Văn mẫu lớp 9: Phân tích bài thơ Viếng lăng Bác của Viễn Phương (Sơ đồ tư duy)

Văn mẫu lớp 9: Phân tích bài thơ Viếng lăng Bác của Viễn Phương

Dàn ý phân tích bài thơ Viếng lăng Bác
Dàn ý số 1

I. Mở bài
● Viễn Phương là một nhà thơ tiêu biểu của miền Nam. Tháng 4 năm 1976,
sau một năm giải phóng đất nước. Khi lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh vừa
khánh thành, nhà thơ cùng đoàn đại biểu miền Nam ra thăm Hà Nội vào
lăng viếng Bác.
● Bài thơ Viếng lăng Bác được Viễn Phương viết với tất cả tấm lịng thành
kính biết ơn và tự hào pha lẫn nỗi xót đau của một người con từ miền
Nam ra viếng Bác lần đầu.
II. Thân bài
1. Khổ thơ thứ nhất
- Tác giả đã mở đầu bằng câu thơ tự sự: “Con ở miền Nam ra thăm lăng Bác”:
● “Con và Bác” là cách xưng hô ngọt ngào thân thương rất Nam Bộ. Nó thể
hiện sự gần gũi, kính yêu đối với Bác.
● Con ở miền Nam xa xơi nghìn trùng, ra đây mong được gặp Bác. Nào
ngờ đất nước đã thống nhất, Nam Bắc đã sum họp một nhà, vậy mà Bác
khơng cịn nữa.
● Nhà thơ đã cố tình thay từ viếng bằng từ thăm để giảm nhẹ nỗi đau
thương mà vẫn không che giấu được nỗi xúc động của cảnh từ biệt sinh li.
● Đây còn là nỗi xúc động của một người con từ chiến trường miền Nam
sau bao năm mong mỏi bây giờ mới được ra viếng Bác.

Tổng hợp: Download.vn

1

Văn mẫu lớp 9: Phân tích bài thơ Viếng lăng Bác của Viễn Phương

- Hình ảnh đầu tiên mà tác giả thấy được và là một dấu ấn đậm nét là hàng tre
quanh lăng Bác: Đã thấy trong sương hàng tre bát ngát.
● Hình ảnh “hàng tre trong sương” đã khiến câu thơ vừa thực vừa ảo. Đến
lăng Bác, nhà thơ lại gặp một hình ảnh hết sức thân thuộc của làng quê
đất Việt: là cây tre. Cây tre đã trở thành biểu tượng của dân tộc Việt Nam.
● “Bão táp mưa sa” là một thành ngữ mang tính ẩn dụ để chỉ sự khó khăn
gian khổ. Nhưng dù khó khăn gian khổ đến mấy cây tre vẫn đứng thẳng
hàng. Đây là một ẩn dụ mang tính khẳng định tinh thần hiên ngang bất
khuất, sức sống bền bỉ của dân tộc.
2. Khổ thơ thứ hai
- Hai câu thơ đầu: “Ngày ngày mặt trời đi qua trên lăng/Thấy một mặt trời trong
lăng rất đỏ”.
● Hai câu thơ được tạo nên với những hình ảnh thực và hình ảnh ẩn dụ sóng
đơi. Câu trên là một hình ảnh thực, câu dưới là hình ảnh ẩn dụ.
● Ví Bác như mặt trời là để nói lên sự trường tồn vĩnh cửu của Bác, giống
như sự tồn tại vĩnh viễn của mặt trời tự nhiên.
● Ví Bác như mặt trời là để nói lên sự vĩ đại của Bác, người đã đem lại
cuộc sống tự do cho dân tộc Việt Nam thoát khỏi đêm dài nô lệ.
● Nhận thấy Bác là một mặt trời trong lăng rất đỏ, đây chính là sáng tạo
riêng của Viễn Phương, nó thể hiện được sự tơn kính của tác giả, của
nhân dân đối với Bác.
- Ở hai câu thơ tiếp theo: “Ngày ngày dòng người đi trong thương nhớ/Kết tràng
hoa dâng bảy mươi chín mùa xn…”
● Đó là sự hình dung về dịng người đang nối tiếp dài vô tận hàng ngày đến
viếng lăng Bác bằng tất cả tấm lịng thành kính và thương nhớ, hình ảnh
Tổng hợp: Download.vn

2

Văn mẫu lớp 9: Phân tích bài thơ Viếng lăng Bác của Viễn Phương

đó như những tràng hoa kết lại dâng người. Hai từ ngày ngày được lặp lại
trong câu thơ như tạo nên một cảm xúc về cõi trường sinh vĩnh cửu.
● Hình ảnh dịng người vào lăng viếng Bác được tác giả ví như tràng hoa,
dâng lên Bác. Cách so sánh này vừa thích hợp và mới lạ, diễn ra được sự
thương nhớ, tơn kính của nhân dân đối với Bác.
● “Tràng hoa” là hình ảnh ẩn dụ những người con từ khắp miền đất nước về
đây viếng Bác giống như những bông hoa trong vườn Bác được Bác ươm
trồng, chăm sóc nảy nở rộ ngát hương về đây tụ hội kính dâng lên Bác.
3. Khổ thơ thứ ba
* Khung cảnh và khơng khí thanh tĩnh như ngưng kết cả thời gian và không
gian trong lăng: “Bác nằm trong giấc ngủ bình yên/Giữa một vầng trăng sáng
dịu hiền”
● Cả cuộc đời Bác ăn không ngon, ngủ không yên khi đồng bào miền Nam
còn đang bị quân thù giày xéo. Nay miền Nam đã được giải phóng, đất
nước thống nhất mà Bác đã đi xa. Nhà thơ muốn quên đi sự thực đau lịng
đó và mong sao nó chỉ là một giấc ngủ thật bình yên.
● Từ cảm xúc thành kính ngưỡng mộ, ở khổ thơ thứ ba là những cảm xúc
thương xót và ước nguyện của nhà thơ. Hình ảnh Bác như vầng trăng
sáng dịu hiền trong giấc ngủ bình yên là một hình ảnh tượng trưng cho vẻ
đẹp thanh thản, phong thái ung dung và thanh cao của Bác. Người vẫn
đang sống cùng với nhân dân đất nước Việt Nam thanh bình tươi đẹp.
Mạch cảm xúc của nhà thơ như trầm lắng xuống để nhường chỗ cho nỗi
xót xa qua hai câu thơ: vẫn biết... ở trong tim...
● Hình ảnh “trời xanh” là hình ảnh ẩn dụ nói lên sự trường tồn bất tử của
Bác. Trời xanh thì cịn mãi mãi trên đầu, cũng giống như Bác vẫn cịn
sống mãi mãi với non sơng đất nước.

Tổng hợp: Download.vn

3


Văn mẫu lớp 9: Phân tích bài thơ Viếng lăng Bác của Viễn Phương

● Thế nhưng, nhìn di hài của Bác trong lăng, cảm thấy Bác đang trong giấc
ngủ ngon lành, bình n mà vẫn thấy đau đớn xót xa mà sao nghe nhói ở
trong tim! Dù rằng Người đã hóa thân vào thiên nhiên, đất nước, nhưng
sự ra đi của Bác vẫn khơng sao xố đi được nỗi đau xót vơ hạn của cả dân
tộc, ý thơ này diễn tả rất điển hình cho tâm trạng và cảm xúc của bất kì ai
đã từng đến viếng lăng Bác.
4. Khổ thơ cuối
Cảm xúc của nhà thơ khi trở lại miền Nam đối với Bác vô cùng chân thành và
xúc động Mai về miền Nam thương trào nước mắt.
- Câu thơ như bộc lộ rất chân thành nỗi xót thương vơ hạn bị kèm nén cho tới
phút chia tay và tuôn thành dòng lệ.
- Trong cảm xúc nghẹn ngào, tâm trạng lưu luyến ấy, nhà thơ như muốn được
hoá thân để mãi mãi bên Người:
Muốn làm cây tre trung hiếu chốn này
- Điệp ngữ muốn làm được nhắc tới ba lần cùng với các hình ảnh liên tiếp con
chim, đố hoa, cây tre như để nói lên ước nguyện tha thiết của nhà thơ muốn là
Bác yên lòng, muốn đền đáp công ơn trời biển của Người. Nguyện ước của nhà
thơ vừa chân thành, sâu sắc đó cũng chính là những cảm xúc của hàng triệu con
người miền Nam trước khi rời lăng Bác sau những lần đến thăm người.
III. Kết bài
● Với lời thơ cô đọng, giọng thơ trang nghiêm thành kính, tha thiết và rất
giàu cảm xúc, bài thơ đã để lại ấn tượng rất sâu đậm trong lòng người đọc.

Bởi lẽ, bài thơ không những chỉ bộc lộ tình cảm sâu sắc của tác giả đối

Tổng hợp: Download.vn

4


Văn mẫu lớp 9: Phân tích bài thơ Viếng lăng Bác của Viễn Phương

với Bác Hồ mà cịn nói lên tình cảm chân thành tha thiết của hàng triệu
con người Việt Nam đối với vị lãnh tụ kính yêu của dân tộc.
● Em rất cảm động mỗi khi đọc bài thơ này và thầm cảm ơn nhà thơ Viễn
Phương đã đóng góp vào thơ ca viết về Bác những vần thơ xúc động
mạnh mẽ.
Dàn ý số 2

I. Mở bài
- Giới thiệu về tác phẩm và tác giả của bài Viếng lăng Bác
● Bài thơ thể hiện lịng thành kính và niềm xúc động của nhà thơ đối với
Người khi vào lăng viếng Bác.
● Bài thơ có giọng trang trọng, tha thiết thể hiện niềm yêu thương, biết ơn
Bác
II. Thân bài
1. Cảm xúc khi ở trước lăng
- Tình cảm chân thành giản dị, chân thành của tác giả Viễn Phương cũng chính
là tấm lịng đau đáu thương nhớ Bác của người con miền Nam nói chung
“Con ở miền Nam ra thăm lăng Bác”
● Câu thơ gợi ra tâm trạng xúc động của một người từ chiến trường miền
Nam bao nhiêu năm mong mỏi bây giờ được ra lăng viếng Bác
● Đại từ xưng hô “con” rất gần gũi, thân thiết, ấm áp tình thân mật, diễn tả

tâm trạng của người con ra thăm cha sau nhiều năm mong mỏi

Tổng hợp: Download.vn

5


Văn mẫu lớp 9: Phân tích bài thơ Viếng lăng Bác của Viễn Phương

● Cách nói giảm nói tránh, cùng việc sử dụng từ “thăm” để giảm nhẹ nỗi
đau mất mát, cũng là cách nói thân tình của diễn tả tâm trạng mong mỏi
của tác giả.
- Hình ảnh hàng tre là hình ảnh ẩn dụ đa nghĩa:
● Với tính chất tượng trưng, hình ảnh “hàng tre” gợi lên những liên tưởng
thân thuộc của hình ảnh làng quê, đất nước đã thành biểu tượng của dân
tộc
● Cây tre tượng trưng cho khí chất, tâm hồn, sự thẳng thắn, kiên trung của
con người Việt Nam.
● Từ “Ôi” cảm thán, biểu thị niềm xúc động tự hào về phẩm chất ngay
thẳng, mạnh mẽ của dân tộc ta.
2. Sự thương nhớ của tác giả khi đứng trước lăng Người
- Ở khổ thơ thứ hai tác giả tạo ra được cặp hình ảnh thực và ẩn dụ sóng đơi: mặt
trời thiên nhiên rực rỡ và hình ảnh Người.
- Tác giả ẩn dụ hình ảnh mặt trời nói về Bác, người mang lại nguồn sống, ánh
sáng hạnh phúc, ấm no cho dân tộc.
- Hình ảnh dịng người đi trong thương nhớ, đây là hình ảnh thực diễn tả nỗi xúc
động bồi hồi trong lòng tiếc thương kính cẩn của người dân khi vào lăng.
- Hình ảnh thể hiện sự kết tinh đẹp đẽ “kết tràng hoa dâng bảy mươi chín mùa
xn”.
● Đồn người vào viếng Bác là hình ảnh thực, đây cịn là hình ảnh ẩn dụ

đẹp đẽ, sáng tạo của nhà thơ: cuộc đời của dân tộc ta nở hoa dưới ánh
sáng cách mạng của Bác.

Tổng hợp: Download.vn

6


Văn mẫu lớp 9: Phân tích bài thơ Viếng lăng Bác của Viễn Phương

● Bảy mươi chín mùa xuân: là hình ảnh hốn dụ chỉ số tuổi của Bác, cuộc
đời Bác tận hiến cho sự phát triển của đất nước dân tộc.
- Niềm biết ơn thành kính dần chuyển sang sự xúc động nghẹn ngào khi tác giả
nhìn thấy Bác:
Bác nằm trong giấc ngủ bình yên
Giữa một vầng trăng sáng dịu hiền
● Ánh sáng dịu nhẹ trong lăng gợi lên sự liên tưởng thú vị: “vầng trăng
sáng dịu hiền”.
● Những vần thơ của Bác luôn gắn chặt với ánh trăng, hình ảnh “vầng
trăng” gợi lên niềm xúc động, và khiến ta nghĩ tới tâm hồn thanh cao của
Bác.
● Ở Người là sự hòa quyện giữa sự vĩ đại thanh cao với sự giản dị gần gũi.
- Nhà thơ xúc động, đau xót trước sự ra đi mãi mãi của Người:
Vẫn biết trời xanh là mãi mãi
Mà sao nghe nhói ở trong tim
● Dù Người ra đi, nhưng sự ra đi đó hóa thân vào thiên nhiên, vào dáng
hình xứ sở, giống như Tố Hữu có viết “Bác sống như trời đất của ta”.
● Nỗi lịng “nghe nhói ở trong tim” của tác giả chính là sự quặn thắt tê tái
trong đáy sâu tâm hồn khi đứng trước di hài của Người, đó chính là sự
rung cảm chân thành của nhà thơ.

3. Cảm xúc khi rời lăng của nhà thơ
- Cuộc chia ly lưu luyến bịn rịn, thấm đẫm nước mắt của tác giả:

Tổng hợp: Download.vn

7


Văn mẫu lớp 9: Phân tích bài thơ Viếng lăng Bác của Viễn Phương

● Mai về miền Nam thương trào nước mắt: như một lời giã từ đặc biệt, lời
nói diễn tả tình cảm sâu lắng, giản dị.
● Cảm xúc “dâng trào” nỗi luyến tiếc, bịn rịn, không muốn xa rời.
● Ước nguyện chân thành muốn được hóa thân thành “chim”, cây tre”, “đóa
hoa” để được ở gần bên Bác.
● Điệp từ “muốn làm” diễn tả trực tiếp và gián tiếp tâm trạng lưu luyến của
nhà thơ.
- Hình ảnh cây tre kết thúc bài thơ như một cách kết thúc khéo léo, hình ảnh cây
tre trung hiếu được nhân hóa mang phẩm chất trung hiếu như con người.
- “Cây tre trung hiếu” mang bản chất của con người Việt Nam trung hiếu, thẳng
thắn, bất khuất đó cũng là sự tự hứa sống có trách nhiệm với sự nghiệp của
Người.
III. Kết bài
- Viếng lăng Bác là bài thơ đẹp và hay gây xúc động trong lòng người đọc.
Nhân dân Việt Nam trung thành, xúc động với con đường cách mạng mà Người
vạch ra.
- Thể hiện qua giọng điệu trang trọng và tha thiết, hình ảnh ẩn dụ đẹp và gợi
cảm, ngơn ngữ bình dị, hàm súc.

Phân tích Viếng lăng Bác ngắn gọn

Bác Hồ là vị cha già kính yêu của dân tộc ta. Để viết về Bác có lẽ chẳng bao giờ
có thể ghi hết được cơng lao to lớn của Người dành cho dân tộc. Ngay cả sau
khi Bác mất, rất nhiều bài thơ hay về Bác đã ra đời. Tiêu biểu trong số đó phải
kể đến bài thơ Viếng Lăng Bác của Viễn Phương.

Tổng hợp: Download.vn

8


Văn mẫu lớp 9: Phân tích bài thơ Viếng lăng Bác của Viễn Phương

Cũng như nhiều người dân khác của nước Việt Nam, mỗi lần nhắc đến Bác Hồ
là trong lòng lại trào dâng một nỗi xúc động lớn lao. Sự ra đi của Bác là nỗi tiếc
thương cho toàn thể dân tộc Việt. Chính vì vậy mà trong mỗi vần thơ đều có
hàm chứa sự biết ơn, lịng tơn kính đối với Người. Và bài thơ Viếng Lăng Bác
đã thể hiện rất rõ điều đó.
Mở đầu bài thơ, tác giả cho ta thấy được xuất xứ:
Con ở miền Nam ra thăm lăng Bác
Lịng tơn kính dành cho Bác đã thôi thúc người chiến sĩ Viễn Phương từ miền
Nam ra thăm lăng Bác. Khơng quản ngại đường xa gian khó. Đến được với Bác
là một điều tuyệt vời và có ý nghĩa hơn cả. Nhìn từ đằng xa qua lớp sương mù
bao phủ nhưng nhà thơ đã thấy rõ hàng tre:
Đã thấy trong sương hàng tre bát ngát
Ôi! Hàng tre xanh xanh Việt Nam
Bão táp mưa sa đứng thẳng hàng
Thán từ “ôi” gợi lên cho người đọc bao nỗi xúc động lớn lao. Dù chưa gặp Bác
mà mới chỉ thấy hàng tre thơi đã khiến cho tác giả nghẹn lịng. “Hàng tre xanh
xanh Việt Nam”, một hình ảnh tượng trưng vơ cùng tuyệt vời. Người Việt Nam
vốn gắn bó với lũy tre xanh. Nhìn thấy tre, ta liên tưởng đến những con người

Việt Nam cần cù, chịu khó hai sương, một nắng. Cho dù phải hứng chịu biết bao
bom đạn của những năm tháng chiến tranh thì tre và người đều đứng hiên ngang,
thẳng hàng.
Hai câu thơ tiếp theo mới thật là đặc sắc:
Ngày ngày mặt trời đi qua trên lăng
Thấy một mặt trời trong lăng rất đỏ
Tổng hợp: Download.vn

9


Văn mẫu lớp 9: Phân tích bài thơ Viếng lăng Bác của Viễn Phương

Chúng ta đều biết, trong tự nhiên chỉ có một mặt trời. Điệp từ “ngày ngày” cho
ta thấy sự diễn biến liên tục của thời gian. Dường như khơng có một ngày nào
mặt trời khơng đi qua trên lăng Bác. Mặt trời bao trùm lên không gian bên ngồi
lăng Bác. Cịn khơng gian bên trong thì đã có một mặt trời khác soi rọi. Mặt trời
ấy chính là Bác Hồ. Nhà thơ Viễn Phương đã có sự ví vón vơ cùng tinh tế bởi
Bác Hồ khi cịn sống là người đã chỉ đường cho chúng ta tìm thấy ánh sáng của
sự tự do. Màu sắc “rất đỏ” càng làm nổi bật thêm hình ảnh con người Bác.
Ngày ngày dòng người đi trong thương nhớ
Kết tràng hoa dâng bảy mươi chín mùa xuân
Hai câu thơ tiếp theo, Viễn Phương vẫn sử dụng điệp từ “ngày ngày” để chỉ sự
liên tục tiếp diễn của những dòng người tới viếng lăng Bác. Khơng riêng gì nhà
thơ, ai ai cũng muốn tới thăm Bác một lần để tưởng nhớ người anh hùng của
dân tộc. Động từ “dâng” cho thấy sự biết ơn và lịng kính trọng của người dân
đối với Bác. Ở đây, tác giả khơng nói dâng hoa lên Bác mà là “bảy mươi chín
mùa xuân” ý chỉ số tuổi của Bác. Bác của chúng ta đã nằm xuống ở tuổi bảy
mươi chín.
Khổ thơ thứ ba miêu tả sự bình yên của Bác.

Bác nằm trong giấc ngủ bình yên
Giữa một vầng trăng sáng dịu hiền
Vẫn biết trời xanh là mãi mãi
Mà sao nghe nhói ở trong tim
Sau bao nhiêu năm tháng lăn lộn vì Tổ quốc, giờ đây Bác nằm xuống, đơi mắt
nhắm tưởng như là đang ngủ. Đó là một giấc ngủ sâu và kéo dài mãi mãi. Nhìn
thì bình n vậy nhưng lịng người ở lại vẫn cứ thấy nhói đau. Đọc câu thơ thơi

Tổng hợp: Download.vn

10


Văn mẫu lớp 9: Phân tích bài thơ Viếng lăng Bác của Viễn Phương

mà chúng ta cũng thấy gợn trong lịng. Đó là một sự mất mát q lớn, một nỗi
tiếc thương mà bao nhiêu năm cũng chẳng thể nào nguôi ngoai.
Khổ thơ cuối khép lại với lời chào tạm biệt Bác của nhà thơ. Đồng thời, nhà thơ
cũng mong ước được hóa thân vào làm chim, làm hoa, làm cây tre để được ở
mãi bên cạnh Người.
Mai về miền Nam thương trào nước mắt
Muốn làm con chim hót quanh lăng Bác
Muốn làm đóa hoa tỏa hương đâu đây
Muốn làm cây tre trung hiếu chốn này.
Qua 4 khổ thơ với giọng điệu chân thành, bình dị, người đọc cảm nhận được
tình cảm của nhà thơ miền Nam dành cho Bác kính yêu. Bài thơ khép lại nhưng
vẫn đọng lại trong lòng người đọc những nỗi ám ảnh và những nỗi tiếng thương.
Nhà thơ Viễn Phương khơng chỉ nói lên được tình cảm của mình mà cịn nói
thay cho tồn dân tộc. Thật đáng quý biết bao.

Phân tích bài thơ Viếng lăng Bác - Mẫu 1
Bác Hồ là vị lãnh tụ vĩ đại của dân tộc, là vị cha già kính yêu của mỗi người dân
Việt Nam. Người đã dành cả cuộc đời của mình để cống hiến và đem lại nền
độc lập, tự do cho đất nước. Có lẽ chính bởi vì vậy mà sự ra đi của Bác chính là
nỗi mất mát vô cùng to lớn. Năm 1976, sau khi đất nước được thống nhất, nhà
thơ Viễn Phương cùng đồng bào miền Nam đã có dịp ra thăm lăng Bác Hồ.
Trong chuyến đi ấy, nhà thơ đã sáng tác bài thơ Viếng lăng Bác. Bài thơ ghi lại
những cảm xúc chân thật nhất, thành kính nhất của một người con của dân tộc
khi lần đầu ra thăm lăng Bác.

Tổng hợp: Download.vn

11


Văn mẫu lớp 9: Phân tích bài thơ Viếng lăng Bác của Viễn Phương

Toàn bộ bài thơ được viết theo trình tự thời gian, từ khi tác giả bắt đầu vào thăm
lăng Bác. Người con của miền Nam giới thiệu:
"Con ở miền Nam ra thăm lăng Bác"
Đại từ xưng hô "Con" thể hiện sự thành kính của nhà thơ đối với vị cha già. Lời
giới thiệu giản dị, gần gũi như gợi liên tưởng rằng tác giả như một người con xa
quê đã lâu ngày, bây giờ mới có dịp về thăm lại người cha của mình. Hơn thế
nữa, nhà thơ tự hào nói rằng "Con ở miền Nam" - nơi vừa được giải phóng, vừa
giành thắng lợi vẻ vang - đến đây để nói với cha rằng: "Con cảm ơn cha". Trong
câu thơ này, ta còn nhận thấy một sự khác thường. Bác Hồ đã vĩnh viễn đi xa,
thế nhưng tác giả không dùng từ "viếng" mà lại dùng từ "thăm", bởi với nhà thơ
Viễn Phương, bác Hồ vẫn mãi mãi ở trong lòng mỗi người dân Việt Nam. Khi
vừa đặt chân tới thăm Bác, điều đầu tiên tác giả thấy đó là:
"Đã thấy trong sương hàng tre bát ngát

Ôi! Hàng tre xanh xanh Việt Nam
Bão táp mưa sa đứng thẳng hàng"
Trong cuộc hành hương tới viếng Bác với bao tình cảm thắm thiết của đồng bào,
nhà thờ nhìn thấy phía xa xa bên ngồi lăng Bác là những hàng tre xanh. Không
phải tự nhiên mà tác giả đưa hình ảnh "hàng tre" vào trong bài thơ. Tre là biểu
tượng cho dân tộc Việt Nam, cho con người Việt Nam kiên cường, bất khuất.
Dù cho gặp bao gian khó, hàng tre ấy vẫn "đứng thẳng hàng" như đức tính trung
hậu, ngay thẳng của người dân Việt Nam. Từ cảm thán "Ôi" biểu thị một trạng
thái cảm xúc tự hào, xúc động của tác giả khi nhìn thấy hàng tre, cũng như thấy
được những tầng ý nghĩa trong hình ảnh này.
Hai câu thơ sau là một hình ảnh ẩn dụ đầy thi vị:

Tổng hợp: Download.vn

12


Văn mẫu lớp 9: Phân tích bài thơ Viếng lăng Bác của Viễn Phương

"Ngày ngày mặt trời đi qua trên lăng
Thấy một mặt trời trong lăng rất đỏ"
Câu thơ thứ nhất là hình ảnh mặt trời thực, mặt trời của tự nhiên tỏa ánh nắng
rực rỡ. Câu thơ thứ hai là hình ảnh ẩn dụ về Bác. "Mặt trời trong lăng" chính là
vầng mặt trời chói sáng nhất, là người đã soi sáng và tìm ra con đường đúng đắn
cho dân tộc. Điệp từ "Ngày ngày" được lặp lại ở câu thơ thứ ba trong khổ thơ:
"Ngày ngày dòng người đi trong thương nhớ
Kết tràng hoa dâng bảy mươi chín mùa xn"
Hình ảnh dịng người vào lăng viếng Bác cho thấy tình cảm thắm thiết, yêu
thương của mỗi người dân dành cho vị lãnh tụ vĩ đại của dân tộc. Hình ảnh ẩn
dụ "bảy mươi chín mùa xn" ý nói đến tuổi tác của Người. Người đã dành trọn

cả bảy mươi chín mùa xn của mình để hy sinh cho đất nước. Động từ "dâng"
thể hiện sự thành kính của nhà thơ đối với Bác.
Ở khổ thơ thứ ba, tác giả đã được tận mắt nhìn thấy Bác:
"Bác nằm trong lăng giấc ngủ bình yên
Giữa một vầng trăng sáng dịu hiền
Vẫn biết trời xanh là mãi mãi
Mà sao nghe nhói ở trong tim"
Nhà thơ Viễn Phương chưa bao giờ có dịp được tận mắt nhìn thấy Bác, vậy mà
trong lần gặp gỡ đầu tiên này, tác giả thấy Bác đang ngủ một giấc ngủ thật bình
yên. Sau cả một hành trình dài, giờ đây Bác cũng đã được nghỉ ngơi rồi. Đến
đây, nhà thơ không muốn chấp nhận sự thật, rằng Bác đã ra đi mãi mãi. Cảm
xúc dâng trào khiến nhà thơ thấy đau nhói ở trong tim. Bác vẫn mãi mãi ở trong
tim mỗi người, trường tồn, bất diệt, nhưng sự thật rằng Bác đã mất rồi vẫn khiến
cho nhà thơ đau xót vơ cùng.
Tổng hợp: Download.vn

13


Văn mẫu lớp 9: Phân tích bài thơ Viếng lăng Bác của Viễn Phương

Tình cảm dành cho Bác nhiều như vậy, nhưng cũng đến lúc tác giả phải chia tay
Bác:
"Mai về miền Nam thương trào nước mắt"
Nhà thơ đã không thể giấu nổi cảm xúc của mình, tất cả nỗi nghẹn ngào bật ra
thành những dòng nước mắt đau đớn khi phải chia xa. Nhà thơ bày tỏ ước
nguyện của mình:
"Muốn làm con chim hót quanh lăng Bác
Muốn làm đóa hoa tỏa hương đâu đây
Muốn làm cây tre trung hiếu trốn này."

Điệp từ "muốn làm" được lặp lại ba lần cho thấy sự khao khát, ước muốn mãnh
liệt của tác giả. Nhà thơ muốn mình trở thành một con chim hót cho giấc ngủ
yên của Người, muốn làm đóa hoa tô đẹp thêm lăng Bác và muốn làm cả cây tre
trung hiếu với quê hương. Khổ thơ cuối khắc họa rõ nét tâm trạng của nhà thơ
khi phải rời xa Bác, khiến cho người đọc cũng cảm thấy nghẹn ngào, tiếc
thương.
Bài thơ Viếng lăng bác đã thể hiện rất xúc động tình cảm của một người con nói
riêng và cả dân tộc Việt Nam nói chung đối với Bác. Ta hiểu được vì sao mà bài
thơ được phổ thành nhạc, bởi mỗi khi bài hát cất lên, ta có thể cảm nhận được
tình cảm sâu sắc của tác giả dành cho Bác Hồ. Nhà thơ Viễn Phương quả thực
đã rất thành cơng trong việc bày tỏ tình cảm như chạm tới trái tim người đọc
qua bài thơ này.

Phân tích bài thơ Viếng lăng Bác - Mẫu 2
Sinh thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh – vị cha già kính yêu của dân tộc Việt Nam
thường nói “Miền Nam trong trái tim” hẹn ngày thống nhất Bác sẽ vào thăm.
Tổng hợp: Download.vn

14


Văn mẫu lớp 9: Phân tích bài thơ Viếng lăng Bác của Viễn Phương

Vậy mà khi miền Nam giải phóng, nước nhà thống nhất thì Bác lại khơng cịn
nữa. Những người con miền Nam nhớ Bác cũng chỉ biết vào lăng viếng Bác và
Viễn Phương là một trong những người con đó. Với cảm xúc dâng trào của đứa
con về thăm cha, Viễn Phương đã cho ra đời bài thơ Viếng lăng Bác thể hiện
tình cảm của nhà thơ, của những đứa con dân tộc, của tiếng lịng kính u dâng
lên Bác.
Đây là một trong những bài thơ cảm động và xuất sắc nhất viết về lãnh tụ Hồ

Chí Minh. Bài thơ được viết theo thể thơ tự do, gồm 4 khổ, mỗi khổ có 4 câu.
Cảm hứng bao trùm bài thơ là niềm xúc động, thành kính là lịng biết ơn và tự
hào, xen lẫn nỗi xót đau khi tác giả từ miền Nam ra Viếng lăng Bác. Giọng điệu
thành kính, trang nghiêm của bài thơ rất phù hợp với cảm xúc, và cũng phù hợp
với khơng khí trang nghiêm nơi lăng Bác. Mạch cảm xúc vận động theo trình tự
thời gian kết hợp với khơng gian của một chuyến viếng thăm.
Vì vậy, đọc bài thơ mà như ta theo chân tác giả vào lăng viếng Bác. Khổ 1 cảm
xúc về cảnh bên ngồi lăng tập trung ở hình ảnh hàng tre; khổ 2-3 từ dòng
người bất tận ngày ngày vào lăng viếng Bác, nhà thơ cảm xúc và suy ngẫm về
lãnh tụ kính yêu của dân tộc. Khổ 4 là cảm xúc khi sắp phải trở về miền Nam,
nhà thơ mong muốn lịng mình được mãi mãi ở lại nơi lăng Bác.
Hai câu thơ đầu như một lời tự sự đã chứa đựng bao nhiêu cảm xúc:
Con ở miền Nam ra thăm lăng Bác
Đã thấy trong sương hàng tre bát ngát
Bác đã vĩnh viễn ra đi khi đất nước còn chia cắt. Câu thơ của Viễn Phương
mang theo niềm xúc động của đứa con miền Nam sau bao ngày mong mỏi lần
đầu tiên được ra viếng lăng Bác. Cách xưng hô “con” và “Bác” vừa gần gũi vừa
thân thương, vừa trân trọng, vừa thành kính như một đứa con đã lâu nay được
Tổng hợp: Download.vn

15


Văn mẫu lớp 9: Phân tích bài thơ Viếng lăng Bác của Viễn Phương

trở về thăm cha. Vì vậy, tác giả đã dùng từ “thăm” thay cho từ “viếng” như dấu
đi một nỗi đau đang chất chứa trong lịng mình. Cũng trong khổ thơ này, hình
ảnh đầu tiên đập vào mắt tác giả về cảnh quanh lăng Bác là hàng tre. Nhà thơ
cảm nhận đó là linh hồn quen thuộc của quê hương Việt:
Đã thấy trong sương hàng tre bát ngát

Ôi! Hàng tre xanh xanh Việt nam
Bão táp mưa sa vẫn thẳng hàng.
Hình ảnh những hàng tre quen thuộc đi vào mạch cảm xúc rất tự nhiên mà có
nhiều ý nghĩa sâu sắc. Từ hàng tre cụ thể bên lăng Bác, nhà thơ liên tưởng đến
cây tre Việt Nam, đến bản lĩnh, sức sống bền bỉ kiên cường của dân tộc Việt
Nam. Tre vừa được hiểu theo nghĩa thực, vừa được hiểu theo nghĩa ẩn dụ. Vì
vậy, Lăng Bác như ở giữa làng quê Việt Nam và trở nên gần gũi và giản dị, và
lăng Bác cũng như đang ở giữa lịng dân tộc, thật ấm áp vơ cùng! Nói đến tre là
nói đến Việt Nam, nói đến Việt Nam là liên tưởng ngay đến Bác. Một sự kết nối
khó có thể hiểu khác được!
Khổ thơ thứ hai được bắt đầu từ hình ảnh “Mặt trời”:
Ngày ngày mặt trời đi qua trên lăng
Thấy một mặt trời trong lăng rất đỏ
Có hai “mặt trời”: “mặt trời” trong câu thơ trên là hình ảnh thực, “mặt trời”
trong câu thơ dưới là hình ảnh ẩn dụ. Bác chính là mặt trời sáng rực, vừa thể
hiện cái vĩ đại bất diệt, vừa sự sống cho nhân loại; vừa là mặt trời sáng rực của
cách mạng vơ sản... Lấy “mặt trời” để ví với Bác, nhà thơ thể hiện niềm tơn
kính của mình, cũng là sự tơn kính của tồn thể nhân dân Việt Nam đối với vị
lãnh tụ kính yêu.
Tổng hợp: Download.vn

16


Văn mẫu lớp 9: Phân tích bài thơ Viếng lăng Bác của Viễn Phương

Sự tơn kính ấy cịn thể hiện trong hình ảnh dịng người ngày ngày vào lăng
viếng Bác:
Ngày ngày dòng người đi trong thương nhớ
Kết tràng hoa dâng bảy mươi chín mùa xuân

Người vào thăm Bác, mang hoa viếng Bác, đó là một hình ảnh thực. Nhưng nhà
thơ lại muốn nói đến một “tràng hoa” khác. Nhìn dịng người bất tận nối tiếp
nhau, nhà thơ thấy giống như một tràng hoa dâng Bác. Lại là một sự kết hợp
giữa hình ảnh thực và hình ảnh ẩn dụ, tơ đậm niềm tơn kính của nhân dân đối
với Bác Hồ.
Đến khổ thơ thứ 3, nhà thơ diễn tả cảm xúc của mình khi đã vào trong lăng:
Bác nằm trong giấc ngủ bình yên
Giữa một vầng trăng sáng dịu hiền
Vẫn biết trời xanh là mãi mãi
Mà sao nghe nhói ở trong tim!
Khổ thơ gồm 4 câu 7 chữ cân đối, trang nghiêm, phù hợp với khơng khí thiêng
liêng và thanh tịnh trong lăng. Không gian và thời gian như ngừng đọng trước
một hình ảnh có tính vĩnh hằng. Nhà thơ cảm nhận như Bác chỉ đang ngủ một
“giấc ngủ bình yên”. Đó cũng là ấn tượng thật của mọi người khi được vào thăm
lăng, viếng Bác. Hình ảnh “vầng trăng” là một liên tưởng độc đáo, bất ngờ của
nhà thơ. Có thể liên tưởng ấy bắt đầu từ ánh sáng rất dịu nhẹ, trong trẻo của
không gian trong lăng. Khi đã xuất hiện thành hình ảnh thơ, “vầng trăng sáng

Tổng hợp: Download.vn

17


Văn mẫu lớp 9: Phân tích bài thơ Viếng lăng Bác của Viễn Phương

dịu hiền” gợi nghĩ đến tâm hồn cao đẹp, sáng trong và những vần thơ tràn đầy
ánh trăng của Người.
Từ hình ảnh “vầng trăng”, nhà thơ lại tiếp tục liên tưởng đến hình ảnh “trời
xanh”. Bầu trời xanh là hình ảnh thiên nhiên lớn lao, vĩnh hằng. “Trời xanh”,
“vầng trăng”, “mặt trời” trở thành một mối tổng hồ của một vũ trụ bao la, kì vĩ.

Nhà thơ Tố Hữu đã từng viết: “Bác sống như trời đất của ta”. Bác ra đi, nhưng
vẫn còn mãi với quê hương đất nước, như trời xanh còn mãi. Dù vẫn tin như thế
nhưng khơng thể khơng đau xót vì sự ra đi của Người: “Mà sao nghe nhói ở
trong tim!”. Câu thơ biểu hiện cụ thể và trực tiếp nỗi đau xót trong hình thức
của một câu hỏi tu từ.
Và đến khổ thơ cuối, nhà thơ bày tỏ tâm trạng lưu luyến khi sắp phải trở về
miền Nam:
Mai về miền Nam thương trào nước mắt
Muốn làm con chim hót quanh lăng Bác
Muốn làm đoá hoa toả hương đâu đây
Muốn làm cây tre trung hiếu chốn này
“Mai về miền Nam”, nhớ thương Bác đến “trào nước mắt”. Câu thơ có cách
diễn đạt chân thành, mộc mạc kiểu Nam Bộ. Ba câu thơ cuối bắt đầu bằng điệp
ngữ “muốn làm”, bày tỏ niềm mong ước, tấm lòng lưu luyến của nhà thơ gửi
vào niềm mong ước thiết tha muốn hoá thân vào cảnh vật bên lăng Bác: “muốn
làm con chim hót”, “muốn làm bông hoa toả hương,” và hơn hết, “muốn làm
cây tre trung hiếu” nhập vào “hàng tre bát ngát” quanh lăng Bác.

Tổng hợp: Download.vn

18


Văn mẫu lớp 9: Phân tích bài thơ Viếng lăng Bác của Viễn Phương

Hình ảnh hàng tre ở khổ thơ đầu được lặp lại ở cuối bài, tạo nên kết cấu đầu
cuối tương ứng, tơ đậm hình ảnh gây ấn tượng sâu sắc và dòng cảm xúc được
trọn vẹn.
Bài thơ có giọng điệu phù hợp với nội dung tình cảm, cảm xúc: vừa trang
nghiêm, sâu lắng, vừa tha thiết, đau xót, tự hào. Với thể thơ tám chữ xen lẫn

những dịng thơ bảy chữ hoặc chín chữ. Nhịp thơ chủ yếu là nhịp chậm, diễn tả
sự trang nghiêm, thành kính và những cảm xúc sâu lắng. Riêng khổ cuối nhịp
thơ nhanh hơn, phù hợp với sắc thái của lòng mong ước. Hình ảnh thơ có nhiều
sáng tạo, kết hợp hình ảnh thực với hình ảnh ẩn dụ, biểu tượng. Những hình ảnh
ẩn dụ- biểu tượng như “Mặt trời trong lăng”, “tràng hoa”, “vầng trăng”, “trời
xanh”... vừa thân thuộc vừa gần gũi với hình ảnh thực, vừa sâu sắc, có ý nghĩa
khái quát và tình cảm của cả dân tộc đối với vị lãnh tụ kính yêu.
Viếng lăng Bác đã để lại trong lòng bạn đọc những cảm xúc sâu lắng và tha
thiết. Với những hình ảnh ẩn dụ độc đáo và những biện pháp tu từ đặc sắc, Viễn
Phương đã thể hiện một hồn thơ rất riêng. Qua bài thơ, Viễn Phương đã thay
nhân dân miền Nam nói riêng và nhân dân cả nước nói chung dâng lên Bác
niềm cảm xúc chân thành, lịng tơn kính thiêng liêng. Bài thơ sẽ tiếp tục sống
trong lòng người đọc, gợi nhắc cho những thế hệ kế tục thành quả rực rỡ của
cách mạng cách sống sao cho xứng đáng với sự hi sinh của một con người vĩ đại
mà giản dị- Chủ tịch Hồ Chí Minh, người đã sống trọn một đời:
Chỉ biết qn mình cho hết thảy
Như dịng sơng chảy nặng phù sa

Phân tích bài thơ Viếng lăng Bác - Mẫu 3
Bác nhớ miền Nam nỗi nhớ nhà

Tổng hợp: Download.vn

19


Văn mẫu lớp 9: Phân tích bài thơ Viếng lăng Bác của Viễn Phương

Miền Nam mong Bác nỗi mong cha
Nỗi mong chờ và ao ước của đồng bào đã được Bác đưa vào thăm khơng cịn

nữa! Người đã ra đi mãi mãi để lại bao niềm nuối tiếc trong lòng mỗi người dân
Nam Bộ. Viễn Phương - nhà thơ trẻ miền Nam - được vinh dự ra thăm lăng Bác.
Tác giả đã thay mặt nhân dân miền nam bày tỏ tình cảm của mình khi đứng
trước người cha già dân tộc. Xúc động đến tận đáy lòng, Viễn Phương viết bài
“Viếng lăng Bác”. Đây là bài thơ đầu tiên gợi cho em niềm cảm xúc sâu xa nhất.
Cảm xúc đầu tiên ta cảm nhận được từ bài thơ có lẽ vì bài thơ thể hiện được tình
cảm chân thành và giản dị của đồng bào Nam bộ muốn nhắn gửi, nhờ Viễn
Phương nói hộ nỗi trơng chờ và mong đợi Bác vào thăm.
Xúc động nghẹn ngào, mở đầu bài thơ, tác giả viết:
Con ở miền Nam ra thăm lăng Bác
Đã thấy trong sương hàng tre bát ngát
Ôi hàng tre! Xanh xanh Việt Nam
Tình cảm nhà thơ rất chân thành và cũng rất gần gũi. Đối với người chiến sĩ
miền Nam được ra thăm lăng Bác là một điều rất vinh dự. chính vì thế tình u
thương của tác giả đối với Bác rất chân thành. Câu thơ rất ấm áp tình người với
cách xưng hơ thân mật “con”. Bởi tất cả mọi người đều là những người con
trung hiếu của Bác. Tác giả khéo léo chọn hình ảnh cây tre, tạo nên hình ảnh
thân thuộc của đất nước để mở rộng bài thơ hơn. Nhắc đến hình ảnh cây tre, ta
lại nghĩ tới đất nước, tới dân tộc Việt với bao đức tính cao quý: bất khuất, kiên
cường,đầy ý chí mạnh mẽ.
Theo đoàn người, tác giả vào thăm lăng Bác, nhà thơ nhìn thấy:
Ngày ngày mặt trời đi qua trên lăng
Tổng hợp: Download.vn

20


Văn mẫu lớp 9: Phân tích bài thơ Viếng lăng Bác của Viễn Phương

Thấy một mặt trời trong lăng rất đỏ

“mặt trời” ngày ngày đi qua trên lăng là mặt trời của thiên nhiên, nguồn sáng
lớn nhất, rực rỡ. nhưng mặt trời trong lăng còn nhận ra một mặt trời khác “rất
đỏ”. Một hình ảnh nhân hóa chan chứa biết bao sự đáng kính đối với Bác Hồ vĩ
đại. bằng hình ảnh ẩn dụ, nhà thơ đã ví Bác là “mặt trời”, Người là mặt trời rực
đỏ màu cách mạng sẽ mãi mãi chiếu sáng đường chúng ta đi bằng sự nghiệp
cách mạng vĩ đại của Người. Đây là nét nghệ thuật sáng tạo của tác giả. Độc
đáo nhà thơ cịn sáng tạo một hình ảnh khác để gợi ra Bác:
Ngày ngày dòng người đi trong thương nhớ
Kết tràng hoa dâng bảy mươi chín mùa xn
Hình ảnh những dịng người đi trong thương nhớ, kết những tràng hoa không
chỉ là hình ảnh tả thực so sánh những người xếp hàng dài vào lăng trơng như
những tràng hoa vơ tận. nó cịn có ý nghĩa tượng trưng: cuộc đời của họ đã nở
hoa dưới ánh sáng Bác. Những bông hoa tươi thắm đó đang đến những gì tốt
đẹp nhất. “dâng bảy mươi chín mùa xn”, hay chính là hình ảnh hốn dụ về
con người đã sống bảy mươi chín đời người sống ngập tràn niềm hân hoan như
ngày xuân. Ánh sáng nơi Bác được nhà thơ miêu tả như một vầng trăng hiền dịu:
Bác nằm trong giấc ngủ bình yên
Giữa một vầng trăng sáng dịu hiền
Vẫn biết trời xanh là mãi mãi
Mà sao nghe nhói ở trong tim
Ánh sáng của những ngọn đèn mờ ảo trong lăng gợi nhà thơ liên tưởng thật thú
vị “ánh trăng”. Tác giả đã thể hiện sự am hiểu của mình về Bác qua sự liên
tưởng kì lạ đó. Bởi trăng với Bác đã từng vào thơ Bác trong nhà lao, trên chiến
Tổng hợp: Download.vn

21


Văn mẫu lớp 9: Phân tích bài thơ Viếng lăng Bác của Viễn Phương

trận, giờ đây trăng cũng đến dỗ giấc ngủ ngàn thu cho Người. Với hình ảnh
“vầng trăng sáng dịu hiền” nhà thơ còn muốn tạo ra một hệ thống hình ảnh vũ
trụ để ví với Bác. Bác của chúng ta là vậy. “mặt trời”, “vầng trăng”, “trời xanh”
đó là những cái mênh mơng bao la của vũ trụ được nhà thơ ví như cái bao la
rộng lớn trong tình thương của Bác. Đó cũng là biểu hiện cho sự vĩ đại, rực rỡ
của con người với sự nghiệp của Bác. Biết rằng Bác vẫn sống mãi trong sự
nghiệp cách mạng và tâm trí nhân dân như bầu trời xanh vĩnh viễn trên cao.
Nhưng nhà thơ vẫn không khỏi thấy đau nhói trong lịng khi đứng trước thi thể
Người. “Mà sao nghe nhói ở trong tim”. Nỗi đau như hàng ngàn mũi kim đâm
vào trái tim thổn thức của tác giả. Đó là sự rung cảm chân thành của nhà thơ.
Đứng trong lăng Bác, nhưng khi nghĩ đến lúc phải xa Bác, Viễn Phương thấy
bịn rịn không muốn dứt. Tình cảm của nhà thơ trong suốt thời gian trên luôn sâu
lắng, đau lặng lẽ nhưng đến giây phút này. Viễn Phương không thể nào ngăn
được nữa, để cho tình cảm theo dịng nước mắt tn trào, dâng lên cao và tha
thiết nhất “Mai về miền Nam thương trào nước mắt”. Chỉ nghĩ đến việc về miền
Nam, tác giả cũng “tuôn trào nước mắt” luyến tiếc khi chia tay bịn rịn không
muốn xa nơi Bác an nghỉ. Ở câu thơ này tác giả không sử dụng nghệ thuật nào,
chỉ là lời nói giản dị, là tình thương sâu lắng tự tấm lòng nhưng lại làm cho ta
xúc động. Tác giả thay mặt cho nhân dân miền nam bày tỏ niềm tiếc thương vô
hạn với vị cha già dân tộc. Câu nói giản dị ấy làm người đọc thêm hiểu và đồng
cảm với cảm xúc Viễn Phương, bởi lời nói đó đều xuất phát từ mn triệu trái
tim bé nhỏ cùng chung nỗi đau khơng khác gì tác giả. Được gần bác dù chỉ
trong phút giây nhưng không bao giờ tác giả muốn xa bác vì Người ấm áp, rộng
lớn quá. Ước nguyện thành kính của tác giả cũng là mong ước nguyện chung
của những người đã hoặc chưa một lần gặp Bác.
Muốn làm con chim hót quanh lăng Bác

Tổng hợp: Download.vn

22

Văn mẫu lớp 9: Phân tích bài thơ Viếng lăng Bác của Viễn Phương

Muốn làm đóa hoa tỏa ngát hương đâu đây
Muốn làm cây tre trung hiếu chốn này
Điệp ngữ “muốn làm” lặp lại nhiều lần trong đoạn thơ thể hiện ước muốn của
tác giả. Hình ảnh cây tre lại xuất hiện khép bài thơ một cách khéo léo. Mộ mong
ước chân thành của nhà thơ. Tác giả muốn làm con chim hàng ngàn ca hót cho
Bác yên ngủ, làm hoa tỏa hương thơm ngào ngạt, cùng muốn đóa hoa khác làm
đẹp cho nơi bác yên nghỉ. Và vui sướng nhất khi làm cây tre trung hiếu đứng
mãi bên Bác canh chừng cho giấc ngủ Người. Cánh hoa ấy, tiếng chim ấy, cây
tre ấy giữ mãi cho Người giấc ngủ n bình. Viễn Phương nói lên mong ước
cũng như ước nguyện tất cả chúng ta muốn gần Bác để lớn lên một chút
Ta bên Người, Người tỏa sáng trong ta
Ta bỗng lớn ở bên Người một chút
Bác của chúng ta là vậy. Người giàu tình thương yêu, giàu đức hi sinh và đời
Người vô cùng giản dị. Đất nước ta mất bác như mất người cha vĩ đại, người
cha luôn dành cho nhân loại tình thương vơ bờ bến.
Bài thơ thật giàu hình ảnh, giàu cảm xúc, mấy ai đọc bài thơ khơng thấy rung
động trong lịng. Bằng cách sử dụng điêu luyện những biện pháp tu từ một cách
sáng tạo, tác giả đã thể hiện tình cảm đằm thắm lại rất giản dị chân thành đối
với Bác. Nhà thơ truyền được cảm xúc của mình đến người đọc chính bở cảm
xúc của tác giả cũng là cảm xúc của đồng bào nam bộ nói riêng, của dân tộc nói
chung.

Phân tích bài thơ Viếng lăng Bác - Mẫu 4
Chủ tịch Hồ Chí Minh - vị cha già kính yêu của dân tộc Việt Nam đã cống hiến
trọn đời mình vì sự nghiệp giải phóng đất nước ta. Người ra đi năm 1969, để lại
Tổng hợp: Download.vn

23


Văn mẫu lớp 9: Phân tích bài thơ Viếng lăng Bác của Viễn Phương

biết bao nỗi thương nhớ và xót xa cho Tổ quốc. Có nhiều nhà thơ đã viết bài thơ
tưởng nhớ về Bác và “Viếng lăng Bác” của Viễn Phương là một trong những
bài thơ xuất sắc nhất. Chúng ta hãy cùng đến với bài thơ để cảm nhận được cảm
xúc ấy.
Con ở miền Nam ra thăm lăng Bác
…
Muốn làm cây tre trung hiếu chốn này
Năm 1976, sau ngày đất nước ta được hồn tồn giải phóng, lăng Bác được
khánh thành. Nhà thơ Viễn Phương từ miền Nam đã ra thăm lăng Bác. Cảm xúc
dâng trào, nhà thơ đã làm một bài thơ như một lời bộc bạch chân tình của hàng
triệu người con miền Nam với Bác. Đây là một bài thơ đặc sắc, giàu ý nghĩa,
làm cho người đọc xúc động.
Hai khổ thơ đầu là những dòng cảm xúc ban đầu của nhà thơ khi được lần đầu
đến thăm lăng Bác: một chút tự hào, xen lẫn vui sướng, lẫn xúc động khi sắp đc
kề cận bên Người cha thân yêu của dân tộc. Bằng những hình ảnh ẩn dụ giàu
sức gợi, ngơn ngữ bình dị mà hàm súc, tinh tế, đoạn thơ đã để lại trong lịng
người đọc những cảm xúc vơ cùng sâu sắc.
Hai khổ cuối bài thơ như những nốt nhạc du dương, trầm bổng, réo rắt như tấm
lòng tha thiết yêu mến của nhà thơ với Hồ Chủ Tịch. Bằng những ngôn từ ẩn dụ
đặc sắc, từ ngữ bình dị mà giàu sức gợi, câu thơ đã khơi gợi trong lòng người
đọc những rung động sâu sắc và đáng quý....
Bài thơ được phân chia theo bố cục thời gian, và khổ thơ đầu tiên nói về cảm
xúc của tác giả khi nhìn thấy lăng Bác từ xa:
Con ở miền Nam ra thăm lăng Bác

Tổng hợp: Download.vn

24


Văn mẫu lớp 9: Phân tích bài thơ Viếng lăng Bác của Viễn Phương

Câu thơ đầu tiên thật ngắn gọn nhưng nó lại là một lời tâm sự chân tình của nhà
thơ cũng như hàng triệu người con miền Nam. Một tiếng “con” thật ấm áp, gần
gũi, thể hiện lòng kính yêu to lớn đối với Bác. Bác thật gần gũi với người dân,
như là một vị cha già của dân tộc. “Con ở miền Nam” - mấy tiếng ấy bao hàm
một nỗi đau và một niềm tự hào. Miền Nam gian khổ và anh hùng, miền Nam đi
trước về sau, miền Nam thành đồng Tổ quốc, miền Nam vừa chiến thắng kẻ thù
hung bạo trở về trong đại gia đình Việt Nam đây Bác ơi! Nhà thơ mong nhìn
thấy Bác một lần sau khi đất nước đã giải phóng nhưng thật đau xót, Bác đã
khơng cịn. Vì vậy, từ “viếng” đã được nhà thơ thay bằng từ “thăm” để giảm
nhẹ nỗi đau cũng như bày tỏ niềm tin rằng Bác vẫn sống mãi.
Đã thấy trong sương hàng tre bát ngát
Ôi hàng tre xanh xanh Việt Nam
Bão táp mưa sa đứng thẳng hàng
Đập vào mắt nhà thơ là hình ảnh hàng tre xanh ngắt trước lăng Bác. Cây tre biểu tượng cho sự bất khuất, kiên cường nhưng giản dị, thanh cao của người dân
Việt Nam - đã để lại một dấu ấn đậm nét trong lòng tác giả trước khi bước vào
lăng Bác. Hàng tre bát ngát - Hàng tre xanh xanh - Hàng tre Việt Nam: hàng tre
bao đời như một dấu hiệu đặc biệt của dân tộc. Hàng tre trùm bóng mát rượi lên
bao thế hệ cuộc đời, hàng tre mang bao phẩm chất của con người Tổ quốc ta:
dẻo dai, đoàn kết, bất khuất, kiên cường. Ở Bác có tất cả những gì mà những
con người Việt Nam từng có, cũng cái dấu hiệu xanh tươi sự sống ấy, cũng cái
kiên cường “đứng thẳng hàng” trong “bão táp mưa sa” ấy. Dân tộc ta thật sự có
sức sống mãnh liệt, cho dù những thử thách của thiên nhiên, của lịch sử có khắc
nghiệt cách mấy thì vẫn kiên cường chống chọi, và vẫn cố gắng đứng thẳng chứ

nhất quyết không chịu bị bẻ cong. Hàng tre đứng đó, bên lăng Bác như ru giấc

Tổng hợp: Download.vn

25