đổi những quan điểm giáo dục chung trong nhà trường và

trong phương pháp dạy của giáo viên – học của học sinh.
Việc áp dụng phương pháp làm việc theo nhóm theo h ướng đ ổi mới trong
dạy học môn Mĩ thuật.Trước hết chúng ta cần hiểu bản ch ất của hình th ức làm
việc theo nhóm là tạo điều kiện cho mọi học sinh đều được tham gia vào quá
trình học tập một cách tự giác bằng khả năng của mình. Phương pháp dạy học
này xây dựng cho học sinh tinh thần tập th ể, ý th ức cộng đồng với công việc
chung, đồng thời hình thành cho học sinh phương pháp làm vi ệc khoa học ( tự
4


lập kế hoạch và làm việc theo kế hoạch). Đối với môn học Mĩ thu ật, phương
pháp làm việc theo nhóm thường được thực hiện khi học th ường th ức mĩ thu ật,
bày mẫu và lựa chọn mẫu vẽ, trong trị chơi ghép hình, vẽ màu.. đ ể h ọc sinh có
điều kiện bộc lộ ý kiến, tăng khả năng hợp tác và khả năng làm việc cá nhân.
Phương pháp dạy học theo hình thức làm việc theo nhóm có rất nhiều cách tổ
chức thực hiện khác nhau cụ thể là:
- Hình thức động não.
- Hình thức động não viết.
- Hình thức động não cơng khai.
- Kĩ thuật XYZ.
- Kĩ thuật bể cá.
- Kĩ thuật ổ bi.
- Hình thức tranh luận ủng hộ – phản đối.
- Hình thức thơng tin phản hồi trong quá trình dạy h ọc.
- Kĩ thuật tia chớp( Phỏng vấn nhanh)
- Kĩ thuật “ 3 lần 3” .
- Kỹ thuật khăn phủ bàn.
Những hình thức làm việc theo nhóm trên hay cịn gọi là kĩ thuật d ạy h ọc
tích cực, mỗi hình thức có một đặc thù riêng và mang lại hiệu quả rất cao trong
giảng dạy không chỉ cho môn học Mĩ thuật mà nó phù h ợp v ới r ất nhiều môn

học khác nhau… Tuy nhiên áp dụng phương pháp làm việc theo nhóm trong dạy
học Mĩ thuật như thế nào cho hiệu quả là một bài tốn khó trong phương pháp
dạy học đòi hỏi người giáo viên cần thường xuyên nghiên c ứu và h ọc h ỏi. Được
sự chỉ đạo của nghành Giáo dục, phòng giáo dục, Ban giám hi ệu nhà tr ường, t ổ
khoa học tự nhiên… tích cực tham gia dự và dạy hội giảng, chuyên đề v ề đ ổi
mới phương pháp dạy học cấp trường, cấp cụm, cấp huyện…Qua mỗi giờ dạy
đều được đánh giá nhận xét rút kinh nghiệm và tìm ra những ưu điểm và hạn
chế khi áp dụng đổi mới phương pháp trong giờ dạy. Thực tế bản thân tôi đã
dạy một số tiết dạy Mĩ thuật và nhận thấy việc áp dụng phương pháp làm việc
theo nhóm trong từng tiết dạy còn rất nhiều h ạn chế c ần đ ược kh ắc phục để
nâng cao chất lượng môn học. Nhận thức được điều đó tơi đã dạy, d ự gi ờ và
phát hiện ra những hạn chế mà giáo viên thường mắc phải và đưa ra giải pháp
khắc phục những hạn chế đó.
1.3: Thực trạng của học sinh:
Trường THCS Định Tăng là một xã thuần nơng đóng trên địa bàn xa trung
tâm, kinh tế chưa phát triển các bậc phụ huynh đi làm ăn xa, hoặc công ty điều này đã
nói lên phần nào sự khó khăn trong sinh hoạt và học tập của học sinh.
5


Học sinh THCS trong độ tuổi này đang phát triển về tâm sinh lí lứa tuổi. Các
em có thể tích cực - khơng tích cực hồn tồn phụ thuộc vào người giáo viên giảng
dạy có đem lại hứng thú trong tiết dạy cho các em hay không
Với phân môn thường thức mỹ thuật Những hình thức làm việc theo nhóm
học sinh ln có những nhận thức làm việc khác nhau nhất định, Vậy thì nguyên
nhân tồn tại việc này là do đâu?
Thực trạng những hạn chế khi chưa áp dụng phương pháp làm vi ệc theo
nhóm trước Khi nghiên cứu đề tài này, bản thân tôi đã tiến hành dạy và kh ảo
sát một số giờ dạy. Kể quả như sau:
Bảng 1: Kết quả trước khi thực nghiệm

ST
T

Lớ
p

Sĩ
số

01

8A

02

8B

XẾP LOẠI – TỈ LỆ
HS ý thức
Làm việc
Theo nhóm

%

HS chưa thực
sự có ý thức
Làm việc theo
nhóm

%

38

HS khơng có
ý thức Làm
việc
theo nhóm
12

44

15

35

17

44

14

32

16

%

27

36

14

32

Qua kết quả trước khi thực nghiệm Bản thân tơi nhận thấy:
- Hình thức làm việc theo nhóm cịn đơn điệu.
- Học sinh không tập trung chú ý, mất trật tự, nh ững HS l ười có c ơ h ội tr ốn
tránh cơng việc ỷ lại vào các bạn trong nhóm.
- Trong 1 tiết dạy còn diễn ra 2 đến 3 lần th ảo luận nhóm.
- Học sinh chưa thực sự hứng thú tham gia hoạt động nhóm, và thi đua gi ữa các
nhóm.
- Học sinh lạc đề, thảo luận chưa đúng nội dung yêu cầu.
- Trình bày ý kiến thảo luận hoặc sản ph ẩm hoạt động nhóm cịn s ơ sài. Các
nhóm chỉ đọc kết quả, giáo viên nhắc lại, chưa có ý kiến phản biện, ph ỏng vấn,
tranh luận để khai thác sâu hơn nội dung bài.
Kết luận: Áp dụng phương pháp làm việc theo nhóm cịn mang tính hình th ức,
phong
trào, ít hiệu quả ...
6


1. Nguyên nhân dẫn đến hạn chế
1.1: Nguyên nhân chủ quan: ( Là nguyên nhân chủ yếu.)
Với kết quả giờ dạy trên tôi đánh giá việc áp dụng phương pháp làm vi ệc theo
nhóm
trong dạy học Mĩ thuật là rất kém, nguyên nhân dẫn đến kết quả y ếu trên là :
- Giáo viên chưa tìm ra phương pháp dạy học đạt hiệu quả cao.
- Giáo viên chưa nhận thức đầy đủ về bản chất, quy trình, nh ững ưu đi ểm, h ạn
chế của hình thức làm việc theo nhóm.

- Giáo viên giao nhiệm vụ cho các nhóm chưa cụ thể, câu hỏi th ảo luận ch ưa cô
đọng.
- Giáo viên chưa quan tâm đến chất lượng hoạt đ ộng c ủa các nhóm , khơng
động viên
gây hừng thú kịp thời.
- Giáo viên chưa hướng dẫn cụ thể cách thức hoạt động của nhóm khi trình bày
ý kiến, nêu quan điểm.
1.2.Nguyên nhân khách quan:
- Cơ sở vật chất còn thiếu thốn, chưa có phịng bộ mơn cho mơn h ọc mĩ thu ật.
- Học sinh phải học nhiều các mơn học khác nên ít th ời gian học mơn Mĩ thu ật.
- Đối tượng học sinh nông thôn không mạnh dạn để tham gia các hình th ức làm
việc theo nhóm.
- Cịn phải tự tạo đồ dùng dạy học nhiều, phương tiện d ạy h ọc hiên đ ại thi ếu
do nhiều
giáo viên có nhu cầu sử dụng.
- Học sinh không chuẩn bị đồ dùng học tập tốt trước khi đ ến l ớp...Qua phát
hiện những hạn chế trên sau đây tôi đưa ra giải pháp khắc ph ục nh ững h ạn
chế trên như sau:
2. Nội dung các biện pháp đã thực hiện để giải quyết vấn đề.
Để áp dụng phương pháp làm việc theo nhóm hiệu quả trong gi ảng d ạy Mĩ
thuật, điều đầu tiên giáo viên và học sinh cần làm tốt những yêu cầu sau:
2.1. Yêu cầu đối với giáo viên:
7


- Tham mưu với Ban giám hiệu nhà trường chuẩn bị chu đáo về cơ sở v ật ch ất,
phòng bộ môn phù hợp, thuận tiện cho việc áp dụng hình th ức th ảo luận
nhóm( sắp xếp sơ đồ chỗ ngồi, vị trí thảo luận, bày mẫu…)
- Khơng lạm dụng hình thức làm việc theo nhóm. Mỗi tiết dạy ch ỉ lập kế ho ạch
cho 1 lần thảo luận nhóm( đối với lí thuyết) hoặc áp dụng làm vi ệc theo nhóm

đối với yêu cầu của bài thực hành.
- Nghiên cứu kĩ phương pháp dạy học để hiểu rõ bản ch ất của hình th ức làm
việc theo nhóm giúp áp dụng hợp lý trong từng bài dạy.
- Cần hiểu rõ được những ưu điểm để áp dụng, lường được h ạn ch ế của hình
thức làm việc theo nhóm để có kế hoạch khắc phục.
- Giáo viên cần nhắc nhở học sinh chuẩn bị tốt đồ dùng h ọc t ập
- Giáo viên cần có kĩ năng tổ chức, chuẩn bị chu đáo đ ảm b ảo tính th ực ti ễn,
tính khoa học, tính sư phạm.
- Bám sát mục tiêu bài học để đưa ra yêu cầu làm việc theo nhóm( h ệ th ống câu
hỏi ngắn gọn , xúc tích, phù hợp đối tượng.)
- Giao nhiệm vụ và quy định thời gian cụ thể cho các nhóm.
- Xác định rõ vai trị của người giáo viên trong hoạt động này chỉ là ng ười h ướng
dẫn để học sinh chủ động hoạt động nhóm, khơng áp đặt h ọc sinh làm theo ý
tưởng của giáo viên.
- Giáo viên cần đưa ra những tiêu chí thi đua, tránh ganh đua gi ữa các nhóm đ ể
các em tích cực, đồn kết tham gia hoạt động học...
- Trong thời gian hoạt động nhóm giáo viên bao quát l ớp nh ắc nh ở nh ững h ọc
sinh cá
biệt khơng tích cực tham gia.
- Phương pháp thảo luận cần kết hợp vấn đáp... để bổ xung, kh ắc sâu ki ến
thức.
- Khi trình bày ý kiến thảo luận, giáo viên nên cử nh ững h ọc sinh có năng khi ếu
thuyết trình lên bảng, nêu lên nội dung thảo luận của nhóm mình d ựa trên c ơ
sở hình ảnh trực quan cụ thể.
-Giáo viên nên gợi ý để học sinh nêu lên một số câu hỏi ph ỏng vấn và ph ản
biện các
8


nhóm khác giúp bổ xung kiến thức bài, tạo tâm lí hứng thú trong gi ờ h ọc.

- Giáo viên nhận xét bổ sung cần chính xác, đánh giá cơng bằng, khách quan.
- Biểu dương nhóm hồn thành xuất sắc.
- Giáo viên cần nắm vững quy trình thực hiện hình thức làm việc theo nhóm
trong bài
giảng. Sau đây là quy trình của thực hiện phương pháp làm việc theo nhóm
trong dạy học theo định hướng phát triển năng lực.
CÁC BƯỚC TIẾN HÀNH
-Xác định hình thức học tập ( giao bài tập thực hành hay lí thuyết...theo nhóm)
- Chia nhóm.
- Đặt tên nhóm.
- Cử nhóm trưởng, thư kí, phân cơng cơng việc cho các thành viên.
- Sắp đặt vị trí nhóm.
- Giao cơng việc cụ thể cho nhóm.
- Nêu nhiệm vụ, nội dung công việc.
- Đề xuất thời gian thực hiện.
- Yêu cầu thực hiện.
- Chuẩn bị những nhận xét bổ xung và tổng kết đối với từng nội dung hoặc toàn
bài.
* Một số lưu ý.
- Các mục tiêu nêu ra cần cụ thể.
- Nội dung làm việc theo nhóm cần cụ thể, có trọng tâm .
- Cần khuyến khích học sinh tham gia với thái độ đúng đ ắn.
- Động viên khích lệ những học sinh ít nói, dụt dè cùng tham gia.
- Đối với học sinh kém giáo viên cần có hệ th ống nh ững câu h ỏi ph ụ d ễ hi ểu đ ể
yêu cầu các em trao đổi và nêu ý kiến.
9


- Có phương pháp tổ chức điều hành dạy học theo nhóm.
- Kiến thức của giáo viên phải vững vàng để đáp ứng được n ội dung th ảo lu ận

(đặc biệt đối với phân môn thường thức Mĩ thuật)
- Cần làm rõ các vấn đề đưa ra thảo luận.
- Tóm tắt kết quả làm việc của nhóm, nhận xét xác đáng, khơng chung chung,
trên tinh thần khích lề động viên học sinh là chính...
2.2. Yêu cầu đối với học sinh:
- Chuẩn bị đầy đủ dụng cụ học tập cho mơn học
- Biết giác ngộ mục đích học tập, tự giác trong học tập, có ý th ức trách nhi ệm
về kết quả học tập…
- Có tinh thần đồn kết, tất cả học sinh đều phải nhiệt tình có trách nhi ệm
tham gia vào cơng việc được giao.
Ví dụ minh họa
Áp dụng hình thức làm việc theo nhóm “Tranh luận ủng hộ – ph ản đối” Khái
quát về hình thức làm việc theo nhóm“Tranh luận ủng hộ – phản đối”
- Tranh luận ủng hộ – phản đối (tranh luận chia phe) là một kỹ thu ật dùng
trong thảo
luận, trong đó đề cập về một chủ đề có chứa đựng xung đột. Nh ững ý kiến
khác nhau và những ý kiến đối lập được đưa ra tranh luận nhằm mục đích xem
xét chủ đề dưới nhiều góc độ khác nhau.
- Mục tiêu của tranh luận không phải là nhằm “đánh bại” ý ki ến đ ối l ập mà
nhằm xem xét chủ đề dưới nhiều phương diện khác nhau.
* Cách thực hiện:
- Các thành viên được chia thành hai nhóm theo hai hay nhi ều nhóm h ướng ý
kiến đối lập nhau về một luận điểm cần tranh luận. Việc chia nhóm có thể
theo nguyên tắc ngẫu nhiên hoặc theo nguyên vọng của các thành viên muốn
đứng trong nhóm ủng hộ hay phản đối.
- Một nhóm cần thu thập những lập luận ủng hộ, cịn nhóm đ ối lập thu th ập
những luận cứ phản đối đối với luận điểm tranh luận.

10

- Sau khi các nhóm đã thu thập luận cứ thì bắt đầu th ảo luận thơng qua đ ại
diện của hai nhóm. Mỗi nhóm trình bày một lập luận của mình: Nhóm ủng h ộ
đưa ra một lập luận ủng hộ, tiếp đó nhóm phản đối đ ưa ra một ý ki ến ph ản
đối và cứ tiếp tục như vậy. Nếu mỗi nhóm nhỏ hơn 6 người thì khơng c ần đ ại
diện mà mọi thành viên có thể trình bày lập luận.
- Sau khi các lập luận đã đưa ra thì tiếp theo là giai đo ạn th ảo lu ận chung và
đánh giá, kết luận thảo luận.
Áp dụng vào bài cụ thể.
Chủ đề 2 : SƠ LƯỢC MĨ THUẬT VIỆT NAM THỜI LÊ
Tiết 1: TÌM HIỂU MĨ THUẬT VIỆT NAM THỜI LÊ
( T Ừ TH Ế K Ỷ XV Đ ẾN Đ ẦU TH Ế K Ỷ XVIII )

* Cách tổ chức :
Bước 1: Chia lớp làm 4 nhóm
Bước 2: Đặt tên nhóm. (các nhóm tự bầu nhóm trưởng, th ư kí)
Bước 3: Sắp đặt vị trí nhóm theo sơ đồ chỗ ngồi sau.
- Với cách sắp xếp sơ đồ chỗ ngồi như sau tất cả học sinh đều có th ể h ướng lên
bảng,
giáo viên dễ quan sát học sinh, các nhóm có sự th ảo luận bàn bạc đ ộc l ập.
Bàn GV

Nhóm 1

Nhóm 3

Nhóm 2

Nhóm 4

Bước 4: Giao nhiệm vụ:
- Nhóm 1+2 thảo luân bối cảnh xã hội thời Lê, Kiê Trúc th ời Lê.
11


- Nhóm 3 +4 Tìm hiểu về điêu khắc, chạm khắc, gốm th ời Lê.
Bước 5: Giới thiệu câu hỏi thảo luận của nhóm
* Câu hỏi thảo luận của nhóm 1 + 2
? Hãy nêu một vài nét về bối cảnh xã hội thời Lê.
? Nêu một vài nét về kiến trúc thời Lê, địa danh các cơng trình ki ến trúc.
* Câu hỏi thảo luận của nhóm 3 + 4
? Hãy nêu một vài nét về điêu khắc và chạm khắc trang trí th ời Lê, ch ất li ệu .
? Nêu một vài đặc điểm của gốm thời Lê và cách thể hiện họa tiết.
Bước 6: Đề xuất thời gian thực hiện( 10 phút)
Bước 7: Yêu cầu học sinh nhắc lại nội dung thảo luận và tiến hành thảo lu ận
nhóm
- Yêu cầu thời gian thảo luận trong 10 phút
- Giáo viên bao quát lớp nhắc nhở học sinh tập trung th ảo luận.
Bước 8: Yêu cầu trình bày ý kiến thảo luận, nhận xét, phản bi ện, tranh lu ận,
bổ sung
Giáo viên yêu cầu đại diện của nhóm lên bảng trình bày ý kiến của nhóm mình
và giới thiệu trực tiếp bằng trực quan, và gợi ý để học sinh có ý kiến ph ỏng v ấn
và phản biện Qua mỗi phần giáo viên là trọng tài tổng h ợp ý kiến, nh ận xét, b ổ
xung cho điểm động viên.
*Ví dụ minh họa cụ thể:
Chủ đề 2 : SƠ LƯỢC MĨ THUẬT VIỆT NAM THỜI LÊ
Tiết 1: TÌM HIỂU MĨ THUẬT VIỆT NAM THỜI LÊ
( T Ừ TH Ế K Ỷ XV Đ ẾN Đ ẦU TH Ế K Ỷ XVIII )
I. Mục tiêu chung: (HS cầnđạt)
1. Kiến thức:

- Học sinh khái quát về mỹ thuật thời Lê- thời kỳ h ưng th ịnh c ủa mỹ thu ật Vi ệt
Nam.
- Học sinh biết được các tác phẩm MT thời Lê
2. Năng lực
12


-Năng lực chung
HS có năng lực tự học, tự giải quyết vấn đề và sáng tạo, năng lực tự quản lý,
hợp tác nhóm, năng lực quan sát, khám khá, năng l ực biểu đ ạt, năng l ực th ực
hành,
-Năng lực chuyên biệt
– Nhận biết được giá trị thẩm mĩ ở sản phẩm, tác phẩm mĩ thuật, di s ản văn
hóa nghệ thuật.
– Biết liên hệ giá trị thẩm mĩ ở sản phẩm, tác phẩm mĩ thuật, di s ản văn hóa
nghệ thuật với thực hành sáng tạo
- Cảm nhận được vẻ đẹp của đối tượng thẩm mĩ.
- Nhận biết được ý tưởng thẩm mĩ của sản phẩm, tác phẩm mĩ thuật.
- Nhận biết được giá trị của sản phẩm, tác phẩm mĩ thuật trong đời sống.
- Nêu được ý tưởng thể hiện đối tượng thẩm mĩ.
- Lựa chọn được hình thức thực hành, sáng tạo thể hiện ý tưởng thẩm mĩ.
- Vận dụng được một số yếu tố, nguyên lí tạo hình trong thực hành sáng tạo.
- Biết cách trưng bày, giới thiệu sản phẩm mĩ thuật của cá nhân và nhóm học tập.
- Vận dụng được sản phẩm, tác phẩm nghệ thuật phục vụ cho học tập và đời sống.
3. Phẩm chất:
- Yêu nước: Học sinh hiểu biết u q giá trị nghệ thuật dân tộc và có ý th ức
bảo vệ các di tích lịch sử văn hóa của quê hương.
- Nhân ái: yêu cái đẹp, yêu cái thiện; tôn trọng sự khác biệt; cảm thông, độ
lượng và sẵn lòng giúp đỡ bạn bè.
- Chăm chỉ: chăm học, chăm làm, hăng say học hỏi và nhiệt tình tham gia cơng

việc chung của nhóm
- Trung thực: học sinh cần được rèn luyện tính thật thà, ngay thẳng trong học
tập và khoạt động.
- Trách nhiệm: có trách nhiệm bảo vệ và giữ gìn với những sản phẩm cá nhân
và nhóm hoạt động.
II. Phương pháp và hình thức tổ chức
Phương pháp: hoạt động nhóm, Gợi mở, trực quan, luyện tập thực hành;
13


Hình thức tổ chức:
+ Hoạt động cá nhân
+ Hoạt động nhóm
III. Đồ dùng và phương tiện:
Chuẩn bịcủa GV:
- Hình minh họa phù hợp với chủ đề: Mĩ thuật Việt Nam thời Lê
- Máy chiếu,ti vi.
- Sách Học mĩ thuật lớp 8 theo định hướng phát triển năng lực
Chuẩn bị của HS:
- Sách Học mĩ thuật lớp 8 theo định hướng phát triển năng lực
- Sưu tầm tranh ảnh, các bài viết về mĩ thuật thời Lê
- Giấy vẽ, màu vẽ,…
IV.Các hoạt động dạy - học:
- Hiểu được sơ lược mĩ thuật Việt Nam thời Lê.
- Nêu được cảm nhận về vẻ đẹp, có ý thức giữ gìn và trân trọng những giá trị nghệ
thuật của mĩ thuật thời Lê.

NỘI
DUNG

1.1.Tì
m
hiểu

Mục tiêu
GV khuyến khích HS

Kết quả
Cuối hoạt động HS có khả năng

-Hướng dẫn HS trưng bày hoặc -Trưng bày, trình chiếu các tư liệu
trình chiếu các tư liệu về mĩ thuật về mĩ thuật thời Lê đã sưu tầm,
thời Lê đã sưu tầm, chuẩn bị.
chuẩn bị theo nhóm
-Hướng dẫn học sinh tìm hiểu một - học sinh tìm hiểu một vài nét về
vài nét về bối cảnh xã hội thời lê
bối cảnh xã hội thời lê
- GV chia nhóm để HS thảo luận:
* Câu hỏi thảo luận của nhóm 1
14


+2
1.2.
Thực
hiện

? Hãy nêu một vài nét về bối
cảnh xã hội thời Lê.

- Học sinh thảo luận, Trình bày,
thuyết trình các nội dung theo câu
hỏi gợi ý của GV

? Nêu một vài nét về kiến trúc
thời Lê, địa danh các công trình
kiến trúc.
* Câu hỏi thảo luận của nhóm 3
+4
? Hãy nêu một vài nét về điêu
khắc và chạm khắc trang trí thời
Lê, chất liệu .

- Quan sát hình ảnh, lắng nghe

? Nêu một vài đặc điểm của gốm
thời Lê và cách thể hiện họa tiết.
1.3.
Nhận
xét

- Tóm tắt kết thúc,nhận xét, khen
ngợi, động viên nhóm có sự chuẩn
bị tốt về sưu tầm sản phẩm và hoạt
động nhóm khả năng thuyết trình.

- Lắng nghe, ghi nhớ kiến thức

- Giáo viên tóm tắt để nắm được sơ
lược bối cảnh lịch sử và một số nét

khái quát về mĩ thuật thời Lê.
3. Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm đối với yêu cầu nâng cao ch ất
lượng trong công tác giảng dạy, phù hợp với đối tượng học sinh, th ực ti ễn
nhà trường, địa phương.
- Bài giảng được diễn ra một cách tự nhiên, có trọng tâm.
- Giáo viên giữ đúng vai trị chỉ là người hướng dẫn điều khiển theo ph ương
pháp dạy
học tích cực.,
- Thu hút được cả tập thể lớp tập trung chú ý, tham gia vào hoạt đ ộng h ọc m ột
cách tích cực, tạo nên khơng khí lớp học sơi nổi...
- Học sinh hiểu bài, hình thành ở các em tính đồn kết, thi đua đ ể v ươn lên
trong học
tập...
15


- Kết quả giờ dạy được nâng lên rõ rệt:
4. Các kết quả minh chứng về sự tiến bộ của học sinh khi áp d ụng đ ề tài.
Bảng 2 : Kết quả sau khi thực nghiệm áp dụng phương pháp làm việc theo
nhóm
theo hướng đổi mới phương pháp dạy học.
ST
T

Lớ
p

Sĩ
số

01

8A

02

8B

XẾP LOẠI – TỈ LỆ
HS ý thức
Làm việc
Theo nhóm

%

HS chưa thực
sự có ý thức
Làm việc theo
nhóm

%

%

10

HS khơng có
ý thức Làm
việc
theo nhóm

2

44

38

86

4

44

36

82

5

11

3

7

4

* Qua bảng 1 và bảng 2 cho thấy sau khi áp d ụng ph ương pháp làm vi ệc theo
nhóm
theo hướng đổi mới chất lượng dạy và học mơn Mĩ thuật được nâng cao, và
thông qua bảng 2 cho thấy kết quả của hoạt động nhóm cao hơn hẳn ở tất cả các tiêu

chí: học sinh Tham gia giải quyết vấn đề mà nhóm cần thực hiện; trình bày sản phẩm
nghiên cứu trước nhóm; động viên, các thành viên trong nhóm tích cực tham gia và
thể hiện quan điểm của bản thân về ý kiến của các thành viên khác nhưng không xúc
phạm.
Thông qua phỏng vấn sâu: Hầu hết các HS của các nhóm đều cảm thấy thoải mái,
hứng thú khi tham gia làm việc theo nhóm trong DH phân môn thường thức mĩ thuật.
Kết quả thực nghiệm tác động cho thấy việc áp dụng các biện pháp vận dụng phương
pháp làm việc theo nhóm theo hướng đổi mới trong phân môn thường thức mĩ thuật
lớp 8A,8B ở trường THCS Định Tăng . Như vậy các sáng kiến kinh nghiệm được
áp dụng đã mang lại kết quả rõ rệt.

PHẦN KẾT LUẬN
1. Những bài học kinh nghiệm được rút ra từ quá trình áp d ụng sáng
kiến.
16


Qua thời gian áp dụng, và thực hiện áp dụng phương pháp làm việc theo nhóm
theo hướng đổi mới tơi đã có được bài học kinh nghiệm giúp nâng cao ch ất
lượng mơn học Mĩ thuật đó là :
- Giáo viên cần đọc, nghiên cứu sách giáo khoa, sách giáo viên, tài li ệu tham
khảo, chuẩn bị tốt phương tiện dạy học.
- Áp dụng phương pháp dạy học hợp lí để phát huy tính tích c ực sáng t ạo c ủa
học sinh theo hướng đổi mới.
- Lập kế hoạch giảng dạy và soạn giáo án chi tiết giúp Giáo viên n ắm đ ược m ục
tiêu bài dạy và phân bố thời gian hợp lí cho từng hoạt động của ti ết dạy.
- Giáo viên phải thường xuyên học hỏi chuyên môn nghiệp vụ, nghiên c ứu
phương pháp giảng dạy để ứng dụng phương pháp phù hợp với môn h ọc.
- Cần bồi dưỡng cho đội ngũ cốt cán của lớp có năng l ực tốt về chun mơn và
hiểu biết để các em chủ động và có kiến thức khi tham gia vào một số hình

thức làm việc theo nhóm đạt hiệu quả. Khi hoạt động nhóm diễn ra một số h ọc
sinh lười suy nghĩ chỉ trông đợi kết quả làm việc nhóm của bạn đưa ra do vậy
giáo viên cần khắc phục bằng cách đưa yêu cầu cho cả những học sinh trung
bình, yếu, kém từ đó các em có điều kiện được giao lưu cùng các bạn.
- Lời nhận xét cần khéo léo, động viên kịp thời những học sinh có tiến bộ.
- Tham gia đầy đủ các tiết dạy chuyên đề, dự giờ, rút kinh nghiệm.
2. Những kiến nghị, đề xuất triển khai ứng dụng các biện pháp vào th ực
tiễn.
Sau khi nghiên cứu đề tài tơi đã tìm ra một số ph ương pháp d ạy h ọc đ ể nâng
cao chất
lượng dạy học. Áp dụng những phương pháp đó tr ực tiếp vào tr ường tôi đang
công tác kết quả cho thấy những phương pháp tôi đã đưa ra đ ể nâng cao ch ất
lượng dạy và học môn Mĩ thuật đã thành công.
Nghiên cứu đề tài đã giúp tôi hiểu được vai trò của người giáo viên trong s ự
nghiệp giáo dục. Tâm huyết với nghề giúp tơi có những phương pháp hay, tìm ra
những giải pháp tốt nhất để nâng cao hiệu quả dạy và học mơn Mĩ thuật nói
chung và phân mơn thương thức Mĩ thuật nói riêng.
Tuy nhiên khơng có phương pháp dạy học nào là vạn năng mu ốn nâng cao ch ất
lượng môn học Mĩ thuật người giáo viên phải biết vận dụng nh ững ph ương
pháp dạy học một cách linh hoạt, sáng tạo, phù hợp với đối tượng học sinh,
nắm vững những yêu cầu đổi mới phương pháp và kĩ năng dạy học, sao cho thu
hút được sự tập trung chú ý của học sinh, biến học sinh thành một chủ thể tích
cực, chủ động nắm bắt kiến thức một cách tự nhiên, không gị bó giáo viên chỉ
17


cần đứng vai trò là người hướng dẫn... Hiện nay việc dạy và học Mĩ thuật còn
thiếu thốn về học cụ và học liệu, do vậy việc áp d ụng ph ương pháp dạy học
thêo yêu cầu đổi mới còn gặp nhiều khó khăn... khơng th ể một sớm, m ột chiều
mà chúng ta có thể khắc phục được. Do vậy việc nghiên cứu h ọc h ỏi và trang b ị

cho mình kiến thức về phương pháp dạy học, áp dụng ph ương pháp m ột cách
khoa học giúp khắc phục tối đa những hạn chế, nâng cao được chất lượng môn
học là việc làm cần thiết, là nhiệm vụ quan trọng của mỗi giáo viên. Chính t ừ
những việc làm thiết thực đó minh chứng cho chúng ta tham gia một cách tích
cực vào việc áp dụng đổi mới phương pháp dạy học...
Đề xuất: Môn học Mĩ thuật ngày càng phát triển sâu rộng, như ta đã biết lịch sử Mĩ
thuật gắn liền với lịch sử phát triển của xã hội loài người. Xã hội càng văn minh thì
nhu cầu mĩ thuật càng phát triển ví nó ln sát cánh với cuộc sống và đáp ứng nhu
cầu thẩm mỹ của con người Qua đề tài này tơi có một số đề xuất và kiến nghị như
sau:
- Về phía nhà trường: Cần quan tâm hơn nữa đến điều kiện dạy học của giáo viên và
học sinh. Như mua thêm các tài liệu và các đồ dùng dạy học cho mơn học, có phịng
chức năng cho bộ mơn Mĩ thuật.
- Về phía cha mẹ học sinh: Các bậc cha mẹ cần quan tâm nhiều hơn nữa đến việc
học của con em mình như: Mua sắm đầy đủ đồ dùng học tập phục vụ cho môn học,
không đặt nặng vấn đề mơn chính mơn phụ.
- Về phía chính quyền địa phương: Tiếp tục đầu tư cơ sở vật chất cho nhà trường như
bàn, ghế, phịng học, điện sáng và các cơng trình cơng cộng khác…
- Phịng giáo dục: Cần hỗ trợ kinh phí cho nhà trường để mua sắm thêm sách, tài
liệu tham khảo bổ sung thêm vào thư viện nhà trường để giáo viên có thêm tư liệu
tham khảo.
Dạy học là khó, dạy nghệ thuật lại càng khó hơn, song khơng phải là khơng dạy
được, vì mơn Mĩ thuật đem lại niềm vui cho mọi người được nhìn thấy cái đẹp của
cuộc sống, đẹp trong bản thân của mỗi người và mọi người xung quanh.
Muốn học trò học tốt, người thầy cần có những phương pháp thích hợp, kích
thích hưng phấn của học sinh, lứa tuổi của các sự diễn biến về tâm lý cịn chưa định
hình, người thầy như một thầy thuốc giỏi, một vị tướng tài phải biết tuỳ cơ ứng biến
muốn các em hoạt động tốt,vẽ đẹp không chỉ đơn thuần là truyền đạt kiến thức, mà
người thầy phải “thổi” vào các em những tâm tư tình cảm của một tâm hồn hướng tới
sự chân, thiện, mỹ… như Các Mác đã nói “nếu anh muốn hiểu nghệ thuật, thì anh

phải được giáo dục về nghệ thuật trước đã”. Thực hiện sáng kiến này tôi biết rằng
kinh nghiệm của bản thân cịn ít, sẽ khơng tránh khỏi những khiếm khuyết. Tơi rất
mong được sự đóng góp ý kiến của các cấp lãnh đạo và bạn bè đồng nghiệp.
18


Tôi xin chân thành cảm ơn.

XÁC NHẬN
CỦA THỦ TRƯỞNG ĐƠN VỊ

Định Tăng, ngày 12 tháng 4 năm 2022
Tôi xin cam đoan đây là SKKN của mình
viết, khơng sao chép nội dung của người khác.
Người viết

Lê Văn Tuấn

19


TÀI LIỆU THAM KHẢO
1.
2.
3.
4.
5.

Hướng dẫn chuẩn kiến thức, kĩ năng môn Mĩ thuật THCS – Bộ GD & ĐT
SGV, SGK Mĩ thuật THCS lớp 8 theo định hướng phát triển năng lực

Tài liệu tập huấn giáo viên môn Mĩ thuật cấp THCS các năm của Vụ Giáo dục
trung học – Bộ GD & ĐT
Mĩ thuật và phương pháp dạy học.
Tài liệu dạy học mĩ thuật (theo định hướng phát triển năng lực) Dành cho giáo
viên THCS

20